NHỮNG TỔN THƯƠNG XƯƠNG

VÙNG KHỚP HÁNG VÀ PHẪU

THUẬT THAY KHỚP HÁNG TẠI BV
HỮU NGHỊ LẠC VIỆT
Ths.Bs. VŨ MINH HẢI
 GIẢI PHẪU KHỚP HÁNG

• Khớp háng là khớp

chỏm cầu lớn nhất của
cơ thể, tiếp nối đầu trên
của xương đùi với ổ
cối.
• Cấu tạo của khớp
háng gồm có các thành
phần: ổ cối, chỏm, cổ
và hai mấu chuyển
xương đùi, bao khớp,
dây chằng, mạch máu,
thần kinh và các cơ
xung quanh
Có 3 nguồn mạch
nuôi:
 Động mạch mũ đùi

ngoài
 Động mạch mũ

đùi trong (từ động

mạch đùi sâu)
 Động mạch dây

chằng tròn
Tầm vận động bình thường

Gấp háng Duỗi háng

Xoay trong-xoay ngoài ở tư thế

Dạng- khép
gấp-duỗi
 YẾU TỐ LÀM VỮNG KHỚP
Sự vững chắc của khớp là
nhờ:
◦ Sự chắc khỏe của
xương
◦ Sức cơ
◦ Sự chắc khỏe của các
dây chằng
◦ Độ sâu của ổ cối, sụn
viền ổ cối
◦ Chiều dài và độ lệch của
cổ xương đùi
 Cấu trúc cổ xương đùi
 Tạo góc với thân ở 2 mặt
phẳng:đứng dọc và đứng ngang
 Góc cổ thân
◦ Mới sinh 140°
◦ 120-135°ở người lớn
 Góc ngả trước
◦ Mới sinh 40°
◦ 12-15° ở người lớn
 Ổ cối
 Ổ cối cũng ngả
trước 10-15°
 so với mặt phẳng
đứng ngang
 Ổ cối có góc
nghiêng dưới
khoảng 45°
 Cổ quá gấp
- Góc cổ thân giảm hơn bình thường
- Mấu chuyển lớn lên cao
- Tăng cánh tay đòn cơ giạng
- Trọng lực không đổi
- Giảm lực tác động lên khớp háng
- Tăng lực cơ để giữ khung chậu nằm
ngang(dẫn đến tình trạng viêm cơ
mông nhỡ, mông nhỏ do trương lực
cơ tăng liên tục)
 GÃY CỔ XƯƠNG ĐÙI
 Cổ xương đùi có giới hạn từ sát chỏm tới đường liên mấu
chuyển
 Hay gặp ở người cao tuổi, nữ gặp nhiều hơn nam.

Phân loại theo Linton

- Gãy sát chỏm: đường gãy ở ngay dưới sụn khớp của chỏm
xương đùi. Loại này tiên lượng nặng, dễ hoại tử chỏm.
- Gãy ngang cổ: đường gãy nằm giữa chỏm và hai mấu
chuyển.
- Gãy nền cổ: đường gãy đi qua phần nền cổ nối với hai mấu
chuyển. Loại này tiên lượng tốt hơn hai loại trên nếu điều trị
bằng phương pháp kết hợp xương.
 GÃY CỔ XƯƠNG ĐÙI
Pauwels dựa vào góc tạo bởi đường gãy với mặt phẳng
nằm ngang để phân độ
 Pauwels 1: góc <30o

 Pauwels 2: góc từ 30 o– 70o

 Pauwels 3: góc 70o

Góc này càng lớn thì tiên lượng càng nặng, điều trị gặp
khó khăn và thường để lại di chứng.

Phân loại gãy cổ xương đùi theo Pauwels

 GÃY CỔ XƯƠNG ĐÙI

 Garden đã đưa ra cách phân loại sự di lệch này dựa

vào sự di lệch của các bè xương, chia làm 4 độ Garden
I, Garden II, Garden III và Garden IV.

Phân loại gãy cổ xương đùi theo Garden

 BiẾN CHỨNG GÃY CỔ XƯƠNG ĐÙI
 1. Biến chứng sớm
- Sốc mất máu, sốc do đau, tắc mạch mỡ (do mỡ từ ổ gãy
xương xâm nhập vào hệ tuần hoàn).
 2. Các biến chứng liên quan tới nằm lâu, bất động lâu
- Huyết khối tĩnh mạch chi dưới, huyết khối động mạch phổi -
Loét tỳ đè, nhiễm trùng.
- Teo cơ, suy dinh dưỡng…
 3. Các di chứng của gãy cổ xương đùi
- Hoại tử chỏm xương đùi
- Khớp giả.
- Kết hợp xương thất bại.
 HOẠI TỬ VÔ KHUẨN CHỎM XƯƠNG ĐÙI
 Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi là bệnh có tổn
thương hoại tử tế bào xương và tủy xương do bị thiếu
máu nuôi phần trên chỏm xương đùi.
 Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên phần lớn các
trường hợp xuất hiện ở nam giới, dưới 50 tuổi
 Tổn thương có thể gặp ở một khớp háng hoặc cả hai
bên.
 Vùng xương dễ bị tổn thương là phần trước trên của
chỏm xương đùi, sát ngay dưới bề mặt chịu lực của
xương đùi.
NGUYÊN NHÂN HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
 Tự phát: Thường gặp nhất, có thể chiếm tới 50% các
trường hợp.
 Thứ phát:

- Do chấn thương: Do trật khớp hoặc gãy cổ xương đùi .

Thông thường hoại tử xuất hiện sau chấn thương khoảng 2
năm và không ảnh hưởng nhiều bởi tuổi và giới.
- Không do chấn thương: Lạm dụng rượu, thuốc lá, dùng
corticoid liều cao, bệnh khí ép, bệnh hồng cầu hình liềm,
bệnh tự miễn.
PHÂN LOẠI HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI

Phân loại giai đoạn theo Arlet-Ficat

HOẠI TỬ VÔ KHUẨN CHỎM XƯƠNG ĐÙI

 Hình ảnh hoại tử chỏm xương đùi trên X quang

 OFFSET
Offset
ngang
Offset là gì?
Vertical offset-offset đứng Offset
của stem được xác định từ đứng
phần nền của cổ stem đến
đường song song đi qua tâm Chiều
dài cổ Chiều
chỏm dài
chuôi

Đường
kính
đầu xa
chuôi
 GÓC NGẢ TRƯỚC
 Bình thường cổ xương đùi ngả
trước khoảng 15º
 Điều này được quyết định hoàn
toàn bởi sự góc của stem trong
ống tủy
 Ngày nay có thiết kế stem dạng
module giúp việc điều chỉnh
hướng dễ thực hiện hơn
CÁC ĐƯỜNG PHẪU THUẬT KHỚP HÁNG
 Đường vào phía trước ngoài khớp háng
 Đường vào mặt trước khớp háng
 Đường vào mặt ngoài khớp háng
 Đường vào mặt ngoài khớp háng qua mấu

chuyển lớn
 Đường vào mặt sau khớp háng
ĐƯỜNG VÀO MẶT SAU NGOÀI KHỚP HÁNG
 Đường mổ sau của khớp háng được mô tả lần đầu
tiên bởi tác giả Kocher Langenbeck
 Tác giả Gibson cải tiến thành đường mổ sau ngoài , là
đường mổ thay khớp háng phổ biến hiện nay

 Phẫu thuật đặt lại khớp

 Thay khớp háng
 Vỡ ổ cối
 Khối u
ĐƯỜNG VÀO MẶT SAU NGOÀI KHỚP HÁNG
 Tư thế BN : nằm nghiêng
 Rạch da : bắt đầu đường rạch
tại điểm cách gai chậu sau
trên 4-5 cm phía dưới và
ngoài, tiếp tục đường rach
xuống dưới và ra ngoài dọc
theo cơ mông lớn tới góc sau
trên mấu chuyển lớn và kéo
dọc xuống dưới phía bờ sau
mấu chuyển lớn 5 cm
ĐƯỜNG VÀO MẶT SAU NGOÀI KHỚP HÁNG
 Sau khi rạch tổ chức dưới
da cần cắt cân đùi, theo
đường rạch này mở
hướng song song các thớ
cơ mông lớn
 Tách điểm bám cơ mông

lớn và cơ căng mạc đùi

khoảng 5cm
ĐƯỜNG VÀO MẶT SAU NGOÀI KHỚP HÁNG

 Xoay đùi vào trong, cắt

gân cơ hình lê và gân cơ
sinh đôi sát điểm bám
mấu chuyển lớn , cơ sinh
đôi sẽ bảo vệ thần kinh
ngồi
ĐƯỜNG VÀO MẶT SAU NGOÀI KHỚP HÁNG

 Bộc lộ và rạch dọc phía sau

bao khớp bộc lộ mặt sau cổ
xương đùi và bờ sau ổ cối
 THAY KHỚP HÁNG TẠI
BỆNH HỮU NGHỊ LẠC VIỆT

 Triển khai từ năm 2019

 Thay khớp háng bán phần và toàn phần
 Tổng số khoảng 100 ca
 BN cao tuổi nhất 101 tuổi
 BN ít tuổi nhất 29 tuổi
 THAY KHỚP HÁNG TẠI
BỆNH HỮU NGHỊ LẠC VIỆT

 BN nam 29 tuổi
 Chẩn đoán : Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi 2 bên ( TRÁI > PHẢI )
 Phẫu thuật thay khớp háng trái toàn phần
 THAY KHỚP HÁNG TẠI
BỆNH HỮU NGHỊ LẠC VIỆT

 BN nam 29 tuổi
 Chẩn đoán : Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi phải/ TKH trái
 Phẫu thuật thay khớp háng phải toàn phần
 THAY KHỚP HÁNG TẠI
BỆNH HỮU NGHỊ LẠC VIỆT

 BN nam 101 tuổi

 Chẩn đoán : Gãy liên mấu chuyển và dưới mấu chuyển xương đùi trái
 Phẫu thuật thay khớp háng trái bán phần
 THAY KHỚP HÁNG TẠI
BỆNH HỮU NGHỊ LẠC VIỆT

 BN nữ 85 tuổi
 Chẩn đoán :Viêm dính khớp háng trái
 Phẫu thuật thay khớp háng trái toàn phần
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN