ZASADY

PROJEKTOWANIA OSI
TRASY W
PŁASZCZYŹNIE
PIONOWEJ
• Geodezyjne opracowanie projektu trasy
drogowej w płaszczyźnie pionowej
sprowadza się do wykonania: profilu
podłużnego terenu w miejscu lokalizacji
przyszłej drogi, obliczeń związanych z
projektem niwelety oraz wykonania
przekrojów poprzecznych
projektowanej trasy.
 OPRACOWANIE PRZKROJU
PODŁUŻNEGO
• Podstawą wykonania przekroju (profilu)
podłużnego jest niwelacja trasy lub mapa
sytuacyjno – wysokościowa.
• Przekrój wykonywany jest w odpowiednio
dobranych skalach (poziomej i pionowej).
• W zależności od rodzaju i ukształtowania
terenu, dla profilu podłużnego najczęściej
stosowana jest skala pozioma 1: 2000 lub
1:1000.
 OPRACOWANIE PRZKROJU
PODŁUŻNEGO
• Po wykonaniu profilu podłużnego wkreśla
się na niego niweletę trasy.
• NIWELETA – to projektowany przebieg
trasy drogowej przedstawiony w
płaszczyźnie pionowej profilu podłużnego.
Niweleta przedstawia linię spadków osi
trasy i pionowych łuków wyokrąglających
załamania tych spadków.
 PROJEKTOWANIE NIWELETY
• Projektowana niweleta składa się z kilku lub
kilkunastu odcinków o różnych spadkach,
dostosowanych do ukształtowania terenu i
założeń projektowych.
• Właściwie zaprojektowana niweleta musi
wyrównywać załamania terenu i
jednocześnie odpowiadać szczegółowym
warunkom, które są podane w
obowiązujących normach projektowych dla
danej klasy drogi.
 PROJEKTOWANIE NIWELETY
• Najważniejsze warunki jakie musi spełniać niweleta:
 niweleta musi przechodzić przez założoną wysokość
punktu początkowego i końcowego trasy oraz przez
podane wysokości obowiązkowych punktów
pośrednich;
 spadki niwelety nie mogą przekraczać spadków
maksymalnych ustalonych przez odpowiednie
instrukcje dla danego rodzaju trasy;
 roboty ziemne wynikające z ustalenia danej
niwelety, powinny być jak najmniejsze;
 objętość nasypów i wykopów powinny być
zrównoważone.
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
• Łuki pionowe trasy drogowej mogą być
wklęsłe lub wypukłe, w zależności od
kierunku spadków niwelety.
• Łuki wypukłe muszą mieć tak duże promienie,
aby kierowcy mieli odpowiednią widoczność
zapewniającą im właściwe reakcje podczas
pokonywania wzniesień.
• Na łukach wklęsłych widoczność jest
zapewniona niezależnie od ich promieni.
Jednak promienie te muszą mieć tak dobrane
długości, by można było bezpiecznie i
komfortowo pokonywać najniższe punkty na
drodze.
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO

• Wielkości promieni łuków pionowych dla

danej klasy drogi wynoszą od kilku do
kilkunastu tysięcy metrów.
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
• Tyczenie łuku pionowego polega na
wyznaczeniu w terenie jego punktów
głównych i pośrednich. Jest to tyczenie
sytuacyjne i wysokościowe.
• W celu wyznaczenia początku i końca łuku
pionowego, należy obliczyć długość
stycznej t i odłożyć ją w obie strony (na
osi) od punktu wierzchołkowego W.
OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
• Jeżeli następujące po sobie pochylenia
niwelety mają jednakowe znaki, to kąt
zwrotu stycznych wynosi (α1 – α2). Jeżeli
znaki pochyleń są różne, to kąt zwrotu
stycznych wynosi (α1 + α2).
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
• Wartość stycznej t oblicza się ze wzoru:

1   2
t  R  tg
2
lub z przybliżonej zależności:
i1  i2
t  R
2
OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
gdzie:

i1  tg 1

i 2  tg 2
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO
• Znając wielkość stycznej t, można obliczyć
kilometraż punktu P i punktu K, przez co
zostanie wyznaczone sytuacyjne
położenie punktów - początkowego i
końcowego łuku pionowego. Kilometraż
punktu S przyjmuje się jako jednakowy z
punktem wierzchołkowym W.
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO

• Rzędne punktów głównych P i K oblicza

się na podstawie znajomości spadków i1,
i2 oraz stycznej t oraz podstawowych
wzorów matematycznych.
• Rzędna punktu S obliczana jest w
odniesieniu do wierzchołka W:
2
t
WS 
2R
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO

• Obliczenie punktów pośrednich polega

na wyznaczeniu rzędnych (wysokości)
punktów na stycznych w ustalonym
interwale kilometrażu (np. i’ )
2
x
y
2R
 OPRACOWANIE ŁUKU PIONOWEGO

• Obliczone rzędne punktów głównych i

pośrednich wpisuje się na przekrój
podłużny trasy. Są to dane realizacyjne
do wyznaczenia łuku pionowego.
 100
Profil podłużny 1:
1000