Pendawaian Elektrik

PENGENALAN

PENGENALAN
The Institution of Electrical Engineers (IEEE). Ibu pejabat di London. Sistem pendawaian Malaysia mengikut sistem daripada negara Britain. Di Malaysia, Suruhanjaya Tenaga (ST) berkuasa penuh. TNB tidak berkuasa penuh, jika TNB melakukan kesalahan ST boleh mengenakan tindakan terhadap TNB.

SISTEM-SISTEM PENDAWAIAN
Sistem pendawaian adalah merupakan pemasangan litar-litar yang mengandungi pengalir, penebat dan perlindungan mekanik untuk kabel yang digunakan. Dianggap sebagai nama bagi sistem perlindungan bagi pemasangan dan cara bagaimana ianya dipasangkan

SISTEM-SISTEM PENDAWAIAN
Definisi pendawaian domestik pendawaian yang dilakukan di rumah-rumah atau premis-premis kediaman Definisi pendawaian industri pendawaian yang dilakukan dikilang-kilang atau perindustrian pendawaian domestik menggunakan kabel yang mempunyai 2 lapisan penebat dan pendawaian industri mempunyai 1 lapisan penebat kerana kabel pendawaian telah dilindungi oleh conduit atau trunking.

SISTEM-SISTEM PENDAWAIAN
Mengikut IEE terdapat 20 jenis pendawaian Antara jenis pendawaian yang banyak sekali digunakan di Malaysia pendawaian permukaan pendawaian tersembunyi pembuluh sesalur pendawaian bawah tanah

SISTEM PENDAWAIAN PERMUKAAN

Voltan yang digunakan ialah voltan lampau rendah Hanya punca-punca lampu dan kuasa sahaja dibenarkan di dalam sistem ini Boleh dipasang secara terus ke dinding kayu atau di atas lapik kayu pada dinding batu atau konkrit Kabel yang digunakan mestilah daripada jenis yang mempunyai tebatan berlapis( PVK )

Pendawaian permukaan

Pendawaian permukaan

Pendawaian permukaan

SISTEM PENDAWAIAN TERSEMBUNYI

Boleh dibahagi kepada dua jenis sistem pendawaian tersembunyi kabel bertebat sistem pendawaian pembuluh tersembunyi Hanya dibenarkan membawa voltan rendah

Pendawaian tersembunyi

Pendawaian tersembunyi

Pendawaian tersembunyi

SISTEM PENDAWAIAN PEMBULUH

Biasanya digunakan di tempat yang terdapat bahaya kerosakan mekanik, terdedah kepada tindakan kimia, cecair di bahagian luar bangunan. Digunakan di kilang-kilang, bengkel dan makmal. Boleh di pasang secara permukaan atau tersembunyi Selain daripada memberi perlindungan mekanik atau kimia, pembuluh yang digunakan boleh dijadikan sebagai pengalir keselanjaran bumi tambahan tebahagi kepada dua jenis iaitu pembuluh logam dan pembuluh PVK

Pendawaian pembuluh

Pendawaian pembuluh

Pendawaian pembuluh

SISTEM PENDAWAIAN SESALUR

Biasanya digunakan di tempat yang terdapat bahaya kerosakan mekanik, terdedah kepada tindakan kimia, cecair di bahagian luar bangunan. Digunakan di kilang-kilang, bengkel dan makmal. Selain daripada memberi perlindungan mekanik atau kimia, pembuluh yang digunakan boleh dijadikan sebagai pengalir keselanjaran bumi tambahan

SISTEM PENDAWAIAN SESALUR

SISTEM PENDAWAIAN SESALUR

SISTEM PENDAWAIAN SESALUR

PENGENALAN KEPADA PERALATAN & LITAR-LITAR

PENGENALAN LITAR
LITAR PENGGUNA Setiap pemasangan, pengguna haruslah dilindungi dari: a) Arus lebihan seperti(Litar pintas dan beban lampau b) kebocoran arus ke bumi bagi mengelakkan kejutan, kebakaran & sebarang bahaya yg mungkin terjadi.

PENGENALAN LITAR
Setiap alat kawalan dalam pemasangan mestilah mudah digunakan & mudah dicapai oleh pengguna bagi tujuan:i) Pengasingan & penyuisan ii) Perlindungan arus lebihan iii) Perlindungan kebocoran arus ke bumi Litar pengguna terbahagi kepada 2 iaitu:1. Litar Kawalan 2. Litar Akhir

LITAR KAWALAN
1 Litar Kawalan Definisi: Litar kawalan ialah turutan alat-alat kawalan & perlindungan yang terdapat pada litar utama pemasangan pengguna. Litar ini termasuklah pengasingan, pensuisan, perlindungan arus lebihan dan perlindungan kebocoran arus ke bumi.

LITAR KAWALAN
Alat-alat kawalan dan perlindungan dalam litar Kawalan adalah seperti berikut:i) FIUS PERKHIDMATAN DAN PENGHUBUNG NEUTRAL Berfungsi sebagai perlindungan arus lebihan dan menghadkan arus penguna

LITAR KAWALAN
FIUS PERKHIDMATAN

LITAR KAWALAN
PENGHUBUNG NEUTRAL

LITAR KAWALAN
ii) JANGKA KILOWATT JAM Berfungsi sebagai pengukur jumlah tenaga yang digunakan oleh pengguna bagi menetapkan kadar bayaran tarif

LITAR KAWALAN

LITAR KAWALAN
iii) SUIS UTAMA Terdapat dua jenis iaitu:a)Suis fius( rumah lama byk guna jenis ini) b)Fius suis( supply terus pd fius-sekarang byk digunakan) Suis utama berfungsi sebagai pengasing/ pensuisan litar & perlindungan arus lebihan

LITAR KAWALAN
iv) PEMUTUS LITAR BOCOR KE BUMI(ELCB) Berfungsi sebagai perlindungan kebocoran arus kebumi dan pengasing litar.

LITAR KAWALAN
v) PAPAN AGIHAN (DB) Berfungsi sebagai pengagih litar akhir dan perlindungan arus lebihan

LITAR KAWALAN
v) PAPAN AGIHAN (DB) Berfungsi sebagai pengagih litar akhir dan perlindungan arus lebihan

LITAR KAWALAN
v) PAPAN AGIHAN (DB) Berfungsi sebagai pengagih litar akhir dan perlindungan arus lebihan

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

LITAR AKHIR
Definisi:Litar akhir adalah litar yang disambungkan keluar dari kotak fius agihan(DB) dan berakhir di beban atau soket alur keluar atau kelengkapan elektrik di pemasanagn itu. (mula dari DB dan berakhir ke beban pengguna)

LITAR AKHIR
Terdapat 2 jenis litar akhir:i) litar pencahayaan (litar lampu, kipas,loceng dan jam elektrik) ii) Litar Kuasa( soket alur keluar(SAK) biasanya13A, 15A)

LITAR AKHIR
i) Litar pencahayaan Litar ini termasuk untuk lampu, kipas siling, loceng pintu dan jam elektrik. Jumlah beban yang boleh dipasang pada satu litar kecil akhir lampu adalah berkadaran 5A. Setiap satu point lampu atau kipas dianggarkan berkadaran 100W. Satu litar akhir bagi litar lampu/kipas jumlah point maksima ialah 10 poin lampu dan kipas

LITAR AKHIR
ii) Litar Kuasa Litar pendawaian kuasa terbahagi kepada dua jenis:1) Litar jejari 2) Litar gelang(ring)

LITAR AKHIR
1) Litar Jejari Litar ini adalah sejenis litar pendawaian biasa di mana dawai Hidup-(L), dawai Neutral(N) dan dawai Bumi(E) diambil dari kotak fius agihan sebagai satu litar akhir dan disambungkan ke punca soket alur keluar(SAK)

LITAR AKHIR
Litar Jejari & gelang

LITAR AKHIR
PERATURAN IEE Saiz kabel minima yg boleh digunakan ialah 2.5mm2 pvc/pvc. Sekiranya bilik hendak dipasang dengan soket alur/alir keluar kurang dari 30m2 maka bilangan maksimum yang boleh dipasang ialah sebanyak 6 unit soket alur keluar dan dikawal oleh fius yang berkadaran 20 amp.

LITAR AKHIR
Jika keluasan bilik melebihi 30m2, maka bilangan soket alir keluar yang dibenarkan ialah 2 unit soket alir keluar sahaja. Sekiranya soket alir keluar hendak dipasang dalam bilik yang berasingan, maka bilangan soket alir keluar yang dibenarkan adalah sebanyak 6 unit soket yang dikawal oleh fius yang berkadaran 30 amp, dan saiz kabel yang digunakan adalah 4mm2 pvc/pvc

LITAR AKHIR
2) LITAR GELANG Kabel litar gelang mestilah bermula dari satu fius di dalam kotak fius agihan dan disambungkan ke tiap-tiap punca soket alir keluar(SAK) dan akhirnya hendaklah kembali ke fius asalnya. Jumlah SAK di dalam litar gelang hendaklah tidak melebihi 10 unit SAK dengan keluasan bilik/kediaman yang tidak melebihi 100m2 Saiz kabel yang digunakan ialah tidak kurang dari 2.5mm2 dan fius yg mengawal litar ini tidak melebihi 30 amp

LITAR AKHIR
Dapur Elektrik termasuk dalam litar kuasa. Dapur elektrik yg tidak melebihi 3kW bolehlah disambung pada soket SAK 15 amp. Saiz flexible cord tidak kurang dari 50/0.25 mm2 Dapur yang lebih besar tapi tidak melebihi 8kW mestilah disambung tetap dan kadaran kuasanya ialah 30 amp. Unit kawalan dapur mestilah di pasang pada jarak 2 meter meter dari dapur elektrik dan disambungkan terus kepada kotak fius agihan dengan SAK 13 amp.

LITAR AKHIR
Penyaman udara yang berkadaran sehingga 1 kuasa kuda boleh disambung pada SAK 15 amp beserta penghidup. Sais flexible cord yang digunakan adalah tidak kurang dari 50/0.25mm2. Penyaman udara yang 1 hingga 3 kuasa kuda mestilah disambung tetap kpd kotak fius agihan dan kadar arus tidak melebihi 30 amp. Pengasing dan penghidup yang mempunya No volt coil mesti dipasang berhampirannya.

RADAS/BAHAN

MCB 6Amp, 15Amp, 20Amp, 30Amp

Cables 1.25mm, 1.5mm, 2.5mm

Bus bar

Sesalur mini PVC

Choke

Starter

Lampu kalimantang

Perkakasan pendawaian

ELCB tester

CARA PEMASANGAN

LITAR PENDAWAIAN
Litar dilukis dalam bentuk litar skema yang kemudiannya ditukar kepada gambarajah pendawaian Simbol litar elektrik digunakan di dalam gambarajah pendawaian

LITAR PENDAWAIAN

SUIS 1 HALA MENGAWAL LAMPU

(a) Litar Skema

(b) Gambarajah Pendawaian

SUIS 1 HALA MENGAWAL 2 LAMPU

(a) Litar Skema

(b) Gambarajah Pendawaian

2 SUIS 2 HALA MENGAWAL 1 LAMPU

(a) Litar Skema

(b) Gambarajah Pendawaian

SOKET KELUARAN 13AMP LITAR JEJARI

(a) Litar Skema

(b) Gambarajah Pendawaian

CARA-CARA PENDAWAIAN
Untuk Bengkel Pendawaian FKEKK, 2 jenis Litar akan di pasang iaitu litar kuasa dan litar pencahayaan. Gambarajah Kaedah dan Pendawaian telah di berikan di dalam labsheet. MCB 6A digunakan untuk lampu dan 20A untuk soket kuasa. Gunakan saiz kabel yang betul. Arus menentukan saiz kabel yang hendak digunakan.

CARA-CARA PENDAWAIAN
Untuk litar lampu, gunakan kabel saiz 1.5mm2. Untuk litar soket alir keluar, gunakan kabel 2.5mm2. Selain itu, gunakan 6/4 mm2. Mengikut peraturan IEE, saiz arus kabel mestilah lebih besar daripada fius iaitu kabel yang akan bertindak menjadi fius iaitu kabel yang musnah manakala fius tidak

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR KUASA

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR KUASA

Pendawaian di soket alir keluar

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Lampu pendarflour terdiri daripada body, holder , starter dan choke. Pastikan body lampu pendarflour juga dibumikan.

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian di suis 2 hala

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian ros siling

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian lampu kalimantang

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian di choke

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian di hujung housing lampu kalimantang

CARA-CARA PENDAWAIAN LITAR CAHAYA

Pendawaian di hujung housing lampu kalimantang

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN KUASA DAN KOTAK AGIHAN

Setelah pendawaian litar pencahayaan dan litar kuasa dilakukan, pendawaian untuk keseluruhan litar hendaklah dilakukan. Litar lengkap bagi kotak agihan (DB) mestilah mempunyai main switch dan ELCB dan disambung ke punca kuasa. Pastikan DB dibumikan.

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN KUASA DAN KOTAK AGIHAN

Di dalam penghantaran tenaga elektrik yang sebenar, bekalan dari TNB ( 240Vac) akan di sambungkan ke Kilowatt Hour Meter Board dan kemudiannya disambung ke kotak agihan. Untuk bengkel ini, bekalan kuasa akan disambungkan ke 1 ELCB berasingan dan bekalan kuasa tersebut akan di sambungkan ke main switch.

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN KUASA DAN KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN
Pendawaian di antara kotak agihan dan sumber kuasa

SUMBER KUASA

TEKNIK PENDAWAIAN
Potong saluran mini PVC yang menjadi laluan kabel

TEKNIK PENDAWAIAN

Pastikan sambungan sesalur mini PVC rapat

TEKNIK PENDAWAIAN

Pastikan penutup sesalur PVC juga rapat

TEKNIK PENDAWAIAN

Contoh penyambungan sesalur PVC yang tidak rapat

TEKNIK PENDAWAIAN
Pastikan penyambungan sesalur PVC di kotak agihan tidak terlalu rapat supaya penutup kotak agihan boleh di pasang

WIRING BAY

WIRING BAY

PERATURAN PEMASANGAN

PERATURAN PEMASANGAN
1. Ikatan mestilah kuat. Jika longgar boleh menyebabkan spark yang akan mengakibatkan kebakaran. 2. Semasa ikatan jangan masukkan kabel terlampau ke dalam sehingga ikatan skru berlaku penebat. 3. Jangan biarkan pengalir pada kabel terdedah, pastikan panjangnya betul-betul sepada dengan ikatan.

PERATURAN PEMASANGAN
4. Pastikan ada kabel bumi 5. Mengikut peraturan IEE, setiap badan (rangka) logam perlu dibumikan 6. Lebihkan 12 inci pada kotak agihan 7. Lebihkan 4 inci pada soket

PERATURAN PEMASANGAN
Ikatan yang betul

PERATURAN PEMASANGAN
Ikatan bumi yang betul

PENGUJIAN PENDAWAIAN

PENGUJIAN PENDAWAIAN
Merupakan bahagian yang paling penting. Memastikan pemasangan baik, selamat digunakan dan mematuhi peraturan IEE, ST, dan TNB. Dapat mengenalpasti kekurangan, kelemahan, dan kerosakan dalam pemasangan. Ujian juga dilakukan bagi mengelakkan daripada: Membahayakan diri sendiri, orang lain dan haiwan. Merosakkan alatan elektrik.

PENGUJIAN PENDAWAIAN
Insulation tester dan multimeter digunakan
dalam pengujian pendawaian yang dilakukan. Terdapat lebih 15 cara pengujian. Bagaimanapun, hanya 3 cara pengujian yang akan dilakukan di dalam makmal iaitu: Ujian Rintangan Ujian Kekutuban Ujian Keterusan Pengalir

PENGUJIAN PENDAWAIAN
Digital insulation tester

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Analog insulation tester

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Multimeter

UJIAN RINTANGAN
2 ujian akan dilakukan: Rintangan penebat bumi Nilai rintangan bagi kabel Life- Earth (LE) dan Neutral-Earth (N-E) diuji menggunakan insulation tester . Rintangan penebat antara pengalir Nilai rintangan bagi kabel Life Neutral (L-N) ditentukan.

UJIAN RINTANGAN
Bagi kedua-dua ujian rintangan di atas, bacaan yang direkodkan perlulah melebihi 1 . Bagaimanapun nilai sepatutnya yang dicapai adalah infiniti iaitu berada dalam keadaan litar terbuka (open circuit).

UJIAN KEKUTUBAN
Pengujian kekutuban dilakukan bagi memastikan pemasangan dilakukan dengan betul ke puncapunca dan kekutubannya. Dapat tentukan dengan menguji nilai rintangan dari hujung kabel ke hujung kabel yang dipasang. Rintangan bagi kabel Life Life (L-L) dan Neutral- Neutral (N-N) ditentukan. Bacaan yang perlu dicapai adalah 0 . Litar beroperasi dalam keadaan yang baik. Mengikut IEE, bacaan bagi litar tertutup perlu kurang dari 1 .

UJIAN KETERUSAN PENGALIR

Di namakan juga ujian litar tertutup. Rintangan antara hujung kabel Earth,E pada kotak agihan dan hujung kabel Earth,E litar ditentukan. Bacaan yang perlu dicapai adalah 0 . Litar berada dalam keadaan yang baik tanpa kebocoran arus.

BORANG UJIAN
Butir- Butir Bilangan Radas Bilangan Mata Lampu Dan Soket Alir 1. Litar Cahaya keluar 1
2. Litar Kuasa (SAK 13 A) 1

Bilangan Motor Elektrik

Ujian-ujian Menurut Peraturan Bekalan Lembaga 7 (2)

Rintangan Penebat Bumi Rintangan Penebat Antara Pengalir Kekutuban Suis Dan Soket Alir Keluar Keterusan Bumi Diperiksa

Ujian Rintangan

Ujian Kekutuban

Ujian Keterusan Bumi