ARAŞTIRMA RAPORUNU YAZMA ve

YAYINLAMA

NEDRET TEKİN KAYA

İÇERİK
1. Nicel Araştırma Raporu
2. Nitel Araştırma Raporu
3. Nicel ve Nitel Araştırma Raporlarında
Kaynak Gösterme
4. Araştırma Sonuçlarının Yayımlanması
5. Makale Örnekleri
ARAŞTIRMA RAPORUNU YAZMA
Araştırma metinleri hem nicel hem de
nitel araştırma metinleri 4 temel
bölümden oluşur.
 1. NİCEL ARAŞTIRMA
1-Giriş

2- 3-
Yöntemler Sonuçlar

4-Tartışma
 SÖZEL SUNU HAZIRLAMA
Sunu 4 temel bölümüne (giriş,gereç ve
yöntem, bulgular, tartışma) odaklıdır.
Girişte çalışmanın nedeni, çerçevesi ve
soru veya hipotezler sunulur.
Gereç ve yöntem bölümünde araştırma
tasarımı, örneklem ve ölçüm teknikleri olur.
Zamanın % 10’u giriş, % 20 gereç ve
yöntem
% 35 tartışma için kullanılır.
SÖZEL SUNU HAZIRLAMA
Her slaytta en fazla 8 satır ve her satırda
ortalama 6 kelime olur.
Açıklanması gereken noktalar için resim
olabilir.
Sunularda grafik ve tablolardan
yaralanılabilir.
Araştırmanın yapıldığı yer, veri toplama
aracı ve yönteminden söz edilir.
NİCEL ARAŞTIRMA RAPORU
1.Başlık
Araştırmayı kısa ve doğru ifade etmelidir.
Genellikle 15 kelimeyi geçmez.
Başlıkta kısaltma, patent isimleri olmaz.
Başlık, soru şeklinde olabilir.
Başlık araştırma tipini, temel araştırma
değişkenlerini ve çalışma grubunu açıklar.
2-YAZARLAR
Araştırmayı toplayan, derleyen,
yorumlayan, yazan kişi veya kişilerdir.
Yazar sıralamasında 1. yazar orijinal
fikrin sahibi, mali kaynak bulan,, ilk yayın
taslağını başaran, yayının % 51’ini yapan,
ilgili kararları veren, koordine eden,
eğitimi daha yüksek olan araştırmacı
olması tercih edilir.
 3- ÖZET- ÖZ
Genellikle 200-300 kelime ile araştırmanın
amacını, yöntemleri, örneklemi, sonuçları
özetler.
Özet makalede en çok okunan bölümdür.
Okuyucu özeti okuduktan sonra esas metni
okuyup okumamaya karar verir.
Özet sonuna Türkçe ve İngilizce anahtar
kelimeler yazılır. Sayısı 3-5 kelime
arasındadır.
4-GİRİŞ
Problem açıklanır, öneminden söz edilir.
Araştırmanın hedefleri, soruları veya
hipotezleri tanımlanır. Amaç açıklanır.
Literatür bilgileri sunulur.
Çalışmanın yapılma nedeni ve çerçevesi
tartışılır.
Değişkenler tanımlanır, açıklanır.
5- YÖNTEMLER
Araştırma tasarımı açıklanır.
Çalışma girişimselse, girşim protokolü ve
süreci açıklanır.
Çalışmanın örneklem büyüklüğü, çalışma
alanı ve etik yaklaşımlar açıklanır.
Ölçüm yöntemleri ve araçları tanımlanır.
Veri toplama süreci açıklanır.
Ör:Araştırmanın Etik Yönü
Etik ilkelere uyulması, araştırma kapsamına alınan bireylerin
haklarının korunması ve herhangi bir zarar görmemeleri açısından
alınan önlemler:
Araştırmaya dahil edilen hastalara araştırma ile ilgili sözlü bilgi
verilmiş ve Bilgilendirilmiş Onam Formu ile onayları alınmıştır (EK
2-3).
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği'nden yazılı kurum izni
alınmıştır
Araştırmaya başlamadan önce Akdeniz Üniversitesi Klinik
Araştırmalar Etik Kurulundan 2012-KAEK-20 kodu ile onay
alınmıştır (EK 18).
Araştırmada kullanılan Genel Öz Yeterlik Ölçeği, Başetme ve Uyum
Süreci Ölçeği, Miyokart Enfarktüsü Boyutsal Değerlendirme Ölçeği,
Morisky Uyum Ölçeği için yazarlardan kullanım izni alınmıştır (EK
19).
(Turan Kavradım S.2018, yayınlanmamış tez)
ör:Araştırmanın Değişkenleri

 Bağımlı Değişkenler: Miyokard enfarktüsü tanısı alan

hastaların, hastalıklarına
 yönelik geliştirdikleri öz yeterlik, yaşam kalitesi, sağlık
davranışlarındaki uyum
 araştırmanın bağımlı değişkenlerini oluşturmaktadır.
 Bağımsız Değişkenler: Hastaların sosyo-demografik
özellikleri, hastalığa ait özellikleri ve yapılan girişimleri
bağımsız değişkenleri oluşturmaktadır.
6- BULGULAR
Veri analizi işlemleri açıklanır.
Sonuçlar araştırmanın hedeflerine,
sorularına veya hipotezlerine göre
düzenlenir.
Sonuçlar tablo, şekil ve diğer anlatılarla
sunulur.
 6- BULGULAR
Araştırmacılar, çok sayıda veriyi
genelleştirmek için bilgisayar programından
yararlanarak, şekil ve grafik türlerini seçer.
Hemşirelik araştırmalarında genellikle
çubuk veya çizgi grafikler kullanılır.
Çubuk/ sütun şekiller çalışılan değişkenlerin
veya grupların miktarını/büyüklüğünü dikey
veya yatay eksende gösterir ve bir grubu
diğer gruplar ile karşılaştırır.
 6- BULGULAR
Dikey eksende bağımlı değişken, yatay
eksende bağımsız değişken yerleştirilir.
Grafik 1. AB ve Türkiye’de Çizgi grafik 2. U.S. Census Bureau
Doğurganlık Oranları (3) İnternational Date Base , July 2015
Update
 7- TARTIŞMA
Temel bulgular tartışılır.
Sınırlılıklar tanımlanır.
Sonuçlar gösterilir.
Hemşirelik uygulamalarına katkısı açıklanır.
Her bulgu kanıtlarıyla kısaca özetlenir,
sonucun benimsenip benimsenmediği,
benimsenmiş veya reddedilmişse nedenleri
tartışılır.
Bir sonraki araştırmalar için öneriler yapılır.
 7- TARTIŞMA
Araştırmanın sınırlılıkları yorumlanır. Yaygın
araştırma sınırlılıkları şu konularda olur:
Örneklem seçme hataları,
Planlanan örneklem sayısına ulaşamama,
Sosyal arzu edilirlik hataları,
Örneklem seçme yönteminden
kaynaklananlar,
Çalışmanın tasarımından kaynaklananlar,
7-TARTIŞMA
Değişkenlere düşen örneklem sayısının
uygun analizinin yapılması için örneklem
sayısının yetersiz olması,
Deneysel tasarımlarda körleme tekniğinin
yetersizliğinden kaynaklanan, deney ve
kontrol grubunun birbirinden
etkilenmesinden kaynaklanan hatalar
olabilir.
8- SONUÇ
Sonucun hemşirelik bilgilerine ve
uygulamalarına katkısı, bulguların/
sonuçların ilgili hemşirelik alanında nasıl
kullanılacağı ve tekrar edilecek
araştırmalar için problem ve süreçle ilgili
öneriler tanımlanmalıdır.
Araştırma projesinin nereden /kimden
8- KAYNAKLAR
Sadece metinde kullanılan kaynaklar
gösterilir.
Yayınlanacak derginin yazım biçimi
kullanılır.
NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
1- BAŞLIK
Başlık olaya ve gruplara odaklıdır.
Başlık, araştırmanın odaklandığı konuyu
iyi tanımlamalı ve nitel araştırma
raporunun görüşünü yansıtmalıdır.
NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
2-ÖZET
Özet bölümünün içeriğinde :
Başlık
Giriş
Yöntem
Bulgular yer alır.
Özmen D, Çetinkaya A (2016), Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin
Mesleki Algılarına Yönelik Nitel Bir Çalışma
Amaç: Araştırmada hemşirelik son sınıf öğrencilerinin, hemşirelik mesleği algılarının
belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Öğrencilerin mesleki algılarını konu edinen bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi
kullanılmıştır. Araştırma, Türkiye’de bir Sağlık Yüksekokulu’nda 2013-2014 Öğretim
Yılı’nda öğrenim gören son sınıf hemşirelik öğrencileri ile yürütülmüştür. Araştırma
verilerinin toplanmasında öznel deneyimleri incelemek için, öğrencilerin kendilerinin
çizdikleri resimler ve resimlere dayalı kendi tanımlamaları bir arada kullanılmıştır.
Katılımcı sayısı, veri doygunluğuna göre belirlenmiş olup, araştırma toplam 44 hemşirelik
öğrencisi ile sonlandırılmıştır. Veriler, tümevarım bakış açısıyla analiz edilmiştir. Verilerin
çözümlenmesi araştırmacılar tarafından elde kodlama ile gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Araştırma verileri çözümlendiğinde, hemşirelik mesleği algısının, öğrenci
hemşireler için içsel bağlamda üç ana kategoride toplandığı belirlenmiştir. Mesleki algıya
dair kavramsal modeli oluşturan bu üç ana kategori isimleri ve aldıkları frekans sayıları
sırasıyla; imaj (f=73), figür (f=55), çalışma yaşamı (f=46)’dır.
Sonuç: Çalışmanın bulguları hemşirelik öğrencilerinin meslek algılarını “imaj, figür ve
çalışma yaşamı” üçgeninde şekillendirdikleri konusunda ışık tutucu ve yol gösterici
niteliktedir.
 Anahtar sözcükler: Öğrenciler, Hemşirelik, Nitel araştırma
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
GİRİŞ
Çalışılanolay tanımlanır.
Çalışmanın amacı tanımlanır.
Çalışmanın soruları açıklanır.
Kullanılan nitel araştırma deseni tanımlanır
(fenomenoloji, grounded teori, etnografi
vb).
Hemşirelik çalışması için önemi tartışılır.
Çalışmanın nasıl geliştiği, çalışılan olay için
sağlanan koşullar açıklanır.
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
YÖNTEM
Kullanılan nitel araştırma deseni tanımlanır
(fenomenoloji, grounded teori, etnografi vb).
Dökümantasyon için kullanılan araçlar
tanımlanır.
Veri toplayan araştırmacının özellikleri
belirtilir.
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
VERİ TOPLAMA SÜRECİ
Araştırma raporu açık uçlu görüşme, gözlem.
Doğrudan katılım, dökümanlar, yaşam
öyküleri, görsel ve işitsel araçlar,biyografiler,
günlükler gibi çeşitli veri toplama araçlarını
tanımlar.
Araştırmaya katılanlar nasıl seçildi, sayısı,
özellikleri, görüşme yöntemi, görüşme nerede
yapıldı, süresi, görüşme sayısı belirtilir.
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
BULGULAR
Görüşme, gözlem, ses kaydı veya notlarda
alınan veriler, araştırmacı tarafından
temalarına göre organize edilir.
Kullanılan yönteme dayalı bulgular gösterilir.
Örneğin, fenomenolojik araştırmalar yaşanan
deneyimlerin ruhunu, deneyimsel temaları
sağlar.Etnografik çalışmayla kültürel
olayların anlatısı detaylandırılır.
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
TARTIŞMA
Bulgularla ilgili literatür tartışılır.
Çalışmadan çıkan anlamlar, sonuçlar
gösterilir.
Araştırmanın sınırlılıkları tanımlanır.
Başka araştırmalar için öneriler yapılır.
 NİTEL ARAŞTIRMA RAPORU
KAYNAKLAR
Metinde kullanılan kaynaklar belirtilir.
Yayınlanacak derginin formatı kullanılır
(Genellikle APA formatı).
KAYNAK GÖSTERME (Nicel ve Nitel
Araştırma Raporlarında)
 Nümerik yaklaşımda, iki farklı uygulama söz
konusudur.
 (l) Vancouver sistemi: Atıf sırası kullanılır. Kaynaklara
metin içinde kullanıldıkları sıraya göre ayıraç içinde ya
da üst simge biçiminde birden başlayan numaralar
verilir, Metin içinde sadece kaynakları belirleyen
numaralar görüldüğü için metnin akışını bozmaz,
Özellikle çok sayıda kaynağa aynı anda gönderme
yapılması gereken durumlarda tercih edilir.
 (2) Alfabe-sıra yaklaşımı: Önce kaynakların alfabetik
listesi oluşturulur, sonra alfabetik listedeki kaynaklara
birden başlayan numaralar verilir. Metin içinde
kaynaklara alfabetik listede aldıkları sıra numarası ile
gönderme yapılır.
 Yazar-tarih yaklaşımı, Amerika Psikoloji Derneği
(American Psychological Association/ APA), tarafından
geliştirilmiştir.
 Metin içinde gönderme yapılmak istenen yere bir ayraç
açılarak kullanılan kaynağın yazarının soyadı ve yayın
tarihi belirtilir.
 Kaynakların künyeleri çalışmanın sonunda alfabetik
düzende sunulur. Hangi yaklaşımın kullanılacağına
yayımlanacak yere ve gereksinimlere göre karar verilir.
 Burada önemli olan seçilen biçimin kullanımında
tutarlılık olmasıdır (Day, 1979/2000; Kurbanoğlu,
2005). Birçok hemşirelik dergisinde kaynakların
listelenme ve metin içinde rapor edilme biçimi APA
rehberine uyumlu olarak yazılır. Kaynak listesinin
hazırlanmasında kolaylık sağlayan bazı yazılım
programları geliştirilmiştir. (EndNote, ProCite,
Reference Manager,Format Ease..)
Metin İçinde Kaynak Gösterme
Doğrudan Alıntı
Kaynaktan yapılan alıntı doğrudan / hiç bir değişiklik
yapılmadan alınır (Yasa / yönetmelik maddeleri,
formüller, özgünlüğünün korunmasında yarar görülen
sözler v.b.). Doğrudan yapılan alıntı cümlesi “ ...... ’ '
simgesi arasına yazılır, alıntının sayfa numarası mutlaka
belirtilir (Örneğin: Değirmencioğlu & Demirutku,1999,
5.1 i 1). Alıntı yapılan cümlenin öncesi ve sonrası n

alınmamışsa cümle önüne ve sonuna ” ......... simgesi

konur.
Metin İçinde Kaynak Gösterme
Dolaylı alıntı
Kaynağın, belli bir sayfadan veya bölümünden özet
yapılarak veya kaynağın kelimeleri değiştirilerek
alınmasıdır. Örneğin; ”Velioğlu ve Oktay (1999,
5.111), ......... ' ' değinmektedir.
Metin İçinde Kaynak Gösterme
ÖRNEKLER

' Vurgulanmak İstenen Cümlenin Fikri İse: Alıntı

yapılan kaynağın yazarının soyadı ve çalışma yılı
cümlenin başında gösterilir. Örneğin, Nahcivan (1997)
tarafından geliştirilen......

Tek Yazarlı Ve Tek Çalışma Ise: Örneğin; Motivasyon,

……..olarak tanımlanır (Kanfer, 1990).

Lki Yazarlı, Tek Çalışma İse: Örneğin; ’ bir çalışmada

(Coşansu ve Çelik, 2012),. ......
Metin İçinde Kaynak Gösterme
ÖRNEKLER

3-5 Yazarlı Çalışma Ise: Yazar adları, atıf ilk kez

Yapılırken yayındaki sıraya göre yazılır Örneğin; Slodki,
Jares, Doty, Bürke, & Branon (2010), Aynı yayına ikinci
kez
Kitapların kaynak gösterilmesi
Tek yazarlı
Akgül, A. Tıbbi araştırmalarda
istatistiksel analiz teknikleri, SPSS
uygulamaları, (3.baskı). Ankara:Emek
Ofset
Düzenli Yayınlanan Dergiler-Makaleler
 Bir yazarlı (cilt, sayı ve sayfa numaralı) Gençel,Ö. (2006)
Müzik ile tedavi Kastamonu Eğitim Dergisi 14 (3). 697-
706.

iki yazarlı (cilt ve sayfa numalı) Erdoğan, s., & öztürk, M.

(2011). PSychometric evaluation of the Turkish version of
the Pediatric Symptom Checklist-17 for detecting
psychosocial problems in low-income children. Journal of
Clinical Nursing, 20, 17-18.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
 Ardıç A. (2008). Adolesan/arın sağlıklı yaşam biçimi
davranışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (YÖK Ulusal Tez
Merkezi Tez No. 203943).
Yayımlanmamış doktora tezi

 Doktora tezi
Bartele. M. C. (2005). Factors associated with
attachment in international adoption (Doctoral
dissertation, Kansas State University). Retrieved from
http://hdl.handle. net/2097/131

Arslantaş, H. (2003). Yetişkinlerde profesyonel

psikolojik yardım arama tutumu ve etkileyen faktörler.
Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
 ARAŞTIRMA SONUÇLARININ
YAYIMLANMASI
 Araştırma raporları basılı ve online bilimsel dergilerde;
yüksek lisans ve doktora tezleri olarak ve kongre/bilimsel
toplantılarda 15 dakikalık sözel ve poster sunular biçiminde
yayımlanır.
 Araştırma bulguları süreli bir dergide ve kitapta
yayımlanırsa, sunuya göre daha geniş bir okuyucu kitlesine
ulaşır. Bununla birlikte, raporların önce sunu olarak
hazırlanması, bir dergide yayımlanması için temel oluşturur.
1-DERGİNİN SEÇİLMESİ

 Güçlü hemşirelik araştırma sonuçları genellikle Science

Citation Index (SCl), Science Citation Index Expanded
(SCl-E), Social Sciences Citation Index (SSCI) ve
CINAHL (The Cumulative Index to Nursing and Allied
Health Literature) kapsamına giren dergilerde
yayımlanmaktadır (Burns & Grove, 2009). Çok
disiplinli olan bu indekslerden sadece CINAHL,
hemşirelik ile ilgili konularda temel kaynak olarak
kullanılan bir veritabanıdır. Adı geçen indekslerde yer
alan kaynaklardan İngilizce dilinde tam metin veya Özet
olarak bilimsel makalelere ulaşılabilmektedir.
1-DERGİNİN SEÇİLMESİ

 Ayrıca, 1996 yılından bu yana ULAKBİM Tıp Veri

Tabanı [Türk Tıp Dizini] ile Sağlık Bilimleri (Tıp,
Dişhekimliği, Eczacılık, Hemşirelik vd.) alanında
Türkçe ve diğer dillerdeki süreli yayımlara Web'den
erişilebilmektedir (Özyurt, 2007).
 Araştırmacıların dergi seçerken dikkate aldığı diğer bir
husus derginin etki faktörüdür.
 Bilimsel makalelerin ne kadar sıklıkta alıntı ya da
referans olarak kullanıldığı ”Etki Faktörü” ile Ölçülür.
 Bir derginin yıl içindeki etki faktörü, önceki iki yılda
yayımlanan makalelere aldığı atıfların, makale sayısına
bölünmesi ile elde edilir.
 2- BİLGİLENDİRME MEKTUBU/Kapak
Mektubunun Hazırlanması (query letter)
 Dergiyi seçen araştırmacı, gönderilen metnin incelemeye
alınması konusunda editörün ilgisini çeken bir mektup
hazırlar. Kapak mektubu olarak da tanımlanan bu mektup
bir-iki sayfadan fazla olmaz.
 Mektupta araştırma problemi, bulguların önemi ve
araştırıcının / araştırıcıların niteliği ile ilgili bilgiler yer alır.
 Bazı araştırmacılar bilgilendirme mektubunu birden fazla
dergi editörüne gönderir ve editörlerin olumlu ya da
olumsuz sonucuna göre araştırma metnini hazırlar (Crosby,
DiClemente, 8 Salazar 2006; Day, 1979/2000).
3. ARAŞTIRMA METNİNİN HAZIRLANMASI

 Araştırmacı olumlu geribildirim aldığı derginin formatına

göre metni yazar. Bir metin aynı zamanda sadece bir
dergiye gönderilir. Metnin genel yazım kuralları konusuna
bu ünitede yer alan bilgilerden yararlanılabilir.
 Ayrıca hemşirelik dergilerinde sıklıkla tercih edilen ”APA
Yazım Rehberi" araştırmacılara kolaylık sağlayacaktır.
Hazırlanan metnin bir / iki akademisyenin önerilerine
sunulması son düzeltme için rehber olur (Crosby,
DiClemente, & Salazar 2006; Day, 1 979/ 2000).
 4-KABUL EDİLEN METNİN
HAKEMLERE GÖNDERİLMESİ
 Son yıllarda birçok dergi metnini elktronik olarak kabul
etmektedir. Metin kabul edildikten sonra, yazar mektup
adresini, tel. no., fax no. ve e-mail adreslerini bildirir.
 Metin genellikle birbirinden habersiz iki hakeme gönderilir.
5-METNİN ÖNERİLERE GÖRE
YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
 Dergi çalışanları hakemlerin dört olası kararlarından
birine ulaşır: (a) kabul, (b) küçük düzeltme koşuluyla
kabul, (c) ciddi düzeltme koşuluyla kabul, (d) Ret.
Editör olası yayın koşulunu yazara bildirir. Yazının bu
aşamada kabul edilmesi çok nadirdir. Düzeltme
isteniyorsa öneriler doğrultusunda metin üzerinde
çalışılır.
 Geliştirilen metin belirtilen süre içinde, açıklamaları ile
ve ön mektup yazılarak editöre gönderilir (Crosby,
DiClemente, & Salazar 2006)
 1-Erefe İ.Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve
Yöntemleri, HEMAR-GE, Ankara,2004
 2-Erdoğan S.,Nahcivan N.,Esin M.N., Hemşirelikte
Araştırma Süreç,uygulama ve Kritik, sayfa 89-
128,Nobel Tıp Kitaevleri, 2014, İstanbul
 3-
http://www.bilgesam.org/incele/64/-ab-nufusunda-yasla
nma-sorunu-ve-cozum-secenekleri/#.WOt7KvVOLIU
erişim tarihi 10.04.2017
 Özmen D, Çetinkaya A (2016), Hemşirelik Son Sınıf
Öğrencilerinin Mesleki Algılarına Yönelik Nitel Bir
ÇalışmaHemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi
2016; 18(1): 40-52