Professional Documents
Culture Documents
CHUYN
A DNG SINH HC
RNG NGP MN TNH SC TRNG
S GIO DC V O TO SC TRNG
TRNG THPT CHUYN NGUYN TH MINH KHAI
------------
CHUYN
A DNG SINH HC
RNG NGP MN TNH SC TRNG
MC LC
CHNG 1. T VN ........................................................................................................ 1
CHNG 2. PHNG PHP T CHC ................................................................................. 2
2.1 Chn im tham quan v thu mu .......................................................................................... 2
2.2 Thu mu .................................................................................................................................. 6
CHNG 3. A DNG SINH HC RNM SC TRNG ........................................................ 13
3.1 c im RNM Sc Trng ..................................................................................................... 13
3.2 a dng thc vt RNM Sc Trng ......................................................................................... 15
3.2.1. H Bn Sonneratiaceae ............................................................................................... 15
3.2.2 H Acanthaceae .............................................................................................................. 16
3.2.3 H R Acanthaceae.................................................................................................. 17
3.2.4 H Cc - Asteraceae ...................................................................................................... 17
3.2.5 H Bm Bm Convolvulaceae ...................................................................................... 18
3.2.6 H Sam Bin Aizoaceae .............................................................................................. 19
3.2.7 H u Fabaceae ......................................................................................................... 19
3.2.8 H c Rhizophoraceae ............................................................................................ 20
3.2.9 H Myrsinaceae .............................................................................................................. 21
3.2.10 H Ry Araceae ......................................................................................................... 21
3.2.11 H Rng Pteridaceae .................................................................................................. 22
3.2.12 H Cau Arecaceae ..................................................................................................... 22
3.3 a dng ng vt RNM Sc Trng ........................................................................................ 24
3.3.1 Sm t - Sipunculus nudus ............................................................................................ 24
3.3.2 Cc loi c ....................................................................................................................... 24
3.3.3 Cc loi tm .................................................................................................................... 29
3.3.4 Cc loi cua ..................................................................................................................... 30
3.3.5 Cua bng mm Clibanarius longitarsus ......................................................................... 36
3.3.6 Sam - Tachypleus tridentatus ......................................................................................... 36
3.3.7 H bm - Balanus amphritrite ........................................................................................ 37
3.3.8 Cc loi Thn mm Chn bng (Gastropoda) v Hai mnh v (Bivalvia) ..................... 37
3.4 Vai tr ca RNM trong vic bo v vng ven bin ................................................................ 46
3.4.1 Tc dng ca RNM trong vic gim thiu tc hi ca sng thn ................................... 46
3.4.2 Tc dng ca RNM trong vic bo v bin Vit Nam ............................................... 47
3.4.3 Tc dng ca RNM trong vic bo v t bi, chng xi l, hn ch xm nhp mn ... 47
3.4.4 Tc dng ca RNM i vi mi trng sinh thi ........................................................... 47
CHNG 4. KT LUN V KIN NGH................................................................................ 49
CHNG 1. T VN
Rng ngp mn (RNM) khng ch l ni c tr m cn l ni cung cp ngun dinh
dng, h tr cho s tn ti v pht trin phong ph ca cc qun th sinh vt ca sng ven
bin, ng thi l ni duy tr a dng sinh hc cho bin. Thm vo , RNM cn c tc dng
chn sng, chng xi mn b bin v gi li cc cht ph sa nn nng cao c thm lc a
ti thm lc a ven bin, n to thnh mt b bao t nhin ngn chn nc bin dng do nh
hng ca bin i kh hu. Sau khi tn ph RNM v nhng li ch trc mt, sau phi
gnh chu nhng cn thnh n ca t nhin, thin tai, bo l, xm nhp mn, t rng b thoi
ha, xy ra ngy cng nghim trng v nh hng xu n cuc sng, bi hc bo v RNM
c con ngi thu hiu v nhn ln nhiu a phng ven bin.
Nhm nng cao nhn thc ca hc sinh v tm quan trng ca RNM i vi nn kinh
t v h sinh thi, c bit l vai tr hn ch gi bo nhng vng ven bin tnh nh; to iu
kin cho hc sinh i tham quan thc t, ng thi thc hin nhim v nm hc 2011 2012,
vo ngy 26/02/2012, tp th gio vin t Sinh K thut Nng nghip trng THPT Chuyn
Nguyn Th Minh Khai t chc chuyn tham quan RNM Sc Trng cho cc em hc sinh
lp Chuyn Sinh 10 v 11 thc hin chuyn a dng sinh hc RNM tnh Sc Trng.
Hnh 2.6. Cn b Ht Kim lm Vnh Chu hng dn hc sinh tham quan khu vn
m cy ngp mn H B - Vnh Chu
Hnh 2.7. Bi ct H B
Ngoi ra, on cn tham d bui bo co chuyn Tm hng i mi cho RNM
Sc Trng do anh L Ha Khng Ht trng Ht Kim lm Vnh Chu thc hin.
10
Hnh 2.20. Mi loi ng vt nh tm, cua, c,c ng trong mt keo nha ring
c dn nhn ghi y thng tin nh tn khoa hc, tn a phng ca loi, ni thu mu,
ngy thu mu v ngi thu mu.
11
Hnh 2.21. Thn mm Chn bng (c) v Hai mnh v th ly ht tht, ra sch, phi
kh v dn thnh b su tp.
12
13
Hnh 3.1. V tr RNM Sc Trng 3 huyn C Lao Dung, Trn , Vnh Chu
(theo soctrang.gov.vn)
14
(B)
(A)
(C)
(E)
(D)
Hnh 3.2. Cy bn (A) vi l (B), hoa (C), tri (D) v r th (E)
15
3.2.2 H Acanthaceae
Cy mm trng - Avicennia alba
Cy mm c gi tr kinh t khng ng k, nhng l loi cy tin phong ln bin v c
cng rt ln trong vic hnh thnh v pht trin ca RNM. S pht trin t nhin ca RNM
bt u bng s tin nhp ca loi mm. Chng c sc sng rt mnh lit, t nhng bi bn
ngm mnh trong nc bin n nhng khu t ry cao u xut hin mm ti sinh. Vai tr
ln nht ca loi mm l c nh t, do b r c cu trc vng chc n su xung t, n
c sc chu ng c sng v gi, chu c nc mn ngp quanh nm. Mm ti sinh v
pht trin n giai on gi ci th suy vong, cy c nhy vo thay th. Khong thng 8 - 10
m lch l ma tri mm chn rng.
Nhn dn min Nam thng dng cy mm ui mui, v cy mm cha hi, cha
gh, phong.
(B)
(A)
(D)
(C)
Hnh 3.3 Cy mm trng (A) vi r (B). hoa (C) v tri (D)
(http://tidechaser.blogspot.com)
16
3.2.3 H R - Acanthaceae
Cy r tm - Acanthus ilicifolius
Cy tho cao 0,5 - 1,5m, thn trn mu xanh, c nhiu rnh dc. L mc i, st thn,
hu nh khng cung, phin, mp ln sng, c rng ca khng u v c gai nhn. Cy mc
vng ven sng, vng bin nc l, gc r ngp trong nc. Hoa mu xanh lam hay trng,
xp 4 dy thnh bng. Qu nang dng bu dc, mu nu bng, c 4 ht dp, c v trng trng
v xp. Ma hoa qu thng 10 - 11.
Cy dng lm thuc tr au lng nhc mi, t bi, ho m, hen suyn, bnh i but,
thu thng. Ngoi ra cn tr au gan, trng c, bnh vng da.
17
18
(B)
(A)
(C)
Hnh 3.8. Dy cc kn (A) vi hoa (B) v tri (C)
19
3.2.8 H c - Rhizophoraceae
Cy c (c i) - Rhizophora apiculata
Thch hp vi t bn mn, c thy triu ln xung nh k, nc mn hoc nc l,
kh hu m p. c t lc ra hoa n khi tri chn phi mt n 6 thng, tri c ny mm
t lc cn treo l lng trn cy, khi phi thnh thc s ri cy m ri xung bn, khong vi
gi sau mc r thnh cy con, kiu sinh sn ny gi l thc vt thai sinh.
T khi tri c rng xung n khi khai thc c g mt khong 20 nm, cao
trung bnh t 20 25m. c c 2 loi r: r cc v r ph. R cc th nh nhng cm su
xung lng t, cn r ph (cn gi l chang c) th rt ln, mc tua ta quanh gc cy,
bm su vo lng t nho, gip cy lun ng vng.
L c rt cng, c mng sp v bng long phn quang gi nc. Trong l c
tuyn thi mui thi mui tha ra khi c th. Cc nh khoa hc ang nghin cu c im
ny ca cy c p dng vo cng ngh lc nc bin.
Cy c khi mc thnh rng th khng c mt loi cy g c th chen vo sng
chung c nn rng c thng c s phn chia lnh a ring r: c ra c, mm ra
mm,y l im khc bit ca rng c so vi cc loi rng khc.
G cy c c th dng lm nh, ng mc, x vn, c bit dng sn xut
than hm c cht lng rt cao, l ngun xut khu quan trng.
20
3.2.9 H Myrsinaceae
Cy S cong - Aegiceras corniculatum (L.) Blanco
L cy g nh, l hnh trng ngc, qu hnh sng mu nh xanh n hng. Phn b
ven bin hoc ca sng, pht trin mnh trn t bi n nh.
Ht ca chng khng c thi k ngh m m ny mm ngay trn cy m, nhn cht
dinh dng t cy m pht trin thnh cy mm nm trong v qu. Khi cy con sc
sng c lp th qu chn rng xung v cy mm bt u mc r bm vo t. Trong bu c
nhiu non song ch c mt non pht trin thnh ht, y l tnh cht chn lc thch ng vi
iu kin kh hu khc nghit ca RNM.
Hnh 3.11. Cy mi dm
21
22
Da nc mc trong nhng vng snh ly dc theo b sng, hay vng ven ca bin c
thy triu ln xung, c nc chy chm bi p ph sa dinh dng. Nu t nhin, da
nc s pht tn sinh si ny n theo s a y ca thy lu. Da nc rt thng gp dc
theo b bin v cc ca sng vo.
Vit Nam, nng dn ngy nay mi ch s dng tri da nc n v l lp nh
hay lm ci, khng my ai bit n k thut rt nha da nc t cung hoa nu ng,
ru, lm bia, ln men gim, chng ct cn v mt s loi sn phm c gi tr khc v nha t
da nc rt ngt, bo, hng v m , hn hn cy ma v c ci ng. Sn lng ng
t da nc trung bnh 20,3 tn/ha cao hn so vi ng ma (khong 5 n 15 tn/ha).
Phi n nm th 4 hoc th 5 cy mi m hoa kt tri. Thi gian ny s ko di n
nm th 55 tr ln, ngha l mi cy da nc c th khai thc lin tc trn 50 nm. Mi ngy
2 ln, ngi ta dng dao sch ct b mt lt mng 2 mm trn u cung hoa nha cy chy
ra lin tc.
Theo ng y, da nc c tnh ngt mt, khng c, gip tng cng kh lc, ti
nhun nhan sc, gii nhit, cm mu nn rt tt khi iu tr cm nng, th huyt, mu cam.
(A)
(C)
(B)
(D)
Hnh 3.13. Cy da nc (A), hoa c dng ui sc v cm hoa ci (B), bung
tri trng thnh (C), bn trong tri (D) (http://www.flickr.com)
23
24
(B)
(A)
Hnh 3.15. C thi li ang bt tm tt (A); min
Ty Nam b, c thi li l mt mn c sn, c
nh bt v by bn nhiu ch (B). Chng c th
(C)
25
(http://fa.wikipedia.org)
(http://www.projectnoah.org)
26
27
28
3.3.3 Cc loi tm
Tm tt Alpheus sp.
Loi ny thng c kch
thc nh, o hang trn nn bn ly
trong v ngoi rng ngp mn, cng
c th bng ra ting ku tch, tch
rt c trng, ngi dn ch bt lm
mi cu c.
10mm
Hnh 3.22. Tm tt
Tm b nga - Lenisquilla lata
Cn gi l tm tt, b b, tm
m ni (do hnh dng ca tm c 2
ming che tai trn u). Tm tt c
mt rng ri ti nhng vng bin n
i v nhit i trn ton cu.
29
(A)
(B)
Hnh 3.25. Cng xanh Uca urvillei, con c (A) v con ci (B)
30
10mm
31
32
khng cha khong trng no. Hin tng ny xut hin khong 3 ngy ri o qun ba kha
t tan n, tn mc v ch "hi" nm sau n hn li ln. (theo tiengiang.gov.vn)
Tht ba kha ngt, thm, c th ch bin thnh nhiu mn n ngon, ph bin l lm
mm, gn y ngi ta cn s dng ba kha ti ch bin thnh nhiu mn nh ba kha rang
me, ba kha luc gng, n ba kha xo T Xuyn, chin gin, hp bia.
33
34
35
v c ln hn thay th nh c
qu cht chi.
36
37
10mm
10mm
1mm
10mm
10mm
38
10mm
10mm
10mm
10mm
10mm
10mm
39
10mm
10mm
10mm
10mm
10mm
40
10mm
10mm
10m
m
10mm
10mm
41
10mm
10mm
10mm
42
10mm
10mm
10mm
43
10mm
10mm
10mm
10mm
44
10mm
10mm
45
46
47
48
49