BYOKTLE

Biyoktle Nedir?
Biyoktle, yeil bitkilerin gne enerjisini
fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye dntrerek depolamas sonucu meydana gelen biyolojik ktle ve buna bal organik madde kaynaklar olarak tanmlanmaktadr.

Endstriyel anlamda biyoktle, yaayan ya da yakn zamanda yaam biyolojik maddelerden yakt elde edilmesi ya da dier endstriyel amalarla kullanlmas ile ilgilidir. Yaygn olarak, biyoyakt elde etmek amac ile yetitirilen bitkiler ile lif, s ve kimyasal elde etmek zere kullanlan hayvansal ve bitkisel rnleri ifade eder.

Biyoktleler, bir yakt olarak yaklabilen organik atklar da ierir. Buna karn, corafi etkilerle deiiklie uram, kmr, petrol gibi organik maddeleri iermez. Genellikle kuru arlklar ile llrler.

Biyoktle Kaynaklar
(a)Bitkisel Atklar i. Msr,buday,eker pancar,ceviz kabuu ii. Meyve ve sebze artklar iii.Yosunlar (b) Hayvansal Atklar i. Hayvan dklar (c) ehir ve Endstri Atklar i. Sanayi atklar ii. pler

Gnmzde biyoktle enerjisini

klasik ve modern olarak iki snfta ayrmak olanakldr 1) Aa kesiminde elde edilen odun ve hayvan atklarndan

oluan tezein basit ekilde

yaklmas klasik biyoktle enerjisi olarak tanmlanrken,

2) Enerji bitkileri, enerji ormanlar

ve aa endstrisi atklarndan elde

edilen biyodizel, etanol gibi eitli

yaktlar, modern biyoktle enerjisinin kayna olarak tanmlanr.

Dnyada Enerji
Dnyada kullanlan toplam enerjinin %13.3 yenilenebilir kaynaklardan elde edilmektedir. Bu orann da %80i yanabilir formdaki biyoktle ve atk materyaller, geri kalan ksm ise

hidroenerjidir(%16.2).

Dnyada Enerji
2020 Yl iin Yenilenebilir Kaynaklar Baznda Yaplm bir ngrm
2020 ylnda minimum MTEP Modern biyoktle Gne 243 109 Toplamn % si 45 20 2020 ylnda maksimum MTEP 561 355 Toplamn % si 42 26

Rzgar
Jeotermal Kk hidrolik Deniz enerjileri TOPLAM Genel enerji talebin in %si

85
40 48 14 539

15
7 9 4 100 3-4

215
91 69 54 1345

16
7 5 4 100 8-12

1 TEP (Ton edeer petrol)= 41868 MJ = 11630 kWh

Dnya ve AB lkelerinde Biyoktle Kullanm

Dnya nfusunun %80inin 35 kuzey ve 35 gney enlemleri arasnda yaad gz nne

alnrsa, bu blgede metrekareye den gne

enerjisinin ylda 3000-4000 saati bulduu ve bunun da enerji olarak 2000kWh/m2 ettii ortaya

kmtr.
Btn bu verilerden yola karak, gne enerjisinden fotobiyolojik evrim sonucu elde

edilebilecek biyoktle enerjisinin bykl ve

evre etkisi ok az olan bu yaktn salayaca yararlarn nemini aka gstermektedir.

Dnya ve AB lkelerinde Biyoktle Kullanm

2010 yl iin hedeflenen toplam biyoktle enerji retimleri, minimum ve maksimum snrlar alnarak,

ABD'de 235-410 MTEP, Almanya'da 11-21 MTEP,

Avustralya'da 12-21 MTEP,

ngiltere'de 6.6-12.8 MTEP, svede 8.3-17.4 MTEP,

Japonya'da 9-17 MTEP arasndadr.

Dnya ve AB lkelerinde Biyoktle Kullanm

sve ve Japonya'da en byk pay orman rn
ve aa endstrisi artklar alacak, dier lkelerde en byk pay enerji bitkilerine ait olacaktr. Enerji bitkilerinin paynn; ABD'de %66-70,

Almanya'da %39-44,
Avustralya'da %49-54 ve ngiltere'de %64-68 olaca kestirilmektedir.

Dnya ve AB lkelerinde Biyoktle Kullanm

Biyoktleden elde edilebilecek yllk enerji,

Samandan Hayvan Atklarndan Orman Atklarndan plerden Enerji Tarlalarndan Toplam

1,120,000 500,000 1,360,000 2,400,000 17,700,000 23,100,000

MW MW MW MW MW MW

gibi byk bir potansiyele sahiptir.

Trkiyede Enerji
Trkiyenin nfusu yaklak olarak 73 milyondur.

Nfustaki byme oran ise %1.7dir. Bu oran Uluslar

aras Enerji Ajans (IEA) lkelerindeki en yksek deere sahiptir.

Trkiye geni enerji kaynaklarna sahiptir. Fakat

bunlardan ok iyi yararlanamamaktadr.

Trkiye enerji ihtiyacnn %60n ithalatla

salamaktadr.

Trkiyede Enerji

lkemizin Birincil Enerji Talebi

lkemizin Enerji Dengeleri (Mtep)

Tablo: 2006 tibariyle Trkiyede Enerji retim ve Tketim Dzeyleri

ENERJ KAYNAKLARI Takmr (Milyon Ton) Linyit (Milyon Ton) Doalgaz (Milyar Metrekp) Petrol (Bin Ton) Hidrolik (GWh)

RETM 2.357 63.445 312 2.551 24010

TKETM 11.039 64.883 16.339 29661 24010

Rzgr-Jeotermal (Bin Tep)

Odun (Bin Ton) Hayvan ve Bitki Artklar (Bin Ton) Toplam (Milyon Tep)

618
16263 5790 27,4

618
16263 5790 70,2

Trkiye ve Biyoktle
Trkiye byk miktarda fosil yakt rezervlerine sahip deildir. Sahip olduu birincil enerji kaynaklar kendi ihtiyacna cevap veremedii gibi gelecek asndan da tehlike sinyalleri vermektedir.
Biyoktle kullanmn artrlmasnn lkemiz iin iki nemli amac vardr:

thal edilen petrol ve petrol rnlerine olan bamll azaltmak

Evsel biyoktle kullanmnn gelitirilmesi ve yaygnlatrlmas

Trkiye ve Biyoktle

Odun tketimi, aa endstrisinin hammaddesinin yok edilmesine neden olduu gibi, kaak orman kesimlerini de iermektedir. Tezek olarak yaklan hayvansal atklar ise, tarmn gereksinimi iftlik gbresini yok etmektedir. Bu nedenle lkemizde klasik biyoktle enerji kullanm, ilkel ve ekonomik olmayan biimde gereklemektedir.

Trkiye ve Biyoktle
Trkiye'de biyoktle iin ncelikle yaplmas gereken uygulamalar Enerji Ormancl Enerji Bitkileri Tarm Akuatik Biyoktle Yetitiricilii

Bakteriyel Kltrlerle Biyoyakt retimi

Trkiye ve Biyoktle

Trkiye'de biyoktle iin ncelikle yaplmas gereken uygulamalar

Trkiyenin Biyoktle Kaynaklar

Dnya odun, yllk bitki ve tarmsal artk miktar tam kuru arlk olarak yaklak 4.033.080.000 tondur, bunun 2.273.080.000 tonunu yllk bitki ve tarmsal artklar geri kalann odun oluturmaktadr.Trkiye dnyann nde gelen tahl reticisi lkelerden biridir. Trkiye'nin tahmini yllk bitki sap retimi 56.240.000 ton olup bunun 36 milyon tonu buday sap,

8 milyon tonu arpa sap, 2.5 milyon ton msr sap, 3 milyon ton
pamuk sap, 2.5 milyon ton ayiei sap, milyon 300 tonu asma budama art, 200 bin ton pirin sap, 240 bin ton avdar sap, 300 bin ton ttn sap, 2 milyon ton kendir-kenevir, 200 bin ton gl kamdr. Bu haliyle Trkiye dnyann sayl yllk bitkileri reticisi lkelerin arasnda bulunmaktadr.

Biyoktle evrim Teknolojileri

Biyoktle evrim Teknolojileri

Dorudan Yakma Havasz rtme Fermantasyon Piroliz Gazlatrma

Biyofotoliz

Biyoktle evrim Teknolojileri

Dorudan Yakma: Biyoktle enerjisinin ana prosesi direk yakmadr. retilen enerji mekan stmada, buhar ve s retmede, elektrik retmede, endstriyel proseslerde kullanlabilmektedir. Kk apl

uygulamalarda enerjinin %30'lara varan ksm iletim esnasnda kaybolmaktadr. Bu problemde farkl soba sistemleri ile zlmeye allmaktadr. Byk aptaki uygulamalarda bu ekilde 50-75 MW enerji retimi gerekletirilebilmektedir. Gelimekte olan lkelerde zellikle bu ama iin pirin kabuklan, fndk kabuklar kullanlabilmektedir. Havasz rtme: Havasz rtme, slak ve yeil biyoktlenin bakteriler yardm ile oksijensiz ortamda paralanmas ile metan ve karbondioksite paralanmas olarak bilinir. Buna ayn zamanda biyogaz ad da verilir. Belediyenin kat atklarnn havasz ortamda yer seviyesinden aaya kazlm depolarda su ile kartrldktan sonra yaklmas ile gaz retilmektedir. Buradan retilen metan gaz bir jeneratre gnderilip ve oradan da borularla kullanlaca yerlere normal atmosfer basncnda gnderilmektedir.

Fermantasyon: Biyoktlede, bilindii zere deiik oranlarda, hemiselloz ve lignin bulunmaktadr. Selloz enzimatik hidrolizin arkasndan uygulanan, kimyasal hidroliz, enzimler veya kimyasal ilemler ile glikozala paralanabilir. Kimyasal hidroliz artlar bazen glikozu bozabildii iin , bu ilem son derece dikkatli yaplmas gerekmektedir. Glikozun fermantasyonu ile etanol, aseton, btanol ve ham petrol rnlerinden elde edilen rnlere e deer birok kimyasal rn elde edilebilir.
Piroliz, kat biyoktlenin kullanl sv bir yakta dntrlmesindeki en basit termokimyasal ilemdir. Biyoktle oksijensiz ortamda stlr veya az miktarda oksijenle yaklr.. Bu ekilde hidrokarbonca zengin bir gaz karm, yaa benzeyen bir sv ve karbonca zengin kat atk elde edilir. Gelimi lkelerde geriye kalan karbon bakiyesi mangal kmr retiminde kullanlmaktadr. nk enerji ynnden olduka zengin ve dumansz bir yakttr.

Biyofotoliz: Biyofotoliz, baz mikroskobik alglerden gne enerjisi yardmyla hidrojen elde edilme ilemidir. Deniz suyu iindeki bu algler bir tr gne pili gibi alarak deniz suyunu fotosentetik olarak ayrtrmaktadr.
Gazlatrma; pirolizin bir ekli olup bol miktarda hava ile yksek scaklkta yaplr. retilen gaz karbon monoksit,

karbondioksit, hidrojen, metan ve azotun bir kanmdr. Bu gaz karm normal kat biyoktleden retilen gazdan daha faydal bir gazdr.

Gazlatrma
Biyoktlenin gazlatrlmas; kat

yaktlarn sl evirim teknolojisiyle yanabilen bir gaza dntrlmesi ilemidir. Snrlandrlm oksijen, hava, buhar veya bunlarn kombinasyonlar reaksiyonu balatmaktadr. retilen gaz karbon monoksit, karbondioksit, hidrojen, metan, su ve azot'un yan sra kmr paracklar, kl ve katran gibi artklar da iermektedir.

Gazlatrma biyoktleden gaz yakt elde edilen termokimyasal bir dnm prosesidir. Dier bir

deyile biyoktle termokimyasal bir dnmle gaz

yakta dntrlr.

Modernize edilmi biyoktle enerjisi teknolojilerinin amac retim ve kullanm srasnda

emisyonlar azaltrken yaktn younluunu

arttrmaktr.

Avustralya ve Almanya'da ikinci dnya sava boyunca s ve buhar retimi iin iten yanmal

motorlarda, gaz trbinlerinde elektrik retimi iin ve aralara yakt amac ile kullanlmtr.
Biyoktleden enerji retimi prosesleri ierisinde gazlatrma prosesi en ekonomik olandr. zellikle buhar retimi iin trbinlerde kullanlmas retilen elektriin fiyatn drerek ekonomik hale

getirmektedir. Gazlatrma ileminde bir defada ulalan dnm yaklak %50 olup bu geri dnm gaz kullanlarak artrlabilmektedir.

Gazlatrma Prosesi Kademeleri

Kurutma Uucularn k Gazlatrma Yanma Kl

Dnyadaki Entegre Biyoktle Gazlatrma Tesislerinden bir rnek - sve -

Gazlatrma sisteminin apartman ii kullanm

GAZLATIRMA TEKNOLOJS
Gaz yaktn kullanmna gre gazlatrclar snflandrlmtr

Isl gazlatrclar; kazanlarda, ocaklarda ve kurutucularda yaktn alevli yanmasyla,

G kaynakl gazlatrclar; iten

yanmal motorlarda mil gc salamak iin

kullanlr.

GAZLATIRMANIN KMYASI
Su gaz tepkimesi C+H2O CO + H2 Boudouard tepkimesi C+CO2 2 CO Hidrojenle gazlatrma C+2H2 CH4 Ksmi yanma C+1/2 O2 CO Tam Yanma C+O2 CO2 CO + H2O H2 + CO2

Metanlatrma CO + 3 H2 CH4 + H2O

Isl bozunma tepkimeleri C1HxOy (1-y) C +yCO + x/2H2 C1HxOy (1-y-x/8)C +yCO + x/4 H2 + x/2H2

SABT YATAKLI GAZLATIRICI

Hava ve yakt girii ynne gre sabit

yatakl gazlatrclar drt tipe ayrlmaktadr

1. Aa akl 2. Yukar akl 3. Kart akl 4. Ak akl

AKIKAN YATAKLI GAZLATIRICI

AKIKAN YATAKLI BYOKTLE GAZLATIRMA NTES

DEZAVANTAJLARI
Buna ek olarak biyoktle gazlatrmasnn

dezavantajlarna da bakmak gerekmektedir. evreyi

ne kadar gvene alyorsa da sala zararlar asndan aklanan dezavantajlar vardr. Bu dezavantajlar; koku, grlt, yanma/patlama riski, CO zehirlenmesi, akt gaz ve pis su k

(gazn temizlenme prosesinden kaynakl).

Biyoktle gazlatrmasnda kan koku

hidrojen slfr, amonyak ve carbon oxysulphide kokularna benzer. Katran da sert

bir kokuya sahiptir. Gazdan kan koku pis su, katran ve uuan kllerden de kaynaklanabilir.
Grlt ise ilem srasnda makinelerin almasndan kaynaklanr. Sistemden atmosfere szan gaz yakt veya duman eer ortamda ateleme yaplrsa patlama olabilir.

Biyoktle gazlatrma prosesinde kat yakt deposu, yanabilen tozlar, yaktn kurutulmas ve retilen gaz temel risk faktrlerini olutururlar. Renksiz ve kokusuz olan karbon monoksit gaz solunduunda tehlikeli bir toksik etki yaratr.

Gazlatrma Maliyeti
789 kWe kapasitesiteli aa akl gazlatrc tipi, gazlatrma tesisi, ylda 7920 saat altrlm ve bu uygulamadan retilecek olan elektriin maliyeti

yaklak 0,067 /kWh olarak hesaplanmtr ki; bu

TEAn (Trkiye Elektrik Anonim irketi) 0,087 /kWh fiyatndan daha dktr.

Gazlatrma Mevzuat
Gazlatrma Yapacak firma; Avrupa Birliinin Atk Yakma BREF Dokman (IPPC-BAT) 2006 Atk ereve Direktifi (75/442/EEC). Tehlikeli Atk Direktifi (91/689/EEC). Paketleme Atklar Direktifi (94/62/EC) Atklarn dzenli depolanmas konusunda 1999/31/EC sayl Direktif. Atklarn yaklmasyla ilgili 2000/76/EC sayl Direktif. Atk elektrik ve elektronik ekipman (WEEE) ile ilgili 2002/96/EC sayl Direktif. Entegre Kirlilik nleme ve Kontrol (IPPC) ile ilgili 96/61/EC sayl Direktif ve ilgili BREF Bileik Ortam Etkileri BREF WT (Atk yiletirme) BREF WI (Atklarn yaklmas) Yeralt sularnn korunmas ile ilgili 80/68/EEC sayl Direktif. ED Direktifi (85/337/EEC ve revize edilmi ekli 97/11/EC). Doal yaam ortamlarnn korunmas ile ilgili 92/43/EEC sayl Habitat Direktif. Hava Kalitesi ereve Direktifi (96/62/EC) Bu direktiflere http://www.europa.eu.int/eur-lex/lex/en/index.htm sitesinden ulalabilir.

BYOKTLE VE BYOYAKIT
Hzla artan dnya nfusu, sanayileme ve fosil kaynaklarnn ar kullanmna bal olarak yaanan evresel sorunlarn zaman ierisinde blgesel ve lkesel boyuttan uzaklaarak kresel bir sorun haline gelmesi, hkmetlerin yenilenebilir enerji kaynaklarna bak asn deitirmitir. zellikle enerjide da baml olan lkeler iin nemli bir frsat olan yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklar, yakalanan maliyet avantajlaryla birlikte, lkelerin gelimesinde nemli bir itici unsur durumuna gelmitir.

Dnyada ve lkemizde alternatif enerji kaynaklarnda yaanan olumlu gelimelerle birlikte, son dnemde bu

balgamda deerlendirilen ve nemi artan yenilebilir enerji

kaynaklarndan birisi de bioktle enerjisidir. Bioktle, gelecekte srdrlebilir ve dk maliyetli bir enerji kayna salamas bakmndan potansiyel bir neme sahip olacaktr. 2050 ylnda dnya nfusunun % 90nn gelimekte olan lkelerde yasayaca bildirilmektedir. Gelimi lkelerde, modern teknolojilerin ve fosil yaktlar ile ekonomik olarak rekabet edebilir durumda olan biyoyaktlarn kullanld etkin biyo-enerji dnmlerinin kullanm artma eilimindedir.

Biyodizel retimi, zellikle 2000li yllardan sonra dnyada ve lkemizde hz kazanmtr. Biyodizel, hammaddesini yaygn olarak

tarmsal rnlerden alan, her trl atk yadan retilebilen ve dier alternatif enerji kaynaklarna oranla arz miktar kolaylkla ayarlanabilen ve depolanabilen nemli bir yakttr. Biyodizel retiminin rzgar, gne enerjisi gibi dier alternatif enerji kaynaklar retimine kyasla, daha az maliyetli ve kolay retilebiliyor zellikte olmas, retiminin giderek yaygnlamasna katk salamaktadr. Bununla birlikte, biyodizel retiminin zellikle tarm, sanayi ve evre sektrlerinin birlikte almasna olanak vermesi, bu sektrlere ilave istihdam ve gelir olanaklar da salamas, biyodizel teknolojisinin hzl gelimesine neden olmaktadr.
lkemizde biyoyaktlar sz konusu olduunda, biyodizel, biyoetanol ve biyogaz retimleriyle karlalsa da, biyodizelde yaanan gelimeler ncelik tamaktadr. lkemizin biyodizelde kayda

deer lde bir isleme potansiyeli olmakla birlikte sektrde yaanan sorunlar nedeniyle, mevcut isleme potansiyelimizin 2007 ylyla birlikte atl kalmaya balad ve faaliyet gsteren firmalarn giderek sektrde kayt d retime yneldikleri grlmektedir.

Yksek TV, denetimler ve hammadde sorunu ve gibi yaanan sorunlar sektrde faaliyet gsteren firmalarn retimlerini durdurmalarna neden olmu ve

dnyada ikinci srada yer alan biyodizel isleme

potansiyelimiz atl duruma gelmitir. Sektrn kayt altna alnmas iin yaplan almalar, biyodizel mevzuat, kalite ve standartlara ynelik uygulamalar, hammadde temininde karlalan sorunlar ve sektre ynelik olarak uygulanan yksek TV gibi gelimeler nedeniyle, lkemizde biyodizel retimi gerilemi, hatta zaman zaman durma noktasna gelmitir.

Biyodizel retiminde hammadde olan yal

tohumlar ve zellikle standart hammadde olan kolza

retiminde lkemizin yetersiz olmas, hammadde retiminde da baml olma sorununu ortaya karmaktadr. lkemizin her yl yaklak olarak 1 Milyar $ olan ham ya ve yal tohumlar ithalatnn, biyodizel retimiyle art eiliminde olmas ciddi skntlar yaratmaktadr. Yerli hammadde, yerli teknoloji ve yerli retimle elde edilmesi planlanan

biyodizelde, bu amalardan uzaklalmas belirlenen

hedeflerden sapmalara neden olmaktadr.

TRKYEDE BRNCL ENERJ KAYNAKLARININ RETM

lkemizde enerji sz konusu olduunda; lkesel

kaynaklarn yeterli olmasna ramen da baml bir yapnn olduu grlmektedir. lkemizde enerji kaynaklar retim rakamlar incelendiinde; 2006 yl itibariyle 26.802 bin ton edeer petrol (TEP) enerji retiminin gerekletirildii grlmektedir. lkemizde retilen birincil enerji kaynaklar ierisinde zellikle linyit, hidrolik enerji, odun, hayvan ve bitki art enerji kaynaklarnn n plana ktg grlmektedir.

Trkiyede Birincil Enerji Kaynaklarnn retimi

retilen enerji kaynaklar oransal olarak

incelendiginde ise; kmr % 48, hidrolik-jeotermal enerji % 34, odun % 10, hayvan ve bitkisel atklarn % 4 ve petrol, dogal gaz, jeotermal enerji, gnes, rzgar enerjisi gibi diger enerji kaynaklar toplamnn

yaklask olarak % 4 orannda pay aldg

grlmektedir. Enerji retiminde petrol ve dogal gazn oran ok dsktr ve bu kaynaklarda dsarya

bagml bir yap mevcuttur.

TRKYEDE BRNCL ENERJ KAYNAKLARININ TKETM

lkemiz enerji konusunda da baml bir yap gstermekte ve en nemli enerji kayna olan petroln % 90n ithal etmektedir. Toplam enerji talebinin de yaklak % 70ini dalm yoluyla karlayan lkemizde enerji konusunda kronik bir da bamllktan rahatlkla sz edebiliriz.. lkemizde birincil enerji tketim rakamlar incelendiinde; 2000li yllardan itibaren dzenli art gsteren enerji tketimimiz, 2006 yl itibariyle 98138 bin TEP olarak gereklemitir. lkemizde tketilen birincil enerji kaynaklar ayrntl olarak incelendiinde ise; srasyla petroln 32810 bin TEP, doal gazn 28867 bin TEP, kmrn 25909 bin TEP ve yenilenebilir enerji kaynaklar toplamnn 10552 bin TEP olduu grlmektedir.

Trkiyede Birincil Enerji Kaynaklar Tketimi

BYOYAKITLAR
nsanolunun alternatif enerji kaynaklarn kullanmas,
yzyllar nce balam olmasna ramen, gnmze gelindiinde bu kaynaklarn teknolojik gelimelerle birlikte biim ve isim deitirdikleri grlmektedir. Yzyllardr snma ve yemek piirme amal kullanlan kaynaklar, gnmz dnyasnda biyoktle adn alm ve kendi ierisinde bile deiik snflandrmalara konu olmutur. Artan teknolojik gelimseler ve enerji gereksinimi nedeniyle hzla gelien biyoktle kaynaklar ve kullanm dikkatlerin bu kaynaklar zerine ekilmesine neden olmutur.

Biyoktleden s enerjisi veya elektrik retmek amacyla yakt olarak yararlanlabilir. Biyoktlenin enerji olarak deerlendirilmesinde ise; kat, sv ve gaz yaktlar elde etmek iin eitli teknolojiler kullanlr. Biyoktleden elde edilen biyoyaktlar, fosil yaktlarla birlikte kartrlarak da kullanlabilirler.

Dnyada eitli formlarda bulunabilen biyoktle enerjisi farkl yntemler kullanlarak birok sektrde biyoenerji retiminde kullanlabilmektedir. Odun, odun artklarnn ve elyafn endstri sektrnde, enerji bitkilerinin, ksa sreli rotasyon bitkilerinin ve tarmsal atklarn tarm sektrnde, ormanlardan elde edilen atklarnn elektrik, snma, s-g retimi ve dier biyoenerji eitlerinin retiminde kullanld grlmektedir .

Biyolojik Kkenli Yaktlar

Biyoktle enerji kaynaklarndan retilen, son dnemde nemli gelisme kaydeden ve dogrudan tarm sektrn de ilgilendiren biyoyaktlar gnmzde dikkat eken alternatif yaktlar olarak karsmza kmaktadr. Biyoyaktlar ksa sre nce yasams organizmalar ya da onlarn metabolik ktlarndan elde edilir. Petrol, kmr gibi dogal yaktlar ya da nkleer yaktlardan farkl olarak, yenilenebilir enerji kaynagdrlar. Biyoyaktlar ieriklerinin hacim olarak en az % 80'ini son on yl ierisinde toplanms canl organizmalardan elde etmis her trl yakt olarak tanmlanmaktadr. Biyoyaktlar kaynaklarna ve tiplerine gre degisik sekillerde snflandrlabilmektedirler. Ormanlardan, tarm ve balklk rnlerinden veya belediye atklarndan, tarm-sanayi, gda sektr ve gda sektrnn rn ve atklarndan retilebilen biyoyaktlar, yakacak odun, odun kmr ve odun paralar gibi kat, etanol, biyodizel ve piroliz yaktlar veya biyogaz gibi gaz formunda olabilirler.

Biyoyaktlar; birincil islenmemi) ve ikincil (islenmi) biyoyaktlar olmak zere iki temel snfa ayrlrlar:
1) Birincil biyoyaktlar; yakacak odun, odun tala ve paralar, doal haliyle kullanlan organik materyallerdir (hasat sonras). Yanm yaktlar, genellikle piirme iin enerji, snma ve enerji retimi ihtiyac iin kullanlan enerji kaynaklardr. 2) kincil biyoyaktlar; kat (odun kmr), sv (etanol, biyodizel ve dier biyoyaktlar), gazlar (biyogaz, sentetik gaz ve hidrojen gibi ulam ve yksek s kullanmn gerektiren endstrileri iinde bulunduran geni apta kullanlabilen yaktlar) olarak snflandrabilir.

Gnmzde biyoyaktlar gndeme getiren gerekeler aadaki gibi sralanabilir:

1) Fosil kkenli yaktlarn neden olduu evre

kirliliini azaltmak, 2) Egzoz emisyonlarnn salk asndan risklerini en aza indirmek, 3) Enerji gvenlii salamak ve enerjide da

bamll azaltmak ve
4) Krsal kalknmann gerekletirilmesine yardmc olmaktr.

Biyo-etanol, biyo-gaz, biyo-dizel gibi yaktlarn yan sra, yine bioktleden elde edilen; gbre, hidrojen, metan ve odun briketi gibi daha birok yakt tr saymak olanakldr. Biyoyaktlarn en yaygn olanlar biyoetanol ve biyodizeldir. Biyoetanol, kkeni niasta olan ve tarm rnlerinden elde edilen oktan says yksek bir biyoyakttr. Biyoetanol, tarm rnlerinde var olan niastann sekere dnmnden sonra uygulanan fermentasyon ilemi sonucunda elde edilir. Benzinle

dorudan karabilir. Biyoetanol retilebilecek baslca bitkiler; buday, ekerpancar ve msrdr.

SIVI BYOYAKITLAR

BYOMETANOL
Avrupa Birliinin 2001/77/EC sayl ve Dahili Elektrik Piyasasnda Yenilenebilir Enerji Kaynaklarndan Elektrik

retiminin Art Hakknda Direktifte; bitkisel yada hayvansal

olsun tarm, aa rnleri veya bunlara dayal sanayilerin biyolojik olarak indirgenebilir tm atk veya artklarnn yan sra sanayi atklar veya evsel atklarn yine biyolojik olarak

indirgenebilir ksmlar olarak tanmlanan biyoktle de metanol

retiminde kullanlan nemli bir hammaddedir.

Aa sanayi veya tarmsal atklarn hammadde olarak kullanld proseslerde s kullanlmak suretiyle basn altnda gaz faza dnm gerekletirilmektedir. Bu aamada partikllerine ayrlm maddeler, gaz fazda emisyonlar, kmr, kl ve sv atk olumaktadr. kinci aama olarak kullanlacak gaz faz artlanmaktadr. artlanma ileminden sonra ortamda katran, metan ve gaz fazda emisyonlar bulunmaktadr. Sonraki aamada, s ve katalizrler eliinde katalitik reaksiyona balanmaktadr. Gnmzde en geni kullanm olan katalizr, ilk kez 1966da ICI tarafndan kullanlan ve bakr, inko oksit ve alumina karmndan oluan katalizrdr. Oluan sv atklar sistem dna alnmakta ve sisteme buhar verilmek suretiyle distilasyon ilemi gerekletirilmekte ve son rn olarak metanol elde edilmektedir.

BYODZEL
Biyodizel, bitkisel yalarn, kullanlm atk yalarn veya hayvansal yalarn alkol ile uygun bir katalizr kullanlarak kimyasal tepkimesi sonucunda aa kan ve yakt olarak kullanlan bir rndr. Tepkime srasnda bitkisel ya moleklnn (trigliserit) yapsnda bulunan ya asitleri alkol ile yeni esterler olutururlar. Tepkimenin yan rn olarak ortaya

gliserin aa kar. Gliserin, saflatrlp parfm ve kozmetik

sanayi gibi alanlarda deerlendirilebilmektedir. Oksijene zincir yaps biyodizeli, petrol kkenli dizelden ayrr. Biyodizel,

ounlukla 16 ile 20 arasnda karbona sahip hidrokarbon

zincirlerinden oluur ve arlnn yaklak % 11ini oksijen oluturur.

Biyodizel, dizel motor yanma verimini ve

emisyon olusumunu olumsuz etkileyen kkrd,

aromatik hidrokarbonlar, metalleri ve ham petrol artklarn bnyesinde iermez. Isl deger, yogunluk ve viskozite degerleri gibi zellikleri dizel yakt degerlerine ok yakndr. Ayrca dizel yaktna gre

yaglama zelliginin daha iyi, setan saysnn daha

yksek ve daha az toksik olmas nemli yakt zelliklerindendir.

Biyodizel saf olarak veya her oranda petrol kkenli dizel yakt ile kartrlarak yakt olarak kullanlabilir. Saf biyodizel ve dizel-biyodizel karmlar herhangi bir dizel motoruna, motor zerinde herhangi bir deiiklie gerek kalmadan veya kk deiiklikler yaplarak kullanlabilir. Ayrca, jeneratr veya kalorifer yakt olarak da kullanlabilir. Biyodizel, petrol kkenli dizel ile karm oranlar esas alnarak aadaki gibi adlandrlr. Bunlar:

B5 : %5 biyodizel+%95 dizel B20 : %20 biyodizel+%80 dizel B50 : %50 biyodizel+%50 dizel B100 : %100 biyodizeldir. Sera gazlar iinde byk bir pay sahibi olan CO2, dnyann en nemli evre sorunu olan kresel snmaya neden olmaktadr. CO2, yanma sonucunda ortaya kan bir gazdr. Yanma sonucu aa kan ve sera gazlar arasnda yer alan CO, SOx, NOx emisyonlar insan salna da zararldr. Biyodizel, tarmsal bitkilerden elde edilmesi nedeniyle, biyolojik karbon dngs iinde, fotosentez ile CO2'i dntrp karbon dngsn hzlandrd iin, sera etkisini artrc ynde etki gstermez. Dier bir deyile, biyodizel CO2 emisyonu iin doal bir yutak olarak dnlebilir. Ayrca CO, SOx emisyonlarnn, partikl madde ve yanmam hidrokarbonlarn daha az salnd kantlanmtr.

BYODZEL RETM
Bitkisel ve hayvansal yalardan biyodizel retmek
iin, yksek olan viskozite deerininin, petrolden retilen dizel yaktnn sahip olduu viskozite deerine yaklatrlmas ve uuculuk zelliinin iyiletirilmesi gerekir. Bu amala biyodizel retimi iin genel olarak aadaki yntemlerden yararlanlr: 1) Kartrma: Ya, belirli oranda dizel yakt ile kartrlarak seyreltilir. Karm dizel yakt

oranna bal olarak yaktn viskozite, buharlama,

pskrtme zellikleri iyileir.

2) Mikroemlsiyon olusturma: Bitkisel yalarn yksek viskozitesini drmek amac ile kullanlan bir dier yntem ise metanol, etanol veya 1-btanol gibi ksa zincirli alkoller ile mikroemlsiyon oluturmasdr. Mikroemlsiyon, boyutlar 1150 nm arasnda olan optike izotropik sv mikro yaplarnn denge daglm olup, normalde karmayan iki sv ve bir ya da daha fazla aktif maddenin bir araya gelmesi ile oluur. Bu yntemle elde edilen yaktlarn viskozitelerinde azalmalar ve pskrtme karakteristiklerin de iyilemeler gibi olumlu sonular kaydedilmi olmasna ramen, bu yaktlarn bnyelerinde bulundurduklar alkol nedeni ile setan saylarnda ve sl deerlerinde azalmalar olmakta ve dolaysyla motor performanslar olumsuz ynde etkilenmektedir

3) Piroliz: Ya moleklleri yksek scaklkta oksijensiz bir ortamda daha kk moleklere paralanr. Bu ilem, C-C veya C-H balarda ayrlmalar seklinde gerekleir. Piroliz ilemi; hidro kraking, katalitik

kraking ve termal kraking olmak zere ksma ayrlr. retilen rnn

miktar kullanlan metoda, reaksiyon parametrelerine baldr. Bu yntemle yaglarn yakt zellikleri, dizel yakt zelliklerine yaklamasna ramen, enerji tketiminin yksek olmas en nemli olumsuzluudur 4) Transesterifikasyon: Gnmzde biyodizel retimi iin en ok tercih edilen yntem transesterifikasyon yntemidir. Transesterifikasyon; ya asitlerinin (bitkisel yalar, evsel atk yalar, hayvansal yalar) bazik bir

katalizr esliinde alkol (metanol, etanol vb.) ile esterleme tepkimesidir.

Transesterifikasyon ynteminde, ya moleklleri bir katalizr yardm ile belirli bir scaklkta alkol ile kimyasal tepkimeye girer. Bu kimyasal tepkime ile ya asitleri bal bulunduklar trigliseritlerden ayrlp alkoller ile yeni esterler olutururlar.

Transesterifikasyon tepkimesi sonunda yan rn olarak elde edilen gliserin (gliserol) younluu 1,2 kg/L, kaynama

noktas 290 C olan bir alkoldr. Saflatrma ilemleri ile

biyodizelden ayrlr ve ekonomik bir deere sahiptir. Kozmetik, sabun ve deterjan sanayi gibi alanlarda kullanlabilmektedir. Biyodizel retim ilemleri sonunda ktlesel olarak yaklak % 10 civarnda elde edilmektedir. Gliserin miktarnn azda olsa deimesinin nedeni, ya molekllerindeki, ya asitlerinin cinsleri ve yzde dalmdr. Biyodizel ierisindeki gliserin yakt kalitesini drc bir etkiye sahiptir. ASTM standartlarna gre biyodizel ierisindeki gliserin miktar % 0.24 gememelidir

BYOETANOL
Yerel kat atk her gn rn paketleme, im krpma, mobilya, giysi, ieler, ayak dkntleri, atk katlar,aletler, boya ve pillerden olumaktadr. Bu atklarn %80 i organik maddelerden olumaktadr. Bunlar ev atklar, market pleri, aklk pleri,insan ve hayvan atklarnn biyolojik olarak indirgenebilen ksmlar olarak tanmlanr. Msr saplar, atklar ve buday tesislerinden elde edilen buday atklar, tala, kereste imalathanelerinden elde edilen dier kalntlar gibi organik tarmsal atklarn miktar da dnldnde nemli bir biyoktle potansiyeli ortaya kmaktadr . Biyoetanol buday sap, sebze atklar, msr, patates, eker kam gibi biyoktleden retilen bir rndr. Benzin ile kullanldnda oktan sayn artrr, CO ve hidrokarbonlar gibi zararl gazlarn emisyonlarn azaltarak tam yanma salar. Aralar iin petrol rnlerinin yerine kullanlabilen bir yakttr. Biyoetanol buhar ile etilenin kimyasal reaksiyonu sonucu retilmesine ramen genellikle ekerin fermantasyonu ile retilir.

Patates kabuu ve ilendikten sonra kalan dier deersiz artklar, niasta ynnden zengin olduklarndan svlatrlabilmekte ve yakt olarak kullanlan etanol yaplmak zere mayalanabilmektedir. Kanadada yaplan bir aratrmaya gre ilemeden artan 44.000 ton artktan 4 ila 5 milyon litre etanol retilebilmektedir.

Etanol veya etil alkol temiz renksiz bir sv olup, biyolojik olarak bozunur ve evre asndan bir tehdit oluturmaz. Etanol yksek oktanl bir yakttr ve petrolde bir oktan artrc olarak kullanlmtr. Etanol ile benzin kartrlarak emisyonu azaltmak ve tam bir yanma salamak mmkndr. Yaygn olarak kullanlan kartrma oranlar % 10 etanol ve % 90 petroldr [3,11]. Brezilya 1975 ylnda da bamlln azaltmak iin petrol ile kartrmak amal etanol retmek iin ulusal bir yakt etanol program balatmtr. 1979 ylnda Amerika Birleik Devletleride benzer bir program balatmtr [4]. Avrupada Fransa, sve ve spanya asl biyoetanol reticileri ve kullanclardr [5,12]

BYOETANOL RETM YNTEMLER

Biyoktleyi biyoetanole dntrmede drt temel adm vardr: Gne enerjisini fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye dntrerek depolamas sonucu biyoktle retmek. Bu biyoktleyi farkl proses teknolojilerinde kullanlabilecek bir hammaddeye dntrmek. Etanol retmek iin biyokatalizrler kullanarak biyoktleyi fermente etmek. Kimyasal, s ve dier yaktlar retmek iin kullanlabilen fermantasyon rnleri etanolu ve yan rnleri geri kazanmak.

CO2

Biyoktle
Biyoktleyi hammaddeye dntrmek

Fermantasyon

Etanol ve yan rnleri geri kazanma

ekil 1. Biyoktleyi biyoetanole dntrmek iin genel bir yntem.

Biyoetanol retimi iin drt farkl yntem gelitirilmitir. lk yntem biyoktleden eker retmek ve sonra fermantasyon ile ekeri etanol dntrme ilkesine dayanmaktadr. Drdnc yntem ise ok farkl bir yaklam olup, biyoktlenin termal ilem ile H2 ve CO gazlarna dntrlmesi

ve sonra etanol retimi iin fermente edilmesidir.

Konsantre Asit Hidrolizi

Bu yntem seyreltik asit hidrolizi ile eker retimini takip eden sellozun konsantre asit dekristalizasyonuna dayanmaktadr. ekerlerden asidin ayrlmas, asidin geri kazanlmas ve asidin yeniden konsantre hale getirilmesi yntemin kritik noktalardr. Daha sonra fermantasyon ilemi ile eker etanole dntrlr. Yntemin kalbi seyreltik asit hidrolizi ile takip edilen dekristalizasyon ilemidir. Dekristalizasyondan nce hemisellozu ayrmak iin seyreltik asit ile n muamele uygulanr. Sonra biyoktle konsantre slfirik asit ilavesinden nce asitin absorbe edilmesi iin kurutulur. lemler hidroliz reaktrlerinde gerekletirilir.

Arkenol ileminde dekristalizasyon % 10 nem ieriindeki biyoktleye % 70-77 slfirik asit ilave edilerek gerekletirilmitir. Asit:selloz+hemiselloz oran srasyla 1,25:1 ve scaklk 50 oCden daha az olacak ekilde kontrol edilir. Asidi % 20-30 seyreltmek iin su ilave edilir ve bir saat 100 oCde stmak ekerlerin serbest kalmas ile sonulanr. Bu reaktrdeki katlaan ksm preslenir ve kalnt ikinci hidroliz admna maruz braklr. Yksek verim elde etmek ve asit eker ayrmn yapmak iin kromatografik kolon kullanm hayati bir uygulama olup ilk olarak TVA tarafndan ortaya atlmtr. Fermentasyon hem ksilozu hemde glukozu teorik olarak % 85-92 verimle etanola dntrr.

Seyreltik Asit Hidrolizi

Hidroliz biyoktlenin hemiselloz ve selloz ksmndan maksimum eker retimi iin iki aamadan meydana gelir. Birinci aama hemiselloz hidrolizi iin daha lml koullar altnda meydana gelirken ikinci aama daha dayankl sellozu hidroliz etmek iin optimize edilmektedir. Hidroliz rnleri her bir aamadan geri kazanlr, ntralize edilir ve etanole fermente edilir. Kalnt selloz ve lignin elektrik veya buhar retimi iin kullanlr. Bu yntem ile mannoz iin % 89, galaktoz iin % 82 ve glukoz iin % 50 verim elde edildii kantlanmtr. Saccharomyces cerevisiae ile fermantasyonda teorik olarak % 90 etanol verimi elde edilmektedir.

Enzimatik Hidroliz
Etanol ileminde odunun hidrolizi iin ilk enzim uygulamas basite bir sellaz enzim hidroliz basama ile selloz asit hidrolizinin yer deitirmesinden ibaretti. Biyoktlenin enzimatik hidrolizi iin yaplan nemli bir proses modifikasyonu bir ok eker substratn birlikte fermente olmasn salayan e zamanl sakkarifikasyon ve fermantasyon ileminin gelitirilmesidir. Bu ilemde sellaz ve fermente edici organizmalar birletirilmektedir. ekerler meydana geldike fermente edici organizmalar ekerleri etanola dntrr .

Biyoktlenin n muamelesi sellozu enzimler iin daha reaktif hale getirmek iin gereklidir. Hem termal hem de kimyasal ilemler gibi bir ok n muamele dnlebilir.

Enzim retimi

Boyut ayarlama

Seyreltik asit n muamelesi

Sellozun enzimatik hidrolizi

Atk katlarn ilenmesi

Fermantasyon

Etanol geri kazanma

ekil 2. Enzimatik hidroliz ileminde hidroliz ve fermantasyon ematik gsterimi.

Atk katlarn ilenmesi
Boyut ayarlama Seyreltik asit n muamelesi Enzim retimi E zamanl sakkarifikasyon ve fermantasyon

Etanol geri kazanma

ekil 3.Enzimatik hidroliz ileminde e zamanl sakkarifikasyon ve fermantasyon ileminin ematik gsterimi.

Biyoktlenin Gazlatrlmas ve Fermantasyon

Biyoktle yksek scaklkta gazlatrma ile CO, CO2

ve H2 gibi sentez gazlarna dntrlebilir. Anaerobik

bakteri sentez gazlarn etanola dntrmek iin kullanlr. Gazlatrma teknolojisi son zamanlarda youn

bir ilerleme altndadr. Gazlatrma ileminin

uygulanmasnda teknik adan bir problem olmayp, ekonomik adan maliyeti olduka yksektir.

Biyoetanoln Avantajlar
Biyoetanoln avantajlarn aadaki gibi sralamak mmkndr. 1. Yerli, yenilenebilir bir yakt kaynadr. 2. Petrol iin da bamll azaltr. 3. Temiz bir yakt kaynadr. 4. Dk maliyet ile yakt oktan saysn artrr. 5. Genelde btn aralarda kullanlabilir. 6. retimi ve muhafaza edilmesi kolaydr. 7. Biyoyaktlar fosil yaktlardan % 40-80 daha az sera gaz yayar. 8. Asit yamurunu azaltr. 9. Daha az su kirlilii oluturur. 10. Daha az atk oluturur.

Biyoetanol dnya apnda yaklak 30 milyon ton yllk retimi ve yaklak 13 miyar dolar pazar pay ile dnyann nde gelen alternatif sv yaktdr. Gelecekte modern biyoenerji komplekslerinin adapte edilmesiyle biyoetanol enerji sektrnde ekonomi ve evre asndan cazip bir rn olacaktr.
lkemizde biyoatk kaynaklarnn glendirilerek evre ve ekonomi asndan gelecein temiz enerji kaynaklar olan biyoenerji retimine kazandrlmas gerekmektedir. Gelecekte fosil yakt rezervlerinin azalmas ve evreye olan olumsuz etkileri gz nne alnrsa alternatif enerji kaynaklarna gerekli nem verilmeli ve bu konuda ciddi admlar atlmaldr. ABD, ngiltere, Brezilya, sve ve spanya gibi birok lkede olduu gibi lkemizde de biyoyakt retimi tesislerin kurulmas gerekmektedir.

KATI BYOYAKITLAR

PELET
Pelet, tavan veya kaz yemine benzeyen, kk, silindirik bir forma sahiptir. Genellikle 6 - 12 mm apnda, 10 30 mm arasnda uzunluu olan bu kk topaklar, sktrlm tala, odun yongalar, aa kabuu, zirai rnler, ekinlerin saplar, fndk, badem, ceviz kabuklar, hatta atk kat gibi maddelerden yaplyor. Baz pelet yaktl uygulamalar biyo yakt eitleri ile geniletilebiliyor. Msr koanlar, pancar kspesi, ayiei enekleri, kurumu zeytin, kiraz ekirdekleri, soya fasulyesi gibi biyolojik rnler de pelet retiminde kullanlabiliyor.

Pelet Yaktl Sistemlerin Avantajlar

1. Odun pelet yaktlar fosil yaktlara gre ok daha ucuzdur. 2. Yenilenebilir bir kaynaktr, kendi z kaynaklarmzdan beslenir. 3. Odun pelet stma sistemleri, ozon dostudur ve Kyoto Protokolne gre kabul edilebilir CO salnm eik deerlerinin altndadr. Kat yaktl sistemler iinde en temiz yanma sistemi pelet yakma sistemleridir. 4. Odun peletlerinin nakliyesi ok kolaydr, ferdi sistemler iin paket halinde satn alnabilir veya merkezi stma sistemleri iin, tpk mazot tankerleri ile kalorifer yaktlarnn binann deposuna bir hortum ve pompa sistemi ile nakledildii gibi, nakledilerek depolanabilir. 5. Odun peletleri dnyann her yerinde temin edilebilecek rafine bir biyoktledir. 6. Ticari pelet retimi iin aa kesilmesi gerekmez. Pelet ormann atn deerlendirir. Bu yn ile, kolayca tutuabilir orman atklarnn toplanmas sonucu, ormanlarn yangna kar da korunmasna katk salar.

7. Yeni teknolojili pelet yakma sistemleri otomatik yakt beslemelidir; bu, daha dk iletme giderleri ve konfor demektir. 8. Odun peletlerinin maliyeti kolaylkla art gstermez. Zira ithal deildir, d ekonomi ve dviz dalgalanmalarndan etkilenmez.

9. Odun peletleri ok yksek scaklkta yanar. Bu nedenle kat veya gaz atk rn oluumu ok dktr. 18 kiloluk bir torba pelletin kl sadece 85 gramdr. 10. Oduna oranla depolanmas iin ok daha az yer gerektirir.
11. erdii nem oran % 10un altndadr. Bu oran odun yaktlarda en az bir katnn zerindedir. Dk nem oran yanma veriminin yksek olmasnn dayanaklarndan biridir. 12. Klasik kat yakt sistemlerde, bacalarda nemli oranda kreozot (katran ruhu) oluur. Pelet sistemlerde ise kreozot hemen hemen hi yoktur. Bu nedenle bir baca olmakszn da dar egzost edilebilir (hermetik kombilerde olduu gibi).

Bir Pelet Yaktl Soba veya Kazann letim Sistemi

Bir pelet sobada genel olarak u komponentler vardr : Bir yakt haznesi Bir burgu sistemi fleme fan (yakma, yaylma ve egzoz iin) Bir yanma odas (yanstc paneller, yanma blmesi, kl toplayc sistem) Bir vakum pompas Bir ana kumanda kutusu/panosu (veya elektronik beyin) Pelet yakclarn bir yakt haznesi vardr, yaklak olarak 20 kg pelet alr. Peletler otomatik olarak, bir burgu sistemi ile yanma odasna tanr ve atele temasyla birlikte yanmaya balar. Basit bir elektronik ateleyici, atei yakar. Yakt besleme sistemi, s ktsnn lm deerleri tarafndan komut alr, harici bir kadranda bu izlenebilir. Yanma havas, yanma odasna dorudan bir egzos fan yardmyla, mkemmel bir hava/yakt karm salanarak, azami verim salayacak oranlarda iletilir. Taze hava, s eanjrnden geerek ve fan fleme gcyle odann iine itilir, bunlar, hzn ayarlayabileceiniz fanlardr. Ayrca, s, cam kapsndan da yaylr. Bu ikili etki, gerek ortam sn ve buna paralel olmayan sl verimliliini temin eder.

Pelet Yakt Uygulamalar

Pelet sobalarnn stma kapasitesi 8,000 ile 90,000 Btu arasndadr. Evler, apartmanlar veya daireler iin olduka uygundur. Pelet sobalarn fiyat ABDde, genellikle 1,700 ile 3,000 $ arasndadr. Tesisat, odun yaktl stclardan daha ucuzdur. Pek ou, dorudan hava alr, ok pahal baca ve kanallara ihtiya duyulmaz. Yakt hazneleri 16 - 60 kilogram yakt alabilir, bu da gn boyunca, hatta daha fazla sre iin ihtiyac karlayacak kapasitedir. alma sresi boyunca, gzetleme cam hari, d kasa scak deildir. Byle olmas temas halinde yanmalara, kazalara kar emniyetlidir. Yeni teknolojiler sayesinde pellet yakma sistemlerinin verimi % 90a ulamtr. Ancak youma teknolojisi, pellet yakma sistemlerinde de uygulanmaya balamtr ve bu da verimin % 90larn zerine kmasn salamaktadr.

Pelet Yakt
Pelet yaktn 18 kilosu ABDde 34 $ tutarndadr veya bir tonu 120200 $dr. Bir sezonda 3.5 ton odun yerine 1 ton pelet snma ihtiyacn karlar. Temel snma sistemi pelet olan bir ev, ylda 2-3 ton arasnda pelet tketir. Bu elektrikli, gazl sistemlerden daha ucuzdur. Yine nemli bir lt olan slfr oran 0.05 ppmin altndadr. ABD Pelet Yaktlar Enstits (PFI) Ulusal Konutlar iin Pelet Yakt Standartlarn belirlemitir. Buna gre 1. Hacim younluu 0.028 m3te 18 kgn altnda olmamaldr. 2. ap 635-794 mm arasnda olmaldr 3. Azami uzunluk 127-254 mm arasnda olmaldr. 4. Toz oran toplam arln % 0.5ini geemez. 5. Sodyum muhtevas milyonda 300 birimin (ppm) altnda olmaldr.

GAZ BYOYAKITLAR

BYOHDROJEN

NEDEN HDROJEN?
NEDENLER

Artan atmosfer kirlilii Nkleer enerji kullanmndaki sakncalar Kresel snma tehlikesi Ekolojik dengenin bozulmas Alternatif retim ekillerinin gelitirilmesi mit verici enerji taycs HDROJEN

ZM

hidrokarbonlar

su

biyoktle

H2 H2

H2

H2 H2 H2

H2 H2 H2 H2

H2

H2 2 H

H2 H2

H2

yakt hcresi

HDROJEN RETM YOLLARI

ISI

BYOKTLE

MEKANK ENERJ

ELEKTRK

BYOLOJK VE TERMOKMYASAL EVRM

TERMOLZ

ELEKTROLZ

HDROJEN RETM YNTEMLER

FOSL KAYNAKLAR

DOAL GAZIN BUHAR LE REFORMASYONU GAZLATIRMA

BYOKTLE

GAZLATIRMA PROLZ (FOTO)FERMENTASYONLAR

SU

ELEKTROLZ FOTOLZ TERMOKMYASAL LEMLER TERMOLZ BYOLOJK RETM

BYOHDROJEN
Yenilenebilir kaynaklardan hidrojenin biyolojik ya da foto biyolojik yntemlerle eldesi

BYOHDROJENN AVANTAJLARI

Uygun scaklk ve basn altnda gerekletirilir.

Yenilenebilir enerji kaynaklarn

(gne,rzgar,su,biyoktle)kullanma olana

salar.

evre kirliliine yol amaz. retimi esnasnda organik atklarn kullanlmas nedeniyle ekonomik; nemli yan rnlerin olumas nedeniyle de avantajldr.

BYOHDROJENN METABOLK YOLLARI

FERMENTASYON
Organik bileiklerden H2 ve CO2 eldesi

ANOKSJENK FOTOSENTEZ

Organik bileiklerden k enerjisi ile H2 ve CO2 eldesi

OKSJENK FOTOSENTEZ

Su ve k enerjisi ile H2 ve O2 eldesi

BYOHDROJEN RETM YNTEMLER

BYOFOTOLZ DOGRUDAN DOLAYLI

MKRO ORGANZMA Mikroalgler Siyanobakteriler

SUBSTRAT ve ENERJ KAYNAI

Ik, H2O, CO2

OLUAN RNLER ENZMLER H2, O2 Biyoktle Nitrogenaz Hidrogenaz

DORUDAN BYOFOTOLZ

PSI PSII

2e

H2ASE

DOLAYLI BYOFOTOLZ
BYOKTLE

PSI PSII

2e

BYOKTLE

FERMENTASYON

2e

H2ASE

BYOHDROJEN RETM YNTEMLER

FOTO FERMENTASYON

MKRO ORGANZMA Fotosentetik bakteriler

SUBSTRAT ve ENERJ KAYNAI Ik, Organik maddeler

OLUAN RNLER ENZMLER H2, CO2 Biyoktle Nitrogenaz

FOTOFERMENTASYON

2e
BAKTERYEL FOTOSSTEM

N2ASE
4ATP

ORGANK MADDELER

BYOHDROJEN RETM YNTEMLER

FERMENTASYON

ATIKTAN ENERJYE

MKRO ORGANZMA
Anaerobik bakteriler Mikroalgler

SUBSTRAT ve ENERJ KAYNAI Organik atk maddeler

OLUAN RNLER ENZMLER H2, CO2 Organik asitler Hidrogenaz

FERMENTASYON
BYOKTLE

H2

CO2

TARIM RNLER

N MUAMELE

GAZ AYRIMI

ORGANK ATIKLAR

FERMENTASYON

C6H12O6+2H2OCH2CH2CH2OOH+2H2+2CO2

C6H12O6+2H2O2CO2+2CH3COOH+4H2

BYOHDROJEN RETM YNTEMLER

BYOLOJK CO-H2O TEPKMES

MKRO ORGANZMA Fotoheterotrof bakteriler

SUBSTRAT ve ENERJ KAYNAI

CO ve H2O

OLUAN RNLER ENZMLER H2, CO2 Biyoktle Hidrogenaz

CO+H2OCO2+H2

BYOFOTOLZ
AVANTAJLAR Gne ve sudan ucuz yolla H2 retimi
DEZAVANTAJLAR Gne enerjisini H2ne dntrme verimi dk Oksijen inhibisyonu Geni lekli PBR tasarm Geni alana olan ihtiya

FOTOFERMENTASYON
Organik substrat ve atklardan yksek H2 verimi Farkl kaynakl(zirai,endstriyel,evsel)atklar kullanma O2 inhibisyonu yok Yenilenebilir kaynaklardan(gne,biyoktle) faydalanma

AVANTAJLAR

DEZAVANTAJLAR
Gne enerjisini H2ye dntrme etkinlii dk

Nitrogenazn yksek enerji ihtiyac ve dk katalitik aktivitesi

Geni lekli PBR tasarm (yksek maliyet,geni alana olan ihtiya)

KARANLIK FERMENTASYON
AVANTAJLAR Yksek H2 retim oran Organik atk maddelerin kullanm klim ve hava koullarndan etkilenmez Hidrogenaz ATPye gereksinim duymaz

DEZAVANTAJLAR Niasta ve ekerler pahal substrat Metanojenlerle kontaminasyon

BYOGAZ

BYOGAZ

Biyogaz nedir? Biyogazn balca hammaddeleri Biyogazn zellikleri Balca Kullanm alanlar ve yararlar Biyogaz tesisi alma prensibi ve Biyogaz oluumu Biyogaz tesislerinin snflandrmas Biyogazn yan rn Biyogazn Isl deeri ve dier rnlerle karlatrlmas Maliyeti Trkiye'de Biyogaz Dnyada Biyogaz Sonu

Biyogaz nedir?
Biyogaz, hayvansal ve bitkisel atklarn oksijensiz ortamda ayrmas sonucu ortaya

kan renksiz - kokusuz, havadan hafif,

uucu parlak mavi bir alevle yanan ve bileimininde yaklak % 60-70 metan (CH4), % 30-40 karbondioksit (CO2), % 0-2 hidrojen slfr (H2S) ile ok az miktarda azot (N2) ve

hidrojen (H2) ieren bir gazdr.

Biyogazn balca hammaddeleri

Hayvansal Atklar: Sr, at, koyun, tavuk gibi hayvanlarn gbreleri, insan dks, mezbaha atklar ve hayvansal rnlerin ilenmesi srasnda ortaya kan atklar

Biyogazn balca hammaddeleri

Bitkisel Atklar :
nce kylm sap,saman, msr artklar, eker pancar yapraklar gibi bitkilerin ilenmeyen ksmlar ile bitkisel rnlerin ilenmesi srasnda ortaya kan atklar

Biyogazn balca hammaddeleri

Organik erikli ehir ve Endstriyel Atklar Kanalizasyon ve dip amurlar, kat sanayi ve gda sanayi atklar, znm organik madde deriimi yksek endstriyel ve evsel atk sular biyogaz retiminde kullanlmaktadr. Bu atklar zellikle belediyeler ve byk sanayi tesisleri tarafndan yksek teknoloji kullanlarak tesis edilen biyogaz retim merkezlerinde kullanlan atklardr.

Biyogazn balca hammaddeleri

Hatta u anda

hi bir ekilde deerlendirilmeyen fndk otana da biyogaz retiminde kullanlabilir. otanaktan biyoetanol retilip, artan blm biyogaz retimi iin tekrar kullanabilir.

Biyogaz retiminde dikkat edilecek hususlar

Fermantrde (retim tank-sindire) kesinlikle oksijen bulunmamal, Antibiyotik alm hayvansal atklar retim tankna alnmamal, Deterjanl organik atklar retim tankna alnmamaldr, Ortamda yeni bakteri oluturulmas ve bymesi iin yeterli miktarda azot bulunmal, retim tanknda asitlik 7,0 - 7,6 arasnda olmal, Metan bakterileri iin substratta (S) sirke asidi cinsinden organik asit konsantrasyonu 500 - 1500 mg/litre civarnda olmal

Biyogaz retiminde dikkat edilecek hususlar

Fermantr scakl 35 C veya 56 C de sabit tutulmal, retim tankna k girmemeli

ve ortam karanlk olmal,

retim tanknda minimum %50, optimum %90 orannda su

olmal,
Ortamda metan bakterilerinin beslenmesine yetecek kadar

organik madde paralanmtlm olarak bulunmaldr.

Biyogazn zellikleri

Biyogaz, temiz ve mavi bir alevle yanar.

Biyogaz, kullanlmad zaman rk yumurta

kokusundadr ancak yanarken bu koku kaybolur. Bu zellik, biyogaz ileten borularda kaak olup olmadn anlamada kolaylk salar.

Biyogaz ok dk scaklklarda (-164 C)

svlatrlabilmektedir. Bu ilem ok pahaldr bu

nedenle gaz tplerinde depolanmas ekonomik deildir. Genellikle gaz halinde kullanlmaktadr.

Balca kullanm alanlar

Istmada kullanm:
Biyogazn yanma zellii bileiminde bulunan metan (CH4)

gazndan ileri
gelmektedir. Biyogaz, hava ile yaklak 1/7 orannda kart zaman tam yanma

gereklemektedir.

Biyogaz, svlatrlm petrol gaz ile alan sobalarn meme aplarnda basn ayarlamas yaplarak kolaylkla kullanlabilmektedir. Biyogaz sobalarda kullanldnda hidrojen slfr (H2S) gaznn yanmadan ortama yaylmasn nlemek zere bir baca sistemi gerekli olmaktadr. Bu nedenle, daha salkl bir snma iin kalorifer sistemleri tercih edilmektedir.

Istma amacyla gaz yaktlarla alan frn ve ocaklardan yararlanlabilecei gibi termosifon ve ofbenler de biyogazla altrlarak kullanlabilir.

Aydnlatmada kullanm:
Hem dorudan yanma ile hem de elektrik enerjisine

evrilerek de aydnlatmada
kullanlabilir. Gazn dorudan aydnlatmada kullanmnda svlatrlm petrol gazlar ile

alan lambalardan yararlanlr.

Bu sistemde aydnlatma alevini arttrmak zere amyant gmlek ve cam fanus kullanlmaktadr. Cam fanus sabitletirdii gibi kan sy geri vererek alevin daha fazla olmasn salamaktadr.

Balca kullanm alanlar

Seralarn Istlmasnda

Biyogazn motorlarda kullanm:

Biyogaz, benzinle alan motorlarda hibir katk maddesine gerek kalmadan dorudan kullanlabildii gibi ieriindeki metan gaz saflatrlarakta

kullanlabilmektedir. Dizel
motorlarda kullanlmas durumunda belirli oranda (% 18-20) motorin ile kartrlmas gerekmektedir .

Biyogazn yararlar

Ucuz - evre dostu bir enerji ve gbre kaynadr. Atk geri kazanm salar. Biyogaz retimi sonucu hayvan gbresinde bulunabilecek yabanc ot tohumlar imlenme zelliini kaybeder.

Biyogaz retimi sonucunda hayvan gbresinin kokusu hissedilmeyecek lde yok olmaktadr.

Hayvan gbrelerinden kaynaklanan insan

saln ve yeralt sularn tehdit eden hastalk

etmenlerinin byk oranda etkinliinin kaybolmasn salamaktadr.

Biyogaz retiminden sonra atklar yok

olmamakta stelik ok daha deerli bir organik

gbre haline dnmektedir.

BEDAVA ELEKTRK...BEDAVA GBRE.

Biyogaz Dngs

Biyogaz Dngs

Biyogaz tesisi alma prensibi ve Biyogaz oluumu

Biyogaz tesisi alma prensibi

Bir biyogaz retim tesisi, ekilden de grlecei zere kabaca; atn -drt hafta sreyle iinde bekledii 'havasz sindirme tankyla,' atklar bu tanka ve daha sonra da nihai depoya ileten bir boru sistemi, elde edilen biyogazdan g reten bir sistemden oluur. Sindirme tank ierisindeki bekleme sresi srasnda, atklar zerinde eitli bakteriler alr ve biyogaz karmnn, tankn st ksmnda birikmesine yol aar. Bu srecin verimli bir ekilde srdrlebilmesi iin, tank ortamnn scaklk(35-56 derece) ve asitlik koullarnn uygun olmas gerekir. tankn stcs, bunun iin gerekli sy salar ve zaten retilmekte olan biyogaz kullanyor da olabilir. te yandan tankta bekleyen atk yzeyinin katlamamas iin, atn periyodik olarak kartrlmas lazmdr; dolaysyla tankn iinde, mekanik de olabilen bir kartrc olmas gerekir.

Biyogaz tesislerinin Snflandrlmas

Aile tipi : 6 -12 m3 kapasiteli iftlik tipi : 50 -100 -150- m3 kapasiteli

Ky tipi : 100- 200 m3 kapasiteli

Sanayi lekli tesisler : 1000 - 10.000 m3 kapasiteli

Biyogazn yan rn
Tarmsal amal kullanm iin yksek verimli sv gbre

Biyogazn yan rn
Granl haldeki biyogaz yan rn (kuru gbre)

evreye katks
Yer st ve alt su kaynaklar kirlenmez
ve ime suyu kaynaklar azalmaz. Sinek ve

bcekle mcadele azalr ve daha az

kimyasal kullanldndan evresel zarar

azalr. Atmosfere salnan gazlar azald iin

global snma tetiklenmez, birok tarmsal ve organik atk yeniden ekonomiye kazandrlr.

Ayrca evreye zarar veren nitrat,metan gaz ve karbon gazlarnn salnmn

azaltarak evre Dostu rn haline getirir.

Atklardan elde edilecek gelirle da baml enerji maliyetlerini drr.

Biyogazn Isl deeri ve dier rnlerle karlatrlmas

Aslnda biyogaz denilen bu yakt, Metan yani CH4 ierir. Bugn doalgaz dediimiz yaktta aslnda Metan dr. Aradaki tek fark doalgaz da Metan oran %92, Biyogazda ortalama %60 dr.

1 m3 biyogazla; - 6 saat 60-100 Watt lk lambay alr halde tutmak, - 5-6 kiilik bir aile iin 3 n yemek piirmek,

- 0.7 kg benzine edeer kalori elde etmek,

- Bir beygir gcndeki motoru 2 saat altrmak,

- 1.25 kWh elektrik enerjisi elde etmek

mmkndr.

BYOGAZ'n ISIL DEER:

1 m3 BYOGAZIN SALADII ISI MKTARI:

4700-5700 kcal/m3 0,62 litre gazya 1,46 kg odun kmr

3,47 kg odun
0,43 kg btan gaz

12,3 kg tezek
4,70 kWh elektrik enerjisi edeerindedir.

Biyogazn Isl deeri ve dier rnlerle karlatrlmas

1 m3 BYOGAZA EDEER YAKIT MKTARLARI: 0,66 litre motorin 0,75 litre benzin 0,25 m3 propan

Maliyeti

Biyogaz u an daha ok iklimi lman olan ve enerji kaynaklarna ulamada ok sknt ekebilen Asya lkelerinde ve baz Afrika lkelerinde youn olarak kullanlabilmektedir. Buradaki tesisler basittir. Olas tehlikeler gz ard edilmitir.
1000 2000 YTL gibi bir masraf karl hayvansal reticiler(5-10 bykba) evleri iin gerekli gaz, en azndan mutfak gazn, bu tesisler aracl ile salamaktadrlar.

Trkiye'de biyogaz
1980 - 86 yllar arasnda lkemizde ToprakSu aratrma enstitleri tarafndan youn olarak aratrlmtr.

Trkiye'de biyogaz
Daha sonra ise bu konudaki aratrmalar niversiteler bnyesinde bireysel olarak devam etmitir.

Trkiye'de biyogaz

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn (YEK) Elektrik Enerjisi retimi Amal Kullanmna likin Kanun; yaygn ismi ile Yenilenebilir Enerji Kanunu, 10 Mays 2005 tarihinde TBMMde kabul edildi.

Trkiye'de biyogaz
Kanun ile, kendi ihtiyalarn karlamak zere elektrik retecek (En fazla 1000 kW)gerek ve tzel kiiler iin, DS ve EEden bedelsiz etd-projeplanlama gibi hizmetleri alma destei ve Bakanlar Kurulu karar ile teviklerden yararlanabilme olana domutur. Bu destek ve tevik uygulamasnn tarmsal alanlarmzda, yerinde retim-kullanm amal olarak, yrenin biyoktle kaynaklarna dayal planlamas, biyoktlenin dier temiz kaynaklarla birlikte deerlendirilmesi, istihdam olumas-retim art-enerji maliyeti azalmas gibi etkilerle lke ekonomimizi pozitif etkileyecektir.

Trkiye'de biyogaz
Biyogaz retimi herkesin kendi bana yapabilecei bir ey deildir. Bu retim iin eitimli ve gerekli donanm olan kiiler tarafndan desteklenmesi gerekmektedir. Trkiye'de bu konuda yeterli bilgiye sahip kiilerin bulunmas hususunda sorunlar bulunmaktadr.

Az da olsa birka mhendislik firmas Biyogaz konusunda almalar yapmaktadr.

Trkiye'de biyogaz

Trkiye'de biyogaz
Trkiyenin biyogaz kapasitesi
Hayvan Hayvan Cinsi Says (Adet) Ya Gbre Biyogaz Miktar Miktar (ton/yl) (m3/yl)
39.794.400
26.621.000 5.357.230 71.772.630

Takmr Edeeri (ton/yl)

1.181.894
1.389.616 376.078 2.947.587

Sr KoyunKei TavukHindi Toplam

11.054.000
38.030.000 243.510.453 292.594.453

1.313.215.200
1.544.018.000 417.863.937 3.275.097.137

Trkiye'de biyogaz

u anda Trkiyede Yenilenebilir Enerji Kaynaklarna yeterli destek salanmad, aksine brokratik birtakm engeller ve bilgisizlikten dolay Biyogaz konusunda yeterli ilerleme kaydedilemeyecei grlmektedir. lkemizde genelde kiisel bazda bu konuda uygulamalar yaplmakta olup baz niversitelerde Tbitak destekli almalar da yapmaktadr.

Dnyada Biyogaz

Dnyada biyogaz retim ve kullanm giderek gelimektedir. Hayvan gbresinden elde edilen biyogazn tesis oranlar dikkate alnrsa dnyadaki tesislerin %80'i in'de %10'u Hindistanda, Nepal ve Tayland'ta bulunmaktadr.

Dnyada Biyogaz
LKELER N HNDSTAN TESS SAYISI 7 000 000 2 290 000

NEPAL
KORE

49 500
29 000

Dnyada Biyogaz

Avrupa Birlii Eyll 2001 tarihinde, yenilenebilir kaynaklardan elektrik retimi ynergesini kabul etti. Bu ynergeyle; 2010 ylnda elektrik enerjisinin yzde 22sinin yenilenebilir kaynaklardan salanmas, yeil elektrik retiminin artmas ile 2010 ylnda toplam enerji retimi iinde yenilenebilir enerji kaynaklar paynn yzde 12ye ulatrlmas ve yeil elektrik retiminin artmas ile, sera gaz emisyonlarnn azaltlmas ve Kyoto Protokoluna uyumun gerekletirilmesi hedeflenmitir.

Dnyada Biyogaz

Avrupada biyogazdan elektrik retimi 2006 ylnda yllk 17.272 GWh idi. Bu miktarn 7338 GWh` tek bana Almanya tarafndan retilmitir. Biyogaz hali hazrda yllk elektrik retiminin %1,2`sini ve yenilenebilir enerjinin %10`unu temsil etmektedir.

Dnyada Biyogaz
Almanya 2006 ylnda 820 biyogaz sistemi kurarak toplam (1300 Megawatt kurulu g) 3 bin 700e karmtr. Halen Almanya'da, faaliyette Bugn dnyann 1 numaral biyogaz tabanl enerji reticisi ve teknolojik lideridir.

Dnyada Biyogaz
Almanyada Biyogaz Tesis Saysnn Yllara Gre Deiimi

Dnyada Biyogaz

Hatta Alman hukuku enerji datm irketlerinin 20 yl boyunca kWh bana satn alma fiyatn belirlemektedir. Bu fiyat belirlenirken enerjinin "yeil" yaps gz nnde bulundurulur ve etkililii temel alnarak operatrler, teknolojik yenilikler ve tarmsal yeniden dnm kriterleri karlanr. Ilk yl boyunca, belirli durumlarda bu fiyat 0,18 cent / kWh`a ulaabilir. Bu tevik Alman endstrisinin gcyle birleince, Almanya`y biyogaz tabanl enerji retim sistemlerinde dnya apnda en ileri lke konumuna getirmektedir.

Dnyada Biyogaz

FRANSA: Fransada 1942-1955 yllar arasnda, metan gaz reten 1000 dolaynda biyogaz tesisi vard. Fransada yaplan bir aratrmada ayet bir ifti tesisinde 10 inek, 10 domuz ve birka tavuk besliyorsa, bunlarn yllk gbresinden elde edecei biyogazdan, jeneratr takl 15Kwattlk totem araclyla, ylda 20000Kwattlk elektrik enerjisi retebilmektedir. Aydnlanma ihtiyac olan elektrik enerjisini karladktan sonra, traktr ve otomobilin enerji ihtiyac ile piirme yakt ihtiyacn karlayabilmektedir.

Dnyada Biyogaz

inde konut tipi biyoreaktrlerde ylda 2 milyar m3 biyogaz retilmekte, 25 milyon insan biyogaz snma, aydnlatma ve piirme amal kullanmaktadr. Ama evsel enerji amacyla yaygn olarak biyogaz tesisi olmasna karn, enerji sorununun zm asndan fazla katk salamamaktadr.

SONU ve NERLER

Trkiye'de gelecek yllar iin bir enerji sknts kanlmazdr. Biyogaz potansiyelinin sadece evsel tketim amacyla tesis kurularak deerlendirilmesi yeterli olmayacaktr. Tm lkede hzl bir ekilde 500 kw/h altnda olmamak zere entegre gbre ve atk tesislerini kurmamz gerekmektedir. Ufak tesislerin kesinlikle bu lkeye faydas yoktur.

SONU ve NERLER

Baz niversiteler tarafndan planlanan onlarca tesis kurulum planlamas gene yeterli teknik eleman ve teknik altyap eksikliinden dolay baarsz olacak ve insanlarn biyogaz tesislerine menfi bir ekilde bakmasn salayacaktr. Byk iftlikler, artma tesisleri, gda ileyen fabrikalar, tarmsal atklara, otel yiyecek atklarna ve mezbaha atklarna sahip belediyeler acilen bu tesisleri kurarak, elektrik + s + organik kat gbre + organik sv gbre geliri elde edebilirler.

SONU ve NERLER
Almanyada bu tesislerden 3700 adet varsa bir dnmek gerekir neden bu insanlar bu kadar tesis yaptlar ve yapmaya devam ediyorlar. ''orba piirmek iin kurulacak kk apl tesisler sadece gn kurtarr Trkiye'nin geleceini kurtarmaz!!!''

Kaynaklar

http://www.tarimsal.com/ http://www.tarim.gov.tr http://www.soleaenerji.com http://www.cevreorman.gov.tr http://www.ekolojiteknik.com http://tr.wikipedia.org/wiki/Biyogaz

http://www.europa.eu.int/eur-lex/lex/en/index.htm (Avrupa Birlii Direktifleri)

http://www.biyogaz.org.tr http://www.biyoteknoloji.gen.tr http://www.eie.gov.tr http://www.biyogaz.com http://www.albiyobir.org.tr http://www.biyosfer.com.tr http://www.tebkobitv.com http://www.iso.org.tr/