TARİH METODOLOJİSİ

• TARİHİN TANIMI: Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan

topluluklarının her türlü faaliyetlerini YER VE ZAMAN bildirerek,
SEBEP-SONUÇ ilişkisi içinde anlatan bilim dalıdır.
• TARİHİN KONUSU NEDİR? : Geçmiş zamanda yaşayan insan
topluluklarının her türlü faaliyetidir.
• TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMAN
• 1)- Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup olmadığı
• 2)- Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o
olayın sebep ve sonuçlarını belirlemek gereklidir. Çünkü o yerin
iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu,
• o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş
sebeplerini oluşturabilirler.
 SEBEP-SONUÇ İLİŞKİSİNİN ÖNEMİ

• Bütün olaylar bir zincirin halkalari gibi birbirine bağlidir.her

olay kendisinden önceki olayın SONUCU, kendisinden
sonraki olayın SEBEBİ'dir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki
olayı kavrayamayız.
• OLAY NEDİR? OLGU NEDİR?
• OLAY: İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini
ve benzeri alanlarda meydana gelen oluşumlardır.
• OLGU: Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirtisi
olarak gözlemlenmiş olaylardan ibarettir.
• Örnek:Anadolu'nun Türkler tarafından fethi OLAY'dır.
Anadolu'nun Türkleşmesi OLGU'dur.
 TARİH FELSEFESİ

• Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden

yorumlamaya Tarih Felsefesi denir.
TARİHİN TASNİFİ(SINIFLANDIRILMASI)

• 1)- Zamana Göre Sınıflandırma: (Örnek: Ortaçağ tarihi,15.

yüzyıl tarihi gibi...)
• 2)- Mekana(Yer) Göre sınıflandırma: (Örnek: Türkiye
Tarihi,Avrupa tarihi gibi...)
• 3)- Konuya Göre Sınıflandırma: (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat
tarihi gibi...)
 TARİHİN YÖNTEMİ

• 1)-KAYNAK ARAMA: Önce olayla ilgili kaynaklar aranır.

• Kaynaklar 2'ye ayrılır:
• 1- Ana Kaynaklar(Birinci el kaynaklar): Olayın geçtiği döneme ait
kaynaklardır.
• 2- İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan
kaynaklardır.
• Ayrıca kaynakları YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz:
• 1- Yazılı Kaynaklar:Kitabeler,fermanlar,kanunlar,mahkeme kayıtları,
noterlik yazıları,
• gazeteler, dergiler vb...
• 2- Yazısız(Sözlü) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller, silah,
eşyalar,
• destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler vb...
 TARİHİN YÖNTEMİ

• 2)- VERİLERİ TASNİF, TAHLİL VE TENKİT ETME:

• a)Tasnif(Sınıflandırma):Elde edilen bilgiler zamana,mekana
ve konuya göre tasnif edilir.
• b)Tahlil(Analiz=İnceleme) : Kaynaklardan elde ettiğimiz
bilgiler güvenilir mi?
• Karşılaştırma yapılarak bilgiler bu yönde incelenir.
• c)Tenkit(Eleştiri):Elde edilen bilgilerin işe yarayıp
yaramadığı,hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir.
• 3)SENTEZ(BİRLEŞTİRME):Kaynaklardan elde edilen
bilgiler düzenlenip yazılması safhasıdır.
TARİHE YARDIMCI OLAN BİLİMLER:
• 1)COĞRAFYA: Tarih olayın geçtiği YER'in fiziki ve beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir.
• 2)ARKEOLOJİ(Kazı Bilimi):Toprağın ve suyun altında kalmış olan eserleri ortaya çıkarır.
• 3)KRONOLOJİ(Takvim Bilgisi):Tarihi olayların zamanlarını belirleyip,oluş sırasını düzenler.
• 4)PALEOGRAFYA: Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır.
• 5)EPİGRAFYA(Kitabeler Bilimi):Taş,mermer gibi sert cisimler üzerine yazılan yazıları inceler.
• 6)SOSYOLOJİ (Toplum Bilimi): Sosyal olayları inceler.
• 7)ANTROPOLOJİ: Toplumların ırk yapılarını inceler.
• 8)FİLOLOJİ:(Dil Bilimi): Dilleri ve diller arasındaki bağları inceler.
• 9)ETNOGRAFYA: Örf,adet, gelenek ve görenekleri inceler.
• 10)DİPLOMATİK: Günümüze kadar gelmiş olan resmi belgeleri, fermanları vb. inceler.
• 11)HERALDİK (Mühür bilimi): Resmi belgelerdeki mühür, arma ve özel işaretleri inceler.
• 12)NÜMİZMATİK(Paralar bilimi): Eski Paraları inceler.
• Bunlardan başka tarihe yardımcı bilimler arasına felsefe, istatistik, psikoloji, astronomi,
Tıp,kimya gibi bir çok bilimi katabiliriz.