Shkenca mbi nyjet-arthropologia

Syndesmologjia-arthropologjia studion nyjet

• Nyjat(Arthiculatio,shkurt art.) janë struktura
ku ndërlidhen eshtrat mes vete.
• Ndarja e nyjeve bëhet duke marrë parasysh
kritere të ndryshme si:
Struktura
Lëvizshmëria
Boshti i rrotullimit
 Klasifikimi sipas strukturës
• Ndahen në nyje:
• Nyjat sinoviale(art.synovialis)
• Nyjat fibroze(art.fibrosa)
• Nyjat kartilaginoze(art.cartilaginea)
 Nyjat sinoviale(Art sinovialis)
Karakteristikat e tyre janë:
• Sipërfaqja artikuluese(facies articularis) mbulon
me kërcën articuluese hialine(cartilago articularis)
• Zgavra artikuluese(cavum ose cavitas articularis)
është e mbushur me lëngun sinovial
• Kapsula artikuluese(capsula articularis)ka fletën e
jashtme fibroze dhe të mbrendshme sinoviale
• Elemente tjera janë lidhjet nyjore dhe pllakat
fibroze
• Lidhjet nyjore(ligamentum) kontribojnë në
fortësi ,stabilitet dhe lëvizshmëri
• Pllakat mund të jenë në formë të
disqeve(discus articularis) dhe në formë të
gjysmëhënave(meniscus)
• Bursat(qeskat artikulare)
• Ang Ball-socket-latinisht :art spheroidea janë nyje
poliaksiale(shembull art humeroscapularis)
• Ang Saddle joint-latinisht:art sellaris janë nyje
biaksiale( shembull:art carpometacarpalis)
• Ang Pivot joint-latinisht:art trochoidea janë nyje
uniaksiale (shembull art atlantoaxialis)
• Ang Plane jonit-latinisht:art plana( të paklaifikueshme)
shembull:art acrimioclavicularis
• Ang condylar joint-latinisht:art condyloidea janë
biaksiale(shembull art radiocarpal)
• Ang hinge joint-latinisht:Ginglymus janë nyje
uniaksiale,art genus
 Nyjat fibroze(Art fibroza)
• Shfaqin pak ose aspak lëvizshëmri
• Tipat e nyjeve fibroze janë:
• Suturat
• Sindesmosis
• Gomphosis
 Nyja fibroze
• Suturat gjinden te eshtrat e kafkës
• Gomphosis-lidhja e dhëmbit me alveolën e
nofullës e cila përforcohet me lig periodontal
• Sindesmosis e cila përforcohet me anë të
ligamenteve dhe membranave të forta
• Psh-Membrana interossea mes radiusit dhe
ulnës
Nyjat cartilaginoze(Articulatio cartilaginea)

• Eshtrat lidhen me shtrsë fibrokërcore ose

kërcë hialine.
• Të cilat ndahen në 2 tipe
• Sinchondrosis
• Simphysis
• Sinkondrozat(synchondrosis)(ose nyjet
primare kartilaginoze)-gjinden mes
epifizës(skajit të ashtit) dhe diafizës(pjesës së
mesme) së eshtrave të gjatë
• Simphysis(ose nujet sekondare kartilaginoze)
• Gjindet përgjatë vijës së mesme të trupit
• Psh simfiza pubike
 Ndarja sipas lëvizshmërisë
• Diarthrosis- të lëvizshme-të gjitha nyjat
sinoviale janë pjesë e këtij grupi
• Amphiarthrosis-lëvizje të kufizuar-psh simfiza
pubike
• Synarthrosis-nyjat e palëvizshme-ku bëjnë psh
suturat e kafkës,gomphosis,synchondrosis
 Boshtet e rrotullimit
• Boshti frontal
• Boshti sagjital
• Boshti vertikal
• Nyja që lëviz në vetëm njërin nga boshtet e
përmendura quhet nyje uniaksiale
• Në dy boshte quhet nyje-biaksiale
• Në 3 boshtet-poliaksiale
• Nyjet e trupit ndahen në 4 grupe:
• Nyjet e kokës
• Trungut
• Anësive të sipërme
• Anësive të poshtme
• Nyjet e kokës janë të palëvizshme(suturat),
përveq nyjës së nofullës së poshtme e cila
është e lëvizshme.
• Art temporomandibularis
• Nyjat e trungut janë nyjat e shtyllës
kurrizore,nyjat e shtyllës me kokën dhe nyjat e
kafazit të kraharorit)
Nyjet e shtyllës kurrizore-articulatio
zygapophysialis
• Nyjëzimi kryhet me anë të discus
intervertebralis
• Koka me qafën lidhet me anë të articulatio
atlantooccipitalis dhe articulatio atlantoaxialis.
• Nyja e krahut(art.humeri) mes cavitas
glenoidalis dhe caput humeri
• Art cubiti(nyja e brrylit)- përbëhet nga (art
humeroradialis,humeroulnaris,radioulnaris
proximalis)
• Art manus-përfshin:
• Radiocarpalis,
• Mediocarapalis,
• Intercarpalis,
• Carpometacarpalis
• Interfalangealis)
• Nyjat e anësive të poshtme
• Nyjat e brezit të pelvikut janë symphysis pubica dhe art sacroiliaca
• Nyjat e pjesës së lirë janë:
• Art coxae mes acetabulumit dhe caput femori
• Art genus(nyja e gjurit mes femurit e tibise)
• Art tibiofibulare
• Art pedis
• Art talocruralis që lidh tibinë e fibulën me talusin
• Art metatarsofalangealis
Art temporomandibularis
Synchondrosis
 Lwvizjet nw artikulacione
• Gjatë lëvizjes së eshtrave në nyjëtime dallojmë lëvizje të
ndryshme të pjesëve të trupit të njeriut:
• 1. Përkulja (flexio) është lëvizje kur dy eshtra ndërmjet veti sa
më tepër të mbyllin këndin lëvizin ashtuqë skajet e kundërta të
eshtrave ndërmejt veti afrohen.
• 2. Shtrirja (extensio) është lëvizje kur skajet e kundërta të
eshtrave largohen ndërmjet veti, ndërsa këndi ndërmjet
eshtrave rritet. Kjo vlenë edhe për trupin dhe dallojmë
anteflexio, përkulja e trupit nga përpara, lateroflexio- lakimi
anash dhe retroflexio-përkulja e trupit nga prapa.
• 3. Afrimi (adductio) është lëvizje kur pjesët e trupit i afrohen
rrafshit midisor apo njëra kah tjetra (psh. gishtat
• 4. Largimi (abductio) është lëvizje gjatë së cilës pjesët e
trupit largohen nga rrafshi midisor apo njëa nga tjetra.
• 5. Rrotullimi (rotatio) është lëvizja e eshtrave përreth
boshtit gjatësor të tyre.
• Gjatë kësaj ekzistojnë lëvizje të veçanta të eshtrave të
parakrahut; supinatio është vendosja e 33 shuplakës me
faqen pëllëmbore nga lart, ndërsa pronatio është vendosja
e shuplakës me faqen pëllëmbore nga poshtë.
• 6. Lëvizja rrethore (circumductio) është lëvizje te e cila
pjesa e larguar përshkruan rrethin e bazës së ashtit maja e
të cilit gjendet në nyjëtim (psh. lëvizja rrethore e gjymtyrës
së sipërme të shtrirë në nyjëtimin e karahut).