Bölüm 6: Akış Sistemlerinin

Momentum Analizi
Giriş
Akış problemleri 3 temel yaklaşımdan biri kullanılarak
analiz edilebilir: differansiyel, deneysel ve integral (veya
kontrol hacmi).
Bölüm 5’de akışkan sistemleri için kontrol hacmine dayalı
kütle ve enerji analizleri anlatılmıştı.
Bu bölümde ise akış problemlerinde sonlu kontrol hacmi
için momentum analizini ele alacağız.
Newton‘un yasaları ile doğrusal ve açısal momentumun
korunumu bağıntıları verilecektir.
RTT kullanarak kontrol hacimleri için doğrusal ve açısal
momentum denklemleri geliştirilecek..
Bu denklemleri akışla ilgili kuvvetleri ve torkları bulmada
kullanacağız.

2 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Amaçlar

Bu bölümü tamamladığınızda,
Kontrol hacmine etkiyen çeşitli
kuvvetleri ve momentleri tayin
edebilmelisiniz.
Akışla ilgili kuvvetleri belirlemede
kontrol hacmi analizini
kullanabilmelisiniz.
Akışla ilgili ortaya çıkan ve iletilen
torku belirlemede kontrol hacmi
analizini kullanabilmelisiniz.

3 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Newton’un Yasaları
Newton’un yasaları cisimlerin hareketleri ve
bunlara etkiyen kuvvetler arasındaki
bağıntılardır.
Birinci Yasa: Durmakta olan bir cismin hareketsiz
kalacağını,hareket halindeki bir cisim üzerine etkiyen
net bir kuvvet yoksa onun düz bir yörünge üzerinde
aynı hızla hareketine devam edeceğini ifade eder.
İkinci Yasa: Bir cismin ivmesinin cisme etkiyen net
kuvvet ile doğru orantılı ve cismin kütlesi ile ters
orantılı olduğunu belirtir .

Üçüncü Yasa: Bir cisim ikinci bir cisme kuvvet uyguladığında,

ikinci cismin de birinci cisme eşit ve ters yönde bir kuvvet
uygulayacağını ifade eder.

4 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Kontrol Hacminin Seçimi
Bir kontrol hacmi uzayda akışkanın
içerisinden aktığı rastgele seçilmiş bir
bölgedir.
Bütün sınırlar açıkça tanımlanır. Eğer
şekil değiştiren kontrol hacmi direk bir
akışa maruzsa basitleştirilebilir.
Şekil değiştiren kontrol hacmine giren
bütün akımlar açıkca tanımlanır.
Sabit ve şekil değiştiren kontrol hacmi
üzerindeki torklar ve kuvvetler açıkca
tanımlanır.
Sabit,hareketli,şekil değiştiren kontrol
hacmi olabilir.
Hareket eden bir kontrol hacmi için ,
birbirine yakın hızlar kullanılabilir,

Şekil değiştiren kontrol hacmi için, bütün

şekil değiştiren kontrol hacimrinde
birbirine yakın hız kullanılabilir.

5 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Bir Kontrol Hacmine Etkiyen
Kuvvetler
Bir kontrol hacmine etkiyen kuvvetler;kontrol
hacminin tümüne etkiyen kütle kuvvetleri
(yerçekimi,elektrik ve manyetik alan kuvvetleri
gibi) ve kontrol yüzeyine etkiyen yüzey
kuvvetleridir (basınç kuvvetleri,viskoz kuvvetler
ve temas noktalarındaki tepki kuvvetleri gibi)
• Yüzey kuvvetleri kontrol
hacminin dV hacmindeki
her bir parçasına etki
eder.
• Yüzey kuvvetleri kontrol
yüzeyinin her bir da
parçasına etki eder.
6 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi
Kütle Kuvvetleri

En yaygın kütle kuvveti,kontrol

hacminin her bir diferansiyel
elemanına aşağı doğru etkiyen
bir kuvvet olan yerçekimidir.
Farklı kütle kuvveti

Kartezyen koordinat sisteminde

yerçekimi kuvveti,

Kontrol hacmine etkiyen toplam

kütle kuvveti

7 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Yüzey Kuvvetleri
Yüzey kuvvetleri hem normal hem de
teğetsel kuvvetleri içerdiğinden basit
olarak analiz edilemez.
Köşegen kuvvetler xx, yyzz basınç ve
viskoz kuvvetlerden dolayı normal
gerilmeler olarak isimlendirilir .
Köşegen olmayan kuvvetler xy, xz
viskoz kuvvetlerinden dolayı kesme
gerilmeleri olarak isimlendirilir.
Kontrol yüzeyine etkiyen toplam yüzey
kuvveti

8 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Kütle ve Yüzey Kuvvetleri
Bütün bir yüzey zordur.
Kontrol hacminin dikkatli
seçimi ağırlık,basınç ve
reaksiyon kuvvetleri
bakımından toplam
kuvvetlerin ifadesini
gerektirir.
Amaç,minumum sayıda
kuvvete maruz kalan
kontrol hacmini
seçmektir.

9 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Doğrusal Momentum Denklemi

m kütlesine sahip ve F net kuvvetine maruz bir

sistem için Newton’un ikinci yasası,

RTT ‘de b = V ve B = mV ile değiştirilerek

doğrusal momentum denklemi elde edilir.

10 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Özel Durumlar

Sürekli Akış
Ortalama Hızlar
Yaklaşık Momentum Akış Oranı

Momentum Akışı Düzeltme Faktörü 

11 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Açısal Momentum
Rijit bir cismin hareketi
Kütle merkezinin yaptığı doğrusal ötelenme
hareketi (Ux, Uy, Uz)
Kütle merkezinin etrafındaki dönme
hareketinin (x, y, z) birleşimi olarak
düşünülebilir.
Doğrusal ötelenme hareketi doğrusal
momentum eşitliği ile analiz edilebilir.
Dönme hareketi açısal momentum eşitliği
ile analiz edilebilir.
Bununla birlikte, yüzey hareketi 6
serbestlik dereceli bir sistem olarak
(6DOF) tanımlanabilir.
12 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi
Tork

Açısal hız  ,her geçen

zaman için açısal uzaklık
, ve açısal ivme  açısal
hızdaki değişimin oranıdır.

13 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

Açısal Momentumun Yeniden İncelenmesi

Bir Kuvvetin Momenti:

Momentumun Momenti:
Bir sistem için:

Bundan dolayı, açısal momentum eşitliği

olarak yazılabilir.
Bir kontrol hacmi için açısal momentumun çıkarılması
için RTT ve aşağıdaki ifadelerin kullanılması,

14 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi

 Bir Kontrol Hacmi İçin Açısal Momentum
Eşitliği

Genel Biçimi

Giriş ve çıkıştaki ortalama özellikleri

kullanarak ortalama biçimi

Sürekli Akış

15 Bölüm 6: Akış Sistemlerinin Momentum Analizi