UNIVERSITETI I TETOVES

FAKULTETI I KULTURES FIZIKE

PUNIM DIPLOME

TEMA: HISTORIKU I ATLETIKËS

Mentori: Kanditati:
Prof.Dr. Besnik Telai Adriatik Kamberi

Tetovë, 2020
 P Ë R B A J T J A

1.0 HYRJE.................................................................................................................................3
1.1 Qëllimi i punimit..................................................................................................................5
1.2 Metoda e punës................................................................................................................5
2.0 HISTORIKU I ATLETIKËS..............................................................................................6
2.1 Zhvillimi i atletikës në kohërat Antike................................................................................6
2.2 Lojërat e para të erës moderne..........................................................................................8
2.4. Atletika në shekullin XXI..............................................................................................12
2.5 Çështjet e Atletikës bashkëkohore..................................................................................13
2.6 Disciplinat e Atletikës.....................................................................................................15
2.6.1 Vrapimet - Sprint.....................................................................................................15
2.6.2 Vrapimet e mesme dhe të gjata................................................................................16
2.6.3 Vrapimet në shtigje të gjataPalestër prej 2 mila (3218) deri në 5000m...................16
2.6.4 Vrapimi - Stafeta......................................................................................................16
2.7. Disiplinat teknike.......................................................................................................17
2.7.1 Kërcimet në lartësi...................................................................................................17
2.7.2 Kërcim me shkop.....................................................................................................17
2.7.3 Kërcimi së gjati...................................................................................................18
2.7.4. Kërcimet - Trehapëshi.............................................................................................18
2.7.5 Shtytja e gjyles....................................................................................................19
2.7.6 Hedhja e Diskut...................................................................................................19
2.7.7 Hedhja e Shtizës..................................................................................................20
2.7.8 Hedhja e Çekiqit.................................................................................................20
2.8 Rregullat në Atletikë......................................................................................................21
3.0 P Ë R F U N D I M I.........................................................................................................28
4.0 L I T E R A T U R A........................................................................................................29

2
 1.0 HYRJE

Jo rastësisht Atletika e mban epitetin “Mbretëresha e sporteve”. Begatia e saj

lëvizore (vrapime, kërcime, dhe hedhje) iu shërben shumicës se sporteve tjera si burim i
pashtershëm në përgatitjen e tyre bazike, si rrugë e pashmangshme në ngritjen e kualitetit
sportiv.
Me zhvillimin e njerëzimit e sidomos të teknikës e teknologjisë edhe atletika si sport fillon të
zhvillohet në të gjitha disiplinat e saja. Sot atletika ka arritur në një nivel të lartë sa që është
përsosur, pothuajse në të gjitha disiplinat, që nuk janë të pakta. Sot me atletikë merren te
gjithë si meshkujt ashtu edhe femrat, fëmijët, të rriturit, njerëz të moshuar.
Për të gjetur origjinën e Atletikës, ne do të duhet të shkojmë shumë larg në histori, sepse
Atletika është një nga ngjarjet më të vjetra sportive në botë. Në fakt, Lojërat Olimpike siç e
njohim ne sot u zhvilluan nga ngjarjet e lashta dhe ngjarjet në terren që po zhvillohen shumë
në Greqinë e Lashtë. Sidoqoftë, disa historianë gjurmojnë origjinën e Atletikës në shekullin e
10-të apo edhe të 9-të para Krishtit.
Në vitin 776 para Krishtit në Olimpiadën antike në Greqi u zhvilluan Lojërat e para Olimpike
dhe gjatë atyre lojërave, vetëm një, për të përdorur terminologjinë moderne, u zhvilluan pista
dhe ngjarje në terren dhe kjo ishte një gjatësi të stadiumit dhe fituesi i asaj ngjarje dhe fituesi i
parë ndonjëherë olimpik ishte Koroibos. Atletika ose më saktë disa nga aspektet e atletikës
ishin të pranishme në Lojërat Panhelenike që u mbajtën në Greqi dhe prej andej idetë dhe
konceptet kryesore të Atletikës u përhapën në Itali rreth vitit 200 para Krishtit.
Gjatë disa shekujve të ardhshëm, Atletika u zhvillua në hapa të ngadaltë. Sidoqoftë, gjatë
mesjetës filloi vala e re e zhvillimit të pistave dhe fushave. Gjatë asaj kohe pista dhe fusha u
zhvilluan në pjesën Veriore të Evropës. Gjurmët dhe fusha siç e dimë ne sot filluan të
zhvillohen në shekullin XIX kur zhvilluan garat e para në vrapime të rrugës. Në atë kohë,
garat fillestare dhe fushore u organizuan nga institucione arsimore, klube sportive dhe disa
organizata ushtarake. Ngjarjet e organizuara nga këto institucione ishin në të vërtetë ato që
përfshinin garat e pengesave.
Gjatë kësaj periudhe janë krijuar shoqatat e para kombëtare të atletikës dhe menjëherë pas
kësaj u zhvilluan garat e para kombëtare. Ndër shoqatat e para që organizuan garat e tilla ishte
Shoqata Atletike e Anglisë që në vitin 1880 organizoi Kampionatin vjetor AAA. Edhe para
Anglisë, Klubi Atletik i Nju Jorkut nga Shtetet e Bashkuara organizoi Kampionatin e Parë në
SHBA në vitin 1876.

3
Ndërsa garat po zhvilloheshin në hapa të mëdhenj gjatë asaj kohe, kishte një problem të
përbashkët që e ndanin të gjithë sportistët. Gjatë asaj kohe, të gjithë atletët konsideroheshin si
amatorë dhe për shkak të rregullit të njohur që atletët amatorë nuk mund të merrnin para për
trajnim, çmime në të holla ose marrëveshje sponsorizimi që po rriteshin gjithnjë e më shumë
çështje mes sportistëve. Akuzat që disa sportistë mund të jenë profesionistë përfundimisht
çojnë në heqjen e fitoreve që pati ai atlet në periudhën e mëparshme.
Një nga kthesat më të mëdha për zhvillimin e Atletikës shënua më 1896 në Lojërat Olimpike
Verore. Në ato Lojëra në Athinë, vrapimi rreth stadiumit, së bashku me një maratonë përbënin
pjesën më të madhe të ngjarjeve sportive në ato Lojëra. Përveç kësaj, ato Lojëra janë
gjithashtu të rëndësishme, sepse ata për herë të parë prezantuan matjen metrike që u përdor në
garat për pista dhe disiplinat teknike. Gjatë dy dekadave të ardhshme, zhvillimi i garave në
pistë dhe në fushë, ose më saktë, atletikës në përgjithësi, e vë Atletikën në rrugën e bërjes në
aspektin më të rëndësishëm të Lojërave Olimpike për çdo garën në të ardhmen.
Më 1912, momenti i dytë historik në zhvillimin e Atletikës ndodhi kur u themelua Federata
Ndërkombëtare e Atletikës Amatore ose IAAF dhe si e tillë ajo u bë organi drejtues
ndërkombëtar për garat në pistë dhe në fushë. Zyrtarët e IAAF të asaj kohe theksuan
rëndësinë e amatorizmit për atletikën dhe u bë parimin themelor mbi të cilin IAAF, do të
vazhdojë të funksionojë. Deri në fillim të viteve 1920, garat atltetike ishin vetëm një sport
mashkullor. Gratë u bënë pjesë e atletikës vetëm pasi lëvizja sportive e femrave organizoi
Lojrat Botërore të Femrave në vitin 1921. Sidoqoftë, femrat për herë të parë morën pjesë në
garat atletike në Lojërat Olimpike Verore në vitin 1928.
Pasi atletika fitoi më shumë mbulim mediatik dhe që kur u bë tërheqës për kompanitë e
mëdha, statujat amatore të sportistëve u rrëzuan në favor të profesionalizmit. Zyrtarisht, në
vitin 1982, Federata Ndërkombëtare e Atletikës Amatore, braktisi nocionin e amatorizmit dhe
ajo u bë organizimi i atletëve profesionistë. Pas kësaj, viti i ardhshëm shënoi vitin e parë në të
cilin u mbajt Kampionati i parë botëror IAAF në Atletikë dhe që nga ai moment, popullariteti
i atletikës dhe atletëve vazhdoi të rritet dhe sot ata janë ndër sportistët më të respektuar në çdo
sport.

4
 1.1 Qëllimi i punimit

Atletika, si sport bazik dhe atraktiv gjithëmonë ka zgjuar kurreshtjen e sportistëve

andaj edhe dhe sot e ka vendin e merituar në kuadër të Programit të Lojërave Olimpike
verore. Qëllimi i këtij punimi është që duke përshkruar zhvillimin e këtij sporti gjatë historisë
të vëhet në pah lashtësia e ekzistencës së saj, zhvillimi nëpër etapa të ndryshme historike, nga
etapa antike në atë moderne.

1.2 Metoda e punës

Për realizimin e këtij punimi, janë përdorë materiale të larmishme në të cilat janë
dhënë gjurmë e fakte relevante për zhvillimin e sportit të atletikës. Janë përdorë kryesisht
materiale të shkruara në libra të ndryshme, pastaj material nga punime të ndryshme
profesionale, punime diplomash, si dhe burime elektronike nga interneti në gjuhë të
ndryshme, duek përfshirë webfaqe të ndryshme, siç është ajo e IAAF (Federatës
Ndërkombëtare të Atletikës), Federatës evropiane, si dhe atyre shqiptare dhe kosovare.

5
 2.0 HISTORIKU I ATLETIKËS

2.1 Zhvillimi i atletikës në kohërat Antike

Disiplinat e lojërave të vjetra kanë qenë shumë të ndryshme gjatë periudhës më shumë
se një milenium sa janë mbajtur ato. Në fillim (776 PK, si data e parë e evidentuar) ka qenë
vetëm disiplina e vrapimit “një stad”. Stadi ishte sa gjatësia e një stadiumi që përafërsisht
kishte 192 metra. Starti bëhej me mbështetjen e këmbës në pllakën e mermerit si bllok i
nisjes.
Mendohet se së pari, përgjatë 13 Olimpiadave të para është mbajtur vetëm disiplina e vrapimit
një stad. Diaulosi ka filluar në
Olimpiadën vijuese (të 14-tën),
kurse në të 18-tën janë shtuar
edhe mundja dhe pentatloni.
Boksi është futur në program në
lojërat e 25-ta, së bashku me
thethripos (vrapimi me karrocë
em katër kuaj), kurse në
Olimpiadën e 30 janë futur edhe
vrapimet me kuaj dhe
pankrationi. Kjo disiplinë e
fundit ishte një lloj gjithë
mundjeje ku lejohej gjithëçka
përveç kafshimit dhe gërvishjes dhe ku lëvizjet e ngulfatjes dhe nënshtrimit sillnin fitoren. Më
vonë është shtuar disiplina hoplite e cila ishte një vrapim i gjatë me parzmore.
Për një periudhë të caktuar, derisa kishte më pak disiplina programi kryhej brenda një dite.
Por, sa rritej numri i disiplinave shtohej edhe nga një ditë, derisa përfundimisht festivali
zgjaste pesë ditë.
Një program tipik olimpik:
Dita 1
Ceremonitë dhe garat e lajmëtarëve dhe trumbetarëve
Dita e parë bëhej hapja e festivalit në Altis dhe ceremonia e betimit që bëhej përpara statujës
së Zeusit. Sportistët, të afërmit e tyre dhe trajnerët duhej të betoheshin se nuk do të

6
mashtronin në Lojërat Olimpike. Pastaj sportistët jepnin betimin e mëtejmë se janë përgatitur
me kujdes gjatë periudhës dhjetë mujore. Gjyqtarët, të cilët e siguronin barabarësinë e
pjesëmarësve për disiplinat respektive, poashtu duhej të jepnin betimin solemn për verdikt të
ndershëm dhe që do të ndalonin mitmarrjen.
Pas vitit 396 PK gara për lajmëtarët dhe trumbetarët ishte disiplina e parë e Lojërave
trumbetari fitues e niste disiplinën, kurse lajmëtari fitues e deklaronte verdiktin e gjyqtarëve.

Dita 2
Pentathloni në mesditë
Pentatloni përfshinte: diskun, kërcimin së gjati, shtizën, vrapimin një stad dhe mundjen.
Dita 3 Shenjtërimi te Zeusi në mëngjes
Vrapimi këmbëzbathur në mesditë
Garat e ecjes në mesditë përfshinin:
Një stad
Diaulos apo dy stade dhe
Dolichos me gjasë prej 24 stadeve.
Dita 4
Garat që mbaheshin në ditën e katërt ishin:
Gara hoplite me parzmore
Dita 5
Shpalleshin fituesit dhe kremtoheshin fitoret me aktivitete përkatëse.

7
 2.2 Lojërat e para të erës moderne

(Foto 2). Rrathët olimpik

Ndoshta për habi, Qeveria greke ishte kundër

propozimit për mbajtjen e LO në Greqi.
Presidenti i vendit, Tricoupis dhe partia e tij,
mendonin se ata duhet të përqendrohen më
shumë në problemet sociale dhe ekonomike se sa
të përpiqen për rilidhjen me madhështinë e së
kaluarës.
Opozita greke mendonte se një ngjarje e tillë do
të kontribonte në lidhjen e antikes dhe shpirtit
modern të grekëve dhe do të tërhiqte vullnetin e
mirë të fuqive të jashtme.
Familja mbretërore që nuk ishte greke, por nga
Evropa veriore me origjinë insistonte për të
dëshmuar përkushtimin për të demonstruar
(Foto 3). Pierre de Coubertain –
greqizmin e saj për të treguar identifikimin e Ideatori i Lojërave Olimpike
sovranitetit me popullin e tij përmes simboleve Moderne

nga e kaluara e tyre e famshme.

8
Pas rënies së Trikupisit nga pushteti, u krijuan mundësitë organizative dhe financiare për
organizmin e lojërave, duke i falënderuar gjenerozitetit të qytetarëve helenë brenda dhe jashtë
vendit. Lojërat u financuan me paratë e mbledhura nga shitja e vulave suvenire dhe
monedhave dhe me donacionin e biznesmenit të pasur Georgios Averoff, i cili dha një milion
drahma për organizimin e Lojërave. Masa e qytetarëve grekë ishin mbështetës të entziazmuar
dhe nikoqir të Lojërave të 1896 dhe impakti i lojërave në vetëdijen nacionale ishte i madh në
(Foto 4). Pamje nga Lojërat e para Olimpike Moderne në Athinë 1896
gjithë Greqinë.
Në LO moderne, morën pjesë 245 sportistë meshkuj nga 13 kombe në 43 disiplina dhe 9
sporte. Garat u mbajtën me pranimin e shkëlqyer të audiencës, e cila ishte kryesisht greke dhe
rezultatet ishin modeste në kuptimin e reprezentimit ndërkombëtar dhe standardeve teknike.
Në mesin e 13 vendeve të prezentuara, vetëm Greqia e kishte ekipin e plotë në të gjitha
sportet.
Nuk ka patur thyerje të rekordeve në nëntë sportet e mbajtura dhe performancat ishin më
poshtë se standardet bashkëkohore.
Gjermani Carl Schuman, ka fitue medale në gjimnastikë dhe mundje, si dhe është plasuar i
treti në peshëngritje dhe i katërti në shtytjen e gjyles, derisa francezi, Paul Masson, ka fituar
tri nga gjashtë disiplinat e çiklizmit.
Megjithatë, heroi i Lojërave të vitit 1896 ka qenë greku Spiridon Louis, bariu 24 vjeçar nga
fshati Amarousion. Disiplina më e dëshiruar për ta fituar për grekët ka qenë maratona, e cila
qe krijuar për nder të legjendës Pheidippides, i cili thuhet se e ka sjellë lajmin për fitoren e
grekëve nga beteja e Maratonës më 490 PK duke vrapuar nga Maratona deri në Athinë.
Louis, në vrapimin me 16 garues tjerë tre kilometrat e fundit u nda nga grupi dhe për
kënaqësinë e 100,000 spektatorëve në dhe përreth stadiumit, e fitoi garën. Kjo fitore u
kremtua në mënyrë speciale pasi ishte fitorja e vetme e grekëve, por edhe për shkak të
disiplinës legjendare. Kjo Olimpiadë, u kremtua veçmas edhe për arsyen se fituesi i maratonës
vinte nga masa e rëndomtë e punëtorëve që arriti të mposhtë konkurrencën e atyre që ishin më
të përkushtuar ndaj sportit dhe kohës së lirë.
Sipas burimeve nga web faqja Bashkimi i
Shqipërisë (https://www.ikvi.at/?p=24031) Fituesi
i Maratonës së parë olimpike moderne, Spiridon
Luisi, ishte me prejardhje arvanitase. Në vitin
1936, u mbajt Olimpiada në Berlin me 40-vjetorin
e Olimpiadës së parë. Greqia ftoi Spiridon Luisin
të udhëhiqte parakalimin e ekipit olimpik grek. Në

9
 (Foto 5). Spiridon Luisi,
ceremoninë e rastit, ai u prit nga Adolf Hitleri, të cilit i dorëzoi një degë ulliri, nga Olimpia,
vendi ku për herë të parë në historinë e botës u mbajtën Lojërat Olimpike. Episodi është
interesant se dega e ullirit iu dorëzua njeriut që nisi luftën më të madhe të botës dhe që pak
vite më vonë do të pushtonte të gjithë Greqinë. Në atë kohë,maratonomaku arvanitas do të
kishte vdekur. Sot, një rrugë pranë Kompleksit Olimpik Sportiv të Athinës ku u mbajt edhe
Olimpiada e vitit 2004, mban emrin “Avenuja Spiros Louis” (emri popullor me të cilin e
njohin grekët)

(Foto 6). Stadiumi Antik Olimpik në Athinë(Fото 1). (Foto

1). Rrënojat e Tempullit të Zeusit

ATHLETICS FROM
34 ANCIENT TIMES TO THE
END OF THE 19 th
CENTURY

10
 (Foto7). Pamje nga Kampionati Amator i Atletikës në Birmingem të
Anglisë

2.3 Atletika moderne

Zhvillimi i Atletikës moderne filloi në vitet '30 -40 të shekullit 19. Më 1837 u
zhvillua gara e parë ndërkombëtare në Kolegjin Anglez në Eton; Në 1861, atletët e brendshëm
garuan për herë të parë në një palestër në qytetin amerikan të Cincinnati; Më 1864 u zhvillua
ndeshja e parë atletike në të cilën ekipe studentësh nga Oksford dhe Kembrixh garuan në 8
disiplina të atletikës. Ata së shpejti u shfaqën Me rregullat e përcaktuara më parë, u krijuan
disa federata të specializuara, të cilat vazhduan të zhvillojnë veprimtari të rregullta sportive,
me një shkallë të shtuar sofistikimi, midis qindra klubeve ekzistuese.
Në këtë periudhë fillestare, dallimi midis sportit amator (i praktikuar nga elita mbizotëruese
ose shtresat e tjera të popullsisë si një formë e kohës së lirë) dhe "profesionisti" ishte i
zakonshëm, i cili kishte si qëllim kryesor të ofronte përfitime materiale për praktikuesit . Kjo
dikotomi është bërë gjithnjë e më e rëndësishme dhe ishte e ndaluar të përfshiheshin
profesionistë në ngjarje amatore, të cilat jo rrallë shkaktuan polemikë, pasi në disa raste kjo
ndryshim nuk ishte e qartë.
Shoqata Atletike Amatore (AAA), organizata qeverisëse nacionale britanike për
sportin e Atletikës u themelua në vitin 1880. Ai mori përsipër si pushtet drejtues nga Klubi
Atletik Amator, i themeluar në 1866. Shoqata ishte organizata e parë e tillë në botë. AAA
ishte një nga grupet e para që hodhi poshtë kërkesën e sfondit të klasit të lartë që më parë ishte
e nevojshme për të arritur statusin atletik amator.
Takimet e Kampionatit në 1866 - 1878, dhe Takimi i parë në 1879, u mbajt nga Klubi Atletik
Amator, dhe Takimi i dytë në 1899 u promovua nga Klubi Atletik i Londrës. A.A.A.
Kampionati filloi në 1880.

11
 2.4. Atletika në shekullin XXI

Olimpiada sot është një ngjarje e shkëlqyer për të gjitha vendet e botës, shumë prej
të cilave po përpiqen të fitojnë besimin e organizatorëve dhe t'i kalojnë këto ditë të
rëndësishme në stadiumet e qyteteve të tyre. Sidoqoftë, shumë nuk i kuptojnë rreziqet e
konkurrencës nga pikëpamja ekonomike, dhe krijuesit e atletikës, për shembull, janë Grekë.
Lojërat Olimpike në Greqia e ka çuar vendin në një krizë që i ka hedhur të gjitha paratë larg
në organizim të Lojërave Olimpike në fillimin e shekullit 21, e ka vendosur vendin në një
gjendje shumë të keqe nga e cila ka dalë për disa vjet, dhe ende po rikuperohet nga këto kosto
ekonomike.
Atletika dhe çdo sport tjetër konkludojnë se është e vështirë të prishësh rekordet e rivalëve
sot, dhe shumica e fituesve nuk mund të përsërisin arritjet e tyre. Kjo tregon vështirësinë që
ka përjetuar atletika. Kërcimi, vrapimi, hedhja e objekteve dhe sportet e tjera janë plot me
rekorde, njerëzimi ngadalë po përparon, përparimi është aq i shpejtë sa njerëzit e zakonshëm
nuk kanë kohë ta provojnë teknologjinë më vete, dhe shkencëtarët po bëjnë diçka të re. Të
gjitha ngjarjet thjesht konfirmojnë hipotezën se së shpejti nuk do të ketë rekorde thyerëse, dhe
personi do të arrijë kulmin e aftësive të tij fizike.
Si një shembull i faktit që njerëzit janë në prag të mundësisë, mund të përdoret teknika për
identifikimin e fituesve, të cilat atletika po përdor në mënyrë aktive. Fotofinishi është mënyra
e vetme e mundshme për të përcaktuar fituesin, sepse sot ka kaq shumë konkurrencë dhe nuk
ka sportistë që tejkalojnë kundërshtarin e tyre me 2, 3 ose edhe më shumë se 5 sekonda, dhe
lufta është në të dhjetat dhe ndonjëherë në qindra sekonda.

2.5 Çështjet e Atletikës bashkëkohore

Aktualisht, atletika botërore është në një pozitë të dyfishtë - nga njëra anë një
zhvillim i suksesshëm, nga ana tjetër - një zjarr kritikash. Ka shumë probleme në sport,
zgjidhja e të cilave nuk duket mjaft e lehtë. Garat atletike janë mbajtur për më shumë se 150
vjet. Duke analizuar këtë periudhë, mund të konkludojmë se gjatë këtyre viteve ka pasur një
zhvillim të suksesshëm të këtij sporti. Por ekzaminimi nga afër tregon se aktualisht problemet
që lidhen me strukturën e konkurrencës po rriten për shkak të zgjerimit të rajoneve të
mbuluara. Garat atletike, kryesisht të mbajtura në Evropë dhe Amerikën e Veriut, janë bërë
një sport në mbarë botën. Kjo, përveç suksesit, provokon skepticizëm të dukshëm. Për më
tepër, nëse në fillim përhapja e ndikimit të atletikës shihej si një sukses i përcaktuar, tani është

12
subjekt i problemeve të reja. Prandaj, zhvillimi bashkëkohor global mund të shihet nga një
këndvështrim pozitiv dhe kritik.
Atletët garojnë para një audience. Atletët kanë mundësinë për të fituar njohjen e tifozëve, dhe
ata nga ana e tyre gëzojnë pamjen që shohin. Është e rëndësishme që shikuesit zakonisht
paguajnë për kënaqësinë e ardhshme dhe, kështu, drejtpërdrejt ose indirekt të financojnë garat
atletike. Për të nënvizuar çështjen në këtë numër, duhet të merren parasysh kategori të
ndryshme të shikuesve. Kategoria e parë është ata që blejnë bileta për të marrë pjesë në
konkurs. E dyta janë shikuesit e televizionit që paguajnë indirekt për të parë konkursin. Grupi
i tretë, duke e quajtur veten "familje atletike", përpiqet të marrë pjesë në të gjitha garat, por
falas. Grupi i katërt është i pranishëm në konkurs sepse është sponsori i konkursit. Ata mund
të mos jenë shumë të interesuar për rrjedhën e konkursit, por të qenit konkurrent është puna e
tyre. Grupi i pestë - mysafirët dhe prania e tyre - është një dhuratë nga sponsorët të cilët, duke
treguar mikpritje, bëjnë gjënë e tyre. Grupi i gjashtë përbëhet nga nxënës shkollorë, të cilët,
natyrisht, i shikojnë garat falas, funksioni i tyre është të mbushin stadiumin dhe kështu të
tregojnë interes për atletikë.
Duke parë audiencën më në detaje në garat atletike, mund të vërehet se dy grupet e para të
spektatorëve janë vendimtare në promovimin e sportit. Sidoqoftë, raporti midis shikuesve të
paguar dhe atyre "të lirë" fillon të rritet në mënyrë katastrofike në favor të këtij të fundit. Edhe
në garat siç është Kupa Botërore e Atletikës, numri i spektatorëve që paguanin biletat ishte
60%. Me përjashtim të Olimpiadës dhe Kampionatit Botëror, garat e tjera atletike, mblidhen
një numër mjaft modest spektatorësh. Transmetimi i drejtpërdrejtë i Grand Prix i Eurosport
tërheq 80,000 deri 200,000 spektatorë, i cili nuk konsiderohet aq efektiv.
Garat e atletikës janë me interes të madh vetëm kur atletët e shquar marrin pjesë në to. Është e
rëndësishme që arritjet e sportistëve të vazhdojnë të përmirësohen dhe atletët të bëhen idhuj
për publikun, duke rritur atraktivitetin e këtij sporti. Ju mund të bëheni të famshëm duke
përdorur veçori të tjera përveç rezultateve të larta sportive. Atletët anglezë kanë disa
avantazhe në këtë drejtim. Sidoqoftë, në sportet botërore, atletët kinezë, rusë dhe spanjollë
gjithashtu kanë mundësinë të bëhen idhuj të një pjese të caktuar të audiencës. Kur shqyrtojmë
problemin e zhvillimit të simpatisë së audiencës, mund të themi se rëndësia e Evropës dhe
Amerikës së Veriut duhet të theksohet në atletikën botërore.
Është gjithashtu e nevojshme t'i kushtohet vëmendje strukturës së rezultateve kryesore. Atletët
përpiqen të zgjasin karrierën e tyre për aq kohë sa të jetë e mundur për të fituar më shumë
para, kështu që tani shumë prej tyre po tregojnë rezultate të mira, duke arritur në moshën 30
vjeç. Sidoqoftë, prania e një numri të konsiderueshëm të sportistëve të klasave të larta mund

13
të pengojë zhvillimin e këtij sporti. Një karrierë mund të zgjasë shumë, por në krye të listës së
atletëve kryesorë, po ndodh ndryshimi i vazhdueshëm. Yje të rinj shfaqen rregullisht nga
rajone të ndryshme, por jeta e tyre idhuj është zakonisht e shkurtër. Yjet me përvojë zakonisht
planifikojnë shfaqjet e tyre, duke u përqëndruar në të ardhurat më të larta të mundshme, të
cilat shpesh bien ndesh me planifikimin e programeve konkurruese. Në një situatë të tillë
gjysmë-profesionale, roli i menaxherit rritet ndjeshëm për të zgjidhur konfliktin.
Duke parë përsëri të ardhmen e trajnerëve të sotëm, ne mund të shohim rolin e tyre të
parëndësishëm. Trajnerët duhet të mbështeten në veten e tyre, të jenë plotësisht të varur nga
suksesi i studentëve të tyre dhe të jenë të gatshëm të marrin të ardhura në raste të
jashtëzakonshme. Sidoqoftë, atletët janë të organizuar gjysmë profesional dhe nuk ka një
strukturë organizative për trajnerët. Sistemi aktual stimulues ka për qëllim vetëm atletët, në
mënyrë që të mos përcaktohet profili i përhershëm i trajnerëve, pasiguria publike e trajnerëve
dhe aktivitetet e tyre zvogëlohet tërheqja e profesionit të tyre. Shumica e trajnerëve
mbështeten në punë shtesë sepse të ardhurat e tyre janë të pamjaftueshme. Në dritën e kësaj
situate, nuk është për t'u habitur që shumica e stafit stërvitës janë të mbushur me njerëz të
moshuar, dhe të rinjtë nuk kanë dëshirë të zgjedhin interesin e një trajneri për karrierën e tyre.
Atletika është një zonë veçanërisht problematike dhe ne lehtë mund të identifikojmë
problemet në strukturën e përgjithshme dhe rregullat e konkurrencës. Shumë shikues ankohen
për mërzinë gjatë garës. Arsyet për tu ankuar

2.6 Disciplinat e Atletikës

Atletika ka një grup disiplinash atletike, ku atletët garojnë në forma të ndryshme që

lejojnë të identifikohen atletët më të gjithanshëm. Burrat që e rrethojnë veten quhen kalorës
me shumë cilësi. Garat përfshihen vazhdimisht në programin Olimpiadës dhe zhvillohen në
sezonin e verës dhe dimrit.
Disiplinat e mëposhtme të stadiumit kombinojnë llojet atletike të vrapimit: vrapim (100 m,
200 m dhe 400 m), vrapim në distancë të gjatë (nga 800 deri në 3000 m, përfshirë vrapimin në
3000 metra), vrapim në distanca të largëta (distanca klasike 5000 dhe 10,000 m) , pengesa
(110 m, 400 m) dhe stafetë (4 × 100 m, 4 × 200 m, 4 × 400 m, 4 × 800 m, 4 × 1500 m). Të
gjithë janë në shinat e stadiumit.
2.6.1 Vrapimet - Sprint

- Stadiumet në palestra 60m- 300m,

14
- Stadiumet e hapura: 100m-400m, dhe 100m-400m me pengesa

(Foto 8). Vrapim Sprint (Foto 9). Vrapim sprint me pengesa

2.6.2 Vrapimet e mesme

dhe të gjata

Palestër: 400m
deri në 3000m,
Stadium të hapur:
600m deri në
3000 m me
pengesa.

Figura 10. Vrapime të mesme dhe të gjata

2.6.3 Vrapimet në shtigje të gjataPalestër prej 2 mila

(3218) deri në 5000m

- Stadium të hapur: 32 mila deri në 3000 m.

2.6.4 Vrapimi Stafeta

- Palestër: 4x400m,
15
 - Stadium i hapur: 4x100m, 4x400m, 45x800m dhe 4x1500m

2.7. (Foto 11). Vrapimi me stafetë Disiplinat

teknike

2.7.1 Kërcimet në lartësi

Disiplinë atletike e
shoqëruar me kërcime vertikale
të llojeve teknike. Komponentët
e kërcimit janë duke u bërë,
duke u përgatitur për të kërcej,
kërcej, shkojnë sipër barit dhe
tokës.
Atletëve u kërkohet të kërcejnë
dhe të koordinojnë lëvizjet.
Mbahet në sezonin e verës dhe
dimrit. Ajo ka qenë një
(Foto 12). Kërcimi së lartësi
disiplinë olimpike në disiplinën
e burrave që nga 1896, dhe për gratë që nga viti 1928.

2.7.2 Kërcim me shkop

16
 Kasaforta e thesarit - disiplinë që lidhet me
kërcime vertikale të llojeve teknike të programeve
atletike. Këtu atleti duhet të kalojë shkopin atletik (pa
u goditur) duke përdorur polin e atletikës. Kasaforta
në fushë midis burrave ka qenë një sport olimpik që
nga Lojërat Olimpike të Verës së Parë në 1896, midis
grave - nga Lojërat Olimpike të vitit 2000 në Sidnei.
Të përfshirë në atletikë përreth.

2.7.3 Kërcimi së gjati

(Foto 13). Kërcimi me shkop

Disiplinë e llojeve teknike të programeve

atletike të shoqëruara me kërcime horizontale.
Kërcimi i gjatë kërkon që atletët të kërcejnë,
cilësi të sprintit. Kërcimi i gjatë ishte pjesë e
programit të garave të Olimpiadës antike. Ka
pasur një disiplinë moderne olimpike në
konkurrencën për burra që nga viti 1896 dhe
për gratë që nga viti 1948. Të përfshirë në
atletikë përreth. (Foto 14). Kërcimi së gjati

2.7.4. Kërcimet - Trehapëshi

Disiplinë e atletikës që lidhet me

kërcime horizontale të llojeve teknike
të programit atletik.
Teknikisht, një kërcim i trefishtë
përbëhet nga tre elementë:
• "Hidhen"
• "Hapi"

17

(Foto 15). Kërcimi trehapësh

• "Hidhen"
Bllokimi është duke lëvizur në një sektor ose shteg të veçantë për rrezen. Kjo shirit është
fillimi i një kërcimi kur matni gjatësinë e saj nga një linjë matëse e shënuar me një rrotull
plastik për të rregulluar "gamën", dhe nga kjo shenjë fillon kërcimi. Elementi i parë - kërcimi
- kryhet së pari, ndërsa prekja e parë pas shiritit duhet të ndodhë me të njëjtën këmbë me të
cilën kërcyesi filloi të hidhej. Pastaj ekziston elementi i dytë i kërcimit - hapi (duke prekur
tokën me këmbën tjetër). Elementi përfundimtar është në të vërtetë një kërcim, dhe bluza
zbret në një gropë rërë si në një kërcim të gjatë.
Dy metoda hedhjeje janë praktikisht të mundshme: në këmbën e djathtë - "djathtas, djathtas,
majtas" dhe në këmbën e majtë - "majtas, majtas, djathtas". Barku i zmbrapsjes së kërcimit
është i vendosur në një distancë prej 11m për rërën dhe 13m për burrat. Jdo bluzë e zgjedhur
për në finale merr 3 përpjekje paraprake, dhe për 8, 3 përpjekjet e fundit përfundimtare për të
kryer kërcimin e trefishtë. Në disa fillime tregtare, organizatorët e konkursit kufizojnë
numrin e përpjekjeve në katër.

2.7.5 Shtytja e gjyles

Garat për hedhjen në distanca të gjata nga

pajisje speciale sportive - lëvizje thelbësore.
Disiplina ka të bëjë me hedhjen dhe është
përfshirë në format teknike të programit
atletik. Kërkon forcë shpërthyese dhe
koordinim nga atletët. Shtë një disiplinë
olimpike për të kandiduar për burra që nga viti
1896, për gratë që nga viti 1948. E përfshirë në (Foto 16). Shtytja e gjyles
atletikë përreth.

2.7.6 Hedhja e Diskut

Disiplina në atletikë, e cila përfshin hedhjen e

pajisjeve sportive speciale - diskut, në
distancë. I takon hedhjes dhe përfshihet në

18
 (Foto 17). Hedhja e diskut
format teknike të programit atletik. Kërkon forcën dhe koordinimin e sportistëve. Beenshtë
disiplina olimpike e atletikës për burra që nga viti 1896, për gratë që nga viti 1928. E
përfshirë në atletikë përreth.

2.7.7 Hedhja e Shtizës

Disiplina në atletikë, e cila konsiston në

hedhjen e pajisjeve sportive speciale -
shtizë në distancë të gjatë. I takon
hedhjes dhe përfshihet në format
teknike të programit atletik. Kërkon
forcë dhe koordinim nga atleti.
Beenshtë disiplina olimpike e atletikës
për burra që nga viti 1908, për gratë që (Foto 18). Hedhja e shtizës
nga viti 1932. E përfshirë në atletikë
përreth.

2.7.8 Hedhja e Çekiqit

Disiplinë në pista dhe fushë, e cila konsiston

në hedhjen e gjatë të pajisjeve sportive
speciale - çekiçët. Kërkon forcën dhe
koordinimin e sportistëve. Shtë mbajtur në
sezonin e verës në stadiume në natyrë. I
referohet llojeve teknike të programit atletik.
Discipshtë disiplina olimpike e atletikës (për
burrat - që nga viti 1900, për gratë - që nga viti
(Foto 19). Hedhja e çekiqit
2000).
IAAF regjistron rekordet botërore në shumëgarësha
• Deklatoni për meshkuj (sezoni veror): 100 m garë, kërcim i gjatë, kërcim i gjatë, kërcim i
lartë, 400m vrapim, pengesa 110 m, hedhje diskut, shufër kasafortë, hedhje gjurmësh, 1500m
vrapim
• Heptathlon e femrave (sezoni veror): 100 m pengesa, kërcim i lartë, gjuajtje, 200 milion
vrapim, kërcim i gjatë, hedhja e një kali, vrapimi 800m.

19
• Heptathlon për meshkuj (sezoni dimëror): garë 60m, kërcim i gjatë, pengesa 60 milion,
kërcim kërcimi, kërcim i lartë, kasafortë pole, 1000m vrapim
• Pentatlon i femrave (Sezoni i Dimrit): 60 m pengesa, kërcim i lartë, kërcim i gjatë, kërcim i
gjatë, vrapim 800m.
2.8 Rregullat në Atletikë

Për secilën disiplinë, atletët marrin një numër të caktuar pikësh, të cilat jepen ose
nga tabela të veçanta ose nga formula empirike. Garat zyrtare të gjithanshme të fillimit zyrtar
të IAAF mbahen gjithmonë në dy ditë. Një interval pushimi (zakonisht të paktën 30 minuta)
përcaktohet domosdoshmërisht midis dy disiplinave:
• Një start gabuar lejohet në garat ndër-vendore (në garat e zakonshme ndër-shtetërore, ato do
të skualifikohen pas startit të parë të gabuar;
• në kërcimin së gjati së larti, pjesëmarrësi ka vetëm tre përpjekje;
• Përdorimi i matjes me kronometër dore lejohet në raste të rralla nëse mungon matja
elektronike.
Tabela 1. Shtetet që kanë fituar më së shumti medale në Lojërat Olimpike (1896–
2016) *

Medalje
Shteti Numri i LO E artë E argjendtë E breonzit Gjithsej
SHBA 27 335 259 207 801
Rusia (BRSS) 10(1) 71(7) 66(11) 77(3) 214(21)
BM 28 55 80 67 202
Finlanda 25 48 36 30 114
RDGJ 6 38 36 35 109
Gjermania 16 34 56 63 153
Kenia 14 30 37 26 93
Polonia 21 25 18 14 57
Xhamajka 16 22 33 21 76
Etiopia 13 22 10 21 53
Rusia ** 6 21 19 20 60
  Australia 28 21 26 26 73

20
* Duke përfshirë shkualifikimet për antidoping (nga 1.9.2017).
** Për shkak të marrjes së dopingut është shkualifikuar Federatat atletike e Rusisë në Lojërat
Olimpike në Rio de Janeiro (2016.), është lejuar vetëm një atlet D. I. Klishina, kërcim në
gjatësi.
Garuesit me më së shumti medale të fituara në Lojërat Olimpike: finlandezi P. Nurmi, i cili e
bëri atë në Lojërat Olimpike të vitit 1920 u bë pronar i 12 medaljeve (9 ari dhe 3 argjendi), 10
çmime nga amerikani C. Lewis (9 ari dhe 1 argjendi), vrapuesi amerikan E. Felix (6 ari, 3
argjendi), nga R. Yuri (SHBA) 8 medale,të gjitha janë ari), V. Ritols (Finlandë, 5 ari, 3
argjend), U. Bolts (Xhamajka, 8 të gjitha - ari). Në mesin e femrave, M. Ottie (Xhamajka) - 9
herë (3 argjend dhe 6 bronzi), 7 medalje nga I. Shevinsky nga Polonia (3 ari, 2 argjendi, 2
bronzi) dhe atletja Australiane Sh .Sweetland (3, 1, 3).

Tabela 2 Shtetet që kanë fituar më së shumti medale në Kampionatet botërore

(1983–2017)

Medalje
Numri i Kampionateve E artë E argjendtë E breonzit Gjithsej
SHBA 14 155 106 91 352
Kenia 14 55 48 37 140
Rusia * 11 48 57 52 157
Gjermania 14 36 34 44 114
Xhamajka 14 32 44 39 115
BM 14 28 33 37 98
Etiopia 14 27 25 25 77
BRSS 3 23 27 28 78
Kuba 14 21 23 13 57
RDGJ 3 21 19 16 56

Konkurset më të mëdha dhe më prestigjioze të mbajtura nën kujdesin e IAAF mund të ndahen
në 2 grupe kryesore - konkurset zyrtare etj. turne komercial njëditor.
Grupi i parë përfshin: Kampionatin Botëror Veror (i mbajtur që nga viti 1983 në vite të
çuditshme; hera e parë në 4 vjet - 1987, 1991; 1993 - 1 herë në 2 vjet; midis 1983 dhe 2015
kishte 15 Kampionatet Botërore, përfshirë 2013 në Moskë; shiko Tabelën 2; Kampionatet
Botërore të Atletikës (që nga viti 2014), Kampionatet Botërore të Brendshme (që nga viti
21
1985), Kampionatet Botërore të Running dhe Running Road (që nga viti 1973, në vit) ,
Kampionati botëror i të rinjve (1986 deri në 20 vjet) në madje vite dhe Kampionati botëror i
të rinjve (deri në 18 vjet) në vite të çuditshme, Kupa e Botës (1 herë në 4 vjet), Kupa Botërore
në këmbë (madje edhe vitet). , kalendari zyrtar i IAAF ka dy të ashtuquajtura sfida - rreth e
përqark dhe një shëtitje.
Më të suksesshmit (nga 01/01/2018) në garat për burra ishin: W. Bolt (11 ari, 2 argjendi, 1
medalje bronzi), L. Merritt (8, 3, 0), C. Lewis (8, 1, 1) , M. Johnson (8 ari), M. Farah (6, 2, 0),
SN Bubka (6, 0, 0), Kenenis Bekele (5, 0, 1), Haile Gebreselassie (4, 2, 1). Midis grave ai e
dalloi veten - E. Felix (11 ari, 3 argjendi, 2 bronzi), Sh. E. Fraser Price (7, 2, 0), G. Divers (5,
3, 0), S. Richards-Ross (5, 2, 0), J. Miles-Clark (4, 3, 2), M . Otti (3, 4, 7), W. Campbell-
Brown (3, 7, 1), G. Torrens (3, 4, 1), C. Jeter (3, 1, 3). Ndër atletët rusë treguesit më të mirë
janë E. G. Isinbayev (3, 0, 1), O. V. Ivanova (2, 0, 0), Yu. S. Pechenkina (2, 3, 2), T. I.
Tomashova (2, 0, 0) dhe I. A. Privalova (1, 3, 2).
Performuar me sukses në 16 Kampionate Botërore (1985–2016, përfshirë 2006 në Moskë) në
ambiente të mbyllura (1 herë në dy vjet; deri në 2003 - në vite të pazakonta, që nga viti 2004 -
madje edhe vite): SH.B.A. - 254 medalje ( 114 ari, 69 argjendi, 71 bronzi), Rusia - 145 (52,
48, 45), Etiopi - 45 (23, 9, 13), BRSS (4 kampionate) - 53 (19, 17, 17), Mbretëria e Bashkuar
- 78 (18, 33, 27), Xhamajka - 49 (17, 21, 11), Gjermani - 61 (16, 23, 22), Kuba - 48 (16, 16,
16), Francë - 44 (13, 12, 20)), GDR - 24 (12, 7, 5).
Në mesin e meshkujve, numri më i madh i medaljeve të fituara në kampionatet e mbyllura
botërore, 1.1.2018. Në mesin e atletëve kubanë H. Sotomayor (kërcim i lartë; 4 ari, 1 argjendi,
1 bronzi) dhe I. Pedroso (kërcim i gjatë; 5 ari). 4 çmime në kurriz të rusëve - M. A.
Schennikov (ecni; ari) dhe Y. V. Rybakov (1, 3, 0). Numri rekord i medaljeve mes femrave u
mbajt nga M. Mutola (Mozambik; 7, 1, 1), 9 medalje në kurriz të rusit N. V. Nazarova (7, 2,
0); 5 medalje të bashkatdhetarëve të saj - O. N. Zykin (4, 0, 1), O. I. Kotlyarova (4, 1, 0), I. A.
Privalova dhe T. V. Kotova (të dy kanë 3, 2, 0).
Që nga viti 1934, IAAF po zhvillon kampionate evropiane, që nga viti 1965 - garat ekipore -
Kupa Evropiane (që nga viti 2009 është shndërruar në një kampionat ekipi kontinental).
Kampionati i Tretë Evropian, i luajtur në 1946, u bashkua për herë të parë (burrat dhe gratë
garuan së bashku); ka filluar historia e performancës së sportistëve vendas në garat zyrtare
ndërkombëtare. Muscovite E.I.Sechenova fitoi 6 medalje në distanca sprint në dy Kampionate
Evropiane (2 ari, 2 argjendi, 2 bronzi), të njëjtin rezultat u arrit nga I. A. Privalova (3, 2, 1).
Midis burrave, numri më i lartë i çmimeve të bluzave të distancave të gjata I. A. Ter-
Hovhanisyan është 5 (3, 2, 0).

22
Grupi i dytë është turnet komercial njëditor. Për herë të parë, një seri garash të tilla
ndërkombëtare, të quajtura Grand Prix IAAF, u organizuan në 1985; emri modern i majorit
është Diamond League (2009) League), përfshin 14 faza (të drejtuara nga maji deri në
shtator); zhvillohet në 14 faza - Doha, Shanghai, Eugene (USA), Roma, Oslo, Stockholm,
Saint-Denis (Paris), Lausanne, London, Rabat (Marok), Fontvieille (Monaco), Birmingham,
Cyrih, Bruksel. Që nga viti 2016, është mbajtur Turneu Botëror i Konkurrencës për Indoor;
Viti i parë pa një seri garash një-ditore në Karlsruhe (6 Shkurt), Boston (14 Shkurt), Stokholm
(17 Shkurt), Glasgow (20 Shkurt).
Ndër mbajtësit më të spikatur të rekordeve atletike: J. Owens, i cili vendosi 6 rekorde botërore
në 45 minuta - në 100 metra (9.4 sekonda), në kërcimin e gjatë (8 m 13 cm) në garat
kombëtare (25 maj 1935). , 200 metra dhe 220 metra dhe në të njëjtën distancë me pengesa;
në Lojërat Olimpike në Mexico City (10/18/1968) R. Beamon, i cili kërceu 8 m 90 cm. Kjo
arritje u tejkalua me 5 cm në 1991 nga amerikani M. Powell. Mbi 30 vjet arritjet botërore të
garueses çeke J. Kratokhvilova (1983; 800 m në 1 min 53.28 s), hedhësi gjerman i diskut Yu.
Schult (1986; 74.08 m), hedhësi I çekiçit rusi Yu.G. Grey (1986; 86,74 m), kërcyesja së larti,
bullgarja S. Kostadinova (1987; 2 m 09 cm), hedhësi i diskut nga Republika Demokratike
Gjermane G. Reins (1988; 76 m 80 cm), stafetat e femrave të Republikës Demokratike
Gjermane ( 1985; 4 × 100 m në 41.37 s) dhe BRSS (1984; 4 × 800 m në 7 minuta 50,17 s dhe
1988; 4 × 400 m në 3 minuta 15.17 s). Y. Zhelezny në 1996 hodhi shtizën në 98 m nga 48 cm;

Tabela 3. Rekordet botërore në terrene të hapura (nga 1.9.2017.) Meshkujt

Disiplina Rezultati Sportisti Lloji i garës

100 m 9,58 s; shteti

Bolt (JAM) Kampionat botëror

200 m 19,19 s; Bolt, (JAM) Kampionat botëror

400 m 43,03 s; Van Nickerk, (SAF) Lojërat Olimpike

800 m 1 min 40,91 D.Rudisha (KEN) Lojërat Olimpike

1000 m 2 min 11.96 Ngeni, (KEN) Grand Prix Rieti

1.500 m 3 min 26,00 El Guerouj (MAR) Gala e Artë

1 milja 3 min ,13 s; El Guerouj (MAR) Gala e Artë

2000 m 7.7.1999
4 min 44,79 s; El Guerouj, (MAR) ISTAF

3000 m 7.9.1999
7 min 20,67 s; Komen,(KEN) Grand Prix Rieti

23
 5000 m 12 min 37,35 s; Bekele, ETH Memorial Fanny

10 000 m 31.5.2004
26 min 17,53 s; Bekele, ETH Blankers-Coon
Përkujtim Van Damme

Gjmaratona 26.8.2005
58 min 23 s; Zersenai, ERT Gjysmëmaratona e

Maratona 21.3.2010
2 h 02 min 57 s; Kimetto, (KEN) Lisbonës
Maratona e Berlinit

3000 mp 7 minuta 53,63 s; Shahin, QAT Përkujtim Van Damme

110 m sa 12.80 s; 2012 Merritt, SHBA Përkujtim Van Damme

pregradama
400 mp 46,78 s; Young SHBA Lojërat Olimpike

Lartësi 2,45 m; Sotomayor, KUB Gran Prix

Shkop 6,14 m; Bubka, UKR -

Gjatësi 8,95 m; Powell, SHBA Kampionat botëror

Trehapësh 18,29 m; Edwards, GBR -

Gjyle 23,12 m; Barnes, SHBA -

Disk 74,08 m; Schult, RDGJ -

Çekan 86,74 m; Sedykh, BRSS Kampionati evropian

Shtizë 98,48 m Zhelezny, Çeki -

Decathlon 9045 pikë; Eaton, SHBA Kampionat botëror

20.000m Ecje 1 h 17 min 25,6s; Segura, Meksiko -

50.000 m Ecje 3 h 35 min 27,2s; Dini, Francë -

Stafeta 4x100 36,84 s; N. Carter, M. Freiter,J. Lojërat Olimpike

m
Stafeta 2 min 54,29 s; Blake,
Valmon,Bolt,
Watts, -
Tabela
4x400m4. Rekordet botërore në terrene të hapura
Reynolds, (od 1.7.2017.) Femrat
Johnson,

Disiplina Rezultati Sportisti Lloji i garës

100 m datum
10,49 s; zemlju
Griffith-Joyner, SHBA -

200 m 16.7.1988
21,34 s; Griffith-Joyner, SHBA Lojërat Olimpike

400 m 29.9.1988
47,60 s; Koch, RDGJ IAAF kupa e Botës

800 m 6.10.1985
1 min 53.28 s; Kratokhvilova, CCH -

1000 m 26.7.1983
2 min 28,98 s; Masterkova, RUS Memoriali Van
23.8.1996 Damme
24
1.500 m 3 min 50,07 s; Dibaba, ETH Liga Diamante

1 mile 4 min 12,56 s; Masterkova, RUS Weltklasse zürich

2000 m 5 min 25,36 s; OʼSullivan, IRL -

3000 m 8.7.1994
8 min 06,11 s; Junxia RPK -

5000 m 14 min11,15 Dibaba, Bislett Games

10 000 m s;
29 min 17.45 Etiopija
Ayana, ETH Lojërat Olimpike

Gj.maratona s;
1 h 04 min 52 Jepkosgei, KEN Gj.maratona e Pragës

Maratona s;
2 h 15 min 25 Radcliffe, UK Maratona e Londrës

3000 mp s;
8 min 52,78 s; Jebet, BAH Lojërat Olimpike

100 mp 12,2 s; Harrison,SAD   IAAF Liga

400 mp 52,34 s; Pechenkina, RUS Diamantna

-

Lartësi 8.8.2003
2,09 m; Kostadinova, BUL -

Shkop 30.8.1987
5,06 m; Isinbaeva, RUS Weltklasse zürich

Gjatësi 28.8.2009
7,52 m; Čistjakova, BRSS Mem. Znamenski

Trostruki skok 15,50 m; Kravets, UKR -

Shot put 10.8.1995

22,63 m; Lisovskaya, BRSS -

Disk 76,80 m; G. Reins, RDGJ -

Çekan 82,98 m; Vlodarchik, POL -

Shtizë 29.8.2016
72,28 m Shpotakova, RÇE

Heptathlon (prema novim

7291 pikë; Joyner-Kersey, SHBA -

Decathlon 8358 pikë; Skuyite, Lituani -

10.000 m Ecje 41 min 56,23 Ryashkina, BRSS -

Stafeta 4 × 100 m s;
40,82 s; Jeter, Madison, Lojërat Olimpike

Stafeta 4 × 400 m 3 min 15,17 s; Knight, Felix;Nazarova,

Ledovskaya, SHBA Lojërat Olimpike
Pinigin, Bryzgina; BRSS

25
 3.0 PËRFUNDIMI

Qëllimi i këtij punimi ishte të zbuloj rëndësinë e

Atletikës nëpër kohëra dhe etapa të ndryshëm,në

zhvillimin dhe ndikimin e saj në sport dhe kulturën

shoqërore.Atletika është jo rastësisht mbretëresha e

sportit sepse të gjitha sportet fillojnë dhe mbarojnë me

Atletikën.Qëllimi i punimit të temës së diplomës ishte

sadopak sfidë hulumtuese për mua,për historikun e

Atletikës nëpër kohra të ndryshëm dhe kontributi i saj

në zhvillimin dhe ndikimin pozitiv në shoqëri nëpër

kohëra dhe atapa të ndryshëm.Përmes këtij punimi u

mundova ti analizojmë të gjitha kohërat e zhvillimit

njerëzorë përmes Atletikës,dhe kamë përmbledhë disa

etapa të zhvillimit si disciplinë bazik të Atletikës.Gjatë

hulumtimit të kësaj teme kam aritur të konstatojë që në

zhvillimin ose më konciz në pengesën e zhvillimit të

Atletikës ishin luftërat botërore.

26
 Përzgjodha kët temë ngase jashtëzakonishtë kam

pasë interesim që të zbuloj të kaluarën dhe rëndësinë e

Atletikës nëpër kohëra dhe atapa të ndryshëm,mbi

rëndësinë dhe qasjen e njerëzimit mbi te.Një nga

faktorët kyqë që të merem me kët temë ka qenë dhe

babai im që është marë një kohë të gjatë profesionalisht

me Atletikë.

4.0 LITERATURA

1. Roberto Gesta de Melo: Athletics from ancient times

to the end of the 19th century, 2018

2. Hans Bolling: The beginning of the iaaf a study of its background and foundation Sweden
2007

3. https://www.worldathletics.org/heritage/history

4. https://www.britannica.com/topic/International-Association-of-Athletics-Federations

5. https://www.ikvi.at/?p=24031 http://www.carifta2012.com/the-history-of-athletics-track-
and-field-history

27
6. Vassil Girginov and Jim Parry: the olympic games explained A Student Guide to the
Evolution of the Modern Olympic Games, Routledge, 2009.

28