Bouwwetgeving en Bouwadministratie 2023-09-29 Algemene Introductie en Contracten Deel 2

Beginselen van het recht en het
bouwrecht
Jelle Laverge
Agenda
Datum Thema
29/09 Contracten
06/10 Eigendom
13/10 Aansprakelijkheid
20/10 Risicospreiding en internationale aspecten
29/10 Samenwerken
03/11 Brugdag
10/11 Strafrecht en rechtssystemen
17/11 Lesgever afwezig - Geen les => opdracht
24/11 Openbare orde: 1792 en At-wet
01/12 Woningbouwwet en erkenning
08/12 Overheidsopdrachten
15/12 Sociale zekerheid
Types contracten in de bouw
De klassieke driehoek en zijn

varianten
Types contracten
• Aannemingsovereenkomst
• Architectuuropdracht
• Ingenieurscontract
Wat is de juridische kwalificatie?

Huur van werk
• Art. 1710 oud BW. Huur van werk is een
contract waarbij de ene partij zich verbindt
om iets voor de andere te verrichten, tegen
betaling van een tussen hen bedongen prijs.
juridische kwalificatie
• wederkerig: uitvoeren  betalen
• ten bezwarende titel
• consensueel
• intuitu personae
Uitvoering van het
aannemingscontract
rechten en plichten van de
betrokkenen
7
Verloop
totstandkoming uitvoering
contract beëindiging
8
Verloop
9
totstandkoming
• consensueel!
• meestal met offerte
– juridisch gekwalificeerd als een ‘aanbod’
– overeenkomst komt pas tot stand als dat aanbod
aanvaard wordt
– opletten: er wordt enkel gecontracteerd over wat
in het aanbod staat!
– opletten: beperkt ook je aanbod!
 zie relevante artikels nieuw BW
Opgelet
• Art. 5.15. Onderhandelingsvrijheid
De partijen zijn vrij precontractuele onderhandelingen aan te
vatten, te voeren en af te breken.
Ze handelen hierbij in overeenstemming met de eisen van de
goede trouw.
• Art. 5.16. Informatieplichten
De partijen verstrekken elkaar tijdens de precontractuele
onderhandelingen de informatie die de wet, de goede trouw en
de gebruiken, in het licht van de hoedanigheid van de partijen,
hun redelijke verwachtingen en het voorwerp van het contract,
hen opleggen te geven.
11
totstandkoming
• vestigingsregels!
– 10 FEBRUARI 1998. - Programmawet tot bevordering van het
zelfstandig ondernemerschap.
• vergunningsplicht!
– 15 MEI 2009. - Vlaamse codex ruimtelijke ordening
• monopolie van de architect!
– 20 FEBRUARI 1939. - Wet op de bescherming van den titel en
van het beroep van architect.
• belastingsplicht! (BTW)
 GEVOLG: ABSOLUTE NIETIGHEID!

wilsovereenstemming
Denk aan alle aspecten:
• hiërarchie van documenten
• wijzigingen en bijkomende werken
• prijsherzieningen (vb. indexatie, BTW)
• betalingstermijn
• bevoegde rechter
• laattijdige betaling (intrest, kosten, stilleggen)
wilsovereenstemming
Denk ook aan aspecten uit andere lessen:
• beperken van aansprakelijkheid
• wijze van oplevering
• behoud van intellectuele rechten
gunning
• privaat: niet verplicht te gunnen aan de
laagste bieder (tenzij anders in het bestek
vermeld)
• OO: zie laatste lessen
Verloop
16
materiële fouten in bestek/offerte
• in principe te dragen voor degene die de fout
maakt
• vertrouwensleer: steunt op de werkelijke wil:
kan er niet van uitgaan dat een flagrante fout
(een nulletje vergeten) overeenstemt met de
wil van de partijen
Verloop
18
verbintenissen?
19
Uitvoering ter goeder trouw
• Art. 5.73. Uitvoering te goeder trouw en verbod van
rechtsmisbruik
Een contract moet te goeder trouw uitgevoerd worden.
Krachtens het eerste lid:
1° moet elk van de partijen zich bij de uitvoering van
het contract gedragen zoals een voorzichtig en redelijk
persoon in dezelfde omstandigheden geplaatst;
2° mag niemand misbruik maken van de rechten die hij
aan het contract ontleent.
Elke afwijking van dit artikel wordt voor niet-
geschreven gehouden.
20
secundaire verbintenissen
• Art. 5.71. Inhoud van het contract
Een contract verbindt niet alleen tot hetgeen daarin
overeengekomen is, maar ook tot alle gevolgen die
door de wet, de goede trouw of de gebruiken eraan,
volgens de aard en de strekking ervan, worden
toegekend.
Tenzij de partijen anders zijn overeengekomen, en
voor zover de aard en de strekking ervan zich daartoe
lenen, gelden de bedingen van een raamcontract ook
voor de uitvoeringscontracten.
21
secundaire verbintenissen
• als ‘collorarium’ bij de hoofdverbintenissen
• Door rechtspraak en rechtsleer toegevoegd
22
verplichtingen aannemer
• uitvoeren als een goede vakman
– volgens de regels van de kunst (vb. Normen)
– beoordeeld door de rechter, op basis van dingen
als totale prijs en gevraagde afwerkingsgraad
• meestal: ‘vermoeden van bekwaamheid van

de aannemer’ genoemd
23
• economisch wetboek!
• Art. VIII.1. Normen geven de regels van goed
vakmanschap weer die, op het ogenblik dat ze
worden aangenomen, gelden voor een
bepaald product, een bepaald procedé of een
bepaalde dienst.
• De naleving van de normen gebeurt op
vrijwillige basis, tenzij de naleving ervan is
opgelegd door een wettelijke, reglementaire
of contractuele bepaling. 24
• daaraan gelinkt:
raadgevingsplicht/voorlichtingsplicht
– raad geven om dingen anders te doen
– voorbehoud formuleren
– eventueel weigeren iets uit te voeren dat tegen de
regels der kunst indruist
25
voorlichtingsplicht
De aannemer heeft er zich toe verbonden onder zijn verantwoordelijkheid het gebouw te
realiseren zoals dit ontworpen werd door de architect, zodat hij een resultaatverbintenis op
zich heeft genomen.
De opdrachtgevers moeten beschouwd worden als totale leken op het gebied van de bouw,
zodat zij alleen konden vertrouwen op de bekwaamheid van hun aannemer die hen het
gebruik van vooraf behandeld hout had moeten aanraden omdat gedrenkt hout alle kans op
bedreiging door boktors onmogelijk maakt.
Door niet gedrenkt hout te gebruiken en evenmin zijn cliënten te wijzen op het risico dat zij
daardoor liepen heeft de aannemer een ernstige fout begaan, en zo risico's genomen
waarvan hij vandaag de verantwoordelijkheid draagt.
Het al of niet bestaan van enige wettelijke verplichting ter zake is onbelangrijk vermits de
aannemer als specialist in de betrokken bouwsector, als een goede huisvader en zeer
voorzichtig had moeten optreden en nooit dergelijke risico's had mogen nemen.
Het blijkt trouwens uit het algemene bestek voor de uitvoering van privéwerken (en dit al in
de uitgave van 1970) dat alle timmerhout voor de verwerking behandeld moet worden met
een schimmel- en insectendodend product, volgens het procédé voorgeschreven in de STS 31
en uitgevoerd in een erkend drenkingsstation. Door een dergelijke zaak niet te doen heeft de
aannemer de goede regels van het vakmanschap niet gerespecteerd en dient hij dan ook
verantwoordelijk gesteld te worden voor de kwaliteit van de door hem geleverde materialen
Rechtbank Antwerpen, 3de Kamer, 15 februari 1989, Echtgenoten Moers t/ pvba Woonstijl., 26 T.
maar… overmacht
Een gerechtsdeskundige stelt in zijn verslag dat
de Belgische normen voor mortelsoorten
helemaal niet voldoen. In dat geval staat de
aannemer voor een geval van overmacht, zodat
bij m.b.t. de mortelsamenstelling, die aanleiding
gaf tot gevelschade bij vriesweer, geen concrete
fout beging
Kh Gent, 9 oktober 1991, T.G.R. 1992, 47, noot
Abbeloos, W.
27
voorlichtingsplicht
• houdt ook in GEEN werken uitvoeren
– waarvoor de nodige bouwvergunning niet
aanwezig is
– als er geen architect aangesteld is en dat wel zou
moeten
28
Verloop
29
verbintenissen?
30
Einde overeenkomst
• uitvoering en betaling met aanvaarding van
werken en prijs
Of
Onderafdeling 1. Gronden van tenietgaan
Art. 5.112. Opsomming
Het contract eindigt:
1° door het tenietgaan van de verbintenissen die uit het contract zijn ontstaan
overeenkomstig artikel 5.244;
2° door de gerechtelijke of buitengerechtelijke nietigverklaring ervan overeenkomstig
artikel 5.59;
3° door de opzegging ervan in onderlinge overeenstemming overeenkomstig artikel 5.70,
eerste lid;
4° door de eenzijdige opzegging ervan overeenkomstig de artikelen 5.70, tweede lid, 5.75
en 5.76;
5° door de gerechtelijke of buitengerechtelijke ontbinding ervan wegens niet-nakoming
6° door de definitieve onmogelijkheid tot nakoming overeenkomstig artikel 5.100;
Einde overeenkomst
werken en prijs
Of
artikel 5.59;
eerste lid;
en 5.76;
Nietigheid
• absolute nietigheid: contract heeft nooit
bestaan
• Quid reeds uitgevoerde werken?
– meerdere meningen
– grootste strekking: onverschuldigde betaling: te
vergoeden indien je er een nut aan hebt
– Zie nieuw BW
Einde overeenkomst
werken en prijs
Of
artikel 5.59;
eerste lid;
4° door de eenzijdige opzegging ervan overeenkomstig de artikelen 5.70, tweede lid,
5.75 en 5.76;
Art. 5.226. Overmacht
• § 1. Er is sprake van overmacht in geval van ontoerekenbare
onmogelijkheid voor de schuldenaar om zijn verbintenis na te
komen. Hierbij wordt rekening gehouden met het onvoorzienbaar en
het onvermijdbaar karakter van het beletsel tot nakoming.
De schuldenaar is bevrijd indien de nakoming van de
verbintenis blijvend onmogelijk is geworden door de overmacht.
De nakoming van de verbintenis is opgeschort voor de duur van de
tijdelijke onmogelijkheid.
§ 2. Zodra de schuldenaar kennis heeft of behoort te hebben van een
oorzaak van onmogelijkheid tot nakoming, dient hij de schuldeiser
hiervan binnen een redelijke termijn op de hoogte te brengen.
Komt de schuldenaar aan deze verplichting te kort, is hij gehouden
tot het herstel van de schade die hiervan het gevolg is.
einde overeenkomst
• Art. 1795 oud BW. Huur van werk wordt ontbonden door
de dood van de werkman, de architect of de aannemer.
=> Intuitu personae karakter
• Art. 1796 oud BW. Maar de eigenaar is gehouden aan hun

nalatenschap de waarde van het gedane werk en die van
de in gereedheid gebrachte bouwstoffen te betalen, naar
evenredigheid van de bij de overeenkomst bedongen prijs,
doch alleen indien die werken of die bouwstoffen hem van
nut kunnen zijn.
einde overeenkomst
• overlijden <> faillissement
• curator kan wel kiezen voor verbreking van het
contract
Einde overeenkomst
werken en prijs
Of
artikel 5.59;
eerste lid;
4° door de eenzijdige opzegging ervan overeenkomstig de artikelen 5.70, tweede lid,
5.75 en 5.76;
Eenzijdige verbreking
• Art. 1794 oud BW. De opdrachtgever kan de
aanneming tegen vaste prijs door zijn enkele wil
verbreken, ook al is het werk reeds begonnen,
mits hij de aannemer schadeloos stelt voor al zijn
uitgaven, al zijn arbeid, en alles wat hij bij die
aanneming had kunnen winnen.
• Suppletief: Bepaal vooraf wat ‘had kunnen

winnen’ is.
Einde overeenkomst
werken en prijs
Of
artikel 5.59;
3° door de opzegging ervan in onderlinge overeenstemming overeenkomstig artikel
5.70, eerste lid;
en 5.76;
Einde overeenkomst
werken en prijs
Of
artikel 5.59;
eerste lid;
en 5.76;
aannemingsovereenkomst
42
aannemingsovereenkomst
43
einde van de overeenkomst
Ofwel: ‘de oplevering’
Vaststellen dat de verbintenissen zijn

nagekomen zodat het contract als uitgevoerd
kan worden geschouwd
44
gemeen recht
• slechts zijdelingse vermelding:
– Art. 1788 oud BW. Ingeval de werkman de stof
verstrekt en de zaak op welke wijze ook teniet
gaat voordat zij geleverd is, komt het verlies voor
rekening van de werkman, tenzij de opdrachtgever
in gebreke was om de zaak te ontvangen.
45
gemeen recht
• slechts zijdelingse vermelding:
– Art. 1791 oud BW. Wanneer een werk bij het stuk
of bij de maat vervaardigd wordt, kan de
goedkeuring ervan bij gedeelten geschieden; zij
wordt geacht te zijn gedaan voor al de betaalde
gedeelten, indien de opdrachtgever de werkman
telkens betaalt naar verhouding van hetgeen is
afgewerkt.
46
einde van de overeenkomst
3 onderdelen:
• voltooiing van de werken
• levering/in ontvangst neming
• aanvaarding
47
voltooiing van de werken
• puur een feitenkwestie
• vanaf dan kan de aannemer overgaan tot de
levering van de werken
• vanaf dan moet de opdrachtgever in ontvangst
nemen binnen een redelijke termijn
• normaal beoordeeld door de aannemer
• kan door de rechter worden vastgesteld
48
levering/in ontvangst nemen
• moment van overdracht
• moment waarop gecontroleerd wordt of aan
de uitvoeringstermijn is voldaan
• de opdrachtgever heeft dan de gelegenheid
om te beoordelen of het werk voldoet aan de
eisen
=> zie wilsovereenstemming!
49
levering/in ontvangst neming
• kan niet geweigerd worden omwille van
slechts kleine
tekortkomingen/onvolmaaktheden (ter
goeder trouw/rechtsmisbruik)
• indien het geleverde goed zijn functie kan
vervullen
• kan voor de rechter worden gevraagd, zelfs in
kortgeding
50
levering/in ontvangst neming
• meestal zeer goed gedocumenteerd
• meestal met tegensprekelijk plaatsbezoek
• kan stilzwijgend
– Vb. door ingebruikname
51
aanvaarding
• eenzijdige rechtshandeling van de
opdrachtgever
• waarbij deze bevestigt dat geleverde goed in
overeenstemming is met het voorwerp van de
overeenkomst
• dekt dus de zichtbare gebreken
• algemeen: inontvangstneming zonder
voorbehoud is aanvaarding
52
aanvaarding
• in principe zonder formalisme
• kan dus ook stilzwijgend
• zelfs als schriftelijke aanvaarding was
bedongen
• TENZIJ uitdrukkelijk uitgesloten (en dan nog)
53
Stilzwijgende aanvaarding
• moet ondubbelzinnig blijken, vb. uit:
– betaling van het saldo zonder voorbehoud
– ingebruikname
– verder verwerking of afwerking
– vrijgeven van de zekerheden
– protestloos ontvangen van een factuur
– protestloos in ontvangst nemen
– omstandig stilzwijgen
54
aanvaarding
• ook deze kan door de rechter worden gedaan
• oordeelt soeverein, is een feitenkwestie
55
in de bouw…
• gebouw is complex
• zeer veel gebreken kunnen niet zomaar
onmiddellijk worden vastgesteld
• maar vergen een zeker gebruik (vb.
deugdelijkheid van deurbeslag)
56
daarom: opsplitsen
• langere termijn tussen in ontvangstneming en
aanvaarding
• gemeenzaam: ‘voorlopige en definitieve
oplevering’
• let op: termen worden gebruikt in zeer
verschillende situaties
=> betekenis hangt af van de wil der partijen!
57
langere termijn
• meestal een jaar
• in navolging van bijzondere wetgeving
• vb. woningbouwwet:
Art. 9. De eindoplevering van het werk mag niet
geschieden dan na verloop van een jaar sedert de
voorlopige oplevering, met dien verstande dat de
eindoplevering van de gemeenschappelijke gedeelten,
met inbegrip van de toegangen, reeds heeft
plaatsgehad, zodat een normale bewoonbaarheid
verzekerd is.
58

Bouwwetgeving en Bouwadministratie 2023-09-29 Algemene Introductie en Contracten Deel 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bouwwetgeving en Bouwadministratie 2023-09-29 Algemene Introductie en Contracten Deel 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Beginselen van het recht en het

De klassieke driehoek en zijn

Wat is de juridische kwalificatie?

 GEVOLG: ABSOLUTE NIETIGHEID!

• meestal: ‘vermoeden van bekwaamheid van

=> Intuitu personae karakter

• Art. 1796 oud BW. Maar de eigenaar is gehouden aan hun

• Suppletief: Bepaal vooraf wat ‘had kunnen

Vaststellen dat de verbintenissen zijn

You might also like