Professional Documents
Culture Documents
Tương vũ là hiện tượng một hành nào đó quá mạnh làm cho hành
vốn khắc nó không thể khắc chế được mà lại bị nó quay lại khắc chế
( hay còn gọi là phản khắc )
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.1 Trong nhân thể
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.2 Ứng dụng trong giải thích cơ chế bệnh sinh
• Ngũ tạng bên ngoài ứng với ngũ thời ( Can dễ bị tổn thương
vào mùa xuân, dễ bị nhiễm phong tà…)
• Một tạng phủ bị bệnh có thể do 5 cơ chế
Tỳ
VI TÀ
Thận HƯ TÀ Can THỰC TÀ Tâm
TẶC TÀ
Phế
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.2 Trong giải thích cơ chế bệnh sinh
• Hư tà ( Mẫu bệnh cập tử): Thận âm hư => Can âm hư => Can
Thận âm hư
• Thực tà (Tử bệnh phạm mẫu): Tâm huyết bất túc => Can huyết
bất túc
• Tặc tà: Can mộc quá mạnh khắc Tỳ thổ => Can uất Tỳ hư
• Vi tà: Thận hư yếu không đủ sức kiềm chế Tâm hỏa => Tâm hỏa
vượng
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.3 Trong chẩn đoán
• Cơ thể là một chỉnh thể hữu cơ. Khi một tạng phủ nào đó bị
bệnh => Ngũ thể, ngũ quan, ngũ chí…có những biểu hiện bất
thường.
• Thông qua tứ chẩn, dựa vào các quy luật của ngũ hành => chẩn
đoán bệnh:
+ Xác định vị trí bệnh
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.4 Trong điều trị
• Vận dụng âm dương đối lập và ngũ hành tương sinh: mẹ thực tả con,
con hư bổ mẹ
+ Hư tắc bổ kỳ mẫu: Tư thủy hàm mộc, ích hỏa bổ thổ
+ Thực giả tả kỳ tử
• Vận dụng ngũ hành tương khắc
+ Ức mộc phù thổ
+ Ôn Thận kiện Tỳ
+ Tư âm giáng hỏa
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong
YHCT
3.4 Trong điều trị
• Đặc biệt trong châm cứu quy luật này còn thể
hiện chặt chẽ lên cách chọn huyệt thuộc nhóm
ngũ du:
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.5 Trong quy kinh và chế biến thuốc
• Quy kinh là nói lên phần tạng phủ kinh lạc trong cơ thể mà một vị
thuốc có tác dụng, đó cũng chính là phạm vi chỉ định điều trị của vị
thuốc đó.
• Quy kinh của một thuốc thường dựa vào: (1) tác dụng trị bệnh của
thuốc, (2) đặc điểm của thuốc về màu sắc, hình thái, khí vị.
(1) Tác dụng trị bệnh của thuốc:
(2) Đặc điểm của thuốc về màu sắc, hình thái, khí vị:
HỌC THUYẾT NGŨ HÀNH
3. Ứng dụng của học thuyết ngũ hành trong YHCT
3.5 Trong quy kinh và chế biến thuốc
• Trong việc phối hợp ngũ vị, ngũ sắc với ngũ tạng để chọn thuốc, người
xưa còn bào chế để làm thay đổi tính năng của thuốc nhằm vào yêu
cầu chữa bệnh
VD: + Để chữa chứng thuộc về Can người ta hay sao dược liệu với
giấm.
+ Để chữa chứng thuộc về Tỳ người ta hay sao dược liệu với
Hoàng thổ hoặc sao tẩm ( chích ) với mật.
+ Để chữa chứng thuộc về Phế người ta hay sao dược liệu với
gừng