Program profilaktyki gruźlicy

i chorób ukladu krazenia

Gabriela Kotwica
 Czym jest gruźlica?
Gruźlica jest bakteryjną chorobą zakaźną, wywoływaną przez prątki
gruźlicy. Należy do grupy chorób społecznych związanych z
warunkami życia (mieszkanie, odżywianie, wypoczynek) oraz pracy.
Im są one gorsze, tym łatwiej o rozwój choroby. Do zachorowania
osoby zarażonej może dojść na skutek osłabienia odporności organizmu
spowodowanej np. niedożywieniem czy bardzo złymi warunkami
mieszkaniowymi.
 Do czynników wewnętrznych sprzyjających
zachorowaniu na gruźlicę należą:
• zakażenie wirusem HIV
• cukrzyca
• choroby nowotworowe
• choroby krwi
• schyłkowa niewydolność nerek
• leczenie immunosupresyjne
• pylica płuc
• leczenie sterydami przez okres dłuższy niż 3 tygodnie w dawce powyżej
15 mg/dobę
• szybka utrata masy ciała
CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU
Cel główny:
1) zmniejszenie wskaźnika
zachorowalności na gruźlicę,
2) objęcie wczesną opieką
świadczeniobiorców
chorych na gruźlicę,
3) zwiększenie odsetka
wyleczeń,
4) zmniejszenie odsetka
gruźlicy lekoopornej,
5) zmniejszenie wskaźnika
śmiertelności na gruźlicę.
Cele pośrednie:
1) podniesienie świadomości społecznej
poprzez edukację zdrowotną w zakresie
informacji o źródłach i drogach
zakażenia, czynnikach wpływających na
ryzyko zachorowania na gruźlicę,
skutkach zdrowotnych i społecznych
choroby, danych epidemiologicznych
właściwego terenu, ośrodkach
medycznych prowadzących terapię oraz
podstawach prawnych obowiązku
leczenia,
2) zwiększenie dostępności do świadczeń
pielęgniarki środowiskowej oraz poradni
specjalistycznej – gruźlicy i chorób płuc
na terenie województwa lubelskiego dla
świadczeniobiorców zagrożonych
Adresaci Programu to populacja osób dorosłych, w szczególności:
Kryteria wykluczające:
1. z bezpośredniego kontaktu z
osobami z już rozpoznaną • w wywiadzie rozpoznana
gruźlicą, gruźlica
2. z przynajmniej jedną z cech:
a) bezrobotny,
b) niepełnosprawny,
c) obciążony długotrwałą chorobą,
d) obciążony problemem
alkoholowym, narkomanią,
e) bezdomny
Pielęgniarka POZ przeprowadza wywiad zdrowotny,
wypełnia ankietę, a następnie prowadzi edukację
zdrowotną.
• Jeżeli w ankiecie pacjent uzyska:
10–24 punktów, to jest osobą z grupy podwyższonego ryzyka zachorowania.
• Pielęgniarka POZ przekaże pisemną informację o wynikach przeprowadzonej
ankiety lekarzowi POZ. Wskaże tryb dalszego postępowania, m.in.
konieczność zgłoszenia się do lekarza POZ celem dalszej oceny stanu
zdrowia.
1–9 punktów, to pacjent jest osobą z grupy umiarkowanego ryzyka
zachorowania.
• Pielęgniarka POZ nie zakwalifikuje pacjenta do dalszej diagnostyki. Kolejny
raz można wziąć udział w ankiecie po 24 miesiącach od daty ostatniego
badania.
 Profilaktyka chorób
układu krążenia (ChUK)
 Choroby układu krążenia (ChUK)

• Mimo coraz lepszej diagnostyki i nowocześniejszych metod leczenia

umieralność w Polsce z powodu chorób układu krążenia należy do
najwyższych w Europie.
• Na ich rozwój wpływa wiele czynników związanych ze stylem życia,
m.in.: nieodpowiednia dieta, palenie tytoniu i picie alkoholu, stres czy
brak lub niewystarczająca ilość aktywności fizycznej.
• Dla osób szczególnie narażonych na choroby układu krążenia został
opracowany Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChUK).
 Czym są choroby układu krążenia?

Choroby układu krążenia, czyli choroby sercowo-naczyniowe

to grupa schorzeń związanych z występowaniem dolegliwości
ze strony serca i układu krwionośnego (żył, tętnic i naczyń
włosowatych).
 Czynniki chorób układu krążenia
Czynniki, na które nie masz wpływu: Czynniki, na które możesz mieć wpływ:

• płeć męska (większe • nadwaga i otyłość

ryzyko u mężczyzn niż • podwyższone ciśnienie tętnicze
u kobiet przed • zaburzenia gospodarki lipidowej
menopauzą) • stan przedcukrzycowy lub cukrzyca
• wiek (mężczyźni od 45 • palenie wyrobów tytoniowych
lat, kobiety od 55 lat) • niska aktywność fizyczna, siedzący tryb
• predyspozycje życia
genetyczne • spożywanie alkoholu
• stres
 Ważne!
Czynniki ryzyka często występują jednocześnie. Im
jest ich więcej, tym większe ryzyko rozwoju ChUK.
Dlatego to tak ważne, by stosować zasady zdrowego
stylu życia.
 Zdrowy układ krążenia
Aby zapobiegać chorobom kardiologicznym:
1. prowadzenie aktywnego i higienicznego trybu życia
2. zmiana sposobu odżywiania – zwiększenie proporcji warzyw
i owoców w swojej diecie
3. zachowanie równowagi pomiędzy pracą a odpoczynkiem
4. utrzymanie prawidłowej masy ciała
5. kontrolowanie ciśnienia tętniczego
6. ograniczenie picia alkoholu
7. Zrezygnowanie z palenia papierosów
8. regularne badania profilaktyczne.
Program profilaktyki ChUK jest dla pacjentów, jeśli spełniane sa
wszystkie te warunki:

- Wiek od 35 do 65 lat
- Brak cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, rodzinnej
hipercholesterolemii ani niektórych chorób układu krążenia (jeśli na
nie choruje, pacjent dowie się od lekarza, czy może wziąć udział w
programie)
- Nie korzystał z badań w ramach tego programu w ciągu ostatnich 5
lat.
 CELE PROGRAMU:
• obniżenie o ok. 20 % zachorowalności i umieralności z powodu
chorób układu krążenia osób objętych programem dzięki wczesnemu
wykrywaniu i redukcji występowania i natężenia czynników ryzyka
• zwiększenie wykrywalności i skuteczności leczenia chorób układu
krążenia (CHUK)
• wczesna identyfikacja osób z podwyższonym ryzykiem CHUK
• promocja zdrowego stylu życia, czyli niepalenia, prawidłowego
odżywiania się oraz aktywności fizycznej.
 CO CZEKA PACJENTA W RAMACH
PROGRAMU?
Lekarz lub pielęgniarka przeprowadza z pacjentem wywiad i skieruje
na badania (pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz badania
biochemiczne). Na ich podstawie lekarz dokona oceny ryzyka
wystąpienia chorób układu krążenia oraz wskaże, w zależności od
potrzeb, dalsze zalecenia:
• ponownego badania za 5 lat
• edukacji zdrowotnej i ponownego badania za 5 lat
• pozostawienia pacjenta pod kontrolą lekarza POZ poza programem
• skierowania na dalsze leczenie do specjalisty.
 BIBLIOGRAFIA:
• https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/program-profilaktyki-chorob
-ukladu-krazenia-chuk
dostep 17.10.2023
• https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/program-profilaktyki-gruzlicy
dostep 17.10.2023
• Zarządzenie Nr 122/2017/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z
dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie określenia warunków zawierania i
realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej o udzielanie
świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (z
późn. zm.).
• Zarządzenie Nr 79/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z
dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o
udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka
zdrowotna