Bedrijfskunde

Business Models, bedrijfsmodellen

Dr. Laura Hoekx

 Positionering

Economische Business Bedrijfs- HRM &

Strategie Governance
omgeving modellen processen Motivatie
Wat is een businessmodel?
• Een businessmodel = “recept” van een bedrijf

• Ingrediënten:
- Waardecreatie
- Waarderealisatie
- Waardevalorisatie

• Een businessmodel is cruciaal voor het voortbestaan op zowel lange als

korte termijn

• Basis voor het opstellen van een businessmodel is de economische

omgeving waarin het bedrijf functioneert + de strategie van het bedrijf
“Een businessmodel beschrijft
de grondgedachte van hoe een
organisatie waarde creëert,
levert en behoudt”

 how will we win?

Wat is een businessmodel?
• Nood aan een businessmodelconcept dat iedereen begrijpt

• Concept dient eenvoudig, relevant en intuïtief te begrijpen te zijn

• Business Model Canvas van Alexander Osterwalder zorgt voor concept

waarmee je het businessmodel van eigen organisatie, concurrenten of
welke onderneming dan ook kunt beschrijven, overdenken en
onderzoeken
 Business Model Canvas

• Businessmodel beschrijven aan de hand van 9 basisbouwstenen die 4

hoofdgebieden van een onderneming omvatten:

• Klanten
• Aanbod
• Infrastructuur
• Financiële levensbaarheid

• Het businessmodel is een blauwdruk voor strategie die geïmplementeerd gaat

worden door organisatiestructuren, processen en systemen
Business Model Canvas
 Business Model Canvas: klantensegmenten
• De verschillende groepen mensen of organisaties die een onderneming wil bereiken of
bedienen

• B2C versus B2B

• Hart van elk businessmodel

• Segment = gemeenschappelijke behoeften, gedragingen of attributen

• Begrip van de specifieke klantenbehoeften als basis voor andere bouwstenen

 Business Model Canvas: klantensegmenten

• Massamarkt: quasi geen onderscheid in segmenten

• Nichemarkt: kleine gespecialiseerde markt

• Gesegmenteerd: verschillende segmenten worden gekozen

• Gediversifieerd: twee segmenten met totaal verschillende behoeften en problemen

• Multi-sided markt: aan twee zijden verdienen (b.v. AirBnb)

 Business Model Canvas: waardeproposities
• Bundel van producten en diensten die waarde creëert en voordelen
oplevert voor een specifiek klantensegment

• Antwoord op deze vragen:

• Waarom kiezen klanten voor jouw bedrijf?
• Welke waarde leveren we aan de klanten?
• Welke problemen van onze klanten helpen we oplossen?
• In welke klantenbehoeften voorzien we?
 Business Model Canvas: waardeproposities
• Elementen die bijdragen aan waardecreatie:

• Nieuwheid (Iphone 15)

• Performance (snellere pc’s, wagens ...)  Betere prestaties
• Customization (co-creatie met klant)
• “De klus klaren" (Rolls-Royce vliegtuigmotoren)
• Ontwerp (Apple producten)
• Merk / status (Ferrari)
• Prijs (Ryanair)
• Kostenbeperking (Salesforce.com CRM system)
• Risicobeperking (servicegarantie bij tweedehands auto)
• Toegankelijkheid (Netjets toegang tot privéjets)
• Gemak/bruikbaarheid (iTunes)
 Business Model Canvas: kanalen
• Hoe een bedrijf communiceert met klantensegmenten en ze bereikt
om een waardepropositie te leveren

• Communicatie-, distributie- en verkoopkanalen als raakvlak van

bedrijf met haar klanten

• Directe vs. indirecte kanalen

• Eigen vs. partner kanalen

Business Model Canvas: kanalen

= Eigen en indirect (er zit een “tussenstap” in,

maar die heb je wel zelf in handen)
 Business Model Canvas: klantrelaties
• De relaties die het bedrijf aangaat met haar klantensegmenten

• Wil ik persoonlijk of geautomatiseerd contact?

• Ligt de focus op GET, KEEP of GROW?

• Wat voor relatie verwacht de klant zelf?

 Business Model Canvas: klantrelaties

• Soorten relaties:
• Toegewezen persoonlijke hulp
• Persoonlijke hulp
• Selfservice
• Geautomatiseerde diensten
• Communities
• Cocreatie
• …
 Business Model Canvas: inkomstenstromen
• Het creëeren van een “verdienmodel”

• Wat verdient het bedrijf uit elk klantsegment?

• Voor welke waarde is het segment bereid te betalen?

• 2 soorten inkomstenstromen:
• Transactie-inkomsten die voortvloeien uit eenmalige klantbetalingen
• Terugkerende inkomsten die voortvloeien uit aanhoudende betalingen op
basis van product of klantsupport na aankoop
 Business Model Canvas: inkomstenstromen

• Vormen van inkomsten:

• Goederenverkoop (boek, electronica, auto’s...)
• Gebruikersfee (aantal nachten in hotel)
• Abonnementsgelden (fitnessabonnement)
• Uitlenen/huren/leasen (videotheek)
• Licentieverlening (auteursrechten, patenten…)
• Brokerage fees (kredietkaart % per transactie)
• Reclame (events)
 Business Model Canvas: key resources

• De belangrijkste bezittingen (assets) van de organisatie

• Verzameling van de bezittingen die het mogelijk maken om

• de waardeproposities aan te bieden
• markten te bereiken
• relaties te onderhouden
• inkomsten te verdienen
 Business Model Canvas: key resources

• Soorten resources:
• Fysieke middelen (gebouwen, machines…)
Bv. Opslagmagzijn om te verhuren

• Intellectuele middelen (merken, patenten…)

Bv.

• Menselijk kapitaal (kennis, ervaring…)

• Financieel kapitaal (cash, aandelen…)

 Business Model Canvas: kernactiviteiten

• Belangrijkste zaken die organisatie moet doen om businessmodel te

doen werken
• Welke kernactiviteiten vereisen onze waardepropositie,
distributiekanalen, klantenrelaties en inkomstenstromen

• Afhankelijk van het type businessmodel

 Business Model Canvas: kernactiviteiten
• Mogelijke categorieën kernactiviteiten:
• Productie
• Ontwerpen, maken en leveren van een product

• Probleemoplossing
• Aandragen van oplossingen voor klantproblemen
• Kennismanagement, training…

• Platform/network
• Serviceverlening, platformpromotie, platformmanagement…
 Business Model Canvas: key partners

• Het network van leveranciers en partners die zorgen dat het

businessmodel werkt

• Motivatie voor partnership

• Optimalisering en schaalvoordelen
• Beperking risico en onzekerheid
• Acquisitie van resources en activiteiten
 Business Model Canvas: key partners

• Voorbeelden van partnerships:

• Allianties tussen niet-concurrenten  samenwerken
• Joint ventures
• Koper-leverancier relaties
• Samenwerking met concurrentie

! Blijven apparte bedrijven  geen fusie

 Business Model Canvas: kostenstructuur

• Alle kosten die gemaakt zijn om het businessmodel te doen werken

• Businessmodel kan gestuurd zijn op basis van:

• Kosten
• Focus is minimaliseren van kosten
• Voorbeeld Ryanair

• Waarde
• Focus is minder kostenreductie maar vooral waarde
• Voorbeeld luxehotels
 Business Model Canvas
Hoe houd je
Wat doe je contact met je
precies klanten?
allemaal? Waar ligt de Klanten-
6 binding? 4 Wie zijn
Wie zijn je (meer) waarde
jouw
partners? van jouw
klanten?
aanbod?
Welke Hoe zal je je
middelen heb klanten
je nodig? bereiken?
8 7 2 3 1

Wat zijn de belangrijkste kosten? Waaruit haal je je inkomsten?

9 5
 Business Model Canvas spotify
• Muziekstreaming • Snel aanbieden van
•Onmiddellijk
• Artiesten • Up-to-date platform nieuwe songs
toegang • Sociale media
•
• Platenmaatschappi Onderhoud platform
•Groot aanbod • Nieuwsberichten
• marketing
j •Reclamevrij • Spotify-wrap
( premium ) 4 Alle muziek
7 luisteraars
• Goedkoop
• Free
• Werknemers gebruikers
• Snelheid • App
• muzieklicenties • • Premium
Specifiek publiek • Browser
• App • Adverteerder
• Groot bereik • Giftcards
• Merknaam s
• Desktop
8 • Licenties 2 app 3 1
• Algoritme 6
• Server

Muzieklicenties, onderhoud Abonnementen, reclame bij niet premium

Marketingskosten, lonen
9 5
Business Model Canvas
 Hetzelfde product, ander BMC?

• Voorbeeld muziek
• Verkoop albums

• Concerten en festivals

• Radio

• Streaming (Spotify)
Hetzelfde product, ander BMC?
Hetzelfde product, ander BMC?
Hetzelfde product, ander BMC?
 Wat is een goed Business Model Canvas?
• Kan de klant makkelijk overstappen naar een concurrent?

• Heb je terugkerende inkomsten?

• Verdien je geld voor je het moet uitgeven?

• Heb je partners die “gratis” voor je werken?

• Hoe schaalbaar is het businessmodel?

• Zit er iets in het model dat jou beschermt tegen concurrenten?

Voorbeeld
Voorbeeld
Voorbeeld
Voorbeeld
 BMC & omgeving

• Goed begrip van omgeving nodig om sterkere, meer concurrerende

model te ontwikkelen
• Begrijpen van veranderingen om model effectiever aan te passen aan externe
krachten
• Begrijpen van omgeving om beslissingen meer overwogen en op basis van
informatie te nemen

• 4 “hoofdgebieden” in de omgeving
Marktkrachten (“market forces”)
Marktkrachten
Branchekrachten (“industry forces”)
Branchekrachten
Kerntrends (“key trends”)
Macro-economische krachten
Macro-economische krachten
 Werkzitting

• Grondig voorbereiden!

• Case Wildfang lezen + vragen oplossen (zie Blackboard)