PANITIKAN SA

PANAHON
NG
 Kaligirang Kasaysayan

•Hindi naipagkaloob sa mga Pilipino ang mga hinihinging

pagbabago ng mga Propagandista.

•Naging bingi ang pamahalaan, nagpatuloy ang pang-aapi at

pagsasamantala, at naging mahigpit pa sa mga Pilipino ang
pamahalaan at simbahan.
 Nilalaman ng mga Panitikan sa Panahon
ng Himagsikan

• pagtuligsa sa pamahalaan at simbahan

•pagbibigay-payo sa mga Pilipino upang magkaisa at

maghanda upang matamo ang inaasam na
kalayaan
 Mga Manunulat

Emilio Jacinto Andres Bonifacio

Jose Palma Apolinario Mabini

Julian Felipe
 •Ipinanganak noong Nobyembre 30, 1863 sa
Tondo, Maynila

•Kilala bilang “AMA NG DEMOKRASYANG

PILIPINO” at “AMA NG KATIPUNAN”.

• Gumamit ng mga sagisag panulat na:

- Agapito Bagumbayan
- Maypagasa
- Magdiwang
ANDRES
BONIFACIO
 •Hamak ang pinanggalingang at kalagayan sa
buhay, kaya’t sinasabing ang kanyang mga
kaalaman ay pawang galing sa “paaralan ng
karanasan”.

•Umanib o lumahok sa kilusang itinatag ni Jose

Rizal na “La Liga Filipina”.

•Mas kilala sa pagiging dakilang mandirigma

kaysa manunulat.

ANDRES • Namatay noong Mayo 10, 1897

BONIFACIO
 Mga Akda ni Andres Bonifacio
KATUNGKULANG • Inihahalintulad sa Sampung Utos
GAGAWIN NG ng ang pagkakagawa sa kartilyang
Diyos
ito
MGA ANAK NG
BAYA
N
HULING •Sinalin sa Tagalog na
PAALA “Mi Ultimo Adios”

M
 Mga Akda ni Andres Bonifacio

PAG-IBIG SA •Isang tulang naging katulad din

ng pamagat ng kay Marcelo H. del
TINUBUANG LUPA Pilar

ANG DAPAT •Tumatalakay sa kaunlarang tinatamasa

MABATID NG ng bansa bago dumating ang mga
Kastila at ang mga kaapihan naranasan
MGA TAGALOG ng mga Pilipino sa kamay ng mga Kastila.
 Mga Akda ni Andres Bonifacio
• Tulang nagpapahiwatig ng
hinanakit sa bayan.

• Isinulat bilang pagpapatuloy

KATAPUSAN sa tulang napasimulan ni
Herminigildo Flores na may
G HIBIK NG pamagat na “Hibik ng Pilipinas
sa Inang Espanya”.
PILIPINAS • Ito ay sinundan naman ni
Marcelo H. del Pilar ng
kanyang tulang “Sagot sa Hibik
ng Pilipinas”.
 EMILIO
•Ipinanganak noong Disyembre 15, 1875 sa
Tondo, JACINTO
Maynila
• Kilala bilang “UTAK NG KATIPUNAN”.

• Gumamit ng mga sagisag panulat na:

- Dimas-ilaw
- Pingkian

•Siya ang tumatayong punong-sanggunian ni

Andres Bonifacio.
 EMILIO
JACINTO
•Katulong ni Bonifacio sa pagtatatag ng
katipunan.

•Naging patnugot ng pahayagan ng Katipunan

na itinawag na “Kalayaan”

•Namatay noong Abr il 16, 1899 sa

Magdalena, Laguna dahil sa sakit na Malarya
 Mga Akda ni Emilio Jacinto
KARTILYA NG
•Mga kautusan para sa mga
KATIPUNA kasapi ng Katipunan
N

LIWANAG AT •Mga sanaysay na may iba’t ibang paksa

tulad ng pag-ibig sa bayan, kahalagahan
DILIM ng paggawa,pagkakapantay-pantay,
kalayaan at paniniwala.
 Mga Akda ni Emilio Jacinto

A MI MADRE •Tulang handog niya sa

(Sa Aking Ina) kanyang ina

A LA PATRIA •Ito ay mula sa inspirasyon ng “Mi

Ultimo Adios” na isinulat ni Rizal. Isinulat
(Sa Bayang Tinubuan) ito ni Jacinto sa ilalim ng puno ng niyog.
 •Ipinanganak noong yo 22, 1864 sa Tanauan,
Hul
Batangas

•Kilala bilang “DAKILANG PARALITIKO” at “UTAK

NG REBOLUSYON o HIMAGSIKAN”.

• Gumamit ng mga sagisag panulat na:

- Bini
- Paralitiko
- Katabay

• Nagtapos sa Kolehiyo ng San Juan de Letran sa

APOLINARIO kurso ng Sining at ni bersidad ng Santo Tomas sa
MABINI kursong
Abogasya.
 •Nagpabalik-balik sa kulungan. Si Mabini ay
naging punong tagapagpayo ni Emilio Aguinaldo.

•Itinalaga bilang kabinete ni Aguinaldo bilang

Pangulo ng Konseho ng mga Kalihim at bilang
Kalihim ng Ugnayang Panlabas.

•Ipinatapon sa Guam kasama ang iba pang mga

Pilipino dahil sa pagsulat ng artikulo patungkol sa
mga Amerikano

• Namatay noong Mayo 13, 1903 sa Maynila dahil

APOLINARIO sa sakit na Cholera
MABINI
 Mga Akda ni Apolinario Mabini

ANG HIMAGSIKAN • Isang sanaysay na naglalarawan ng

kabayanihan ng mga Pilipino
NG PILIPINO

SA BAYANG • Isang tulang handog para sa inang

PILIPINO bayan
 Mga Akda ni Apolinario Mabini

ANG PAHAYAG • Hinango sa kanyang manipesto

PROGRAMA
•Ito ay naglalaman ng mga plano para
CONSTITUTIONAL DE sa pamahalaan at edukasyon ng
LA REPUBLIKA bansa.
FILIPINAS
 Mga Akda ni Apolinario Mabini
EL DESAROLLO Y • “Ang Pagtaas at Pagbagsak ng
Republikang Pilipino”
CAIDA DE LA •Naglalaman ito ng paliwanag ukol sa
REPUBLIKA FILIPINO pagtaas at pagbagsak ng Republikang
Pilipino

EL SIMIL DE
•Ito ay tumutuligsa sa pamahalaang
ALEJANDRO
(The Resemblance of Alejandro)
amerikano at nagbibigay-diin sa
karapatang pantao.
•Ipinanganak noong Hunyo 6, 1876 sa Tondo, JOSE
Maynila PALMA
•Kilala siya bilang isa sa mga “DAKILANG
MANUNULAT”.

• Gumamit ng mga sagisag panulat na:

- Anahaw
- Esteban Estebanes
- Gan Hantik

• Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila

 JOSE
•Lumikha ng tulang-liriko at ito ay pinagsama sama
PALMA
sa iisang aklat na may pamagat na
“Melancolicas”(Mga panimdim).

•Ang kanyang pinakadakilang ambag ay ang

paglapat ng titik sa tugtuging pangbansa na
pinamagatang “Filipinas”.

•Namatay noong Pebrero 12, 1903 sa Maynila dahil

sa sakit na Tuberkulosis
 •Ipinanganak noong Enero 28, 1861 sa Lungsod ng
Kabite

• Kilala siya bilang “AMA NG MARCHA NACIONAL”

•Kinuha siya ni Aguinaldo bilang piyanista at

kompositor

•Nakilala din siya bilang kompositor ng

Pambansang awit ng Pilipinas

JULIAN • Namatay noong Oktubre 2, 1944 sa Maynila

FELIPE
 MGA PAHAYAGAN SA
PANAHONG NG HIMAGSIKAN
 EL HERALDO DE LA REVOLUCION
- Naglalaman ng mga dekreto ng pamahalaang
mapanghimagsik, mga balita, at mga akda sa Tagalog na
pawang gumigising sa damdaming makabayan

LA INDEPENDENCIA
- Ito ay tinatag ni Antonio Luna sa tulong ng kanyang kapatid
na si Joaquin noong Setyembre 3, 1898. Ito ang pinakatanyag
at mahalagang pahayagan ng rebolusyon.
 LA REPUBLICA FILIPINA
- Ito ay itinayo sa patnugot ni Pedro Paterno noong
Setyembre 15,1898 sa Mandaluyong. Di kalaunan ay
naging opisyal na pahayagan ng pamahalaan.

LA LIBERTAD
- Ito ay itinayo sa patnugot ni Clemente Jose Zulueta noong
Hunyo 20,1898.
 UNANG GASETILYA
- Ito ay nilimbag ni Tomas Pinpin noong 1673. Bagama’t
isang polyeto ito ay tinuturing na kauna-unahang
pahayagang nailambag sa Pilipinas.

DEL SUPERIOR GOVIERNO

- Kauna-unagang pahayagang regular na inilathala sa
Pilipinas.Ang pinakaunang editor nito ay si Manuel Fernandez
del Folgueras
 DIARIO DE MANILA
- Ito ay itinayo noong Oktubre 11, 1848 sa
pamamatnugot nina Felipe del Pan at Ramirez y
Compaña.

LA ESPERANZA
- Ito ay nakilala bilang unang pahayagang pang araw-araw. Ito
ay pinamatnugutan nina Felipe Lacorte at Everisto Calderon.
 EL RESME N
- Ito ay magkatulong na inilathala nina Isabelo delos
Reyes at Baldomero Hazanas. Kauna-unahang
pahayagang lantaran ang pagtataguyod sa
nasyonalismong Pilipino.

ANG KALAYAAN
- Ito ay tinuturing na pahayagan ng Katipunan na
pinamatnagutan ni Emilio Jacinto noong 1896.
SALAMAT SA PAKIKINIG