TUHAF/ EKSANTRİK KÜME

3 tanıyı içermektedir:

 Paranoid kişilik bozukluğu

 Şizoid kişilik bozukluğu
 Şizotipal kişilik bozukluğu
 PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Bu kişiler;
 Başkalarının kötü niyetli olduğunu düşünen
 Kuşkucu
 Güvensiz
 Düşmanca duygular besleyen
 Bağnaz düşünen
 Sabit düşünen
 Patolojik derecede kıskanç tiplerdir.
 PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Ciddi anlamlar…
 Referans düşünceler…

Ortaya çıkmasında:

 Genetik yakınlık
 Çocuklukta sıklıkla aile sorunu ve sömürüye
uğramış olma öyküsü olabilir.
 DSM V

Kuşkucu (Paranoid) Kişilik Bozukluğu

A. Aşağıdakilerden dördü (ya da daha çoğu) ile belirli, erken
erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan,
başkalarının davranışlarını kötü niyetli olarak
yorumlamak gibi, başkalarına karşı duyulan genel bir
güvensizlik ve kuşkuculuk:
1. Yeterli bir temele dayanmadan, başkalarının kendisini
sömürdüğünden, kendisine kötülük yaptığından ya da
kendisini aldattığından kuşkulanır.
2. Arkadaşlarının ya da çalışma arkadaşlarının kendisine
olan bağlılıkları ya da güvenilirlikleriyle ilgili yersiz
kuşkularla uğraşıp durur.
3. Söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağı korkusuyla
başkalarına açılmak istemez.
4. Sıradan sözlerden ya da olaylardan, aşağılama ya da göz
korkutma anlamı çıkartır.
5. Sürekli kin besler (aşağılamaları, incitmeleri ya da
saygısızlıkları bağışlayıcı değildir).
 6. Ortada bir neden yokken, başkalarının kimi
davranışlarını, kişiliğine ya da saygınlığına bir saldırı
olarak algılar ve bunlara, birden öfkeyle karşılık verir ya da
karşı saldırıya geçer.
7. Eşinin ya da cinsel birliktelik yaşadığı kişinin, kendisine
bağlılığıyla (sadakatiyle) ilgili, yineleyici, yersiz kuşkuları
vardır.

B. Yalnızca şizofreni, ikiuçlu bir bozukluk ya da psikoz

özellikleri gösteren depresyon bozukluğunun gidişi
sırasında ortaya çıkmaz ve başka bir sağlık durumunun
fizyolojiyle ilgili etkilerine bağlanamaz.
 ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Bu kişiler;
 Sosyal ilişkileri istemez ya da
sosyal ilişkilerden hoşlanmaz.
 Başkalarıyla göz ilişkisi kurmazlar.
 Gereksiz ciddiyetleri vardır.
 Olayların gülünç yanlarıyla ilgilenmezler.
 ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Ortaya çıkmasındaki etmenler:
 Genetik
 Çocukluk dönemindeki aile ilişkilerinin bozukluğu

Bu kişiler;
 Grup içinde kişiliksiz ve çevresel
 Yavaş ve tekdüze konuşma
 İç gözlem yapamama dolayısıyla içgörü zayıflığı
 Düşünceli ve içe dönük
 Çekingen ve mesafeli
 ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Kendilerine bakış açıları:
“Ben çevresine ters düşen bir insanım, bu yüzden
kimseye gereksinimim yok.”
“Hiçbir şeyle ilgili değilim.”
 Dünyaya bakış açıları:
“Yaşam zor ve zarar verici olabiliyor. Hiç kimseye
güvenmemeli ve başkalarından uzak durmalı
böylece insan kendini korumalıdır.”
 Kendiliğinden açığa çıkan görüşler:
“Davranış özgürlüğümü kısıtladığı için başkalarıyla
ilişkiye girmemeliyim.”
 ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Bu hastalığın toplumun %7.5’ini etkilediği
öne sürülmektedir.
 Bu hastalar toplumsal ketlenme içindedirler.
 Bu bozukluğun şizotipal, çekingen ve
paranoid kişilik bozukluklarıyla birlikte
görülme oranı yüksektir.
 DSM V

Şizogibi (Şizoid) Kişilik Bozukluğu

A. Aşağıdakilerden dördü (ya da daha çoğu) ile
belirli, erken erişkinlikte başlayan ve değişik
bağlamlarda ortaya çıkan, toplumsal
ilişkilerden kopma ve kişilerarası ortamlarda
duygularını kısıtlı gösterme, yaygın örüntüsü:
1. Ailenin bir üyesi olmak da içinde olmak
üzere, ne yakın ilişkilere girmek ister, ne de
yakın ilişkilerden hoşlanır.
2. Neredeyse her zaman tek başına etkinlikte bulunmayı
yeğler.
3. Bir başkasıyla cinsel yakınlaşmaya, duysa bile, çok az
ilgi duyar.
4. Alsa bile, çok az etkinlikten zevk alır.
5. Birinci derece akrabaları dışında yakın arkadaşları ya da
sırdaşları yoktur.
6. Başkalarının övgülerine ya da yergilerine aldırmaz.
7. Duygusal olarak soğuktur, kopuktur ya d tekdüze bir
duygulanımı vardır.
B. Yalnızca şizofreni, ikiuçlu bir bozukluk ya da psikoz
özellikleri gösteren depresyon bozukluğunun gidişi
sırasında ortaya çıkmaz ve başka bir sağlık durumunun
fizyolojiyle ilgili etkilerine bağlanamaz.

Not: Şizofreninin başlangıcı öncesinde tanı ölçütleri

karşılanıyorsa, “hastalık öncesi” deyişini ekleyin,
“şizogibi kişilik bozukluğu (hastalık öncesi)”.
 ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Bu kişiler;
 Davranışlarında,
düşüncelerinde,duygulanımlarında,
konuşmalarında ve görünümlerinde
sıradışılıklar gösterirler.
 Garip olarak tanımlanırlar.
 Ayırt edici konuşma özellikleri vardır.
 Birçoğunun batıl inançları vardır.
ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Kendilerine bakışları:
“Ben başkalarına göre başka bir dalga
boyundayım.”
 Dünyaya bakışları:
“Yaşam acayip ve olağandışı ve
başkalarının büyüsel istek ve düşünceleri
var. Bunlar benim bir yandan merakımı
uyandırırken, diğer yandan kendimi
sakınarak bunları gözlemeliyim.”
 ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Kendiliğinden ortaya çıkan dört türlü düşünce:
-kuşkuculuk ya da paranoid düşünceler:
“O kişi bana mı bakıyor?”
-başkalarına odaklı düşünceler (referans
düşünceler):
“Biliyorum beni sevmeyecekler.”
-büyüsel düşünme ve yanılsamalar:
“Kendimi onun içinde bir şeytanmışım gibi
hissediyorum.”
 ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU
 Bu hastalık toplumun %3’ünde görünmektedir.
 DSM III-R ölçütlerine göre şizotipal kişilik tanısı
olan kişilerin
%33 sınır kişilik bozukluğu
%33 narsistik kişilik bozukluğu
%59 çekingen kişilik bozukluğu
%59 paranoid kişilik bozukluğu
%44 şizoid kişilik bozukluğu tanı ölçütlerini de
karşıladığı bulunmuştur.
 TUHAF/EKSANTRİK KÜMENİN
ETİYOLOJİSİ
 Yapılan aile çalışmaları tutarlı olarak şizofrenik
hastaların akrabalarının şizotipal kişilik bozukluğu
olma risklerinin arttığını göstermektedir. Bu durum
şizotipal kişilik bozukluğunun şizofreniden başka
diğer bozukluklarla da ilişkili olduğu fikrini
doğurmaktadır.
 Paranoid kişilik bozukluğu ile ilgili aile çalışmaları,
şizofreni veya sanrısal bozukluğu olan hastaların
akrabalarında bu bozkluğun görülme oranının
normalden fazla olduğunu göstermiştir.
 Şizoid kişilik bozukluğu üzerindeki davranış genetiği
araştırmalarından net bir sonuç çıkmamıştır.
 DSM V

Şizotürü (Şizotipal) Kişilik Bozukluğu

A. Aşağıdakilerden beşi (ya da daha çoğu) ile belirli, erken
erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan,
yakın ilişkilerde birden bir rahatsızlık duyma ve yakın
ilişkiye girme yeterliliğinin düşük olması ile kendini
gösteren toplumsal ve kişilerarası eksikliklerin yanı sıra
bilişsel ve algısal çarpıtmalar ve sıradışı davranışlar ile
giden yaygın bir örüntü:
1. Alınma düşünceleri (alınma sanrılarını kapsamaz).
2. Alt-kültürel değerlerle uyumlu olmayan ve davranışları
etkileyen, alışılagelmişin çok dışında inançlar ya da büyüsel
düşünme (örn. boş inançlar, geleceği görebilme gücü
olduğuna inanma, uzaduyum [telepati] ya da “altıncı his”;
çocuklarda ve gençlerde, olabilirliği olmayan düşlemler ya
da düşünsel olmayan uğraşlar).

3. Olağandışı algısal yaşantılar, bunun içinde bedensel

yanılsamalar da vardır.

4. Yadırganacak denli olağana aykırı düşünce ya da

konuşma (örn. belirsiz, çevresel, eğretilemeli [matoforik],
çok ayrıntılı ya da basmakalıp).
5. Kuşkuculuk ya da kuşkulu düşünceler.

6. Uygunsuz ya da kısıtlı duygulanım.

7. Yadırganacak denli olağana aykırı, alışagelmişin dışında

ya da sıradışı davranış ya da görünüm.

8. Birinci derece akrabalarının dışında yakın arkadaşlarının

ya da sırdaşlarının olmaması.

9. Yakınlaşmayla azalmayan aşırı bir toplumsal kaygıya,

kendisiyle ilgili olumsuz değerlendirmelerden çok kuşkucu
korkular eşlik eder.
 Kişilik Bozuklukları

B. Yalnızca şizofreni, ikiuçlu bir bozukluk ya da psikoz

özellikleri gösteren depresyon bozukluğunun gidişi
sırasında ortaya çıkmaz ve başka bir sağlık durumunun
fizyolojiyle ilgili etkilerine bağlanamaz.
Not: Şizofreninin başlangıcı öncesinde tanı ölçütleri
karşılanıyorsa, “hastalık öncesi” deyişini ekleyin,
“şizotürü kişilik bozukluğu (hastalık öncesi)”.