Yazar:

Ön Kapak
Fatma Aliye Topuz
Osmanlı dönemin ilk önemli feminist düşünürü olarak
sayılır. Fatma Aliye ilk kez ‘Bir kadın’ imzasıyla Meram
adlı çevirisini tamamladı.

ARCH
Yayımlanma Tarihi:
1896

Ana Fikirler:
- Osmanlı toplumunda kadının yaşadığı zorluklar
- Toplumsal baskılar ve özgürlük arayışları

Yayım tarihi: 1896

 Refet
"Refet", Osmanlı dönemi
kadın edebiyatının önemli bir
örneği olarak kabul edilir ve
Fatma Aliye'nin feminizm ve
eğitim gibi konulara getirdiği
eleştirilerle dikkat çeker
Dönem ve Kitap
Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadınların mücadelesi
oldukça uzun ve karmaşıktır. İlk olarak, Osmanlı döneminde
kadınlar genellikle toplumun belirli rolleri ve beklentileri içinde
yaşamışlardır. Ancak, Osmanlı İmparatorluğu'nun son
dönemlerinde modernleşme hareketleri ve siyasi değişimlerle
birlikte kadınların statüsünde ve mücadelelerinde önemli değişimler
yaşanmıştır.
Fatma Aliye’nin
başkaldırdığı
düşünceler:

kadınların eğitim kariyer ve

kişisel özgürlük gibi
konulardaki sınırlamalara
ve ayrımcılığa karşı çıkarak,
kadınların kendi
kimliklerini bulma ve kendi
yaşamlarını yönlendirme
çabalarını vurgular.
17.04.2024
Osmanlı İmparatorluğu'nda kadınların eğitimine yönelik ilk adımlar
atılmıştır. Bu dönemde çeşitli aydınlar ve reformcular, kadınların
eğitimine ve toplumsal hayata katılımına dair fikirler ileri sürmüşlerdir.
Örneğin, Fatma Aliye Hanım gibi yazarlar kadın eğitimi konusunda
bilinçlendirici çalışmalar yapmışlardır.
Osmanlı'da kadın hakları ve eşitlik mücadelesi, Tanzimat ve
Meşrutiyet dönemlerinde daha belirgin hale gelmiştir. Özellikle II.
Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte kadınlar siyasi alanda daha aktif bir rol
oynamaya başlamışlardır.
TLL102-Fatma Aliye_Refet 2
‘‘Vakar ve sebatın insanlığın hakiki meziyetlerinden olduğunu
düşünüp böylece teselli buluyordu.’’ ( Refet, 1896, s. 47).

• Bu alıntıda hangi karakter konuşuyor olabilir, neden?

• Vakar, sebat ve meziyet ne anlama gelmektedir?
• Karakter neden böyle düşünüyor, siz buna katılıyor
musunuz?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 3
‘‘Onun fikrince, önceleri Refet pek usluydu, babasının vefatından sonra böyle oldu. Önceleri
rahat ve mutluydu. Sevilir, okşanır, hoş tutulur ve öylece mutlu olduğu için gü­ler, uslu
dururdu. Babasının vefatından sonra ise gezdiği, koştuğu avlularda, sofalarda artık serbest
gezmeye ve koşup oynamaya bırakılmadığı ve azarlandığı, hakaret gördüğü, artık kendisine
karşı uzanan eller onu okşamak için değil ona tokat, yumruk atmak için kalktığı, velhasıl
mutsuz ol­duğu için ağlıyor, huysuzlanıyordu.’’ ( Refet, 1896, s. 15).

• Refet’in babasının ölümü ardındın yaşadığı değişimler nelerdir?

• Alışılan sevginin yok olmasını bir nasıl etkiler?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 4
 Aslında kibarlıkla zenginliği, fakirlikle adiliği fark edebilmeli. Kibarlık, servet
gittikten sonra da kaldığı gibi bazı fakirlerde de yaratılıştan kibar bir mizaç ve tabiat
bulunur. ( Refet, 1896, s. 73).

• Bu cümlede ne denmek istemiş?

• Sizce burada ki fakirlik maddi yöndeki yoksunluk mu yoksa manevi duygu
olan insanlık duygusunun olmayışı mı?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 5
‘‘Okulun terbiye edemediğini dünya ve zaman terbiye eder.’’ ( Refet, 1896, s.
78).

• Terbiye edilemeyen nedir?

• Okulun öğretmesi gereken nedir?
• Ne gibi bir duruma atıfta bulunulmuştur?
• Kitabın yazım amacını göz önüne alarak ne anlatılmak istenmiştir?
• Sizin düşünceleriniz nelerdir?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 6
‘‘Bir eş sayesinde ev bark bulmak için gü­zelliğim yoksa alnımın teriyle ev bark
idare edebilerek, ser­vet ve güzelliğe nispet yapmak istiyorum. Herkese kendini
sevdirmenin, herkes tarafından hürmet görmenin yalnız gü­zellikle olmayıp,
çalışmakla, kazanmakla, öğrenmekle, ilim bilmekle de olacağını göstermek
istiyorum.’’ ( Refet, 1896, s. 27).

• Karakterin bahsettiği durum o dönemin koşulları hakkında fikir verir mi ?

• Cinsiyet normlarına karşı çıkmak kadınlarım toplumda hürriyetlerini
kazanmasının bir yolu mudur?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 7
‘‘Kadınlık, sosyal farklara rağmen benzer sorunları yaşayan ve ikincil konumu paylaşan
toplumsal bir zümreyi; kadınları ve kadınların toplumdaki durumunu, aynı zamanda
kadınların yaşam tarzını betimliyordu.’’ ( Zihinoğlu, 2003, s. 45).

• Kadınlık kavramı Refet kitabı üzerinden değerlendirildiğinde bu alıntıyla

nasıl ilişkilendirebilir?

TLL102-Fatma Aliye_Refet 8
 ‘‘Osmanlı kadınlarının insan addedilme, kamu yaşamına katılabilme, toplumun üyeleri olarak kamu
alanında yer alma, eğitim ve tüm mesleklere girme, toplumsal konumlarının yükselmesi talebi ve çözüm
önerilerinin tümü bu kavramla betimleniyordu. Kadınlık mefkuresinin öncülerinin en temel arzusu
erkeklerin açtığı "terakki" yoluna dahil olmak, "yeni insan" kavramı içinde, "hürriyyet-i şahsiyyelerini
[kişisel özgürlüklerini /benliklerini)" geri almış olarak yer almaktı.’’ ( Zihinoğlu, 2003, s. 45).

• Binnaz’ın ve Refet’in kitap boyunca yaşadıkları sorunları aşma biçimleri

kadınların o dönemdeki toplumdaki yeriyle alakalı bize ne anlatır?

TLL102-Fatma Aliye_Refet
9
Arka kapak
Hazırlayanlar:
Ilgın KEPEZ
Zahide ÖZBAYRAKÇI

© Telif hakkı, İletişim veya Yayımlama Bilgileri Buraya