Aralin 3:

MGA PINAGKUKUNANG
YAMAN NG PILIPINAS

Inihanda ni: Clarisse M. De Guzman

 KONSEPTO NG
PINAGKUKUNANG-
YAMAN
 KONSEPTO NG
PINAGKUKUNANG-
YAMAN
Nagiging pinagkukunang-
yaman ang anumang
bagay, may buhay man
ito o wala.
Napagtatanto ng mga tao ang
halaga ng anumang bagay o
ang kapakinabangan nito
upang mapunan ang kanilang
pangangailangang ekonomiko.
Ang mga tao ay nagiging
maparaan upang magamit
ang mga bagay sa paligid
para sa ikabubuti ng
kanyang kalagayan.
Sinumang naghahangad
ng anuman ay
kinakailangang
magkaroon ng mga
pinagkukunang-yaman.
Nagiging pinagkukunang-
yaman ang anumang
bagay, may buhay man
ito o wala.
 ANG MGA SALIK
NG PRODUKSYON
LUPA | PAGGAWA | KAPITAL
LUPA
Orihinal at hindi mapapalitang yaman ng
kalikasan.
Dito nagmula ang mga hilaw na materyales
na kailangan sa pagbubuo ng mga kalakal.
Ang kapakinabangan ng lupa sa may- ari
nito ay nagtatakda ng kita na tinatawag na
upa.
PAGGAWA
Ang lakas-paggawa ng pinakamahalagang
salik ng produksyon.
Nakasalalay sa kamay ng tao ang
paglinang ng kalikasan upang maging
kapaki-pakinabang ito.
Sa pamamagitan ng pag-iisip at talento
ng tao, nabubuo ang isang produkto.
KAPITAL
Ito ay ginagamit ng tao upang makalikha
siya ng mga produkto at makapagbigay
ng maayos na serbisyo.
Kadalasang nagiging maunlad ang
industriyang pinaglalaanan ng malaking
kapital.
LUPA+PAGGAWA+KAPITAL
=PROSESO
•Ang lupa, paggawa, at kapital ay ang
mga pinagkukunang- yaman na
kailangan sa produksyon ng kalakal at
serbisyo.
•Ang kawalan ng mga salik na ito ay
maaring magdulot ng pagkakaantala,
paghinto o kawalan ng produksyon.
•Ang mga hayop at halaman ay
maituturing din na pinagkukunang
yaman.
 Yamang Likas
LUPA | MINERAL | TUBIG | KAPITAL
YAMANG LUPA
ANG MAPAPALITANG
PINAGKUKUNANG
YAMAN
Ang Pilipinas ay may
lawak na 300,000
kilometro kuwadrado
o 30 milyong ektarya.
Pinakamalaki ang
Luzon, sunod ang
Mindanao at Visayas.
PAMPUBLIKONG LUPAIN

Publicdomain
Pag-aari ng
pamahalaan
ALIENABLE LAND
Disposable land
Mga maaring ipagbili, pagtaniman,
pagtayuan ng mga bahay at gusali
Pribadong ari-arian
 MIMAROPA
Lambak ng
MGA REHIYONG MAY Cagayan
PINAKAMALAKING Davao
BAHAGI NG Region
KAGUBATAN
CAR
Caraga
Silangang
 CALABARZON
MGA REHIYONG MAY KanlurangVisayas
Bicol
PINAKAMALAKING
Davao Region
BAHAGI NG
ALIENABLE LAND Gitnang Luzon
Silangang Visayas
 NCR – 76%
MGA REHIYONG May malaking
MAY bahagdan ng
PINAKAMALIIT
lupaing alienable
NA BAHAGI NG
batay sa
ALIENABLE
LAND proporsyon ng
lugar.
 Ang bansa ay
pinamamahayan ng
iba’t ibang species
ng halaman at
hayop.
 MIMAROPA
Lambak ng
MGA REHIYONG MAY Cagayan
PINAKAMALAKING Davao
BAHAGI NG Region
KAGUBATAN
CAR
Caraga
Silangang
 YAMANG MINERAL
ANG DI - MAPAPALITANG
PINAGKUKUNANG YAMAN
•Ang yamang mineral ay ang mga likas
yaman mula sa kalikasan na nakukuha sa
papamagitan ng pagmimina.
•May posibilidad na maubos.
•Ang Pilipinas ay mayaman sa yamang
mineral.
•Isa sa mga pangunahing industriya na
nagpapataas ng reserbang dolyar.
METALIKONG MINERAL
Manganese – makikita sa
Palawan, Negros at Bohol; may
mahalagang industriyal na mga
paggamit na metal alloy
partikular sa mga hindi
kinakalawang na asero.
DI - METALIKONG MINERAL
Aspalto - malagkit, itim, at malapot
na likido o medyo- solido na mayroon
ang karamihang mga petrolyo at ilang
mga likas na deposito; kadalasang
ginagamit bilang panambak ng kalye .
Marmol – matatagpuan sa Romblon
DI - METALIKONG MINERAL
Asbetos – madalas gamitin sa
pagtatayo ng mga gusali upang
protektahan ang mga delikadong
parte ng gusali laban sa apoy.
Luad – karaniwang ginagamit sa
paggawa ng mga palayok sa
DI - METALIKONG MINERAL
Petrolyo - ginagawang gasoline at
kerosene o pinagmulan ng mga
produktong ito; makukuha sa ilalim ng
lupa o sa mga tinatawag na
sedimentary rocks at nagtataglay ito
ng purong hydrocarbons; matatagpuan
sa Palawan.
 YAMANG TUBIG
ANG PILIPINAS SA PALIGID NG TUBIG
KATUBIGAN NG PILIPINAS
 220 milyong ektarya ng katubigang teritoryal
(territorial water)
 26.6 na milyong ektarya ay katubigang
baybayin(coastal waters)
 193.4na milyong ektarya ay katubigang karagatan
(oceanic waters)
 Ang baybayin ng Pilipinas ay may sukat na 17,460
kilometro.
CORAL REEF
•Nasa 27,000 kilometro kuwadrado.
•Ito ay sumasaklaw sa 60
lalawigan at halos 1,525
munisipalidad.
•2,500 uri ng isda
•488 uri ng mga korales
•132 malalaking ilog
•31,000 ektarya ng ilog.
•59 na lawa
•245,000 ektarya ng mga
palaisdaan
LAGUNA DE BAY-CALABARZON

•Pinakamalawak na lawa sa
`Pilipinas
•May sukat na 90,000
ektarya.
PAKINABANG NG YAMANG TUBIG
Paglikha ng enerhiya (hydrothermal
energy)
Irigasyon sa mga sakahan
Rutang pangtransportasyon
Pinagkukunan ng hilaw na materyales
Pangisdaan
Kapag higit na maabilis ang pagkuha
kumpara sa maaaring tustusan ng
kalikasan, maaaring mabawasan ang
bulto ng mga yamang nakukuha mula
sa mga anyong tubig.
YAMANG KAPITAL
ANG PAG-UNLAD
Piliin ang mga bagay na sa tingin mo ay
kailangan mo bilang isang tao:

pagkain doktor
kotse barbero
damit alahas
serbisyo entertainment
Produksyon
Itoay tumutukoy sa paglikha
ng mga produkto o serbisyo
na upang matugunan ang
pangangailangan ng mga tao.
Daloy ng Produksyon
Input Proseso Output

Lupa Pagsasama- sama Kalakal na

Materyales ng mga kinokonsumo
Kapital
Paggawa
materyales, Kalakal na
Entreprenyur kapital, paggawa, nagagamit sa
Teknolohiya o at paggawa ng iba
Makina entreprenyurship pang kalakal
Daloy ng Produksyon
Input Proseso Output
Tela Pananahi Damit
Sinulid Apron
Disenyo Bag
Mananahi Basahan
Makina at iba pa.
 Daloy ng Produksyon
Input Proseso Output
Harina, itlog, Baking o Tinapay, cake, o
tubig,gatas, oven at
iba pang kagamitan
Paghuhurno pastry
sa pagpapanadero
Panadero
 Daloy ng Produksyon
Input Proseso Output
Jeepney Pagpapasada Serbisyo na
Langis ng jeep nakapaghahatid
Tsuper o drayber sa mga tao sa
kanilang mga
destinasyon
 Daloy ng Produksyon
Input Proseso Output

Lupa Pagsasama- sama Kalakal na

Materyales kinokonsumo
ng mga materyales,
Kapital
Paggawa kapital, paggawa, Kalakal na
Entreprenyur at nagagamit sa
Teknolohiya o Makina entreprenyurship paggawa ng iba
pang kalakal

kita, renta, sweldo, interes

Takdang Aralin:
Mamili sa mga sumusunod Sa loob ng 500 na salita,
na produkto at pag- aralan ipaliwanag ang kahulugan ng
ang produksyon ng mga produksyon at kahalagahan
ito: nito gamit ang pinili mong
 Pop music produkto o serbisyo.
 Palabas (Movie) Siguraduhing gumamit ng
 Sasakyan
hindi bababa sa tatlong
sources.
 Gadget (cellphone,
computer, o ibang uri ng
gadget)
 Napahahalagahan ang
mga Salik ng Produksyon
at ang Implikasyon nito
sa Pang-araw-araw na
Pamumuhay
Mga Salik sa Produksyon
Lupa

Lakas- paggawa

Kapital o puhunan
Entreprenyur,
negosyante
1. Lupa
Ang renta o upa na binabayaran ng
isang kumpanya ay kabilang sa mga
expenses ng mga ito. Upang mabawi
ito ay isinasama ang upa sa
pagkakalkula ng presyong itatalaga
sa isang produkto o serbisyo.
1. Lakas- paggawa
Ang lakas- paggawa ay hindi lamang
tumutukoy sa mga taong gumagawa
gamit ang kanilang pisikal na lakas.
 Kasama rin dito ang mga taong
ginagamitan ng mental o talino sa uri ng
trabaho na ginagawa gaya ng mga guro,
arkitekto, at iba pa.
2. Mga Uri ng Lakas- Paggawa

1. PISIKAL at MENTAL
2. SKILLED at UNSKILLED
PISIKAL NA PAGGAWA
Ito ay nakadepende sa
pisikal na lakas ng isang tao.
MENTAL NA PAGGAWA
Ito ay nakadepende sa talino
at talento ng isang tao.
SKILLED NA LAKAS PAGGAWA
Ito ay mga yaong manggagawa
nangangailangan ng mga
natatanging karanasan,
kaalaman, at pagsasanay.
UNSKILLED NA LAKAS PAGGAWA
Ito ay hindi kailangan ng
natatanging karanasan upang
magawa ang isang produkto
o serbisyo.
KAPITAL O PUHUNAN
Ang kapital o puhunan ang
ginagamit ng entrepreneur
upang tugunan ang mga
kailangan na materyales at
manggagawa sa produksyon.
KAPITAL O PUHUNAN
Ang pisikal na kapital ay ang mga
makina, hilaw na yaman, sasakyan,
lupa, gusali, at iba pang produkto
na kailangan sa pagprodyus ng
isang produkto o serbisyo.
KAPITAL O PUHUNAN
Ang lakas- paggawa naman ay
ang mga taong kinakailangan
upang matugunan ang mga
kailangan sa produksyon.
ENTREPRENYUR, NEGOSYANTE
Ang entreprenyur ay isang salik
ng produksyon dahil siya ang
gumagawa ng desisyon.
TEKNOLOHIYA/ MAKINA
 Sa patuloy na progreso ng
teknolohiya ay unti- unti na ring
lumilipat o humahanap ng mga
makina ang mga kumpanya upang
mapamura, mapabilis at mapagaan
ang proseso ng produksyon.
 SALAMAT
SA
PAKIKINIG!