Isang sanaysay batay sa tunay na pangyayari na nagtataglay ng mga pagpapaliwanag, sanligan at impresyon ng sumusulat. Hindi ito katha-katha lamang.

Bilang isang karaniwang sanaysay, nagtataglay ito ng maramdamin, personal o magpagpatawang pangyayari. Ang pangunahing layunin nito ay upang manlibang kahit na ito y maaari ring magpabatid o makipagtalo.

Isang uri ng pamahayagan na naguulat ng mga makatotohanang bagay o pangyayari sa pag-aaral, pananaliksik o pakikipanayam at sinusulat sa isang paraang kawiliwili.

Isang uri ng sulatin na ang kawilihan ay nasa ibang bagay sa halip na sa mahalagang tala.

1. Maaaring isulat sa anumang porma, anyo o istilo. 2. Maaari ring isulat sa ayos ang baligtad na piramide tulad ng isang balita o sa ayos pasalaysay.

1. Walang tiyak na haba, maaaring maikli, mahaba depende sa nilalaman ng gustong itala. 2. Batay sa katotohanan na maaaring may kaugnayan sa balita.

1. Walang tiyak na haba, maaaring maikli, mahaba depende sa nilalaman ng gustong itala. 2. Batay sa katotohanan na maaaring may kaugnayan sa balita.

3. Maaaring sulatin sa anumang anyo,

istilo o pamamaraan ngunit kailangan na ito ay naangkop sa nilalaman ng layunin nito. 4. Ginagamitan ng makabagong pamatnubay (novelty lead) sa halip na kabuurang pamatnubay (summary lead).

5. Nasusulat sa himig ng payak na pakikipagkaibigan. 6. Maaaring sulatin sa una, ikalawa o ikatlong panauhan. 7. Pinakamalayang pagsulat sa lahat ng uri ng pampamahayagang akda.

8. Maaaring gumamit ng pang-uri, tayutay o idyoma hanggat kinakailangan. 9. Nagsasaad ng mga ulat batay sa masususing pag-aaral, pananaliksik at pakikipanayam.

10. Karaniwang nasusulat sa paraang pataas ang kawilihan (suspended interest structure). 11. May panimula, katawan at wakas.

1. 2. 3. 4.

Magpabatid Magturo Magpayo Manlibang

1. Lathalaing Nagpapabatid nagbibigay ng kapakipakinabang na ulat, nadaragdag ng kaalaman o karunungan at may layuning magturo o magpayo.

2. Lathalaing Pabalita

sa isang balitang damdamin. Pinapalawak ang bahagi ng balita na may pangyayaring di pangkaraniwan, may kababalaghan o makabagong likha na nakapagbibigay sa mambabasa ng kaalaman, simpatya at kawilihan.

batay nakapupukaw

3. Pangkatauhang Lathalaing paksa nito ay ang Dagli

paglalarawan ng mga kilalang tao, ang kanilang buhay, karanasan, gawain, patakaran sa buhay at dahilan ng kanilang tagumpay o kabiguan.

4.Lathalaing Pangkasaysayan
nahahawig sa lathalaing nagpapabatid subalit ang pinapaksa nito ay isang kasaysayan ng tao, bagay o lunan.

5. Lathalaing Pansariling nauukol sa mga Karanasan

di-pangkaraniwang karanasan ng manunulat o ng ibang tao ayon sa pagkakasalaysay sa may-akda.

6. Lathalaing Pakikipanayam
ang paksa nito ay ang kuru-kuro at kaisipan ng isang kilalang tao. Ang ulat sa mga kuru-kurong ito ay nakuha sa pamamagitan ng pakikipanayam.

7. Lathalaing Panlibang
dahilan sa ang layunin nito y magbigay kaaliwan, pinakapipili ang paksa upang magsilbing gamot sa mga taong nalulumbay o pampalipas sa oras ng mga taong nais maglibang.

1. 2. 3. 4. 5.

Panretorikang Tanong Panggulantang na Pahayag Pasalaysay na Panimula Siniping Sabi Kasabihan, Salawikain o Talinghaga 6. Suliraning dapat Pagtalunan sa Artikulo

1. Buod ng Artikulo 2. Pahayag ng Pinakamahalagang Bahagi sa Kauna-unahang Pagkakataon 3. Katanungang Nabuo sa Kaisipan ng Mambabasa 4. Mungkahing ukol sa Kahihinatnan

5. Pag-uulit ng Panimula 6. Isang Hula 7. Pag-uulit ng mga Salita Pamagat 8. Isang Angkop na Sinipi

sa

1. Samahan ng mga anekdota o mga natatnging pangyayari. 2. Gamitin ang mga siniping sabi o ilagay ang mga iyon sa simula. 3. Magbigay ng tiyak at madaling maunawaang mga halimbawa upang higit na maipadama ang diwa ng lathalain.

4. Gumagamit ng usapan (conversation o dialog) at katutubong kulay (local color) upang maipadama ang mga pangyayari sa mambabasa. 5. Gawing maikli ang talata. 6. Tapusin sa pamamagitan ng pangugnay na katapusan