ULS0104

ULUSLARARASI
POLİTİKA-I

Atay Akdevelioğlu

Ankara Ü. Siyasal Bilgiler F.

 IX. HAFTA

Uluslararası İlişkiler Teorileri-

II
Zorunlu Okuma: Andrew Heywood, ‘‘3. Bölüm: Küresel Siyaset Teorileri’’, Küresel
Siyaset, çev. N. Uslu ve H. Özdemir, Ankara, Adres Yayınları, 2013, s. 85-117.
 REALİZM

Klasik Realistler

- Dış politikada etik kaygıların yeri olmadığını düşünürler.

- Savaşları önleyen ve görece istikrarı sağlayan temel mekanizmanın güç
dengesi olduğunu iddia ederler.
- Güç politikasının temel kaynağının egoizm olduğuna inandıklarından,
çatışmanın ve anarşik ortamın nedenini de bu bencillikte ararlar. Doğa
halinde insan insanın kurdu olduğundan, devletlerin de uluslararası
politikada benzer davranış kalıplarını gösterdiğine inanırlar.
 LİBERALİZM

Liberal yaklaşımlar
- Kant’ın ebedi barışın mümkün olduğuna dair anlayışını benimsemişlerdir.
Bu konudaki en önemli dayanakları, insanların rasyonel akla ve olumlu
moral değerlere sahip olduklarına dair tespitleridir.
- Tarihin bir ilerleme hikayesi olduğunu, bu çerçevede uluslararası barış ve
işbirliğinin zamanla derinleştiğini ve yayıldığını söylerler.
- Dış ticaretin devletler arasındaki işbirliği eğilimini güçlendirdiğini, bu
nedenle barışın anahtarının ticaret olduğuna inanırlar.
 LİBERALİZM

Liberal yaklaşımlar

- Uluslararası hukukun devletler arasındaki düzeni belirlediğine ve

uluslararası örgütler aracılığıyla da bu düzenin giderek daha istikrarlı bir hele
büründüğüne inanırlar.
- Demokrasinin uluslararası barış için sihirli bir formül olduğunu, devletlerin
iç yapısının demokratik oldukça, dış politikalarının da o ölçüde işbirliği ve
uzlaşı kültürüne sahip olduğunu düşünürler.
 E L E Ş T İ R E L YA K L A Ş I M L A R

Neo-Marksistler
- Kapitalizmin küreselleşmesi.
Sosyal İnşacılar
- İnşa edilen dünya.
Post-Yapısalcılar
- Dil ve iktidar ilişkisi.
Feministler
- Erkek çatışmacılığı.
Post-kolonyalistler
- Kültürel emperyalizm.
Çevreciler
- Doğa insanın üzerinde.
 ULUSLARARASI İLİŞKİLER TEORİLERİ
Kavramlar

Egozim: Kendi çıkarları ve iyiliği ile ilgilenme veya bencillik. Kendi

çıkarlarının ahlaken diğerlerininkinden daha üstün olduğuna inanma.
Klasik realizm: Güç siyasetinin büyük oranda insan bencilliği veya
egoizm ile açıklayan realizm biçimi.
Neorealizm: Uluslararası sistemin yapısal kısıtlılığını vurgulayarak güç
siyaseti modelini değiştiren uluslararası politika perspektifi.
Doğa hali: Siyasi otoriteden ve birey üzerinde resmi kontrollerden yoksun
toplum
 ULUSLARARASI İLİŞKİLER TEORİLERİ
Kavramlar

Yapı söküm: Felsefi veya diğer metinlerin gözden kaçan çeşitli yönlerine
veya çelişkilerine bakarak yakından okunması.
Avrupa merkezcilik: Avrupa kültüründen çıkarsanan değer ve teorilerin
ön yargılı veya çarpıtılmış bir bakış açısını çağrıştıracak şekilde diğer grup
ve halklara uygulanması.
Kültürel görecelilik: Doğru veya yanlış meselelerinin tamamen kültürel
olarak belirlendiği ve genellikle bir kültürün diğerinden daha iyi olduğunu
söylemenin imkansızlığı fikri.
 ULUSLARARASI İLİŞKİLER TEORİLERİ
Kavramlar

Hegemonya: Sistemin bir unsurunun diğerleri üzerinde yükselmesi veya hakimiyet

kurması.
Teorik döngüsellik: Bir teorisyenin analizine dahil ettiği değer ve varsayımların
etkisinin farkında olması ve bunların oluşturulmasına yardımcı olan tarihsel
dinamikler.
Post-modernizm: Gerçeğin daima tartışmalı ve çoğul olduğu inancına dayanan
entelektüel bir gelenek.
Ulusal çıkar: Dış politika hedef, amaç veya toplumun tümüne yarar sağladığı
varsayılan politika tercihleri.
 ULUSLARARASI İLİŞKİLER TEORİLERİ
Sorular

Siyaset nihai kertede güç ve çıkar arayışına mı gider?

Realizm ne ölçüde tek ve tutarlı bir teoridir?
Realistler barış ve istiklal dönemlerini nasıl açıklar?
Liberaller dünya siyasetinin neden denge veya uyumla nitelendiğini düşünür?
Demokratik barış tezi ikna edici midir?
Ana akım teorileri küresel statükoyu sadece meşrulaştırır mı?
Devletler göreceli kazanımlarla mı yoksa mutlak kazanımlarla mı ilgilenir?