Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.

27
ISBN 978-81-906607-9-2

FbOJepe efJeOeeve
-jeefe$eerpecyeterhe jevee keer heeJeve esefjkee, FbOJepe, keuhegce, meJe&leesYe,
leerveueeske, efJeeMeebefle ceneJeerj Deeefo efJeOeeveeW keer jeefe$eer
eeefj$eebefkee, ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eer %eeveceleer ceeleepeer

MejohetefCe&cee ceneslmeJe, 11 Deketyej 2011 kees pecyeterhe-nefmleveehegj ceW
hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer eje Ieesef<ele
eLece heeeee& eer Jeerjmeeiej Je<e& kes Devleie&le ekeeefMele

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

Fme evLeceeuee ceW efoiecyej pewve Dee<e&ceeie& kee hees<eCe kejves Jeeues efnvoer,
mebmke=le, eeke=le, keVe[, Debespeer, iegpejeleer, ceje"er Deeefo Yee<eeDeeW
kes veee, efmeevle, DeOeelce, Yetieesue-Keieesue, JeekejCe Deeefo
efJe<eeeW hej ueIeg SJeb Je=nod ebLeeW kee cetue SJeb DevegJeeo meefnle
ekeeMeve neslee nw~ mecee-mecee hej Oeeefce&ke
ueeskeesheeesieer ueIeg hegefmlekeeSb Yeer
ekeeefMele nesleer jnleer nQ~

-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

-: ceeie&oMe&ve :-

e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

-: efveoxMeke SJeb mecheeoke :-

kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceer peer

-ekeeMekeefoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.
heesve veb.- (01233) 280184, 280994
Website : www.jambudweep.org
E-mail : jambudweeptirth@gmail.com

DeejnJeeB mebmkejCe
1100 eefleeeB

cetue
Jeerj efve. meb. 2538
100/-.
ef. Yeeheo Megkeuee 4
oMeue#eCe ceneheJe&-19 efmelecyej 2012

-: eyebOe mecheeoke :-

yeeue ye. peerJeve ekeeMe pewve

meJee&efOekeej ekeeMekeeOeerve
eLece mebmkejCe mes yeejnJeeB mebmkejCe (meved 2004) leke 17200 eefleeeB
lesjnJeeB mebmkejCe (meved 2006)-2200 eefleeeB, eewonJeeB mebmkejCe (meved 2009)-1100 eefleeeB
hevnJeeB mebmkejCe (meved 2010)-1100 eefleeeB, meesuenJeeB mebmkejCe (meved 2011)-1100 eefleeeB
me$enJeeB mebmkejCe (meved 2012)-1100 eefleeeB

kecheesefpebie - %eeveceleer vesJeke&

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.

(5)

(6)

mecheeokeere

JeemleJe ceW MegYeesheeesie jnvee Yeer Deemeeve yeele veneR nw~ peerJe kes peye keesF& pevcepevceeblejeW kee hegCe mebefele neskej Ske meeLe Goe ceW Deelee nw lees efpeveOece& SJeb
efpeveJeeCeer megveves kee meeOeve eehle neslee nw efpememes MegYeesheeesie ceW peerJe kee mecee Jeleerle
neslee nw DeveLee lees meYeer mebmeejer eeCeer efove-jele DeMegYeesheeesie DeLee&led heehe efeeeDeeW mes
mebkeuesefMele jnkej Deheej keeW kees G"eles jnles nQ~
kenves kee DeefYeeee en nw efke DeMegYeesheeesie mes yeeves kes efueS eleske eeJeke
kees en ueieve ueieer jnveer eeefnS efke Gmekee mecee MegYeesheeesie ceW kewmes Jeleerle nes~
YeieJeeved keer Yeefe, hetpee, mlees$ehee", leerLe&ee$ee Jeiewjn meye MegYeesheeesie kes ner Debie nQ~
Deeeee& kegbokegboosJe kes Devegmeej lees oeCeb-hetpeecegkeKees DeLee&led eeJeke kes efueS oeve
Deewj hetpeve es oesveeW efvele DeeJeMeke kele&Je nQ~ FmeefueS eefleefove hetpeve kejvee en
eeJeke kee DeeJeMeke keee& nesvee ner eeefnS~
efvele hetpeeDeeW kes Deefleefje vewefceefeke hetpeeDeeW cesb Deveskeeveske ceC[ue efJeOeeve Jeiewjn
keer hetpeeSB keer peeleer nQ~ efpemeceW meJeexlke= SJeb Deefebleheueeoeeke Ssmee en FbOJepe
veeceke efJeOeeve nw efpemekeer jevee hetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&kee jlve eer %eeveceleer ceeleepeer ves 3
ceen kes Deuhe mecee ceW keer nw efpemes osKekej DeJeMe ner Deeeee& eleerle neslee nw~ efpeme
efJeOeeve ceW 50 hetpeeSB neW Deewj meYeer hetpeeDeeW kes heo Deueie-Deueie voeW ceW efueKevee yengle ner
efJeee SJeb Yee<eeefJee keer yeele nw~
hetpe ceeleepeer veee, JeekejCe pewmes efkeue ebLeeW kee DevegJeeo pewmee ceneve keee&
kejles ngS nce ueesieeW kes efJeMes<e Deeen hej Sssmes Yeefehejke ebLeeW kee me=peve mecee-mecee
hej kej efoee kejleer nQ~ efpememes meneesW eeCeer Deheves meebmeeefjke og:KeeW mes tkej Meeele
megKe kees eehle kejWies-ener jevee kee GsMe jnlee nw~
ceeleepeer ves eeJeCe Jeoer 7 kees Fme efJeOeeve keer jevee eejbYe kejkes keeefle&ke Jeoer
DeceeJemee oerheeJeueer kes MegYe cegntle& ceW Fmekeer efJeefOeJeled mechetefle& keer nw~ Fme ekeej Fme
ebLe kee efvecee&Ce G.e. kes cegpehehejveiej efpeuee kes Debleie&le Keleewueer veiej ceW (eelegcee&me
kes ceOe) meved 1976 ceW ngDee, Ssmee peevevee eeefnS~ en Keleewueer veiej nefmleveehegj mes
cee$e 50 efke.ceer. otj efmLele nw~ ebLe efvecee&Ce kes hetJe& eeeerve Meee Yeb[ejeW mes FbOJepe
efJeOeeve keer eefleeeB ceBieeF& ieF efpemeceW meJe&eLece Peeuejeheeve kes Meee Yeb[ej ceW Dee<ee{
Megkeuee 8, efJe.meb.1933 keer nmleefueefKele eefle eehle ngF& efpemekes jeefelee Yeejke eer

mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe

jJeervkeerefle& mJeeceer peer
hejceDeejeOe, peieodJebe Deeeee&eer kegvokegvoosJe ves mebmeejer eeefCeeeW kes heefjCeece kees
leerve DeJemLeeDeeW ceW efJeYeeefpele efkeee nw~ 1. DeMegYeesheeesie, 2. MegYeesheeesie, 3. Megesheeesie~
Fve leerveeW GheeesieeW ceW meceief peerJe kes efueS mee#eeled cees#e kee keejCe Ssmee Megesheeesie lees
Gheeose nw ner, uesefkeve hejcheje mes cees#e kee keejCe leLee hegCeJeOe&ke Deewj heeheveeMeke Ssmee
MegYeesheeesie Yeer keLebefeled Gheeose nw~ Fve oesveeW mes efYeVe pees DeMegYeesheeesie nw Jen lees meJe&Lee nse
ner nw~ Fme mebyebOe ceW Deeeee&eer kegbokegboosJe ves eJeevemeej ceW mhe kene nw
DemegnesoesCe Deeoe kegCejes efleefjees YeJeere CesjFees~
ogkeKemenmmesefnb meoe DeefYebOegoes Yeceefo Deebleb~~
OeccesCe heefjCeohhee Dehhee peefo megmebheeesiepegoes~
heeJeefo efCeJJeeCemegnb megnesJepeges e meiiemegnb~~
DeLee&led DeMegYe Gheeesie mes en peerJe efleee, veejkeer SJeb Keese ceveg<e neskej meneeW
og:KeeW kees menve kejlee ngDee Fme mebmeej ceW heefjYeceCe efkeee kejlee nw~
leLee Oece& mes heefjCele ngDee peerJe Meesheeesie mes lees efveJee&Ce keer eeefhle kej ueslee nw
Deewj MegYeesheeesie mes mJeie& kes megKeeW keer eeefhle kejlee nw~
Ghejese meboYe& ceW Megesheeesie Deewj MegYeesheeesie mes heefjCele Deelcee kees kegbokegbomJeeceer
ves Oece& mes heefjCele Deelcee kene nw, en yeele Oeeve osves eesie nw~
FvneR ieeLeeDeeW keer erkee kejles ngS hejceeshekeejer meble Deeeee& eer peemesve peer
kenles nQ efke Megesheeesie kee eejbYe lees mehlece iegCemLeeve DeLee&led efoiecyej cegefve DeJemLee
ceW neslee nw~ FmeefueS meceief eeJeke kees cees#eceeie& hej eueves kes efueS MegYeesheeesie
kee Deeee uesvee eeefnS Deewj Megesheeesie keer YeeJevee Yeeveer eeefnS leeefke keYeer ve keYeer
Ssmee DeJemej eehle nes efpememes Deveske og:KeeW mes Jeehle ie=nmLe peerJeve kes leeiehe
cegefveOece& kees Debieerkeej kejkes %eeveOeeveleheesje: %eeve, Oeeve Deewj lehe ceW ueerve jnkej
Megesheeesie kes eje mechetCe& keceeX kee veeMe kej cees#e kees eehle kej mekeW~

(7)

(8)

efJeeYet<eCe peer nQ~ Gmekes yeeo Deve Meee Yeb[ejeW mes Keespe kejves hej Fboewj
(ce.e.), mejOevee (G.e.), erkeceie{ (ce.e.) SJeb efouueer kes Meee Yeb[ej ceW Yeer
eefleeeB efceueer efpevekes jeefelee Yeer Ske ner nQ~ keeheer Keespe kes yeeo Yeer efJeeYet<eCe ke=le
FbOJepe efJeOeeve kes Deefleefje Deve efkemeer Deeeee& ee efJeeve keer ke=efle GheueyOe veneR
ngF& nw~
%eele meceeeejeW kes Devegmeej Deveske ebLeeW kes efnvoer erkeekeej ceneve efJeeve
heb.es[jceuepeer ves Yeer Deheves keee&keeue kes ceOe Ske yeej FbOJepe efJeOeeve "eyee mes
peehegj ceW kejeee Lee~ Fme vetleve FbOJepe efJeOeeve kes ceeOece mes meJe&eLece en efJeOeeve
nefmleveehegj ceW hetpe ceeleepeer kes ner meeefveOe ceW meved 1977 ceW kejeee ieee Gmekes yeeo
lees osMeYej ceW Deveske mLeeveeW hej es efJeOeeve ye[s Guueeme mes mecheVe nes jns nQ~
peye mes en efJeOeeve efnvoer ceW ekeeefMele ngDee nw leye mes meneeW mLeeveeW hej Fmekee
hetpeve efJeMeeue ceneslmeJehetJe&ke nes egkee nw~ Fme efJeOeeve keer efkeleeyeeW keer DeleefOeke ceeBie
nesves mes Fmes DeveskeeW yeej heJeeee ieee nw~
en FbOJepe efJeOeeve Deehe meYeer eeueg YeeeW kes efueS Yeefe kee ceeie& eMemle kejlee
ngDee DeYeer heue keer efmeef ceW keejCe yeves ener cebieue YeeJevee nw~

emleeJevee

MM`NN

e%eeeceCeer Deeefe&kee evoveeceleer

Fme FbOJepe efJeOeeve ceW ceOeueeske kes meJe& Deke=ef$ece efpeve ewleeueeeW keer hetpee keer
peeleer nw~ ceOeueeske kes yeereeW-yeere ceW megces heJe&le nw GmeceW meesuen ewleeuee nQ~ Fme
efJeOeeve ceW megces heJe&le mes eejbYe kej lesjnJeW ekeJej heJe&le heele ewleeueeeW keer hetpee
nesleer nw~ es kegue 458 ewleeuee nQ~
DevJeLe& veece
mebmke=le kes FbOJepe efJeOeeve ceW kene nw efkee$e le$e ke=lee hetpee, le$e le$e efJe[ewpemee~
OJepee emLeeefhelee efveleb, lemceeefovOJepeb mce=leced~~
DeLe&FbeW ves peneB-peneB hej hetpee keer, JeneB-JeneB hej DeLee&led Gve-Gve ewleeueeeW
hej OJepee Deejesefhele kejles ieS FmeefueS Fme efJeOeeve kee FbOJepe en meeLe&ke veece nw~

evLe-heefjee
Fme ebLe ceW cetue mebmke=le FbOJepe efJeOeeve ebLe kes DeeOeej mes ner efJe<eeeW kee
eeve efkeee ieee nw~ meyemes eLece cebieue mlegefle kejles ngS efmeeW kees vecemkeej kejkes
eer $e+<eYeosJe, MeebefleveeLe Deewj ceneJeerj eYeg keer Jebovee keer ieF& nw~ hegve: efJeOeeve jevee
kee GsMe yeleekej Gmekee ceenelce oMee&ee ieee nw~ Deveblej hetpeke kee meyemes eLece
kele&Je keee nw? Fmekee mebkesle kejkes ceb[ue ceeb[ves keer efJeefOe yeleueekej ceb[ue hej
Deejesefhele keer peeves Jeeueer OJepeeDeeW kee JeCe&ve efkeee nw~ hegve: hetpeve eejbYe kejves ceW
mekeueerkejCe Deeefo DeJeMe kejvee eeefnS Je hetpeve efJeOeeve kes hetCe& nesves hej nJeveefJeefOe
kejveer eeefnS Ssmee DeeosMe nw~ heeref"kee ceW en meye efJe<ee Dee peelee nw~
Fme FbOJepeefJeOeeve kes eejbYe ceW cebieuemlees$e, heg<heebpeefue kejkes osJeeiece efJeefOe ceW
osJeeW kee Deeeveve efkeee peelee nw~ efoMee, efJeefoMeeDeeW ceW 8 ceneOJepeeSB SJeb ceC[ue hej
458 OJepeeSB efJeefOeJeled Deejesefhele keer peeleer nQ~ Fme ceneefJeOeeve ceW es oesveeW efJeefOe eOeeve
nQ Fmeer mes Fmekee veece FbOJepe en DevJeLe&ke nw~ en oesveeW efJeefOe mebmke=le ceW ner oer
ieF& nQ~ Fleveer efJeefOe kes Devevlej eLece efmehetpee nw Deveblej meJe&ceOeueeske mebyebefOe
Deke=ef$ece ewleeueeeW keer hetpee keer mecegee hetpee nw~ hegve: megoMe&veces keer hetpee kees

(9)

(10)

eejbYe kej ece mes ceOeueeske kes meJe& Deke=ef$ece ewleeueeeW keer hetpeeSB oer ieF& nQ~
Fme ceneefJeOeeve ceW 50 hetpeeSB nQ~ meJe& ceOeueeske ewleeuee mecyeefvOe 458 DeIe& nQ,
68 hetCee&Ie& nQ Deewj 51 peeceeueeSB nQ~ hetpeeDeeW kee ece cetue ebLe kes DeeOeej mes ner nw~
heeBeeW cesDeeW keer hetpeeDeeW ceW 1-1 mecegee Deewj Yemeeue, vevove, meewceveme SJeb heeb[gke
Fve eej-eej Jeve mecyevOeer he=Leked-he=Leked 4-4 hetpeeSB nQ~ Ssmes Ske-Ske ces mebyebOeer 55 hetpeeSB nes peeves mes hetpeeDeeW keer mebKee 70 Yeer nes peeleer nw~ efkevleg Gvekeer peeceeuee Ske
nesves mes Gve heeBe-heeBe hetpeeDeeW kees Ske-Ske ner ceevee ieee nw~ Dele: 50 hetpeeSB ner ceeveer
ieF& nQ~ Deble ceW Ske ye[er peeceeuee nw pees efke meJe& ewleeueeeW kes Ghemebnej he nw~
Fme ebLe keer jevee kee DeeOeej eeefhe cetue mebmke=le ke=efle ner nw efhej Yeer en jevee
ceewefueke nw~ FmeceW efleueeseheCCeefe, ef$eueeskemeej Deeefo kes DeeOeej mes eleske heJe&leeW kes
ewleeueeeW kes meeLe-meeLe Gve-Gve heJe&leeW kee, Jes heJe&le efkeme #es$e ceW nQ? efkeleves uecyes
eew[s nQ? Gvekee keee JeCe& nw? Gve hej efkeleves ket nQ? Fleeefo kee JeCe&ve yengle ner
mejue Je megvoj {bie mes efkeee ieee nw~ eee: efJeOeeve keer hegmlekeeW ceW pecyeterhe kes
pecyetJe=#e Je Meeuceefue Je=#e kes ewleeueeeW keer hetpeve keer lejn Oeelekeer KeC[ Je heg<kej
erhe ceW Yeer pecyet Meeuceefue kes ewleeueeeW keer hetpee osKeves kees efceueleer nw efkevleg ef$eueeskemeej,
efleueeseheCCeefe, jepeJeeefle&ke Deeefo ebLeeW ceW OeelekeerKeb[ Je heg<kejerhe ceW Oeelekeer Je=#e
Deewj Meeuceefue Je=#e ceeves ieS nQ~ Dele: Fve ebLeeW kes DeeOeej mes JeneB-JeneB hej Oeelekeer
Je=#e Je heg<kej Je=#e kes ewleeueeeW keer ner FmeceW hetpeeSB oer ieF& nQ~
cetue mebmke=le ebLe cesW DeefOekelej Devegghe Deeefo bo ceW efkemeer Yeer ewleeuee kee
Deefle mebef#ehle ekejCe nw~ Fme Yee<ee ebLe ceW vejsv bo, MecYeg bo, ieerlee bo Deeefo
efJeefJeOe voeW ceW Gve-Gve ewleeueeeW kee megvoj Je efJemle=le JeCe&ve osKeves kees efceuelee nw~
Fme ebLe ceW evLeke$eea hetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keejlve eer %eeveceleer ceeleepeer ves 40
ekeej kes boeW kee Gheeesie efkeee nw~ eee: veS-veS boeW ceW peeceeueeSB nQ pees efke
DeefleMee DeLe&hetCe& nQ keneR-keneR peeceeueeDeeW ceW Gve-Gve ewleeueeeWs kes mLeeve hej
ekeeMe [euee ieee nw, keneR hej eYeg kee iegCeieeve nw, keneR hej Deheves mebmeej kes og:KeeW keer
ieeLee eYeg kes meeceves jKeer ieeer nw Deewj keneR hej Yeefe kes meeLe-meeLe DeOeelce Je Jewjeie kee
eesle Gce[ he[e nw~ FmeerefueS en efJeOeeve mebieerle%e peveeW eje mebieerle kes meeLe-meeLe kejeee
peeves hej hetpevekelee&DeeW Deewj eesleeDeeW kees DeefleMee he mes ceb$e cegiOe kejves Jeeuee efme neslee
nw~ Fmekee ceenelce lees Deefevle Je DekeLeveere ner nw~ Deepe Yeer meJe& pewve meceepe kes ueesie
Fme efJeOeeve kees meJe&es Je DeefleMee ecelkeej hetCe& ner ceeveles nQ~

FbOJepe efJeOeeve ceW eege boeW kes veece

1. MebYeg bo
2. ieerlee bo
3. eewyeesue bo, ceoDeJeefuehle
keheesue, kemegceuelee bo
4. vejsv bo
5. Mesj bo (ns oerveyebOeg eer heefle...)
6. Ieee bo
7. kegmegceuelee bo
8. eeue bo (veboerej hetpeve eeue)
9. Jeerj bo (cesjer YeeJevee eeue)
10. jesuee bo
11. Deef[uue bo
12. gleefJeueefcyele bo (megbojer bo)
13. leeske bo
14. ef$eYebieer bo
15. meJewee bo, kegmegceuelee
16. ceoDeJeefuehlekeheesue bo
17. eefiJeCeer bo
18. eeue bo (eewyeermeeW eer efpeveebo )
19. ueesuelejesue bo
20. eewheeF& bo
21. megieereflekee bo

hetpeve kes Je
hetpeve ebLeeW ceW DeeeeeeX ves hetpeve kees SkeeoMe ekeej keer kene nw- peue, ebove,
De#ele, heg<he, vewJese, oerhe, Oethe, heue, DeIe&, MeebefleOeeje Je heg<heebpeefue~ eer hetpeheeo
mJeeceerke=le DeefYe<eske hee" ceW DeefYe<eske kes yeeo hetpee nw~ GmeceW Yeer DeIe& kes yeeo
MeebefleOeeje1 heg<heebpeefue osKeves kees efceueleer nw~ Deve$e2 Yeer Ssmee efJeOeeve osKee ieee nw~
leLee oef#eCe Je ceneje^ eeble ceW Deepe Yeer meJe&$e DeIe& kes yeeo ceW MeebefleOeeje Je heg<heebpeefue
1. Fmeer FbOJepe efJeOeeve hegmleke ceW osKeW~ 2. YeeJemeben eerJeeceosJeke=le~

(11)

(12)

kejles nQ~ ener efJeefOe Meeeese nw~ Dele: Fme ebLe ceW meJe& hetpeeDeeW ceW DeIe& kes yeeo
MeebefleOeeje Je heg<heebpeefue oer ieF& nw~

efoMeeDeeW ceW Dee" ceneOJepe mLeeheve kejves keer Yeer hejcheje nw~ Fve Dee" ceneOJepeeDeeW ceW
Yeer ece mes ee, neLeer, yewue, keceue, Jee, efmebn, ie[ Deewj ceeuee Fve efevneW kees
yeveevee eeefnS~
DeeefohegjeCe ceW YeieJeeved Je=<eYeosJe kes meceJemejCe ceW efleere keveer hej Dee"
efoMeeDeeW ceW Dee" efevneW mes egkele ceneOJepeeDeeW kee yengle ner megvoj JeCe&ve nw~ eLee-1
efleere heer" hej Dee" efoMeeDeeW ceW Dee" ye[er-ye[er OJepeeSB megMeesefYele nes jner LeeR, pees
yengle TBeer LeeR Deewj Ssmeer peeve he[leer LeeR ceeveeW FbeW kes Dee" ueeskeheeue ner neW, ee,
neLeer, yewue, keceue, Jee, efmebn, ie[ Deewj ceeuee efevn mes meefnle leLee efme YeieJeeve
kes Dee" iegCeeW kes meceeve Jes OJepeeSB yengle DeefOeke megMeesefYele nes jner LeeR~
meceJemejCe keer eLece keveer hej e#esv Deheves cemleke hej Oece&ee OeejCe efkees
jnles nQ Deewj efleere keveer hej Dee"eW efoMeeDeeWs ceW efevn meefnle OJepeeDeeW kee JeCe&ve
efleueeseheCCeefe ebLe ceW Yeer nwefleere heer" hej ceefCecee mlecYeeW hej uekeleer ngF efmebn, yewue, keceue, Jee,
ee, ceeuee, ie[ Deewj neLeer Fve Dee" efevneW mes ege OJepeeSB MeesYeeeceeve nesleer nQ2~
es Dee" ceneOJepe kes efevneW kes eceeCe ngS~ Deye hetJeexe oMe ekeej kes efevneW kes
efJeOeeve osefKeS~ es oMe ekeej kes efevneW mes meefnle OJepeeSB meceJemejCe ceW Yeer nesleer nQ,
Deke=ef$ece efpeve cebefojeW ceW leLee eej ekeej kes osJeeW kes YeJeveeW ceW nesves Jeeues Deke=ef$ece
cebefoj ceW Yeer nesleer nQ~
OeJeuee ceW YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer kes meceJemejCe keer heeBeJeer OJepeYetefce kes JeCe&ve ceW
yeleeee nw-ceeuee, DeyejeOe DeLee&led mete& Deewj ev, Deype, ceetj, ie[, iepe, efmebn, yewue,
nbme Deewj ee kes efevn mes ege OJepeeDeeW kes mecetn mes efIeje ngDee nw3~
efleueeseheCCeefe ceW Yeer meceJemejCe keer heeBeJeeR OJepeYetefce kee JeCe&ve Fme ekeej nwFmekes Deeies OJepeYetefce ceW eqoJe OJepeeSB nesleer nQ~ pees efmebn, iepe, Je=<eYe, ie[,

OJepeeDeeW kee JeCe&ve

efJeOeeve kes jeefelee ebLekeej ves Fve cebefojeW kes Thej OJepee e{eves kes efueS Gve
OJepeeDeeW kes ome ekeej kes efevn yeleueeS nQ~ eLeeceeueece=iesvkeceueebyejJewvelese ceelebieieesheeflejLeebieceetjnbmee:
DeLe&ceeuee, efmebn, keceue, Jee, ie[, neLeer, Je=<eYe, ekeJee-ekeJeer, ceetj
Deewj nbme es ome ekeej kes efevn Gve OJepeeDeeW ceW yeveJeeves eeefnS~
efkeve cebefojeW hej keewve mes efevn Jeeueer OJepeeSB nesveer eeefnes, Fme yeele kees yeleeles
nQ-ces kes cebefojeW keer OJepeeDeeW ceW ceeuee efevn nw~ iepeovle keer OJepeeDeeW ceW efmebn,
kegueeeue keer OJepeeDeeW ceW keceue, Je=#e keer OJepeeDeeW ceW Jee ee leeslee, Je#eej keer
OJepeeDeeW ceW ie[, F<Jeekeej Deewj ceeveg<eesej keer OJepeeDeeW ceW neLeer, efJepeeeOe& ceW yewue,
veboerej keer OJepeeDeeW ceW ekeJee-ekeJeer, kegC[ueefieefj keer OJepeeDeeW ceW ceetj Deewj
ekeefieefj keer OJepeeDeeW ceW nbme es efevn ceeves iees nQ~
mebmke=le efJeOeeve eefle ceW pecyet Deeefo Je=#eeW keer OJepeeDeeW ceW efevn kes efJe<ee ceW
Mueeske nw
kegueeJe=#eoMeeveeb leg mees<eg keslegefYe: jesled~
OJepeeoeveebMegkew: egeb, efpevee%eceneslmeJes~~
FmeceW eefo DebMegke Meyo nw leye lees Gmekee DeLe& Jem$e neslee nw leLee efkemeer eefle
ceW OJepeeoeveb Megkew hee" Yeer GheueyOe nes jne nw lees Megke Meyo mes efJeeve ueesie leeslee
DeLe& ueskej Je=#eeW keer OJepeeDeeW ceW leeslee kes efevn kees yeveJeeles nQ~
pewmee efke ecegKe efJeeved eefleeeee& heb. veeLetueeue peer Meeeer kee Yeer kenvee nwFbOJepe efJeOeeve ceW Decyej ee DebMegke kehe[s kees ner ceevee peevee eeefnS hejvleg
nceejs FOej lees leeslee efevn Jeeueer OJepee jKeer peeleer nQ~ Fmekee keejCe peneB OJepee kee
JeCe&ve nw JeneB OJepeeoeveb Megkewke: efueKee nesves mes Megkew: heo kees Deueie ceeve kej
leesles kes efevn kee eeej nes ieee nw keeeWefke DebMegkew: kee DeLe& kehe[e eefleeeeeeX kees
mecePe ceW veneR Deeee~
es oMe efevn Jeeueer OJepeeSB ceb[ue hej mLeeefhele 458 ewleeueeeW hej e{eF& peeleer
nQ Fvemes Deefleefje ceb[ue kes eejeW lejhe ceW eej efoMee Deewj eej efJeefoMee mebyebOeer Dee"

1. lemeesheefjleues jspegefo#Jeemeg ceneOJepee:~ ueeskeheeuee FJeesegbiee: metjsCeceefYemebcelee:~~295~~

eesYeJe=<eYeecYeespeJeeefmebnielceleeb~ ceeueme e OJepee jspeg: efmeeiegCeefvece&uee~~296~~
(Deeefo hegjeCe heJe& 22, he= 536)
2. kesmeefjJemenmejesnekekebJejoeceie[neflLeOeee~
ceefCeLebYeuebyeceeCee jepebles efJeefoeheer{smegb ~~880~~
(efleueeseheCCeefe e.Yeeie he=.260)
3. ceuuebyejyejefnCe ie[ieekesmeefjJemennbmeekekeeefCeJeSefn heefjJesef{jeS~
(OeJeuee heg. 9, he=.111)

(13)

(14)

ceetj, eb, mete&, nbme, hee Deewj ee Fve efevneW mes efeefvnle1 oMe ekeej keer
OJepeeDeeW ceW mes eleske Ske meew Dee" jnleer nQ~ Deewj FveceW mes Yeer eleske OJepee Deheveer
Ske meew Dee" #eg OJepeeDeeW mes mebege nesleer nw~
ceneOJepee 1010844320~ #egOJepee 101081084466560b
mecemle OJepee 4320466560470880~
mecemle OJepeeSB jlveeW mes Keefele megJeCe&cee mlecYeeW mes mebueive jnleer nQ~ Fve
mlecYeeW keer TBeeF& Deheves-Deheves leerLekejeW kees TBeeF& mes yeejniegCeer ngDee kejleer nw~
YeieJeeve vesefceveeLe kes meceJemejCe ceW Yeer Fve OJepeeDeeW kes efevneW kee JeCe&ve efkeee
ieee nw~ eLee-eleske efJeYeeie ceW Fve OJepeeDeeW keer he=Leke-he=Leke heeref"keeSB nQ pees leerve
Oeveg<e eew[er nQ, efe$e-efJeefe$e nQ leLee Gve hej DeeOes eespeve TBes jlveceeer yeeBme ueies ngS
nQ~ Gve yeeBmeeW kes DeeYeeie hej pees heefee ueies nQ GveceW oMe ekeej keer jbie-efyejbieer, eser
IebefeeW Deewj efe$ehekeeW mes ege, ye[er OJepeeSB henjeleer jnleer nQ~ Jes oMe ekeej keer
OJepeeSB ece mes ceetj, nbme, ie[, ceeuee, efmebn, neLeer, cekej, keceue, yewue Deewj ee kes
efevn mes efeefvnle nesleer nQ2~
OJepeYetefce ceW efmebn, iepe, Je=<eYe, ie[, ceetj, eb, mete&, nbme, hee Deewj ee
Fve efevneW mes efeefvnle eleske efevn Jeeueer Ske meew Dee" ceneOJepeeSB Deewj Ske-Ske
ceneOJepee kes Deeefele Ske meew Dee" #eg OJepeeSB nesleer nQ~3 en YeJeveJeemeer osJeeW kes
YeJeve kes Deke=ef$ece cebefoj kee JeCe&ve nw~ Ssmes ner elegefCe&keee osJeeW kes YeJeveeW kes
efpevecebefojeW ceW OJepeeSB nesleer nQ~
ceOeueeske kes Deke=ef$ece efpevecebefoj kes JeCe&ve ceW osefKeSeleske efpevecebefoj keer eejeW efoMeDeeW ceW efmebn, neLeer, Je=<eYe, ie[, ceetj, eb,
mete&, nbme, keceue Deewj ee kes efevneW mes efeefvnle, 108, 108 cegKe OJepeeSB nQb~ meYeer
efceueekej 470880 OJepeeSB nQ~ Jes OJepeeSB eLece Deewj efleere kees ceW Deblejeue ceW nQ4~
FvneR Deke=ef$ece cebefojeW kes JeCe&ve ceW pecyeterheheCCeefe5 ceW Yeer kene nw-

efmebn, nbme, iepe, keceue, Jee, Je=<eYe, ceetj, ie[, ee Deewj ceeuee kes efevneW mes
megMeesefYele oMe ekeej keer hebeJeCeea ceneOJepeeDeeW mes Gve ewleeueeeW keer oMeeW efoMeeSB
Ssmeer peeve he[leer nQ ceeveeW uenueneles ngS vetleve heeeW mes ner ege neW1~~
Fme ekeej Fve eceeCeeW kees osKekej OJepee kes efevn kes efJe<ee ceW meceeOeeve kej
uesvee eeefnS~

1. leees OeeYetceerS efoJeOeee neWefle les e omeYesee~

meeseieeJemenKeieJeFefmeefneflejefJenbmeheGceekekee e~~818~~ (efleueeseheCCeefe De.4, he=. 250)
2. efMeefKenbmeielcelekedefmebnsYecekejecyegpew:~
Je<ehesCe eesCe meceefOeeflecetle&e:~~
(nefjJebMehegjeCe meie& 57, he=.649)
3. efleueeseheCCeefe De. 3, he=. 116~ 4. ef$eueeskemeej ieeLee 1010, he=.763~
5. pecyeterheheCCeefe De. 5, he=. 90~

ecegKe efJeOeevekeee& kee Deee kele&Je

meyemes henues Fme ceneved efJeOeeve kes efueS Deeeee& eJej iegosJe kes heeme peekej
GvnW vecemkeej kejkes Gvekeer hetpee Yeefe efJevee kejkes Gvekes ejCeeW kes mevcegKe eerheue
e{ekej en eeLe&vee kejs efke-ns YeieJeved! ceQ FbOJepe efJeOeeve kejvee eenlee ntB mees
Deehekeer ke=hee emeeo mes cesjer Fe hetCe& nesJes~ ieg keer Dee%ee Je DeeMeerJee&o eehle kejkes
hegve: ieg mes efveJesove kejs efke YeieJeved! Deehe elegefJe&Oe mebIe meefnle Fme GlmeJe keer
efveefJe&Ive meceeefhle nsleg JeneB hej heoehe&Ce keerefpeS~ ieg keer mJeerke=efle efceueves hej eefo ieg
Deve$e nQ lees GvnW Deheves eneB "e-yee mes efJenej kejekes ues Deevee eeefnS Deewj Deheves
eneB Gefele Jemeeflekee ceW iegDeeW kees "nje kej Gvekeer mecegefele JeJemLee kejvee
eeefnS~ hegve: efJeOeeveeeee& kees Deeeee& efveceb$eCe keer efJeefOe mes mecceeve hetJe&ke yegueekej
Gvekeer Dee%ee kes Devegmeej meJe&keee& kejves eeefnS~
Deveblej MegYe efove, MegYe cegntle& ceW efJeMeeue ceb[he yeveJeekej Gmekes eebieCe ceW Ske
eyetlejs hej TBee efJeMeeue OJepe DeejesnCe kejW hegve: Gmekes le=leere ee heeBeJeW efove
efJeefOeJeled DebkegjejesheCe kejW~

efJeOeevekelee& kewmes neW?

eqJeOeevekelee& Fb meew nesJeW, pees Deheveer FbeefCeeeW meefnle nesJeW~ Deewj eefo meew Fb
veneR nes mekeW lees kece mes kece yeejn Fb nessJeW~ eefo yeejn Yeer ve nesJeW lees efpeleves Yeer neW
Deheveer ee Yeefe kes Devegmeej Devegeve kejW~ es efJeOeeve kejves Jeeues eeJekeieCe Deewj
eeefJekeeSB meeefj$e neW, ogJe&meveer ve nesW, nerveebieer ee DeefOekeebieer ve neW, keg Deeefo jesieeW
mes eefmele ve neW, peeefleegle DeLeJee nerve ve neW~ Ssmee ceneefJeOeeveeW ceW eesie heg<e ner Yeeie
uesves kes DeefOekeejer nesles nQ~
1. eqmebnnbmeiepeecYeespeogketueJe=<eYeOJepew:~ ceetjie[ekeerCe&eeceeueeceneOJepew:~~369~~
oMeeOe&JeCe&Yeemeefo&MeYesoowefo&Mees oMe~ meeMeerefleke meneevlewYee&efvle heuueefJelee FJe~~370~~
(nefjJebMehegjeCe meie& 5, he=. 95)

(15)

efJeOeeveeeee& kee kele&Je

efJeOeeveeeee& efJeeved Fme FbOJepe efJeOeeve kes eejbYe ceW es cegntle& ceW meyemes eLece
ceebieefueke OJepeejesnCe kejeJeW~ hegve: efJeOeeve eejbYe kes le=leere ee heeBeJeW efove DebkegjejesheCe
kejeJeW~ ceb[ue keer Megef kes efueS Je eYeeJevee nsleg peueee$ee Yeer keje mekeles nQ~ Deveblej
ceb[he yeveekej Gme hej cebefoj Je OJepeeDeeW kee DeejesheCe kejW~

ceb[ue ceeb[ves keer efJeefOe

ceb[ue kes hetJe& efoMee ee Gej efoMee ceW cegKe kejkes megboj Jesoer yeveJeeveer eeefnS
Deewj Gme Jesoer kes meeceves yengle ye[e mee eyetleje~ en eyetleje ceOece he kes 4040
Jeie& heg kee nesvee eeefnS~ en eyetleje hekekee veneR nes lees ueke[er kes leKleeW kees efceuee
kej Yeer ceb[he yeveeee pee mekelee nw~ Fme eyetlejs hej meheso Jee keer eeBoveer efyeeJes~
Gme hej lesjnerhe kes efueS ece mes ieesue jsKeeSB KeeRes~ Gmekes ceOe megces kee efe$e
yeveekej Gme hej meesuen ewleeuee jKeW ee cebefoj ceW Oeeleg kes 2, 3 heg kes ces eefo nes
leeW GvnW ner Gme mLeeve hej Ske eewkeer hej efJejepeceeve kej ossJeW~ ces keer efJeefoMee ceW eej
iepeovle yeveeJeW leLee ces kes Gej F&Meeve keesCe ceW pecyet Je=#e Deewj oef#eCe ceW vew$e+le
keesCe ceW Meeuceefue Je=#e yeveeJeW~ hegve: Yejle Deeefo meele #es$e, efnceJeeved Deeefo n heJe&le
yeveeJeW~ GmeceW ceOe kes efJeosn ceW ces kes nesves mes ces kes hetJe& Deewj heefece Yeeie ceW efJeosn
kes oes Yeeie nes peeves mes hetJe& efJeosn Deewj heefece efJeosn nes iees nQb~ FveceW ece mes vekeMes kes
Devegmeej meesuen Je#eej yeveeJeW~ efJeosn kes yeeerme osMeeW ceW yeeerme efJepeeeOe& yeveeJeW leLee
Yejle Je SsjeJele #es$e kes ceOe ceW Yeer Ske-Ske efJepeeeOe& yeveeJeW Ssmes eeQleerme efJepeeeOe&
yeveeJeW~ hegve: efnceJeeved, ceneefnceJeved, efve<eOe, veerue, efkece Deewj efMeKejer Fve n heJe&leeW
hej hetJe& efoMee keer lejhe Ske-Ske ewleeuee yeveeJeW~ Fme ekeej mes ces kes 16iepeoble
kes 4pecyet Meeuceefue Je=#e kes 2Je#eej kes 16efJepeeeOe& kes 34 Deewj kegueeeue kes
678 ewleeueeeW kees mLeeefhele kejW~ #es$eeW ceW iebiee efmebOeg Deeefo veefoeeB nQ Je heJe&leeW hej
efpeleves-efpeleves ket nQ, Gleves-Gleves keteW kees Yeer yeveeJeW~
hegve: DeeOes heg kee ieesue Iesje Fme pecyeterhe kees Jesefle kejkes yeveeJeW efpemeceW
ueJeCe meceg keer jevee kejW~ Gmekes yeeo Gmes Jesefle kej 6 heg Iesje KeeRe osJeW~ Fmekee
veece Oeelekeer Keb[ nw~ Fmekes oef#eCe Deewj Gej ceW 1-1 F<Jeekeej heJe&le yevee osJeW~ Fve
oes heJe&leeW mes Oeelekeer Keb[ kes hetJe& Deewj heefece Ssmes oes Yeso nes iees nQ Deye hetJe& Oeelekeer
Keb[ kes ceOe ceW efJepee ces Deewj heefece Oeelekeer Keb[ kes ceOe ceW Deeue ces keer jevee

(16)

kejkes Gvekeer efJeefoMee ceW iepeoble Deeefo meejer jeveeSB pecyeterhe kes meceeve kej osJeW ~
FveceW Yejle Deeefo #es$e Je efnceJeeve Deeefo heJe&le Deejs kes meceeve nes peeJeWies~ hegve: DeeOee
heg kee keeueesoefOe meceg Fme erhe kees Jesefle kejles ngS yeveevee eeefnS~
Deveblej Fme meceg kees Jesefle kejles ngS 7 heg kee Iesje KeereW, pees efke heg<kejeOe& erhe
nw~ FmeceW Yeer oef#eCe-Gej ceW F<Jeekeej yevee osJeW efpememes Fme erhe ceW Yeer hetJe& heg<kejeOe& Deewj
heefece heg<kejeOe& Ssmes oes Yeso nes iees nQ~ hetJe& heg<kejeOe& kes ceOe ceW ceboj ces Deewj heefece
heg<kejeOe& kes ceOe ceW efJeegvceeueer ces yevee osJeW~ Deveblej meejer jevee Oeelekeer erheJeled yevee
osJeW~ Fme DeOe& heg<kejerhe kees Iessjs ngS ceeveg<eesej heJe&le pees efke 2-3 Debiegue eew[e nes Ssmee
yevee osJeW Gme hej eejeW efoMeeDeeWs ceW eej ewleeuee keer jevee kejW~
Deeies Ske-Ske Debiegue kes erhe meceg Ske-otmejs kees Jesefle kejles ngS meeleJeW
meceg leke yevee osJeW~
hegve: Dee"Jeeb veboerej erhe yeveeves kes efueS 2 heg kee Iesje KeeRe osJeW~ FmeceW hetJe&
Deeefo eejeW efoMeeDeeW kes ceOe ceW Debpeveefieefj heJe&le yeveeJeW~ Gme heJe&le kes eejeW lejhe eej
yeeJeef[ eewkeesve yeveeJeW~ Fve yeeJeef[eeW kes ceOe oefOecegKe heJe&le yeveeJeW leLee yeeJeef[eeW kes
oes-oes keesveeW hej jeflekej es 13 heJe&le kes 13 ewleeuee nes peeles nQ pees efke eejeW efoMee
mebyebOeer 13452 nes peeles nQ~
Fmekeer Yeer Debiegue eceeCe kes meceg Je erheeW mes Jesefle kejkes ieejnJeeB kegC[ueJej
erhe DeeOee hegg kee yeveeJeW efpemekes ceOe kegC[ue heJe&le leerve Debiegue kee yevee osJeW~ Fme
Debieguecee$e kes meceg erheeW mes Jesefle kej hegve: DeeOee heg kee eJej erhe yeveekej GmeceW
Yeer leerve Debiegue kee ekeJej heJe&le osJeW~ Fve kegC[ue heJe&le Je eke heJe&le kes eejeW
efoMeeDeeW ceW Yeer eej-eej cebefoj yevee osJeW~
Fme lejn pecyeterhe kes 78Oeelekeer KeC[ kes oes ces mebyebOeer 7878 Je F<Jeekeej
kes 2Ssmes ner heg<kejeOe& kes 158ceeveg<eesej kes 4veboerej kes 52kegC[ueefieefj kes
4Deewj ekeefieefj kes 4kegue efceueekej 458 ewleeuee nes peeles nQ~
es 4040 kes ceC[ue ceW yeveees iees nQ mees GmeceW 5 heg pecyeterhe 12 12 1 heg
ueJeCemeceg, 66 heg Oeelekeer KeC[, 1 heg keeueesoefOe, 77 heg heg<kejeOe& erhe,
DeeOee heg ceeveg<eesej, 22 heg veboerej, 1 heg kee kegC[ue Deewj 1 hegg kee eke
erhe Ssmes 511211412 4113112 hegg ngDee~ FmeceW mes 212 hegg ceOe ceW
erhe mecegeW ceW ieee~ Ssmes 4040 kee ceC[ue kejvee eeefnS~ eefo Fleveer ye[er peien ve

(17)

nes lees eLeeeesie peien ceW eLeeeesie eerpeW yeveeJeW~

Fme lejn ceC[ue kees jbie-efyejbies eeJeueeW mes ee veevee jbie keer jbieesueer mes yeveekej
Gme hej megboj-megboj cebefoj jKesb~ es cebefoj ueke[er kes, keeBe kes, efceer kes DeLeJee heerleue
Deeefo efkemeer Oeeleg kes yeveJee uesves eeefnS~
Fme ceC[ue kees evoesJee, $e, eecej, Iebe, efkebkeCeer, Dee" cebieue Je, ceeuee
Deeefo mes megmeefppele kejkes jbie-efyejbieer ueeF mes peieceiee osvee eeefnS~ eejeW lejhe ceW
leesjCe ej, cebieue keueMe, Oethe Ie Deeefo mes Ketye megboj yeveevee eeefnS~ hegve: megvoj
JeeeW keer OJepeeeW Deewj GmeceW efvecveefueefKele efevn yeveeJeW~

OJepeeDeeW kes efevn1

ces kes
80 cebefojeW keer 80 OJepeeDeeW ceW ceeuee kee efevn
iepeoble kes
20 cebefojeW keer 20 OJepeeDeeW ceW efmebn kee efevn
kegueeeue kes 30 cebefojeW keer 30 OJepeeDeeW ceW keceue kee efevn
Je=#e kes
10 cebefojeW keer 10 OJepeeDeeW ceW Jee ee leeslee kee efevn
Je#eej kes
80 cebefojeW keer 80 OJepeeDeeW ceW ie[ kee efevn
F<Jeekeej kes
4 cebefojeW keer
4 OJepeeDeeW ceW neLeer kee efevn
ceeveg<eesej kes
4 cebefojeW keer
4 OJepeeDeeW ceW neLeer kee efevn
efJepeeeOe& kes 170 cebefojeW keer 170 OJepeeDeeW ceW yewue kee efevn
vevoerej kes
52 cebefojeW keer 52 OJepeeDeeW ceW ekeJee-ekeJeer kee efevn
kegC[ueefieefj kes 4 cebefojeW keer
4 OJepeeDeeW ceW ceetj kee efevn
ekeefieefj kes
4 cebefojeW keer
4 OJepeeDeeW ceW nbme kee efevn
Fvemes Deefleefje ceb[ue kes eejeW lejhe mes eej efoMee Deewj eej efJeefoMee mebyebOeer
Dee" efoMeeDeeW ceW pees Dee" ceneOJepe mLeehevee kejvee nw Gve Dee" ceneOJepeeDeeW ceW Yeer
ece mes-ee, neLeer, yewue, keceue, Jee, efmebn, ie[ Deewj ceeuee Fve efevneW kees
yeveevee eeefnS~
Fve OJepeeDeeW kees ceb[ue hej jKes ngS Gve-Gve cebefojeW ceW Deejesefhele kej osJeW~ Ske
ces kes Je Ske iepeoble Deeefo kes Ske-Ske cebefoj keer OJepeeDeeW kees heeme ceW jKevee
eeefnS~ hegve: OJepeejesheCe keer efJeefOe kes mecee ceb$e he{kej Gve OJepeeDeeW kees JeneB e{e
osvee eeefnS leLee Deve Thej jKeer ngF& OJepeeDeeW hej heg<heebpeefue #esheCe kej osvee eeefnS~
1. es efevn eerceeve heb. veeLetueeue peer kes meewpeve mes eehle ngS nQ~

(18)
1

efJeOeeve eejbYe efoJeme keer efeee

efJeOeeve eejbYe kes efove meyemes eLece hetpeecegKeefJeefOe kejeJeW, mekeueerkejCe Fmeer ceW
Dee peelee nw~ hegve: ceneefYe<eske Je MeebefleOeeje kejeJeW~ Fmekes yeeo ceb[ue keer DeejeOevee kes
efueS Denle hetpee, efmehetpee, cenef<e&hetpee Je mJemleeve efJeefOe kejeJeW~ hegve: e%eoer#eeefJeefOe
kejekej YetefceMeesOeve Je ceb[heeefleeefJeefOe kejeJeW~ Fmeer e%eoer#eeefJeefOe ceW FbeefleeefJeefOe
Dee peeleer nw~
Gme mecee efJeOeeveeeee& meYeer efJeOeeve kejves Jeeues Fb, FveefCeeeW kees heeBe
DeCegele, leerve iegCeele Je eej efMe#eeele Ssmes yeejn ele osJeW~ Ske Yegefe Je yeeee& ele
osJeW~ Deepekeue Ske Yegefe mes meeLe meeebkeeue ceW heueenej keer t Yeer os osles nQ~ Fmemes
DeefOeke t veneR osveer eeefnS~ leLee efJeOeeve hee&vle Ske Yegefe Je heueenej ceW Deee, Ieer,
peue Deeefo meye heoeLe& Meg ner keece ceW uesves eeefnS~ leLee ece& Je Tve kes JeeeW kee
leeie keje osJeW Deewj Gme eece kes keneR yeenj peeves kee Yeer efveeb$eCe nesvee eeefnS~ en
meye efveece efpeleves efove leke efJeOeeve neslee nw Gleves efove leke kee ner nw~
hegve: efJeOeeveeeee& veJeosJelee hetpee DeLeJee mJeefe Devegmeej efvele hetpeve keer
hetpeeSB kejeJeW~ hegve: pee-peekeej keer OJeefve Deewj ieepes-yeepes kes meeLe FbOJepe
efJeOeeve eejbYe kejW GmeceW cebieueeesle Deeefo kejekes ceb[ue hej heg<heebpeefue #esheCe kejekes
osJeeiece efJeefOe kejeJeW hegve: ceb[ue hej OJepeeDeeW kes DeejesnCe keer efJeefOe mes OJepeeSB
Deejesefhele kejeJeW~ Gmekes yeeo efmehetpee Je mecegee hetpee kejeJeW~ eLece efoJeme Fleveer
ner efJeefOe ceW mecee yengle nes peeesiee Dele: Deejleer kejkes hetpee DevleefJeefOe kejeJeW~ Fmeer
ceW Meebeflehee" Je efJemepe&ve hee" Dee peelee nw~ Gmeer efove peeheevegeve efJeefOe mes peehekelee&DeeW
mes efvecveefueefKele peehe kejves kee mebkeuhe kejeJeW~
ceb$e eb eR b eQ : De efme Dee G mee ceOeueeske mebyebefOe
eleg:MeleehebeeMeled eerefpeveewleeueesYees vece:2~
peehe kee mebkeuhe meJeeueeKe ee Fevegmeej efpelevee Yeer nes keje osvee eeefnS~
efleere efoJeme hetpeecegKeefJeefOe Je DeefYe<eske efJeefOe kejeJeW~ hegve: veJeosJelee hetpee ee efvele
hetpeve keer hetpeeDeeW kes yeeo Deeies keer efJeOeeve keer hetpeeeW kejeJeW~ Ssmes ner efJeOeeve hetCe& nesves
1. vees- efJeOeeve eejbYe keer efeeeSB hetpee cegKeefJeefOe ceneefYe<eske, e%eoer#ee efJeefO e, Fbeeflee efJeefOe,
mekeueerkejCe, veJeosJeleehetpeve SJe bhetpee Devle efJeefOe, nJeve efJeefOe leLee peeheevegeve Deeefo kes efueS
ceC[he efJeOeeve SJeb nJeve efJeefOe hegmleke nefmleveehegj mes ner ekeeefMele nw Gmemes kejeJeW~
2. en ceb$e heb. eer veeLetueeue peer eefleeeee& kes meewpeve mes eehle ngDee~

(19)

(20)

leke eefleefove hetpeecegKeefJeefOe DeefYe<eske efJeefOe Je hetpee Devle efJeefOe kejeveer nesleer nw~
Devle ceW peehe kes oMeebMe Yeeie eceeCe Deengefle kejves kes efueS nJeve efJeefOe kejvee
eeefnS~ GmeceW ef$ekeesCe, ieesue Je eewkeesCe Ssmes leerve kegC[ keveeroej Meeeese efJeefOe mes
yeveJeekej nesce kejeJeW~ Devle ceW DeeMeerJee&o Mueeske yeesuekej meYeer hetpeve kelee&DeeW kes
cemleke hej De#ele #esheCe kejW~
efJeOeeveeeee& mJeeb Yeer efJeOeeve hetCe& nesves hee&vle SkeYegefe, yeeee& ele, DeCegele
Deeefo kees OeejCekej mebecehetJe&ke jnW~

je^ieewjJe hejce hetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eqJeOeeve kee mecee

en efJeOeeve efkemeer cenerves ceW Yeer efkeee pee mekelee nw~ Fmekees efvejekeguelee mes kejves
kes efueS Ske cenerves kee mecee efveefele kejvee eeefnS~ DeLeJee 27 efove, 21 efove ee 11
efove efpeleves mecee ceW kejvee nes efveOee&efjle kejvee eeefnS~ kece mes kece 9 efove kee mecee
lees FmeceW DeJeMe ner nesvee eeefnS~ eefo DeefOeke efove Jeeues efJeOeeve kee Deeeespeve efkeee
ieee nw lees efJeOeeveeeee& mebieerle Deeefo mes Fme efJeOeeve keer hetpeve kees kejeJeWies efpememes kejves
Jeeues kees Deewj megveves JeeueeW kees meYeer kees Deevebo DeefOeke DeeJesiee Deewj hegCeyebOe Yeer
DeefOeke nesiee~ heee&hle mecee efceueves hej DeLe& Yeer mecePeeee pee mekesiee SJeb efe$ehe hej
efe$e yevee-yeveekej nj mLeeve efoKeees pee mekeWies efke Deye keneB kes ewleeueeeW keer hetpee
nes jner nw~ Dele: efJeOeeveeeee& Yeer meeceves yees[& hej hetpeve mes mebyebefOele mLeeveeW kees yevee yevee
kej yeleeleW peeJeW Deewj Gve hej DeIe& e{Jeeles peeJeW lees kejves Jeeues, kejeves Jeeues, osKeves
Jeeues meYeer ueesieeW kees yengle ner Deevebo DeeSiee~
Fme efJeOeeve ceW 50 hetpeeeW nQ, 458 DeIe& nQ, 68 hetCee&Ie& nQ SJeb 51 peeceeueeeW
nQ~ efJeOeeveeeee& kees Deeefo mes Deble leke efJeefOeJeled ner meJe& efeeeeW kejveer eeefnes Deewj
mecee-mecee hej Gvekee DeLe& SJeb cenJe mecePeeles jnvee eeefnS~
Fme ekeej kes efJeefOe efJeOeeve hetJe&ke keer ieF& efpevehetpee DemebKeele iegCeer keceeX keer
efvepe&je kejleer nw Deewj meeefleMee hegCe kee yebOe Yeer kejeleer nw~

MM`NN

eer %eeveceleer ceeleepeer kee heefjee

-e%eeeceCeer Deeefe&kee eboveeceleer
kegvokegvoevJeees peereeled, peereeled eer Meebeflemeeiej:~
peereeled heeefOehemleme, metefj: eer Jeerjmeeiej:~~
eer yeeeer ieefCeveer peereeled, peereeoefvleceevovee~
peereeled %eeveceleer ceelee, ieefCeveeb ecegKee keueew~~
pewveMeemeve kes Jele&ceeve Jeesce hej efkes ve#e$eeW ceW owoerheceeve mete& keer YeeBefle Deheveer
ekeeMe-jefMceeeW kees ekeerefCe&le kej jneR hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer kes JeefelJe
SJeb ke=eflelJe hej G"er uesKeveer keer DehetCe&lee eeefhe DeJeMebYeeJeer nw, leLeeefhe DeelcekeueeCe keer
YeeJevee mes hetpe ceeleepeer kes eerejCeeW ceW Gvekes oerIe&keeueerve leeieceeer peerJeve kes eefle efJevece
efJeveeebpeefuehe cesje en efJeveerle eeeme nw~
1. pevce, Jewjeie Deewj oer#ee-22 Deketyej meved 1934, MejohetefCe&cee kes efove
efkewleveiej eece (efpe. yeejeyebkeer, G.e.) kes eser eer essueeue pewve keer Oece&helveer eerceleer
ceesefnveer osJeer kes oebhele peerJeve kes eLece heg<he kes he ceW cewvee kee pevce heefjJeej ceW veJeerve
KegefMeeeB ueskej Deeee Lee~ ceeB kees onspe ceWs eehle heevebefohebeefJebMeeflekee evLe kes efveeefcele
mJeeOeee SJeb hetJe&pevce mes eehle { Jewjeie mebmkeejeW kes yeue hej cee$e 18 Je<e& keer Deuhe
Deeeg ceW ner Mejo hetefCe&cee kes efove cewvee ves Deeeee&jlve eer osMeYet<eCe peer cenejepe mes meved
1952 ceW Deepevce yeeee&elehe mehlece eeflecee SJeb ie=nleeie kes efveeceeW kees OeejCe kej
efueee~ Gmeer efove mes Fme kevee kes peerJeve ceW 24 Iebs ceW Ske yeej Yeespeve kejves kes efveece kee
Yeer eejbYeerkejCe nes ieee~
veejer peerJeve keer ejceeslke<e& DeJemLee Deeefe&kee oer#ee keer keecevee kees Deheveer nj meeBme ceW
mebpeeses ye. cewvee meved 1953 ceW Deeeee& eer osMeYet<eCe peer mes ner ew$e ke=<Cee Skeced kees eer
ceneJeerjpeer DeefleMee #es$e ceW #egefuuekee Jeerjceleer kes he ceW oeref#ele nes ieF~ meved 1955 ceW
eeefj$e eeJeleea Deeeee& eer Meebeflemeeiej peer cenejepe keer meceeefOe kes mecee kegbLeueefiejer hej
Ske ceen leke eehle Gvekes meeefVeOe SJeb Dee%ee eje #egefuuekee Jeerjceleerr ves Deeeee& eer kes
eLece heeeee& efMe<e-Jeerjmeeiej peer cenejepe mes meved 1956 ceW JewMeeKe ke=<Cee otpe kees
ceeOeesjepehegje (peehegj-jepe.) ceW Deeefe&kee oer#ee OeejCe kejkes Deeefe&kee %eeveceleer
veece eehle efkeee~

(21)

(22)

2. DeOeeve Deewj DeOeeheve-%eeveeeefhle keer efheheemee ceelee %eeveceleer peer kes jesce-jesce
ceW eejbYe mes ner ket-ket kej Yejer Leer~ oer#ee uesles ner mJeeOeee-ceveve-efebleve keer Oeeje ceW
ner GvneWves mJeeb kees efveye kej efueee~ %eeve eeefhle kee meJe&es eesle yevee-mebIemLe cegefveeeW,
Deeefe&keeDeeW SJeb mebIemLe efMe<e-efMe<eeDeeW kees pewveeiece kee leuemheMeea DeOeeheve~ keeleb$e
heceeuee heer yeerpe mes hetpe ceeleepeer keer %eevemeeOevee he Je=#e emhegefle ngDee, efpeme hej
pees hees, hetue-heue Fleeefo ueies, GvneWves mecemle mebmeej kees megJeeefmele kej efoee~ ieesccemeej,
hejer#eecegKe, veeeoerefhekee, ecesekeceueceele&C[, Demeneer, leJeeLe&jepeJeeefle&ke, meJee&Le&efmeef,
DeveieejOecee&ce=le, cetueeeej, ef$eueeskemeej Deeefo Deveske ebLeeW kees Deheveer efMe<eeDeeW Deewj
mebIemLe meeOegDeeW kees he{e-he{ekej Deeheves Deuhe mecee ceW ner efJemle=le %eeveepe&ve kej efueee~
efnvoer, mebmke=le, eeke=le, keVe[, ceje"er Fleeefo Yee<eeDeeW hej Deehekee hetCe& DeefOekeej nes ieee~
3. uesKeveer kee eejbYeerkejCe mebmke=le Yee<ee mes-YeieJeeve ceneJeerj kes heeeled
2600 Je<e& kes efpeme Fefleneme ceW pewve meeefOJeeeW kes eje Meee uesKeve keer keesF& efcemeeue
efieesej veneR nesleer Leer, Jen Fefleneme peeie=le nes G"e peye #egefuuekee Jeerjceleer peer ves meved
1954 ceW meneveece kes 1008 ceb$eeW mes Deheveer uesKeveer kee eejbYe efkeee~ ener ceb$e mejmJeleer
ceelee kee Jejonmle yevekej hetpe ceeleepeer keer uesKeveer kees TBeeFeeW keer meercee leke ues iees~
meved 1969-70 ceW veee kes meJeexe ebLe Demeneer kes efnvoer DevegJeeo ves Gvekeer
Deefleere efJeee kees mebmeej kes meeceves Gpeeiej kej efoee~ efkeleves ner ebLeeW keer mebbmke=le erkee,
efkeleveer ner erkeeDeeW kes efnboer DevegJeeo, mebmke=le SJeb efnvoer ceW Deveske ceewefueke ebLeeW keer jevee
efceuekej Deepe ueieYeie 250 mes Yeer DeefOeke mebKee nes egkeer nw~ hetpe ceeleepeer eje efueefKele
meceemeej, efveecemeej Fleeefo keer efnvoer-mebmke=le erkeeSB, pewveYeejleer, %eeveece=le, keeleb$e JeekejCe,
ef$eueeske Yeemkej, eJeeve efveoxefMekee Fleeefo mJeeOeee ebLe, eefle%ee, mebmkeej, Yeefe, Deeefoyeee,
Dees kee cegiee&, peerJeveoeve Fleeefo pewve Gheveeme, Jemeben-jlvekejC[eeJekeeeej Fleeefo
kes efnvoer heeevegJeeo Je DeLe&, yeeue efJekeeme, yeeueYeejleer, veejer Deeueeske Deeefo kee DeOeeve
efkemeer kees Yeer Jele&ceeve cesW GheueyOe pewve Jeecee keer efJeefJeOe efJeOeeDeeW kee efJemle=le %eeve kejeves
ceW me#ece nw~
DeOeelce, JeekejCe, veee, efmeeble, yeeue meeefnle, Gheveeme, eejeW DevegeesieeWhe
efJeefJeOe efJeOeeDeeW kes Deefleefje hetpe ceeleepeer keer uesKeveer mes efJehegue Yeefe meeefnle Gtle ngDee
nw~ FvOJepe, keuheogce, meJe&leesYe, leerve ueeske, efmeee, efJeeMeebefle ceneJeerj efJeOeeve
Fleeefo Deveskeeveske Yeefe efJeOeeveeW ves osMe kes keesves-keesves ceW efpevesv Yeefe keer pees Oeeje
eJeeefnle keer nw, Jen Delegueveere nw~ hetpe ceeleepeer kee efebleve SJeb uesKeve hetCe&leee pewve Deeiece

mes mebye nw, en Gvekeer ceneve efJeMes<elee nw~

Oeve nQ Ssmeer ceneve eefleYeeJeeved mejmJeleer ceelee!
4. efmeeble eesejer-hetpe ceeleepeer ves pewveMeemeve kes meJe&eLece efmeeble ebLe
<edKeC[eiece keer meesueneW hegmlekeeW kes met$eeW keer mebmke=le erkee efmeeble efebleeceefCe kee
uesKeve kejkes ceneve keerefle&ceeve mLeeefhele efkeee nw~ ece-ece mes efnvoer erkee meefnle Fve
hegmlekeeW kes ekeeMeve kee keee& eue jne nw~ Deepe mes ueieYeie 1000 Je<e& hetJe& Deeeee& eer
vesefceeb efmeebleeeJeleea ves efpeme ekeej n KeC[he eoMeebiehe efpeveJeeCeer kees heefjhetCe&
Deelcemeele kejkes meejhe ceW Je meben, ieesccemeej, ueefyOemeej Fleeefo ebLe Deheveer uesKeveer
mes emeefJele efkees Les, Gmeer ekeej Fme yeermeJeeR meoer keer ceelee %eeveceleer peer ves mecemle GheueyOe
pewveeiece kee ienve DeOeeve-ceveve-efebleve kejkes Fme efmeebleefebleeceefCehe mebmke=le erkee
uesKeve kes cenece keee& mes efmeeble eesejer kes heo kees meekeej kej efoee nw~ Deeeee& eer
Jeerjmesve mJeeceer eje 1000 Je<e& hetJe& efueefKele OeJeueeerkee kes heeeled Fme ceneve ebLe keer
mejue erkee uesKeve kee keee& eLece yeej ngDee nw~
5. efMe#eCe-eefMe#eCe efMeefJej-pewve efmeebleeW kee cece& efJeled Jeie& mecePe mekes, Fme
YeeJevee mes efkeleves ner efMe#eCe-eefMe#eCe efMeefJejeW kee Deeeespeve hetpe ceeleepeer keer esjCeemJehe
efkeee ieee~ meved 1969 ceW peehegj eelegcee&me kes ceOe pewve peesefleueesxke hej eefMe#eCe efMeefJej
Deeeesefpele efkeee ieee, efpemeceW hetpe ceeleepeer eje pewve Yetieesue SJeb Keieesue kee efJeMes<e %eeve
efJeledJeie& kees kejeee ieee~ Deketyej meved 1978 ceW nefmleveehegj ceW heb. cekeKeveueeue peer
Meeeer, heb. ceesleerebo peer kees"ejer, [e. ueeue yeneogj Meeeer meefnle pewve meceepe kes Gekeesef
kes ueieYeie 100 efJeeveeW kee efJeled eefMe#eCe efMeefJej Deeeesefpele efkeee ieee, efpemeceW hetpe
ceeleepeer ves efJelmecegoee kees eLes ceeie&oMe&ve eoeve efkeee~ mecee-mecee hej Deepe leke en
eb=Keuee eue jner nw~
6. je^ere-Debleje&^ere mesefceveej-meved 1985 ceW pewve ieefCele SJeb ef$eueeske efJe%eeve
hej Debleje&^ere mesefceveej pecyeterhe-nefmleveehegj ceW mecheVe ngDee, hegve: Deveske mebieesefeeB mecheVe
nesleer jneR Deewj meved 1998 ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe je^ere kegueheefle meccesueve kes YeJe
Deeeespeve eje osMeYej kes efJeeefJeeeueeeW mes heOeejs kegueheefleeeW kees YeieJeeve $e+<eYeosJe kees
Yeejleere mebmke=efle SJeb pewveOece& kes Jele&ceeveegieerve eCeslee heg<e kes he ceW peeveves kee DeJemej
eehle ngDee~ 11 petve 2000 kees pewveOece& keer eeeervelee efJe<ee hej Deeeesefpele FeflenemekeejeW
kes meccesueve eje hee"e hegmlekeeW ceW pewveOece& mebyebOeer YeebefleeeW kes megOeej kes efueS efJeMes<e efoMeeefveoxMe je^ere Mew#eefCeke DevegmebOeeve SJeb eefMe#eCe heefj<eo (NCERT) leke hengBeees iees~

(23)

(24)

Fvekes Deefleefje Deveske Deve mesefceveej Yeer mecee-mecee hej mecheVe ngS nQ, efpevekes
eefleheue ceW osMe kes mece#e mecee-mecee hej meeefnefleke ke=efleeeB (Proceedings) emlegle nes egkeer
nQ~
7. efoiecyej meceepe keer meeOJeer kees eLece yeej [er.efued. keer GheeefOe eoeve kej
efJeeefJeeeuee Yeer ieewjJeeefvJele ngDee-efkemeer ceneefJeeeuee, efJeeefJeeeuee Deeefo ceW heejcheefjke
ef[efeeeW kees eehle efkees efyevee cee$e mJeeb kes Oeeefce&ke DeOeeve kes yeue hej efJeog<eer ceeleepeer ves
DeOeeve, DeOeeheve, meeefnle efvecee&Ce keer efpeve TBeeFeeW kees mheMe& efkeee, Gme DeieeOe efJeee
kes mecceeve nsleg [e@. jece ceveesnj ueesefnee DeJeOe efJeeefJeeeuee, hewpeeyeeo eje 5 hejJejer 1995
kees [er.efued. keer ceeveod GheeefOe mes hetpe ceeleepeer kees mecceeefvele kejkes mJeeb kees ieewjJeeefvJele
DevegYeJe efkeee ieee leLee efoiecyej pewve meeOeg-meeOJeer hejcheje ceW hetpe ceeleepeer en GheeefOe eehle
kejves Jeeueer eLece JeefkelelJe yeve ieF~
Fmeer ekeej mes mecee-mecee hej efJeefYeVe DeeeeeeX SJeb meeceeefpeke mebmLeeDeeW eje hetpe
ceeleepeer kees veee eYeekej, Deeefe&keejlve, Deeefe&keeefMejesceefCe, ieefCeveerecegKe, Jeelmeuecetefle&,
leerLeexeefjkee, egieeJeefle&kee, eeefj$eeefvkee, je^ieewjJe, JeeiosJeer Fleeefo Deveske GheeefOeeeW mes
Deuebke=le efkeee ieee nw, efkevleg hetpe ceeleepeer Fve meYeer GheeefOeeeW mes efvemhe=n neskej Deheveer
DeelcemeeOevee kees ecegKelee osles ngS efveoex<e Deeefe&kee eee& ceW efveceive jnves kee ner Dehevee cegKe
ue#e jKeleer nQ~
8. hetpe ceeleepeer keer esjCee mes leeie ceW ye{s keoce-leeieceeie& ceW Deemej
meceier peerJe keer en efJeMes<elee jnleer nw efke Jen mebmeej heefjYeceCe mes Deeeevle Deve
YeJepeerJeeW kees Yeer cees#eceeie& kee heefLeke yeveeves nsleg efJeMes<ehe mes eeemejle jnlee nw~ Fmeer
YeeJevee keer heefjheger kejles ngS hetpe ceeleepeer ves Deveskeeveske efMe<e-efMe<eeDeeW kee me=peve efkeee~
mebIemLe meeOegDeeW-cegefvepeveeW SJeb Deeefe&keeDeeW kees DeOeeve kejeles ngS meved 1956-57
ceW ye. jepeceue peer kees jepeJeeefle&ke Deeefo Deveske ebLeeW kee DeOeeve kejekej hetpe ceeleepeer ves
GvnW cegefveoer#ee uesves keer esjCee eoeve keer~ hegvee ye. jepeceue peer keeueeblej ceW Deeeee&
Deefpelemeeiej peer cenejepe kes he ceW eeefj$eeeJeleea Deeeee&eer Meebeflemeeiej peer cenejepe keer
hejcheje ceW elegLe& heeeee& kes he ceW eefleefle ngS~
meved 1967 ceW meveeJeo eelegcee&me kes ceOe hetpe ceeleepeer ves ye. ceesleerebo SJeb egJeke
eMeJebble kegceej kees Iej mes efvekeeuee, GvnW Ketye efJeeeOeeve kejeee leLee eMeJeble kegceej kees
cegefveoer#ee efoueJeeeer, pees Jele&ceeve ceW Deeeee&eer JeOe&ceevemeeiej kes veece mes eefmeef kees eehle
nQ~ ye. ceesleerebo peer Yeer #eguueke ceesleermeeiej yevekej pecyeterhe-nefmleveehegj kes heer"eOeerMe kes

he ceW eefleefle nQ leLee efvejblej Oece&eYeeJevee ceW mebueive nQ~

Jele&ceeve heeeee&eer DeefYevebovemeeiej peer cenejepe ves Yeer hetpe ceeleepeer mes jepeJeeefle&ke,
ieesccemeej Deeefo ebLeeW kee DeOeeve efkeee Lee~ cegefve eer YeJemeeiej peer cenejepe, cegefve eer
mebYeJemeeiej peer cenejepe Fleeefo ves Yeer hetpe ceeleepeer mes efJeeeOeeve efkeee leLee Gvekeer esjCee
mes ner cegefve oer#ee eehle keer~ Jele&ceeve ceW hetpe ceeleepeer kes Deveve efMe<e kece&eesieer ye.jJeerv
kegceej pewve Deleble kece&" JeefelJe kes he ceW mecemle meceepe ceW eefmeef kees eehle nQ~
Deeefe&kee ceeleeDeeW keer e=BKeuee cesW Deeefe&kee eer heeeJeleer ceeleepeer, Deeefe&kee eer efpeveceleer
ceeleepeer, Deeefe&kee eer Deeefoceleer ceeleepeer, Deeefe&kee eer esceleer ceeleepeer, Deeefe&kee eer
DeYeeceleer ceeleepeer, Deeefe&kee eer egleceleer ceeleepeer, ceQ mJeeb (Deeefe&kee evoveeceleer) leLee
Deeefe&kee eer meccesoefMeKejceleer ceeleepeer, Deeefe&kee eer kewueeMeceleer ceeleepeer Deeefo Deve keF&
ceeleepeer hetpe ceeleepeer mes eehle Jewjeieceeer mebmkeejeW SJeb DeOeeheve kee ner eefleheue nQ~ hetpe
ceeleepeer mes meJeeieerCe ebLeeW kee DeOeeve kejkes hetpe efpeveceleer ceeleepeer ves ecesekeceueceele&C[,
hetpe Deeefoceleer ceeleepeer ves ieesccemeej kece&keeC[ kee efnvoer DevegJeeo efkeee nw~ cegPes Yeer
<edKeC[eiece SJeb Deve ceneve ebLeeW keer efnvoer erkee efueKeves kee megDeJemej hetpe ceeleepeer keer
Devegkechee mes eehle nes jne nw~
59 Je<eeX keer megoerIe& DeJeefOe ceW efkeleves ner YeJe peerJeeW ves hetpe ceeleepeer mes Deepevce
yeeee& ele, hebe DeCegele, Meefe Devegmeej eefleceeSB Fleeefo enCe kejkes mebece kes ceeie& kees
Deelcemeele efkeee nw~ Jele&ceeve ceW hetpe ceeleepeer kes mee#eeled meeefveOe ceW jnkej Deveske
yeeeeefjCeer yenveW leeieceeie& ceW mebueive nQ~
9. leerLe& efJekeeme keer YeeJevee-leerLekej YeieJevleeW keer keueeCeke YetefceeeW SJeb efJeMes<e
he mes pevceYetefceeeW kes efJekeeme keer Deesj hetpe ceeleepeer keer efJeMes<e Deebleefjke efe meoe mes jner
nw~ hetpe ceeleepeer kee kenvee nw efke nceejer mebmke=efle kee heefjee eoeve kejves Jeeueer es
keueeCeke YetefceeeB nceejer mebmke=efle keer ceneve Oejesnj nQ Dele: Fvekee mebj#eCe-mebJeOe&veefJekeeme Deleble DeeJeMeke nw~
meJe&eLece YeieJeeve MeebefleveeLe, kegvLegveeLe, DejnveeLe keer pevceYetefce nefmleveehegj ceW hetpe
ceeleepeer keer esjCee mes efveefce&le pewve Yetieesue keer Deefleere jevee pecyeterhe Deepe efJee kes
ceeveme heue hej Debefkele nes ieeer nw, G.e. mejkeej kes hee&ve efJeYeeie ves pecyeterhe mes
nefmleveehegj keer heneeve yeleeles ngS Gmes Ske Delegueveere ceeveJe efveefce&le mJeie& (A Man
Made Heaven of Unparallel Superlatives And Natural Wonders)
keer meb%ee eoeve keer nw~ meved 1993 mes 1995 leke Meeele pevceYetefce DeeesOee ceW
meceJemejCe cebefoj Deewj ef$ekeeue eewyeermeer cebefoj kee efvecee&Ce kejJeekej Gmekee efJeeJeeheer

(25)

(26)

eeej, Dekeuetpe (ceneje^) ceW veJeosJelee cebefoj efvecee&Ce keer esjCee, meveeJeo (ce.e.)
ceW Ceceeskeej Oeece, eerle efJenej-efouueer ceW keceuecebefoj, ceebieerlegbieer (ceneje^) ceW meneket
keceue cebefoj, Deefn$e ceW ieejn efMeKej Jeeuee leerme eewyeermeer cebefoj Deewj YeieJeeve
$e+<eYeosJe keer oer#ee SJeb kesJeue%eeve keueeCeke Yetefce-eeeie (Fueeneyeeo) ceW leerLekej
$e+<eYeosJe lehemLeueer leerLe& kee YeJe efvecee&Ce hetpe ceeleepeer keer ner esjCee kes eefleheue nQ~
efkeleves ner Deve mLeeveeW hej Yeer pewmes-KewjJee[e ceW kewueeMeheJe&le efvecee&Ce keer esjCee,
efhe[eJee ceW meceJemejCe jevee keer esjCee, meesueehegj (cene.) ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe keer
efJeMeeue eeflecee keer mLeehevee, eer ceneJeerj peer kes MeebefleJeerj veiej ceW ceboejJe=#e keer mLeehevee,
DeefleMee#es$e eer ef$eueeskehegj ceW heeefjpeeleJe=#e keer mLeehevee, keske[er (jepe.) ceW meccesoefMeKej
keer jevee Deeefo Deveskeeveske efvecee&Ce hetpe ceeleepeer kes efveoxMeve eje mecheVe ngS Deewj nes jns
nQ~ YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer keer pevceYetefce kegC[uehegj (veeueboe-efyenej) kes efJekeeme nsleg
YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer keerefle&mlebYe, YeieJeeve ceneJeerj keer efJeMeeue Ke[dieemeve eeflecee meefnle
efJeeMeebefle ceneJeerj cebefoj, veJeien Meebefle efpevecebefoj, ef$ekeeue eewyeermeer cebefoj SJeb vebeeJele&
cenue Deeefo Deveske efvecee&Ce Deehekeer esjCee mes Fme #es$e hej ngS nQ leLee kegC[uehegj leerLe&
efJeeYej kes efueS Deeke<e&Ce kee kesv yeve ieee nw~
YeieJeeve cegefvemegeleveeLe keer pevceYetefce jepeie=ner ceW cegefvemegeleveeLe efpevecebefoj SJeb
efJehegueeeue heJe&le keer leuener ceW ceevemlebYe jevee, YeieJeeve ceneJeerj keer efveJee&CemLeueer heeJeehegjer
ceW peuecebefoj kes mece#e heeC[gkeefMeuee heefjmej ceW YeieJeeve keer Ke[dieemeve eeflecee meefnle YeieJeeve
ceneJeerj efpevecebefoj, ieewlece ieCeOej mJeeceer keer efveJee&CemLeueer iegCeeJeeb peer ceW ieewlece mJeeceer keer
Ke[dieemeve eeflecee meefnle efpevecebefoj, eer meccesoefMeKej peer ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe cebefoj Fleeefo
mecemle efvecee&Ce Yeer hetpe ceeleepeer keer mebesjCee mes ner mecheVe ngS nQ~
Jele&ceeve ceW leerLekej pevceYetefce efJekeeme keer e=BKeuee ceW YeieJeeve heg<heobleveeLe keer pevceYetefce
keekeboer ceW eer heg<heobleveeLe efpevecebefoj kee efvecee&Cekeee& hetCe& neskej GmeceW YeieJeeve heg<heobleveeLe
keer efJeMeeue meJee 9 heg Gegbie heeemeve eeflecee efJejepeceeve nes egkeer nQ, efpemekeer hebekeueeCeke
eeflee petve 2010 ceW mecheVe ngF& Deewj Deye Fme Ghesef#ele pevceYetefce kee heefjee meYeer YeeeW
kees eehle nes jne nw~
leerLekejeW keer Meeele pevceYetefce DeeesOee ceW Jele&ceevekeeueerve JeneB pevceW heeBe leerLekejeW
keer pevceYetefce keer eskeeW hej efpevecebefoj efvecee&Ce keer esjCee eoeve kej Deeheves mebmke=efle kees
peerJevle kejves kee DeYetlehetJe& eeeme efkeee nw~ Gme e=BKeuee ceW eLece leerLekej YeieJeeve
$e+<eYeosJe keer eWke hej megvoj keueelceke cebefoj yevekej GmeceW meJee eej heg heeemeve esle

eeflecee efJejepeceeve ngF& nQ leLee mejet veoer kes le hej YeieJeeve DevevleveeLe kes cebefoj kee
efMeueeveeme neskej efvecee&Cekeee& eue jne nw~ Fmeer ekeej eceMe: Deve eskeeW hej Yeer cebefojeW
kes efvecee&Ce keer eespevee Yeer eue jner nw~
GuuesKeveere nw efke hetpe ceeleepeer kes Deeefe&kee oer#eemLeue-ceeOeesjepehegje (jepe.) ceW
Yeer ieefCeveerecegKe Deeefe&kee eer %eeveceleer oer#ee leerLe& kes efJekeeme kee keee& mecheVe efkeee pee
egkee nw~ eneB megvoj ke=ef$ece heJe&le kee efvecee&Ce kejkes 15 heg Gegbie keeues hee<eeCe Jeeueer
YeieJeeve heee&veeLe keer Ke[dieemeve eeflecee SJeb eewyeermeer efJejepeceeve keer ieF& nQ~ Fme leerLe& keer
hebekeueeCeke eeflee 21 veJecyej mes 26 veJecyej 2010 leke heer"eOeerMe #eguueke eer
ceesleermeeiej peer cenejepe kes meeefVeOe ceW SJeb kece&eesieer ye.jJeerv kegceej pewve kes efveoxMeve ceW
efJeMes<e ceneslmeJehetJe&ke mecheve ngF& nw~
efJeMes<e : lesjnerhe jevee, leerLekej$ee eeflecee SJeb leerveueeske jeveepecyeterhe-nefmleveehegj leerLe& kes efJekeeme keer Deefleerelee kees Decejlee eoeve kejves Jeeueer
Fve jeveeDeeW kee efvecee&Ce hetpe ceeleepeer keer esjCee mes Fefleneme ceW eLece yeej ngDee~ Deewue meved
2007 ceW mJeefCe&ce lesjnerhe jevee keer hebekeueeCeke eeflee ngF&~ efJee ceW eLece yeej efveefce&le
Fme jevee ceW efJejepeceeve 2127 efpeveeefleceeDeeW kes oMe&ve kejkes ueesie Fefle heue keer eeefhle
kejles nQ~ Fmekes Deefleefje nefmleveehegj ceW pevces YeieJeeve MeebefleveeLe-kegbLegveeLe-DejnveeLe keer
31-31 heg Gegbie Ke[dieemeve eefleceeDeeW SJeb 56 heg Gegbie efveefce&le leerveueeske jevee keer
efpeveeefleceeDeeW keer hebekeueeCeke eeflee hejJejer meved 2010 ceW ngF& pees nefmleveehegj kes
DeefleMee ceW eej eeBo ueiee jner nQ~
10. efJee ceW DeveesKeer 108 heg cetefle& efvecee&Ce keer esjCee-efJee kes Deeeflece
Deeee& kes he ceW 108 heg Gegbie YeieJeeve $e+<eYeosJe keer Ke[dieemeve eeflecee kes efvecee&Ce kee
keee& ceebieerlegbieer (cene.) kes heJe&le hej hetpe ceeleepeer keer esjCee mes gleieefle mes eue jne nw~
egieeW-egieeW leke efpeveMeemeve keer ceefncee kees efJekeefmele kejves Jeeueer en eeflecee pewve mebmke=efle kes
efJeMeeue JeefelJe kee heefjee Yeer peveceeveme kees eoeve kejsieer~
11. efMej[er (ceneje^) ceW %eeveleerLe&-efMej[er (ceneje^) kees pewve mebmke=efle kesv
kes he ceW mLeeefhele kejves nsleg JeneB hej %eeveleerLe& kes efvecee&Ce keer eespevee cetle& he ues jner nw,
efpemeceW hetpe ceeleepeer kes efveoxMeevegmeej YeieJeeve heee&veeLe keer efJeMeeue eeflecee efJejepeceeve kejkes
efJeMes<e efvecee&Ce mecheVe efkeee pee jne nw~
12. pe=efcYekee leerLe& efJekeeme keer esjCee-YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer keer kewJeue
Yetefce pe=befYekee pees Deepe efyenej eevle ceW pecegF& kes veece mes eefme nw, JeneB Ske vetleve Yetefce hej

(27)

(28)

pe=efcYekee leerLe& kee efvecee&Ce emleeefJele nw, pees MeerIe ner YeeeW kes leerLe&ee$ee keer esCeer ceW
DeeSiee~
13. Oece&eYeeJevee kes efJeefJeOe Deeeece-pecyeterhe jevee kes efvecee&Ce kee ecegKe
ue#e ueskej efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve veeceke mebmLee kee jepeOeeveer efouueer ceW
hetpe ceeleepeer keer esjCee mes meved 1972 ceW ie"ve efkeee ieee~ Fmeer mebmLeeve ves efJeefJeOe
Oece&eYeeJevee kes keeeeX kee efve<heeove efkeee nw~ mebmLeeve efmLele Jeerj %eeveesoe evLeceeuee eje
ueeKeeW keer mebKee ceW ebLe ekeeMeve, eejeW DevegeesieeW kes %eeve mes meceefvJele mecei%eeve ceeefmeke
heef$ekee kee ekeeMeve, Ceceeskeej ceneceb$e yeQke Fleeefo efkeleveer ner keee&eespeveeSB efpeveMeemeve keer
keerefle& kees efvejblej emeeefjle kej jner nQ~
hetpe ceeleepeer keer esjCee mes meved 1982 ceW lelkeeueerve eOeeveceb$eer eerceleer Fbefoje ieebOeer
eje jepeOeeveer efouueer mes GodIeeefle pecyeterhe %eeve peesefle ves leerve Je<e& leke mechetCe& YeejleJe<e&
ceW pewveOece& kes efmeebleeW kee eeej-emeej efkeee Deewj Deble ceW en peesefle DeKeC[he mes
lelkeeueerve kesvere j#eeceb$eer-eer heer.Jeer. vejefmebnejeJe eje pecyeterhe mLeue hej mLeeefhele kej
oer ieeer~ Fmeer ekeej Deewue meved 1998 ceW lelkeeueerve eOeeveceb$eer eer Deue efyenejer Jeepeheseer
ves YeieJeeve $e+<eYeosJe meceJemejCe eerefJenej kee jepeOeeveer efouueer mes eJele&ve efkeee, pees
mecemle eebleeW ceW eJele&ve kes heeeled YeieJeeve $e+<eYeosJe keer oer#eemLeueer-eeeie leerLe& hej efveefce&le
meceJemejCe cebefoj ceW mLeeefhele neskej egieeW-egieeW leke kes efueS YeieJeeve $e+<eYeosJe kes
JeemleefJeke meceJemejCe keer eeo efouee jne nw~ YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce-kegC[uehegj
(veeueboe) mes meved 2003 ceW YeieJeeve ceneJeerj peesefle jLe kee efJeefJeOe eebleeW ceW meheue
eJele&ve Yeer Fmeer e=BKeuee keer efJeefMe ke[er nw~
pewveOece& keer eeeervelee leLee YeieJeeve $e+<eYeosJe kes veece SJeb efmeebleeW kees peve-peve leke
hengBeeves kes efueS hetpe ceeleepeer ves meved 1997 ceW jepeOeeveer efouueer ceW efJeMeeue eewyeerme
keuheogce ceneceC[ue efJeOeeve Deeeesefpele kejeee, efpemekee PeC[ejesnCe hetJe& je^heefle [e@.
Mebkejoeeue Mecee& ves efkeee SJeb efouueer kes cegKeceb$eer eer meeefnye efmebn Jecee&, ceOeeosMe kes
cegKeceb$eer eer efoefiJepee efmebn leLee eerceleer meg<ecee mJejepe Deeefo Deveske kewefyeves cebef$eeeW ves
GheefmLele neskej Oece&ueeYe efueee~ meeLe ner YeieJeeve $e+<eYeosJe pevcepeebleer Je<e& (meved
1997-1998 ceW) leLee YeieJeeve $e+<eYeosJe Debleje&^ere efveJee&Ce ceneceneslmeJe Je<e& (meved
2000 ceW lelkeeueerve eOeeveceb$eer eer Deue efyenejer Jeepeheseer eje GodIeeefle) Yeer hetpe
ceeleepeer keer esjCee eje efJeefJeOe Oece&eYeeJevee kes keee&eceeW meefnle mecheVe ngS~ efJeefYeVe er.Jeer.
ewveueeW eje hetpe ceeleepeer kes leerLekej peerJeve oMe&ve (meefe$e) SJeb Deve efJe<eeeW hej
eYeeJeke eJeeve uecyes mecee leke emeeefjle ngS SJeb nes jns nQ~ hetpe ceeleepeer keer esjCee mes

mLeeefhele DeefKeue YeejleJe<eeae efoiecyej pewve ceefnuee mebie"ve Deheveer mewke[eW F&keeFeeW eje
efoiecyej pewve meceepe keer veejer Meefe kees me=peveelceke keeeeX nsleg mebieef"le kej jns nw~
Fmekes Deefleefje efkeleves ner Deve Oece&eYeeJevee kes keee& hetpe ceeleepeer ves mecheVe efkees nQ
efpevekee eneB uesKeve lees mebYeJe veneR nw, efkevleg Deepe hetje meceepe Gvekes keee&keueeheeW mes heefjefele
neskej GvnW kece&"lee keer cetefle& kes he ceW heneevelee nw~
14. mebIe<e& efJepes$eer-hetpe ceeleepeer ves eejbYe mes Dehevee ecegKe ue#e yeveeee- eleske
keee& Deeieceevegketue ner kejvee~ hegve: Gve keeeeX kes efve<heeove ceW pees Yeer efJeIve Deeles nQ, GvnW
yengle ner MeebeflehetJe&ke Pesuekej hetjer levceelee kes meeLe Gme keee& kees heefjhetCe& kejvee Gvekeer
efJeMes<elee jner nw~ Gvekee hetje peerJeve Dee<e& hejcheje kee mebj#eCe kejles ngS Deheves cetueiegCeeW ceW
yeeOee ve Deeves oskej efpeveOece& keer DeefOekeeefOeke eYeeJevee kes meeLe Jeleerle ngDee nw~
15. YeieJeeve heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere meneeefyo ceneslmeJe kee
Deeeespeve-23JeW leerLekej YeieJeeve heee&veeLe keer pevceYetefce JeejeCemeer ceW 6 peveJejer 2005
kees hetpe ceeleepeer keer esjCee SJeb memebIe meeefveOe ceW YeieJeeve heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere
meneeefyo ceneslmeJe kee GodIeeve efkeee ieee~ YeieJeeve keer kesJeue%eeve keueeCeke Yetefce
Deefn$e, efveJee&CeYetefce eer meccesoefMeKej peer Fleeefo Deveskeeveske leerLeeX hej efJeefJeOe
DeeeespeveeW kes meeLe en Je<e& ceveeee ieee~ Je<e& 2006 kees meccesoefMeKej Je<e& kes he ceW
ceveeves keer esjCee hetpe ceeleepeer ves eoeve keer, leeefke leve-ceve-Oeve mes efoiecyej pewve meceepe
Deheves ceneve leerLe&jepe eer meccesoefMeKej peer kes eefle meceefhe&le nes mekes~ hegve: efomecyej
2007 ceW Deefn$e ceW Deeeesefpele meneeefyo cenecemlekeeefYe<eske kes meeLe Fme ef$eJe<eeae
ceneslmeJe kee meceeheve efkeee ieee~
16. Meleeyoer kee DeYetlehetJe& DeJemej : oer#ee mJeCe& peebleer -JewMeeKe ke=<Cee otpe,
Jeer.efve.meb. 2532 DeLee&led 15 Deewue 2006 kees Deheveer Deeefe&kee oer#ee kes 50 Je<e& hetCe&
kejves Jeeueer hetpe ceeleepeer Jele&ceeve efoiecyej pewve meeOeg hejcheje ceW meJee&efOeke eeeerve oeref#ele
nesves kes ieewjJe mes ege neskej nce meYeer kes efueS DeefleMeekeejer eeeerve eeflecee kes meMe yeve
ieF~ pecyeterhe-nefmleveehegj ceW 14 mes 16 Deewue 2006 leke ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer
ceeleepeer Deeefe&kee oer#ee mJeCe& peebleer ceneslmeJe kee YeJe Deeeespeve kejkes mecemle
meceepe ves hetpe ceeleepeer kes eerejCeeW ceW Deheveer efJevece efJeveeebpeefue Deefhe&le keer~
17. Dece=lecee neW Je<e& legcnejs : nerjke peebleer ceneslmeJe-efpevekeer oerIe&keeefueke
lehemee kes Je<eeX keer efieveleer peevekej Deveske Deeeee&, cegefve, Deeefe&keeSB Fleeefo Yeer Fme yeele kees
kenles ngS ieewjJe kee DevegYeJe kejles nQ efke Deepe efpeleveer cesjer Gce Yeer veneR nw Gmemes DeefOeke
lees hetpe ceeleepeer keer oer#ee Deeeg nw, DeLee&led 18 Je<e& keer Gce mes leeie ceeie& hej efpevneWves keoce

(29)

(30)

peerJeve kes 59 Je<e& Yeer GvneWves efveefJe&IveleehetJe&ke hetCe& efkees nQ~ FmeerefueS Fvekes 75JeW
pevceefoJeme hej 12 mes 14 Deketyej 2008 kees je^ere mlej hej nerjke peebleer ceneslmeJe
ceveeee ieee~
18. efJeeMeebefle Deefnbmee meccesueve kee GodIeeve efkeee je^heefle peer ves-21
efomecyej 2008 kees pecyeterhe-nefmleveehegj ceW hetpe ceeleepeer keer esjCee mes Deeeesefpele efJeeMeebefle
DeeEnmee meccesueve kee GodIeeve Yeejle keer eLece ceefnuee je^heefle eerceleer eefleYee osJeerefmebn
heeerue kes kejkeceueeW mes ngDee~ hegve: meved 2009 Meebefle Je<e& ceW hetjs osMe ceW efJee keer Meebefle
kes efueS Oeeefce&ke Devegeve SJeb mebieesefeeW kes keee&ece Deeeesefpele efkeS ieS~
19. eLeceeeee& eer Meebeflemeeiej Je<e& ceveeves keer esjCee-yeermeJeeR meoer kes eLece
efoiecyej pewveeeee& eeefj$eeeJeleea eer Meebeflemeeiej peer cenejepe kes ceneve GhekeejeW mes pevepeve kees heefjefele kejeves kes GsMe mes hetpe ceeleepeer ves Je<e& 2010 kees eLeceeeee& eer
Meebeflemeeiej Je<e& kes he ceW ceveeves keer esjCee mecemle meceepe kees eoeve keer~ Fme Je<e& kee
GodIeeve pes ke=. elego&Meer, 11 petve 2010 kees pecyeterhe-nefmleveehegj ceW YeieJeeve MeebefleveeLe
pevce-oer#ee SJeb efveJee&CekeueeCeke kes MegYe efoJeme efkeee ieee leLee pes ke=. elego&Meer, 31
ceF& 2011 leke en Je<e& hetjs osMe kes efJeefYeVe DebeueeW ceW Deveske Oece&eYeeJeveelceke keee&eceeW
kes meeLe efJeefYeVe DeeeespeveeWhetJe&ke ceveeee ieee nw~
Ssmeer ceneve elegceg&Keer eefleYee keer Oeveer hetpe ceeleepeer kes ejCeeW ceW YeeJeYeervee keesefMe:
veceve nw leLee YeieJeeve efpevesv mes ener eeLe&vee nw efke Gvekes Fme heefJe$e leeieceeer peerJeve kee
nceW Meleeyoer ceneslmeJe Yeer ceveeves kee ueeYe eehle nes leLee Deehekes eje veee-veee meeefnle
pevelee kees eehle neslee jns, ener cebieuekeecevee nw~

Ske Deefleere pewve kesv

MM`NN

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve - pecyeterhe

-mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe jJeervkeerefle& mJeeceer
efheues leerve oMekeeW mes jepeOeeveer efouueer keer Gej efoMee ceW GejeosMe kes efpeuee
cesj" eqmLele heewjeefCeke leerLe& neqmleveehegj ceW pecyeterhe veece mes Ske je^ere Deewj
Debleje&^ere Deeke<e&Ce kee kesv DeJeefmLele nw~ 200 Heg kes Jeeme ceW efvee|cele pewve Yetieesue
keer Deefleere jevee pecyeterhe kes Devoj nukes iegueeyeer mebiecejcej mes efvee|cele 101
Heg TBes megces heJe&le keer MeesYee Deepe efkemekes ceve kees Deekee|<ele veneR kejleer nw?
eeeerve pewve meeefnle SJeb Yetieesue kes heefjeeeke, Jew%eeefvekeeW kes efueS MeesOe kesv,
DeeOeeeqlceke GVeeve kes efueS heefJe$e mLeeve, ceeveefmeke Meebefle SJeb efpevesv YeieJeeve keer
hetpeve-Yeefe kes mechetCe& meeOeveeW leLee mecemle DeeOegefveke megefJeOeeDeeW keer GheueyOelee
meefnle Fme Deveghece leerLe& keer peveke mebmLee kee veece nw-efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe
mebmLeeve (jefpe.)~ pewve meceepe keer meJeexe meeOJeer hetpe ieefCeveerecegKe Deee|ekeeefMejesceefCe
eer %eeveceleer ceeleepeer keer heeJeve esjCee mes 1972 ceW Fme mebmLeeve kee met$eheele efkeee
ieee~ efoiecyej pewve Fbmeret Dee@He kee@mceesieeefHeke efjmee& (Digambar Jain
Institute of Cosmographic Research) kes veece mes eefme Fme mebmLeeve
kee DeeOeejYetle ue#e Lee-pecyeterhe kee efvecee&Ce Deewj en pecyeterhe ner Deblele: mebmLeeve
kee cegKe keeee&uee yeve ieee~
pebyeterhe keer 30 Ske[ heefJe$e Yetefce hej mebmLeeve kes eje mebeeefuele efJeefYeVe
eespeveeDeeW/jeveeDeeW kee mebef#ehle efJeJejCe efvecveebefkele nw1. pebyeterhe jevee-efpevesv YeieJeeve keer 207 eefleceeDeeW mes heeJeve Yeejleere
efMeuhe Deewj pewve Yetieesue kee Deefleere GoenjCe, DeeOegefveke Deeke<e&CeeW-efyepeueer kes HeewJJeejs,
veewkee-efJenej Fleeefo meefnle~
2. keceue cebefoj-YeieJeeve ceneJeerj keer DeefleMeekeejer Ke[dieemeve eeflecee Fme
cebefoj ceW efJejepeceeve nQ~
3. Oeeve cebefoj-24 leerLekej YeieJevleeW keer eefleceeDeeW meefnle eR jevee Fme cebefoj
ceW efJejepeceeve nQ, pees efke Oeeve (Meditation) kejves nsleg Geceesece ceeOece nQ~
4. ef$ecete|le cebefoj-YeieJeeve DeeefoveeLe, Yejle SJeb yeengyeueer keer Ke[dieemeve eefleceeDeeW

(31)

(32)

mes Fme cebefoj kee veece meeLe&ke nw~ keceue hej efJejepeceeve YeieJeeve vesefceveeLe SJeb
heee&veeLe mes Fme cebefoj keer MeesYee efiegefCele nes ieeer nw~
5. Jeemeghetpe cebefoj-Fme cebefoj ceW 12JeW leerLekej-Jeemeghetpe mJeeceer keer Ke[dieemeve
eeflecee efJejepeceeve nQ~
6. MeebefleveeLe cebefoj-efpeve YeieJevleeW kes ieYe&, pevce, lehe Deewj %eeve keueeCekeeW
mes neqmleveehegj keer Yetefce hejce-heeJeve ngF& nw, Gve Meebefle-kegbLeg Deewj DejnveeLe YeieJebleeW keer
Ke[dieemeve eefleceeSB Fme cebefoj ceW efJejepeceeve nQ~
7. cebefoj-Deefjnble, efme, Deeeee&, GheeOeee Deewj meeOeg hejcesefeeW keer
eefleceeDeeW meefnle (Deesce) jevee Fme cebefoj ceW efJejeefpele nw~
8. efJeeceeve yeerme leerLekej cebefoj-Fme cebefoj ceW efJeosn #es$e kes efJeeceeve 20
leerLekejeW keer eefleceeSB yeerme keceueeW hej efJejepeceeve nQ~
9. meneket cebefoj-efpevesv YeieJeeve keer 1008 eefleceeDeeW meefnle~
10. YeieJeeve $e+<eYeosJe cebefoj-Oeeleg efvee|cele YeieJeeve $e+<eYeosJe keer cetueveeeke
eeflecee SJeb Deve efpeve eefleceeDeeW meefnle~
11. YeieJeeve $e+<eYeosJe keere|lemlebYe-YeieJeeve $e+<eYeosJe Devleje&<^ere efveJee&Ce
ceneceneslmeJe Je<e& ceW efvee|cele, YeieJeeve kes peerJeve eefj$e kees eoe|Mele kejves Jeeuee,
8 eefleceeDeeW mes meceeqvJele 31 Heg TBee keere|lemlebYe~
12. lesjnerhe efpeveeuee-Fme cebefoj kes Deboj ceOeueeske kes lesjnerheeW keer
Deke=ef$ece jevee kee Deefle megvojlee kes meeLe efoioMe&ve kejeee ieee nw, efpemeceW hebeces
heJe&leeW kes meeLe-meeLe kegue 2127 eefleceeSB efJejepeceeve nQ~
13. Deeheo efoiecyej pewve cebefoj-Fme cebefoj kes Deboj eLece pewve leerLekej
YeieJeeve $e+<eYeosJe keer efveJee&CeYetefce Deeheo-kewueeMeheJe&le keer Deeke<e&ke eefleke=efle efJejepeceeve
nw~ kewueeMeheJe&le kee ner otmeje veece Deeheo nw~ 4 HejJejer 2000 kees ueeue efkeuee
cewoeve, efouueer ceW lelkeeueerve eOeeveceb$eer eer Deue efyenejer Jeepeheseer eje Fme eefleke=efle
kes mece#e efveJee&Ceuee[t e{ekej Fmekee GodIeeve efkeee ieee~
14. veJeen Meeefvle efpevecebefoj-hetpe ceeleepeer keer heeJeve esjCee mes Gej
Yeejle ceW eLece yeej efveefce&le Fme veJeenMeebefle efpevecebefoj ceW veJeen Deefj efveJeejke
veJe leerLekejeW keer Oeeleg efveefce&le megvoj eefleceeSB efJejepeceeve nQ, efpevekes oMe&ve-hetpeve
kejkes YeeieCe Deheves eneW keer Meebefle kejles ngS osKes peeles nQ~

15. leerLekej$ee keer efJeMeeue eefleceeSB-nefmleveehegj ceW pevces leerLekej eer

MeebefleveeLe-kegbLegveeLe-DejnveeLe YeieJeeve keer 31-31 heg keer Ke[dieemeve eefleceeSB hetpe
ceeleepeer keer esjCee mes pecyeterhe mLeue hej efJejepeceeve ngF& nQ, efpevekee efJeMeeue cebefoj Yeer
emleeefJele nw~
16. leerveueeske keer YeJe jevee-ef$eueeskemeej, efleueeseheCCeefe Deeefo
kejCeevegeesie ebLeeW kes Devegmeej leerve ueeske keer megvoj jevee kee efvecee&Ce Yeer hetpe ceeleepeer
keer esjCee kee ner megheue nw~ FmeceW DeleeOegefveke megefJeOee kes efueS efuehe ueieeF& ieF& nw,
efpememes meYeer YeeieCe efmeefMeuee leke kes oMe&ve eehle kej mekeles nQ~
17. pecyeterhe hegmlekeeuee-eeeerve nmleefueefKele SJeb ekeeefMele ueieYeie
15000 iebLeeW SJeb hegmlekeeW kes mebien meefnle~
18. pecyeterhe Deew<eOeeuee
19. %eeveceleer keuee cebefojced-neqmleveehegj kes heewjeefCeke Fefleneme kees eoe|Mele
kejves Jeeueer PeebefkeeeW meefnle~
20. %eeveceleer nerjke peebleer Skemeesme-efJeMes<e ke=ef$ece jsue, efpemeceW
eewyeermeeW leerLekejeW keer 16pevceYetefceeeW kee efJeefJeOe PeeBefkeeeW SJeb efe$eeJeueer kes ceeOece
mes ceveceesnke emlegleerkejCe efkeee ieee nw~
21. Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee-1972 ceW mebmLeeefhele Fme iebLeceeuee eje Deye leke
ueeKeeW keer mebKee ceW ueieYeie 300 ebLeeW SJeb hegmlekeeW kes mebmkejCeeW kee ekeeMeve nes egkee nw~
22. mecei%eeve ceeefmeke heef$ekee-en heef$ekee meved 1974 mes ueieeleej
ekeeefMele nes jner nw, efpemeceW pewve MeeeeW kes meejhe uesKeeW SJeb Deve cenlJehetCe&
keee&eceeW kee mebkeueve Ske mLeeve hej eehle neslee nw~
23. jepee eseebme YeespeveMeeuee-Deeves Jeeues oMe&veee|LeeeW kees eefleefove Meg
(pewveeee& kes Deveghe) Yeespeve GheueyOe kejeves Jeeuee en efoiecyej pewve meceepe kee
eLece Yeespeveeuee nw, peneB Ske meeLe 500 ueesie yew"kej Yeespeve kej mekeles nQ~
24. Oece&MeeueeSB-200 mes DeefOeke heuew, yebieues Fleeefo, efpeveceW "njves
mebyebOeer meYeer DeeOegefveke megefJeOeeSB GheueyOe nQ~
25. ceveesjbpeve kes meeOeve-lejn-lejn kes Petues, yeeeW keer jsue, nBmeer kes
ieesueiehhes, veewkee efJenej, HeewJJeejs, njs-Yejs uee@ve, hetjs kewcheme ceW Ietceves kes efueS SsjeJele
neLeer (ceesj mes mebeeefuele), efyepeueer keer Deeke<e&ke JeJemLee, megvoj eeke=efleke Me

(33)

(34)

Fleeefo yejyeme ner oMe&veee|LeeeW kees Fme YeJe jevee keer leguevee mJeie& mes kejves
kes efueS esefjle kejles nQ~

9 Deewue 1998 kees leeuekeesje msef[ece, efouueer mes osMe Yej ceW YeceCe kejves nsleg
YeieJeeve $e+<eYeosJe meceJemejCe eerefJenej jLe kee GodIeeve~ 3 Je<e& leke osMeYej
ceW leerLekej YeieJevleeW kes meJeexoeer efmeebleeW SJeb pewveOece& keer eeeervelee kee eeej-emeej
kejves kes heMeeled en meceJemejCe Fueeneyeeo Ge veeeeuee kes lelkeeueerve cegKe
veeeeOeerMe eje leerLekej $e+<eYeosJe lehemLeueer eeeie leerLe& (Fueeneyeeo) ceW mLeeefhele
kej efoee ieee~
Deketyej 1998-pecyeterhe mLeue hej je^ere kegueheefle meccesueve, efpemekee
GodIeeve efkeee ieee-mJeieeae eer jepesMe heeeue (lelkeeueerve mebmeo meome eje)~
HejJejer 2000-lelkeeueerve eOeeveceb$eer eer Deue efyenejer Jeepeheseer eje
4 HejJejer 2000 kees ueeue efkeuee cewoeve, efouueer ceW Ske Je<e& leke eueves Jeeues
YeieJeeve $e+<eYeosJe Debleje&^ere efveJee&Ce ceneceneslmeJe Je<e& kee GodIeeve efkeee ieee~
Fme egie ceW pewveOece& kes eLece leerLekej YeieJeeve $e+<eYeosJe hej 1008 mebieesefeeW
keer e=bKeuee, YeieJeeve $e+<eYeosJe keere|lemlebYeeW kee efvecee&Ce leLee Deve Deveske meeceeefpeke
SJeb Mew#eefCeke keee&ece je^ere SJeb Debleje&^ere mlej hej Fme Je<e& kes Debleie&le Deeeesefpele
efkees iees~
esjCes, kevee[e, vetpemeea Deeefo efJeosMe keer YetefceeeW hej Yeer FvneR esjCeeDeeW kes
ceeOece mes 4 HejJejer 2000 kees efveJee&Ce ceneceneslmeJe ceveeee ieee~
petve 2000-pecyeterhe mLeue hej 11 petve 2000 kees pewveOece& keer eeeervelee
efJe<ee hej je^ere mesefceveej Deeeesefpele efkeee ieee~
HejJejer 2001-YeieJeeve $e+<eYeosJe keer oer#eeYetefce-eeeie (Fueeneyeeo) ceW
leerLekej $e+<eYeosJe lehemLeueer leerLe& kee veJeefvecee&Ce~ Fme leerLe& hej YeieJeeve kes oer#ee
keueeCeke kes eleerkemJehe Oeeleg kes JeJe=#e kes veeres Oeeve ceW ueerve ceneeesieer $e+<eYeosJe
keer meJee heebe Heg Gegbie efheer-keceC[ueg meefnle Ke[dieemeve eeflecee, kesJeue%eeve
keueeCeke kes eleerkemJehe YeieJeeve keer elegceg&Keer eeflecee meefnle efoJe meceJemejCe
jevee leLee efveJee&Ce keueeCeke kes eleerke mJehe 51 Heg Gegbie kewueeMeheJe&le keer
YeJe jevee hej YeieJeeve $e+<eYeosJe keer 14 Heg Gegbie Deleble ceveesnejer ueeueJeCeea
heeemeve eeflecee leLee leerve eewyeermeer kes eleerke mJehe 72 efpeve eefleceeSB efJejepeceeve nQ~
$e+<eYeosJe keere|lemlebYe Yeer mLeeefhele nw~ 4 mes 8 HejJejer 2001 leke YeieJeeve $e+<eYeosJe
hebekeueeCeke eeflee SJeb 1008 cenekegbYeeW mes kewueeMeheJe&le hej eefleefle YeieJeeve
$e+<eYeosJe kee cenekegbYecemlekeeefYe<eske keee&ece~

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje

Deeeesefpele meeceeefpeke SJeb Mew#eefCeke keee&ece
Deketyej 1981-pecyeterhe (neqmleveehegj) mLeue hej pecyeterhe %eevepeesefle
mesefceveej~
31 Deketyej 1982-efHekekeer Dee@ef[esefjece-efouueer ceW pecyeterhe mesefceveej
efpemekee GodIeeve eer jepeerJe ieebOeer, lelkeeueerve mebmeo meome eje efkeee ieee~
Deewue 1985-pecyeterhe (neqmleveehegj) mLeue hej pewve ieefCele Deewj ef$eueeske
efJe%eeve efJe<ee hej Debleje&^ere mesefceveej, efpemekee GodIeeve G.e. kes lelkeeueerve ceb$eer
eesHesmej JeemegosJe eEmen eje efkeee ieee~
petve 1982 mes Deewue 1985-ueeueefkeuee cewoeve, efouueer mes lelkeeueerve
eOeeveceb$eer eerceleer FbefojeieebOeer eje 4 petve, 1982 kees hetjs osMe ceW YeceCe kejves nsleg
pecyeterhe %eevepeesefle jLe kee GodIeeve efkeee ieee~ pevemeeOeejCe ceW DeeEnmee,
eeefj$e-efvecee&Ce leLee efJee yevOeglJe kes mebosMe kee eeej-emeej kejles ngS 1045 efove
leke osMe Yej ceW YeceCe kejves kes heeeled en %eeve peesefle lelkeeueerve j#eeceb$eer eer heer.Jeer.
vejefmecne jeJe (YetlehetJe& eOeeveceb$eer) eje pecyeterhe kes cegKe ej kes mece#e meowJe kes
efueS mLeeefhele kej oer ieF&~
1992-Debleje&peere eefj$e efvecee&Ce mebieeser kee pebyeterhe mLeue hej
eer vesceerebo pewve, efJeOeeeke (ceOeeosMe) keer DeOe#elee ceW Deeeespeve efkeee ieee~
pewve ieefCele SJeb eeefj$e efvecee&Ce Deeefo efJe<eeeW hej ngF& mebieesefeeB cesj"
efJeeefJeeeuee SJeb efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve kes mebege lelJeeJeOeeve
ceW Deeeesefpele keer ieF~
1993-DeeesOee ceW DeJeOe efJeMJeefJeeeuee-Hewpeeyeeo kes mebege lelJeeJeOeeve ceW
Yeejleere mebmke=efle kes Deee eCeslee YeieJeeve $e+<eYeosJe efJe<ee hej mebiees<"er~
Deketyej 1995-cesj" efJeMJeefJeeeuee kes mebege lelJeeJeOeeve ceW hebeefoJemeere
ieefCeveer Deee|ekee eer %eeveceleer meeefnle mebieeser-95~
ceee&-Deewue 1998-lelkeeueerve eOeeveceb$eer eer Deue efyenejer Jeepeheseer eje

(35)

(36)

meved 2003-2004-YeieJeeve ceneJeerj keer pevceYetefce kegC[uehegj (veeueboe)

ceW vebeeJele& cenue leerLe& kee efvecee&Ce~ YeieJeeve ceneJeerj cebefoj, YeieJeeve $e+<eYeosJe
cebefoj, veJeienMeebefle efpevecebefoj, ef$ekeeue eewyeermeer cebefoj Deewj vebeeJele& cenue (YeieJeeve
ceneJeerj kee pevce cenue) SJeb GmeceW mLeeefhele YeieJeeve MeebefleveeLe efpeveeuee Fme leerLe& kes
cegKe Deeke<e&Ce nQ~ ceneJeerj keer pevceYetefce kes eeej-emeej nsleg YeieJeeve ceneJeerj
peesefle jLe mechetCe& YeejleJe<e& ceW eJele&ve kej egkee nw~
meved 2005-2007-YeieJeeve heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere meneeefyo
ceneslmeJe-6 peveJejer 2005 kees pevceYetefce JeejeCemeer mes Fmekee YeJe GodIeeve neskej hetjs
Ske Je<e& leke (27 efomecyej 2005 leke) Fmes efJeefYeVe DeeeespeveeW kes meeLe ceveeee ieee~
hegve: meved 2006 ceW hetpe ceeleepeer ves YeieJeeve heee&veeLe efveJee&CeYetefce
meccesoefMeKej Je<e& Ieesef<ele efkeee leLee efomecyej 2007 ceW kesJeue%eeve Yetefce Deefn$e
leerLe& hej YeieJeeve heee&veeLe meneeefyo ceneslmeJe kee je^ere keee&ece Deeeesefpele
kejkes 4 peveJejer 2008 kees YeieJeeve heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere meneeefyo
ceneslmeJe kee meceeheve efkeee~
efJeMes<ehe mes Fme mebmLeeve eje 21 efomecyej 2008 kees pecyeterhenefmleveehegj ceW efJeeMeebefle Deefnbmee meccesueve kee Deeeespeve efkeee ieee,
efpemekee GodIeeve hetpe ieefCeveer eer %eeveceleer ceeleepeer memebIe kes meeefveOe ceW
Yeejle ieCeleb$e keer je^heefle ceneceefnce eerceleer eefleYee osJeerefmebn heeerue kes
kejkeceueeW eje mecheVe ngDee~ Fme DeJemej hej je^heefle peer Deheves heefle [e@.
osJeerefmebn MesKeeJele kes meeLe meccesueve ceW heOeejeR~ keee&ece ceW GejeosMe kes
jepeheeue eer er.Jeer. jepesej leLee mJeemLe ceb$eer eer Deveble kegceej efceee Yeer
heOeejs~ Fmeer DeJemej hej hetpe ceeleepeer eje Je<e& 2009 kees Meebefle Je<e&
kes he ceW ceveeves keer Iees<eCee keer ieF&~ en Meebefle Je<e&-2009 Jele&ceeve ceW
mecemle pewve meceepe eje Yeejle kes efJeefYeVe eevleeW ceW Deveske keee&eceeW kes
ceeOece mes ceveeee ieee~
Fme mebmLeeve kes eje mecee-mecee hej efJeefJeOe hebekeueeCeke eefle<"eSb SJeb
Oeee|ceke keee&ece mecheVe nesles jnles nQ~ mebmLeeve kes DeodYegle keee&keueehe keer esCeer ceW nwCeceeskeej ceneceb$e yeQke, peneB eefleJe<e& eeueg YeeeW eje ueeKeeW keer mebKee ceW
Ceceeskeej ceb$e efueKekej pecee kejeS peeles nQ, legceketj (kevee&ke) mes Ske kejes[ ceb$e
SJeb Goehegj (jepe.) mes Ske kejes[ ceb$e meved 2006 ceW Fme yeQke ceW pecee ngS Dele:

GvnW efJeMes<e he mes mecceeefvele efkeee ieee~ kejes[eW ceneceb$e efJeMJeMeebefle keer efkejCeW
emeeefjle kejves ceW DeefleMee OejesnjmJehe nQ~

mebmLeeve eje efoes peeves Jeeues hegjmkeej

ieefCeveer %eeveceleer hegjmkeej-meved 1995 mes eleske heeBe Je<e& ceW en hegjmkeej
pewve Oece& hej Gemlejere MeesOe leLee mebmLeeve keer Mew#eefCeke ieefleefJeefOeeeW ceW meneesie nsleg
efkemeer Yeer pewve efJeeve ee meceefhe&le keee&kelee& kees 1,00,000/-(Ske ueeKe) hees keer
veieo jeefMe, eMeeqmle-he$e Fleeefo kes meeLe eoeve efkeee peelee Lee~ Deewue 2006 ceW
ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer Deeefe&kee oer#ee mJeCe& peebleer ceneslmeJe kes DeJemej hej
mebmLeeve eje eefleJe<e& Fme hegjmkeej kees osves kee efveCe&e efueee ieee Dele: Deye en hegjmkeej
eefleJe<e& efkemeer Jeefj efJeeve DeLeJee efJeefMe meceepemesJeer kees eoeve efkeee peelee nw~
Deee|ekee jlveceleer hegjmkeej-meved 1999 ceW mLeeefhele 11,000/- hees keer
veieo jeefMe meefnle eefleJe<e& eoeve efkeee peeves Jeeuee hegjmkeej~
pecyeterhe hegjmkeej-meved 2000 ceW mLeeefhele 25,000/- hees keer veieo jeefMe
meefnle eefleJe<e& eoeve efkeee peeves Jeeuee hegjmkeej~
eer essueeue pewve hegjmkeej-meved 2003 ceW mLeeefhele 11,000/-hees keer
veieo jeefMe meefnle eefleJe<e& eoeve efkeee peeves Jeeuee hegjmkeej~
vebeeJele& cenue hegjmkeej-meved 2004 mes eejbYe 25000/-hees keer veieo jeefMe
meefnle eefleJe<e& eoeve efkeee peeves Jeeuee hegjmkeej~
Ghejese hegjmkeejeW kes Deefleefje YeieJeeve $e+<eYeosJe Debleje&<^ere efveJee&Ce ceneslmeJe Je<e& kes
DeJemej hej Ieesef<ele YeieJeeve $e+<eYeosJe vesMeveue DeJee[&, yeeeer hegjmkeej, YeieJeeve
ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj hegjmkeej, ieefCeveer %eeveceleer oer#ee mJeCe& peebleer hegjmkeej
SJeb nerjke peebleer hegjmkeej Yeer mebmLeeve eje eoeve efkees pee egkes nQ~

Fueeneyeeo-G.e. ceW
leerLekej $e+<eYeosJe lehemLeueer eeeie leerLe& kee efvecee&Ce
meved 2001 ceW mebmLeeve kes Devleie&le YeieJeeve $e+<eYeosJe oer#ee SJeb kesJeue%eevekeueeCeke
Yetefce eeeie (G.e.) ceW Fme leerLe& kee efvecee&Ce Fueeneyeeo-yeveejme neFJes hej efkeee ieee
nw~ Fme leerLe& heefjmej ceW $e+<eYeosJe oer#eekeueeCeke leheesJeve SJeb meceJemejCe jevee
cebefoj kes meeLe-meeLe YeieJeeve keer efveJee&CeYetefce kes eleerke ceW efJeMeeue kewueeMeheJe&le kee Yeer
efvecee&Ce ngDee~ FmeceW 72 ewleeuee nQ leLee heJe&le kes veeres ieghee cebefoj ceW YeieJeeve

(37)

$e+<eYeosJe keer DeefleMeekeejer Oeeleg eeflecee (meJee leerve heg heeemeve) efJejepeceeve
nw~ heJe&le kes F&Meeve keesCe ceW efveefce&le 31 heg TBes keerefle&mlebYe ceW $e+<eYeosJe-ceneJeerj
mJeeceer keer 8 eefleceeSB nQ~ #es$e hej eeef$eeeW kes DeeJeeme-Yeespeve Deeefo keer mechetCe&
DeeOegefveke JeJemLee GheueyOe nw~ Fme leerLe& kee mebeeueve mebmLeeve kes Debleie&le ieef"le
Ghemeefceefle kes eje efkeee pee jne nw~

YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj leerLe& kee efJekeeme

YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj (veeueboe-efyenej) kee efJekeeme kejves nsleg
mebmLeeve kes Devleie&le YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj efoiecyej pewve meefceefle veece
mes Ske Ghemeefceefle yeveeF& ieF&, efpemekes ceeOece mes JeneB vebeeJele& cenue leerLe& heefjmej kee
efvecee&Ce efkeee ieee~ JeneB vebeeJele& cenue leerLe& heefjmej ceW YeieJeeve MeebefleveeLe ewleeuee
kes Deefleefje efJeeMeebefle ceneJeerj cebefoj, YeieJeeve $e+<eYeosJe cebefoj, veJeenMeebefle cebefoj
leLee leerve cebefpeue kee ef$ekeeue eewyeermeer cebefoj nw~ JeneB eeef$eeeW kes efueS DeeOege fveke
megefJeOeeege DeeJeeme SJeb Yeespeve keer mecegefele JeJemLee nw~
Ghejese meYeer efvecee&Ce eespeveeSb, meeceeefpeke, Oeee|ceke leLee Mew#eefCeke keee&ece
hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer keer heeJeve esjCee mes Gvekes memebIe
meeefveOe ceW Fme mebmLeeve eje Deeeesefpele efkees iees nQ~ mebIemLe e%eeeceCeer Deee|ekee
eer eboveeceleer ceeleepeer kee ceeie&oMe&ve SJeb heer"eOeerMe #eguuekejlve eer ceesleermeeiej
peer cenejepe kee efveoxMeve Fve mecemle keeeeX ceW Delevle cenlJehetCe& jnlee nw~

YeieJeeve heg<heobleveeLe pevceYetefce keekeboer leerLe& kee efJekeeme

hetpe ceeleepeer keer esjCee mes ieef"le DeefKeue YeejleJe<eeae efoiecyej pewve leerLekej
pevceYetefce efJekeeme keceser eje YeieJeeve heg<heobleveeLe keer pevceYetefce keekevoer (efveke
ieesjKehegj-G.e.) kee efJekeemekeee& mecheVe efkeee ieee nw~ leerLe& hej YeieJeeve heg<heobleveeLe
keer meJee 9 heg heeemeve eeflecee megvoj efpevecebefoj ceW efJejepeceeve neskej hebekeueeCeke
eeflee mes eefleefle nes egkeer nQ leLee YeieJeeve heg<heobleveeLe keerefle&mlebYe leerLe& keer keerefle& kees
efoied efoievleJeeheer Keeefle eehle kejeves ceW efveefceeYetle nw~
Fme ekeej en mebmLeeve Deheveer efJeefYeVe mecee|hele keee& eespeveeDeeW eje meceepe keer
mesJee ceW eefle#eCe mebueive nw~ ceeveefmeke Meebefle, DeeOeeeqlceke efJekeeme, eeke=efleke meewvoe&
SJeb Deve Deveske ueeYe Ske meeLe eehle kejves nsleg en mebmLeeve pebyeterhe oMe&ve kes efueS
Deehekees meeoj Deecebef$ele kejlee nw~

eeeerve SJeb DeJee&eerve nefmleveehegj

-heer"eOeerMe #eguueke ceesleermeeiej
YeieJeeve DeeefoveeLe kee heLece Deenejneqmleveehegj leerLe& leerLeexb kee jepee nw~ en Oece& heeej kee Deee kesvo jne nw~ eneR
mes Oece& keer hejcheje kee MegYeejbYe ngDee~ en Jen ceneleerLe& nw peneB mes oeve keer hesjCee
mebmeej ves heehle keer~
YeieJeeve DeeefoveeLe ves peye oer#ee OeejCe keer Gme mecee Gvekes osKee-osKeer eej
npeej jepeeDeeW ves Yeer oer#ee OeejCe keer~ YeieJeeve ves kesMe}eWe efkeee, Gve meyeves Yeer
kesMe}eWe efkeee, YeieJeeve ves Jem$eeW kee leeie efkeee, Gmeer hekeej mes Gve jepeeDeeW ves Yeer
veive efoiecyej DeJemLee OeejCe kej }er~ YeieJeeve neLe }keekej Oeeve cegoe ceW Ke[s nes
iees, Jes meYeer jepeeieCe Yeer Gmeer hekeej mes Oeeve kejves }ies efkevleg leerve efove kes yeeo Gve
meYeer kees YetKe-heeme keer yeeOee meleeves }ieer~ Jes yeej-yeej YeieJeeve keer lejHe osKeles
efkevleg YeieJeeve lees ceewve OeejCe kejkes veemeeie o=ef efkees ngS Dee} Ke[s Les, Ske-oes
efove kes ef}S veneR hetjs n ceen kes ef}S Dele Gve jepeeDeeW (cegefveeeW) ves yesewve neskej
pebie} kes He} Keevee SJeb PejveeW kee heeveer heervee heejbYe kej efoee~
Gmeer mecee Jeve osJelee ves heie neskej GvnW jeskee efke-cegefve JesMe ceW Fme
hekeej mes Deveie&} heJe=efe cele kejes~ eefo YetKe-heeme kee ke menve veneR nes heelee nw,
lees Fme peiele hetpe cegefve heo kees es[ oes~ leye meYeer jepeeDeeW ves cegefve heo kees es[kej
Deve JesMe OeejCe kej ef}es~ efkemeer ves pee ye{e }er, efkemeer ves yeuke} OeejCe kej }er,
efkemeer ves Yemce }hes }er, keesF& keger yeveekej jnves }ies Fleeefo~
YeieJeeve $e+<eYeosJe kee n ceen kes heMeeled Oeeve efJemee|pele ngDee, Jewmes lees
YeieJeeve kee efyevee Deenej efkees Yeer keece e} mekelee Lee efkevleg YeefJe<e ceW Yeer cegefve yeveles
jnW, cees#eceeie& e}lee jns, Fmekes ef}S Deenej kes ef}S efveke}s efkevleg Gvekees keneR hej
Yeer efJeefOehetJe&ke SJeb Meg heemegke Deenej veneR efce} hee jne Lee~ meYeer heosMeeW ceW YeceCe nes
jne Lee efkevleg keneR Yeer oeleej veneR efce} jne Lee~ keejCe en Lee efke Gvemes hetJe& ceW
YeesieYetefce keer JeJemLee Leer~ }esieeW kees peerJeveeeheve keer meeceieer -Yeespeve, cekeeve,
Jem$e, DeeYet<eCe Deeefo meye keuheJe=#eeW mes heehle nes peeles Les~ peye YeesieYetefce keer JeJemLee
meceehle ngF&, leye kece&Yetefce ceW kece& kejkes peerJeveesheeesieer meeceieer heehle kejves keer ke}e
YeieJeeve kes efhelee veeefYejee ves SJeb mJeeb YeieJeeve $e+<eYeosJe ves efmeKeeF&~

(39)

(40)

Deefme, ceefme, ke=ef<e, mesJee, efMeuhe SJeb JeeefCepe kejkes peerJeve peerves kee ceeie&
yele}eee~ meye keg yele}eee efkevleg efoiecyej cegefveeeW kees efkeme efJeefOe mes Deenej efoee
peeJes, Fme efJeefOe kees veneR yele}eee~ efpeme Fvo ves YeieJeeve $e+<eYeosJe kes ieYe& ceW Deeves mes
n ceen hen}s mes jlveJe=ef heejbYe kej oer Leer, heeBeeW keueeCekeeW ceW mJeeb Fvo heefle#eCe
GheeqmLele jnlee Lee efkevleg peye YeieJeeve heemegke Deenej heehle kejves kes ef}S YeceCe kej
jns Les, leye Jen Yeer veneR Dee heeee~
mechetCe& heosMeeW ceW YeceCe kejves kes heMeeled neqmleveehegj Deeieceve mes hetJe& jeef$e kes
efhe}s henj ceW eneB kes jepee eseebme kees meele mJehve efoKeeF& efoes, efpemeceW heLece mJehve
ceW megoMe&ve ces heJe&le efoKeeF& efoee~ heelekee} ceW GvneWves peesefle<eer kees yeg}ekej Gve
mJehveeW kee He} hete, leye peesefle<eer ves yeleeee efke efpevekee ces heJe&le hej DeefYe<eske ngDee
nw, pees megces kes meceeve ceneved nQ, Ssmes leerLekej YeieJeeve kes oMe&veeW kee }eYe heehle nesiee~
keg ner osj yeeo YeieJeeve $e+<eYeosJe kee neqmleveehegj veiejer ceW cebie} heoehe&Ce
ngDee~ YeieJeeve kee oMe&ve kejles ner jepee eseebme kees peeeflemcejCe nes ieee, GvnWs Dee"
YeJehetJe& kee mecejCe nes Deeee~ peye YeieJeeve $e+<eYeosJe jepee JepepebIe keer DeJemLee ceW Je
mJeeb jepee eseebme JepepebIe keer helveer jeveer eerceleer keer DeJemLee ceW Les Deewj GvneWves
eejCe $e+efOeejer cegefveeeW kees veJeOee YeefehetJe&ke Deenejoeve efoee Lee, leYeer jepee eseebme
mecePe iees efke YeieJeeve Deenej kes ef}S efveke}s nQ~
en %eeve nesles ner Jes Deheves jepecen} kes ojJeepes hej Ke[s neskej cebie} JemlegDeeW
kees neLe ceW }skej YeieJeeve kee he[ieenve kejves }ies~
ns mJeeceer! veceesmleg veceesmleg veceesmleg De$e efle efle........efJeefOe efce}les ner YeieJeeve
jepee eseebme kes Deeies Ke[s nes iees~ jepee eseebme ves hegve efveJesove efkeee-ceve Megef,
Jeeve Megef, keee Megef, Deenej pe} Meg nw, YeespeveMee}e ceW heJesMe keerefpees~ eewkes ceW
}s peekej heeo he#ee} kejkes hetpeve keer SJeb F#egjme kee Deenej efoee~ Deenej nesles ner
osJeeW ves hebeeMee& keer Je=ef keer~ eej hekeej kes oeveeW ceW mes kesJe} Deenej oeve kes
DeJemej hej ner hebeeMee& Je=ef nesleer nw~ YeieJeeve pewmes hee$e kee }eYe efce}ves hej Gme
jepee eseebme keer YeespeveMee}e ceW Gme efove Yeespeve De#ee nes ieee~ Menj kes meejs vejveejer Yeespeve kej iees, leye Yeer Yeespeve efpelevee Lee Glevee ner yevee jne~
Ske Je<e& kes GheJeeme kes yeeo neqmleveehegj ceW peye YeieJeeve kee heLece Deenej ngDee
lees mecemle he=LJeer ceb[} hej neqmleveehegj kes veece keer Oetce cee ieF&, meJe&$e jepee eseebme
keer heMebmee nesves }ieer~ DeeesOee mes Yejle eeJeleea ves Deekej jepee eseebme kee YeJe

meceejesnhetJe&ke mecceeve efkeee leLee heLece Deenej keer mce=efle ceW eneB Ske efJeMee} mlethe
kee efvecee&Ce kejeee~
oeve kes keejCe ner YeieJeeve DeeefoveeLe kes meeLe jepee eseebme kees Yeer eeo kejles nQ~
efpeme efove eneB heLece Deenej oeve ngDee, Jen efove JewMeeKe megoer leerpe kee Lee~ leye mes
Deepe leke Jen efove heefleJe<e& heJe& kes he ceW ceveeee peelee nw~ Deye Gmes DeeKee leerpe ee
De#ee le=leeree kenles nQ~
Fme hekeej oeve keer hejcheje neqmleveehegj mes heejbYe ngF&~ oeve kes keejCe ner Oece& keer
hejcheje Yeer leye mes Deye leke yejeyej e}er Dee jner nw keeeWefke cebefojeW kee efvecee&Ce, cete|leeeW kee
efvecee&Ce, Meem$eeW kee hekeeMeve, cegefve mebIeeW kee efJenej, oeve mes ner mebYeJe nw Deewj en oeve
eeJekeeW kes eje ner neslee nw~ eJeCeyes}iees} ceW Ske npeej mee} mes Ke[er YeieJeeve yeengye}er
keer efJeMee} heeflecee Yeer eecegC[jee kes oeve kee ner heefleHe} nw, pees efke DemebKe YeJe peerJeeW
kees efoiecyejlJe kee, DeelceMeebefle kee heeJeve mebosMe efyevee yees}s ner os jner nw~
eneB yeveer en pecyeterhe keer jevee Yeer mebhetCe& YeejleJe<e& kes }eKeeW vej-veeefjeeW kes
eje Goej YeeJeeW mes heolle oeve kes keejCe cee$e ome Je<e& ceW yevekej leweej nes ieF&, pees
efke mechetCe& mebmeej kes ef}S Deeke<e&Ce kee kesvo yeve ieF& nw~ pecyeterhe keer jevee meejer
ogefveee ceW DeYeer kesJe} eneB neqmleveehegj ceW ner osKeves kees efce} mekeleer nw~ veboerMJej erhe
keer jevee, meceJemejCe keer jevee lees Deveske mLe}eW hej yeveer nw Deewj yeve jner nw~ en
nceeje Je Deehe meyekee hejce meewYeeie nw efke nceejs peerJevekee} ceW Ssmeer YeJe jevee
yevekej leweej nes ieF& Deewj Gmekes oMe&veeW kee }eYe meYeer kees heehle nes jne nw~
YeieJeeve DeeefoveeLe kes heLece Deenej kes Ghe}#e ceW Jen efleefLe heJe& kes he ceW
ceveeF& peeves }ieer, Jen efove Flevee ceneve nes ieee efke keesF& Yeer MegYe keee& Gme efove efyevee
efkemeer peesefle<eer mes hets kej ef}ee peelee nw~ efpeleves efJeJeen De#ee le=leeree kes efove nesles
nQ Gleves Meeeo ner Deve efkemeer efove nesles neW Deewj lees Deewj peye mes YeieJeeve kee heLece
Deenej F#egjme kee ngDee, leye mes Fme #es$e ceW ievvee Yeer De#ee nes ieee, efpeOej osKeeW GOej
ievvee ner ievvee vepej Deelee nw~ me[ke hej iee[er ceW Deeles-peeles efyevee Keees cegBn ceer"e nes
peelee nw~ keoce-keoce hej ieg[, Mekekej yevelee efoKeeF& oslee nw~ neqmleveehegj ceW Deeves
Jee}s heleske ee$eer kees pecyeterhe heJesMe ej hej YeieJeeve kes Deenej kes hemeeo he ceW
eneB }ieYeie yeejn cenerves F#egjme heerves kees efce}lee nw~
YeieJeeve MeebefleveeLe, kegbLegveeLe, DejnveeLe kes eej-eej keueeCekeYeieJeeve DeeefoveeLe kes heMeeled Deveske ceneheg<eeW kee Fme hegCe Oeje hej Deeieceve

(41)

(42)

neslee jne nw~ YeieJeeve MeebefleveeLe, kegbLegveeLe SJeb DejnveeLe kes eej-eej keueeCeke
eneB ngS nQ~ leerveeW leerLekej eeJeleea SJeb keeceosJe heo kes Oeejer Les~ leerveeW leerLe&kejeW ves
eneB mes mecemle n KeC[ he=LJeer hej jepe efkeee efkevleg GvnW Meebefle keer heeefhle veneR ngF&~
efeeveJes npeej jeefveeeB Yeer GvnW megKe heoeve veneR kej mekeeR DeleSJe GvneWves mechetCe&
DeejbYe heefjien kee leeie kej veive efoiecyej DeJemLee OeejCe keer, cegefve yeve iees~ pewmee efke
Deepe Yeer JewjeieYeeJevee ceW he{e peelee nwes[s eewon jlve veJeeW efveefOe, De es[s mebie meeLeer~
keesef De"ejn Iees[s es[s, eewjemeer }Ke neLeer~~
Fleeefoke mebheefle yenglesjer peerjCe le=Ce mece leeieer~
veerefle efJeeej efveeesieer megle kees, jepe efoees ye[Yeeieer~~
YeieJeeve MeebefleveeLe, kegbLegveeLe, DejnveeLe ves ceneve leheMeee& kejkes efoJe kesJe}%eeve
keer heeefhle keer~ Gvekeer %eeve peesefle kes hekeeMe mes DeveskeeWs YeJe peerJeeW kee cees#eceeie&
heMemle ngDee~ Deble ceW GvneWves meccesoefMeKej mes efveJee&Ce heehle efkeee~ Deepe heefleceen
npeejeW }esie Gve leerLekejeW keer ejCe jpe mes heefJe$e Gme hegCeOeje keer Jebovee kejves Deeles
nQ~ Gme hegveerle ceeer kees cemleke hej e{eles nQ~ Gve leerveeW leerLekej YeieJevleeW keer 31-31
heg efJeMeeue Ke[dieemeve eefleceeSB pecyeterhe-nefmleveehegj ceW efJejepeceeve nes peeves mes leerLe&
kee eeeerve Fefleneme peerJevle nes ieee nw~
keewjJe-heeb[Je keer jepeOeeveer-ceneYeejle keer efJeMJe efJeKeele Ievee YeieJeeve
vesceerveeLe kes mecee ceW eneB Ieefle ngF&~ en Jener neqmleveehegj nw, peneB keewjJe heeb[Je ves
jepe efkeee~ meew keewjJe Yeer heeBJe heeb[JeeW kees nje veneR mekes~ keee keejCe Lee? keewjJe
DeveerefleJeeve Les, Deveeeer Les, Deleeeejer Les, F&<ee&}g Les, s<eer Les~ GveceW DeefYeceeve
yeeuekee} mes ner ket-ket kej Yeje ngDee Lee~ heeb[Je heejbYe mes Oeerj-Jeerj-iebYeerj Les~
mele DeeejCe kejves Jee}s Les~ veee-veerefle mes e}les Les~ meefn<Ceg Les~ Fmeef}S heeb[JeeW ves
efJepee heehle keer~ eneB leke efke heeb[Je Yeer meleer meerlee keer lejn Deefive hejer#ee ceW meHe}
ngS~ keewjJeeW kes eje yeveees iees pe}les ngS }e#eeie=n mes Yeer Ceceeskeej ceneceb$e kee
mcejCe kejles ngS Ske megjbie kes jemles mes yee efveke}s~
Jes otmejer yeej hegve Deefive hejer#ee ceW meHe} ngS, peye Me$egbpee ceW veive efoiecyej
cegefve DeJemLee ceW Oeeve ceW }erve Les, Gme mecee ogeexOeve kes Yeevepes kege&gOej ves }esns kes
DeeYet<eCe yeveJeekej iejce kejkes henvee efoes~ efpemekes He}mJehe yeenj mes Gvekee Mejerj
pe} jne Lee Deewj Yeerlej mes kece& pe} jns Les~ Gmeer mecee mechetCe& kece& pe}kej Yemce nes

iees Deewj Debleke=le kesJe}er yevekej leerve heeb[JeeW ves efveJee&Ce heehle efkeee Deewj vekeg},
menosJe GheMece esCeer kee DeejesnjCe kejkes ieejnJeW iegCemLeeve ceW cejCe kees heehle kejkes
meJee&Le&efmeef iees~
keewjJe-heeb[Je lees Deepe Yeer Iej-Iej ceW osKeves kees efce}les nQ~ eefo efJepee heehle
kejvee nw, lees heeb[JeeW kes ceeie& kee DevegmejCe kejvee eeefnS~ meowJe veee-veerefle mes e}vee
eeefnS~ leYeer heeb[JeeW keer lejn eMe keer heeefhle nesieer~ Oece& keer meoe pee nesleer nw~
j#eeyebOeve heJe&-Ske mecee neqmleveehegj ceW Dekebheveeeee& Deeefo meele meew cegefveeeW
kee mebIe Deeee ngDee Lee~ Gme mecee eneB ceneheodce eeJeleea kes heg$e jepee heodce jepe
kejles Les~ Gvemes keejCeJeMe ye}er ceb$eer ves Jejoeve kes he ceW meele efove kee jepe ceeBie
ef}ee~ jepe }skej ye}er ves Deheves hetJe& Deheceeve kee yeo}e }sves kes ef}S peneB meele meew
cegefve efJejepeceeve Les, JeneB Gvekes eejeW Deesj e%e kes yeneves Deefive hepJeef}le kej oer ~
Ghemeie& mecePekej meYeer cegefvejepe Meeble heefjCeece mes Oeeve ceW }erve nes iees~
otmejer lejHe Gppewveer ceW efJejepeceeve efJe<Cegkegceej cegefvejepe kees efceefLe}e veiejer ceW
eelegcee&me kej jns cegefveeer eglemeeiej peer kes eje Yespes iees #eguueke eer heg<heoble mes
metevee heehle ngF& efke neqmleveehegj ceW cegefveeeW hej Ieesj Ghemeie& nes jne nw Deewj Gmes Deehe ner
otj kej mekeles nQ~
en meceeeej megvekej hejce keCeecete|le efJe<Cegkegceej cegefvejepe kes ceve ceW meeOeceea
cegefveeeW kes heefle leerJe Jeelmeue keer YeeJevee peeie=le ngF&~ lehemee mes GvnW efJeefeee $e+ef
Glhevve nes ieF& Leer~ Jes Jeelmeue YeeJevee mes Deesleheesle neskej Gppewveer mes eelegcee&me kee}
ceW neqmleveehegj Deeles nQ~ Deheveer hetJe& DeJemLee kes YeeF& JeneB kes jepee heodce kees [ebles nQ~
jepee Gvemes efveJesove kejles nQ-ns cegefvejepe! Deehe ner Fme Ghemeie& kees otj kejves ceW
meceLe& nQ, leye cegefve efJe<Cegkegceej ves Jeeceve kee Jes<e yeveekej yeef} mes leerve keoce peceerve
oeve ceW ceebieer~ yeef} ves osves kee mebkeuhe efkeee~ cegefvejepe ves efJeefeee $e+ef mes efJeMee}
Mejerj yeveekej oes keoce ceW meeje De{eF& erhe veehe ef}ee, leermeje hewj jKeves keer peien
veneR efce}er~ eejeW lejHe $eeefnceeced nesves }iee~ j#ee kejes, #ecee kejes keer OJeefve ietbpeves
}ieer~ yeef} ves Yeer #ecee ceebieer~ cegefvejepe lees #ecee kes Yeb[ej nesles ner nQ, GvneWves yeef} kees
#ecee heoevekej keer~ Ghemeie& otj nesves hej efJe<Cegkegceej ves hegve oer#ee OeejCe keer~ meYeer ves
efce}kej efJe<Cegkegceej keer yengle Yeejer hetpee keer~
Deie}s efove eeJekeeW ves Yeefe mes cegefveeeW kees efmeJeF keer Keerj kee Deenej efoee Deewj
Deeheme ceW Ske-otmejs kees j#ee met$e yeeBOes~ en efveMee efkeee efke efJe<Cegkegceej cegefvejepe

(43)

(44)

keer lejn Jeelmeue YeeJeveehetJe&ke Oece& SJeb Oecee&eleveeW keer j#ee kejWies~ leYeer mes Jen
efove heefleJe<e& j#eeyebOeve heJe& kes he ceW eeJeCe megoer hete|Cecee kees ceveeee peeves }iee~ Fmeer
efove yenveW YeeFeeW kes neLe ceW jeKeer yeeBOeleer nQ~ Deye Deeies mes j#eeyebOeve kes efove
neqmleveehegj kee mcejCe kejW~ ossJe-Meem$e-ieg kes heefle leve-ceve-Oeve veeseJej kej oW~
meeOeceea kes heefle Jeelmeue keer YeeJevee jKeW~ leYeer j#eeyebOeve heJe& ceveevee meeLe&ke nes
mekelee nw~
oMe&ve heefle%ee ceW heefme ceveesJeleer-iepeceesleer e{ekej YeieJeeve kes oMe&ve kej
Yeespeve kejves kee De} efveece efveYeeves Jee}er Fefleneme heefme ceefn}e ceveesJeleer Yeer Fmeer
neqmleveehegj keer Leer~ en efveece Gmeves efJeJeen kes hetJe& ef}ee Lee~ efJeJeen kes heMeeled peye
memegje} ieF&, lees JeneB mebkeeseJeMe ken veneR heeF&~ leerve efove leke GheJeeme nes ieee~ peye
Gmekes heernj ceW metevee hengBeer, lees YeeF& Deeee, Gmes Skeeble ceW ceveesJeleer ves meye yeele yelee
oer~ Gmekes YeeF& ves ceveesJeleer kes mJemegj kees yeleeee, lees Gmekes mJemegj ves kene efke nceejs
eneB lees iepeceesleer kee kees"ej Yeje nw~ leYeer ceveesJeleer ves iepeceesleer e{ekej YeieJeeve kes
oMe&ve kejkes Yeespeve efkeee~
Fmekes yeeo ceveesJeleer kees lees Gmekee YeeF& Deheves Iej ef}Jee }s ieee~ FOej Gve
ceesefleeeW kes e{eves mes Fme heefjJeej hej jepekeere Deeheefe Dee ieF&, efpemekes keejCe
ceveesJeleer kes heefle yegOemesve kes neW YeeFeeW ves efce}kej Gve oesveeW kees Iej mes efvekee}
efoee~ Iej mes efveke}ves kes yeeo ceveesJeleer ves leye leke Yeespeve veneR efkeee, peye leke
iepeceesleer e{ekej YeieJeeve kes oMe&veeW kee }eYe veneR efce}e~ peye e}les-e}les Leke
iees, lees jemles ceW mees iees, efhe}s jeef$e ceW GvnW mJehve neslee nw efke legcnejs efveke ner
cebefoj nw efMe}e nekej oMe&ve kejes~ G"kej mebkesle kes Devegmeej efMe}e neles ner YeieJeeve
kes oMe&ve ngS~ JeneR hej e{eves kes ef}S iepeceesleer efce} iees~ oMe&ve kejkes Yeespeve efkeee~
Deeies e}kej hegCeeesie mes yegOemesve jepee kes peceeF& yeve iees~
FOej Jes neW YeeF& Delevle oefjo DeJemLee kees heehle nes peeles nQ~ ieeBJe es[kej
keee& keer le}eMe ceW Ietceles-Ietceles neW YeeF&, Gvekeer heeflveeeB Je ceelee-efhelee meYeer JeneB
hengBeles nQ, peneB yegOemesve efpevecebefoj kee efvecee&Ce keje jns Les~ }esieeW ves GvnW yeleeee efke
Deehe yegOemesve kes eneB peeDees Deehekees Jes keece hej }iee }Wies~ Jes meYeer JeneB hengBes, Gvekees
keece hej }ieeee, yegOemesve ceveesJeleer GvnW heneeve iees Devle ceW meyekee efce}ve ngDee~
meYeer YeeFeeW-YeewpeeFeesW leLee ceelee-efhelee ves #eceeeeevee keer~ Oece& keer pee ngF&~ Fme
Ievee mes ener efMe#ee efce}leer nw efke Deeheme ceW meyekees efce}kej jnvee eeefnS~ ve cee}tce

efkemekes hegCeeesie mes Iej ceW megKe-Meebefle Deewj mece=ef nesleer nw~
meg}esevee peekegceej-cenejepe meesce kes heg$e peekegceej Yejle eeJeleea kes
heOeeve mesveeheefle ngS~ Gvekeer Oece& hejeeCeMeer} efMejesceefCe Oece&helveer meg}esevee keer Yeefe
kes keejCe iebiee veoer kes ceOe Deeee ngDee Ghemeie& otj ngDee~
jesefnCeer Jele keer keLee kee IeveemLe} Yeer ener neqmleveehegj leerLe& nw~
pecyeterhe keer jevee-Deveske IeveeDeesb keer e=bKe}e kes ece ceW Ske Deewj
cepeyetle ke[er kes he ceW peg[ ieF& pecyeterhe keer jevee~ Fme jevee ves efJemce=le neqmleveehegj
kees hegve mebmeej kes mce=efle he} hej Debefkele kej efoee~ ve kesJe} Yeejle kes keesves-keesves
ceW Deefheleg efJeMJeYej ceW pecyeterhe jevee kes oMe&ve keer eee& jnleer nw~ pewve peiele ceW ner
veneR helege Jele&ceeve ogefveee ceW hen}er yeej neqmleveehegj ceW pecyeterhe jevee kee efJeMee}
Keg}s cewoeve hej YeJe efvecee&Ce ngDee nw, pees efke ieefCeveer Deee|ekee %eeveceleer ceeleepeer kes
%eeve Je Gvekeer hesjCee kee heefleHe} nw~
meved 1965 ceW eJeCeyes}iees} eqmLele YeieJeeve yeengye}er kes ejCeeW ceW Oeeve kejles
ngS FvnW lesjnerhe jevee kes efoJe oMe&ve ngS Les, GmeceW mes Skecee$e pecyeterhe kees yeerme
Je<e& kes heMeeled eneB neqmleveehegj ceW Deekej meekeej he heehle ngDee~ Jele&ceeve ceW
pecyeterhe jevee oMe&ve kes efveefcelle mes ner }eKeeW pewve-pewveslej oMe&veeLeea neqmleveehegj Deeves
kee meewYeeie heehle kejles nQ~
lesjnerhe keer mJeefCe&ce jevee-hegvee Gme hetjer lesjnerhe jevee kee efvecee&Ce Yeer
hetpe ceeleepeer keer esjCee mes pecyeterhe leerLe& heefjmej ceW Ske efJeMeeue ieesueekeej efpeveeuee
kes Devoj ngF& nw~ GmeceW hebeces heJe&le meefnle 458 Deke=ef$ece ewleeuee, 170 meceJemejCe
SJeb 821 osJeYeJeve Deeefo ceW kegue 2127 efpeveeefleceeSB efJejepeceeve nQ~ Fme mJeefCe&ce
jevee kes oMe&ve kejkes YeeieCe DeYetlehetJe& Deeuneo kee DevegYeJe kejles nQ~
nefmleveehegj Deeves Jeeues meYeer oMe&veee|LeeeW kes cegKe mes Ske mJej mes ener kenles ngS
megveves ceW Deelee nw efke nceW lees keuhevee Yeer veneR Leer efke Fleveer Deeke<e&ke pecyeterhe SJeb
lesjnerhe keer jevee yeveer nesieer, Ssmee }ielee nw ceevees eneB mJeie& ner Glej Deeee nes~
leerve ueeske keer Deefleere jevee-kejCeevegeesie ebLe kes Devegmeej hetpe ceeleepeer ves
nefmleveehegj keer Oejleer hej leerve ueeske keer jevee Yeer yeveeves keer esjCee oer, efpemekes heuemJehe
56 Heg Gegbie Jen jevee Yeer yevekej leweej nes ieF& nw~ FmeceW DeOeesueeske ceW 7 vejke kes
meeLe-meeLe eLece he=LJeer kes Kej-hebke Yeeie ceW YeJeveJeemeer osJeeW kes efpevecebefoj, ceOeueeske ceW
Deke=ef$ece cebefojeW SJeb TOJe&ueeske ceW mJeie& keer jevee, FveW kes cenue-cebefoj Deeefo leLee ueeske
kes DeeYeeie hej DeOe& evekeej efmeefMeuee kee heke oMee&ee ieee nw~

(45)

(46)

hetpe ceeleepeer ves pecyeterhe Deeefo jeveeDeeW kes efvecee&Ce keer hesjCee lees oer ner,
meeefnle efvecee&Ce kes #es$e ceW Yeer DeodYegle keere|leceeve mLeeefhele efkeee nw~ De{eF& npeej Je<e&
ceW efoiecyej pewve meceepe ceW %eeveceleer ceeleepeer henueer Deeefe&kee ceelee nQ, efpevneWves iebLeeW keer
jevee keer nw~ Deye mes hen}s kes ef}Kes efpeleves Yeer iebLe Ghe}yOe nesles nQb Jes meye heg<e Jeie&
kes eje ef}Kes iees nQ, Deeeeeexb ves ef}Kes, cegefveeeW ves ef}Kes ee hebef[leeW ves ef}Kes~ efkemeer
Deee|ekee ceelee eje ef}Kee Ske Yeer iebLe efkemeer iebLe Yeb[ej ceW osKeves ceW veneR Deeee~
hetpe %eeveceleer ceeleepeer ves leeie Deewj mebece kees OeejCe kejles ngS Ske-oes veneR
250 mes Yeer DeefOeke ess-ye[s iebLeeW kee me=peve efkeee~ veee, JeekejCe, efmeeble,
DeOeelce Deeefo efJeefJeOe efJe<eeeW kes iebLeeW keer erkee Deeefo keer~ Yeeqkelehejke hetpeeDeeW kes
efvecee&Ce ceW GuuessKeveere keee& efkeee nw~ FvoOJepe efJeOeeve, keuheogce efJeOeeve, meJe&leesYeo
efJeOeeve, pecyeterhe efJeOeeve pewmeer Deveghece ke=efleeeW kee me=peve efkeee~ meYeer Jeie& kes JeeqkeleeeW
kees o=ef ceW jKekej ceeleepeer ves efJeefYevve efe kes meeefnle keer jeveeSB keer~ heeeerve
Oeee|ceke keLeeDeeW kees Gheveeme keer Mew}er ceW ef}Kee nw~ Deye leke ceeleepeer keer ke=efleeeW kee
hekeeMeve efJeefYevve Yee<eeDeeW ceW ome }eKe mes DeefOeke cee$ee ceW nes egkee nw~
hetpe ceeleepeer keer }sKeveer DeYeer Yeer eueleer jnleer nw~ Deeeee& kegvokegvoosJe eje
jefele meceemeej keer Deeeee& Dece=leebo SJeb Deeeee& peemesveke=le mebmke=le erkeeDeeW kee
efnvoer DevegJeeo efkeee~ pees efke keeheer mecee hetJe& hekej peve-peve kes neLeeW ceW hengBe
egkee nw~ Fmeer ekeej GvneWves <edKeC[eiece met$eebLe keer meesueneW hegmlekeeW keer
efmeevleefebleeceefCe veeceke mejue mebmke=le erkee Yeer 3107 he=eW ceW hetCe& kejkes meceepe
kees eoeve efkeee nw~ e%eeeceCeer Deeefe&kee eer eboveeceleer ceeleepeer eje eceMe: Gvekeer
efnvoer erkeeSB efueKeer pee jner nQ Deewj Jes Yeer eLeeece ekeeefMele nes jns nQ~ Deve hekeeMeve
keee& Yeer melele e} jne nw~
Deveske efvecee&Ceelceke SJeb meeefnefleke, Ssefleneefmeke ke=efleeeW mes meceefvJele Ssmes
oeveleerLe& neqmleveehegj #es$e kee oMe&ve ceneved hegCe He} kees osves Jee}e nw~ en leerLe&#es$e
egieeW-egieeW leke he=LJeer le} hej Oece& keer Je<ee& kejlee jns, ener cebie} YeeJevee nw~

Jeerj %eeveesoe ievLeceeuee kes meneesieer

pecyeterhe-nefmleveehegj

meved 2000

MM`NN

efoiecyej pewve ef$e}eske MeesOe mebmLeeve kes Devleie&le Jeerj %eeveesoe ievLecee}e keer
mLeehevee meved 1972 ceW ngF&~ leye mes Deye leke }eKeeW keer mebKee ceW ievLeeW kee hekeeMeve
nes egkee nw Deewj efvejvlej nes jne nw~ iebLecee}e mes hee"keeW kees ievLe kece keercele ceW heehle
nes mekeW, Fme o=eq< mes ievLecee}e ceW Ske mebj#eke eespevee Deiemle meved 1990 mes heejbYe
keer ieF& nw~ Fme eespevee kes Devleie&le efvecve cenevegYeeJe Deye leke mebj#eke yevekej Dehevee
meneesie heoeve kej egkes nQ~
efMejesceefCe mebj#eke
1. eerceleer efvece&}e pewve Oe.he. mJe. eer hesceevo pewve, lelheg$e heoerhe kegceej
pewve, Keejer yeeJe}er, efouueer-6~
2. eerceleer megceve pewve Oe.he. eer efoeqiJepee eEmen pewve, Fboewj~
3. eer ceneJeerj hemeeo pewve mebIeheefle, peer-19, meeTLe SkemesvMeve, veF& efouueer~
4. eer censv heeue njsv kegceej pewve, metjpece} efJenej, efouueer~
5. eerceleer ceesnveer pewve Oe.he. eer megveer} pewve, heerle efJenej, efouueer~
6. eer osJesvo kegceej pewve (Oeens[e Jee}s) ieg[ieeBJe (nefj.)~
7. eerceleer Meejoe jeveer pewve Oe.he. mJe. efjKeyeebo pewve, yeengyeueer SvkeuesJe,
efouueer-92~
8. [e@. osJesv kegceej pewve, Yeesheeue (ce.e.)
9. eerceleer mebieerlee pewve Oe.he. eer mebpeerJe kegceej pewve, Mesjkees (efyepeveewj) G.e.
10. eer Deefveue kegceej pewve, oefjeeiebpe, efouueer
11. eer yeer.[er. ceoveeFke, cegcyeF&
12. eer Oevekegceej pewve, yeengyeueer SvkeuesJe, efouueer-92~
13. eer efpelesv kegceej pewve SJeb eerceleer megveerlee pewve keesef[ee, heueesefj[e,
et.Sme.S.
14. eerceleer efJeceuee osJeer pewve Oe.he. eer DeesceekeeMe pewve, mJeeefueke veiej,
nefjej (GejeKeb[)~
15. eer Deefcele pewve SJeb mebYeJe pewve megheg$e eerceleer Deveerlee pewve Oe.he. eer cetueebo pewve
heeveer, efomehegj (keecehe) Deemeece~

(47)

16. eerceleer Deefpele kegceejer pewve Oe.he. eer censv kegceej pewve, Deesyesoguueeiebpe
(jeemesve) ce.e.~
17.eer veeefYekegceej pewve, pewve yegke ef[hees, meer-4, heer.Jeer.Deej. hueepee kes heers,
kevee@ huesme, veF& efouueer~
hejce mebj#eke
1. eer ceeBieer}e} yeeyet}e} hene[s, nwojeyeeo (DeevOe heosMe)~
2. [e@. hekeeMeevo pewve, 792 efJeJeskeevebohegjer, efmeefJe} }eFve, meerleehegj (G.he.)~
3. eer megcele hekeeMe pewve, ieppet keje, Meenoje, efouueer~
4. eer megveer} kegceej pewve, eje-megveer} wkemeeF&ume, mejOevee (cesj") G.he.~
5. eer hekeeMe ebo Decees}ke ebo pewve meje&He, meveeJeo (ce.he.)~
6. eer heegcve kegceej peJesjer, jeskeef[ee}sve, yeesjerJe}er (Jesm) cegbyeF&~
7. eerceleer Ge|ce}e osJeer Oe.he. eer keevleer hemeeo pewve, $e+<eYe efJenej, efouueer~
8. eerceleer G<ee pewve Oe.he. eer efJece} hemeeo pewve, $e+<eYe efJenej, efouueer~
9. eer Deevevo hekeeMe pewve (meewjce Jee}s) , ieebOeerveiej, efouueer~
10. eerceleer meefjlee pewve Oe.he. eer jepekegceej pewve, efkeoJeF& veiej, keevehegj~
11. mJe. eerceleer kew}eMeJeleer Oe.he. eer kew}eMe ev pewve , leesheKeevee yeepeej, cesj"~
12. eer Yeevesv kegceej pewve, eje-eer efJeee pewve, Yeiele eEmen ceeie&, peehegj~
13. eer heoerhe kegceej Meeeqvle}e} efye}e}e, Devetheveiej, Fboewj, (ce.he.)~
14. eer megjsMeebo heJeve kegceej pewve, yeejeyebkeer (G.e.)~
15. eer veLeceue heejmeceue pewve, keuekeee-7~
16. eerceleer mJe. MeebleeyeeF& Oe.he. eer keceueebo pewve, meveeJeo (ce.e.)~
17. eer heebo pewve keeefjee, efouueer
18. eer DeeMeg pewve, keeuekee peer, veF& efouueer
19. eer eegcve kegceej pewve eser mee., eer Decejebo pewve meje&he, ueKeveT (G.e.)
mebj#eke
1. mJe. eer DevevleJeere& pewve SJeb mJe. eerceleer DeeoMe& pewve kes megheg$e eer ceveespe
kegceej pewve, cesj"~
2. eerceleer jepetyeeF& ceelesMJejer eer efMeKej evo YeeF& osJesvo kegceej }Keceer evo pewve,
meveeJeo (ce.he.)~
3. eer efeceve}e} egvveer}e} oesMeer, keerkee m^er, cegcyeF&~

(48)

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.

eerceleer DeCeeyesve cevvetYeeF& keesef[ee, meer.heer. Qke jes[, cegcyeF&~

eerceleer leejeyesve evot}e} oesMeer, Hesve efyepe, cegcyeF&~
eer jefle}e} egvveer}e} oesMeer, cegcyeF&~
mJe. eerceleer ceLegjeyeeF& KegMee} evo pewve, eje-eer jleve evo KegMee} evo ieeBOeer kes
megheg$e eer Oeve kegceej, DeMeeske kegceej, efMejerMe kegceej, Oece&jepe ieeBOeer He}ve (cene.)~
eer Meebefle}e} KegMee} evo ieeBOeer, He}ve (meeleeje) cene.~
eer Devevle }e} Het}evo He[s, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eer nerje}e} ceeefCeke}e} ieeBOeer, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eer peekegceej KegMee}ebo ieeBOeer, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eerceleer yeoeceer osJeer ceelesMJejer eer heoce kegceej pewve iebieJee}, keevehegj (G.he.)~
eerceleer kece}eosJeer Oe.he. mJe. eer censvo kegceej pewve, IeCs Jee}s n}JeeF&,
oefjeeiebpe, veF& efouueer~
eerceleer G<eeosJeer Oe.he. eer eJeCe kegceej pewve, eeJe[er yeepeej, efouueer~
eer cegkesMe kegceej pewve, keje MenbMeener, eeBoveer eewke, efouueer~
eer ngkeceerebo ceebieer}e} Meen, Oeeveceb[er, Goehegj (jepe.)
eer efkejCe evo pewve, keje Oetef}eeve, eeBoveer eewke, efouueer~
eerceleer efJece}eosJeer Oe.he. eer ceneJeerj hemeeo pewve Fbpeer. efJeJeske efJenej, efouueer
eerceleer G<eeosJeer Oe.he. eer DeMeeske kegceej pewve (Keske[e efveJeemeer), yenjeFe (G.he.)~
eerceleer }er}eJeleer Oe.he. eer njerMe evo pewve, Mekejhegj, efouueer~
eer og}erevo pewve, yeengye}er SvkeuesJe, efouueer~
eer jefle}e} kesJe}evo ieeBOeer keer hegCe mce=efle ceW, heeheg}j heefjJeej, metjle (iegpe.)~
eerceleer YebJejerosJeer Oe.he. eer meoemegKe pewve heeb[dee keer mece=efle ceW Fvoj evo
megcesjce} pewve heeb[dee efMe}ebie (cesIee}e)~
eerceleer meesnveerosJeer Oe.he. eer levemegKejee mes"er, Hewvmeer yeepeej, ieewneer (Deemeece)~
eerceleer OeehetyeeF& Oe.he. eer kemletj evo pewve, jeceiebpe ceC[er (jepe.)~
eer efceve}e} evYeeve pewve, keefJeveiej ieeefpeeeyeeo (G.he.)~
eerceleer Mekegvle}eosJeer Oe.he. eer megjsMeebo pewve (yele&ve Jee}s), Keg[yeg[e ceesnuuekee,
osnjeotve (G.he.)~
eer osJesvo kegceej iegCeJevle kegceej eWiee, ye[veiej (ce.he.)~

(49)

29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.

eer efoiecyej pewve meceepe, lenmeer} Helesnhegj (yeejeyebkeer) G.he.~

eer cevvee}e} jece}e} pewve [tbiejJee}e, Yeevehegje (cevomeewj) ce.he.~
eer Fvoj evo kew}eMe ebo eewOejer, meveeJeo (ce.he.)~
eer hekeeMe evo Decees}ke evo pewve meje&He, meveeJeo (ce.he.)~
mJe. eer efJece} evo pewve, jKeyeevo omejLe mee, meveeJeo (ce.he.)~
eer Deepeeo kegceej pewve Meen (meveeJeo Jee}s), Fvoewj (ce.he.)~
eerceleer meg<ecee osJeer Oe.he. eer jekesMe kegceej pewve, ceJeevee (cesj") G.he.~
eerceleer kegmegce pewve Oe.he. eer jcesMeevo pewve, efkeMevehegjer, yeeiehele jes[, cesj"~
eerceleer efkejCe pewve Oe.he. eer heoce hemeeo pewve S[Jeeskes, cesj" (G.he.)~
eerceleer efJece}eosJeer Oe.he. eer efpevesvohemeeo pewve "sskesoej, es[jce} jes[, veF& efouueer~
eerceleer #eceeosJeer pewve, ceOegyeve, efouueer~
eerceleer kece}eosJeer Oe.he. eer jepesvo kegceej pewve es[jkee, "eCes (cene.)~
eer Deefpele hemeeo pewve yeyyespeer, eer jepekegceej eJeCe kegceej pewve, }KeveT~
eer heYee evo ieesOee, 45 Yeiele Jeeefkee, efmeefJe} }eFve, peehegj-6 (jepe.)~
eer ieesheerevo efJeefheve kegceej pewve, mejOevee wv neGme, iebpeceb[er, mejOevee~
eerceleer jlevemegvojer osJeer Oe.he. eer Jeerjevo pewve (efekeve Jee}s), et[erJee}er
ie}er, eewke yeepeej, }KeveT~
[e@. megYee<eevo pewve, jeleevee[e keueerefveke, jeleevee[e yeepeej, peesOehegj (jepe.)~
eer heceeso kegceej pewve (cegpeHeHejveiej Jee}s) 35 Se.Jeer.jes[, vet ceekex,
Lejhekevee, jebeer (efyenej)~
eer efJepesvo kegceej pewve, kes.-1/20 cee@[} eGve, efouueer~
eer kew}eMe ebo pewve, 45 Yeiele Jeeefkee, efmeefJe} }eFve, peehegj (jepe.)~
eer megYee<eebo pewve, eer efo. pewve heeMJe&veeLe ewlee}e, 405 [e@. cegKepeea veiej, efouueer~
eer megYee<e evo pewve meje&He, efkewleveiej (yeejeyebkeer) G.he.~
eer evomesve pewve, eje-megcesjevo, evomesve pewve, meypeer ceC[er, venewj (efyepeveewj)~
eer megOeerj kegceej pewve pes.F&., vevo efkeMeesj pewve, Meejoe venj KeC[, MeenpeneBhegj~
eer megkegcee}ebo pewve, ceesleer ^seE[ie kecheveer, er.Deej. Hegkeve jes[, Hewvmeer yeepeej, ieewneer~
eer Deefve} hegueefkele mes"er, yeer 1/122, hespe-2, DeMeeske efJenej, efouueer-110052~
eer evoceesnve yebme}, 11, hetmee jes[, kejes}yeeie, veF& efouueer-5~

(50)

56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.

eer efiejOej hemeeo Deeceeso hemeeo pewve, pewve Jem$ee}e, kee}er ceekex, efmeJeeve (efyenej)~
eer meleerMe evo pewve, 31 efmeefJe} }eFve, ce.veb.-10, meskej-2, eFhe-5 Peebmeer~
eer mJehe evo keeme}erJee}, veee yeepeej, Depecesj (jepe.)~
eer ng}eme evo mes"er, DeeesOee Megiej efceume, jepee kee menmehegj, efye}ejer (G.he.)~
eerceleer efkejCe osJeer pewve Oe.he. eer vejsvo kegceej pewve, efmeefJe} }eFve, meerleehegj (G.he.)~
eerceleer meblees<e pewve Oe.he. eer heJeerCe kegceej pewve, yeejeyebkeer (G.he.)~
eer metjpece} heg$e eer efJeveerle kegceej pewve, ceesnuuee iebpekeje hetjCeje hetjCepee,
pewve efJe}e, cegjeoeyeeo (G.he.)~
mJe. eer efMeKej evo pewve, efcyej keceerMeve Spesv, Mebkejiebpe, neheg[ (G.he.)~
eerceleer jepesMJejer pewve ceelesMJejer eer jekesMe pewve 31, efmeefJe} }eF&ve, meerleehegj~
eer jepekegceej pewve, cewmeme& jefJeolle hesceevo pewve yeejoeves Jee}s, Meeceiebpe, yejs}er~
eer ye}Jeerj pewve, eje-peevekeer SkemeWMeve efjHeeFvejer, ieeBOeeriebpe, MeenpeneBhegj~
eer hevvee}e} mes"er, [erceehegj (veeiee}Q[)~
eer Jeerjsvo kegceej pewve, F&oieen kee}esveer, Deeieje (G.he.)~
eer heesKehee} pewve, eje-veeJesuer cessue Fbef[ee, ceeveeEmen ies, De}erie{ (G.he.)~
eerceleer jeqMce pewve Oe.he. eer efJepee kegceej pewve, oefjeeiebpe, veF& efouueer~
eerceleer efJece}e osJeer Oe.he. eer heceeso kegceej pewve Fbpeer., MeenpeneBhegj (G.he.)~
mJe. eerceleer kew}eMeJeleer pewve Oe.he. eer kew}eMe evo pewve Fbpeer., leesheKeevee
yeepeej, cesj"~
eerceleer DeCe kegceej veeboskej Oe.he. YeeT meensye veeboskej, ceg}gv[ (Jesm) cegcyeF&~
eer Yeeieevo ceveer<e kegceej "esef}ee, eje-efkejve SpeWmeer, heess. yegjnevehegj, (ce.he.)~
eer kew}eMeevo jepekegceej pewve jeJebkee, hees. efyemeJeeb (meerleehegj) G.he.~
eerceleer efJeeeJeleer pewve, jepeewjer iee[&ve, veF& efouueer~
eer Deevevo hekeeMe pewve (meewjce Jee}s) SJeb megheg$e eer ceove kegceej, heoerhe
kegceej SJeb heJeerCe kegceej pewve, Oece&hegje, ieeBOeerveiej, efouueer~
eerceleer DeCee pewve, Oe.he. heJeervo kegceej pewve, heerlecehegje, efouueer~
eerceleer heg<heeosJeer, Oe.he. censvo kegceej pewve, heg<heebpe}er SvkeuesJe, efouueer~
eer yeeyet}e} leesleejece pewve, YegmeeJe} (cene.)~
[e@. Deveghece pewve, megoecee veiej, Fboewj (ce.he.)~

(51)

(52)

82. eer efJevee kegceej pewve, pJew}me&, ojeryeeke}eb, efouueer~

83. mJe. eer Deevevo hekeeMe pewve Meeeqvleefhee, pecyeterhe-neqmleveehegj (cesj") G.he.~
84. eerceleer jepeg}yeeF& Oe.he. eer vesceerevo pewve }esne[s, hees. keeshejieeBJe (cene.)~
85. eer Oevvee}e} ieesOee, ceunejiebpe, Fboewj (ce.he.)~
86. eer megveer} kegceej ceveespe kegceej pewve, efPe}efce} kee}esveer, efouueer~
87. eerceleer DeeMee pewve Oe.he. eer jepesMe kegceej pewve yeDee meeiej (G.he.)~
88. eer heejmece} [tbiejce} peer heeveer hees. ces[leeefmeer, veeieewj (jepemLeeve)~
89. eer Deefve} kegceej pewve (ieg[ieebJe Jee}s) efheeoMe&veer efJenej, efouueer-92~
90. eerceleer ke=<Cee yeeF& vesceerveeLe pewve, heer. Jee}s, nwojeyeeo (DeevOe heosMe)~
91. eerceleer cebpet}lee pewve Oe.he. eer heYeele evo ieesOee, veee yeepeej, Depecesj (jepe.)~
92. eer heceeso kegceej pewve, heejme efhevme&, Meenoje-efouueer~
93. eer eeboce} Deefve} kegceej mejeJeieer, efkeMeveiebpe (efyenej)~
94. kegceejer Deefoleer megheg$eer eer Dehees}es peer pewve meewieeveer, Fboewj~
95. eerceleer cebpet}lee Oe.he. heYeeevo ieesOee-veee yeepeej, Depecesj~
96. eer meges kegceej Mewuesv kegceej pewve, [euveiebpe (PeejKeb[)~
97. eerceleer peleveosJeer ue#ceerebo pewve, esVeF& (leefceuevee[g)~
98. eerceleer meKeeF& pewve Oe.he. eer peerleceue pewve, ce[evee (keese) jepe.~
99. eer ceesefnle pewve heg$e cegkesMe pewve, peieVeeLe pewve heneef[ee, helesnhegj (MesKeeJeer) jepe.~
100.eer vejsMe pewve yebmeue, ieg[ieeBJee (nefj.)~
101.eerceleer jleveyeeF& Oe.he. jepesv ekeeMe keesef"ee, keese (jepe.)~
102.eerceleer meblees<e pewve Oe.he. eer Depeerle kegceej pewve, efYeJee[er (jepe.)~
103.eerceleer esceuelee pewve Oe.he. eer megMeerue kegceej pewve, ceuee[ (cegcyeF&)~
104.eer jepesv kegceej hebeewefueee, Fboewj (ce.e.)~
105.mJe. eer ceesnveueeue nsceebo ieebOeer, meleeje (cene.)~
106.eerceleer Deejleer pewve Oe.he. eer ekeeMeebo pewve MeerMes Jeeues, Fueeneyeeo (G.e.)
107. [e@. efJeceuee pewve efJeceue Oe.he. eer ekeeMeebo pewve, efhejespeeyeeo (G.e.)

efJe<ee-ohe&Ce

MM`NN

e. efJe<ee
1. veJeosJelee hetpeve
2. cebieueeejCe
3. efJeOeeve jevee kee GsMe
4. efJeOeeve kee ceenelce
5. hetpeve kee eejbefYeke kele&Je
6. ceb[ue ceeb[ves keer efJeefOe
7. OJepeeDeeW kee JeCe&ve
8. hetpeve eejbYe kee JeCe&ve
FbOJepe efJeOeeve eejbYe
9. heg<heebpeefue Deeefo
10. cebieuemlees$e
11. osJeeiece efJeefOe:
12. OJepeejesnCeefJeefOe:

he= mebKee
1
6
7
7
8
9
11
12
13
13
15
21

hetpeve eejbYe
13. efme hejceser hetpee
14. mecegee hetpee
15. megoMe&veces efpeveeuee hetpee
16. megoMe&veces mebyebOeer iepeoble efpeveeuee hetpee
17. megoMe&veces pebyet Meeuceefue Je=#e efpeveeuee hetpee
18. megoMe&veces meesuenJe#eej efpeveeuee hetpee
19. megoMe&veces eeQleerme efJepeeeOe& efpeveeuee hetpee
20. megoMe&veces <edkegueeeue efpeveeuee hetpee
21. efJepeeces efpeveeuee hetpee
22. efJepeeces mebyebOeer eej iepeoble efpeveeuee hetpee
23. efJepeeces Oeelekeer Meeuceueer Je=#e efpeveeuee hetpee

hetpee veb.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

23
29
33
51
56
62
70
82
88
108
113

(53)

e. efJe<ee
hetpee veb.
24. efJepeeces meesuen Je#eej efpeveeuee hetpee
12
25. efJepeeces eeQleerme efJepeeeOe& efpeveeuee hetpee
13
26. efJepeeces <edkegueeeue efpeveeuee hetpee
14
27. Dee}ces efpeveeuee hetpee
15
28. Dee}ces iepeoble efpeveeuee hetpee
16
29. Dee}ces Oeelekeer Meeuceefue Je=#e efpeveeuee hetpee
17
30. Dee}ces <ees[MeJe#eej efpeveeuee hetpee
18
31. Dee}ces eeQleerme efJepeeeOe& efpeveeuee hetpee
19
32. Dee}ces <edkegueeeue efpeveeuee hetpee
20
33. Dee}ces oef#eCeGejeF<Jeekeej efpeveeuee hetpee
21
34. cebojces efpeveeuee hetpee
22
35. cebojces iepeoble efpeveeuee hetpee
23
36. cebojces heg<kej Meeuceefue Je=#e efpeveeuee hetpee
24
37. cebojces meesuenJe#eej efpeveeuee hetpee
25
38. cebojces eeQleerme efJepeeeOe& efpeveeuee hetpee
26
39. cebojces <edkegueeeue efpeveeuee hetpee
27
40. efJeegvceeueerces efpeveeuee hetpee
28
41. efJeegvceeueerces iepeoble efpeveeuee hetpee
29
42. efJeegvceeueerces heg<kej Meeuceefue Je=#e efpeveeuee hetpee
30
43. efJeegvceeueerces <ees[Me Je#eej efpeveeuee hetpee
31
44. efJeegvceeueerces eeQleerme efJepeeeOe& efpeveeuee hetpee
32
45. efJeegvceeueerces <edkegueeeue efpeveeuee hetpee
33
46. efJeegvceeueerces F<Jeekeej efpeveeuee hetpee
34
47. ceeveg<eesej heJe&le hetJe&efoked efpeveeuee hetpee
35
48. ceeveg<eesej heJe&le oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee
36
49. ceeveg<eesej heJe&le heefeceefoked efpeveeuee hetpee
37
50. ceeveg<eesej heJe&le Gejefoked efpeveeuee hetpee
38

(54)

he= mebKee
118
126
139
146
164
170
176
184
198
205
210
230
236
241
249
262
269
288
294
300
309
320
327
333
338
343
348

e. efJe<ee
hetpee veb.
51. veboerejerhe hetJe&efoked efpeveeuee hetpee
39
52. veboerejerhe oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee
40
53. veboerejerhe heefeceefoked efpeveeuee hetpee
41
54. veboerejerhe Gejefoked efpeveeuee hetpee
42
55. kegC[ueefieefj hetJe&efoked efpeveeuee hetpee
43
56. kegC[ueefieefj oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee
44
57. kegC[ueefieefj heefeceefoked efpeveeuee hetpee
45
58. kegC[ueefieefj Gejefoked efpeveeuee hetpee
46
59. ekeJejefieefj hetJe&efoked efpeveeuee hetpee
47
60. ekeJejefieefj oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee
48
61. ekeJejefieefj heefeceefoked efpeveeuee hetpee
49
62. ekeJejefieefj Gejefoked efpeveeuee hetpee
50
63. ye[er peeceeuee
64. DeLe eMeefmle
65. FbOJepe efJeOeeve keer Deejleer
66. FbOJepe efJeOeeve (Yepeve)
FbOJepe efJeOeeve hetpeve meceehle
67. efJeOeeveke$eea Deeefe&keejlve eer %eeveceleer ceeleepeer keer hetpeve

MM`NN

he= mebKee
353
361
369
376
384
389
394
399
404
409
414
419
424
431
434
435
436

(55)

(56)

FbOJepe efJeOeeve kee OJepe ieerle

Deeefe&kee eboveeceleer ceeleepeer
(efJeOeeve kes MegYeejbYe ceW OJepeejesnCe kes mecee en ieerle yeesueW, Gme mecee meYeer
ueesie neLe pees[kej Meeble cege ceW Ke[s jnW)

pee FvOJepe efJemleejke nw, kesMeefjee OJepe heeje~

efpeveYeJeveeW keer keerefle& heleekee, henjelee peie meeje~~
megjefkeVeefjeeb DeeJes,
OJepe Jebove kej peeJeW~
cevegpe ueeske mes veeje,
megjle kes heg<heeW mes ietbLee, OJepe kee he efvejeuee~
pee ns, pee ns, pee ns, pee pee pee pee ns~~1~~
DeefJejue mJej mes megjefkeVej Yeer, ieeles leJe iegCeieeLee~
YeeefekeieCe Fke mebie ceW Deekej, efvele vele kejles ceeLee~
Fv efmebnemeve [esuee,
meyeves pee pee yeesuee~
ietbpe G"e peie meeje,
megj Kesej kes ieieve ieceve mes, Deeeefole veYe meeje~
pee ns, pee ns, pee ns, pee pee pee pee ns~~2~~
Fv meYeer Dee kejkes kej ceW, OJepe ueskej peeSWies~
lesjn erheeW kes ewleeW hej, peekej henjeSWies~
OJepe Tbee uenjeS,
veYe kees tvee eens~
kesMeefjee OJepe heeje,
heg<heeW mes megjefYele neslee, eboveeceleer peie meeje~
pee ns, pee ns, pee ns, pee pee pee pee ns~~3~~

MM`NN

FbOJepe ceb[ue efJeOeeve

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(1)

veJeosJelee het peve

-ieefCeveer Deeefe&kee %eeveceleer
-ieerlee vo-

Deefjnble efmeeeee& hee"ke, meeOeg ef$eYegJeve Jebe nQ~

efpeveOece& efpeveDeeiece efpevesej, cetefle& efpeveie=n Jebe nQ~~
veJe osJelee es ceeve peie ceW, nce meoe Deee& kejW~
Deeeve kej LeeheW eneB, ceve ceW Delegue ee OejW~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
-DeLeeke-

iebieeveoer kee veerj efvece&ue, yeee ceue OeesJes meoe~

Deblej ceueeW kes #eeueves kees, veerj mes hetpetB cegoe~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~1~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j efceefele iebOe ebove, osn leehe efveJeejlee~
legce heeo hebkepe hetpeles, ceve leehe legjleefnb Jeejlee~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~2~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

(2)

FbOJepe efJeOeeve

#eerjesoOeer kes hesve mece efmele, lebogueeW kees ueeekes~

Gece DeKebef[le meewKe nsleg, hebgpe veJemeg e{eekes~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~3~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
echee ecesueer kesJe[e, veevee megieefvOele ues efuees~
YeJe kes efJepeslee Deehekees, hetpele megceve Dehe&Ce efkees~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~4~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeeme ceOegj hekeJeeve ceesoke, Deeefo kees Yej Leeue ceW~
efvepe Deelce Dece=le meewKe nslet, hetpentB vele Yeeue ceQ~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~5~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j peesefle peieceies, oerheke efueee efvepe neLe ceW~
legce Deejleer lece Jeejleer, heeTB meg%eeve ekeeMe ceQ~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~6~
~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees ceesnevOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOeOethe Devethe megjefYele, Deefive ceW KesTB meoe~
efvepe DeelceiegCe meewjYe G"s, neW kece& meye cegPemes efJeoe~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(3)

veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~

meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~7~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Debietj DecejKe Deece Dece=le, heue YejeTB Leeue ceW~
Gece Devethece cees#e heue kes, nsleg hetpetB Deepe ceQ~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~8~
~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele heg<he e, oerheke megOethe heueeIe& ues~
Jej jlve$ee efveefOe ueeYe en, yeme DeIe& mes het pele efceues~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~9~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
-oes ne-

peueOeeje mes efvele ceQ, peie keer Meebefle nsle~

veJeosJeeW kees hetpentB, ee Yeefe mecesle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
veeveeefJeOe kes megceve ues, ceve ceW yeng nj<eee~
ceQ hetpetB veJe osJelee, heg<heebpeueer e{ee~~11~~
efoJe heg<heebpeefue~
peehe- eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeiece efpeveewleewleeueesYees vece:~

(4)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
meesj"e-

efeefebleeceefCejlve, leerve ueeske ceW es nes~

ieeTB iegCeceefCeceeue, peeJebles Jeleex meoe~~1~~
(eeue-ns oerveyevOeg eerheefle......)
pee pee eer Deefjnble osJeosJe nceejs~
pee Ieeefleee kees Ieele mekeue pebleg Gyeejs~~
pee pee eefme efme keer ceQ Jebovee keB~
pee De kece&cege keer ceQ Dee&vee keB~~2~~
Deeeee& osJe iegCe eerme Oeej jns nQ~
oer#eeefo os DemebKe YeJe leej jns nQ~~
pewJeble GheeOeee ieg %eeve kes Oeveer~
mevceeie& kes GheosMe keer Je<ee& kejW Ieveer~~3~~
pee meeOeg De"eF&me iegCeeW kees OejW meoe~
efvepe Deelcee keer meeOevee mes egle ve neW keoe~~
es hebehejceosJe meoe Jebe nceejs~
mebmeej efJe<ece efmebOeg mes ncekees Yeer GyeejW~~4~~
efpeveOece& ee meJe&oe euelee ner jnsiee~
pees Fmekeer MejCe ues Jees meguePelee ner jnsiee~~
efpeve keer OJeefve heeret<e kee pees heeve kejWies~
YeJe jesie otj kej Jes cegefe keeble yeveWies~~5~~
efpeve ewle keer pees Jebovee ef$ekeeue kejs nQ~
Jes efeledmJehe efvele Deelce ueeYe kejs nQ~~
ke=ef$ece Je Deke=ef$ece efpeveeueeeW kees pees YepeW~
Jes kece&Me$eg peerle efMeJeeuee ceW pee yemeW~~6~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(5)

(6)

FbOJepe efJeOeeve

veJe osJeleeDeeW keer pees efvele DeejeOevee kejW~

Jes ce=legjepe keer Yeer lees efJejeOevee kejW~~
ceQ kece&Me$eg peerleves kes nsleg ner pepetB~
mechetCe& %eeveceleer efmeef nsleg ner YepetB~~7~~
-oes ne-

veJeosJeeW kees YeefeJeMe, keesef keesef eCeece~

Yeeer kee heue ceQ entB, efvepeheo ceW efJeeece~~8~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
MeebefleOeeje, heg<heebpeefue:~
-ieerlee bo-

pees YeJe eeYeefe mes, veJeosJelee hetpee kejW~

Jes meye Decebieue oes<e nj, megKe Meebefle ceW Petuee kejW~~
veJeefveefOe Delegue Yeb[ej ues, efhej cees#e megKe Yeer heeJeles~
megKeefmebOeg ceW nes ceive efhej, eneB hej keYeer ve DeeJeles~~9~~
~~ FleeMeerJee&o: ~~

MM`NN

eer FvOJepe efJeOeeve

~~ cebieueeejCe ~~
efmeeW keer keb Jevovee Jes efmeefeoelee~
ewlevemegOeehe efvepeevevo kes oelee ~~
DenleosJe kees Yeer vecetb leerve eesie mes~
Jes ueewke Deew Deueeske kees mhe ueeskeles ~~1~~
Je=<eYesMe ves egie kes eLece DeJeleej peye efueee~
efMeJeceeie& YeJepeve kees efoKee meJe&efnle efkeee~~
eYeghebekeueeCekeheleer ef$eYegJeve ieg ngS~
efvepe Deelcee mes efvepe ceW le=hle efvepeieg ngS~~2~~
eer MeebefleveeLe ves Deveble Meebefle hee efueee~
YeeeW kees hejce Meebefle kee ceejie efoKee efoee~~
leerLexMe meesueJeW ngS eeerMe heebeJeW~
eYeg keeceosJe efhej Yeer jnW mJeelceOeece ceW ~~3~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(7)

(8)

FbOJepe efJeOeeve

efmeeLe&levee Jeerj ceneJeerj mevceleer~

eYeg Deehe DeeEkeeve nes meyekees osles meodieleer~~
ns veeLe! legcekees Jebovee Deveble yeej nw~
Yeeer mes YeJeesoefOe leb pees Deefle Deheej nw~~4~~

enYetle efheMeee etj Jeblej veeEn jbe GheJe kej mekeles ~

pees Devegeve kejles efJeefOeJeled, Gvekes meye ogKe mebke ueles~~
DeefleJe=ef DeveeJe=er F&leer Yeerleer mebke ue peeles nQ~
efvele mecee mecee hej FvosJe, Dece=lemece peue yejmeeles nQ~~10~~

pees keee& kes eejcYe ceW eYeg legcekees Jeboles~

mechetCe& efJeIvejeefMe kees Jes Keb[ Keb[les ~~
mechetCe& $e+ef efmeef mes meJeeie ceb[les~
ke=leke=le mJeeb neskes Jes ner vebo veboles ~~5~~

DeleLe& eYeeJeer en efJeOeeve, Deefle ecelkeej kejves Jeeuee~

hejke=le Yeer meJe& GheJe kees, Fke #eCe ceW ner njves Jeeuee~~
Deefle ogKeer DemeeOe jesefieeeW kes, leve kees veerjesie yevee oslee~
pJej keg Yeieboj Deeoer kes, Fke #eCe ceW veece efcee oslee ~~11~~
pees F efJeeesie Deefve eesie mes, cene keuesMe kees Yeesie jns~
efvepe hetJe& DeMegYe keceexoe mes, efpevekees Deefle ner mebkeuesMe ons~~
Gve meyekes efuees efJeOeeve ener, yeme hejce F yeve peelee nw~
eke=efle Demeele kees meelee ceW, efveefMele mebeceCe kejelee nw~~12~~
Fme efJeOe DeefleMee ee mes pees, FvOJepe hee" jeeles nQ~
Oeve Oeeve mece=er Delegue $e+ef, Deveghece efmeer Jees heeles nQ~~
en meye Deveg<ebefieke heue kesJeue, legce hejbheje cegeer peevees~
Debeflece heue nw efpeveheo efveefMele, efpeveJeeve eceeCe meoe ceevees ~~13~~

efJeOeeve jevee kee GsMe

mechetCe& efJeOeeveeW ceW Gece, FvOJepe hetpee efJeefOe ceeveer~
efpeveosJe osJe keer YeeerJeMe, ceQves Fmekeer jevee "eveer~~
en keneb %eeve ueJe nw cesje ? Deew keneb FvOJepe keer efJeefOe nw~
FveW kes ieg ye=nmheefle Yeer, ceefncee kenves ceW veeEn eYeg nQ~~6~~
efhej Yeer cesje en Deefle meenme, yeme mJeelceefmeef kes nslet nw~
eefo jevee peve ceve njCe kejs, GmeceW Yeeer ner nslet nw~~
eYegheeokeceue keer Yeeer ner, Fme cenled keee& kees hetCe& kejs~
Yeeer efheet<e keer iebiee ceW, peve peve ceve hueeefJele hetCe& kejs~~7~~
mebmke=le kee FvOJepe efJeOeeve, Gmekees DeeOeej yevee kejkes~
meye peve kees DeLe& yeesOe nesJes, en nslet Yeer ceve ceW Oejkes~~
hegvejefhe efleueeseheCCeefe Deeefo, ebLeeW kee meej enCe kejkes~
Yee<ee ceW FvOJepe efJeOeeve jevee ceQ keb eer Oejkes~~8~~

efJeOeeve kee ceenelce

Deveghece efJeOeeve ceefnceeMeeueer, Fmekees meyeves yeleueeee nw~
peye Lee ogefYe&#e Dekeeue he[e, leye Fmeves peue yejmeeee nw~~
meye ceveJeebefle kees hetCe& kejs, Ssmeer efJeOeeve keer ceefncee nw~
meye jesie Meeske oeefj ueW, Ssmeer Fmekeer ner ieefjcee nw~~9~~

hetpeke kee eejefcYeke kele&Je

epeceeve Deewj eepeke oesveeW, Deekej ieg kee Jebove keefjes~
FvOJepe Deeefo efJeOeeveeW ceW, iegDeeW keer Dee%ee efMej Oeefjes~~
iegosJe! cegPes en Fe nw, ceQ FvOJepe kee hee" keB~
en cenee%e efJeefOeJeled kejkes, ceQ Gece megKe kees eehle keB~~14~~
neW heefjpeve jepee epee megKeer, Ssmee DeeMeerJe&eve oerpes~
efveefJe&Ive hee" nslet iegJej, Deye Deehe heOeej ke=hee keerpes ~~
iegJej keer mJeerke=efle hee kejkes, eGmebIe efJenej keje oerpes~
ieg heeokeceue hetpeve kejkes, mLeeve oeve mesJee keerpes ~~15~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(9)

ceb[ue ceeb[ves keer efJeefOe

meyemes henues efpeve hetpeekej, ceb[he Jesoer jevee keerpes~
Gece cegntle& ceW eebieCe ceW, TBee OJepe DeejesnCe keerpes~~
nerje ceesleer ceeefCekee jleve, DeYeke Deew mJeefCe&ce jbie ueekes~
yengefJeOe jbies eeJeue mes ee, ceb[ue jefees jebieesueer mes~~16~~
Fme ceOeueeske ceW Deke=ef$ece, efpeveie=n lesjn erheeW leke nQ~
Gve meyeceW pecyeterhe eLece, pees ieesueeke=efle LeeueerJeled nw~~
Fmekees eejeW lejheer Iesjs, meeiej Deew erhe kens peevees ~
Fve ceOe eej meew DeeJeve, efpevecebefoj keer jevee ceeveeW ~~17~~
nw eLece erhe ceW yeereeWefyee, eerces megoMe&ve mJeCe&ceeer~
GmeceW meesuen ewleeuee nQ, pees YeefJepeve efnle efMeJe meewKe cener~~
Fme ces keer efJeefoMeeDeeW ceW, iepeoble eej heJe&le ceevees~
Gve hej Yeer eej efpeveeuee nQ, pees megjvejieCe hetefpele peevees~~18~~
ces kes Gej oef#eCe ceW Gejkeg Deewj osJekeg nQ~
GveceW F&Meeve Je vew$e+le ceW, ece mes pecyet Meeuceefue le nQ~~
ces kes hetjye heefMece ceW, Je#eejefiejer meesuen peevees ~
Fve hetjye Dehej efJeosneW ceW, yeeerme jpeleefieefj nQ ceeveeW ~~19~~
ces kes oef#eCe Gej ceW, MegYe #es$e Yejle SsjeJele nQ~
oesveeW ceW oes efJepeeeOe& Dele:, eeQleerme ngS efJepeeejOe nQ~~
ces kes oef#eCe Gej ceW, efnceJeved Deeefoke <ed kegueefieefj nQ~
Fve meyekes efpeveie=n Fke Fke efceue, meye Deej efpevecebefoj nQ~~20~~
efhej ogeflee Oeelekeererhe kene, GmeceW hetjye heefMece peevees~
hetjye ceW efJepeeces heefMece, ceW Deeueces kees mejOeevees~~
Fmekes Gejkeg osJekeg, Oeeleefke Je Meeuceefue le OejW~
Fme erhe ceW oef#eCe Gej efoMe, F<Jeeke=efle oese efJeYeeie kejW~~21~~

FbOJepe efJeOeeve

(10)

Fme erhe Oeelekeer Keb[ ceOe Fke meew DeeJeve efpeveie=n nQ~
yeme heg<kejeOe& ceW Fmeer lejn, meejer jevee Deew efpeveie=n nQ~~
Fme heg<kej hetjye heefMece ceW, ces ceboj efJeegvceeueer~
oes Gejkeg ceW heg<kejle yeme Flevee Deblej yeueMeeueer ~~22~~
Fme heg<kej ceOe ceeveg<eesej, veie {eF& erhe Jesefle kejkes~
Gme hes eejeW efoMe efpevecebefoj, Gme hejs ceveg<e veeEn pee mekeles ~~
veboerMJej erhe Dee"JeW ceW, eejeW efoMe eG Debpeve efieefj nQb~
Debpeve kes eejeW efoMe eG eG, oefOecegKe Jee Jemeg Jemeg1 jeflekej nQ~~23~~
ieejnJeW erhe ceW kegb[ueveie, Gme hes eG efoMe efpeveYeJeve kenW~
lesjnJeW erhe ceW efekeeef, Gme hes eGefoMe efpevemeove jnW~~
Fme efJeOe heCe ces kes Demmeer iepeoble efpeveeuee yeerme kens~
pecyet Deeefoke Je=#eeW kes ome, Demmeer Je#eejefiejer kes nQ~~24~~
jpeleeeue Fke meew meej, kegueheJe&le kes meye leerme jns~
F<Jeeke=efle veie kes eej leLee, cevegpeesej kes Yeer eej kens~~
veboerej kes yeeJeve kegb[ue, Deew ekeefiejer kes eej eej~
meye eej Meleke DeeJeve es, efpevecebefoj Fvekees vecemkeej ~~25~~
ceb[ue hej henues ces keer, jevee kej meye jevee jefees~
lesjn erheeW leke jevee kej, veie veefoeeB meehe-meehe jefees~~
GveceW megmhe meg eej Meleke, DeeJeve efpevecebefoj jefees~
Gve hej megvoj efpevecebefoj kees, jKekej mLeeheve efJeefOe keefjes~~26~~
Jesoer ceb[ue kees ievOe ueshe, evoesheke JevoveJeejeW mes ~
OJepe eecej cebieueJe Dee", cebieue Ie leesjCe ejeW mes ~~
yengjbie efyejbies jlveerhe, meMe yeng efJeegled erheeW mes ~
yengefJeOe GhekejCeeW Oethe Ie[s, megjefYele ceeueeDeeW hetueeW mes~~27~~
eEkeefkeefCeeeW kes vePegvejJe mes, ceb[heJesoer Yetef<ele keefjes~
efpeveefyecye elegceg&Ke mLeeefhele kej, FvOJepe hetpee keefjes~~
1. Dee"- Dee" ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(11)

Fme efJeefOe ieg Dee%ee Deew DeeefMe<e, ueskej ceb[he Jesoer jefees~
ceb[ue keer jevee Ssmeer nes, vej keee megj kee Yeer ceve nefjes~~28~~

ceb[ue kes cebefojeW hej DeejesheCe kejves Jeeueer

OJepeeDeeW kee JeCe&ve
meye FvJe=vo yeng Yeeer mes, Deke=ef$ece efpeveie=n peeles nQ~
DeefleMeeefe cenecen hetpeeefJeefOe, yeng JewYeJehetCe& jeeles nQ~~
ece ece mes efpeve efpeveYeJeveeW keer, Jes hetpee kejles peeles nQ~
Gve Gve cebefoj kes efMeKejeW hej, Jes OJepe henjeles peeles nQ~~29~~
Gme ner mes Gvekee Jen efJeOeeve, FvOJepe meeLe&ke veece Oejs~
Fmemes ner OJepe DeejesnCe kej, vej Yeer FvOJepe hee" kejW~~
keesceue megvoj keewMese Deeefo, JeeeW keer OJepee yevee ueerpes~
GveceW ece mes ceeuee Deeefoke, oMe efevneW kees kejJee ueerpes~~30~~
ces kes OJepe ceW ceeuee kee nes, efevn yevee Deefle ner megvoj~
iepeoble OJepee ceW efmebn efevn, kegueefieefj OJepe ceW hebkepe megvoj~~
pecyetle Deeefo OJepeeDeeW ceW, DebMegke kee efevn yevee ueerpes~
Je#eej OJepee ceW ie[ efevn, kejkes megvoj jevee keerpes~~31~~
F<Jeeke=efleveie cevegpeesej veie, Fvekes OJepe ceW iepe efevn kejes~
jpeleeeue meYeer OJepeeDeeW ceW, efmele Je=<eYe efevn GlkeerCe& kejes~~
veboerej kes OJepe ceW ekeJee-ekeJeer kee efevn cevees%e jns~
kegb[ueefieefj OJepe ceW ceesj efevn, ekeeeue OJepe ceW nbme jns~~32~~
pees ceb[ue Thej eej Meleke, DeeJeve efpevecebefoj oerKeW ~
Gve hej efJeefOeJeled Fve efevneW egle, meye OJepe kee DeejesheCe keerpes~~
ceb[ue kees MeeMJele efpevecebefoj, Deheves kees Fv mecePe ueerpes~
FvOJepe ceC[ue hetpeekej, DeefleMeeeer hegCe efveke keerpes ~~33~~

(12)

FbOJepe efJeOeeve

hetpeve eejcYe kejves kee JeCe&ve

hetpeecegKe mekeueerkejCe efJeOeer kej, efpeveJej kee DeefYe<eske kejes~
mJemleer Deewj Fv eeflee kej, efpevee%e megoer#ee enCe kejes~~
meJeexece FvOJepe efJeOeeve, eejcYe kejes pee pee OJeefve mes~
osJeeiece OJepe DeejesheCe efJeefOe, kej hetpeve he{es ecOegj OJeefve mes~~34~~
mebieerle Jeee ve=leeefoke kej, eefleefove cevenj hetpeve keefjes~
eefleefove pehe kee kej Devegeve, Debeflece efove hetCe& nJeve keefjes~~
jLeee$ee ceneceneslmeJe kej, DeefleMee eYeeJevee kees keefjes~
nes G"s mJeie& ceW Yeer nueeue, Ssmeer yeepeeW keer OJeefve keefjes~~35~~
efhej iegJee& keer hetpee kej, eGmebIe keer Yeer hetpee keerpes~
Deenej Deew<eefOe efheer hegmleke, GhekejCe Deeefo Jemlet oerpes~~
Deeefe&kee Deee& kees Jeeoeve, DeeJeMeke eesie Jemleg oerpes~
menOeceea peve kees oeve ceeve, Deeefoke oskej nef<e&le keerpes ~~36~~
hetpeve oeveeefoke keeeeX ceW efpelevee Oeve Keee& peeJesiee~
ketbes kes peue kes ner meceeve, efove hej efove ye{lee peeJesiee~~
Fme YeJe ceW megKe Deew eMe oskej, hejYeJe ceW Yeer mebie Deeesiee~
efhej heues DevebleiegCee neskes, Debeflece efMeJeheo efoueJeeesiee~~37~~
oesne
Fme efJeOe Deefle GlmeJe meefnle, kejes FvOJepe hee"~
FveW kes megKe Yeesiekej, kejes cegefe ceW "e"~~38~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(13)

vece: efmesYe:

eer FvOJepe efJeOeeve eejcYe

efmeeved $ewueeskeecetOe&mLeeved velJee Yekelee efMeJeehlees~
FbOJepecenee%eb eejyOegces<e eeces ~~1~~
eqmesOee&ce YeJeeefle&oeJeMeceveb heeret<eOeejeie=nced ~
ceesnOJeebleefJeoejkeb megKekejb, efveJee&Ceue#ceerefeeced ~~
Yekeleevece eceesolees efpeveheles: heeoejeEJeoeced~
lemeees efpevee%eJele&veefJeOeew kegJex ueleeblee_peefueced ~~2~~
(Fefle FvOJepe cenee%e eefle%eeheveee efpeveeefleceees heg<heeBpeefue: )

Yesjerce=obieJeerCeeefoIebebkeejefve: mJevew: ~
JeeeesodIees<eb elevJesnb efpevehetpeeceneslmeJes ~~3~~
(veevee ekeej kes yeepes yepeeJeW)

cebieuemlees$eb
eeJebefle efpeveewleeefve, efJeebles YegJeve$ees~
leeJebefle meleleb Yekelee, ef$e:hejerle veceecenced ~~4~~
ceOeueeskes efpeveWeCeeceke=lee es efpeveeueee: ~k
eleg:Meleeefve Jebos leeved, DehebeeMeogejb~~5~~
eercesjew iepeobleheefieefjJe#eejs kegueeew leLee~
pecyJeeefogceceeveg<eesejveiesefJe<Jeeke=leew heJe&les~~
eerveboerejkegb[ues e ekes Mewues efn ewleeueee:~
leeved meJee&ved eCeceeefce YeefeYejle: meJee&Le&mebefmees~~6~~
Denlees cebieueb kege&g:, efmee kege&gMe cebieueced~
Deeeeee&: hee"keeMeeefhe, meeOeJees cece cebieueced ~~7~~

(14)

FbOJepe efJeOeeve

Deke=lee es efpeveeieeje: $ewueeskeemebheoeueee:~

mJeebYegJeeb mJeebefmee:, kegJeleg cece cebieueced ~~8~~
efJeIvee efveIvebleg ces meJexceerefhmeleeLe&eoeMe les~
legefhegefeoeleej: kegJeleg cece cebieueced ~~9~~
Deke=leeefve ke=leeveern efpeveefyebyeeefve meJe&le:~
mJeelcemeewKeeoeefve meg: kege&gMe cece cebieueced ~~10~~
efpeveemleleefleceeMeeefhe leod iesnemleefVe<eekee:~
les leeMe les e leeMeeefhe kegJeleg cece cebieueced ~~11~~
(vecemkeej kejW)

elege|CekeeeosJeeveeb meJexve: meheefjoe: ~

osJees e#eeMe e#eesefhe, les leeM eekeejeecenced~~
eg<ceeefYe: efeeles eled, FvOJepecenecen:~
OJepeejesnCeefJeOeeefo:, ceneJewYeJemebeglew:~~
levceveeied efJeeEOe keleg&cenceheglmens eflJen~
eg<celmeeneeceemeee efJeOeemes meheueb YeJesled ~~
Mekelee yegee e nerveesefhe, YekelewJe esefjle: efkeue~
ceneefJeOeevecesleef, keefj<es leeg efJemceeb~~
Slewlee$e mekeuebse: eflelee$ewJe ceC[ues~
FvOJepeeKee%esefmceved JeeeesodIees<eeefocebieues~~
eletnheefjnejee Oece&eeesleveee e~
mJemJee%eebMeceeoee e%eebleb mLeereleeefcen~~
efpeveYeefeb ekegJee&Cee: j#eeb kegle meJe&le:~
yeeOee ve peeleg yeeOesjved eteb efn Oeefce&Jelmeuee:~~
(Fefle ceb[heevle: heg<heebpeefue:)

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(15)

DeLe osJeeieceefJeefOe:
Devegghed bo
YeJeveeueeosJesve: meceeeele cenecens~
elJeeeEjMeled ecee: meJex Oeceexeeslevelelheje: ~~1~~
eR elJeeeEjMeled YeJeveJeeefmeosJesve: De$e Deeiele Deeiele, Fob
DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb
e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~ DeIe~
eef$ebMeleefcelee: eesee:, Jeblejsve: menecejw:~
Deeiebleg cenee%es, efpeveYeefehejeeCee: ~~2~~
eR eef$ebMeled Jeblejsve: meheefjJeeje: De$e Deeiele 2, FoceIe heeeb
peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens
eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~ DeIe~
elege\JeMeeflekeuhesve: meceeeebleg ceneslmeJes~
Oece&eYeeJeveeegee:, MegmecekelJeMeeefueve:~~3~~
eR elege\JeMeeflekeuhesve: De$e Deeiele 2 FoceIe heeeb peueb iebOeb
De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=leeeb
2 Fefle mJeene~ DeIe~
DeeMeerefleenwjeeEJeMelee ees[gefYe: men~
JeeCee|<e<edefYeMe megkeesefkeesefleejkew:~~4~~
metee&evcemeew Fvew meceeeeleeb menecejw:~
efpevee%eceneee&eeb, Oece&eeesleveee e ~~5~~ (egice)
eR DeeMeerefleenwjeeEJeMeefleve#e$ew: <ed<eefmeneveJeMelemehlemehleeflekeesekeesefleejkeeefYe: mebhetCe&mJeheefjJeejosJew: men metee&evcemeew peesefle<kesve:
De$e Deeiele Deeiele FoceIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb
heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

(16)

FbOJepe efJeOeeve

JeemlegosJee: meceeeebleg, SkeesvehebeeMeledecee:~

cenekewJeueYele=&Ceeb, cenee%eceneslmeJes~~6~~
eR SkeesvehebeeMeled JeemlegosJee: De$e Deeiele Deeiele, Fob DeIe
heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e
epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
peeeee osJe Deeeebleg, meJe&jesieeneefjkee: ~
mJemJeJeenvemeb{e, efpeveOeceexhekeeefjkee:~~7~~
eR peeeee Deew osJe: De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb
De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb
2 Fefle mJeene~
jesefnCeeee ceneosJees ceneefJeeeYe=le: cegoe~
Deeeebleg eercenee%es, mecekelJeefmLeeflensleJes ~~8~~
eR jesefnCeeee: <ees[Me ceneosJe: De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb
peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens
eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
eqpeveMeemeveosJee es elege\JeMeleees mce=lee:~
ieescegKeeee: meceeeebleg efpeveYeefehejeeCee: ~~9~~
eR ieescegKeeee: elege\JeMeefleecee: efpeveMeemeveosJee: De$e Deeiele 2,
Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb
e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
eesMJeee&oees osJe:, leerLe&ke=odYeeJelmeuee:~
efpevee%es meceeeebleg, meJe&efJeIveewIeMeeblees ~~10~~
eR eesMJeee&efoelege\JeMeefleefpeveMeemeveosJelee: De$e Deeiele 2, Fob
DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb
e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(17)

(18)

FbOJepe efJeOeeve

eleg:<eefecewue&#ew: Deeeebleg YeeJevew: men~

Demegjsve cenee%es, kegJeleg Oece&oerheveb ~~11~~
eR eleg:<eefue#eYeJevemJeeefceve: Demegjsve: meheefjJeeje: De$e Deeiele
2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb
e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

mleefveleeKemegjeCeeb e jmee|<eue#emeeveeb~
mJeeefcevees$e meceeeebleg, Oece&j#eCensleJes ~~16~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefceve: mleefvelekegceejsve: meheefjJeeje:
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

osJee veeiekegceejeMe, ceewefueceeueebyejebefkelee:~

ue#ewM elegjMeerleerveeb, Deeeebleg YeJevesMJeje: ~~12~~
eR elegjMeerefleue#eYeJevemJeeefcevees veeiekegceejsve: meheefjJeeje: De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

efJeeglkegceejosJeeveeb, jmee|ue#eJesMceveeb~
F&Mee De$e meceeeebleg, FvOJepeceneslmeJes ~~17~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees efJeeglkegceejsve: meheefjJeeje:
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

emehleefleefcelewue&#ewYe&Jeveeveeb efn mJeeefceve:~

osJee: megheCe&veeceeve:, Deeeebleg eerceneslmeJes ~~13~~
eR emehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefceve: megheCe&kegceejsve: meheefjJeeje:
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
1

jmee|<eue#eiesneveeb, Deeeebleg mJeeefcevees cegoe~

Fbe erhekegceejeCeeb, mJemJeheefjow: men~~14~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees erhekegceejsve: meheefjJeeje: De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
DeeeebletoefOeosJee Jew, efpevee%eceneslmeJes,
jmeef<e&ue#eiesneveeb, mJeeefceve: meheefjoe: ~~15~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees GoefOekegceejsve: meheefjJeeje:
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
1. 76 }#e ~

efokekegceejie=neefCe meg: jmee|ue#emebKeee~

les<eeeEcee: meceeeebleg meeOe& meJe&heefjow: ~~18~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees efokekegceejsve: meheefjJeeje: De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
DeefivekegceejosJesve: jmee|ue#emeeveeb~
mJeeefcevees$e meceeeebleg, heefjJeejegpeesOegvee~~19~~
eR <edmehleefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees Deefivekegceejsve: meheefjJeeje:
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
Jeeegkegceejmeeeefve, ue#eeefCe jmekew:~
les<eeefceve: meceeeebleg, Oeceexeeslevelelheje: ~~20~~
eR <eCCeJeefleue#eYeJeveeveeb mJeeefcevees Jeeegkegceejsve: meheefjJeeje: De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(19)

eeE$eMeuue#emebKeeveeb efJeceeveeveeb eYegmlJejb~

meewOecexv: meceeeebleg, efpevee%es megefegked ~~21~~
eR eeE$eMeuue#eefJeceeveeveeb mJeeefceved meewOeceX! mechetCe& heefjJeejw: men
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
F&Meevesbes ceneosJe Deeieleg efpeveeslmeJes~
DeeefJebMeefleue#eeCeeb, efJeceeveeveeb efJeYegmlJejb ~~22~~
eR DeeefJebMeefleue#eefJeceeveeveeb mJeeefceved! F&Meevesv efvepeheefjJeejw: men
De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
meevelkegceej osJesv! Sefn pewveceneslmeJes~
ef<e[due#eefJeceeveeveeb, mJeeceer Jewceeefveke: mce=le: ~~23~~
eR eoMeue#eefJeceeveeveeb mJeeefceved meevelkegceejsv! mebhetCe& heefjJeejw:
men De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb
heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
ceensvmJeiee&oeie, Yees ceensv! ceKeeseces~
Deue#eefJeceeveeveeb, F&Mees efJeIveewIeYebpeke: ~~24~~
eR Deue#eefJeceeveeveeb mJeeefceved ceensv! mebhetCe& heefjJeejw: men De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oethdeb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
yeeyeeesejeled egiceeled, Sefn yecesv! ceesole:~
elegue&#eefJeceevesMees, peefn efJeIveeefve meJe&le: ~~25~~
eR elegue&#eefJeceeveeveeb mJeeefceved yeesv! mebhetCe& heefjJeejw: men De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
}ebleJekeeefheegiceeled, ueebleJesv! lJecesefn Yees:~
meghebeeMeledmeneeCeeb, efJeceeveeveeb heefle: cegoe ~~26~~

(20)

FbOJepe efJeOeeve

eR hebeeMelmeneefJeceeveeveeb mJeeefceved ueebleJesv! mechetCe&heefjJeejw: men

De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb
yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
MegemJeiee&led ceneMegeeled ceneMegesv! Sefn Yees:~
elJeeeEjMeled meneeCeeb, efJeceeveeveeb ceneeYeg: ~~27~~
eR elJeeeEjMeled meneefJeceeveeveeb mJeeefceved ceneMegesv! mebhetCe&heefjJeejw:
men De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb
heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
mJe:Meleejeled meneejeled, Meleejsv! lJecesefn Yees: ~
<edmeneefJeceeveeveeb, mJeeefceved! meJe&heefjow: ~~28~~
eR <edmeneefJeceeveeveeb mJeeefceved Meleejsv! mechetCe&heefjJeejw: men De$e
Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue
mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
DeeveleeeCelemJeiee&led DeejCeeegleegicele:~
mehleMeleefJeceeveeveeb Fve: Slee$e metlmeJes ~~29~~
eR mehleMeledefJeceeveeveeb mJeeefceve: DeeveleeeCeleejCeeeglesve: mebhetCe&heefjJeejw:
men De$e Deeiele 2, Fob DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb
heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~
elege|Cekeeemebegee: meeOe& mJemJeheefjow:~
mJemJeJeenvemeb{e: efoJeeuebkeejYetef<elee: ~~30~~
MeeeefoefYe: mJeosJeerefYeJe=&lee Deeeebleg n<e&le:~
Fbe: osJeeoeMeeves, efpevee%eceneslmeJes ~~31~~(egice)
eR elege|CekeeeosJew: mJemJeheefjJeejosJewoxJeerefYeMe heefjJe=lee: efvepeefvepeJeenvee{e meJexefhe Fve: osJee osJees e#ee: e#eMe! De$e Deeiele 2, Fob
DeIe heeeb peueb iebOeb De#eleeved heg<heb eb oerheb Oetheb heueb yeeEue mJeefmlekeb e%eYeeieb
e epeecens eefleie=eleeb 2 Fefle mJeene~ DeIe~
~Fefle osJeeiece efJeefOe:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(21)

DeLe OJepeejesnCeefJeOeeveb
eeefppeveewkemeeb hetpeeb kegJeefle le$e le$e les~
OJepeeveejesheevleervemlemceeefovOJepeb celeb ~~1~~

yemebleefleuekee vo:
mee#eeefoces efpeveie=ne Deke=lee efpeveeveeced ~
cegkelebieveecegKeefvejer#eCeohe&Cee veg~~
Fbesnces<e efpevee%eefJeOeew efn mee#eeled~
Deejesheeeefce Jejkeerefle&kejeved OJepeebMe ~~1~~
ceeueece=iesvkeceueebyej JewveleseceelebieieesheeflejLeebieceetjnbmee:~~
SlelmegefevnoMemeb eglemeodOJepeeveeb , DeejesheCeee heg <heeb peef uecegefl#eheeef ce ~~2~~
(ceb[uemeesheefj OJepeeveecegheefj e heg<heebpeefueb ef#ehesled)
cesCeeb eerefpeveeieejs<JeMeerefleefpevemeemeg ~
Deejesneeefce meod Yekelee ceeueeefevnebefkeleeved OJepeeved ~~3~~
Cecees DejnbleeCeb mJeefmle Yeb YeJeleg meJe&ueeskeme MeebefleYe&Jeleg mJeene~
Fefle OJepeejesheCe ceb$e:~
(Fme ceb$e kees yeesuekej ces kes 80 cebefojeW hej ceeuee efevn meefnle OJepee Deejesefhele kejW)1

iepeobleefpeveeieeje efJebMeeflemles<eg Yeefele:~

OJepeeved efmebnebefkeleeved eerleejesneeefce cenecens~~4~~
(Gheeg&e ceb$e yeesuekej iepeovleeW kes 20 cebefojeW hej efmebnefevnege OJepee e{eJeW~)

ef$ebMelkegueeeueeveeb e efpeveJesMcemeg n<e&le: ~

Deejesheeeefce mekelee jceeved heeebefkeleeved OJepeeved ~~5~~
(kegueeeueeW kes 30 cebefojeW hej keceueefevnege OJepeejesnCe kejW)
1. ceb[ue kes Thej meYeer cebefojeW kes efMeKejeW hej DeLeJee mwC[ ceW ueieekej henues mes ner
OJepee jKe osvee eeefnes~eleske efevneW keer Ske-Ske OJepee heeme ceW jKevee eeefnes
efpevnW efke Gheeg&e MueeskeeW kees he{kej leLee OJepeejesheCeceb$e yeesuekej ceb[ue hej e{e
osvee eeefnes SJeb Thej jKeer ngF& OJepeeDeeW hej heg<heebpeefue #esheCe kejles peevee eeefnes~

(22)

FbOJepe efJeOeeve

pebyJeeefooMeJe=#eeCeecebMegkeebefkelemeodOJepeeved~
Deejesheeeefce Yekeleenb, efpevee%es efpeveeuees ~~6~~
(pebyet Meeuceefue Deeefo Je=#eeW kes 10 cebefojeW hej DebMgkeeefevn Jeeueer OJepee e{eJeW)

Je#eejheJe&leeMeerles: efpeveiesn<eg ceesole:~

Deejesheeeefce hetpeeeeb, ie[ebefkelemeodOJepeeved ~~7~~
(Je#eej heJe&leeW kes 80 cebefojeW hej ie[efevnege OJepeejesnCe kejW)

F<Jeeke=efleelegCee e elegefo&*dceeveg<eesejs~
OJepeeveejesheeeceern efpeveeieejs iepeebefkeleeved ~~8~~
(F<Jeekeej kes eej cebefoj Deewj ceeveg<eesej kes eej Ssmes 8 cebefojeW hej iepeefevn
Jeeueer OJepee e{eJeW~)

heeefefpeveiesneveeb megmehlelegejb Meleevesles<JeejesheCeb kegJex, Je=<eYeebefkelemeodOJepeeved ~~9~~

(efJepeeeOe& kes 170 cebefojeW hej yewue efevn Jeeueer OJepee e{eJeW~)

veboerej efpeveeieeje ehebeeMeledekeerefle&lee:~

Deejesheeeefce les<Jesveeved jLeeieefebnYe=odOJepeeved ~~10~~
(>eboerej kes 52 cebefojeW hej ekeJee-ekeJeer efevn meefnle OJepeeeW e{eJeW~)

kegb[ueeew elegefo&#eg elJeejMe efpeveeueee:~

Deejesneeefce les<Jesleeved keskeerefevnebefkeleeved OJepeeved ~~11~~
(kegb[ueJejheJe&le kes 4 cebefojeW hej ceetj efevn Jeeueer OJepee e{eJeW~)

ekeeew elegefo&#eg eleg:mebKes efpeveeuees~

Deejesheeeefce Yekeleenb, nbmeefevnwe&gleeved OJepeeved ~~12~~
(ekeJejheJe&le kes 4 cebefojeW hej nbme efevnegled OJepeejesheCe kejW~)

yemebleefleuekeebo
GewOJe&pew: megjheleerefveJe eeevle:~
meJex efpeveWefveueee efJeueeeheoeMe~~
mebhetCe&meewKeefveueee efvepeYeeefekeeveeced~
YeteemegjeMeg efpevee%eceneslmeJesefmceved ~~
~Fefle OJepeejesheCeefJeefOe:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(23)

(hetpee veb.1)

eer efme hejceser hetpee

DeLe mLeeheveeMebYeg vo:
(eeueeerheefle efpeveJej)
efmeer kes mJeeceer efmeee, meye peve kees efmeer osles nQ~
meeOeke DeejeOeke YeJeeW kes, YeJe-YeJe kes og:Ke nj uesles nQ~~
efvepe Megelcee kes Devegjeieer, meeOetpeve Gvekees Oeeles nQ~
mJeelcewke menpe Deevebo ceieve, neskej Jes efMeJe megKe heeles nQ~~1~~
oesne
efmeeW kee efvele Jeeme nw, ueeske efMeKej Megefe Oeece~
vecetb vecetb meye efme kees, efme kejes cece keece ~~2~~
cevegpe ueeske YeJe efmeieCe, $ewkeeefueke megKeoeve~
Deeeveve kej ceQ pepetb, eneb efJejepees Deeve ~~3~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmemecetn! De$e efle-efle ": ": mLeeheveb~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe
Je<ed efmeVeOeerkejCeb~
DeLeekebieerlee bo
#eerjebyegOeer kee meefueue GppJeue, mJeCe&Peejer ceW YeB~
efvepe kece& ceue e#eeueves kees, efpeve ejCe Oeeje keB~~
kej mehle eke=leer Ieele #eeefeke, Meg meceefkeleJeeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees~~1~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYees pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(24)

FbOJepe efJeOeeve

kehet&j ebove iebOe megjefYele mJeCe&Je mece ueeekes~

YeJe leehe Meerleue nsleg efpeveJej heeo eet Deeekes~~
ef$eYegJeve ekeeMeer %eeve kesJeue mete& jMceerJeeve pees~
vejueeskeYeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~2~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYe: mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
MeefMe jefMce mece GppJeue DeKebef[le Meg De#ele ueee kes~
De#ee megheo kes nsleg efpeveJej, Dee hebgpe e{ee kes ~~
peieoefMe& kesJeue ojMe mebegle efme ceefnceeJeeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~3~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYe: De#eeheoeehlees De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceuueer ecesueer Jekegue Deeefoke, heg<he megvoj ueee kes~
YeJeceuue efJepeeer efpeve ejCe ceW n<e& ege e{ee kes ~~
efpevejepe Jeere& Deveble mes egle kece& Deefvlece neve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~4~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYe: keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efceeVe hetjCeheesefuekee, uee[t Fcejleer ueee kes~
YeJe YeJe #egOee mes otj efpeveJej, heeo Dee e{ee kes~~
met#celJe iegCe mebege efhej Yeer meye peiele kee Yeeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~5~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYe: #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j oerheke peesefle peieceie, jlveoerheke ceW efohes~
efpeve Deejleer mes efvepe oe ceW %eeve keer peesleer efohes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(25)

(26)

FbOJepe efJeOeeve

DeJeieenvee iegCeegle leLee oW meJe& kees mLeeve pees~

vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~6~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYees ceesnebOekeejefJeveeMeveee oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~

keceue keslekeer ceefuuekee, heg<he megieefvOele ueee~

legce heo heg<heebpeefue keB, megKemebheefle DeefOekeee ~~11~~
heg<heebpeefue:~
peehe eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYees vece:~

oMe iebOe Oethe megiebOe ueskej, Deieefve cebs KesTB Deyes~

meye De kece& epeeue nslet, efme iegCe mesJetB meyes~~
iegCe DeiegueIeg mes ege Yeer, ueeskeee hes efvele Leeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees~~7~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYees Dekece&onveee Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~

peeceeuee

Debietj Dece=le heue eerheue, mejme Dece=le mece efueee~

eYeg cees#eheue kes nsleg legce heo, Dee ceW Dehe&Ce efkeee~~
megKe hetCe& DeJeeyeeOe egle, DeefleMee DeleerefveJeeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees~~8~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYees cees#eheueeehlees heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele heg<he vesJepe, oerhe Oethe heueeefo ues~
Deveghece Devebleeveble iegCeegle, efme kees Deet Yeues~~
nQ efme ee Deveeefo DeefveOeve hejce yee eOeeve pees~
vejueeske YeJe meye efme $ewkeeefueke pepetB iegCeKeeve pees ~~9~~
eR ceOeueeskeesJemekeueefmehejcesefYe: DeveIe&heoeehlees DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
Deefevle ceefncee kes Oeveer, hejceevebo mJehe~
MeebleerOeeje kejle ner, efceues Meebefle megKehe ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~

oesne
mekeue efme hejceelcee, efvekeue Deceue efeodhe~
ieeTB legce peeceeefuekee, efmeee efMeJe Yethe ~~1~~
eeue (ns oerve yebOeg eerheefle........)
pew efmeee ceOeueeske mes Yees meYeer~
pew efmeee leerve keeue kes kens meYeer~~
pew pew ef$eueeske DeeYeeie hes efJejepeles~
pew pew Deveeefo Deew Deveble efme meemeles~~1~~
pees pebyeterhe mes Deveble efme ngS nQ~
#eejesoOeer1 mes Yeer Deveble efme ngS nQ~~
pees Oeelekeer megerhe mes Yeer efme Deveblee~
keeueesoefOe mes heg<kejeOe& mes Yeer Deveblee~~2~~
Fve {eF& erhe mes ngS pees Yetlekeeue ceW~
pees nes jns nwQ Deewj neWies YeeefJekeeue ceW~~
Fme efJeOe Devebleeveble peerJe efme ngS nQ~
pees YeJe kees mecemle efmeef DeLe& ngS nQ~~3~~
pees Ieele ceesnveere kees mecekelJe uens nQ~
%eeveeJejCe kees Ieele hetCe& %eeve uens nQ~~
1. ueJeCemeceg~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

kej oMe&veeJejCe efJeveeMe meJe& oefMe&lee~

$ewueeskee Deew Deueeske Ske meeLe Peuekelee ~~4~~
nesles keYeer ve eeble etbefke Jeere& Deveblee~
es efme meYeer Deblejee kece& kes nblee~~
Deeet kejce kees veeMe iegCe DeJeieenvee OejW~
pees meJe& efme kes efueS DeJeieenvee kejW ~~5~~
DeJekeeMe oeve ceW meceLe& efme kenees~
DeleSJe Ske ceW Devebleeveble meceees~~
efhej Yeer efvepeer DeefmlelJe efuees efme meYeer nQ~
hej kes mJehe ceW efJeueerve nes ve keYeer nQ~~6~~
kej veece kece& veeMe Jes met#celJe iegCe OejW~
Dej iees$e kece& veeMe DeiegueIet iegCe JejW~~
Jes Jesoveer efJeveeMe hetCe& meewKe Yejs nQ~
efveyee&Oe DeJeeyeeOe efveleevebo Oejs nQ~~7~~
Jes Dee" kece& veeMe Dee" iegCe kees Oeejles~
efhej Yeer Deveble iegCe meceg veece Oeejles~~
ewleve ecelkeej efeoevebo mJeheer~
efebleeceCeer efevcee$e ewlehe Deheer ~~8~~
meew Fb Jebe nQ ef$eueeske efMeKeeceCeer nQ~
mechetCe& efJee kes DehetJe& efJeYeeceCeer nQ~~
Jes pevce ce=leg Metve Meg yeg keneles~
efveceg&e efvejbpeve meg efvejekeej keneles~~9~~
pees efmeee keer meoe DeejeOevee kejW~
mebmeej ee veeMe Jes efMeJemeeOevee kejW ~~
ceQ Yeer Deveble ee YeceCe mes Goeme ntB~
nes %eeveceleer hetCe& veeLe Deehe heeme ntB ~~10~~

(27)

(28)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee
pee efme Deveblee, efMeJeeflee keblee~
YeJe ogKe nvlee legce OeeTB ~~
pee pee megKe kebove, efvele efvejbpeve~
hetpele ner efvepe megKe heeTB~~11~~
eR ceOeueeskeesodYeJemekeueefmehejcesefYees peeceeuee hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
eer efmeee Deveble keer, pees efvele eefle hetpee kejW~
Jes efJeIve mebke veeMe kes, efvele meJe& cebieue efJemlejW~~
Fme ueeske kes meye meewKe hee, meJee&Le& efmeer kees JejW~
efhej %eeveceefle Deenleue#ceer, heee efMeJekeeblee JejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(29)

(hetpee veb. 2)

mecegee hetpeve
DeLe mLeeheveekegmegceuelee vo
(eeuecesjer YeeJevee)
mJeeb efme efpeve efveuee Deke=ef$ece, jlveceeer Deveghece DeefYejece~
ceOeueeske kes ef$eYegJeve Jebefole, eej Meleke DeeJeve Oeece~~
megjheefle heCeheefle eeheefle efceue, hetpeve Jebove kejW ceneve~
efpeveefyebyeeW kee Deeeveve kej, ceQ hetpetB Fn cebieue "eve ~~1~~
eR ceOeueeskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed
eR ceOeueeskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR ceOeueeskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebMebYeg bo
iebiee kee GppJeue peue ueskej, kebeve Peejer Yej ueeee ntB~
YeJe YeJe keer le=<ee yegPeeves kees, $ee Oeeje ossves Deeee ntB~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~1~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees pevcepejece=leg efJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefYele ceueeeefieefj ebove Deew, kesMej efIeme kejkes ueeee ntB~
YeJe mebYeJe oen efceeves kees, efpeve ejCe e{eves Deeee ntB ~~

(30)

FbOJepe efJeOeeve

pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~

Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~2~~
eR ceOeueesske mebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
Megefe OeJeue DeKebef[le Jeemeceleer, De#ele Oees kejkes ueeee nt~B
efvepe De#ee heo kes heeves kees, Jemeg hebgpe e{eves Deeee nttB ~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~3~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
hebkepe yesuee ebheke megjefYele, es megceve e{eves Deeee ntB~
efvepe Deelece iegCecee megceveeW keer, ceQ megjefYe heeves Deeee ntB~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~4~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesoke Keepes leepes ueskej, vewJese e{eves Deeee ntB~
mecejmeegle Dece=leefheb[ceeer, efvepe iegCe kee Fgke Deeee ntB~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~5~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCecee oerheke keer peesefle peues, kehet&j peues peieceie neslee~
oerheke mes Deejefle kejles ner, efvepe Deblej %eeve eie neslee~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~6~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees ceesnebOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(31)

oMeiebOe megiebefOele Oethe efuees, ceQ Oetheeeve ceW Keslee ntB~

Jemeg kece& hetbpe kees peuee peuee, efvepe Deelece meewjYe ueslee nttB~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~7~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerheue yeeoece mejme oeef[ce, Debietj heueeW kees ueeee ntB~
efvepe cees#e ceneheue heeves kees, leJe Dehe&Ce kejves Deeee ntB~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~8~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe meg De#ele heg<he e, Jej oerhe Oethe heue ues kejkes~
eYeg DeIe& mecehe&Ce kejlee ntB, mebkeuhe efJekeuhe meYeer njkes~~
pees MeeMJele efpeveeeflecee jepeW, Fme ceOe ueeske ceW mJeebefme~
Gvekeer hetpee efvele kejves mes, efvepe Deelcee nesleer mJeeb efme ~~9~~
eR ceOeueesskemebyebefOeeleg:MeleehebeeMeledMeeeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Meeele eerefpeveefyecye, peueOeeje mes hetpeles~
Meebefle kejes efpevejepe, MeebleerOeeje ceQ keB ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje ~

heeefjpeele kes heg<he, megjefYele kejles oMe efoMee~

heg<heebpeefue mes hetpe, YeJe YeJe kes ogKe kees nB~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~

peeceeuee
MebYeg bo-pee ceOeueeske YeJe ewleeuee, pee Deeefo Deble efJejefnle oelee~
pee mJeeb efme Deveghece DeefJeeue, pee YeJe-YeJe kes og:Ke mes $eelee~~

(32)

FbOJepe efJeOeeve

pee mJeeb efme Meeele efpeveie=n, efebleeceefCe efebeflele heueoelee~

pee keeceOesveg megj keuheJe=#e, heejmeceefCe Jeebefle heueoelee ~~1~~
pee heebe ces Je#eejefiejer, iepeovle kegueeeue kes cebefoj~
efJepeeejOe, pecyet Meeueceueer, le kes F<Jeeke=efle kes cebefoj~~
cevegpeesej veie veboerMJej kes kegC[ue ekeeeue kes megvoj~
es efpeveie=n eGMele DeeJeve, GveceW efpeveJej eeflecee cevenj~~2~~
mJeelceevevowke hejce Dece=le, Pejves mes Pejles mecejme kees~
pees heerles jnles nQ cegefveieCe, Jes Yeer GlkeefC"le oMe&ve kees~~
Jes Oeeve OegjbOej Oeeve cetefle&, eefleeeW kees Oeeve efmeKeeleer nQ~
YeJeeW kees DeefleMee hegCeceeer, DeveJeefOe heeret<e efheueeleer nQ~~3~~
{eF& erheeW kes cebefoj leke, ceeveJe efJeeeOej peeles nQ~
DeekeeMe ieceve $e+erOeejer, $e+ef<eieCe Yeer oMe&ve heeles nQ~~
DeeJees DeeJees nce Yeer hetpeW OeeJeW Jebos iegCeieeve kejW~
YeJe-YeJe kes mebefele kece&hebgpe, meye neve, %eeveceefle eehle kejW~~4~~
Ieee
pee pee eer efpeveJej, Oece& keuhele, pee efpevecebefoj efme cener~
pee pee efpeveeeflecee, efmeve Ghecee, Deveghece ceefncee efvele mener~~5~~
eR ceOeueeskemecyeefvOeeleg:MeleehebeeMeled MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(33)

(hetpee veb.3)

megoMe&veces efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeoesne
ceOeueeske kes ceOe ceW, ces megoMe&ve veece~
pebyeterhe efJe<ew kene, eLece efiejerv eOeeve~~1~~
eejeW Jeve kes eej efoMe, meesuen efpeveJej mee~
Deeeveve efJeefOe ceQ keB, hetpetB efpeveheo hee~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke-eeue-vevoerMJej hetpee
Megefe Meerleue eemegke veerj leerjLe iebie Yeje~
ejCeeW ceW Oeeje ose meye Deelebke nje~~
ces kes eer efpeveiesn meesuen efJeKeelee~
pees hetpeW Yeefe mecesle heeJeW megKe meelee~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Deefue iegbpele ievOe megievOe ebove efIeme ueeee~
efpeveefyebye ejCe DejefJebo ee&ve kees Deeee ~~ces.~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(34)

FbOJepe efJeOeeve

MegYe ev efkejCe mece esle De#ele Oeese efueee~

ceQ De#ele megKe kes nsle, mevcegKe hegbpe efkeee~~
ces kes eer efpeveiesn meesuen efJeKeelee~
pees hetpeW Yeefe mecesle heeJeW megKe meelee~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
hebkesn njefmebieej Jekegue megievOe Yejs~
efpeve ejCeve osle e{ee YeJe mebleehe njs ~~ces.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene
hesveer IesJej hekeJeeve leepes mejme yeves~
efpeve mevcegKe-e keer YeW YetKe efheMeeefe nves~~ces.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke keer peesefle ekeeMe peieceie peesefle peues~
oerheke mes hetpetb veeLe! efne De%eeve ues ~~ces.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie Oethe megievOe oMe efoMe Jeeme kejW~
efpeve mevcegKe Deiveeroen, kejles heehe pejW ~~ces.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
veejbieer Deece Deveej kesuee heue meejs~
efpeve mevcegKe heue keer YeW, kejles megKe meejs~~ces.~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOeeefoke Jemeg Je ueskej Leeue Yeje~
eYeg DeIe& mecehe&Ce Deepe, kejlee n<e& Yeje~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(35)

ces kes eer efpeveiesn meesuen efJeKeelee~

pees hetpeW Yeefe mecesle heeJeW megKe meelee~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keb, eflengB peie Meebleer nsle ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe ~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~

megoMe&veces Yemeeue efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveevejsv vo
(eeue-hejce hejbpeesefle.....)
pecyetgce mes ueef#ele pecyet-erhe megmeeLe&ke veecee~
Ske ueeKe eespeve efJemle=le meye erheeW ceW hejOeevee~~
Fmekes yeereeWyeere veeefYeJele ces megoMe&ve peevees~
Gmekes Yemeeue ceW efpeveie=n Deeeveve efJeefOe "evees~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e DeJelejDeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e efleefle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e cece
meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced ~

(36)

FbOJepe efJeOeeve

DeLeekevejsv bo
jsJeeveefo kees leerjLecee peue, heemece cegefve cevenejer~
pevce peje ce=efle leehe leerve nj, Oeej keB efnlekeejer~~
megjefieefj Yemeeue Jeve eejeW, ewleeuee megKekeejer~
megjheefle ceewefue ceCeereYe egbefyele, efpeve heo Oeeske nceejer~~1~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefp eveeEyeyesY e: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene
kebeveJe mece kegbkegce kesMej, Yecej mecetn jces nQ~
efpeve heo hebkepe ee&ve kejles, YeJeJeve cesW ve YeceW nQ~~megj.~~2~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesY e: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ogiOeefmebOeg kes hesve meMe Deefle De#ele GppJeue ueees~
Dece=le efheb[ meMe hebgpeeW mes efpeveheo hetpe jeees~~megj.~~3~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
pegner ecesueer ceefuue ceeueleer, megJejCe heg<he cebieees~
IeeCe veeve efee keece yeeCe nj, efpeveheo hee e{ees ~~megj.~~4~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle
mJeene~
yejheer hes[e Keerj ceueeF&, hetjCeheesueer ueees~
#egOee jesie efvepe otj kejve kees, efpeveJej efveke e{ees~~megj.~~5~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle
mJeene~
ceefCeceeoerhe jlevecee peesle,r oMeefoMe lece njlee nw~
efpeveheo hetpele ceesn efleefcej meye, lel#eCe ner veMelee nw~~megj.~~6~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle
mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(37)

keeueeie ebove ceueeeefieefj Oethe megieefvOele ueskes~

oMeefoMe megjefYele keB Oetce mes, Oethe Deieefve ceW Keskes~~
megjefieefj Yemeeue Jeve eejeW, ewleeuee megKekeejer~
megjheefle ceewefue ceCeereYe egbefyele, efpeve heo Oeeske nceejer~~7~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Suee kesuee mesJe ceesmecyeer veemeheleer heue ueees~
IeeCe veeve ceve eerCeve1 legce ef{ie efMeJeheue nsleg e{ees~~megj.~~8~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heueb efveJe&heeceerefle
mJeene~
peueheue Deeefoke DeIe& mebpeeskej GmeceW jleve efceueeTB~
efpeveJej mevcegKe DeIe& e{ekej YeJeYeJe YeceCe efceeTB~~megj.~~9~~
eR eermegoMe&vecesYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOepeue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheoOeeje ceQ keB eflenbg peie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
meJe&es efieefjjepe nw, ces megoMe&ve veece~
Yemeeue Jeve Yetefce kes, efpeveie=n keB eCeece~~1~~
Fefle megoMe&vecesYemeeueJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled ~
1. mebleg kejves~

(38)

FbOJepe efJeOeeve

Jeerjbo
Yemeeue Jeve he=LJeer leue hej, ces kes eewlejhe kene~
hetJe&efoMee ceW efpeve ewleeuee megj vej Keie mes hetpe kene~~
DeelcemegOeejme DeemJeeoer cegefve, oMe&ve Jebove efvele kejles~
De Je mes hetpeve kej YeefJe, pevce cejCe ogKe kees njles~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeYemeeueJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Yemeeue kes oef#eCe efoMe ceW keebeve efJe efpevecebefoj nw~
jlveceeer efpeveeeflecee jepeW Deveghece he ceveesnj nw~~ Deelce.~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeYemeeueJeveefmLeleoef#eCeefoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Yemeeue Jeve heefMece efoMe ceW, Deke=ef$ece efpeveOeece kene~
YeJeefJepeeer efpeveJej efyebyeeW mes DeodYegle DeefleMee Oeece jne~~Deelce.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeYemeeueJeveefmLeleheefMeceefoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Yemeeue kes Gej efoMe ceWs, efpeveJej YegJeve Delegue MegYe nw~
YeJe cegceg#et peve efvele hetpes, keesefyeej efvele eCecele nQ~~ Deelce.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeYemeeueJeveefmLeleGejefoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-eewyeesue
ces megoMe&ve Yemeeue ceW, eejeW efoMe kes eej kens~
ef$eYegJeve efleueke efpevesej kes ie=n, Deke=ef$ece DeefYejece jns~~
peue iebOee#ele heg<he eJej, oerhe Oethe heue DeIe& efueee~
efvepe Megelece ueyOeer nslet, efpeve heo hetjCe DeIe& efoee~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeYemeeueJeveefmLeleelege|peveeueemLe meJe&efpeve
efyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ heg<heebpeefue:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(39)

megoMe&veces vevoveJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveemeesj"e
ces megoMe&ve ceeeEn, vebove Jeve kes efpeveYeJeve~
Deeeveve kej Deepe, ceQ hetpeeW efpeveefyebye kees ~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle-efle ": ": mLeeheveb~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLe Deke-ieerleebo
(eeue-meccesoie{ efiejveej.....)

heeret<emece peue ueee efnlekej, veeLe heoOeeje keB~

pej pevce ce=leg leehe$ee kes, Meebefle efnle DeeMee OeB~~
eer ces keebeveefieefj ogeflee, vebove Jeveer kes efpeveie=ne~
efpeve hetpeles mebmeej mebYeJe, elegie&efle kes ogKe one~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
iegbpeejles ceOegkej megjefYeegle iebOe ebove ueeekes~
YeJeJeve oJeeveue leehenj, efpeveejCe iebOe e{eekes~~eer.~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meef Meef kejCe mece GppJeue keceue, De#ele ef ueee Yej Leeue ceW~
Jemeg hegCe hegbpe e{ee, hetpetB, n<e& mes vele Yeeue ceQ~~eer.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(40)

FbOJepe efJeOeeve

ceuueer yekegue DejefJebo heeue, hetue megjefYele ues efuees~

efpeveheeo hebkepe hetpeles, meye keece Mej efve<heue efkees~~
eerces keebeveefieefj ogeflee vebove Jeveer kes efpeveie=ne~
efpeve hetpeles mebmeej mebYeJe, elegie&efle kes ogKe one~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efceeVe Ie=lecee mejme Jebpeve, efoJe Dece=le mece efueee~
efpeve heeo hebkepe hetpe kes, #egOe [eefkeveer kees JeMe efkeee~~eer.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke efMeKee mes e%eYetceer, ceW Gpeeuee nes ieee~
eYeg Deejleer kejles legjle, efvepe ceesnlece meye Kees ieee~~eer.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefYele Deieg ieg esle ebove, Oethe Oetheeeve peues~
yeng ieieve ceW OetceeJeueer G[leer kejce Deefj kees oues~~eer.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oeef[ce heveme Debietj kesuee Deece DecejKe ueeFes~
ceve veeve YeeJeve melheueeW mes, hetpe efMeJeheue heeFes~~eer.~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele Deeefo ues Yej DeIe& kebeve Leeue ceW~
efpeve heeo hetpetB efhej keYeer, veeEn hemetB Yece kes peeue ceW~~eer.~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(41)

oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keb, eflengbpeie Meebleer nsle ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
meesj"e
pebyeterhe ceneved leekes ceOe megces kes ~
vebove Jeve efpeveOeece heg<heebpeefue kej hetpentB~~1~~
Fefle megoMe&veces veboveJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefue ef#ehesled~
jesuee bo
ces megoMe&ve efJe<eQ, megYeie vebove Jeve peevees~
megjvejieCe mes hetpe, hetJe&efoked efpeve ie=n ceevees~~
peue iebOeeefo efceueee, DeIe& ues hetpees YeeF& ~
jesie Meeske efce peee efceues efvepe mebheefle DeeF&~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLe meJe&efpeveeqyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
vebove Jeve kes ceebefn efpeveeuee oef#eCe efoMe nQ~
efvele ceneslmeJe meepe, osJeieCe hetpeve jle nQ~~
peue iebOeeefo efceueee, DeIe& ues hetpees YeeF& ~
jesie Meeske efce peee efceues efvepe mebheefle DeeF&~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefmLeleoef#eCeefoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveeqyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heefMece efoMe efpeveefveuee, ceveesnj veboveJeve ceW~
megj efJeeeOej jnW melele Yeeerjle efpeve ceW ~~

(42)

FbOJepe efJeOeeve

peue iebOeeefo efceueee, DeIe& ues hetpees YeeF& ~

jesie Meeske efce peee efceues efvepe mebheefle DeeF&~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefmLeleheefMeceefoiedefpeveeueemLemeJe&efpeveeqyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
vevoveJeve kes Gej efpeve cebefoj megKekeejer~
GmeceW efpeveJej efyebye, ogefjlenj cebieuekeejer~~
peue iebOeeefo efceueee, DeIe& ues hetpees YeeF& ~
jesie Meeske efce peee efceues efvepe mebheefle DeeF&~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefmLeleGejefoiedefpeveeueemLe
meJe&efpeveeqyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
ces megoMe&ve ceW efohes, vebove Jeve megKekeej~
hetpetb DeIe& e{ee kes, eflevekes efpeveie=n eej~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOevevoveJeveefmLeleelege|peveeueemLe meJe&efpeveeqyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~

megoMe&veces meewcevemeJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
megjefieefj ceW Jeve le=eflee meewceveme MegYe kene~
leekes engbefoMe eej efpeveeuee nQ cene~~
jlveceeer efpeveefyebye GvneR ceW DeIe njW~
Deeeveve kej hetpeW nce efMeJeeflee JejW~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle-efle ": ": mLeeheveb~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(43)

DeLe Deke-leefJeueefcyele bo
megjveoer peue efvece&ue ueeFee, YeJenjCe efpeveheeo e{eFee~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpeW efvele veceW~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefYe kegbkegce ebove ueeFkes, heo mejesn Deehe e{ee kes~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
keceue efve<leg<e lebogue ueeekes, Dece=le efheb[ meceeve e{ee kes~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
megceve keer ceeuee megjefYele efuees, megcevemee cevenj legce Deefhe&es~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=leceeer hekeJeeve e{eFes, efvepe #egOeecee jesie efceeFes~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
mekeue leeceme veeMeve oerhe es, heo pepele $eeueeske efJeueesefkees~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~

(44)

FbOJepe efJeOeeve

Deie ke=<Ceeie Jej Oethe }s, Deieefve ceWs Keslse meye DeIe peues~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
mejme Deece Deveej Yeues Yeues, legce pepele ner efMeJeheue kees heueW~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpb es efvele veceW~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue megebove De#ele Deeefo mes, kejle DeIe& gW peiepeeue mes~
megjefiejer kes Jeve meewceveme ceW, efpeve efvekesleve hetpesb efvele veceW~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megievOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengB peie Meebleer nsle ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~1~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
keuheJe=#emece peeve, megefieefj kee meewceveme Jeve~
leekes eG efpeveOeece, heg<heebpeefue kej ceQ pepetB~~1~~
Fefle megoMe&vecesmeewcevemeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled ~
oesne
Jeve meewceveme ceneve nw, ces megoMe&ve ceeefnb~
hetjye efoMe ceW efpeveYeJeve, hetpetB DeIe& e{eefnb~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(45)

Jeve meewceveme efpevesMe ie=n, oef#eCe efoMee cebPeej~

Jemeg efJeefOe DeIe& mebpeese kes, hetpees nes YeJe heej ~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heefMece efoMe meewceveme kes, mJeCe&ceeer efpeveOeece~
YeefeYeeJe mes DeIe& ues, hetpees efpeveJej Oeece~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
GejefoMe meewceveme ceW, eer efpeveYeJeve ceneved~
ef$eYegJeveefleueke eefme nw, pepettb DeIe& ues Deeve ~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleGejefoiedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
megjefieefj kee meewceveme Jeve, efoMeefoMe ceW efpeveiesn~
hetjCe DeIe& e{ee kes, pepetB oe Oej vesn~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOemeewcevemeJeveefmLeleelege|peveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~

megoMe&veces heeC[gkeJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeoesne
megjefieefj hej heeb[gkeJeveer, efoMe efoMe efpeveie=n eej~
mLeeheve kej hetpentB, efpeveeeflecee megKekeej~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle-efle ": ": mLeeheveb~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~

(46)

FbOJepe efJeOeeve

DeLeeke-Deef[uue bo
osJemeefjle kees veerj leerLe& mece ueeFes~
heehehebke #eeueve efnle veeLe e{eFes~~
kevekeosn megjheJe&le, Jeve heeb[gke leneb~
kece&hebke #eeueve efnle megj hetpeW JeneB ~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerjer kesMej nefjebove efIeme efueee~
YeJe oeJeeveue Meebeflensleg, eYeg eefe&ee~~kevekeosn.~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
ebove efveJe&heeceerefle mJeene~
mee"eR eeJeue evefkejCe mece Oees efuees~
Dece=le efheb[ meceeve hegbpe legce ef{bie efkees~~kevekeosn.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeefjpeele ceboej kegbo ceekegbo ues~
ceOegkej egbefyele pepetB heeo hebkepe Yeues~~kevekeosn.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le Mekekejcee IesJej hesveer ues Ieves~
legce vewJese e{ee #egOee [eefkeve nves~~kevekeosn.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
nscehee$e ceWs Ie=le kehet&j peueeFes~
oerheke mes efpevehetpe De%eeve veMeeFes ~~kevekeosn.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(47)

Deefue iegbpes engB Deesj Oethe keer iebOe leW~

kece& Yeies engb Deesj hetpe heohee leW~~
kevekeosn megjheJe&le, Jeve heeb[gke leneb~
kece&hebke #eeueve efnle megj hetpeW JeneB ~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ecegke1 mebleje mesJe Deece heue ueeFes~
efpeveheo hebkepe hetpe, cegefeheue heeFes~~kevekeosn.~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOee#ele megce e Deeefoke DeIe& ues~
efpeveheo hebkepe hetpe mekeue mebheefe efceues ~~kevekeosn.~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeheeb[gkeJeveeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&-meesj"e
heeb[gkeJeve efpeveiesn megjle megceve e{eekes~
hetpetB Oej Jej vesn, hesj ve YeJe Jeve ceW YeceBt~~1~~
Fefle eermegoMe&vecesheeb[gkeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
1. megheejer~

(48)

FbOJepe efJeOeeve

MebYeg vo
ces hej eewLee heeb[gkeJeve, Gmekes hetjye efoMe megvoj nQ~
jlveeW keer cetleea mes mebegle, ceefCekevekeceeer efpevecebefoj nQ~~
peue iebOeeefoke Jemeg Je efuees, efvele hetpee kejkes DeIe keB~
mebmeej peueefOe mes eflejves kees, efpeve Yeeer veewkee eehle keB~~1~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheeb[gkeJevehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heeb[gkeJeve ceW oef#eCe efoMe kee, efpeveYeJeve Devethece kenueelee~
pees oMe&ve Jebove kejles nQ, Gmekees en Deveghece heueoelee~~
peue iebOeeefoke Jemeg Je efuees, efvele hetpee kejkes DeIe keB~
mebmeej peueefOe mes eflejves kees, efpeve Yeeer veewkee eehle keB~~2~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheeb[gkeJeveoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heeb[gkeJeve kes heefMece efoMe ceW, efpeve ewleeuee ceefnceeMeeueer~
megjvej efJeeeOej mes hetefpele, meye leehe njs iegCeceefCeceeueer~~
peue iebOeeefoke Jemeg Je efuees, efvele hetpee kejkes DeIe&keB~
mebmeej peueefOe mes eflejves kees, efpeve Yeeer veewkee eehle keB~~3~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheeb[gkeJeveheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heeb[gkeJeve kes Gej efoMe ceW, MegYe ef$eYegJeveefleueke efpeveeuee nw~
veeceeseejCe mes heehe ons, YeeeW kes efuees megKeeuee nw~~
peue iebOeeefoke Jemeg Je efuees, efvele hetpee kejkes DeIe keB~
mebmeej peueefOe mes eflejves kees, efpeve Yeeer veewkee eehle keB~~4~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheeb[gkeJeveGejefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(49)

hetCee&Ie&
eercesmegoMe&ve heeb[gkeJeve, efoMeefoMe ceW efpevecebefoj MeesYessW~
meye hebeJejCecee jlveeW kes, Deke=ef$ece Yetkeeefeke MeesYeW~~
peue iebOeeefoke Jemeg Je efuees, efvele hetpee kejkes DeIe keB~
mebmeej peueefOe mes eflejves kees, efpeve Yeeer veewkee eehle keB~~5~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
ces megoMe&ve kes meYeer, meesuen efpeveJej Oeece~
JemegefJeOe DeIe& mebpeese kes, ceQ hetpetB Fle "ece~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue
peehe(108 yeej (heg<heeW mes))
eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
meJeexece meJeexe nw, eLece ces efieefjjepe~
Gmekeer en peeceeefuekee, nef<e&le ieeTB Deepe ~~1~~
MecYeg vo
pee ces megoMe&ve nw Deveghece, meesuen ewleeuee mes meesns~
DeOeelce efMejesceefCe eesieerpeve, Gvekee Yeer DeefleMee ceve ceesns~~
GheJeve Jeeheer mes keteW mes, hejkeeseW mes megj YeJeveeW mes~
cebef[le jceCeerke cenemegvoj, keebeve ceefCecee MegYe jlveeW mes~~2~~
he=LJeer hej Yemeeue Jeve nw, ebheke le Deeefoke mes Yeelee~
nw heebe Meleke eespeve Thej, vevoveJeve DeefleMee megKeoelee~~

(50)

FbOJepe efJeOeeve

Fmemes mee{s yeeme" npeej, eespeve Thej meewceveme Jeveer~

eerme npeej ceneeespeve, Thej heeb[gkeJeve meewKe Ieveer~~3~~
eejeW Jeve kes eejeW efoMe ceW, Deke=ef$ece ewleeuee ceevees~
eeflecebefoj Fke meew Dee" kener, efpeveeeflecee DeefleMeeegle peevees~~
Fvekes oMe&ve mes Ieesj cene, efceLeelJe efleefcej Yeer veMe peelee~
meceioMe&ve keer peesefle peies, Deelcee Deelcee kees ueKe heelee~~4~~
YeJe YeJe mes mebefele heehe jeefMe, Fke #eCe ceW Yemce ngDee kejleer~
efpevejepe ejCe keer Yeeer ner, YeefJe kes YeJe-YeJe og:Ke kees njleer ~
heeb[gkeJeve keer efJeefoMeeDeeW ceW, heeb[gke Deeefoke nQ eej efMeuee~
leerLekej kes DeefYe<eJe peue mes, Jes hetpe ngF megjJebe Fuee~~5~~
pee Yemeeue kes efpevecebefoj, pee veboveJeve kes efpeveiesne~
pee meewcevemeb heeb[gkeJeve kes, efpeveYeJeve pepetB ceQ Oej vesne~~
es cetefle& Deesleve neskej Yeer, esleve kees Jeebefle heue osleeR~
pees hetpeW OeeJeW Yeefe kejW, Gvekes meye mebke nj uesleeR~~6~~
oesne
cesmegoMe&ve keer YeefJeke, hetpee kejes hegveerle~
ces meMe Gegbie heue, uenes MeerIe ner ceerle ~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(51)

(hetpee veb.4)

megoMe&veces mebyebOeer eej iepeoble

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerleebo
peieyeere pebyeterhe Gece, keveke heJe&le ceOe nw~
efleme efJeefoMe eejeW ceW kens, heJe&le megYeie iepeoble nQb~~
Gve eej hej nQ eej efpeveie=n, eneB Gvekeer Dee&vee~
ceQ keB efvece&ue YeeJe mes efpeve, Yeefe hetpee Jebovee~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelege|JeefoMeeeeb elegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelege|JeefoMeeeeb elegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelege|JeefoMeeeeb elegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLe Deke-ieerleebo
peue heen kee ueee GppJeue keveke Peejer ceW Yeje~
os Oeej efpeve heohee kees, Deevebo jme ceve ceW Yeje~~
cegPe eej ieefle kes og:KeveeMeve nsleg eejes cebefoje~
efvepe %eeve oMe&ve meewKeJeerjpe os elege Fbefoje1~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieesMeerj ebove efIeme megiebefOele, Yej keesjer ceW efueee~
efpeve heeohee e{ee ee YeeJe mes Dee&ve efkeee ~~
1. }#ceer~

(52)

FbOJepe efJeOeeve

cegPe eej ieefle kes og:KeveeMeve nsleg eejeW cebefoje~

efvepe %eeve oMe&ve meewKeJeerjpe os elege Fbefoje~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deefle OeJeue lebogue eb keer keebleer meMe Yej Leeue ceW~
efpeve ev mevcegKe hebgpe Oej, veeTb KegMeer mes Yeeue ceQ~~cegPe.~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceekegbo ebheke Deew keobyeke, heg<he efvepe kej mes egves~
efpevejepe heo DejeEJeo kees, pepeles meYeer og:Ke kees Oegves~~cegPe.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
iees#eerj lebogue Meke&jeegle, hesefve Meleefe1 yeveer~
efvepe #egOeejesie efJeveeMe nslet, hetpentB ef$eYegJeve Oeveer~~cegPe.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: >ewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej keveke oerheke megjefYe Ie=le, keehee&me yeeleer peieceies~
meye efoMee neW Geesle Gmemes, pepeeW efpeveheo megKe peies~~cegPe.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Oetheon cebs Oethe onles, Oetce G[lee oMeefoMee~
Jemeg kece& pejles osKe kej, ceesneefj Yeielee meye efoMee~~cegPe.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue Deece DecejKe mesJe kesuee, Deewj Suee Leeue Yej~
efpevejepe mevcegKe Yebs kej, efmeefefeee lelkeeue Jej~~cegPe.8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. IesJej~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(53)

Jej veerj iebOee#ele megceve, e oerhe Oethe heueewIe ues~

MegYe DeIe& meeW efpeveejCe hetpele, heehe Deefj mesvee ues~~
cegPe eej ieefle kes og:KeveeMeve nsleg eejeW cebefoje~
efvepe %eeve oMe&ve meewKeJeerjpe os elege Fbefoje~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
#eerjesoefOe Gvenej, GppJeue peue ues Ye=bie ceW~
eerefpeveejCe mejespe, Oeeje osles YeJe efces ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megjle kes megce uese, eYegheo ceW Dehe&Ce keB~
keeceosJe ceo veeMe, heeTB Deevebo Oeece ceQ~~11~~
efoJeheg<heebpeefue:~~

DeLe eleske DeIe&-meesj"e

ces megoMe&ve ueive, efJeefoMee ceW iepeoble nQ~
he=Leked he=Leked efleve hetpe, efpeveie=n DeIe& e{eekes~~1~~
Fefle megoMe&vecesjese|JeefoMeeeeb iepeoblemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled ~
oesne
ces kes Deeivese efoMe, cenemeewceveme veece~
jpeleceeer iepeoble en, meeleket egle peeve~~
ces efveke efpevejepe ie=n, efmeket hej efme~
ceve Jee leve mes hetpekej, keB keeue Deefj efJe ~~1~~
eR eermegoMe&vecesjes: DeeiveseefJeefoefMe cenemeewcevemeiepeovlemecyeefvOeefmeket efpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces kes vew$e+leefoMe efJeegleYe iepeovle~
JeCe& leheees mJeCe&mece, veJe ketefnb MeesYeble~~

(54)

FbOJepe efJeOeeve

ces efveke efpevejepe ie=n, efmeket hej efme~

ceve Jee leve mes hetpekej, keB keeue Deefj efJe ~~2~~
eR eermegoMe&vecesjes: vew$e+leefJeefoefMe efJeegleYeiepeovlemecyeefvOeefmeket
efpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ievOeceeoveeeue kene ces kes JeeeJe~
meeleketegle mJeCe&mece, hetpes megj vej YeJe~~cesefveke.~~3~~
eR eermegoMe&vecesjes: JeeeJeefJeefoefMeievOeceeoveiepeovlemecyeefvOeefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeueJeeve iepeovle nw, ces kes F&Meeve~
JeCe& efej Jew[te&ceefCe, veJeketeWs egle ceeve~~cesefveke.~~4~~
eR eermegoMe&vecesjes: F&MeeveefJeefoefMe ceeueJeeveiepeovlemecyeefvOeefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&meesj"e
eej kens iepeoble, Fvekes eejeW efpeveYeJeve~
FveceW pees efpeveefyebye, Gve meyekeer hetpee keB~~5~~
eR eermegoMe&vecesjes: elegefJe&efoMeeeeb elegie&peovlemecyeefvOeeleg:efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
iepeobleeW hej efpeveYeJeve, MeeMJele yeves efJeMeeue~
efpeveheo hebkepe Yecej peve, he{les efleve peeceeue~~1~~
leeskebo(eeue-peekesJeueYeeveg......)
pee ces megoMe&ve Mewue cene, pee lee efJeefoMee iepeoble kene~
pee nefmleve oble meceeve kens, efve<eOeeeue veerue megheMe& jns~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(55)

Mele hebe megeespeve legbie kens, ef{bie ces leves hejceeCe ens~
efve<eOeeeue veerue leves eG meew, Jej eespeve ceeve meglegbie keees~~2~~
efJemleej megeespeve heebe Meles, efve<eOeeeue ces leves uebyes~
Gle veerue megces lekes hewues, veefo meerle efmeleeso ieghee Oej ues~~3~~
efpevecebefoj ceW efpeve keer eeflecee, pee pee pee efmeve keer Ghecee~
pee Fb meoe eecej {gjles, pee leerve meg$e meoe efhejles ~~4~~
pee Deemeve jlve pe[e eYeg kee, egleceb[ue MeesYe jne eYeg kee~
pee osJejcee efceue ve=le kejW, pee Jeee ce=obie Oegveer efJekejW~~5~~
cegefveOeeve OejW meceYeeJe efuees, Jemeg kece& keuebke efvecetue efkees~
megj Kesej DeeJele Yeefe Yejs, peue iebOe heueeefoke hetpe kejW~~6~~
pee pevce megOeve efieves efvepe kes, YeJe Deuhe kejW efpeve Yeefe Lekes~
yeme Deepe efceues leJe Yeefe eYees, cegPe kesJeue %eeveceleer Jej oes ~~7~~
Ieee
pee pee iegCekeejer, megKe mebeejer, efJeheefle efJeoejer eMe kejCee~
pee cebieuekeejer, DeOece GOeejer, keCeeOeejer legce MejCee~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegie&peovleefmLeleefmeket-efpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYeess peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(56)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.5)

megoMe&veces mebyebOeer pebyetJe=#e MeeuceefueJe=#e

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerleevo
efieefj ces kes Gej efoMeer Gejkeg MeesYes Dene~
GmeceW megefoked F&Meeve kes pebyetle jepes cene~~
oef#eCe efoMee ceW osJekeg vew$e+le keesCe megneJeveer~
le Meeuceefue MegYejlvecee, megvoj efoKes MeeKeeIeveer~~1~~
oesne
oesveeW le keer MeeKe hej, oes eer efpeveJej iesn~
Deeeveve kej ceQ pepettB, meoe oe Oej vesn ~~2~~
eR eermegoMe&vecesjes: F&Meevevew$e+lekeesCeees: pecyetMeeuceefueJe=#emecyeefvOeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eermegoMe&vecesjes: F&Meevevew$e+lekeesCeees: pecyetMeeuceefueJe=#emecyeefvOeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesjes: F&Meevevew$e+lekeesCeees: pecyetMeeuceefueJe=#emecyeefvOeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
Deke-Deef[uuebo
megjiebiee kees veerj megjefYe eemegke efkeee~
efpeveheo Oeeje ose, mekeue ceue #ee efkeee~~
pebyet Meeuceefue Je=#e leves efpeveOeece kees~
pees hetpesb Oej eerefle, uens efMeJeOeece kees ~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(57)

ceueeeefieefj Ievemeej megkegbkegce iebOe ues ~

efmeefve kes eefleefyebye, ejCe kees ee& ues~~
pebyet Meeuceefue Je=#e leves efpeveOeece kees~
pees hetpes Oej eerefle, uens efMeJe Oeece kees ~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue mes Oeewle megDe#ele ceggeeheue mecee~
hebgpe OeB efpevemevcegKe Yeeer Deveghecee~~pebyet.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
pegner ecesueer keceue kesJe[e hetue ues~
eYeg kes ejCe e{eTB YeJe kes ogKe ues~~pebyett.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
meepeele1 IesJej yeeJej ceesoke Ieves~
e keer hetpee efvele #egOee JeeOeer nves~~pebyet.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
jlveoerhe keer peesefle oMeeW efoMe lece njs~
Deblej Yeso efJe%eeve eie nes Yece js~~pebyet.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe Deieefve ceW Kese Oetce oMeefoMe G[s~
kece& hegbpe epJeues melele Deevebo ye{s ~~pebyet.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. leepes~

(58)

FbOJepe efJeOeeve

megjle kes heefjhekeJe mejme heue ueee kes~

eYeg keer hetpee keB nj<e iegCe ieee kes ~~
pebyet Meeuceefue Je=#e leves efpeveOeece kees~
pees hetpebs Oej eerefle, uens efMeJeOeece kees ~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeefj megebove De#ele hetue e efceues~
oerhe Oethe Megefe Gece heue egle DeIe& ues~~pebyet.~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepecyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
ecegvee meefjlee veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
efpeveheo Oeeje osle, Meebefle kejes meye ueeske ceW ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue keceue DejefJebo, megjefYele hetueeW kees egves~
efpeveheo hebkepe DeIe&, eMe meewjYe engBefoMe YeceW~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&-meesj"e
pebyet Meeuceefue Je=#e, eflevekes efpeveie=n kees pepetB~
heg<heebpeefue kej efvele, pees hetpeW mees efMeJe uenW~~1~~
Fefle pecyetJe=#eMeeuceefueJe=#emLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
ieerleevo
pecyetle keer Gejer MeeKee efJe<es efpeveOeece nw~
meye osJe osJeer kejW Deee&, ceQ pepetB Fn Leeve nw~~
Jej veerj ebove Deeefo JemegefJeOe Je Leeueer ceW efueee~
mebmeej jesie efveJeej mJeeceer DeIe& mes hetpeve efkeee~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepebyetJe=#eme GejMeeKeeeeb efpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(59)

(60)

FbOJepe efJeOeeve

gce Meeuceefue keer oef#eCeer, MeeKee Gheefj efpeveiesn nw~

eesieer meoe Oeeles GvnW, nce Yeer pepeW Oej vesn nw~~
Jej veerj ebove Deeefo JemegefJeOe Je Leeueer ceW efueee~
mebmeej jesie efveJeej mJeeceer DeIe& mes hetpeve efkeee~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeMeeuceefueJe=#eme oef#eCeMeeKeeeeb efpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

le keer eej efoMeeDeesW ceW nQ, eej ceneMeeKeeeW~

n eespeve keer uebyeer Fleves, Deblej mes uenjeeW~~3~~

hetCee&Ie&oesne

Gej MeeKee hej efpevecebefoj, megjie=n $ee MeeKee hes~

mecekelJeer Deeoj Je Deveeoj, Jeblej jnles Gve hes~~
le kees eejeW lejhe Iesj kej, yeejn hee JesefoeeB~
Gvekes Deblejeue ceW le keer, heefjkej Je=#e hebefeeeb ~~5~~

pebyet Meeuceefue Je=#e hej, oes efpevecebefoj efme~

hetCe& DeIe& ues ceQ pepetB, heeTB meewKe mece=~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOepebyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
le keer MeeKee ceebefn, jlveceeer efpeveefyebye nQ~
eflevekeer en peeceeue, Yeefe YeeJe mes ceQ he{Bt~~1~~
vejsv bo
pebyetle kee mJeefCe&ce mLeue, heebe Meleke eespeve nw~
Fme Leue kee hejkeese keebeve-ceeer cevees ceesnve nw~~
heer" Dee" eespeve kee TBee, ceOe ceeefnb eeboer kee~
Fme hej pecyetJe=#e Deke=ef$ece, he=LJeercee jlveeW kee~~2~~
en le legbie Dee" eespeve nw, Jeeceeer pe[ peevees~
ceefCecee levee nefjle ceeseF&, Ske keesMe hejceevees~~

cejkele kekexleve ceBtiee, kebeve kes hees Gece~

heebe JeCe& jlveeW kes Debkegj, heue De heg<he Devethece~~
FmeceW heue peecegve meMe nQ, keesceue efekeves efoKeles~
jlveceeer nQ efhej Yeer DeodYegle heJeve ueiele ner efnueles~~4~~

Ske ueeKe eeueerme npeej Fke meew GVeerme keneSb~

Fve pebyet heefjJeej Je=#e hej, megj heefjJeej jneeW~~
ces keer F&Meeve efoMee cesW veerueeeue kes oeSb~
ceeueJevle kes heefMece ceW, meerlee kes hetJe& keneSb~~6~~
le mLeue kes eejeW lejhes, $ee Jeve Keb[ keneles~
heue hetueeW egle megjcenueeW egle, peue Jeeheer egle Yeeles~~
Fme gce kes efpeveie=n ceW Fke meew-Dee" efpevesej eeflecee~
Fmeer lejn Meeuceueer Je=#e keer peevees meejer jevee ~~7~~
Meeuceefue le kes DeefOeheefle Jeblej, JesCeg JesCegOeejer nQ~
es megj mecekelJeer efpevecele kes, esceer iegCeOeejer nQb~~
efpeleves pebyet Meeuceefue le nQ, Gleves efpevecebefoj nQb~
keeeWefke meYeer hej megj jnles nQb meyeceW efpevecebefoj nQ~~8~~
oes ewleeuee cegKe Deke=ef$ece, nQ mJelev$e oes le kes~
Gvekeer De meye efpeveeeflecee keer, keB Jebovee efe mes~~
megj efkeVeefjeeb efvele iegCe ieeleeR JeerCee keer uenjeW mes~
oMe&ve kejkes vele&ve keerle&ve kejleeR Yeefe mJejeW mes ~~9~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(61)

(62)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee

(hetpee veb.6)

pee pee efpeveeeflecee DeodYegle ceefncee he{s megves pees peeceeuee~

pee b%eeveceleer eer efmeefJeOet efee mees vej heeJes KegMeneuee ~~10~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOepebyetMeeuceefueJe=#eefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~

megoMe&veces mebyebOeer meesuenJe#eejefieefj

efpeveeuee hetpee

ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

DeLe mLeeheveeMecYegvo
ces megoMe&ve kes hetjye efoMe, efieefj Je#eej yeKeeves nQ~
meerlee veefo kes Gej-oef#eCe eej-eej es ceeves nQ~~
ces kes heefMece efJeosn ceW, Dee" Deeue Je#eej kens~
meerleesoe kes oef#eCe-Gej, eej-eej nQ MeesYe jns~~1~~
oesne
meesuen efieefj Je#eej kes, meesuen efpeveie=n efme~
eneB Leehevee efJeefOe keB, hetpe JeB megKe efme~~2~~
eR eermegoMe&vecesjmebyeefvOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eermegoMe&vecesjmebyeefvOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle-efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesjmebyeefvOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke-ef$eYebieerbo
(eeue-leerLekej keer Oegefve ieCeOej....)
meerleeveefo kee peue, megjefYele GppJeue, Deceue YeeJe mes ceQ ueeee~
Yeefj kebeve keueMee, efpeveheo hejmee, ceve Deefle nj<ee iegCe ieeee~~
Je#eej efiejer hej, meesuen efpeve Iej, efpeveJej eeflecee ejCe pepeeW~
eYeg keCeemeeiej, megKe jlveekej, MejCeeiele legDe MejCe YepeeW~~1~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees peueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(63)

Ievemeej megebove, <eheo iebgpeve, oen efvekevove ues Deeee~

efpeveJej heoJevove, mecejme mebove1,YeJe Deeevove gJeeee~~
Je#eej efiejer hej, meesuen efpeve Iej, efpeveJej eeflecee ejCe pepeeW~
eYeg keCeemeeiej, megKe jlveekej, MejCeeiele legDe MejCe YepeeW~~2~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue mes e#eeefuele lebogue megjefYele, MeefMekej meMe Yeefj ueervee~
efpeveJej heo meefVeOe, hegbpe meceefhe&le, OeJeue meewKe efnle ceQ keervee~~Je#eej.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
echeeefoke megcevee, megceveme efeevee, megjYeer kejvee ceW ueeee~
ceOegkej iegbpeejs, keece efJe[ejs, efpeveheo Oeejs nj<eeee ~~Je#eej.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeeme Ie=le hetDee, hesveer KeesJee, leepes meepes Leeue Yejs~
peve IeeCe veeve ceve, leefhe&le Jebpeve, efpeveJej meefVeOe Yes kejW~~Je#eej.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ues oerheke Deeuee, ieesIe=le [euee, yeeer pJeeuee peesefle Oejs~
efpeveJej keer Deejefle, efvele DeJeleejle, Deejle Jeejle peesefle kejs~~Je#eej.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
}s Oethe megiebefOele, heehe efJeKebef[le, Oetheeeve ceW Kese efoee~
oMe efoMe cenkeeles, Oetce G[eles, kece& peueeles osKe efueee~~Je#eej.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. Pejvee~

(64)

FbOJepe efJeOeeve

oeef[ce veejbieer, heue ceesmecyeer, DeveVeeme Yeer ceQb ueeee~

peve ceve kees efeekej, ceOegj mejme heue, eYeg ef{ie Oej kej megKe heeee~~
Je#eej efiejer hej, meesuen efpeve Iej, efpeveJej eeflecee ejCe pepeeW~
eYeg keCeemeeiej, megKe jlveekej, MejCeeiele legDe MejCe YepeeW~~8~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYeess heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove lebogue, heg<he eJej, oerhe Oethe heue ues ueervee~
eYeg DeIe& e{ekej, hegCe ye{ekej, heehe veMeekej megKe ueervee~~Je#eej.~~9~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
meerlee veoer megveerj efpeveheo hebkepe Oeej os~
Jesie nB YeJeheerj, MeebleerOeeje Meebeflekej~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee keceue iegueeye, ebhe ecesueer ues Ieves~
efpeveJej heo DejefJebo hetpele ner megKe mecheoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
oesne
eLece ces hetjye Dehej, meesuenefieefj Je#eej~
heg<heebpeefue kej hetpeles, veeMes efJeIve npeej~~1~~
Fefle <ees[MeJe#eejmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefue ef#ehesled~

DeLe eleske DeIe&meJewee vo

meerlee veefo kes Gej le hej, Yemeeue Jesoer kes heeme~

efe$eket Je#eej mJeCe&cee, eej ket mes cebef[le Keeme~~
veoer lejhe kes efmeket hej, eer efpevecebefoj yevee efJeMeeue~
peue heue Deeefoke DeIe& yeveekej, hetpeve keB efces peie peeue~~1~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles efe$eketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(65)

meerleeveefo kes Gej le hej ece mes heeket Je#eej~

mJeCe&JeCe&cee eej ket egle, osJe osefJeeeB kejW efJenej ~~
veoer lejhe kes efmeket hej eer, efpevecebefoj yevee efJeMeeue~
peue heue Deeefoke DeIe& yeveekej, hetpeve keB efces peie peeue~~2~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles heeketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefueve ket hej pewve YeJeve ceW, efJeeeOej ieCe kejW efJenej~
eer efpevecetlea efvejKe-efvejKe kej, le=hle ngS ceve nj<e Deheej~~veoer.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles veefueveketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkeMewue Je#eej ceveesnj megj JeefveleeeW kejW efJeveeso~
efpeveie=n keer cegefve kejW Jebovee, mecejmecee ceve YejW eceeso~~veoer.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles SkeMewueketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleeveefo kes oef#eCe le hej, osJeejCe Jesefokee heeme~
Deeue ef$eket eej keteW egle, efpeveie=n egle Je#eej meveeLe~~veoer.~~5~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles ef$eketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ece mes efhej JeweJeCe ket nw, osJe osefJeeeW mes Yejhetj~
Jeeheer Jeve Geeve ceveesnj, cegefveieCe kejW heehe kees otj~~veoer.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles JeweJeCeveeceJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeveelcee veece Oejelee, efieefj Je#eej meoe MegYekeej~
megj efJeeeOej ieieve ieceveej, $e+ef<eieCe kees Yeer nw megKekeej~~veoer.~~7~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles DebpeveelceeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(66)

FbOJepe efJeOeeve

MegYe Debpeve Je#eej Dee"Jeeb, eesieerpeve kejles efvele Oeeve~

efvepe Deelece hejceeveboece=le, DevegYeJe kej nes jns ceneve~~
veoer lejhe kes efmeket hej, eer efpevecebefoj yevee efJeMeeue~
peue heue Deeefoke DeIe& yeveekej, hetpeve keb efces peie peeue~~8~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles DebpeveJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MecYeg vo
heefMece efJeosn meerleesoe kes, oef#eCe ceW Yemeeue Jesoer~
Gme meefVeOe eeJeeve kene, Je#eej kevekecee heJe&le ner~~
veefo kes meefVeOe nw efmeket, GmeceW MeeMJele ewleeuee nw~
peue iebOeeefoke mes hetpeBt ceQ, cesjs efnle meewKe megOeeuee nw~~9~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoeroef#eCeleseeJeeveveece
Je#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleesoe kes oef#eCe le hej, efieefj efJepeeJeeved kenelee nw~
Je#eej meoe eG keteW egle, megj vej meyekes ceve Yeelee nw~~veefo kes.~~10~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoeroef#eCelesefJepeeJeeve
Je#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeeMeerefJe<e nw Je#eej kene, Fvehes jlveeW keer Jesoer nw~
hejkeess GheJeve Jeeheer mes, efpeveie=n mes kece&ve Yesoer nw~~veefo kes.11~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoeroef#eCelesDeeMeerefJ-e<e
Je#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Je#eej megKeeJen Deefle megvoj, megjueuevee keer eer[e Yetceer~
eefleieCe kes efJenjCe mes heeJeve, meyekees Deevebokeejer Yetceer~~veefo kes.~~12~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoeroef#eCeles megKeeJenJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleesoe kes Gej le hej MegYe osJeejCe yeveer Jesoer~
lemeg meefVeOe evceeue heJe&le, peve ceve kee ceesn efleefcej Yesoer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(67)

veefo kes meefVeOe nw efmeket, GmeceW MeeMJele ewleeuee nw~

peue iebOeeefoke mes hetpeBt ceQ, cesjs efnle meewKe megOeeuee nw~~13~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoerGejlesebceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Je#eej ceveesnj mete&ceeue, jlveeW kes YeJeve megneles nQ~
megjueueveeDeesW keer JeerCee kes leejeW mes efpeve iegCe ieeles nQ~~veefo kes.~~14~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoerGejles mete&ceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej veeieceeue Je#eej Deeue, Deveghece keebleer efkeelee nw~
efpeveJej kes oMe&ve kejles ner, meyekes DeIehegbpe veMeelee nw~~veefo kes.~~15~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoerGejlesveeiec
eeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Je#eej meesueJeeb osJeceeue, jlveeW keer keebefle uepeelee nw~
efpeveosJeosJe kes ie=n ceW efvele, osJeeW kee ve=le kejelee nw~~veefo kes.16~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveoerGejles osJeceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-ceo DeJeefuehle keheesuevo
meesuen efieefj Je#eej GvneW hej meesuen ceefvoj~
Jej meeceeer ueee melele ner pepeW hegjboj~~
ceQ Fn hetpetB Yeefe YeeJe mes DeIe& e{eTB~
DeeefOe JeeefOe Yee Meeske veeMe efvepe mecheefle heeTB~~17~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

(68)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
ieerleevo
Je#eej keebeve JeCe& MegYe eleske hej eG ket nQ~
eleske ceW efpeveYeJeve Deveghece, Mes<e $ee hes megj jnW~~
es Deeue efJemle=le heebe meew eespeve GoefOe leke uecye nQ~
kegue Deef leke eG Meleke eespeve veefo efveke Melehebe nQ~~1~~
eefiJeCeer vo
pew ceneces kes meesue Je#eej les~
pew Deveeefo Devevles meoe jepeles~~
pew GvneW hes efJejepes efpevesMeeueee~
pew Jeneb pewvecetleea megmeewKeeueee~~2~~
Ske meew Dee" cetleea megeleske ceW~
meJe&oe hetpeles osJe osJeer GvnW~~
keesF& leerLexMe keer keerefle& ieeles JeneB~
keesF& Oeceea iegCeeW kees efieveeles JeneB~~3~~
jlvecetleea cevees ceesnveer meesnveer~
meJe& kecee&efjmesvee nveer mees Ieveer~~
osJe hetpeW ye[er Yeefe mes Deee kes~
Je DeheX meoe mJeie& mes ueee kes~~4~~
pees legcnW veeLe hetpeW mJe hetpee uenW~
pees legcnW ceeLe veeJeW veceW meye GvnW~~
pees legcnejs iegCeeW kees meoe ieeJeles~
keerefle& Gvekeer meoe osJeieCe ieeJeles~~5~~
pees legcnejs efveke ve=leles YeeJe mes~
Fv leekeer meYee ceW veeW eeJe mes~~
pees legcnW ebJej {esjs ye[s eeJe mes~
Fv {esjs meoe eecejs leeme kes~~6~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(69)

pees Oejs MeerMe hes $e Leejs eYees~

Fv OeejW meoe $e leehes efJeYees~~
pees yepeeJeW ce=obieer Oegveer efPeuuejer~
Fv yeepes yepeeJeW meoe lee Iejer~~7~~
ceQ ye[s hegCe mes veeLe heeees legcnW~
Oeve nw Oeve nw ee Ie[er Oeve ceQ~~
hetpelee ntb ye[er Yeefe ee Oejs~
kesJeue%eeve keer veeLe DeeMee Oejs~~8~~
oesne
kevekeJeCe& Je#eej keer, hetpee jeer jmeeue~
MeeMJele eer efpeveefyebye kees, efveleeefle veeTB Yeeue~~9~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJee&hejefJeosn#es$emLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLe meJe&efpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(70)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.7)

megoMe&veces mebyebOeer eeQleerme efJepeeeOe&

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeoesne
ces megoMe&ve hetJe& ceW, hetJe& efJeosn yeKeeve~
Gmekes ner heefMece lejhe, Dehej efJeosn ceneve~~1~~
oes efJeosn ceW osMe meye, meesuen-meesuen peeve~
leeceOe efJepeeejOe uemeW, MegYe yeeerme eceeCe~~2~~
YejlewjeJele #es$e kes, oes YetYe=led efJepeeeOe&~
Fve meyeceW eeQleerme nQ, eer efpeveYeJeve ceneIe&~~3~~
meesj"e
efpeveie=n kes efpevejepe, meyekee Deeeveve keB~
meheue nese cece keepe, DeeefOe JeeefOe efJevemes meYeer ~~4~~
eR eermegoMe&vecesjes: hetJee&hejefJeosnYejlewjeJelemebyebefOeeleg
efebMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb
~
eR eermegoMe&vecesjes: hetJee&hejefJeosnYejlewjeJelemebyebefOeeleg
efebMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesjes: hetJee&hejefJeosnYejlewjeJelemebyebefOeelegefebMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees
YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebeeue vo
#eerjesoefOe GppJeue veerj, megJejCe keueMe Yeje~
efpeveJej heo hee e{ee, ceses pevce peje~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(71)

hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~

eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~1~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebove kesmej efIeme ueee, oen njs meejer~
hetpeeW eer efpeveJej heee, Deevebo nes Yeejer ~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~2~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
MeefMe efkejCeeW mece DeJeoele, De#ele ueelee ntB~
eYeg meefVeOe hegbpe e{ee, efpeve iegCe ieelee ntB~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~3~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej ebheke kebpe keobye, megceve megceve heejs~
hewues oMeefoMe meewievOe, hetpetB heo Leejs~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~4~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
hes[e yejheer hekeJeeve, nuegDee Leeue Yejs~
efvepe #egOee veeMeves nsleg, e mes hetpe kejW~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~5~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~

(72)

FbOJepe efJeOeeve

ceefCecee oerheke Geesle, peieceie peesefle peues~

Deejefle kejles efvepe ceesn-cee meye OJeeble ues~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~6~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie Oethe megi ebO e, Deiveer mebi e pejs~
kej kece& hebgpe kees Yemce, oMeefoMe Oetce Yejs~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~7~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeoece, efejeQpeer oeKe, veeRyet Deece efuees~
efpeveheo kes efveke e{ee, ceve Deevebo efkees ~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~8~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe eYe=efle meye uese, DeIe& yeveeee nw~
efpeve ejCeeW osle e{ee, hegCe ye{eee nw~~
hetJee&hej #es$e efJeosn, YejlewjeJele mees~
eeQefleme efJepeeejOe ceeeEn efpeveJejheo hejmeeW~~9~~
eR eermegoMe&vecesmecyeefvOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
iebieeveoer kees veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
eGmebIe Meebleernsle, MeebleerOeeje ceQ keb~ ~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(73)

keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~

efpeveJej ejCe e{ee, meJe& meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&
oesne
eLece ces hetjye Dehej, oef#eCe Gej peeve~
eeQefleme heeeue Gheefj, efpeveie=n hetpetB Deeve~~1~~
Fefle eLececesmebyebefOeelegefebMeledefJepeeeOe&mLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv vo
meerleeveefo kes Gej le ceW, YemeeueJeve heemes~
kee osMe efJeosn yeere ceW, efJepeeejOe efiej Yeemes~~
veJeketeW ceW efme ket hej, efpeveJej YeJeve cenevee~
$e+ef<eieCe Jebove kejves peeles, ceQ hetpetB Fn Leevee~~1~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles keeosMeceOeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces kes heefMece Gme le hej, osMe megkee meesnw~
leeceOe jpeleeeue Deeflemegvoj, megj efkeVej ceve ceesnw~~veJe.2~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles megkeeosMeceOe
efJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe cenekee kenueelee, heeeue lee ceOes~
efJeeeOej ueuevee efkeVeefjeeb, efpeveiegCe ieeleeR leLes~~veJe.~~3~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles cenekeeosMeceOe
efJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe kekeeJeleer megceOes heeeue megKekeejer~
megj ueuevee kes JeerCee mJej mes, peve peve kee cevenejer~~veJe.~~4~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles kekee
JeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(74)

FbOJepe efJeOeeve

osMe kene DeeJelee& megvoj heeeue lemeg yeeres~

jee-jeesoe veefoeeW mes, n Keb[ nesles veerkes~~
veJeketeW ceW efmeket hej efpeveJej YeJeve cenevee~
$e+ef<eieCe Jebove kejves peeles, ceQ hetpetB YeJenevee~~5~~
eR eermeg oMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles DeeJelee&osMeceOeefJepeeeOe&
heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe kene ueebieue DeeJelee& lee ceOe heeeue nw~
leerveeW keveer hes JeveJesoer Jeeheer peue efvece&ue nw~~veJe.~~6~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles ueebieueeJelee&osMeceOe
efJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megvoj osMe heg<keuee kes ceefOe heeeue ceve YeeJes~
GYee lejhe heeheve-heeheve, Keie veiejer ceve ueueeeJes~~veJe.7~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles heg<keueeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heg<keueeJeleer megnelee, GmeceW jpele efiejer nw~
efJeeeOej keer kece& YetefceeeB, cegeer ceeie& hegjer nQ~~veJe.~~8~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveegejles heg<keueeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
vejsv vo
hetJe& efJeosn efJe<eQ meerlee kes, oef#eCe le ceW ceevee~
osJeejCe Jesefokee meefVeOe, JelmeeosMe yeKeevee~~
ceOe jpeleefieefj efmeket hej, efpevecebefoj DeefYejecee~
efpeveJej ejCe keceue nce hetpeW, efceues meJe&megKe Oeecee~~9~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles JelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleeveefo kes oef#eCe le hej, osMe megJelmee meesns~
leerLekej eeer eefleeeer, nueOej JenB efvele nesJeW~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(75)

(76)

FbOJepe efJeOeeve

ceOe jpeleefieefj efmeket hej, efpevecebefoj DeefYejecee~

efpeveJej ejCe keceue nce hetpeW, efceues meJe&megKe Oeecee~~10~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles megJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

ceOe jpeleefieefj efmeket hej, efpevecebefoj DeefYejecee~

efpeveJej ejCe keceue nce hetpeW, efceues meJe&megKe Oeecee~~16~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles cebieueeJeleerosMeef-mLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

ece mes osMe ceneJelmee ceW jpeleeeue nw peevees~

iebiee efmevOet veefoeeW mes Yeer, n Keb[ nesles ceevees ~~ceOe.11~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles ceneJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe JelmekeeJeleer Jeneb efvele, kece&Yetefce ceve YeeJes~
YeJe peerJeieCe kece& Dejer nve, cegefejcee megKe heeJeW~~12~~ceOe.~~
eR eermegoMe&veces mebyebefOehet Je&efJeosnmLemeerleeveoeroef #eCeles JelmekeeJeleerosMeef-mLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jceeosMes Deee&Keb[ ceW, Deefme ceef<e Deeefo efeee nQb~
#eef$ee JewMe Met $eeJeCeea, nesles meoe peneB nQb~~13~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles jceeosMeefmLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megjcee MegYeefJeosn ceW, osn veeMe kej eeCeer~
nes peeles nQ Jes efJeosn Fme, nslet meeLe&ke veeceer~~14~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles megjceeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jceCeeree MegYeosMe JeneB hej leerLekej efvele nesles~
meceJeMejCe ceW YeJe peerJeieCe efpeveOegefve megve ceue Oeesles~~15~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles jceCeereeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Deef[uue bo
Dehej efJeosn meerleesoeEn FOej ceW~
Yemeeue Jeve heeme, peg heee veieefj cesW~~
ceOe jpeleefieefj leehes eer efpeveiesn nQ~
efpeveiegCe mebheefe nsleg, pepees Oej vessn nw~~17~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles heee-osMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dehej efJeosn megceeeEn, veoer kes DeJej ceW~
osM e megh eee ceOe Deejpe Keb[ ceW~~18~~ceOe.~~
eR eer megoMe&vecesmebyeb efOeheefMeceefJeos nmLemeerleeveoeroef#eCeles megheee-os Meef-mLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ceneheee nKeb[eW egle mener~
Deefme ceef<e Deeefoked n efkeefjee Jeneb efvele keneR~~19~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles ceneheeeos-Me
efmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heekeeJeleer ceveesnj peeefvees~
efpeve ewleeuee "ewj "ewj hej ceeefvees~~20~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles heekeeJeleero- sMe
efmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebKee osM eefJ e<eQ efpeveOece&efn Ske nw~
Deve Oece& kee veece peneB veeEn uesMe nw~~21~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles MebKeeosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~

osMe cebieueeJeleer peneb hej, cegefveieCe efvele efJeejles~

efeewleve ecelkeejer efvepe, Megelece ceW jceles~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(77)

veefueveer osMe efJeosn, kece&Yetceer meoe~

cegefveJej Deelece Oeee kece& mes neW pegoe~~
ceOe jpeleefieefj leehes eer efpeveiesn nQ~
efpeveiegCe mebheefe nsleg, pepees Oej vessn nw~~22~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles veefueveerosMeef-mLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
kegcego osMe kes ceeeEn efpevesej efvele jnW~
meceJemejCe ceW YeefJeke, Oece& Dece=le uenW~~23~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles kegcegoosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
meefjle osM e ceW meoe cegceg# etpeve yemeW~
cees#e eeefhle keer DeeMe Oejs leve kees kemeW~~24~~ceOe.~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleeveoeroef#eCeles meefjleosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
}esue lejesue bo
meerleesoe kes Gej efoked ceW, osJeejCe efveke Jeee ceW~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~25~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles JeeeosMeefmLele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megJeee Deejpe Keb[ ceW, F&efle Yeerefle ogefYe&#e ve GveceW~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~26~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles megJeeeosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ceneJeee megKeoelee, mJeie& cees#e kee mener efJeOeelee~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~27~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles ceneJeeeosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~

(78)

FbOJepe efJeOeeve

osMe JeekeeJeleer megnelee, megj vej efkeVej kes ceve Yeelee~

yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~28~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles JeekeeJeleero-sMe
efmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
iebOeeosMe efJe<eQ efpeveiesne, GvnW pepeW megj vej Oej vesne~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~29~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles iebOeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeve
efyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megievOee cegefe eoeveer, cegefve lehe kejW JejW efMeJejeveer~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~30~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles megievOeeosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
osMe iebefOeuee ceW pees pevces, hetJe&keesef DeeetJej GveceW~
yeereeWyeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~31~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles iebefOeueeosMeefm-Lele
efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
iebOeceeefueveer ceW nesles pees, leveg TBes Jej Oeveg<e heebe meew~
yeereeW yeere heefieefj meesns, leehej efpeveie=n cegefve ceve ceesns~~32~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeerleesoeveegejles iebOeceeefueveer-osMe
efmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~
eewheeF& bo
Yejle #es$e ceW nQ n Keb[, efJepeeeef Fme Deejpe Keb[~
efmeket hej eer efpeveOeece, efpeveheo hetpeBt keB eCeece~~33~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeYejle#es$emLe efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(79)

(80)

FbOJepe efJeOeeve

SsjeJele ceefOe jpeleefiejerMe, leehej efmeket efpeve F&Me~

peue iebOeeefoke DeIe& efceueee, hetpeve keB cegefole iegCe ieee~~34~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeSsjeJele#es$emLe efJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe effveJe&heeceerefle mJeene~

ceQ efveieesoer jne keeue Deevevle vee~

Ske Fvere Yet Deefive Jeeet yevee~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~3~~

hetCee&Ie-MecYeg bo
kevekeeeue kes hetJee&hej ceW, yeeerme jpeleefieefj ceeves nQ~
Fke Yejle Ske SsjeJele kes, oes heeeue hejOeeves nQ~~
Fve eeQefleme kes meye efmeket, ceefCecee efpeveefyebye efJejepes nQ~
peue iebOeeefoke ues hetpele ner, cesjs meye heeleke Yeepes nQ~~35~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

keb Jevemhele ntDee mene og:Ke ne~

met#ce leveOeej pevcee ceje veeLe! ne~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~4~~

peeceeuee
MecYeg vo
pee yeefeme osMe efJeosneW kes, meye jpeleceeer efJepeeeOe& kenW~
pee YejlewjeJele kes oes nQ, meye leerve keefveeeW meefnle jnW~~
Fke meew oMe veiejer Kesej keer, MeeMJele Gve meye hej yeveer ngF~
pee veJeketesW egle Gve meyeceW, Fke efmeket efpeveYeJeve ceeer~~1~~
eefiJeCeer vo
(eeue-veeLe lesjs keYeer.....)
osJe $ewueeskee kes hetCe& eboe legcnW~
ceQ vecetB ceQ vecetB ns efpevevoe legcnW~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~2~~

kesbegDee MbeKe eeRer lelewee ngDee~

pevce Oej Oej cegDee pevce Oej Oej ceg Dee~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~5~~
ceQ heMet eesefve ceW pees cene ogKe mene~
veeLe! kewmes kenttB Deehe peevees nne~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~6~~
osJeeesveer cevegpeeesefve ceW Yeer ogKeer~
veejkeer pees ngDee lees ogKeer ner ogKeer~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~7~~
ceQ kentb keee eYees Deehe nes kesJeueer~
ceesn Me$et cegPes es YeceeJes yeueer~~
veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~
ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~8~~
ceesn kees veeMe ceQ Deehekes heeme ceW ~
veeLe Deevee entB nw ener Deeme ceW~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(81)

veeLe! cesjer njes pevce JeeOeer JeLee~

ceQ megveeTB legcnW mebmejCe keer keLee~~9~~
Ieee bo
heeeue efpeveYeJeve leveer efpevejepe kens nQ~
osJe Fv OejCesv meYeer mes Jeve kens nQ~~
ceve Jee keee ueieee meoe Gvekes iegCe ieeTB~
hetpeve Dee&ve veceve, keB YeJe mes g peeTB~~10~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(82)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.8 )

megoMe&veces mebyebOeer <ed kegueeeue

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeMebYeg bo
n kegue heJe&le efnceJeve Deeefoke, GveceW n efpeveJej cebefoj nQ~
ecejepe JeLee efvejJeejCeefnle, efvele hetpee kejle hegjboj nQ~~
ieCeOej cegefveieCe efveleeefle Oeeles, hejceeveboece=le heerles nQ~
Jes ceesn jepe ecejepe cenece=l et jepee Yeer peerl es nQ~ ~1~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
Deef[uue bo
efnceJeve n kees veerj ueee eemegke efkeee~
kece& keeefuecee #eeueve efnle Oeeje efoee~~
efnceJeved Deeoer n kegue heJe&le ceefCeceee~
leehej efpeveie=n eeflecee hetpeeW megKe Yeee~~1~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebove ceW kehet&j efceueee megJeeefmeee~
efpeveheo hetpeeW YeJe mekeue DeIe veeefMeee~~efnceJeved.~~2~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(83)

GppJeue De#ele Oeese efuees ceve YeeJeves~

hebgpe e{eTB efpeve mevcegKe megKe heeJeves~~
eqnceJeved Deeoer n kegue heJe&le ceefCeceee~
leehej efpeveie=n eeflecee hetpeeW megKe Yeee~~3~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
keceue keslekeer ebhe ecesueer ueeFee~
ceve eheguue kej heguue e{e efnle eeefnee~~efnceJeved.~~4~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeuetmeener jmeieguuee ceesoke efueee~
#egOeeefheMeeeer veeMees, eYeg Dehe&Ce efkeee~~efnceJeved. ~~5~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke ceW kehet&j peuee Deejefle keB~
ceesn OJeeble efvejJeej mekeue Deejle nB~~efnceJeved.~~6~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe Oetheon ceW KesTB megjefYele Yeueer~
oMe efoMe cenke G"er, legjleefn Deees Deueer~~efnceJeved.~~7~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deece mesJeheue Dee[t, ueereer mebleje~
mejme ceOegj heue ueee, hetpenBt efpeveJeje~~efnceJeved ~~8~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(84)

FbOJepe efJeOeeve

Jemeg efJeOe DeIe& yeveee, Leeue Yej kes efueee~

efpeve iegCeieee yepeee, DeIe& Dehe&Ce efkeee~~
eqnceJeved Deeoer n kegue heJe&le ceefCeceee~
leehej efpeveie=n eeflecee hetpeeW megKe Yeee~~9~~
eR eermegoMe&vecesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleeqmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
hee mejesJej veerj, megJejCe Peejer ceW YeB~
efpeveheo Oeeje ose, YeJeJeeefjefOe mes GeB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megJejCe heg<he cebieee, eYeg ejCeve Dehe&Ce keB~
JeCe& iebOejme heeme, efJejefnleefpeve heo kees JeBb~~11~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
meesj"e
pecyeterhe megces, oef#eCe Gej kegueefiejer~
Fvekes n efpeveiesn, efveleeefle JebotB YeeJe mes~~
Fefle megcesheJe&leme oef#eCeesejkegueefieefjmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesl~ed
megieereflekee bo
efnceJeeve heJe&le kevekeegeflecee e lejhe yengJeCe& kee~
Jej ket ieejn ceW kene, Fke efmeket efpeefvebo kee~~
efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~
mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~1~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeefnceJevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heJe&le ceneefnceJeeved eeboer JeCe& kee megvoj efoKes~
e heee& veevee ceefCe Keefele hes Ske efpevecebefoj efoKes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(85)

efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~

mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~2~~
eReermegoMe&vecesmebyebefOeceneefnceJevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heJele& efve<eOe nw lehle mJeefCe&ce JeCe& yenge heee& nw~
o Jesefokee Jeve ket veJe ceW Ske efpeve DeeJeeme nw~~
efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~
mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~3~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeefve<eOeheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej veerueefieefj Jew[te& JeCeea e lejhe heejbefiecee~
veJe ket ceW Fke efpeveYeJeve, megj Fb hetpes evcee~~
efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~
mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~4~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeveerueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
keceer Deeue heeceeer, Jej ket Dee"eW mes Yeje~
Fke ket cebW efpevejepe ie=n, yeme oMe& mes heeleke je~~
efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~
mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~5~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeefkeceheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efMeKejer Deeue meesves meMe MegYe ket ieejn efvele nQ~
Jej efmeket efpevesv cebefoj, hetpeleW meye YeJe nQ~~
efpevejepe efyebye megjlvecee hetpee keB Deefle eeJe mes~
mebmeej Keej Deheej meeiej, efleB Yeeer veeJe mes~~6~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOeefMeKeefjheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&
efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(86)

FbOJepe efJeOeeve

hetCee&Ie&
kegue Deef n hes n mejesJej, keceue Yetcee efKeue jns~
ece mes eer er Oe=leer keerleea, yegef ue#ceer cenue nQ~~
n n1 mes iebiee Deeefo eewon, Deeheiee2 efvekeueer YeF&~
Fve Deef3 hes efpeveYeJeve hetpeeW, ogefjle keere[ yen ieF&~~7~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefj heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
<ed kegue heJe&le kes kens, <ed cebefoj megefJeMeeue~
megj vej Keieheefle efvele pepeW, ceQ ieeTB iegCeceeue~~1~~
hejer
pee pee kegue heJe&le kes efpevesMe, legce njes meYeer cesjs keuesMe~
pee ces kes oef#eCe eOeeve, efnceJeve heJe&le MeesYes ceneve~~2~~
pee leekes hetjye efoMee ceeeEn, pee efmeket efpeve mee heeeEn~
veieyeere hee mejJej kenele, lee ceOe keceue ceefCecee jnele~~3~~
leeceW eerosJeer kees efveJeeme, Gve keceueeW hej heefjJeej Jeeme~
Fke ueeKe Deewj eeefueme npeej, Fke meew hebn nQ keceue meej~~4~~
meye he=LJeerkeeefeke megjefYeceeve, Gve meyeceW efpevecebefoj ceneve~
n mes $ee veefoeeW kee efvekeeme, leue ceW iebieeefoke kegb[ Keeme~~5~~
iebiee osJeer kes cenue MeerMe, jepeW efpeveeeflecee cenue MeerMe~
DeefYe<eske kejle FJe veoerOeej, Thej mes he[leer iebieOeej~~6~~
1. mejesJej

2. veefoeeB 3. heJe&le~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(87)

Fme efJeefOe ner meye heJe&le cebPeej, yengefJeOe Deveghece jevee Deheej~
meyeceW efpeveefyebye efJejepeceeve, veemeee ef cegKe meewce peeve~~7~~
pee efmebnemeve efJe keebefleceeve, megj {esjW eeQme" ecej Deeve~
pee Yeeceb[ue egeflejefJe uepeeeEn, pee $e leerve MeefMe egefle uepeeeEn~~8~~
pee pee legce cebieuekejCe osJe, pee pee megKe mebiece kejCe osJe~
ceQ JebotB legcekees yeej yeej, eYeg pevce cejCe cesjes efveJeej~~9~~
Ieee
pee cegefe efveMeevee, efpeveJej Oeecee, Deevevo ceve peeceeue YeCes~
mees cebieue heeJes efvele nj<eeJes, hesefj ve DeeJes YeJe Jeve ceW ~~10~~
eR eermegoMe&vecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&
efpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefj heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~
Fefle eermegoMe&veces mebyebefOeDemehleefleefpeveeuee hetpee meceehlee:~

MM`NN

(88)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.9 )

efJepeeces efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
erhe Oeelekeer Keb[, otmejes peeefvees~
efJepeeces leeceW, hetjye efoMe ceeefvees~~
menme egjemeer eespeve TBee JejefCees~
meesuen efpeveJej YeJeve, pepetB nef<e&le efnes~~1~~
oesne
Deke=ef$ece efpeveefyebye kee, efvele keb Deeeve~
eneB heOeejes veeLe Deye, kejes mekeue keueeCe~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<keb(eeuehebeces hetpee...)
efnceefieefj kees Meerleue peue ueee, eer efpeveJej heoOeej kejee~
cene megKekeej, pee efpevejepe cene megKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle
mJeene~
kegbkegce efnce Ievemeej efIemeee, eer efpeveJej heohee e{ee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(89)

efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
eb efkejCe mece De#ele ueee, DeJee efpeveheo hetpe jeee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Jekegue ceeueleer heg<he cebieee, efJeheo njCe efpeve ejCe e{ee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle
mJeene~
<edjme Jebbpeve ceOegj yeveee, ecegefole cevee pepetB efpevejee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le oerheke kehet&j efceueee, pepetB meewKe kej efpeveJej heee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej ~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~6~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle
mJeene~

(90)

FbOJepe efJeOeeve

Deiej leiejegle Oethe yeveee, KesJetB Deieefve ceeefnb cenkeee~

cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~7~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Deece pebYeerjer veeRyet ueee, efMeJeheue nsleg pepeeW efpeve heee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej ~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~8~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heuebb efveJe&heeceerefle
mJeene~
veerjeoer Jemeg Je mepeee, DeIe& e{eTB legce megKeoee~
cenemegKekeej, pee efpevejepe cenemegKekeej~~
efJepeeces meesuen efpeve iesn, hetpeBt ceve Jee leve Oej vesn~
cene megKekeej, pee pee veeLe hejce megKekeej~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megievOe peue, #eerjesoefOe meceMJesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle ~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCemejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(91)

efJepeeces Yemeeue efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveevejsv bo
Oeeleefke le mes ueef#ele Oeeleefke erhe megmeeLe&ke veecee~
eej ueeKe eespeve efJemle=le oes YeeieeW ceW e ceevee~~
hetJe& Oeelekeer yeere veeefYeJeled efJepeeces legce peevees~
Gmekes Yemeeue ceW efpeveie=n Deeeveve efJeefOe ceevees~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebmeKeer bo
#eerjebyegefOe mece peue ueeees, efpeve ejCeve Oeej kejeees~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kesMej kehet&j efIemeeeer, efpeveheo Dee&ve megKeheeeer~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
cegeemece De#ele ueees, eYeg mevcegKe hebgpe e{ees~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~

(92)

FbOJepe efJeOeeve

ceboej Jekegue Jeemebleer, megce mes Dee&le YeJe nbleer~

eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
efceeVe mejme Yej ueees, e mes hetpele #egOe peees~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
>ewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke ceW peesefle peues nw, eYeg hetpele ceesn ues nw~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~6~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Oethe Deefive ceW Keskes, DeIe onve keB meye veerkes~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~7~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
eer heue Debietj Deveeje, Dehet efpeve eE{ie heue meeje~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~8~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue Deeefoke DeIe& yeveeTB , eYeg mevcegKe Deeve e{eTB~~
eer Yemeeue efpeveiesne, ceQ hetpetB Yeefe mevesne~~eer~~9~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megievOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflebng peie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(93)

heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCemejespe~

heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
efevcee efpeveJej efyebye kees, efvele eefle keB eCeece~
heg<heebpeefue Dehe&Ce keB, he=Leked he=Leked efpeveOeece~~
Fefle efJepeecesmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefue ef#ehesled~
meesj"e
efJepee ces efieefjjepe, Yemeeue hetjye efoMeer~
eer efpeve YeJeve efJeMeeue, DeIe& uese hetpeBt meoe~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYemeeueJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces megKekeej, Yemeeue oef#eCe efoMeer~
hetpetB efpeveJej efyebye, efpeve ewleeuee kes meYeer~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces efpeveiesn, Yemeeue heefMece efoMeer~
megj Kesej ieCe peee, lenb hetpeW eneB ceQ pepetB ~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces megKeOeece, Yemeeue Gej efoMee~
efpevecebefoj iegCeOeece, cegefveieCe Jebefole ceQ pepetB~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleGejefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(94)

FbOJepe efJeOeeve

hetCee&Ie&Jeerjvo
ces efJepee Jeve Yemeeue ceW, eejeW efoMe ceW eej kens~
ef$eYegJeveefleueke efpevesej kes ie=n, Deke=ef$ece DeefYejece jnW~~
peue iebOee#ele heg<he eJej, oerhe Oethe heue DeIe& efueee~
efvepe Megelece ueyOeer nslet, efpeveheo hetjCe DeIe& efoee~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

efJepeeces veboveJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeoesne
hetJe&Oeelekeer Keb[ ceW, efJepeeces DeefYejece~
leekes vebove Jeve efJe<eQ, efpeveheo keb eCeece~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e DeJelej
DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e efle
efle ": ": mLeeheveb~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn! De$e cece
meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeeke-eewyeesue vo(eeue-cesjer YeeJevee...)
keceue jsCeg mes megjefYele efvece&ue keveke hee$e peue hetCe& YejW~
GYee ueeske kes leehe njve kees, ef$eYegJeve iegheo Oeej kejW~~
efJepeeces kes vebove Jeve ceW, MeeMJele efpeveJej YeJeve kens~
yeee efJe<Ceg censMJej Jebefole, Gve hetpele meye kejce onW~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(95)

kebevejme mece heerle megiebefOele, kesMej leve keer leehe njs~

ece mebleehe njve nslet eYeg, legce heo eet Yeefe Yejs~~
efJepeeces kes vebove Jeve ceW, MeeMJele efpeveJej YeJeve kens~
yeee efJe<Ceg censMJej Jebefole, Gve hetpele meye kejce onW~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
osJe peerj Meeueer Yej Leeueer, GoefOe hesve mece hegbpe kejW~
kece& hegbpe kes Keb[ Keb[ kej, efvepe DeKeb[ heo MeerIe JejW~~efJepee.~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceOegkej egbefyele kegbo keceue ues, keecepeeer efpeveejCe pepeW~
legce efve<keece keeceveehetjke, pepele keeceYe legjle Yepes~~efJepee.~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le yeeer meesneue meceesmes, kegb[ueveer1 ues Leeue Yejs~
#egOeeveeefieveer efJe<e Dehenjves, efpeve mevcegKe e YeW kejW~~efJepee.~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kevekeoerhe kehet&j peueekej, efpevecebefoj Geesle kejW~
ceesn efveMeeej otj Yeiee kej, efvepe Deelece Geesle kejW~~efJepee.~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe megiebefOele Oetheeeve ceW, Kesles oMeefoMe Oetce G[s~
efpeveheo mevcegKe ogefjle Yemce nes, Deelece jme heeret<e Pe[s~~efJepee.~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
1. peuesyeer~

(96)

FbOJepe efJeOeeve

eerheue hetie1 keefhelLe Deeceuee, mesJe Deece Debietj Yeues~

mejme ceOegj efvepe Deelece jmecee, melheue hetpeve kejle heues~~
efJepeeces kes vebove Jeve ceW, MeeMJele efpeveJej YeJeve kens~
yeee efJe<Ceg censMJej Jebefole, Gve hetpele meye kejce onW~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeefj iebOe De#ele kegmegceeefoke, efmeejLe jlveeefo efceues~
DeIe& e{ekej legce iegCe ieeTB, mecei%eeve emetve efKeues~~
efJepeeces kes vebove Jeve ceW, MeeMJele efpeveJej YeJeve kens~
yeee efJe<Ceg censMJej Jebefole, Gve hetpele meye kejce onW~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceMJesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
efvele efvejbpeve efme keer, efpeveeeflecee cevenej~
Gvekes hetpeve nsleg ceQ, heg<he e{eG@B meej~~
Fefle efJepeecesmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled ~
eeue bo (veboerMJej hetpee)
eer efJepee cesJej Mewue, peeles DeIe veeMeW~
veboveJeve hetjye pewve, cebefoj Deefle Yeemes~~
1.megheejer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(97)

eefleieCe efpeve Oeeve ueieee Deelece Meg kejW~

ceQ pepetB meJe& efpeveefyebye, kece& keuebke njW~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Fme ces oef#eCe ceebeEn, vebove Jeve heeje~
efpeveYeJeve Devethece leeefnb, meye peie ceW veeje~~
eefleieCe efpeve Oeeve ueieee, Deelece Meg kejW~
ceQ pepetB meJe& efpeveefyebye, kece& keuebke njW~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboveJeve heefMece ceebefnb, efpevecebefoj YeeJes~
Fme ner ces hej Fv, heefjkej men DeeJeW~~
eefleieCe efpeve Oeeve ueieee Deelece Meg kejW~
ceQ pepetB meJe& efpeveefyebye, kece& keuebke njW~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Gej efoMe vebove jce, efpeveJej Deeuee nw~
Fme efJepee ces kes ceOe, Oece& megOeeuee nw~~
eefleieCe efpeve Oeeve ueieee Deelece Meg kejW~
ceQ pepetB meJe& efpeveefyebye, kece& keuebke njW~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleGejefokedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
vebove Jeve kes engb Deesj, efpeveie=n jlveeW kes~
efMeJe ue#ceer kes oeleej, hetpeBt efe Oej kes~~

(98)

FbOJepe efJeOeeve

eefleieCe efpeve Oeeve ueieee Deelece Meg kejW~

ceQ pepetB meJe& efpeveefyebye, kece& keuebke njW~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveboveJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ heg<heebpeefue:~

efJepeeces meewceveme Jeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeehevee-vejsv bo
veboveJeve mes mee{s heeheve, menme megeespeve peekes~
Jeve meewceveme njs megceveme ceve, efoMe efoMe efpeveie=n heekes~~
GveceW ce=legbpeefe keer ceefCecee, efpeveeeflecee iegCe ieeTB~
ieCeheefleJe=bo veceW efvele Gvekees, Fle LeehetB nj<eeTB~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeekeb-vejsv vo
veefueve hejeie efceefuele peue megjefYele, efpeveheo keceue e{eTB~
YeJe YeJe le=<ee yegPeeJeve keejCe, legce heo eerefle ueieeTB~~
mJeCee&eue meewceveme Jeveer kes, efpeve ewleeuee Yeeles~
YeJekeceue efovekej efpeveJej kees, hetpele ner DeIe peeles~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe ebove oen efvekebove, efpeveJej ejCe e{eTB~
oe leehe efJeefveJeejCe keejCe, legce heo Yeefe ye{eTB~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(99)

mJeCee&eue meewceveme Jeveer kes, efpeve ewleeuee Yeeles~

YeJekeceue efovekej efpeveJej kees, hetpele ner DeIe peeles~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
nej leg<eej yehe& mece lebogue, Meecepeerj efmele ueees~
Deelece DevegYeJe Dece=le nslet, legce heo hebgpe jeees~~mJeCee&.~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
mesJebleer Jeemebleer ebheke, ceeuee ietBLe yeveeF&~
ceejefJepeefe efpeveheo hebkepe ceW, efvepemegKe nsleg e{eF&~~mJeCee&.~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
oefOe Meke&j kesMej Suee, efceefele eerKeb[ yeveeee~
YeJe YeJe #egOee jesie JeejCe kees, legce heo veeLe e{eee~~mJeCee&.~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=leoerheke keer JeOe&ceeve ueew, peieceie peieceie Yeemes~
legce ejCeeW keer hetpee kejles, Yeso efJe%eeve ekeeMes~~mJeCee&.~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Suee ebove kehet&jeefoke, efceefele Oethe megiebOeer~
efpeve mevcegKe Deiveer ceW KesTB, Oetce G[s efoMe DebOeer~~mJeCee&.~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceewmebyeer Keyet&pee keke[er, Kepet&jeefo cebieees~
efMeJejceCeer hejceevebo nslet, Yej Yej Leeue e{ees~mJeCee&.~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(100)

FbOJepe efJeOeeve

meefueue iebOe lebogue ceeuee e, oerhe Oethe heue ueekes~

DeIe& e{eTB yeefue yeefue peeTB efpeve meceked efveefOe heekes~~
mJeCee&eue meewceveme Jeveer kes, efpeve ewleeuee Yeeles~
YeJekeceue efovekej efpeveJej kees, hetpele ner DeIe peeles~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceMJesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
Oece&leerLe&kejleej nQ, eer efpeveosJe ceneve~
eflevekeer eeflecee hetpeves, kegmegce e{eTB Deeve~~12~~
Fefle efJepeecesmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
kegmegceuelee vo
efJepeeces veboveJeve Thej, Jeve meewceveme kene megKekeej~
Deke=ef$ece efpeveYeJeve hetJe&efoMe, megj efkeVej ceve njle Deheej~~
ceQ hetpetB efpeveefyebye ceveesnj, ceve Jee leve kej DeIe& e{ee~
jesie Meeske Yee Deeefo GheeOeer, meye YeJe JeeOeer MeerIe heueee~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(101)

efJepeeces meewceveme Jeveer kes, oef#eCe efoMe efpeveYeJeve efJeMeeue~

ieYee&uee ceW ceefCecee eeflecee, YeefJepeve hetpeve kejle ef$ekeeue~~
ceQ hetpetB efpeveefyebye ceveesnj, ceve Jee leve kej DeIe& e{ee~
jesie Meeske Yee Deeefo GheeOeer, meye YeJe JeeOeer MeerIe heueee~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heefMece efoMe meewceveme Jeveer ceW, efpeveJej meove ceove ceo nej~
ce=legbpeefe1 keer eeflecee GveceW, cegefveieCe Jebole cego ceveOeej~~
ceQ hetpetB efpeveefyebye ceveesnj, ceve Jee leve kej DeIe& e{ee~
jesie Meeske Yee Deeefo GheeOeer, meye YeJe JeeOeer MeerIe heueee~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces meewceveme jceJeve, GmeceW Gej efoMee cebPeej~
eerefpevecebefoj ceW efpeveeeflecee, efveleeefle JebotB yeejcyeej~~
ceQ hetpetB efpeveefyebye ceveesnj, ceve Jee leve kej DeIe& e{ee~
jesie Meeske Yee Deeefo GheeOeer, meye YeJe JeeOeer MeerIe heueee~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleGejefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
hetJe&Oeelekeer efJepeeces kes, Jevemeewceveme elegefo&ke meej~
mJeebefme efpevejepe efvekesleve, megj vej Keieheefle Jebefole eej~~
ceQ hetpetB efpeveefyebye ceveesnj, ceve Jee leve kej DeIe& e{ee~
jesie Meeske Yee Deeefo GheeOeer, meye YeJe JeeOeer MeerIe heueee~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
1. Deeegkece& mes jefnle efpevesej~

(102)

FbOJepe efJeOeeve

efJepeeces heeb[gkeJeve ewleeuee hetpee

DeLe mLeehevee-JesMejer vo
efJepeeces meewceveme Jeveer mes, eespeve menme De"eFme ueerpes~
heeb[gkeJeve engbefoMe efpeveiesne, Deeeveve kej pepetB mevesne~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb ~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e efle ": ": mLeeheveb~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DekeDeef[uuevo
iebi eeveerj megh eeJeve efvece&u e ueeFee~
ceve mebleehe efceeJeve Oeej kejeFee~~
efJepeeces heeb[gkeJeve, efpevecebefoj pepetB~
jlve$ee efveefOe nsleg, YegJeveheefle efpeve YepetB~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
De iebOe kegbkegce kehet&j efIemeeFee~
ef$eYegJeve pevelee F efpeveebefIe e{eFee~~efJepeeces.~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
cesIeheg keceuee#ele, MeefMekej mece efueee~
meye Deefvenj efpeveeE{ie hegbpe jefele efkeee~~efJepeeces.~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(103)

heeue pegner emetve veeve efee ueeFee~

keece oennj F&ej ejCe e{eFee~~
efJepeeces heeb[gkeJeve, efpevecebefoj pepetB~
jlve$ee efveefOe nsleg, YegJeveheefle efpeve YepetB~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Keepes Kegjcee hetjer hegDee meesneue mes~
hejce yee efpeve hetpele, YetKe JeLee veMes~~efJepeeces.~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
nsceoerhe Ie=leyeeer, pJeeuee peieceies~
efpeveheo hetpee kejle, mJehej Deblej peies~~efJepeeces.~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe oMeebieer megjefYe, ngleeMeve ceW peues~
ef$epeieosJe cenosJe, efveke DeIeefjheg peues~~efJepeeces.~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kesuee peecegve kewLe efJepeewje heue efueee~
mJeelce megOeejme heueefnle, legce Dehe&Ce efkeee~~efJepeeces.~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Goke iebOe De#ele megce e Deeefoke efceuee~
mJeCe& hee$e mes DeIe& e{ekej ceve efKeuee~~efJepeeces .~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~

(104)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceMJesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengb peie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue: ~
DeLe eleske DeIe&oesne
JewYeJe Delegue Deveble egle, Deke=ef$ece efpeveOeece~
heg<heepebefue #esheCe keB, hetpetB efJee ueueece~~1~~
Fefle efJepeecesmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
eewheeF&vo
efJepeeces heeb[gkeJeve peevees, hetjye efoMe efpeveYeJeve yeKeevees~
megjheefle Keieheefle efvele pepeW nQ, nce Yeer DeIe& e{ee Yepes nQ~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Fme heeb[gkeJeve oef#eCe peevees, MeeMJele eer efpeveYeJeve cenevees~
megjueuevee efpeveJej iegCe ieeJeW, nce Yeer hetpeW efpeveheo OeeJeW~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Fme Jeve ceW heefMece efoMe ceeneR, efpeveie=n mece Gece keg veeneR~
efkeVeefjeeb JeerCee mJej meepeW, nce Yeer hetpeW meye DeIe YeepeW~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eqJepeeces heeb[gkeJeve meesns, efpeveJej YeJeve meyeve ceve ceesns~
osJe osefJeeeb efpeveheo hetpeW, nce Yeer eneb legcnW efvele hetpeW~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleGejefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(105)

eeueveboerej hetpee
JejOee$eer Keb[ megces, heeb[gk eJeve meesn s~
engBefoMe ewleeuee eej, megjieCe ceve ceesns~~
eejeW efJeefoMee ceW eej, heeb[gke Deeefo efMeuee~
efpeve vnJeve nsleg megKekeej, hetpetB DeIe& efceuee~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
hetCee&Ie&
eer efJepeeces efpeveOeece, meesuen megKekeejer~
efpeveeeflecee Fke meew Dee" meyeceW cevenejer~~
JemegefJeOe Jej Je mebJeej, efleve heohee pepeeW~
kej meJe& Decebieue otj, cebieue mee YepeeW~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
MecYeg vo
en efJepeeces eewjeefme menme, eespeve Gegbie kenelee nw~
Jeve Yemeeue mes heebe Meleke, eespeve hej vebove Deelee nw~~
eespeve mee{s heeheve npeej,Thej meewceveme megnelee nw~
eespeve DeeFme menme peee, heeb[gkeJeve meyekees Yeelee nw~~1~~
oesne
FmeceW meesuen efpeveYeJeve, ef$eYegJeve efleueke ceneve~
GveceW efpeveeeflecee efJeceue, vecetB vecettB iegCe Keeve~~2~~

(106)

FbOJepe efJeOeeve

eeuens oerveyevOeg
osJeeefOeosJ e eer efpevesvosJe nes legcneR~
Deveeefo Deew Deveble mJeebefme nes legcneR~~
ns veeLe! legcnW heee ceQ ceneve nes ieee~
mecekelJe efveefOe heee, ceQ OeveJeeve nes ieee~~3~~
jme iebOe hejme he mes ceQ Metve ner kene~
Fme ceesn mes Yeer cesje mebyebOe vee jne~~ns veeLe.~~4~~
es Jekece& Deelcee mes ye veneR nQ~
es YeeJekece& lees cegPes tles Yeer veneR nQ~~ns veeLe.~~5~~
ceQ Skeuee ntB Meg, %eeve ojme mJeheer~
ewleve ecelkeej, peesefle hegbpe Deheer~~ns veeLe.~~6~~
ceQ efvele ntb DeKeb[ ntB, Deevebo Oeece ntB~
Megelce ntB hejceelce ntB, ef$eYegJeveueueece ntB~~ ns veeLe.~~7~~
ceQ hetCe& efJeceue %eeve, oMe& Jeere& mJeYeeJeer~
efvepe Deelcee mes peve, hejce meewKe eYeeJeer~~ ns veeLe.~~8~~
hejceeLe& vee mes ceQ lees meoe Meg kenelee~
es YeeJevee ner Ske meJe&efmeef eoelee~~ns veeLe.~~9~~
JeJenejvee mes eeheer, DeMeg nes jne~
mebmeej heejeJeej ceW ner, [tyelee jne~~ ns veeLe.~~10~~
efhej Yeer lees cegPes Deepe efceues Deehe efKeJewee~
efvepe neLe kee DeJeuecye os, YeJe heej kejwee~~ns veeLe.11~~
ceQ DeeMe ener ueskes veeLe heeme ceW Deeee~
Deye Jesie njes pevce JeeefOe, Ketye meleeee~~ ns veeLe.~~12~~
ns oerveyebOeg MeerIe ner efvepe heeme ueerefpees~
YeJe efmebOeg mes efvekeeue, cegefeJeeme oerefpees~~ns veeLe.~~13~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(107)

Ieee
pee pee megKekeboe, Deceue DeKeb[e, ef$eYegJeve keboe legceefn vecetB~
pee %eeveceeflee cece, efMeJeefleeDeveghece, legjle efceueeJees efveleeCecetB~~14~~
eR hetJe&OeelekeerKeb[erhemLeefJepeecesmebbyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(108)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.10 )

efJepeeces mebyebOeer eej iepeoble

efpeveeuee hetpee
oesne
eqJepeeces efJeefoMee efJe<ew, kenW eej iepeoble~
efleveceW eejeW efpeveefveuee, kens Deveeefo Deveble~~1~~
eflevekes eer efpeveefyebye pes, meJe& b njleej~
ceQ efJeefOeJele hetpeve keB, ef$epeieJebe Yejleej~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeeecejvo
(eeueheee&veeLe osJes mesJe.....)
ogiOeefmebOeg kes meceeve, mJe veerj ueeFes~
hetpeles efpevesvheeo, oen kees efceeFes~~
eej iepeoble kes, efpevesv mee ceQ pepetB~
meJe& $e+ef efmeefoeefe, pewveefyebye ceQ pepettB~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbkegceeefo iebOe mes efpevesv heeo hetefpees~
meJe& ceesnleehe veeMe, Meevle efee ntefpees~~eej.~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(109)

meescejefMce kes meceeve, De#eleeW kees ueeFes~

De#eeer Devebooeefe, hebgpe kees e{eFes~~
eej iepeoble kes, efpevesv mee ceQ pepetB~
meJe& $e+ef efmeefoeefe, pewveefyebye ceQ pepettB~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeefjpeele ceeueleer, iegueeye heg<he ueeFes~
ceej ceuueneefj osJe, hetpe meewKe heeFes~~eej.~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jebpeveeefo Deesoveeefo meefhe& mes efceueeFes~
Deehe hetpeles #egOeeefo jesie kees efceeFes~~eej.~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCe&oerhe ceW kehetj, peesefle kees peueeFes~
Deejleer kejse ceesn, OJeeble kees YeieeFes~~ eej.~~6~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe ues oMeebie Deefive, mebie ceW pejeFes~
De kece& Yemce Oetce, MeerIe ner G[eFes~~eej.~~7~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
mesJe Deece efvebyegkeeefo, Leeue ceW YejeFes~
Deehe eCe& kees e{ee, meJe& meewKe heeFes~~eej.~~8~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(110)

FbOJepe efJeOeeve

Debyeg iebOe De#eleeefo, efoJe DeIe& ueerefpees~

eCe& ceW e{ee kes, DeveIe& jepe keerefpees~~
eej iepeoble kes, efpevesv mee ceQ pepetB~
meJe& $e+ef efmeefoeefe, pewveefyebye ceQ pepettB~~9~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegie&peobleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
#eerjesoefOe Gvenej, GppJeue peue ues Ye=bie ceW~
eerefpeve ejCe mejespe, Oeeje osles YeJe efces~~10~~Meeblees MeebefleOeeje~
megjle kes megce uese, eYegheo ceW Dehe&Ce keB~
keeceosJe ceoveeMe, heeTb Deevebo Oeece ceQ~~11~~efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
efJepeeces eejeW efJeefoMe, eej kens iepeoble~
eflevekes efpevecebefoj pepetB heg<heebpeueer kejble~~
Fefle eerefJepeecesmebyebefOeiepeoblemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
efJepeeces Deeivese keesCe ceW, meewceveme iepeoblee~
jewheceeer Jen meeleket ceW, efmeket DeIenblee~~
efpevecebefoj ceW eerefpeveeeflecee, Yeeveg meceeve efJeYeemeW~
DeIe& uese ceQ pepetB cegefole ceve, %eeve Yeeveg hejkeemes~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOemeewcevemeiepeobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces vew$e+le keesCe ceW, efJeegleeYe iepeoblee~
lehlekeveke efJe veJeketeW ceW, efmeket ecekeblee~~efpeve.2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeefJeegledeYeiepeobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(111)

efJepeeces JeeeJe keesCe ceW iebOeceeoveer meessns~

keebeve meceegefle meele ket egle, efmeket ceve ceesns~~
efpevecebefoj ceW eerefpeveeeflecee, Yeeveg meceeve efJeYeemeW~
DeIe& uese ceQ pepetB cegefole ceve, %eeve Yeeveg hejkeemes~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeiebOeceeoveiepeobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces F&Meeve keesCe ceW, ceeueJeeve iepeoblee~
veJeketeW egle efmeket Oej, veeruece efJe uekeblee~~efpeve.~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeceeueJeeveiepeobleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ogefleeces kes eejeW efJeefoMee, iepeobleefve efpeveOeecee~
Fv eefe OejCeerv cegveerve, Jebole nQ efMeJekeecee~~efpeve.~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeefJeefoMeeeeb elegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJele efpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
iepeobleeeue eej, eflevekes eerefpeveYeJeve ceW~
efpeveJej efyebye ceneve, eflevekeer iegCeceeuee kentB~~1~~
he[er vo
ns veeLe Deehe $ewueeskee Jebe, ef$eYegJeve kes mJeeceer FvJebe~
legce peeseflehe cebieue mJehe, legce efveefJe&keej hejceelce he~~2~~
YeefJepeveceve kegcego efJekeeme ev, ns veeLe legcneR YegJevewkeev~
cegefveieCe oeecyegpe mete&veeLe, efMeJejceCeer kees keerees meveeLe~~3~~

(112)

FbOJepe efJeOeeve

legce ojme %eeve megKe Jeere&Jeeve, legce Delegue Deceue DevegheceveOeeve~

ef
legce nes Deveble iegCe hegbpe F&Me, ieCeOej iegCeOej legce veee MeerMe~~~4~~
legce iegCejlveekej osJeosJe, legce keCee meeiej osJeosJe~
legce pevce ce=leg Deefj peerle ueerve, meye jesie Meeske yeeOee efJenerve~~5~~
meye #egOee le=<eeefoke og:Ke Keeve, legce kece& Me$eg peerles ceneve~
legce cetefle& jefnle Yeer cetefle&ceeve, legce osnjefnle Yeer keebefleceeve~~6~~
legce Meg yeg %eeeke DeKeb[, YeJeefmebOeg YeJe leejve lejb[~
legce DeefJeeue Deevebo kebo Oeece, cesjer YeJe yeeOee njes Deeve~~7~~
legce efyebye Deesleve jlvemeej, efhej Yeer Jeebefle heue os Deheej~
GheosMe veneR osJes keoeefhe, efMeJeceeie& eke kejleer leLeeefhe~~8~~
es Deeefo Devle mes Metve peeve, YeefJepeve kees efMeJe megKe nsleg Yeeveg~
meye Jeerlejeie efJeceeve efyebye, meye meewce cetefle& egefleceeve efyebye~~9~~
efpeveeeflecee JeboeW yeejyeej, meye efmeeW kees efvele vecemkeej~
ns veeLe! njes cesjs keuesMe, cegPe kees efvepeheo osJees censMe~~10~~
Ieee
pee iepeobleeeue, efpeveie=n efvejceue, pee pee ns $ewueeskeeheleer~
pee cebieuekeejer, kece&efJeoejer, pee legce OeeJeW %eeveceleer~~11~~
eR eerefJepeecesjes: iepeovleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe:
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(113)

(hetpee veb.11)

efJepeeces mebyebefOe Oeelekeer MeeuceefueJe=#e

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveevejsv bo
efJepeeces kes Gejkeg ceW, Je=#e Oeelekeer meesns~
Fmeer ces kes osJekeg ceW, Meeuceefue lenB ceve ceesns~~
Fvekeer Ske Ske MeeKee hej, efpevecebefoj megKekeejer~
Fve oes cebefoj keer efpeveeeflecee, hetpees DeIelecenejer~~1~~
oesne
le kes meye efpevejepe keer, Deeeveve efJeefOe "eve~
DeeJees DeeJees veeLe! Deye, kejes mekeue og:Ke neve~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#emebyebOeereefpeveeueemLe
meJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#emebyebOeereefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#emebyebOeereefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<kebveejee bo
efnceeef iebieveerj ueee, mJeCe& Ye=bie ceW YeB~
efpevesMe heeohee Oeej, osle ner le=<ee nB~~
le leves efpevesv kees, megjsv hetpeles JeneB~
ceneve Yeefe YeeJe Oeej, ceQ pepetB GvnW eneB~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(114)

FbOJepe efJeOeeve

megiebOe DeiebOe uese, n<e& YeeJe "eefvees~

efpevesMe heeohee ee&, ceesn leehe neefvees~~
le leves efpevesv kees megjsv hetpeles Jeneb~
ceneve Yeefe YeeJe Oeej ceQ pepetb GvnW eneB~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
keceeso peerefjkee DeKeb[, Meeefue Oeeve ueeFes~
meghebgpe Deehe heeme os, DeKeb[ meewKe heeFes~~le leves.~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
iegueeye kegvo heeefjpeele heg<he Debpeueer efuees~
efpevesMe heeo hetpe keeceosJe kees nveerefpees~~le leves.~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
megefce hesefve uee[g Jebpeveeefo Yeebefle Yeebefle kes~
efpevesMeheeo hetpeles, Yeies #egOee efheMeeefe kes~~le leves.~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: >ewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
DeKeb[ peesefleJeeve oerhe mJeCe& hee$e ceW peues~
efpevesv heeo hetpeles efn, ceesnOJeeble Yeer ues~~le leves.~~6~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeebie Oethe uese Deefive hee$e ceW megKesFes~
efpevesMe meefVeOeer legjble kece& Yemce osefKees~~le leves.~~7~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oethebb efveJe&heeceerefle mJeene~
Fueeeeer ueJebie oeKe Deew yeoece ueeFes~
efpevesMe kees e{ee cegefeJeuueYee kees heeFes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(115)

le leves efpevesv kees megjsv hetpeles Jeneb~

ceneve Yeefe YeeJe Oeej ceQ pepetb GvnW eneB~~8~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peueeefo De Je uese DeIe& kees yeveeFes~
DeveIe& meewKe nsleg efvele veeLe kees e{eFes~~le leves.~9~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eeqmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
ecegvee meefjlee veerj kebeve Peejer ceW Yeje~
efpeveheo Oeej ose, Meebefle kejes meye ueeske ceW~~10~~Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue keceue DejefJebo, megjefYele hetueeW kees egves~
efpeveheo hebkepe Dehe&, eMe meewjYe engg befoMe Ye~s ce~11~efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
Je=#e Oeelekeer Meeuceueer,hetJe&Oeelekeer ceeeEn~
Gvekes efpeveie=n efvele pepetB, heg<heebpeueer e{eefnb~~1~~
Fefle efJepeecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#emLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv vo
efJepeeces F&Meeve keesCe ceW, Je=#e DeebJeues pewmee~
le keer Gej iele MeeKee hej, efpeveie=n Deveghece Jewmee~~
eefleheefle Jebefole efpeveJej eeflecee, keefueceue veeMe kejs nQ~
hetgpeve kejles YeefJepeve efceuekej, ece kee heeMe njs nQ~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeOeelekeerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces vew$e+le keesCe ceWs, Meeuceueer gce Yeejer~
Fmekeer oef#eCeiele MeeKee hes, efpeve cebefoj YeJenejer~~

(116)

FbOJepe efJeOeeve

ieCeOej Yeer efvele Oeeles jnles, ceve ceW Gve eeflecee kees~
pevece pevece DeIe veeMeve nslet nce Yeer hetpes Gvekees~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeMeeuceequeJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne hetJe&Oeelekeer Keb[ ceW Oeelekeer Meeuceefue Je=#e~
Fvekes eer efpeveYeJeve kees, hetpetB kej ceve mJe~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJeheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
vejsv bo
efJepeeces F&MeeveefoMee ceWs Je=#e Oeelekeer meesns~
vew$e+le efoMe ceW Je=#e Meeuceefue megjieCe kee ceve ceesns~~
Fke Fke kes heefjJeej le oes, ueeKe menme Demmeer nQ~
oes meew De[efleme Fleves meyeceW, eeflecee MeeMJelekeer nQ~~1~~
veejee bo
efpevesMe efyebye Ske meew megDee" meJe& Je=#e ceW~
ecegKelee Oejs ceneve Ske ner le FceWs~~
vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~
keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~2~~
Deveeefo nes Devevle nes eefme efme he nes~
oeeue Oece&heeue leerve keeue Ske he nes~~
vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~
keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~3~~
Deueeske ueeske ceW eOeeve leerve ueeske veeLe nes~
Deveske efjef kes Oeveer megYeefe kes meveeLe nes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(117)

vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~

keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~4~~
ceneve oerefhleceeve ceesnMe$eg kees ke=heeve nes~
emeVe meewce Deeme1 nes heefJe$e nes hegceeve nes ~~
vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~
keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~5~~
efovesMe2 leW efJeMes<e lespe keer ceneve jeefMe nes~
kegceesoveer YeJeerke nsleg JeW megOeeefveJeeme3 nes~~
vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~
keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~6~~
YeJeeefyOe [tyeles eflevnW legcneR megkeCe&Oeej nes~
iegCeewIe4 jlve kes meceg meej ceW meg meej nes~~
vecees vecees efpevesMe leesefn Oece& kes mJehe nes~
keuebke hebke #eeueves meoe megleerLe& he nes~~7~~
oesne legce iegCe ieCe ceefCe Deiece nQ, kees ieCe heeJes heej~
pees iegCe ueJe keb"efnb Oejs, mees Glejs YeJe heej~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~
1. cegKe~ 2. mete&~ 3. eb~ 4.iegCe mecetn~

(118)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.12)

efJepeeces kes meesuen Je#eej heJe&le

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
eerefJepeeces hetJe& heefMece, hetJe& Dehej-efJeosn nQ~
FveceW kens Je#eej meesuen, leeme ceW efpeveiesn nQ~~
GveceW megjemegj Jebe eeflecee, YeefJeke keuce<e heefjnjW~
LeehetB GvnW Fle Deee eflees, Yeefe mes hetpeve kejW~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOehetJee&hejefJeosnefmLele<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOehetJee&hejefJeosnefmLele<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOehetJee&hejefJeosnefmLele<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeced~
DeLee<kemeKeer bo
(eeuemegefvees efpeve Dejpe.....)
yeng egie mes le=<ee meleeees, Fme nslet peue ues Deeees~
Je#eejeeue efpeve eeflecee, hettpetB Gve DeodYegle ceefncee~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
cegPekees YeJeleehe leheeees, Fme keejCe iebOe efIemeeees~
Je#eejefiejer efpeve hetpeW, meye kece& Me$eg oue OetpeW~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(119)

(120)

FbOJepe efJeOeeve

ceesleermece lebogue ueees, eYeg Deeies hegbpe e{ees~

Je#eej Deeue efpeveeeflecee, hetpetB efmeve keer Ghecee~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~

peue iebOeeefoke yeng ueees, megJejCe kes Leeue Yejees~

Je#eej Deeue efpeveeeflecee, hetpele megKe nese Deveghecee~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

meewiebefOele megceve1 efuees nQ, efpeveJej heo epeve efkees nQ~

Je#eej veieve2 efpeve meesnW, hetpetB ceQ meye megKe nes nQ~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le efceeeregle hekeJeevee, efpeveheo hetpeve DeIe nevee~
Je#eej Deeue efpeveiesne, hetpeve mes nes ieleosne~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~

meesj"e
meerleeveoer megveerj efpeveheo hebkepe Oeej os~
Jesie nB YeJe heerj, MeebleerOeeje Meebeflekej~~10~~Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee keceue iegueeye, ebhe ecesueer ues Ieves~
efpeveJej heo DejefJebo, hetpele ner megKemebheoe~~11~~efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
hetJe& Oeelekeer Keb[ ceW, hetjye Dehej efJeosn~
meesuen efieefj Je#eej kes, efpeveie=n pepetB mevesn~~1~~
Fefle eerefJepeecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled~

ieesIe=le oerheke ceW Yejkes, efpeve hetpetB Deejefle kejkes~

Je#eej efiejer efpeve osJee, hetpele Yece lece nj uesJee~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMe iebOe Deieefve ceW [eueW, meye etj kejce Yeer neueW~
Je#eej veieeW hes eeflecee, hetpele nesJes heue meg<ecee~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee yeeoece efejeWpeer, heue ues eYeg hetpe kejes peer~
Je#eej Deeue efpeve cetleea, hetpele ner efMeJeheue hetleea~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. heg<he~ 2.heJe&le hej ~

vo peesieerjemee(eeueFn efJeOe jepe kejs vejveeeke....)

hetJe& efJeosn veoer meerlee kes, Gejle Je#eeje~
Yemeeue Jesoer meefVeOe ceW, efe$eket megKekeeje~~
Gme hej efpevecebefoj nw megvoj, pepele hegjboj osJee~
ceQ Yeer efpeveeeflecee kees hetpetB, nesJes YeJe og:Ke sJee~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeefe$eketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ece mes heeket veeceke nw, efieefj Je#eej megnevee~
cegefveieCe Gme hej Oeeve Oejle nQ, heeJele meewKe cenevee~~
Gme hej efpevecebefoj nw megvoj, pepele hegjboj osJee~
ceQ Yeer efpeveeeflecee kees hetpetB, nesJes YeJe og:Ke sJee~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheeketJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(121)

veefueveket Je#eej leermeje, meye peve ceve kees heeje~

Fme hej eej ket GveceW mes,efmeket DeIe neje~~
Gme hej efpevecebefoj nw megvoj, pepele hegjboj osJee~
ceQ Yeer efpeveeeflecee kees hetpetB, nesJes YeJe og:Ke sJee~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeveefueveketJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkeMewue Je#eej yeieeres yeeJeef[eeW mes meesns~
osJe osefJeeeB Kesej Kesejveer efkeVej ceve ceesns~~
Gme hej efpevecebefoj nw megvoj, pepele hegjboj osJee~
ceQ Yeer efpeveeeflecee kees hetpetB, nesJes YeJe og:Ke sJee~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeSkeMewueJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eewheeF& meerlee veefo kes oef#eCe leeme, osJeejCe Jesefokee heeme~
veece ef$eket kene Je#eej, leehej efpeveie=n hetpetB meej~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeef$eketJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
nw JeweJeCe ogeflee Je#eej, leehej efmeket cevenej~
leeceW efpeveie=n ceW efpeveefyebye, DeIe& e{ee pepetB lepe ef[bYe~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJeweJeCeveeceJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeve nw leerpee Je#eej, Jeve Jesoer megj cenue Deheej~
leehej efpeveie=n ceW efpevejepe, DeIe& e{ee uentB efMeJejepe~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeDebpeveJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
De_peveelcee nw Je#eej, leehej cegefveieCe kejle efJenej~
Fme hej efpevecebefoj DeefYejece, efpevecetjefle kees keB eCeece~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeebpeveelceeJe#eejheJe&leeqmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(122)

FbOJepe efJeOeeve

peesieerjemee
erhe Oeelekeer DehejefJeosne, meerleesoe le oeeW~
Yemeeue meefVeOe Je#eeje, eeJeeve kenees~~
Gme hej efmeket ceW efpeveie=n, efpeveeeflecee ceve ejer~
hetpetB DeIe& e{ekej ceQ efvele, jesie Meeske Yeenejer~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeeeJeeveJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeJeeve ogeflee Je#eeje, megj efkeVej efelenejer~
$e+ef<eieCe efJeejCe kejles jnles, hejceevebo efJenejer~~
Gme hej efmeket ceW efpeveie=n, efpeveeeflecee cevenejer~
hetpetB DeIe& e{ekej ceQ efvele, jesie Meeske Yeenejer~~10~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeefJepeeJeeveJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeeMeerefJe<e Je#eej leermeje, leehej GheJeve Jesoer~
megj ieCe kes eemeeo ceveesnj, cegOej heJeve ecesoer~~
Gme hej efmeket ceW efpeveie=n, efpeveeeflecee cevenejer~
hetpetB DeIe& e{ekej ceQ efvele, jesie Meeske Yeenejer~~11~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeDeeMeerefJe<eJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe Je#eejmegKeeJen eewLee, DeeflejceCeere megnelee~
eej ket nQ ceve kees Yeeles, $ee megjie=n megKeoelee~~
Gme hej efmeket ceW efpeveie=n, efpeveeeflecee cevenejer~
hetpetB DeIe& e{ekej ceQ efvele, jesie Meeske Yeenejer~~~12~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegKeeJenJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(123)

eewheeF&
erhe Oeelekeer Dehej efJeosn, meerleesoe Gej le esn~
osJeejCe efveke Je#eej, ebceeue hej efpeveie=n meej~~13~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeebceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mete&ceeue ottpee Je#eej, leehej efpeveJej ie=n megKekeej~
leeceW megjvej vele efpeveefyebye, ceQ hetpetB efmeve eefleefyebye~~14~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemete&ceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeieceeue leerpee Je#eej, megj Keie cegefveieCe kejle efJenej~
YeJeefJepeeer eer efpeveJej Oeece, hetpeve keB uentB efMeJeOeece~~15~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeveeieceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osJeceeue eewLee Je#eej, oMe&veere Gece efieefj meej~
leehej ceovepeeer efpeveiesn, efpeveeeflecee kees pepetB mevesn~~16~~
eR eerefJ epeecesmebyebefOeheefM eceefJ eosnmLeosJ eceeueJe#eejheJe&l eefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&efJe<Cegheo bo
oerhe Oeelekeer ceW nQ meesuen, heJe&le Je#eeje~
mJeCe&ceeer meye eej ket, egle Deveghece Yeb[eje~~
leerve ket hej osJe osefJeeeB, jnles megKe heeles~
veoer efveke keteW hej efpeveie=n, epeles DeIe peeles ~~17~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece: ~

(124)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
oesne
efJepeeces hetjye Dehej, meesuen efieefj Je#eej~
peeceeuee efpeveiesn keer, he{B nj<e Gj Oeej~~1~~
jesuee bo
pee pee efieefj Je#eej, #es$e efJeosnefve ceeneR~
meye megJejCe egefleceeve, eG eG ket keneneR~~
pee pee eer efmeket, meye hes MeesYe jns nQ~
leeceW eer efpevesien, Deveghece oerhe jns nQb~~2~~
pee pee MeeMJele efyebye, Fke meew Dee" meYeer ceW~
pee pee Jes Gebgie, kej1 oes menme meYeer ceW~~
megj egieueeW keer cetefle&, eeQme" nQ efpeveheemeer~
ebJej efuees kej ceeefnb, ceeveeW ebJej {gjemeer~~3~~
leerv e $e MeesYebl e, Yeeceb[ue efJe Yeejer~
Kej vej veejer Deee, efpeve hetpeW megKekeejer~~
Iebe keer OJeefve nesle, Ieve Ieve Ieve efee ueeies~
yeng hetueve keer ceeue, uekeW efoMe cenkee kes~~4~~
Ye=bie keueMe DeeoMe&2, ecej OJepee Jepevee3 nw~
$e leLee megeefle4, cebieue Je efievee nw~~
cebi eue Je megDee", cebi euekeejer ceevees~
eleske Fke meew Dee", Fke Fke eYeg kees peevees~~5~~
eero sJ eer egl eose fJ e, es lees jlveceeer nQ~
Jej meJee&Cn mege#e, mevelkegceej mener nQb~~
es eejeW Fke Ske, cetleea heemes efleW~
MeeMJele jevee esn, Gme ee Oej veerkes~~6~~
efpevecebefoj kes ceeeEn, megJejCe keer ceeueeeW~
Peejer ohe&Ce ee, eecej Deeefo yeleeeW~~
1. oes npeej neLe~ 2. ohe&Ce~ 3. hebKee~ 4."esvee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(125)

cegKe ej e Yeeie, jlveve keer ceeueeeW~

eej npeej eceeCe, efpeve Deeiece en ieeesW~~7~~
Fvekes yeere Deveeefo, megJejCe keer ceeueeeW~
yeejn menme eceeCe, eer eefleJe=<eYe1 yeleeeW~~
jlve Keefele yeeerme, menme meg hetjCe keueMes~
eewefyeme menme eceeCe, Oethe megIe megJejCe mes~~8~~
ueIeg e ejs ceeeEn jlveve megJejCe ceeuee~
Oeth e IeeWs ceW Oethe, Kesles megjieCe Deeuee~~
Fleeefoke jceCeere, jevee yengle kener nw~
efpeveheo hetpeW Fv, eeer Deeefo mener nw~~9~~
nce Yeer efpeveheo hetpe, DeefleMee hegCe keceeJeW~
pevce-pevce kes heehe, Fke #eCe ceeefnb ieceeJeW~~
megjheo Jeebe veeefnb, veefnb keg heue keer Jeebe~
efvepe heo oerpes ceesefn, FSke ener cegPe ee_ee~~10~~
Ielee
pee pee efpeveosJee, kejceve sJee, he{s megves legce peeceeuee~
mees %eeveceleer Oej, nes efMeJeeflee Jej, megKe heeJes MeeMJele keeuee~~11~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYees peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MebeefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~
1. eqleueeseheCCeefe evLekeee& eer eefleJe=<eYeeeee&~

(126)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.13)

efJepeeces mebyebOeer eeQleerme efJepeeeOe&

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveepeesieerjemee bo
efJepeeces kes hetJe& Dehej ceW, yeefeme #es$e efJeosne~
eflevekes ceOe jpeleefieefj meesnW, eflevehes eerefpeveiesne~~
YejlewjeJele ceW efpeveie=negle, jpele efiejer mejOeevee~
eeQefleme jpeleeeue efpeveeeflecee, ceQ LeehetB Fn Leevee~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeced~
DeLee<keeeue-veboerMJej hetpee
iebiee peue Meerleue mJe kebeve Yeb=ie YejeW~
efpeveJej heo mejefmepe hetpe, le=<Cee oen njeW~~
eeQefleme jpeleeeue ceeefnb, efpeveie=n cevenejer~
meye efjef efmeef megKe osle, hetpeeW DeIe nejer~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej De iebOe efIeme ueee, megjefYele Yeb=ie veeW~
cece ceesn leehe nj nsleg efpeveJej heo ejeW~~eeQefleme.~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(127)

Deefle Gece GppJeue Meeefue, lebogue Leeue Yejs~

De#ee Deveghece megKe nsleg, eYeg ef{ie hebbgpe kejW~~
eeQefleme jpeleeeue ceeeEn, efpeveie=n cevenejer~
meye efjef efmeef megKe osle, hetpeeW DeIe nejer~~3~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceekegbo keobye iegueeye, veevee JeCe& OejW~
hetpele ner efpeveheo hee, keece keuebke njW~~eewefleme.~~4~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Keepes leepes hekeJeeve, ceeuehegDee ueees~
efpeveheo keceueeW kees hetpe, jesie#egOee peees~~eeQefleme.~~5~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le oerhe kehetj peueee peieceie peesefle peues~
De%eeve cenelece veeLe, legce heo hetpe ues~~eeQefleme.~~6~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
JejOethe ngleeMeve mebie peueles Oetce kejs~
efpeveJej heo meefVeOe heee, yengefJeOe kece& pejW~~eeQefleme.~~7~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee efkemeefceme Debietj, Deece Deveej efuees~
efpeveheo hetpele ner efvele, Deveghece megheue efkees~~eeQefleme.~~8~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(128)

FbOJepe efJeOeeve

peue heue Jemeg Je mepeee, jlve efceueee efueee~

efpeveJej heo hetpele Deee, meewKe DeveIe& efueee~~
eeQefleme jpeleeeue ceeeEn, efpeveie=n cevenejer~
meye efjef efmeef megKe osle, hetpeeW DeIe nejer~~9~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
iebieveoer kees veerj, legce heo Oeeje ceQ keB~
efpeveheo Oeeje osle, Meebefle kejes meye ueeske ceW~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue keceue DejefJebo, megjefYele hetueeW kees egves~
efpeveheo hebkepe Dehe&, eMe meewjYe engbefoMe Ye ceW~~11~~
heefjheg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
efJepeeces kes eej efoMe, eeQefleme efieefj efJepeeeOe&~
Gvekes eeQefleme efpeveYeJeve, hetpetB efvele ke=leeLe&~~1~~
Fefle eerefJepeecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&lemLeevesceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

eewyeesue bo (eeuecesjer YeeJevee)

kee osMe efJeosn kenelee, Gmekes ceefOe heeef jns~
jee jeesoe veefoeebs mes, kee kes nKeb[ kens~~
Deee&Keb[ ceefOe #escee veiejer efpemeceW leerLekej jnles~
jpeleefiejer 1 kes efpevecebefoj kees, DeIe& e{ekej nce epeles~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLekeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. eqJepeeeOe&~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(129)

osMe megkee Deee& Kbe[ ceW, #escehegjer nw es cener~

leerLekej eeer Deeefoke mes, efpevecebefoj mes MeesYe jner~~
osMe ceOe kes jpeleefiejer hej, efpeve ewleeuee Oece& cener~
GmeceW meye eeflecee kees hetpetB DeIe& e{ekej Yeefe mener~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegkeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe cenekee ceW heeeue veJeketeW meefnle kene~
Gmekes efmeket ceW efpeveie=n, eeflecee epeles heehe one~~
Fme efJeosn kes Deee& Keb[ kes, ceOe Deefjehegjer cene~
efveleeefle kesJeefue eglekesJeefue cegefve, $e+ef<eieCe efJeejCe kejs JeneB~~3~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLecenekeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe kekeeJeleer ceOe ceW, efJepeeejOeefieefj jpele mecee~
leerve keefveeeW mes Keie veiejer, Fke meew oMe mes eslecee~~
Fme efJeosn kes Deee& Keb[ ceW, kener Deefjhegjer megKeoe~
efJepeeejOe kes efmeket kees, hetpele veeEn nes og:Ke keoe~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLekekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe jce DeeJelee& GmeceW, jpeleefiejer DeefleMee ceefncee~
Gmekes efmeket hej efpeveie=n, Fke meew Dee" pewve eeflecee~~
Deee& Keb[ Ke[diee veiejer kes, cegefveieCe Yeer JeneB oMe& kejW~
nce Yeer DeIe& e{ekej hetpeW, ieYe&Jeeme kes og:Ke njbs~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeeJelee&osMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ueebieueeJelee& GmeceW, jpeleeeue MegYe jepe jne~
Fme hej efmeket cebefoj nw, megj DemegjeW mes hetpe kene~~

(130)

FbOJepe efJeOeeve

Deee&Keb[ cebpet<ee veiejer, leekes vej veejer efe mes~

Deke=ef$ece efpeveeeflecee hetpeW, efpeveJej iegCe ieeles cego mes~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLe}ebieueeJelee&osMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heg<keuee ceW heeeue, Gme hej MegYe veJe ket kens~
efmeket hej efpevecebefoj ceW, Deveghece eeflecee Meg jns~~
Deee&Keb[ Deew<eefOe veiejer kes, meye peie Yeefe meefnle Yepeles~
nce meye DeIe& e{ekej efpeveheo, hetpee kej meye og:Ke lepeles~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heg<keueeJeleer ceOe ceW, jpeleefiejer peve ceve njleer~
Gmekes efmeket efpeveie=n keer, megj ueuevee keerle&ve kejleer~~
hebg[jerefkeCeer veiejer peve Yeer, efJeeeyeue mes ieceve kejbs~
nce Yeer eneR DeIe& Dehe&Ce kej, ee mes efvele veceve kejbs~~8~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
peesieerjemee vo
JelmeeosMe efJeosn kenelee, leeceefOe efJepeeejOe nw~
Gmehes efmeket ewleeuee, efpeveJejefyebye DeveIe1nQ~~
Fme efJeosn ceW hegjer megmeercee, Deee&Keb[ ceefOe ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~9~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megJelmee kes ceefOe megvoj, jpeleefiejer MeeMJele nw~
efmeket efpevecebefoj Gme hej, cegefveieCe efvele OeeJele nQ~~
1.eqveoes&<e~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(131)

Fme efJeosn ceW hegjer kegb[uee Deee&Keb[ ceefOe ceeveer~

JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~10~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ceneJelmee ceefOe megvoj, heeeue veJe kete~
efmeket cebs eer efpevecebefoj, hetpele ner DeIe te~~
Fme efJeosn ceW Dehejeefpelehegefj Deee&Keb[ ceW ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~11~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeceneJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe JelmekeeJeleer ceOe cesW, jpeleeeue ceve YeeJesb~
efmeket ceW efpeveewleeuee, hetpeve kej megKe heeJes~~
Fme efJeosn ceW eYebkejehegefj Deee&Keb[ ceW ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~12~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jceeosMe efJeosn leeme ceefOe, jpeleefiejer Deefle meesns~
efmeket cesW efpeveeeflecee kees hetpele ner megKe nesns~~
DebkeeJeefle veiejer efJeosn ceW, Deee&Keb[ ceW ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~13~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megjcee leeceefOe GppJeue heeeue ceve Yeevee~
efmeket ceW efpeveefyebyeeW kees, pepeles heeleke nevee~~
heeeJeleer hegjer #esej ceW, Deee&Keb[ ceefOe ceeveer ~~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~~~14~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegjceeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(132)

FbOJepe efJeOeeve

osMe kene jceCeeree megvoj, leeceefOe jpeleefiejer nw~

efmeket keer efpeveJej eeflecee, pepeles og:Ke njer nQ~~
Fme efJeosn ceW MegYeehegjer nw, Deee&Keb[ ceW ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~15~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceCeereeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osM e cebieueeJeleer Deveth ece, jpeleeeue leeceW nw~
efmeket efpeveosJe meoe ner, ogKe oefj neves nQ~~
Fme efJeosn hegefj jlvemebeee Deee&Keb[ ceW ceeveer~
JenB kes peve hetpeW efpeveJej kees, ceQ Yeer hetpeve "eveer~~16~~
eR eerefJepeecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLecebieueeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
keeJe bo(eeueDenes peiele iegosJe.....)
heeeosMe efJeosn, leeceefOe jpele efiejer nw~
Gme hej eerefpeveiesn, hetpele heehe njer nw~~
heee DeejpeKeb[, Deehegjer veiejer nw~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~17~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheodceeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megheee ceeefnb, jpeleeeue ceve Yeevee~
Gme hej efpeveJej Oeece, hetpele heehe heueevee~~
DeejpeKeb[ megceOe, efmebnhegjer veiejer nw~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw ~~18~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegheeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceneheee nw osMe, heeeue lee ceeneR~
Gmekes eerefpeveefyebye, pepeles heehe veMeeneR~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(133)

DeejpeKeb[ megceOe, cenehegjer veiejer nwb~~

leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~19~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneheeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heekeeJeefle, heeeue DeefYejecee~
efmeket kes ceeefnb, hetpele ntB efpeveOeecee~~
DeejpeKeb[ megceOe, efJepeeehegefj veiejer nw~~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~20~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebKeeosMe efJeosn, efJepeeejOe efieefj ceevee~
efmeket efpeveiesn, hetpele ner megKe oevee~~
DeejpeKeb[ megceOe, MegYe Dejpee veiejer nw~~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~21~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeMebKeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefueveeosMe efJeosn, heeeue ceve YeeJes~
leehej efpeveJejiesn, hetpele Meeske veMeeJes~~
DeejpeKeb[ megceOe, MegYe efJejpee veiejer nw~~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~22~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeveefueveeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kegcegoeosMe ceneve, heeeue Deefle meesns~
leehej eerefpeveOeece, hetpele ner megKe nesJes~~
DeejpeKeb[ megceOe kener DeMeeskehegjer nw~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~23~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLekegcegoeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(134)

FbOJepe efJeOeeve

meefjlee osMe ceneve, heeeue Jej peevees~

leekes efpeveie=n ceeefnb, efpeveheo hetpeve "evees~~
DeejpeKeb[ megceOe, JeerleMeeske veiejer nw~~
leekes peve mes Jebe, efpeveheo hetpe kejer nw~~24~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeefjleeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
Jeee efJeosn megceeefnb megvoj, jpeleefieefj ceveYeeJevee~
veJeket ceW Fke ket hej nw, efpeveYeJeve Deefle heeJevee~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, efJepeeehegjer Deefle meesnveer~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~25~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megefJeosn metJeee ceOeer nw, jpeleefieefj Gece kene~
leehes efpeveeuee ceW jlevecee, efyebye kee DeefleMee cene~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, hegefj Jewpeebleer meesnveer~~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~26~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe osMe cenJeee megnelee, leeme ceW efJepeeeOe& nw~
Gmehes efpevesej cetefle&eeW kees, cenecegefveieCe Oeele nQ~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW veiejer peebleer meesnveer~
leekes peveeW mes hetpe, efpeveJej cetefle& hetpetB ceesnveer~~27~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe osMe JeeerkeeJeleer ceW, heefieefj megvoj kene~
$e+ef<eieCe efJeejles nQ meoe, efpeveJej meove cevenj jne~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(135)

Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, Dehejeefpelee hegefj meesnveer~~

leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~28~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeefekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
JejosMe iebOee yeere ceW, efJepeeeOe& Deveghece Meemelee~
efkeVejieCeeW kes ieerle mes, efpeveJej YeJeve efvele Yeemelee~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, eeehegjer Deefle meesnveer~~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~29~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe osMe metiebOee ceOeer nw, jpeleefieefj heeceeer~
efJeeeOejeW keer hebefeeeB, efpeveJej YeJeve hetpeW mener~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, Ke[dieehegjer nw meesnveer~~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~30~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegiebOeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe osMe iebOeeruee ceOeer nw, jpeleefieefj Deefle meesnvee~
iebOeJe& megjieCe hetpeles nQ, efpeveYeJeve ceve ceesnvee~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, veiejer DeeesOee meesnveer~~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~31~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebefOeueeosMeceOeefJepeeeOe& heJe&le
efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MegYe iebOeceeefueefve osMe ceW, efJepeeeOe& efieefj megvoj kene~
Gme hej efpevesej efyebye kees, efvele pepeWmegj efkeVej Dene~~
Fme osMe DeejpeKeb[ ceW, veiejer DeJeOee meesnveer~
leekes peveeW mes hetpe efpeveJej, cetefle& hetpeBt ceesnveer~~32~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeceeefueveerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJee
ne~

(136)

FbOJepe efJeOeeve

vejsvbo
Yejle#es$e ceW efnceefieefj mes iebiee efmevOet GoieceleeR~
heeeue keer ieghee leues mes yeenj nesskej yenleeR~~
Deee&Keb[ kes ceOe DeeesOee leerLekej efpeve nesles~
jpeleeeue kes efpeveie=n efpeveJej, efyebye pepelemegKe nesles~~33~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeYejle#es$emLeefJepeeeOe&heJe&le efmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efMeKejer mes jee jeesoe, veefoeeB efvekeueW peevees~
efJepeeejOe keer ieghee leues mes, yeenj Deeleer ceeveeW~~
Deee&Keb[ kes ceOe DeeesOee, heg<e Meueekee nesles ~
efJepeeejOe kes efpevecebefoj kees, hetpele ner ceue Oeesles ~~34~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeSsjeJele#es$emLeefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
hetjye heefMece kens efJeosne, eflevekes yeefeme peevees~
oef#eCe Gej YejlewjeJele kes, oes jpeleeeue ceevees~~
Fve eeQefleme kes eeQefleme efpeveie=n, jlveceeer efpeveeeflecee~
hetjCe DeIe& e{ekej hetpetB, Fvekeer DeefleMee ceefncee~~35~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
pee pee efieefj efJepeeeOe&, pee efpeveewleeuee vecettB~
pee pee eer efpeveefyebye, vecettB meoe YeJe og:Ke njes~~1~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(137)

MecYeg bo
eer efJepeeces hetJee&hej ceW, yeefeme MegYe #es$e yeKeeves nQ~
Gve meyeceW MeeMJele jevee nw, efvele kejceYetefce ner ceeves nQ~~
Fke #es$e ceW keeser eeveJeW nQ, hegj eece jleveie=negle ceeves~
nQ veiej heej menme jce, meesuen meg npeej Kes ceeves~~2~~
keJe& eeQleerme npeej kens, Deewj eej npeej cebye kens~
heeve De[leeefueme menme leLee, efveveeveJes menme esCecegKe nQ~~
mebJeenve eeQefleme menme ogie&-DeJeer DeeFme menme keneR~
nQ hheve Deblejerhe meele meew, kegef#eefveJeeme eefme mener~~3~~
jlveekej efyyeme menme meoe, jlveeW keer Keeve yeKeeves nQ~
veeveeefJ eOe GheJeve Keb[ leLee, Jeeheer heg<keefjCeer ceeves nQ~~
$eeJeCeea #eef$ee JewMe Met, JeneB melele peveceles jnles nQ~
F&l eer Yeerl eer ogefYe&#e ceneceejer Deeefoke veefn b kenles nQ~ ~4~~
DeefleJe=ef DeveeJe=er veefnb nw, JeneB megKekej cesIe yejmeles nQ~
yeee efJe<Cet eb[er cegb[er efMeJe kes cebefoj veefnb efoKeles nQ~~
Oecee&Yeemeer efceLeeer, heeKeb[er JenB veefnb nesles nQ~
keesF& keesF& peve JenB hej Yeer, yeme YeeJe efceLeelJeer nesles nQ~~5~~
vej veejer keer Glke= Deeeg, Fke hetJe& keesef yejmeeW leke nw~
nw Deeeg peIeve Debleceg&ntle&, ceOece ceW yengefJeOe Yeso jnW~~
leve TB eeF& kej oes npeej, Jes kece&Yetefce kes Jeemeer nQ~
keesF& oer# ee ues kece&k ee, nesles efM eJehegj kes Jeemeer nQ~~6~~
kee Deeefoke meye #es$eeW ceW, yeme ener JeJemLee ceeveer nw~
nQ meYeer #es$e ceW jpeleefiejer, oes oes veefoeeB hejOeeveer nQ~~
Fve meyeceW n-n Kbe[ ngS, nQ heeBe Keb[ vej cueseW kes~
nebs Deee&Keb[ ceW leerLekej, eeer nueOej 1 Deeefoke nesles~~7~~
1. yeueYe ~

FbOJepe efJeOeeve

(138)

jpeleeeue hej Kesej1 veiejer, heeheve-heeheve e yeepet ceW~

Kesej Kesejveer efJeee mes, efvele ieceve kejs efoMe oemet2 ceW~~
meye heeeue nQ jpeleceeer, $eekeveer Deew veJe ket kenW~
Fke efmeket veefo kes meefVeOe, GmeceW MeeMJele efpeveOeece jnW~~8~~
eer efJepeeces kes oef#eCe ceW, nw Yejle #es$e MegYe veece Oejs~
FmeceW jpeleeeue hetJe& meMe, Fke efmeket efpeveOeece Kejs~~
n Keb[ yeere DeejpeKeb[ ceW, <edkeeue hejeJele&ve nesles~
leerLekej Deeefoke ceneheg<e, $esme" eewLes egie ceW nesles~~9~~
eer efJepeeces GejefoMe ceW, SsjeJele #es$e kene peelee~
Fmekes ceefOe jpeleeeue Thej, Fke Meeele efpeveie=n megKeoelee~~
FmeceW Yeer keeue hejeJele&v e, yeme eewLes ceW leerLekej neW~
eeer Deeefoke $esme" peve meye, eewLes egie ceW peieceeve Denes~~10~~
Ieee
pee pee heeefieefj, eeQefleme cebefoj, pee efpeveJej legce peeceeuee~
pees he{s he{eJes mees peve heeJes, %eeveceleer eer iegCeceeuee~~11~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeelegeEeMeledjpeleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLe meJe&efpeveefyebyesYe: peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN
1. efJeeeOej~ 2. oMeeW~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(139)

(hetpee veb.14)

efJepeeces mebyebOeer <edkegueeeue

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
eer efJepeeces oef#eCeesej, <ed kegueeeue peeefvees~
efleve hetJe& efoMe ceW <ed efpeveeuee, pewveeeflecee ceeefvees~~
mecekelJe efvece&ue nsleg ceQ, eYeg Deehekees LeehetB eneB~
ns veeLe! YeeeW hej ke=hee, kejkes legjle DeeJees eneB~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeoef#eCeesej<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeoef#eCeesej<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJepeecesjmebyebefOeoef#eCeesej<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<kebDeef[uue bo
megjiebiee kees GppJeue veerj YejeFes~
Deehe hetpe pevceeefoke leehe efceeFes~~
<ed kegueheJe&le kes efpeveie=n efpeveefyebye kees~
jlve$ee efveefOe nsleg pepeeW peieJebe kees~~1~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<edkegueeeueefm LeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
De iebOe Jej iebOe megiebefOele ueeFes~
Deehe hetpe Meeskeeefoke leehe efceeFes~~<ed.~~2~~
eR eerefJepeecesjmebyebefOe<edkegueeeueefm LeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

(140)

FbOJepe efJeOeeve

Deceue DeKebef[le megjefYele lebogue ueeFes~

heehe hegbpe #ee nslet, hegbpe e{eFes~~
<ed kegueheJe&le kes efpeveie=n efpeveefyebye kees~
jlve$ee efveefOe nsleg pepeeW peieJebe kees~~3~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jekegue keslekeer keceue heg<he yeng ueeFes~
YeJenj efpeveheo hetpe, keeceMej oeefnes~~<ed.~~4~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeuehegDee meesneue efieboes[e ueeFes~
Deehe ejCe kees hetpe, mJeelcemegKe heeFes~~<ed.~~5~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCe&oerhe lece neefj Jeefle&kee pJeeefuees~
ceesnOJeeble veMe peee oerhe DeJeleeefjes~~<ed.~~6~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efmele ebove efceue Oethe, ngleeMeve ceW peues~
Deehe efveke ner og, kece& Me$et peuesb~~<ed.~~7~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deece efyepeewje eerheue efhemlee Leeue ceW~
heue legce ejCe e{ekej veeTB Yeeue ceQ~~<ed.~~8~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(141)

peue ebove De#ele megce e oerheke mepes~

Oethe heueeW ceW jlve efceuee legce heo pepeW~~
<ed kegueheJe&le kes efpeveie=n efpeveefyebye kees~
jlve$ee efveefOe nsleg pepeeW peieJebe kees~~9~~
eR eerefJ epeecesjmebyebefOe<edk egueeeueefmLeleefm eketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
hee mejesJej veerj kebeve Peejer ceW YeB~
efpeveheo Oeeje ose, YeJe JeeefjefOe mes Geb~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megJejCe heg<he cebieee, eYeg ejCeve Dehe&Ce keB~
JeCe& iebOejme heeme, efJejefnle efvepeheo kees JeB ~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
erhe Oeelekeer hetJe& ceW, <ed kegueefieefj efpeveOeece~
hetpeve nslet ceQ keb, heg<heebpeefue Fle "ece~~1~~
Fefle eerefJepeecesmebyebefOe<edkegueeeuemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
erheOeelekeer ceW efnceJeve efieefj keebeve keebleer Oeejs~
yeere mejesJej hee leeme ceW, keceue ceCeercee meejs~~
ceOe keceue hej eerosJeer nQ, veie hej ket megieejs~
hetJe& efoMeeiele efmeket hej, efpeveheo hetpeeW meejs~~1~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeefnceJelkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces oef#eCe cenefnceJeve jpele JeCe& leeceW nQ~
ceneheen ceOe keceue ceW, erosJeer eeceW nQ~~

(142)

FbOJepe efJeOeeve

veie hej Dee" ket ceW Fke hej, ewleeuee megKekeejer~

DeIe& e{ekej efpeveheo hetpeW, iegCe ieeJes vej veejer ~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeceneefnceJelkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces oef#eCe efve<eOeeeue, lehle mJeCe& efJe ceesns~
n efleefie_ leeceOe keceue ceW, Oe=efleosJeer Deefle meesns~~
efieefj hej nQ veJeket Ske kes, efmeket cebefoj ceW~
ce=legpeeer eer efpeveeeflecee kees, hetpele ner megKe #eCe ceW~~2~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeefve<eOekegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces Gej veerueeeue, efJe Jew[te&ceCeer nw~
yeere kesmejer n keceueeW ceW, ceOe keerefle&osJeer nw~~
veJeketeW ceW efmeket hej, efpeveie=n ceW efpeveeeflecee~
DeIe& e{ekej pepetB efvejvlej, YeJeefJepeeer efpeveeeflecee~~4~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeveeruekegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces Gej keceerefieefj, jpeleJeCe& efJe epes~
hegC[jerke n ceOe keceue ceW, yegerosJeer jepes~~
ket Dee" ceW efmeket hej efpevecebefoj ceve YeeJes~
keecepeeer efpeveeeflecee hetpes, Fv osJeieCe DeeJeW~~5~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeefkecekegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeces kes Gej efMeKejer, heJe&le keebeve efJe nw~
cenehegC[jerkeefnb o keceueeW, ceW, ue#ceer efveJemele nQ~~
ieejn ket GvneW ceW Fke hej, efpeveJejefveuee yeKeevees~
DeIe& e{ekej Yeefe YeeJe mes, hetpetB ceQ og:Ke nevees~~6~~
eR eerefJepeecesmebyebefOeefMeKeefjheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(143)

hetCee&Ie
<ed kegueefieefj kes efpeveYeJeve, jlveceeer efpeveefyebye~
hetC e& DeIe& ues hetefpees, njes kejce DeefjobYe~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyeYees vece:~

peeceeuee
ef$eYebieer bo
<edkegueefieefj cevenj, meyeceW mejJej, mejJej ceW yeng keceue efKeues~
keceueefve ceW megjie=n, GveceW efpeveie=n, hetpele ner ceve keceue efKeues~~
pee pee efpeveeeflecee, Debleke njvee, heehe hegbpe DebOesj ues~
heeF& ceQ meelee, cesef Demeelee, ngDee hegCe yeng {sj Yeues~~1~~
veejee bo
vecees vecees efpevesMe lees heoejefJebo Yeefe lesW~
cegveervJe=vo leesefn Oeee kece& keeefuecee nves~~
DeveeLeveeLe! Yee keer meoe menee keerefpees~
eYees cegPes YeJeeefyOe leW Deyes efvekeeue ueerefpees~~2~~
Deveble %eeve oMe& Jeere& meewKe mes meveeLe nes~
Deveeefo nes Deveble nes eefmeef efmeef veeLe nes~~DeveeLe.~~3~~
Deveeefo ceesn Je=#e kes efuees legcneR keg"ej nes~
eOeeve jeie s<e Me$eg kes efuees enej nes~~DeveeLe.~~4~~
ceneve jesie Meeske ke kees cenew<eOeer legcneR~
Deefve eesie F kee efJeeesie ogKe njes legcneR~~DeveeLe.~~5~~

(144)

FbOJepe efJeOeeve

legcneR Deveske JeeefOe nsleg meJe& es Jewe nes~

legcneR efJe<eehenej cev$e nes ceCeer efJeMes<e nes~~
DeveeLeveeLe! Yee keer meoe menee keerefpees~
eYees cegPes YeJeeefyOe leW Deyes efvekeeue ueerefpees~~6~~
ceneve lespe heggbpe nes Deveble meewKe Oeece nes~
DemebKe peerJe meewKe nsleg Ske ner eOeeve nes~~DeveeLe.~~7~~
ngDee peg ke Yee hes leyes menee letB kejer~
eYees! Deyesj keeeW Deyes, yeleeFes Fmeer Iejer ~~DeveeLe.~~8~~
cegveerMe ceevelegbie ves efpevesMe! Yeefe leW efkeee~
legcneR lees veeLe! eefleheheer efke kee oerefve yesef[eeB~DeveeLe.~~9~~
legcnW efn Oeee Deefive kegC[ ceW efiejer Leer peevekeer~
ngDee Deheej veerj Deew efKeues mejespe Yeer leYeer~~DeveeLe.~~10~~
legcnW megOeee ueeKe iesn ceeefnb heeb[Jee meYeer~
megjbie ceeie& mes yees ve Deefive Yeer peuee mekeer~~DeveeLe.~~11~~
ceveesJeleer peg Deehe Oeee Deehe oMe& hee efueee~
legcnW ner Oeee ewheoer ves Meerue jlve jeefKeee~~DeveeLe.~~12~~
ceveesjcee ves Deehe Oeee Jee ej Keesefueee~
legcnW efn Oeee Debpevee ves meJe& ke Oees efueee~~DeveeLe.~~13~~
efieveeTB ceQ keneB lekes Devevle peerJe jeefMe kees~
meg Deehekes eleehe Jes eflejs YeJeecyeg jeefMe kees~~DeveeLe.~~14~~
Devebl e leerL e& Deehe heeo kes leues kenW cegv eer~
Fmeer efveefcee Deehe keer menee eenles cegveer~~DeveeLe.~~15~~
meg%eeveceleer cees kejes efvepewke mebheoe Yejes~
Deveble og:Ke efmebOeg mes efvekeeue cegefe ceW Oejes~~ DeveeLe.~~16~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(145)

(146)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee

(hetpee veb.15)

Deke=ef$ece efpeveveeLe leveer en Jej peeceeuee~

ceve Jee keee ueieee he{W pees YeJe ef$ekeeuee~~
$e+ef efmeef Yejhetj jns leekes Iej ceeneR~
%eeveceleer Jej yegef YejW veJe efveef meoe ner~~7~~
eR eerefJepeecesmebyebefOe<edkegueeeuemebefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

Deeueces efpeveeuee hetpee

ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

DeLe mLeeheveejesuee bo
(eeue-Denes peiele iegosJe....)
erheOeelekeer Keb[, Dehej efoMe ceOe megnevees~
ces Deeue ceneve, meesuen efpeveie=n ceevees~~
eGjemeer megnpeej, eespeve lebgie kene nw~
efpeveJej kes DeefYe<eske, peue mes Meg kene nw~~1~~
meesj"e
meesuen cebefoj ceeefnb , efpeveeeflecee kees hetpeves~
Deeeveve efJeefOe meej, kejkes ceQ Leehetb eneB~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelejDeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle
efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece
meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<keeeue
eqpeve hetpees js YeeF&, Yeuee, efpeve hetpees js YeeF&~
en vej YeJe Gece heee kes, efpeve hetpees js YeeF&~~ske.~~
megj meefjlee kees GppJeue peue ues, ceefCecee Peejer Yeefjes~
pevce peje ce=let $ee ogKe nj efpeveheo Oeeje keefjes~~
Deeueces meesuen efpevecebefoj, efpeveJej hetpeve keefjes~
F efJeeesie Deefve eessie kes, meye og:KeeW kees nefjess~~Deeue.~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[ MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(147)

keeMceerjer kesMej ebove efIeme, ueee keesjer Yeefjes~

efpeveheo hebkepe ee&ve kejles, YeJe YeJe leehe kegb nefjes~D~eeue.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Meecepeerj lebogue cegeemece, megvoj Oeese meg ueeJees~
heehe hegbpe kes veeMeve nslet, efpeve ef{ie hegbpe jeeJees~~Deeue.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle
mJeene~
njefmebieej ecesueer ebhee, megjle megceve meg ueerpes~
keeceyeeCe kes veeMe kejve kees, efpeve heo hetpeve keerpes~~Deeue.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Kegjcee Keepes het[er heehe[, nuegDee Keerj meg ueeDees~
#egOee efheMeeeer veeMeve nslet, efpeveJej hetpe jeeJees~~Deeue.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle
mJeene~
oerhe ekeeMes Yecelece veeMes, peesefle Geesle kejs nw~
oerheke mes efpeveheo hetpele ner, ceesn DebOesj js nw~~Deeue.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Deiej leiej ke=<Ceeie ebove, efceefele Oethe yeveeJees~
Oetheeeve ceW KesJele eYeg ef{ie, kece&ve jeefMe peueeJees~~Deeue.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
mesJe mebleje kecejKe efkemeefceme, ueJebie megheejer ueeJees~
Jeerlejeie efpeveefyebye pepele ner, efMeJejceCeer kees heeJees~~Deeue.~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heueb efveJe&heeceerefle
mJeene~

(148)

FbOJepe efJeOeeve

peue ebove De#ele megce eJej, oerhe Oethe heue ueekes~

megj vej Jebefole efpeveeeflecee kees, DeIe& e{eTB Deekes~~
Deeue.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~

Deeueces kes Yemeeue Jeve efpeveeuee hetpee

meesj"e
Deeue ces YetYeeie, Yemeeue Jeve meesnvee~
leekes eG efoMe eej, efpeveie=n hetpetB YeeJe mees~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveewleeueemLeefpeveefyebye mecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeevevebb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveewleeueemLeefpeveefyebye mecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveewleeueemLeefpeveefyebye mecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
meesj"e
eemegke veerj meguese, efpeveheo hebkepe Oeej os~
Deeueces kes eej, YeMeeue efpeveiesn ceW~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(149)

kesMej iebOe efIemeee, efpeveheo hebkepe hetpentB~

Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
cegeeheue Gvceeve, De#ele hegbpe jeeFes~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
meg jefYele heg<he iegueeye, ueee pepeeW efpeveheo keceue~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<hebb
efveJe&heeceerefle mJeene~
heeeme ceesoke Deeefo, ueskej efpeveheo hetpentB~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej kehet&j peueee, oerheke mes efpeve hetpenesW~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeefJeOe Oethe yeveee, Deefive ceeefnb KesTB meoe~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
veeRyet Deece Deveej, heue ueW efpeveJej heo pepeeW~
Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(150)

FbOJepe efJeOeeve

JemegefJeOe DeIe& yeveee, efpeveheo hetpetB YeeJe meeW~

Deeueces kes eej, Yemeeue efpeveiesn ceW ~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eer efpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
mJehej Yeso efJe%eeve kees, keejCe JeejCe ceesn~
efpeveheo heg<heebpeefue keB, hetpele megKe meboesn~~1~~
Fefle eerDeeuecesmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
Deef[uue bo
Deeueces hetjye efoMe, efpeveie=n peeefvees~
Fbeefoke mes hetpe, efpevesej ceeefvees~~
Yemeeue efpeveie=n kees, DeIe& e{ee kes~
mebece ueyOeer nsleg pepeeW iegCe ieee kes~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJevehetJe&efoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces oef#eCe efoMe, efpeve Deeuee kene~
megjheefle Deee& kejW meoe peekej JeneB ~~YeMeeue.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveoef#eCeefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces heefMece efoMe, cebefoj ceve njs~
eejCe $e+ef<eieCe peee, Delegue Yekeleer kejW~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(151)

Yemeeue efpeveie=n kees, DeIe& e{ee kes~

mebece ueyOeer nsleg pepeeW iegCe ieeekes~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveheefMeceefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces Gej efoMe efpeveie=n meemelee1~
jlveeW keer eeflecee, mes Deveghece Yeemelee~~YeMeeue.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveGejefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&oesne
Deeueces kes efpeveYeJeve, Yemeeue ceW eej~
hetCe& DeIe& mes hetpentB, engBieefle ogKe kees ej~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~

Deeueces kes veboveJeve keer hetpee

DeLe mLeeheveeoesne
Deeueces veboveJeveer, eG efoMe ceW efpeveiesn~
efpeveJej eeflecee LeehentB, eneB Yeefe Jej vesn~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOevevoveJeveefmLelemeJe&efpeveeueemLeefpeveefyebye-mecetn!
De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOevevoveJeveefmLelemeJe&efpeveeueemLeefpeveefyebye-mecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOevevoveJeveefmLelemeJe&efpeveeueemLeefpeveefyebye-mecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
1. Deveeefo Deveble~

(152)

FbOJepe efJeOeeve

DeLeekebmegvojer vo
hee mejJej kees peue ueeFes~
efpeve heoebyegpe Oeej kejeFes~~
Deeueces veboveJeve cener~
eG efoMeer efpeveie=n hetpees eneR~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefYe kesMej ebove efIeme efueee~
efpeve heoebyegpe kees ee&ve efkeee~~Deeue.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
MeefMeefkejCe mece De#ele ueee kes~
efpeve heoebyegpe hetpe jeee kes~~Deeue.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefYe ebheke yesuee egve efuees~
efpeve heoebyegpe ceW Dehe&Ce efkees~~Deeue.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=leceeer hekeJeeve yeveee kes~
e efpevesMJej heeo e{ee kes~~Deeue.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le Yejs oerheke peieceie peues~
efpeve heoebyegpe hetpele DeIe ues~~Deeue.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(153)

megjefYe Oethe megke=<Ceeie cene~

Oethe on ceW KesJele DeIe one~~
Deeueces veboveJeve cener~
eG efoMeer efpeveie=n hetpees eneR~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
heue Deveej efyepeewje ueee kes~
efpeve pepeeW efMeJe DeeMe ueieee kes~~Deeue.~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peueheueeefoke DeIe& yeveee kes~
heue Devethece nsleg e{ee kes~~Deeue.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleernsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
YeJe Deveble DeIejeefMe kees, #eCe ceW Yemce kejble~
Deefive keCeer mece efpeveepeve1, hetpees YeJe legjble~~1~~
Fefle eerDeeuecesveboveJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefue ef#ehesled~
1. efpevehetpee~

(154)

FbOJepe efJeOeeve

vejsv bo
Deeueces kes veboveJeve ceW, hetJe& efoMeer efpeve iesne~
efvepe Deelece DevegYeJe jme mJeeoer, cegefveieCe vecele mevesne~~
veerjeefoke JemegJe efceueekej, DeIe& e{eTB Deekes~
efvepe Deelece mecejme peue heerkej, yemetB cees#ehegj peekes~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces veboveJeve oef#eCe, megjJebefole efpeveOeecee~
Fbefe megKe leeieer Jewjeieer, eefle JeboW efve<keecee1~~veerjeefoke.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveoef#eCeefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Megelece Oeeveer cegefve %eeveer, efpeve kee Oeeve Oejs nQ~
Deeueces vebove heefMece efoMe, efpeveie=n heehe njs nQ~~ veerjeefoke.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveheefMeceefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces kes veboveJeve ceW, Gej efoMe efpeveie=n nQ~
mecejme efvePe&j peue DeJeieener, ieCeOejieCe Jebole nQ~~veerjeefoke.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveGejefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
Deeueces veboveJeve eGefoMe, eej efpeveeuee meesnW~
jleveceeer efpeveefyebye ceveesnj megjvej Keie ceve ceesnW~~veerjeefoke.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
1. Fejefnle~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(155)

Deeueces keer meewcevemeJeve hetpee

DeLe mLeehevee
oesne
Deeueces Jeve meewceveme, eej efpeveeuee efme~
Deeeveve efJeefOe mes eneB, hetpetB MeeMJele efme~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed efmeVeOeerkejCeced~
Deef[uue vo
keeue Deveeoer mes, le=<Cee ogKe osle nw~
leeme efveJeejCe nsleg, veerj Megefe uesle nQ~~
Deeuecess meewceveme eej efpeveOeece nQ~
Deke=ef$ece efpeveefyebye, pepetB megKe Oeece nQ~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
YeJe YeJe kes mebleehe, efveJeejCe keejves~
ceueeeefieefj Ievemeej megebove heeJeves~~Deeueces.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
osJepeerj lebogue ceesleer mece OeJeue nQ~
ceg efveJej Megkeue Oeeve mece, DeefleMee Deceue nQ~~Deeueces.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(156)

FbOJepe efJeOeeve

JeCe& JeCe& kes megJejCe, heg<he cebieeekes~

keeceyeeCe veMe peee, e{eTb Deee kes~~
Deeuecess meewceveme eej efpeveOeece nQ~
Deke=ef$ece efpeveefyebye, pepetB megKe Oeece nQ~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Hesveer ietPee ceOegj Fcejleer ueee kes~
#egOeejesie nj efpeveJej, efveke e{ee kes~~ Deeueces.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCe& hee$e ceW Ie=le Yej oerhe peueeFee~
enggbefoMe kejW ekeeMe Deehe ef{ie ueeFee~~Deeueces.6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe oMeebieer Deefive mebie ceW peeefjee~
oMe efoMe megjefYele kejW, og DeIe peeefjee~~Deeueces.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee keepet efkemeefceme, Keeefjke ues Yeues~
Deehe ejCe kees hetpele, meye keefueceue oues~~Deeueces.~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peueheue Deeefoke Je, efceueekej ues efuees~
efpeveheo Dehet DeIe&, DeveIeheo1 kes efuees~~Deeueces.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
1. eqveoex<e heo

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(157)

oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleernsle~~10~~
Meeblese MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
meesj"e
Meg yeg DeefJe, efpeveJej eeflecee ceQ pepetB~
efvepe Deelece kej Meg, heeTB hejceevebo ceQ~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
oesne
Deeueces Jeve meewceveme, hetjye efoMe efpeveOeece~
DeIe& e{ekej ceQ pepetB, efme kejes meye keece~~1~~
eRs eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces meewceveme kes, oef#eCe efoMe efpeveiesn~
DeIe& e{ekej hetpentB, kejes nceW ieleosn1~~2~~
eRs eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveoef#eCeefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces meewceveme kes, heefMece efpeveie=n efme~
DeIe& e{ekej ceQ pepetB, keB ceesn Deefj efye~~3~~
eRs eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveheefMeceefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. DeMejerjer efme heo~

(158)

FbOJepe efJeOeeve

Deeueces meewceveme kes, Gej efpeveie=n meej~

DeIe& e{ekej hetpentB, nesTB YeJeoefOe heej~~4~~
eRs eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveGejefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&meesj"e
eej efpevesej iesn, Deeueces meewceveme kes~
hetjCe DeIe& e{ee, ceQ efvele eefle hetpee keB~~5~~
eRs eerDeeuecesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

Deeueces heeb[gkeJeve hetpee

DeLe mLeeheveeoesne
Deeueces heeb[gke Jeveer eej efpeveeuee peeve~
LeehetB efpeveeeflecee mekeue, kejs mekeue ogKe neve~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveeEyeyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeekevejsv vo
hee mejesJej kees peue GppJeue, megJejCe Ye=bie YejeJees~
heeb[gkeJeve keer efpeveeeflecee kees, hetpele heehe veMeeJees~~
Deeueces kes heeb[gkeJeve ceW, eej YeJeve cevenejer~
cevehee&e %eeveer cegefve JeboW, eflevekees Oeeske nceejer~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(159)

(160)

FbOJepe efJeOeeve

keeMceerjer kesMej efIeme ebove, oen efveJeejCe keepes~

efpeveJej heo keer hetpeve kejles kece& Dejer [j YeepeW~~
Deeueces kes heeb[gkeJeve ceW, eej YeJeve cevenejer~
cevehee&e %eeveer cegefve JeboW, eflevekees Oeeske nceejer~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
osJepeerj megKeoeme DeKeefC[le, De#ele Oeeskej ueees~
%eeve DeKeb[ kejve kes nslet, efpeveheo hegbpe jeees~~Deeue.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
megjle mece megjefYele hetueeW mes, efpeveheo hetpees YeeF&~
Deevebo kebo efeoevebo Deveghece, megKe heeJees DeefOekeeF&~~Deeue.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kegC[ueveer1 yejheer jmeieguuee, oeuecees" Yej Leeueer~
efpeveJej ejCeeW hetpeve kejles, jesie #egOee heefjnejer~~Deeue.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peieceie peieceie oerheefMeKee en heehe efleefcej njCeejer~
efpeveJej mevcegKe kejle Deejleer, YeJe Deejle heefjnejer~~Deeue.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe megiebefOele Kese Deefive ceW, cenke G"er engb efoMe ceW~
DeeleceiegCe keer meewjYe hewueer, efpeve hetpele oMe efoMe ceW~~Deeue.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~

Suee kesuee DeveVeeme Deew, eerheue mejme cebieees~

cees#e ceneheue heeJeve nslet, efpeveheo efveke e{ees~~
Deeueces kes heeb[gkeJeve ceW, eej YeJeve cevenejer~
cevehee&e %eeveer cegefve JeboW, eflevekees Oeeske nceejer~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele ceeuee e, oerhe Oethe heue ueekes~
DeIe& e{eTB Jeee yepeeTB, hegefve JebotB efMej veekes~~Deeue.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megievOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
jeies<e ceo ceesn kees, veeMes efpeveJej Yeefe~
heg<heebpeefue kej hetpeles, efceues efvepeelece Meefe~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

1. peuesyeer~

1. eqpevecebefoj~

eewheeF&bo
Deeueces heeb[gkeJeve peeve, hetjye efoMe efpeveefveuee1 ceneve~
Deke=ef$ece efpeveefyebye ceneve, DeIe& e{ee keB iegCeieeve~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(161)

Deeueces heeb[gkeJeve veece, oef#eCe efoefMe Deveghece efpeveOeece~

Deke=ef$ece efpeveefyebye ceneve, DeIe& e{ee keB iegCeieeve~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleoef#eCeefoiedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces heeb[gkeJeve kene, heefMece efoMe efpevecebefoj jne~
Deke=ef$ece efpeveefyebye ceneve, DeIe& e{ee keB iegCeieeve~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleheefMeceefoiedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces heeb[gkeJeve mener, Gej efoefMe efpeveie=n megKe cener~
Deke=ef$ece efpeveefyebye ceneve, DeIe& e{ee keB iegCeieeve~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleGejefoiedefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
Deeueces heeb[gkeJeve ceeefnb, eejeW efoMe efpeveYeJeve keneefnb~
Deke=ef$ece efpeveefyebye ceneve, hetCe& DeIe& ues Dehet Deeve~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeheeb[gkeJevemeJe&efpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
pee pee eer efpeve iesn, mJeeb efme efpeveefyebye meye~
pee pee cebieue osn, ieeTB legce peeceeefuekee~~1~~
jesueebo
eer efpeveYeJeve efJeMeeue, uebyes eG meew keesmee~
eew[s oes meew keesme, legbie leerve meew keesmee~~

(162)

FbOJepe efJeOeeve

oese keesme keer veeRJe, Ssmes eer efpeveOeecee~

Deeefo Deble mes Metve, megKe osles DeefYejecee~~2~~
hetJe& efoMee cegKe ej, eeQme" keesme TBeeF&~
efJemle=le yeefeme keesme, leesjCe mebegle YeeF&~~
Gej oef#eCe ej, Fvemes DeeOes peevees~
cejkele ceefCecee ej, jlveve KebYe yeKeevees~~3~~
mheefkeceCeer oerJeeue, efe$e efJeefe$e megneJeW~
ebesh eke ebJejeefo, ceesleerceeue jneJeW~~
ieYe&iesn kes ceeeEn , osJevo yeKeevee~
TBee yeefeme keesme, efJemlej meesuen ceevee~~4~~
Yemeeue efpeveiesn, De vebove kes peevees~
ener kene heefjceeCe, efpeve Deeiece mejOeevees~~
Fmemes DeeOee ceeve, meewcevemeb efpeveiesne~
Gmemes DeeOee peeve, heeb[gkeJeve efpeveiesne~~5~~
uekeW hetueve ceeue, jleveceeer ceeueeeW~
ohe&Ce Peejer kegbYe, yengefJeOe JeCe& OJepeeeW~~
osJevo kes ceOe, efmebnemeve cevenejer~
Fke meew Dee" ceneve, mheefkeceCeer kes Yeejer~~6~~
Gve hej eer efpeveefyebye, Deke=ef$ece DeefJeveeMeer~
oes npeej Jej neLe, TBes Deveghece Yeemeer~~
Fb veerueceefCe kesMe, efmej hej MeesYe jns nQ~
heefke veerueceefCe ves$e, OeJeue ke=<Ce kens nQ~~7~~
heuueJe mece DeOejes, oble meg Jeeceeer nQ~
nerjs keer veKehebefe, kej heie MeesYe jner nQ~~
keceue hetue mece ueeue, neLe hewj megMeesYeW~
Ske npeej meg Dee", Jebpeve leve ceW MeesYeW~~8~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(163)

yeefeme ue#eCe ege, efpeveJejefyebye Devethee~

Gvekes iegCe kee ieeve, kej ve mekes megjYethee~~
efpee egieue npeej, Oej kejkes OejCeerve~
ueeKeeW kees[ekeesef[, efceuekej meYeer heCeerve~~9~~
efpeveeeflecee iegCe he, JeCe&ve veefnb kej heeJeW~
Meefe yegef mes nerve, nce efkeme efJeOe iegCe ieeJeW~~
legce mlegefle keer Meefe, cegPeceWs efkebefele veeneR~
ener keLeve ner veeLe! leJe mlegleer keneneR~~10~~
heeb[gke efJeefoMee ceeeEn, heeb[gke Deeefo efMeueeeW~
leerLekej DeefYe<eske, peue mes leerLe& keneeW~~
erhe Oeelekeer Dehej, pevceW pes leerLexMee~
eflevekee ner DeefYe<eske, kejles osJe megjsMee~~11~~
oesne
legce iegCe ieefjcee Deiece nw, keesF& ve heeJeW heej~
efhej Yeer iegCe ueJe kenle ner, %eeveceleer YeJe heej~~12~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: peeceeuee
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(164)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.16)

Deeueces mecyebefOe iepeoble

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeMecYeg bo
eer Deeueces keer efJeefoMee ceW, eejeW iepeoble yeKeeves nQ~
Gve hej eerefpevecebefoj Deveghece, eer efpeveeeflecee egle ceeves nQ~~
efvepe efeewleve megOeejme kes, DeemJeeoer Gvekees Jebos nQ~
Gve eeflecee kee Deeeveve kej, nce efvele hetpeW Deevebos nQ~~1~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<ke
megj meefjlee kee GppJeue peue ues, kebeve Peejer Yej ueeee ntB~
YeJe YeJe keer le=<ee yegPeeves kees, $ee Oeeje osves Deeee ntB~~
eer Deeueces iepeobleeeue, efpeveJej ie=n ceWs efpeveeeflecee nQ~
pees peve ceve mes hetpeW OeeJeW Jes heeJeW cegefe Deveghecee nQ~~1~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej DeiebOe megjefYele ueskej, legce ejCe e{eves Deeee ntB~
YeJe YeJe mebleehe efceeves Deew, meceleejme heerves Deeee ntB~~eer.~~2~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(165)

MeefMe efkejCeeW mece GppJeue lebogue, Oeeskej Leeueer Yej ueeee ntB~
efvepe Deelece iegCe kes hegbpe nsleg, enB hegbpe e{eves Deeee ntB ~~
eer Deeueces iepeobleeeue, efpeveJej ie=n ceWs efpeveeeflecee nQ~
pees peve ceve mes hetpeW OeeJeW, Jes heeJeW cegefe Deveghecee nQ~~3~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegJe}e1 yesuee Jej ceewueefmejer, ceekegbo keceue ues Deeee ntB~
e=bieejnej keeceeefjpeeer, efpeveJejheo epeves Deeee ntB~~eer.~~4~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesokehesveer IesJej leepes hekeJeeve yeveekej ueeee ntB~
efvepe Deelece DevegYeJe eKeves kees, vewJese e{eves Deeee ntB~~eer.~~5~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke peesleer kes peueles ner, De%eeve DebOesje Yeielee nw~
Fme nslet mes oerheke hetpee, kejles ner %eeve ecekelee nw~~eer.~~6~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oetheeeve ceW Jej Oethe Kese, oMeefoMe ceW Oetce G"s Yeejer~
yeng pevece pevece kes mebefele Yeer, ogKekej meye kece& peueW Yeejer~~eer.~~7~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Deece efyepeewje veeRyet Deew, ieVee ceer"e ues Deeee ntb~
efMeJekeeblee melJej Jejves keer, yeme DeeMee ueskej Deeee ntb~~eer.~~8~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1.}eue keceue~

(166)

FbOJepe efJeOeeve

peue ebove De#ele hetue e, Jej oerhe Oethe heue ueeee ntB~
legce ejCeve DeIe& e{ekej kes, YeJe mebke njves Deeee ntB~~
eer Deeueces iepeobleeeue, efpeveJej ie=n ceWs efpeveeeflecee nQ~
pees peve ceve mes hetpeW OeeJeW, Jes heeJeW cegefe Deveghecee nQ~~9~~
eR eerDeeuecesjmebyebefOeelegie&peobleeeueefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
#eerjesoefOe Gvenej, GppJeue peue ues Ye=bie ceW~
eerefpeveejCe mejespe, Oeeje osles YeJe efces~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megjle kes megce uese, eYeg heo cesW Dehe&Ce keB~
keeceosJe ceo veeMe, heeTB Deevebo Oeece ceQ~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
Deeueces efJeefoMee efJe<es, kens eej iepeoble~
eflevekes eejeW efpeveYeJeve, hetpeve nsleg veceble~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOeiepeoblemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
jeie Yejlejer (les ieg cesjs ceve yemees)
ceQ efvele hetpetB YeeJe mees, Deeueces iepeoble~
YeJe JeeefjefOe veewkee kenW, eflevehes eer YeieJeble~~ske.~~
ces efoMee Deeivese ceW, meewceveme MegYe veece~
meele ket egle jewhecee, Fke ceW eer efpeveOeece~~ceQ efvele.~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeDeeiveseefokedmeewcevemeiepeovleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megj efieefj vew$e+le keesCe ceW, efJeegledeYe MegYepeeve~
Fke efpeveie=n veJe ket ceW, lehle keveke efJe ceeve~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(167)

(168)

FbOJepe efJeOeeve

ceQ efvele hetpetB YeeJe mees, Deeueces iepeoble~

YeJe JeeefjefOe veewkee kenW, efleve hes eer YeieJeble~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOevew$e+leefoiedefJeegleYeiepeovleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOe ceeoveeeue kene, ces leves JeeeJe~
meele ketegle kevekeegefle, efpeveie=n hetpeW YeJe~~ceQ efvele.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeJeeeJeefoiiebOeceeoveiepeovleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megj veie keesCe FMeeve ceW, ceeueJeeve veerueeYe~
veJe keteW ceW Ske nw, efpevecebefoj jlveeYe ~~ceQ efvele.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF&MeeveefoiceeueJebleiepeovleefmeketefpeveeueemLe
efpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

veie meewceveme De efJeegledeYe, ces efve<eOeeeue tles nQ~

leerpes eewL es iepeobl e Deeue, ces veerueeeue tl es nQ~~
veie ceeueJeeve kes yeere ieghee, Gmemes meerlee veefo Deeleer nw~
efJeegleYe efieefj keer ieghee ej mes, meerleesoe veefo peeleer nw~~2~~

hetCee&Ie&
Deeueces kes eej nQ, veeieoble DeefYejece~
eejeW kes efpeveiesn kees, ceQ efvele keB eCeece~~ceQ efvele.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

JeCee&efo meefnle en hegodieue nw, Fmemes mecyevOe veneR cesje~

en leve Yeer cegPemes he=Leked kene, Fmemes mebMues<e veneR cesje~~
Fke ceesnjepe ner Fme peie ceW, yengefJeOe kes veee veeelee nw~
pees hej mes efvepe kees he=Leked efkees, Gmekee peie ceW keee veelee nw~~5~~

peeceeuee
pee pee Meeele eer efmeket, iepeobleeeue hej megvoj nQ~
pee pee Gve meye ceW jlveceeer, efpeveeeflecee pepele hegjboj nQ~~
pee pee peve efpevekee veece ceb$e, ueskej YeJe JeeefjefOe eflejles nQ~
pee pee Gve Deke=ef$ece efpeve keer, Deye nce peeceeuee kejles nQ~~1~~

Fve efieefj kes leue Deew Thej ceW, eG lejhe kener le Jesoer nQ~
eleske ket Deew cebefoj kes, eejeW lejheer le Jesoer nQ ~~
le Jesoer ceW megvoj GheJeve, yengefJeOe heue hetue efKeues GveceWs~
he#eerieCe keue keuejJe kejles, yeng megjefYele heJeve eues GveceW~~3~~
yeeJeef[eeb keceue meefnle MeesYeW, yeng jlveeW kes megjYeJeve yeves~
megj Dehmeefjeeb Keie Kesejveer, eer[e kejleeR ceve cegefole Ieves~~
heJe&le hej eejCe $e+ef<eieCe Yeer, efvele efJenjCe kejles oerKes nQ~
Megelece Oeevee{ keneR, mecejmecee Dece=le heerles nQ~~4~~

Fve efceLee Yeebefle DeefJeee ves, cegPekees Fme leve ceW Iesje nw~
meceked efJeee kes nesles ner, efcelee YeJe YeJe kee hesje nw~~
jeieeefo YeeJe Yeer DeewheeefOeke, Jes Yeer peye cegPemes efYeVe kens~
efhej Oeve ie=n megle efce$eeefokepeve, Jes lees efyeukegue ner he=Leked jnW~~6~~
ns veeLe! Deehekeer Yeeer mes, cegPeceW Jen Meeer Dee peeJes~
ceQ hej mes efvepe kees efYeVe keB, en meceked egkeleer Dee peeJes~~
ewleve ecelkeejer Deelcee eEeleeceefCe keuhele efveefOe ner~
ceQ GmecesW ner yeme jce peeTB, mecejme heeret<e efheTB efvele ner~~7~~
ogKe F efJeeesie Deefve eesie, Yee Meeskeeefoke kee Yeeve ve nes~
kesJeue megKe oMe&ve %eeveJeere& Oeejer Deelcee kee Oeeve jnes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(169)

hejceeveboece=le efvePe&j ceW, mveeve keB ceue Oees [euetB~

Deheves DevevleiegCe hegbpehe, efMeJeheo meeceepe legjle heeuetB~~8~~
Fleveer ner DeeMee ueskej ceQ, ns veeLe! MejCe ceW Deeee ntB~
Deye efkebefeled Yeer vee osj kejes, YeJe YeJe ogKe mes Dekegueeee ntB~~
yeng pevce DevebleeW ceW mebefele, Deye mebee MeerIe meceehle kejes~
YeieJeved ! meg%eeveceleer ue#ceer, oskej Deye cegPes ke=leeLe& kejes~~9~~
oesne
efme meMe efvepe kees mecePe, pees ceve kejs efJeMeg~
efveMee kees JeJenej mes, meeOe kejW hegve Meg~~10~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegie&peovleheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyeyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(170)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.17)

Deeueces mecyebefOe Oeelekeer Je=#e

Meeuceueer Je=#e efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveenefjieereflekee bo
(eeuemeccesoie{ efiejveej....)
Jejerhe Oeeleefke ceW DehejefoMe, yeere megjefieefj Deeue nw~
leekes efJeefoMe F&Meeve ceW, MegYe Oeelekeer gce Delegue nw~~
megjefiejer kes vew$e+le MeeMJele, Meeuceueer gce meesnvee~
e Je=#e MeeKee hej efpeveeuee, hetpentB ceve ceesnvee ~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueereJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueereJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueereJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLee<ke
pee Deceue ues efpeveheeo hetpettB, kece& ceue Oegue peeesiee~
Deelceerke mecelee jme efJeceue, Deevebo DevegYeJe Deeesiee~~
he=LJeerceeer oes Je=#e kes, efpeveiesn ceefCecee cetefle&eeB~
peeJeble nesJeW efvele ner, efevleeceCeer efpevecetefle&eeB~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebove megiebefOele ues efpevesej, heo pepetB Deevevo mes~
mJeelceevegYeJe Deeuneo heekej, tntB peie vo mes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(171)

he=LJeerceeer oes Je=#e kes, efpeveiesn ceefCecee cetefle&eeb~

peeJeble nesJeW efvele ner, efebleeceCeer efpevecetefle&eeb~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
eboeefkejCe mece OeJeue lebogue, hegbpe efpeve Deeies OeB~
Jej Oece& Megkeue megOeeve efvece&ue, heee Deelece efveefOe JeB~~he=LJeer.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceboej ebheke heg<he megjefYele, ueee efpeveheo hetpeles~
efvepe DeelceiegCe keefuekee efKeues, peve Yecej leehes ietbpeles~~he=LJeer.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesoke hegDee yejheer Fcejleer, ueee efpeve mevcegKe OejW~
Deelcewkejme heeret<e efceefele, Delegue Deevebo YeJe njs~~he=LJeer.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke efMeKee Geeslekeejer, efpeve ejCe ceW Jeejvee~
De%eeve efleefcej nee Deblej, %eevepeesleer Oeejvee~~he=LJeer.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe Oethe cebieee mJeene1 veeLe kees Dehe&Ce efkeee~
Jemeg kece& mJeene nsleg ner, efvepe Deelce kees lehe&Ce efkeee~~he=LJeer.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Debietj Deece Deveej ieVee, ueee efpeve hetpee keB~
Jej cees#e heue keer DeeMe ueskej, kece& kebke heefjnb~~
1. Deefive~

(172)

FbOJepe efJeOeeve

he=LJeerceeer oes Je=#e kes, efpeveiesn ceefCecee cetefle&eeb~

peeJeble nesJeW efvele ner, efebleeceCeer efpevecetefle&eeb~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele heg<he vesJepe, oerhe Oethe heueeefo ues~
efpeve keuhele hetpele ceveesJeebefle mekeue heue Pe efceueW~~he=LJeer.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
ecegvee meefjlee veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
efpeveheo Oeeje osle, Mebeefle kejes meye ueeske ceW~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
keceue Jekegue DejefJebo, megjefYele hetueeW kees egves~
efpeveheo hebkepe Dehe&, eMe meewjYe engbefoMe Yecess~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
Deeueces F&Meeve, Je=#e DeebJeues mece kene~
vew$e+le Meeuceefue peeve, efpeveie=n hetpetB heg<he ues~~1~~
Fefle eerDeeuecesOeelekeerMeeuceefueJe=#emLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
nefjieereflekee
Fme Oeelekeer le Gejer, MeeKee efJe<es efpeveie=n cene~
osJeeefOeosJe efpevesv keer, eeflecee jleveceefe nw Jeneb~~
megjefYele heJeve esefjle efpeveeuee, ceefCe OJepee efvele hejnjW~
Jej DeIe& ueskej hetpeles ner, kece& Me$et Lej njW~~1~~
eR eerDeeuecesjesjerMeevekeesCes OeelekeerJe=#eefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(173)

le Meeuceueer keer oef#eCeer, MeeKee Gheefj efpeve Oeece nw~

ce=lebgpeeer efpeveosJe keer, eeflecee Jeneb DeefYejece nw~~
megjefYele heJeve esefjle kejW, efpeveie=n OJepee efvele hejnjW~
Jej DeIe& ueskej hetpeles ner, kece& Me$et Lej njW~~2~~
eR eerDeeuecesjesvez$e+lekeesCesMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie& oesne
Dee}ces kes e le, Oeeleefke Meeuceefue peeve~
oesveeW kes efpeveiesn kees, DeIe& e{eTB Deeve~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
pee pee Deke=ef$ece efpeveYeJeve, DeIenjCe peie et[eceCeer~
pee pee Deke=ef$ece efpeveeeflece, meye cetefle&eeb efevleeceCeer~~
pee pee Deveeefo Devevle Deveghece, ef$eYegJevewke efMeKeeceCeer~
pee ceesn Deefn kes efJe<e enejCe, veeLe! legce ieelceCeer1~~1~~
megjefieefj Deeue Gej efoMeer, Gej keg nw YeesieYet~
lenB Oeelekeer le Leue Je=nled , hes Jesefokee De heer" pet~~
jepele Gleg cene ceveesnj, ceefCeceeer es le njs~
Gve hes Deke=ef$ece efpevemeove, cesjs mekeue keefueceue njW~~2~~
le eej efoMe keer eej MeeKee, cegKe nQ Gve Ske ceW~
efpeveie=n Deke=ef$ece MeesYelee, megjie=n yeves nQ leerve ceW~~
1. mehe& kes efJe<e kees otj kejves Jeeueer ie[ceCeer~

(174)

FbOJepe efJeOeeve

FveceW meoe Jeblej jnW, mecekelJe jlveeW egle Yeves~

heefjJeej le DeieefCele kens heefjJeej megj Gve hes Ieves~~3~~
Heue ceefCeceeer nw DeebJeues mece heefeeeB cejkeleceCeer~
keeWheue heoceceefCe kes yeves, yeng hetue veevee JeCe&veer~~
meye osJeie=n ceW Yeer meoe, efpeveOeece Deveghece jepeles~
Gvekeer kejW pees Jevovee, meye heehe #eCe ceW veeMeles~~4~~
efpevejepe efmebnemeve jleve ceefCeeeW peef[le Deefle meesnvee~
$ee $e ceW ceesleer uekeles, MeefMeefkejCe mece ceesnvee~~
eeQme" egieue megj neLe ceW, eecej efuees nQ YeeJe mes~
Jej Dee" cebieue Je meye, efpevejepe meefVeOe Yeemeles~~5~~
yeng osJ e osJeer DehmejeeW, FvieCe Yeer DeeJeles~
efpeveJevovee iegCeieeve hetpele, kejle MeerMe veJeeJeles~~
mebieerle yeepeW efJeefJeOe yepeles, eEkekeCeer Iebe Ieves~
JeerCee yepeeles ve=le kejles, leeue os oskej Ieves~~6~~
Kesej egieefueee Yeefe mes, efpeveJebovee kejles Jeneb~
vej veeefjeeb Yetej meoe, efJeee kes yeue efhejles Jeneb~~
DeekeeMeieeceer $e+ef mes, $e+ef<eieCe Jeneb efJeejCe kejW~
efpeveJebovee mes yeng pevece kes, heehe lel#eCe heefjnjWb~7~~
ieCeOej megeleOej eeOej, nueOej ieoeOej meJe&oe~
egleOej DeMeefveOej kegueOeje, efpeveYeefe kejles Mece&oe~~
DeOeelce eesieer Jeerlejeieer, Meg Deelece OeeJeles~
Jej efveefJe&keuhe meceeefOejle, nes hejce Deevevo heeJeles~~8~~
ceQ Yeefe ee YeeJe mes, ns veeLe! legce MejCee efueee~
yeme ce=leg ceuue hee[ves kees, legce efveke Oejvee efoee~~
ns Yee Jelmeue ! oerveyevOet! ke=hee cegPe hej keerefpees~
ns veeLe! Deye lees cegPes, kesJeue %eeveceefle eer oerefpees~~9~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(175)

(176)

FbOJepe efJeOeeve

oesne

(hetpee veb.18)

MeeMJele eer efpeveiesn kes, mJeeb efme efpeveefyebye~

ceve Jee leve mes hetpentB, Pe[s kece& keg efvebye~~10~~
eR DeeuecesmebyebefOeOeelekeerMeeuceueerJe=#eefmLeleefmeketefpeveeueemLe
efpeveefyebyesYees peueceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Mebelees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

Deeueces mecyebefOe <ees[Me Je#eejefieefj

efpeveeuee hetpee

ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
Deeueces kes hetJe&, Dehej efoMe peeefvees~
meesuen efieefj Je#eej, kevekeceefe ceeefvees~~
Fvekes meesuen efpeveie=n, MeeMJele meesnves~
efpeveeeflecee kees eneb, pepetB DeIe kees nves~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOehetJee&hejefJeosnmLe<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeced~
DeLee<ke(eeue-veboerej hetpee)
iebieeefoke efvece&ue veerj, yeenj ceue OeesJes~
efpeve ejCeeW Oeeje osle, Deblej ceue OeesJes~~
meesuen Je#eej efiejerv, efleve hej efpeveOeecee~
GveceW eer efpeveyej efyebye, hetpetB lepe keecee~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kesMej kehet&j efIemeee leve keer leehe njs~
efpeveheo ceW iebOe e{ee, YeJe Deeleehe njs ~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(177)

meesuen Je#eej efiejerv, efleve hej efpeveOeecee~

GveceW eer efpeveyej efyebye, hetpetB lepe keecee~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesleer mece De#ele esle, yeng cebieuekeejer~
efpeve mevcegKe hebgpe e{ee, De#ee megKekeejer~~meesuen.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
yesuee ceekegbo iegueeye, oMeefoMe iebOe Yejs~
efpeveejCeve heg<he e{ee, YeJe Mej ve kejW~~meesuen.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeeme Deesove Jekeeefo, keg #eCe YetKe njs~
e mes efpeveJej heo hetpe, YetKe mecetue njs~~meesuen.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
jlveve kes oerhe ekeeMe, yeenj lece veeMesW~
oerheke mes efpeveheo hetpe, efvepe Deblej Yeemes~~meesuen.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe efJeefceefele Oethe, Deiveer mebie peues~
efpeve mevcegKe KesJele Deee, yengefJeOe kece& peues~~meesuen.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
kesuee oeef[ce Keyet&pe, ceve keer legef kejW~
efpeve mevcegKe hetpe jeee, Deelece hegef kejW~~

(178)

FbOJepe efJeOeeve

meesuen Je#eej efiejerv, efleve hej efpeveOeecee

GveceW eer efpeveyej efyebye, hetpetB lepe keecee~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove Deeefoke ueee, DeIe& e{eJele nQ~
eqpeve heo ceW DeIe& e{ee, efvepeheo heeJele nQ~~ meesuen.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
meerlee veoer megveerj, efpeveheo hebkepeOeej os~
Jesie nb YeJeheerj, MeebleerOeeje Meebeflekej~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee keceue iegueeye, ebhe ecesueer ues Ieves~
efpeveJej hej DejefJebo, hetpele ner megKe mebheoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
Deeueces kes hetJe&, heefMece oesveeW le efJe<eW~
meesuen efieefj Je#eej, heg<heebpeefue kej hetpentB~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesld~e
jeie Yejlejer (les ieg cesjs Gj yemees.....)
ceQ efpeveheo hetpetB meoe, ceve Jee keee ueieee~
Jebole veJe efveefOe mebheoe, DeefleMee cebieue Leee~~ske~~
meerleeveefo Gej les, efe$eket Je#eej~
lee efieefj hes Fke efpeveYeJeve, DeefJeveeMeer DeefJekeej~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles efe$eketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(179)

heeket Je#eej nw, keebeve keer egefle peeve~

leekes efpevecebefoj efJe<es, efpeveJej efyebye ceneve~~ceQ efpeveheo.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles heeketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefueveket Je#eej nw, lee efieefj hes eG ket~
efmeket ceW efpevemeove, hetpele hegCe Det~~cew efpeveheo.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles veefueveketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkeMewue Je#eej nw, YetYe=le DeefJeeue ceeve~
leekes efpevecebefoj efJe<eW, Deke=ef$ece YeieJeeve~~ ceQ efpeveheo.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles SkeMewueketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(jeie Yejlejer)
ceQ hetpettB efpeveefyebye kees, Yeefe YeeJe Gj Oeej~
pes vej JeoW YeeJe mes, les GlejW YeJe heej~~
osJeejCe meceerhe mes, nw ef$eket Je#eej~
leekes eer efpeveJesMce kees, hetpeW Fv Deheej~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoero ef#eCeles ef$eketJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Je#eejeeue JeweJeCe, Deveghece jlve Yeb[ej~
leekee efpevecebefoj kene, cees#ecenue kee ej~~ceQ hetpetB.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles JeweJeCeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deelceebpeve Je#eej hes, KesejieCe DeeJevle~
leekes eer efpeveiesn kees, cegefveieCe efvele veceble~ceQ hetpetB.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles DeelceebpeveJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(180)

FbOJepe efJeOeeve

Debpeve veie Je#eej nw, hetjs megjieCe DeeMe~

leekes efpeveie=n hetpeles, nesles kece& efJeveeMe~~
ceQ hetpettB efpeveefyebye kees, Yeefe YeeJe Gj Oeej~
pes vej JeboW YeeJe mes, les GlejW YeJe heej~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles DebpeveJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deef[u} bo
eeJeeve Je#eej, kevekecee ceeefvees~
Yemeeue Jeve Jesoer, efveke yeKeeefvees~~
leehes eer efpeveYeJeve efJe<eW, efpeveefyebye kees~
hetpetB DeIe& e{ee, nB peie bo kees~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles eeJeevedJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeJeeved kene, Je#eej efiejerMe hes~
ket kens nQ eej, jns megj leerve hes~~
Fke ceW eer efpeveYeJeve, efJe<eW efpeveefyebye kees~
hetpetB DeIe& e{ee,nb peie vo kees~~10~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles efJepeeJeevedJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeeMeerefJe<e Je#eej, efiejer Deveghece peneB~
megj efkeVejieCe, efpeveJej eMe ieeles JeneB~~
leehes eer efpeveYeJeve, efJe<eW efpeveefyebye kees~
hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~11~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles DeeMeerefJe<eJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veie Je#eej megKeeJen, megKeoeleej nw~
leekes efpeveie=n pepele, YeefJeke YeJe heej nw~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(181)

leehes eer efpeveYeJeve efJe<eW efpeveefyebye kees~

hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~12~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles megKeeJenJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ebceeue Je#eej, efiejer megKekeej nw~
YetleejCe meceerhe, kevekeceefe meej nw~~
leehes eer efpeveYeJeve efJe<eW efpeveefyebye kees~
hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~13~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles ebceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mete&ceeue Je#eej, efpevesej iesn mes~
YeefJepeve ceve lece njW, g[e leve vesn mes~~
efpeveJej ie=n kes meYeer, efpevesej efyebye kees~
hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~14~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveegejles mete&ceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeieceeue Je#eej, Delegue efpeveie=n lenebb~
veeiesveefoke osJ e, kejW hetpeve Jeneb~ ~
efpeveJejie=n kes meYeer, efpevesej efyebye kees~
hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~15~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveegejles veeieceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osJeceeue Je#eej ceveesnj peeefvees~
osJe hetpe efpeveiesn, Jeneb hej ceeefvees~~
megj vej hetefpele, meJe&efpevesej efyebye kees~
hetpetb DeIe& e{ee, nb peie vo kees~~16~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveegejles osJeceeueJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(182)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
Deeueces kes hetJe& De, heefMece kes Je#eej~
eflevekes meesuen efpeveYeJeve, Deet yeejbyeej~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
eewheeF& (eeue-jeer veiejer nceeme)
peees Je#eej Deeue DeefYejece, peees efleve hes efpeveOeece ueueece~
peees efpeveefyebye Deke=ef$ece meej, peees efpeve hegbieJe yeejbyeej~~1~~
meYeer Je#eej efiejer kevekeeYe, meYeer hes eej ket jlveeYe~
meYeer hes veefo kes lejhe ceneve, megMeesefYele efmeket hejOeeve~~2~~
ieCeerej Oeeve OejW legce veeLe, cegveerej ieCe JeboW vele ceeLe~
megjsej efceue hetpeW efpeveosJe, Keiesej Dee veceles mJeecesJe~~3~~
vejsej mlegefle kejW Goej, veeW megj Dehemeefjeeb efe Oeej~
megjemegj efkeVejieCe yeng Deee, yepeeles JeerCee efpeveiegCe ieee~~4~~
eYees legce efMeJeeflee keeble ceneve, eYees legce Deveghece Meeble eOeeve~
eYees legce ef$eYegJeve F&Me efpevesMe, eYees legce leejve lejve censMe~~5~~
njes cesjs YeJe keuesMe Deyeej, kejes cegPekees YeJeoefOe mes heej~
veneR nes YeJe ceW Deevee hesj, kejes Ssmeer ceefle veeLe Deyesj~~6~~
legcneR ceesneefjpeeer efpeveveeLe! legcneR ce=legbpeefe cegefe meveeLe~
legcneR ceefCe Deew<eefOe ceb$e DeYese, legcneR YeJejesie njve kees Jewe~~7~~
legcneR cegefve peve ceve keceue efovesMe, legcneR YeefJe kegcegoekej leejsMe~
legcneR nes DeIelece nj YeemJeeve, legcneR hegCeebkegj efnle Ieve peeve~~8~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(183)

eYees legce oMe&ve %eeve ehetCe&, legcneR DeveJeefOe megKe Jeerjpe hetCe&~
legcneR nes Meg yeg DeefJe, legcneR nes efeewleve mece=~~9~~
legcneR efevleeceefCe efeefvlele osle, legcneR nes keuhele DeefYeesle~
legcneR lees keeceOesveg ceefnceeve, legcneR heejmeceefCe ceW hejOeeve~~10~~
eYees legce veece mekeue megKe osle, Jener Fke YeJeoefOe Mees<eCe nsle~
oe ceW cesjs yemees ncesMe,ener nw een cegPes hejcesMe~~11~~
eYees efpeveiegCemebheeflekee oeve, kejes cegPekees efvepe Yeeefeke peeve~
vecetB legce heo kees yeejcyeej, kejes megKe %eeveceleer megKekeej~~12~
Ieee
pee pee efMeJeYelee&, YeJe ogKenlee&, legce peeceeuee pees ieeJes~
mees cebieue megKekej, efMeJemegboefj Jej, %eeveceleer ue#ceer heeJes~~13~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(184)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.19)

Deeueces mecyebefOe eeQefleme efJepeeeOe&

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveevejsv bo
Deeueces kes hetjye heefMece, #es$e efJeosn yeKeeves~
eflevekes yeereve yeere jpeleefieefj nw yeeerme eceeves~~
Fmeer ces kes oef#eCe-Gej, YejlewjeJele peevees~
Fve oesveesW kes yeere jpeleefieefj, MeesYele nQ oes ceevees~~1~~
oesne
Fve eeQefleme efJepeeeOe& kes, eeQefleme eer efpeveOeece~
Deeeveve efJeefOe mes eneB, hetpetB keB eCeece~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
Jeesce1 iebie mece GppJeue heeveer, ceefCecee Peejer Yeefjes~
eerefpeveejCe mejesn hetpele, YeJe YeJe le=<Cee nefjes~~
Deeueces kes eeQefleme megvoj, jpeleeeue mejOeevees~
eflevekes eeQefleme efpeveie=n kes, efpeveefyebye pepele DeIe nevees~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. DeekeeMe iebiee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(185)

(186)

FbOJepe efJeOeeve

ceueepe ebove kesMej kegbkegce, efIeme kehet&j efceueeJees~

eer efpeveejCe mejesn ee&le, YeJe YeJe leehe veMeeJees~~
Deeueces kes eeQefleme megvoj, jpeleeeue mejOeevees~
eflevekes eeQefleme efpeveie=n kes, efpeveefyebye pepele DeIe nevees~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

oeef[ce kesuee heveme efyepeewje,veeRyet Leeue Yeje kes~

eer efpeveejCe mejesn hetpetB, efMeJeheue DeeMe Oeje kes~~
Deeueces kes eeQefleme megvoj, jpeleeeue mejOeevees~
eflevekes eeQefleme efpeveie=n kes, efpeveefyebye pepele DeIe nevees~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

evefkejCe mece OeJeue DeKebef[le, Meeueer Oeeskej ueerpes~

efpeveJej ejCe mejesn mevcegKe, megboj heg_pe Oejerpes~~Deeue.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~

peue ebove Deeefoke meye ueskej, GmeceW jlve efceueeee~

eer efpeveejCe mejesn meefVeOe, Gece DeIe& e{eee~~
Deeueces kes eeQefleme megvoj, jpeleeeue mejOeevees~
eflevekes eeQefleme efpeveie=n kes, efpeveefyebye pepele DeIe nevees~9~~
~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

esle keceue keunej ceveesnj, Ketye megiebefOele ueees~

efpeveJejejCe mejesn hetpele, keeceyeeCe veMe peees~~Deeue.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
hegDee Devojmee mesceF& heeeme, hesveer uee[t ueees~
eerefpeveejCe mejesn hetpele, #egOee jesie veMe peees~~Deeue.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
keveke oerhe kehet&j peueekej, efPeueefceue peesefle kejblee~
eer efpeveJej keer keB Deejleer, ceessn DevOesj njblee~~Deeue.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deiej leiej ke=<Ceeie efceefele, Oethe megiebefOele uesTB~
og kece& kees Yemce kejes eYeg, legce mevcegKe ceQ KesTB~~Deeue.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~

meesj"e
iebieveoer keer veerj, legce heo Oeeje ceQ ke@B~
Meebefle kejes efpevejepe, eGmebIe kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe&meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
Deeueces hetjye Dehej, oef#eCe Gej peeve~
eeQefleme heeeue Gheefj, efpeveie=n pepetB ceneve~~1~~
Fefle eerDeeuecesmecyebefOeelegeEeMeled efJepeeeOe&heJe&lemLeeves ceC[uemeesheefj
heg<heebpeeEue ef#ehesled~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(187)

Deef[uue vo
Deeueces kes hetJe&, efJeosn yeKeeefvees~
meerlee Gej kee, osMe megceeefvees~~
leekes ceefOe heeeue hes, efpeveOeece kees~
hetpetB DeIe& e{ee, lepetB og:Ke Leeve kees~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOehetJe&efJeosnmLemeerleeveoerGejles keeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megkee Dehej Oeelekeer ceeefnb nw~
Deeueces kes hetJe&, efJeosnve ceeefnb nw~~
ceOe jpeleefieefj kes, eer efpeveie=n kees pepetB~
DeIe& e{ekej efpeveeeflecee kees efvele YepetB~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoerGejles megkeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(188)

FbOJepe efJeOeeve

DeeJelee& nw osMe, ceOe efJepeeeOe& nw~

leehes veJe keteW ceW, Fke efJeKeele nw~~
efmeket ceW efpeveeeflecee kees hetpeles~
DeIe& e{ee pepeW, vej og:Ke mes tles~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles DeeJelee&osMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ueebieueeJelee&, ceefOe heeef nw~
leehes efmeeeleve, ceeefnb efpeveveeLe nQ~~
cegefveheefle mes efvele hetpe, Deke=ef$ece ewle nQ~
DeIe& e{ee pepetB ceQ, YeJepe1 Jewe nQ~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles ueebieueeJelee&osMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Dehej Oeelekeer ceOe, Deeue megjefieefj kene~

leekes hetjye osMe, cenekee uene~~
leekes ceefOe jpeleeeue, hej efpeveie=n meoe~
hetpetB DeIe& e{ee, YepetB megKe mebheoe ~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles cenekeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe heg<keuee ceOe, jpeleefieefj meesnvee~

efmeket efpeveie=n mes, peve ceve ceesnvee~~
eflevekeer efpeveeeflecee kees, hetpetB YeeJe mes~
DeIe& e{ee pepetB ceQ DeefleMee YeeJe mes~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles heg<keueeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe kekeeJeleer ceOe efJepeeeOe& nw~

leekes efpeveie=n kees, efvele hetpeW YeJe nQ~~
eflevekes eer efpeveefyebye, Deke=ef$ece meesnles~
DeIe& e{ee pepetB, megj vej ceve ceesnless~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles kekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe heg<keueeJeleer ceOe efJepeeeOe& nw~

leehes efpeveie=n hetpele, YeJe ke=leeLe& nQ~~
eflevekeer ceefCecee efpeveeeflecee kees ceQ pepetB~
DeIe& e{ee meoe ceveJee leve mes YepettB~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveegejles heg<keueeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. YeJe jesie

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(189)

jesuee bo
DehejOeelekeer erhe Deeue megjefieefj hetjye ceW~
osJeejCe meceerhe osMe Jelmee kes ceefOe ceW~~
jpeleefiejer hej efmeket ceW ceefCecee eeflecee~
hetpetB DeIe& e{ee, GvneR keer DeefleMee ceefncee~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles JelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces kes hetJe&, megJelmee osMe efJeosne~
efleme kes yeereeWyeere, jpeleefieefj jcele meosne~~
veJeketeW ceW efmeket hej, ceefCecee eeflecee~
hetpetB DeIe& e{ee, GvneR keer DeefleMee ceefncee~~10~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles megJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces kes hetJe& ceneJelmee Jej osMee~
eflemekes ceefOe efJepeeeOe& yemes efvele leeme KeiesMee~~veJeketeW.~~11~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles ceneJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(190)

FbOJepe efJeOeeve

osMe megjcee kene, meghetJe& Deeueces kes~

leekes ceOe jpeleefieefj, hes veJe ket megveerkes~~
veJe keteW ceW efmeket hej ceefCecee eeflecee~
hetpetB DeIe& e{ee, GvneR keer DeefleMee ceefncee~~
14~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles megjceeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe kene jceCeeree Dehej Oeelekeer Keb[ ceW~
eflevekes yeere jpeleveie, $ee keveer nQ GmeceW~~veJeketeW.~~15~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles jceCeereeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megcebieueeJeleer Deeueces hetjye ceW~
eflemekes ceefOe heeefo leLee nKeb[ Gmeer ceW~~veJeketeW.~~16~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles cebieueeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eewyeesue

osMe JelmekeeJeleer Deeue megjefieefj kes hetJee&~

heeeue lee ceOe, jceW leehes iebOeJee&~~veJeketeW.~~12~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles JelmekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

DehejOeelekeer ces Deeue kes heefMece meerleesoe oeeW~

Yemeeue Jeve Jesoer meefVeOe, heee osMe kene peees~~
leeceOe heeeue cevenejer, efmeket ceW efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~17~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles heeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Deeueces kes hetjye jcee osMe kenelee~

leekes yeereeWyeere jpeleefieefj MeesYee heelee~~veJeketeW.~~13~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleeveoeroef#eCeles jceeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Deeueces keer Dehej efoMee ceW, meerleesoe veefo kes oeeWb~

osMe megheee MeesYee heelee, GmeceW neW Keb[ ieeeW ~~leeceOe.~~18~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles megheeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(191)

Dehej Oeelekeer Keb[ erhe ceW, meerleesoe kes oef#eCe ceW~

osMe ceneheee Deejpe Keb[, kece&Yetefce MeeMJele GmeceW~~
leeceOe heeeue cevenejer, efmeket ceW efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~19~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles ceneheeeosMeefmLelefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces kes heefMece efoMe ceW, osMe heekeeJeleer kene~
leerLekej eglekesJeefue ieCeheefle, cegefveieCe mes efvele hetCe& jne~~
leeceOe heeeue cevenejer, efmeket ceW efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~20~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles heekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces kes heefMece efoMe ceW, MebKee osMe efJeosn kene~
heeeue nw ceOe Gmeer kes, leerve keefveeeW meefnle jne~~
veJe ketebs ceW veefo kes meefVeOe, efmeket hej efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~21~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles MebKeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces keer heefMece efoMe ceW, veefuevee osMe kene peelee~
leekes yeere heefieefj megvoj, efJeeeOej kes ceve Yeelee~~
veJe keteW ceW veefo kes meefVeOe, efmeket hej efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~22~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles veefueveerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeueces keer heefMece efoMe ceW, kegcego osMe Deeflejce kene~
leekes ceOe jpeleefieefj megvoj, $e+ef<eieCe efJeejW efvele Jeneb~~

(192)

FbOJepe efJeOeeve

veJe ketesb ceW veefo kes meefVeOe, efmeket hes efpeveiesne~

jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~23~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles kegcegoosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dehej Oeelekeer meerleesoe kes, oeeW meefjlee osMe kene~
leekes ceOe heefieefj nw efvele, FbeefokeieCe jceW JeneB~~
veJe keteW ceW veefo kes meefVeOe, efmeket hes efpeveiesne~
jesie Meeske ogKe oeefjo veeMes, pees peve hetpeW Oej vesne~~24~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoeroef#eCeles meefjleeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&le efmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jesuee bo Jeee osMe efJeosn, Dehej Oeelekeer ceeneR~
leeceefOe jpele efiejerv, meerleesoe le leeneR~~
efmeket efpeveJesMce, hetpetB DeIe& e{eF&~
Fke meew De" efpeveefyebye, meye efJeOe cebieue oeF&~~25~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles JeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megJeee jce, Deeueces hej Deeies~
heeeue lee ceOe, veefo kes efveke megleehes~~ efmeket.~~26~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles megJeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceneJeee megefJeosn, Dehej Oeelekeer leeceW~
jpeleeeue lee ceOe, leerve keefveeeb leeceW~~efmeket.~~27~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles ceneJeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
JeekeeJeleer efJeosn, lee ceefOe jpeleefieefj nw~
veJeketesW ceW Ske, ket megmeewKe Yejer nw~~efmeket.~~28~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles JeekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(193)

iebOee osMe efJeosn, Dehej Oeelekeer erhes~

efJepeeejOe lee ceOe, veJe keteW mes oerhes~~
efmeket efpeveJesMce, hetpetB DeIe& e{eF&~
Fke meew De" efpeveefyebye, meye efJeOe cebieue oeF&~~29~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles iebOeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megiebOee ceeeEn, jpeleefiejer Deceueevee~
cegkeg meMe veJeket, megj vej jcele megLeevee~~efmeket.~~30~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles megiebOeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe iebefOeuee ceOe, heeeue Deefle meesns~
leehes eefleieCe efvele, Deelece mecejme peesns~~efmeket.~~31~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles iebefOeueeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOeceeefueveer osMe, efJepeeejOe lee yeeres~
leehes megjieCe Deee, eer[e kejle megveerkes~~efmeket.~~32~~
eR eerDeeuecesmebyebefOemeerleesoeveoerGejles iebOeceeefueveerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebYegbo
MegYe Dehej Oeelekeer oef#eCe ceW Fke Yejle meg#es$e kenelee nw~
iebiee efmevOet veefo efJepeeejOe Fvemes n Keb[ Oejelee nw~~
heeeue kes veJeketeW ceW eer efmeket ceve Yeelee nw~
ceQ hetpetb DeIe& e{ekej kes, Jen Deelece efmeef kejelee nw~~33~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeefoefMe Yejle#es$eefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(194)

FbOJepe efJeOeeve

MegYe Dehej Oeelekeer Gej ceW, SsjeJele #es$e megnevee nw~

jee jeesoe jpeleefiejer, FveceW n Keb[ egle ceevee nw~~
jpeleeeue kes veJe keteW ceW, eer efmeket ceve Yeelee nw~
ceQ hetpetB DeIe& e{e kejkes, Jen Deelece efmeef kejelee nw~~34~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeGejefoefMe SsjeJele#es$eefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-nefjieereflekee bo
Jej Oeelekeer kes ceOe megjefieefj, Deeueces veece nw~
leekes meghetjye Dehej efoied, megefJeosn yeefeme ceeve nQ~~
Fme ces kes oef#eCe Yejle, SsjeJelee Gej efoMeer~
Fve meJe& kes ceefOe heefieefj, hes efpeveYeJeve nQ eeQeflemeer~~
oesne
es eeQefleme efpeveJesMce1 nQ, Deke=ef$ece megKeOeece~
eflevekes meye efpeveefyebye kees, efvele eefle keB eCeece~~35~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveeEyeyesYe: vece:~

peeceeuee
meesj"e
eeQefleme efieefj efJepeeeOe&, eflevekes efpevecebefoj kens~
ieeTB Deye peeceeue, ee mes efpeveveeLe keer~~1~~
ef$eYebieer bo
pee Deeueces hetjye efJeosn, metefj eYe efpeve veefo Gej ceW~
meerlee kes oef#eCe pees efJeosn, leerLexMe efJeMeeuekeerefle& GmeceW~~
1. efpevecebefoj~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(195)

pee ces Dehej ceW veefo kes oef#eCe, efpeve leerLekej JeeOeje~
pee meerleesoe kes Gej ceW nQ, eveveve efpevejepe Jeje~~2~~
jeie(ns oerveyevOeg eerheefle...)
ns osJe! legcnW nesle keYeer pevce jesie vee~
mJe F kee efJeeesie Deew Deefve eesie vee~~
ns veeLe! cesjer hetefjes yeme Ske keecevee~
vee nesJes hesj hesj eneB YeJe ceW DeeJevee~~3~~
Deeveble keeue veeLe! ceQ efveieeso ceW jne~
efhej hebehejeJele& ceW ner Ietcelee jne~~ns veeLe.~~4~~
$ewueeskee ceW pees kece& eesie Jeie&Cee kener~
Gve meyekees enCe kej egkee Gef mece jneR~~ns veeLe.~~5~~
Fme leerve ueeske #es$e ceW meJe&$e ner Yecee~
vee Ske Yeer eosMe yeee vee peneB pevecee~~ ns veeLe.~~6~~
DeJemeefhe&Ceer Glmeefhe&Ceer kes ee Devevles~
eleske kees hetje efkeee ceQ pevce cejCe mes~~ns veeLe.~~7~~
efleee keer peIeve Deeeg heee ceQ ceje~
efpeleves mecee Gmeer ceW Gleves ner pevece Oeje~~ ns veeLe.~~8~~
Skeske mecee Je=ef kejkes pevcelee jne~
Glke= Deeeg leerve heue leke YeceCe jne~~ ns veeLe.~~9~~
veejke ceW peIeve Deeeg oMe npeej Je<e& keer~
efpeleves mecee Les Gleveer yeej ngDee veejkeer~~ ns veeLe.~~10~~
efhej Deeeg ye{eles ngS leQleerme meeieje~
mehlece vejke ceW Ge Deeeg Oeej kes ceje~~ ns veeLe.~~11~~
vejieefle ceW #eg Deeeg nw Debleceg&ntle& keer~
efpeleves mecee Fme Deeeg ceW Gleves ner yeej Yeer~~ ns veeLe.~~12~~

(196)

FbOJepe efJeOeeve

ueIeg Deeeg kees Oeje ceje efhej Fke mecee ye{e~

Ssmes ner mecee Ske Ske Je=ef kej ye{e~~
ns veeLe! cesjer hetefjes yeme Ske keecevee~
vee nesJes hesj hesj eneB YeJe ceW DeeJevee~~13~~
Glke= Deeeg leerve heue leke JeneB ieee~
Fme efJeefOe mes ceveg<e eesefve ceW ceQ Ietcelee jne~~ ns veeLe.~~14~~
osJeeeg #eg oMe npeej Je<e& keer Dejs~
efpeleves mecee Gmeer ceW Gleves megj pevece Oejs~~ ns veeLe.~~15~~
ueIeg Deeeg mes Gleves pevece kees hetCe& peye efkeee~
leye Deeies Ske-Ske mecee ye{les ner ieee ~~ ns veeLe.~~16~~
peye leke ngF& Fkeeerme meeieje leke efmLeleer~
leye leke mecee keer Je=ef mes ueer osJe keer ieleer~~ ns veeLe.~~17~~
Fme efJeOe mes eej ieefle ceW ner ceQ hee&ve efkeee~
ns veeLe! ceQves cegefe kee lees ceeie& vee efueee~~ ns veeLe.~~18~~
veevee efJeYeeJe YeeJe pees efceLeelJe meefnle nQ~
ceQ Gve DemebKe ueeskecee$e YeeJe Oejs nQ ~~ ns veeLe.~~19~~
vee keesF& YeeJe Mse<e jne pees veneR efkeee~
yeme Ske cee$e pees DehetJe& YeeJevee efueee~~ ns veeLe.~~20~~
ns osJe! Deepe Meg DeelcelelJe peeve kes~
ceQ efme kes meceeve ntB eeve "eve kes~~ ns veeLe.~~21~~
ns veeLe! legcnW heee ceQ efveneue nes ieee~
yeme leerve jlve mes ner ceeueeceeue nes ieee~~ ns veeLe.~~22~~
ceQ eeevee keB cegPes Jejoeve oerefpees~
YeJe YeJe ceW jns Yeefe lesjer Oeeve oerefpees~~ ns veeLe.~~23~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(197)

efJeosn hetJe& Dehej keer pees Deee& YetefceeeB~

MeeMJele nQ kece&Yetefce JeneB leerLe&YetefceeeB~~
ns veeLe! cesjer hetefjes yeme Ske keecevee~
vee nesJes hesj hesj eneB YeJe ceW DeeJevee~~24~~
leerLekejeW kes pevce JeneB efvele ner jnles~
leerLexMe eej Deepe Yeer nQ JeneB efJenjles~~ ns veeLe.~~25~~
<ed keeue Yejle #es$e SsjeJele efJe<es nesles~
leerLexMe eewLes keeue ceW nes heehe kees Oeesles~~ ns veeLe.~~26~~
Fve meyekees cesje yeej yeej vecemkeej nes~
en veeJe lesjer Yeefe mes YeJeoefOe mes heej nes~~ ns veeLe.~~27~~
oesne
pees vej ee YeeJe mes, he{W megves peeceeue~
%eeveceleer megKe mecheoe, mees heeJes lelkeeue~~28~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeelegeEeMeled efJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveeEyeyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(198)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.20)

Deeueces mecyebOeer <edkegueeeue

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerleebo
megjefieefj Deeue kes oef#eCeesej, ceW kegueeeue <ed kens~
efnceJeve ceneefnceJeve efve<eOe, veerueeef keceer efMeKeejf nQ~~
Fve YetYe=leeW kes hetJe& efoMe ceW, eer efpeveeuee meesnves~
LeehetB eneB Gvekes efpevesej, efyebye kees ceve ceesnves~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke
YeeieerjLeer kee efce Meerleue, veerj Peejer ceW YeB~
efvepe Deelecee keer Megef nslet, veeLe heo Oeeje keB~~
eer Deeueces kes kegueeeue, efnceJeoeefoke peeefvees~
<ed pewvecebefoj hetpe kes, efvepe Deelce efmeer ceeefvees~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j ebove efIeme megiebefOele, Yej keesjer ueeFee~
efvepe Deelce heo keer megjefYe nslet, veeLe heeo e{eFee~~eer.~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(199)

Jej osJepeerj keceeso Meeueer, Oeese De#ele ues efuees~

efvepe Deelce iegCe kes hegbpe nslet, hegbpe legce mevcegKe efoes~~
eer Deeueces kes kegueeeue, efnceJeoeefoke peeefvees~
<ed pewvecebefoj hetpe kes, efvepe Deelce efmeer ceeefvees~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
yesuee ecesueer kesJe[e, kegJeuee megieefvOele heg<he ues~
efvepe Deelce eMe meodiebOe nslet, veeLe heo Dehet Yeues~~eer.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
meesneue hetjCe heesefuekee, ue Debojmes ueee kes~
efvepe Deelce leger nsleg, efpeveJej heeo heeme e{ee kes~~eer.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j yeeer pJeuele peesleer, oerhe kej ceW ues efueee~
efvepe ceesn OJeeble mecetn veeMeve, nsleg efpeveheo hetefpeee~~eer.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deefleesle evove ueeue ebove, megjefYe Oethe efceueee kes~
efvepekece& peeueve nsleg eYeg ef{ie, Deefive ceeefnb peueeekes~~eer.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerheue megheejer ueeQie efhemlee, veeMeheeleer mesye ues~
efvepe Deelcee kes cees#e nslet, veeLe heo hetpetB Yeues~~eer.~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(200)

FbOJepe efJeOeeve

peue iebOe De#ele Deeefo ueskej, Je mes Leeueer YeB~

$ewueeskeeheefle efpeveheeo hetpetB, DeIe& kees Dehe&Ce keB~~
eer Deeueces kes kegueeeue, efnceJeoeefoke peeefvees~
<ed pewvecebefoj hetpe kes, efvepe Deelce efmeer ceeefvees~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
hee mejesJej veerj, megJejCe Peejer ceW YeB~
efpeveheo Oeeje ose, YeJe JeeefjefOe mes GeB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
megJejCe heg<he cebieee, eYeg ejCeve Dehe&Ce keB~
JeCe& iebOe jme heeme, efJejefnle efpeveheo kees JeB~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
Dehej Oeelekeer erhe, oef#eCe Gej leeme kes~
<ed kegueheJe&le efvele, efleve hes efpeveie=n hetpentB~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueheJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
Deeueces kes oef#eCe efoMe ceW, efnceJeve jpeleceeer nw~
ieejn ket meefnle heJe&le ceefOe, heoce mejesJej Yeer nw~~
n efyee keceue keceue efyee osJeer, eer kee YeJeve yeKeevee~
MeeMJele nw Fke efmeket, efpeveiesn pepetB DeIe nevee~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeefnceJelheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ogeflee ceneefnceJeve kegueveie nw, jpeleceeer De"kete~
cenehee n kes keceueeW efyee, er megefj1 iesn Devet"e~~
1. er osJeer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(201)

MeeMJele Deveghece efmeket hej, eer efpeveYeJeve megneJes~

$e+ef<eieCe efvele Jebove kejles nQ, nce Yeer DeIe& e{eJeW~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeceneefnceJelheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efve<eOeefiejer Jej lehle keveke efJe, veJe ketve megj mesJeer~
ceOe efleefieb mejesJej kes efyee, keceue ceOe Oe=efle osJeer~~
MeeMJele Deveghece efmeket hej eer efpeveYeJeve megneJes~
$e+ef<eieCe efvele Jebove kejles nQ, nce Yeer DeIe& e{eJeW~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeeqve<eOeheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veerueeeue1 Jew[te&ceCeer egefle, veJe keteW mes cevenj~
kesmeefj n ceW keceue yeere, keerleea osJeer Deefle megvoj~~
MeeMJele Deveghece efmeket hej eer efpeveYeJeve megneJes~
$e+ef<eieCe efvele Jebove kejles nQ, nce Yeer DeIe& e{eJeW~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeveerueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
keceer veie hee efJe keteW, Dee" meefnle ceve ceesns~
hegb[jerke n ceOe keceue ceW, yeger osJeer meesns~~
MeeMJele Deveghece efmeket hej eer efpeveYeJeve megneJes~
$e+ef<eieCe efvele Jebove kejles nQ, nce Yeer DeIe& e{eJeW~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeefkeceheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efMeKejer veie mJeCee&Ye yeere cen-hebg[jerke mejJej nw~
ceOe keceue efyee ue#ceer osJeer, ieejn ket Gheefj nw~~
MeeMJele Deveghece efmeket hej eer efpeveYeJeve megneJes~
$e+ef<eieCe efvele Jebove kejles nQ, nce Yeer DeIe& e{eJeW~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeefMeKeefjheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. veerue heJe&le~

(202)

FbOJepe efJeOeeve

hetCee&Ie&
Dehej Oeelekeer ceOe Deeue megjefieefj kes oef#eCe-Gej~
<ed kegueheJe&le Thej efpeveie=n, Jes Deveghece ueeskeesej~~
ceefCecee efpeveeeflecee kees Oeeles, eesieerej efvele Deekes~
ceQ Yeer DeIe e{ekej hetpetB, efpeve iegCe cebieue ieekes~~7~~
eR eerDeeuecesjes:oef#eCeesej<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeeefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
Deke=ef$ece efpeveefyebye, mJeebefme Gheceejefnle~
eflevekeer en peeceeue, ieeTB Deefle Guueeme mes~~1~~
eefiJeCeer bo
pewve kes JewMce keer ueeske ceW eslee~
Fv heeJes ve ieekes keYeer hetC e&l ee~~
ieYe& Deeuee cene os J ebo eef o nQ ~
jlvecee Jesefokee leesjCeeW ege nQ~~2~~
Iebefkee eEkekeCeer ceefCeceeer yeepeleer~
Oethe Ie ceW peues Oetce efoMe Jeeheleer~~
Ye= ohe&Ce Jepeve, kegbYe OJepe eeceje~
$e "esvee ojye cebi eueer De" Jeje~~3~~
hetCe& keueMes jleve Ye==le jpele mJeCe& kes~
jlveceeuee kegmegce ceeefu ekee uebyeles~ ~
jlveoerheke OejW peesefle mes peieceies~
jlve efmebnemeveeW mes efleefcej meye Yeies~~4~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

jlve kes mlethe nQ Gelee kees efuees~

eqmecetleea meefnle MeeMJelee kees efuees~~
ewlegce nw Deveeoer efveOeve Yetceeer~
eej efpeve eej efmeeW keer cetleea JeneR~~5~~
Je=#e efmeeLe& es efmeef osJeW meoe~
pees veceW efvele Jes efmeef uesJeW mJelee~~
JesefoeeB leesjCeeW ieeshegjeW egle keneR~
ceOe ceW heer" hes mJeCe& KecYes mener~~6~~
mJeCe&cee KecYe cebs MeesYeleer ceneOJepee~
jlveceefe es DeveskeeW JejCe keer OJepee~~
ceneOJepe Dee ceW eej Jeeheer Yejer~
pevleg mes nerve keunej keceueeW Yejer~~7~~
es efpeveeuee meYeer leerve keeseW efIejs~
ceOe ceW hebefeeeB OJepee keer cevenjW~~
kees kes ceOe ceW keuhele MeesYeles~
eej efoefMe eej ceevemelecYe MeesYeles~~8~~
pewve ewleeueeeW keer ve leguevee keneR~
osJ e osJ eer meoe Yeefe kejles JeneR~ ~
Ske meew Dee" efpeveefyebye jlveeWceeer~
meJe& efpeveiesn ceW jepeles ceefC eceeer~ ~9~~
ceQ vecett b ceQ vecetb ceQ vecetb efvele ner~
ce=leg kees peerle kes heeTB efMeJe keer cener~~
Oeve ceQ Oeve ceQ nes ieee Deepe ner~
Oeve cesjs veeve Oeve peerJeve mener ~~10~~
veeLe! kees heee kes le=hle ceQ nes ieee~
eeevee Ske YeJe YeJe efceues Yeefe ee~~
Deve keg Yeer ve cegPekees jner eenvee~
hetefjes veeLe! cesjer ceveesk eecevee~~11~~

(203)

(204)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee
pee pee kegueheJe&le, efpevecebefoj egle, legce peeceeuee pees YeCeneR~
pee %eeveceleer egle, efpeveiegCemebhele, mees peve lel#eCe ner JejneR~~12~~
eR eerDeeuecesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveeEyeyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(205)

(hetpee veb.21)

Deeueces kes oef#eCe Gej eF<Jeekeej

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeMebYegbo
Jej erhe Oeelekeer kes oef#eCe, Gej ceW F<Jeekeej kens~
es erhe Oeelekeer kees hetjye, heefece oes Keb[ ceW yeeb jns~~
Fve heJe&le hej oes efpevecebefoj, efpeveeeflecee kee Deeeve keB~
megjheefle Keieheefle eeer hetefpele, efpeveeeflecee kee iegCeieeve keB~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeesejeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeesejeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeesejeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke
#eerjesoefOe kee heemece1 peue ues, kebeve keueMee Yej ueeee ntB~
efvepe Deelce kejce ceue Oeesves kees, eYeg Oeeje osves Deeee n@tb~~
F<Jeekeejeeue kes oes nQ, efpevecebefoj DeefleMee iegCeOeejer~
Fvekees hetpele ner hejceevebo, Deelece DevegYeJe nes megKekeejer~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe ebove kesMej efIeme kes, legce ejCe e{eves Deeee ntB~
Deelebefleke Meebefle nslet ceQ, YeJepJeeue yegPeeves Deeee ntB~~
1. otOe meceeve~

(206)

FbOJepe efJeOeeve

F<Jeekeejeeue kes oes nQ, efpevecebefoj DeefleMee iegCeOeejer~

Fvekees hetpele ner hejceevebo, Deelece DevegYeJe nes megKekeejer~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
keeceeso Meecepeerjer lebogue, keueceeW kees Oeeskej ueeee ntB~
De#ee megKecee Megelce nsleg, eYeghegbpe e{eves Deeee ntB~~F<Jee.~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjle kes megjefYele efJeefJeOe megceve, megceveme cevenj ceQ ueeee ntB~
eYeg keece yeeCe efJeOJebme nsleg, legce ejCe e{eves Deeee ntB~~F<Jee.~~4~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
hetjCeheesueer hetjer Keepes, vegkeleer ue ceQ ueelee ntB~
efvepe#egOee JeeefOe kes veeMe nsleg, ejCeeW kes efveke e{elee ntB~~F<Jee.~~5~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieesIe=le Yej kebeve oerheefMeKee, oMe efoMe DebOesj Yeiee osleer~
oerheke peesleer mes epeles ner, De%eeve DebOesj efcee osleer~~F<Jee.~~6~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie Oethe megiebefOele ues, Deiveer ceW Kesves Deeee ntB~
keceeX kees peuee peuee kejkes, oMe efoMe ceW Oetce G[eee ntB~~F<Jee.~~7~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Suee kesuee Debietj Deece, efhemlee efkemeefceme yeeoece efueee~
efMeJeheue keer DeeMee mes efpeveJej, legce mevcegKe ceW heue e{e efoee~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(207)

F<Jeekeejeeue kes oes nQ, efpevecebefoj DeefleMee iegCeOeejer~

Fvekees hetpele ner hejceevebo, Deelece DevegYeJe nes megKekeejer~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele heg<he e, Jejoerhe Oethe heue ueelee ntB~
Jej nscehee$e ceW DeIe& mepee, eYeg efveke e{eves Deelee ntB~~F<Jee.~~9~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
keveke Ye=bie ceW efce peue, megjiebiee meceesle~
efpeveheo Oeeje osle ner, YeJe YeJe kees peue osle~~10~~
Meeblese MeebefleOeeje~
Jekegue mejesn ceeueleer, heg<he megiebefOele ueee~
heg<heebpeefue Dehe&Ce keB, megKe mebheefle DeefOekeee~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
ogeflee Oeelekeer erhe, oef#eCe GejefoMe efJe<eW~
F<Jeeke=efle veie oese, leekes efpeveie=n hetpentB~~1~~
Fefle eerDeeuecesmebyebefOeF<JeekeejveiemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
MecYeg bo
Jej erhe Oeelekeer kes oef#eCe, ueJeCeesoefOe keeueesoefOe tlee~
veie F<Jeekeej menme eespeve, efJemle=le De eej Meleke TBee~~
en uebyee eej ueeKe eespeve, kevekeeYe1 ket eG Fme hes nQ~
Fme efmeket ceW efpevecebefoj, nce DeIe& e{ekej pepeles nQ~~1~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeefoiedF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. megJeCe&ceeer~

(208)

FbOJepe efJeOeeve

Jej erhe Oeelekeer Gej ceW, ueJeCeesoefOe keeueesoefOe tlee~

efieefj F<Jeeke=efle eespeve npeej, efJemle=le De eej Meleke TBee~~
en eej ueeKe eespeve uebyee, mJeCee&Ye eej keteW egle nw~
Fke efmeket ceW efpevecebefoj, nce DeIe& e{ekej hetpele nQ~~2~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeGejefoiedF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&oesne
erhe Oeelekeer Keb[ ceW, oef#eCe Gej ceeefnb~
F<Jeeke=efle efieefj kes egieue, efpeveie=n hetpe jee
eEn~~3~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeesejefoiedmebefmLeleF<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveeEyeyesYees hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
F<Jeekeej efiejerv, Fve hes efpeveie=n MeeMJeles~
efleveceW eer efpeveefyebye, ceQ ieeTB iegCeceeefuekee~~1~~
pee pee eer efpeve efmeeeleveb, YeefJepeve kees efmeef eoelee nes~
pee mJeeb efme Meeele YeieJeved, cegefvepeve kes cegefe efJeOeelee nes~~
pee pee iegCejlveekej mJeeceer, pees legcekees efvele eefle Oeeles nQ~
Jes legce Yeeer veewkee e{kej, YeJeJeeefjefOe mes eflej peeles nQ~~2~~
F<Jeeke=efleveie hej efmeket, GveceW efpeveeeflecee jepes nQ~
pees Gvekeer hetpee Yeefe kejW, Jes YeJeJeuueer kees kees nQ~~
heJe&le kes oesveeW YeeieeW ceWs, le Jesoer Jeve hebeer MeesYeW~
Oeveg heebe Meleke efJemle=le mJeefCe&ce, TBeer oes keesme yengle MeesYeW~~3~~
Fve efYeefe meMe Jesoer kes e, YeeieeW ceW JeveKeb[ MeesYe jns~
pees leesjCe heg<keefjCeer Jeeheer-egle efpeveYeJeveeW mes jce kenbs~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(209)

Jeve Keb[eW ceW megjcenue yeves, leesjCe jlveesW mes MeesefYele nQ~
Ssmes ner heJe&le kes Thej, le Jesoer Deew Jeve hebeer nQ~~4~~
es heJe&le DeefleMee jce kens, megJejCe keebleer mes ecekes nQ~
Fve hej pees eej ket ceeves, $ee ceWs Jeblej megj yemeles nQ~~
Fke efmeket ceW efpevecebefoj, pees Deke=ef$ece kenueelee nw~
keebeve ceefCe jlveeW mes efveefce&le OJepe hebeer kees uenjelee nw~~5~~
eqpeveie=n kees Iesjs hejkeess, nQ leerve kevekecee jlve pe[s~
Gvekes Deblej ceW oMeefJeOe OJepe, De keuhele jceCeere ye[s~~
Jej ceevemlecYe jleve efveefce&le, efmeeW keer eeflecee Jebe JeneB~
ceevemlecYeeW kes oMe&ve mes, mee ceeve ieefuele nes peee JeneB~~6~~
es efpevecebefoj efMeJeueuevee kes, e=bieej efJeueememeove1ceeves~
YeefJepeve nslet keueeCe YeJeve, hegCeebkegj efmebeve Ieve2 ceeves~~
FveceW nQ Fke meew Dee" keneR, efpeveeeflecee jleveceeer peevees~
cegPe %eeveceleer kees jlve$ee, mecheefe osJeW en mejOeevees~~7~~
Oeee
pee pee efpeveeboe, megKe kes keboe, efMeJeefleekeblee veeLe legcneR~
pee legce iegCe ieeTB, ogefjle veMeeTB, hesj ve DeeTB engbieefle ner~~8~~
eR eerDeeuecesmebyebefOeoef#eCeesejefokedefmLeles<JeekeejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveeEyeyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN
1.Iej~ 2. cesIe~

(210)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.22)

cebojces efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeieerleebo
heg<kej gceebefkele1 le=eflee heg<kej, erhe DeefleMee jce nw~
ceefOe ceeveg<eesej veie Dele:, jevee kener Fme DeIe& nw~~
efoked hetJe& Fmekes ceOe ces, veece ceboj meesnvee~
efpeveiesn meesuen nQ JeneB, nes pepele efpeveheo ceesnvee~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelejDeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle
efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece
meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke-vejsv bo
hee mejesJej kes heefJe$e peue ceW kehet&j efceueeee~
pevce peje ce=let efvejJeejCe, efpeveJej ejCe e{eee~~
cebojces efpeveeuee meesuen, YeefJepeve cevejLe hetjs~
pees Fve hetpeW Yeefe YeeJe mes, ece keer mecejLe etjW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle
mJeene~
keeMceerjer kesMej ebove efIeme, efpeveJej ejCe e{eees~
jesie Meeske mebleehe efceeves, legce heo hetpeve Deeees~~ceboj.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle
mJeene~
1. Je=#e mes efeefvnle~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(211)

OeJeue DeKebef[le <eer 1 lebogue, meesce efkejCe mece ueeees~

Deceue efvepeelece eehleer nslet, eYeg ef{ie hegbpe e{eDees~~
cebojces efpeveeuee meesuen, YeefJepeve cevejLe hetjW~
pees Fve hetpeW Yeefe YeeJe mes, ece keer mecejLe etjW~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peheekegmegce ceboej kegbo yeng, megJejCe heg<he cebieeees~
ceveeskeecevee hetjCe nslet, efpeveheo hee e{eees ~~ceboj.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle
mJeene~
keueekebo cewmetjheeke, eerKeb[ ceueeF& ueeees~
DeeMee leCeer le=hle kejve kees, legce heo efveke e{eees~~ceboj.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle
mJeene~
kevekeoerhe kehet&j efMeKee meye, efoMe Geesle kejs nw~
oerheke mes efpeve hettpee Deblej, %eeve Geesle kejs nw~~ceboj.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
Oethe oMeebieer Deiveer mebie cesW, KesJele kece& pejs nQ~
ceesn cenerYe=le etj etj nes, lel#eCe otj js nQ~~ceboj.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
pebyet Deece pebYeerjer veeRyet, oeKe Kepetj cebieeees~
F&efhmele heueeo cegefe jceeheefle, heo hebkespe e{eees~~ceboj.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle
mJeene~
1. mee"er ~

(212)

FbOJepe efJeOeeve

meefueue iebOe De#ele megce Deeefoke, keveke hee$e Yej ueeees~

ceQ meJee&Le&efmeef nslet eYeg, DeIe& e{e megKe heeees~~~
cebojces efpeveeuee meesuen, YeefJepeve cevejLe hetjW~
pees Fve hetpeW Yeefe YeeJe mes ece keer mecejLe etjW~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB,eflengB peie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~

cebojces Yemeeue Jeve hetpee

meesj"e
cebojces elegLe&, hetjye heg<kej DeOe& ceW~
Yemeeue efpeveiesn, Deeeveve kej hetpentB~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e
DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
jsJeeveoer kees veerj heeJeve, veeLe heo Oeeje keB~
mebmeej jesie efveJeej YeieJeved , legce ejCe DeeMee OeB~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(213)

meew Fb efceue cemleke Pegkeekej, legce ejCe Jebove kejW~

nce Yeefe ee YeeJe mes, eYeg legce ejCe Dee&ve kejW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerefj kesMej iebOe Jej, kehet&j efceefele ueeFes~
efpeveheeo iebOe e{ee kes, meye jesie Meeske veMeeFes~~meew.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efmele osJepeerj DeKeb[ iebefOele, Oeese De#ele ueeFes~
efvepeheo DeKebef[le %eevecebef[le, nsleg hegbpe e{eFes~~meew.~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceboej kegbo keobye ebheke, heg<he veevee ueee kes~
e=bieej nej emetve yeeCe, efveJeej ejCe e{eFes~~meew.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeoece yejheer cegodie1 ceesoke, Ie=leceeer hekeJeeve ues~
e mes efpevesej Dee&vee, meye YetKe JeeOeer oueceues~~meew.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j pJeeuee pJeefuele oerheke, yeee leve veeMeve kejs~
legce Dee&vee kejles legjle, Deblej efleefcej keuce<e2 njs~~meew.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe Oethe megievOe mJeene3 veeLe kees Dehe&Ce kejW~
legce efveke heekes MeerIe ner, mechetCe& keuce<e heefjnjW~~
1. cetbie kes ue[d[t ~ 2. heehe~ 3. Deefive ~

(214)

FbOJepe efJeOeeve

meew Fb efceue cemleke Pegkeekej, legce ejCe Jebove kejW~

nce Yeefe ee YeeJe mes, eYeg legce ejCe Dee&ve kejW~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
veejbie oeef[ce Deece DecejKe, Leeue Yej Yej ueeFes~
Deveghece efvepeelece heo megheue-efnle veeLe ejCe e{eFes~~meew.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele Deeefo Jemeg efJeOe, DeIe& kebeve Leeue ceW~
efvepe iegCe Delegue efnle DeIe& mes, hetpetB veJeeTb Yeeue ceQ~~meew.~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keb, eflengBpeie Meebleernsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe-eleske-DeIe&meesj"e
leerve YegJeve ceW es, efvepe megKe hejceevebocee~
levcee eer efpeveefyebye, heg<heebpeefue kej ceQ pepetB~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJevemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
efJe<Cegheo bo(eeuekeneB iees eeer......)
heg<kejeOe& cebojces Jeve, Yemeeue peevees~
hetjye efoMe ceW efpevecebefoj kees, hetpele megKe ceevees~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(215)

peue iebOeeefoke DeIe& e{ekej, efpeveJej iegCe ieeJeW~

cees#e cenue meer{er efpeveYeeer, e{ efMeJeeflee heeJeW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJevehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebojces Yeomeeue Jeve, oef#eCe efpeveOeecee~
megj efkeVej iebOeJe& ieeve mes , YeefJepeve megKeOeecee~~peue.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveoef#eCeefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebojces Yemeeue kes, heefMece efpeveiesne~
nefj1 eeflenefj2 nueOej3 eesej, hetpeW Oej vesne~~peue.~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heg<kejeOe& cebojces Jeve, Yemeeue meesns~
Gejefoked ceW efpeveewleeuee, megj vej ceve ceesns~~peue.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveGejefokedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
Yemeeue kes efoMe efoMe efpeveie=n, hetpetB ceve ueekes~
mekeue efmeef kej efpeveeeflecee eMe, ieeTB n<ee&kes~~
Meg YeeJevee nsleg efvejvlej, legce heo Devegjeieer~
hetjCe DeIe& e{ekej hetpetB, legce iegCe ceve heeieer~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
1. veejeeCe~ 2. eefleveejeeCe~ 3. yeueosJe~

(216)

FbOJepe efJeOeeve

cebojces veboveJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeehevee-oesne
hetjye heg<kej DeOe& ceW, cebojces ceneve~
veboveJeve kes efpeveYeJeve, hetpetB kej Deeeve~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e DeJelej
DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e efle
efle ": ": mLeeheveb~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn! De$e cece
meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeefOekejCeb~
DeLeekeDeef[uue bo
YeeieerjefLe meefjlee kees peue heeJeve mener~
mJeCe& Ye=bie ceW Oeej eYet heo hetpe ner~~
cebojces veboveJeve efpeveie=n pepeeW~
Fv vejsv heCeerv Jebe efpeveheo YepeeW~~1~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbkegce ebove jme kebeveJe1 mece efohes~
efpeveheo hebkepe hetpe mekeue Deelehe efces~~cebojces.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
mee"er lebogue eb efkejCe mece meesnves~
efpeveheo mevcegKe hegbpe ose ceve ceesnves~~cebojces.~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
1.efheIeues ngS megJeCe&~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(217)

(218)

FbOJepe efJeOeeve

heeue ebheke Jekegue keslekeer ueeekes~

YeJeMej1 veeMeve nsleg, pepeeW iegCe ieeekes~~
cebojces veboveJeve efpeveie=n pepeeW~
Fv vejsv heCeerv Jebe efpeveheo YepeeW~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle
mJeene~
hetjer hesveer iegefPeee, Jebpeve Ie=le Yejs~
legce heo hetpeve YeJe YeJe jesie #egOee njs~~cebojces.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kevekeoerhe meye efleefcej hegbpe veeMeve kejs~
efpeveheo hebkepe hetpele DeIe lece #ee kejs~~cebojces.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Deiej leiej Jej efceefele Oethe peueeeles~
efpeveheo hetpeve kejles, heehe heueeeles~~cebojces.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
ceelegeEueie2 heue veeRyet keke&efkee3 efuees~
mejme ceOegj heue ueee, e{eTB efvele vees~~cebojces.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
meefueue iebOe lebogue megce e oerheke efuees~
Oethe heueeW mes ege DeIe& Dehe&Ce efkees~~cebojces.~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~

ieerlee vo
Jej erhe heg<kej DeOe& ceW, cebojefiejer kevekeeYe nw~
efpeveJej vnJeve mes hetpe Gece, megjefiejer efJeKeele nw~~
vebove efJeefheve1 hetjye efoMeer, efpeveiesn Deveghece ceefCeceeer~
hetpetB mekeue efpeveefyebye kees, pees Jeerlejeieer efJeceeer~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefmLelehetJe&efoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe Deewj hej kee kejs Deblej, pees efvejvlej cegefveJeje~
efJeejCe kejW efpeveJebovee efnle, Jes meowJe efoiebyeje~~
vebove efJeefheve oef#eCe efoMeer, efpeveiesn Deveghece ceefCeceeer~~
hetpettB mekeue efpeveefyebye kees, pees Jeerlejeieer efJeceeer~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveoef#eCeefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

1.keeceJeeCe~ 2.efyebpeewje~ 3. keke[er~

1. Jeve~

oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
hejce Deleerefve %eevecee, hejceefme YeieJeeve~
eflevekes eereefleefyebye kees, efveleeefle keB eCeece~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJevemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(219)

ecejepe kee Yee veeMeles, meye keecevee hetjer kejW~

Megelce jme heemes cegveer keer, YeeJevee hetjer kejW~~
vebove efJeefheve heefMeceefoMeer, efpeveiesn Deveghece ceefCeceeer~
hetpetB mekeue efpeveefyebye kees, pees Jeerlejeieer efJeceeer~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveheefMeceefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
YeJe jeie Deeie yegPeeJeves, legce Yeefe iebiee veerj nw~
mveeve pees FmeceW kejW, Gvekeer njs meye heerj nQ~~
vebove efJeefheve Gej efoMeer, efpeveiesn Deveghece ceefCeceeer~
hetpetB mekeue efpeveefyebye kees, pees Jeerlejeieer efJeceeer~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveGejefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
YeJe YeceCe ee meceehle nslet veeLe! leJe MejCee efueee~
hetjer kejes DeeMee mekeue, hetCee&Ie& leJe ejCee efoee~~
vebove efJeefheve eejeW efoMeer efpeveiesn Deveghece ceefCeceeer~
hetpetB meYeer efpeveefyebye kees, Jes Jeerlejeieer efJeceeer~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOevevoveJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

(220)

FbOJepe efJeOeeve

cebojces meewceveme Jeve efpeveeuee hetpee

mLeehevee-jesuee bo
cebojces elegLe&, Jeve meewceveme kene nw~
leekes eGefoMe eej, efpeveJej YeJeve leneb nQ~~
Deke=ef$ece efpeveefyebye, ceefncee keewve yeKeeves~
Deeeveve efJeefOe "eve, hetpele heehe heueeves~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeekebo ef$eYebieer
(eeue-#eerjesoefOe iee....)
iebiee leerjLe peue, efvece&ue Meerleue, Jeeefmele heefjceue Yej ueeees~
legce heo $eeOeeje, kej megKekeeje, DeIe ceueneje megKe heeees~~
megjefieefj cebojJej, meewcevemeb kej, efpeveJej ceboj efvele OeeTB~
ieCeOej efvele JeboW, kece& efvekebos, ceve Deevebos iegCe ieeTB~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej kegbkegce ebove, YeJe ogKe Yebpeve, legce heo ee&ve efnle Deeees~
Deefue1 ieCe efvele egbefyele, iebOe megiebefOele, ceve Deevebefole efIeme ueeees~~megj.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efmele2 keuece DeKebef[le, ogefjle efJenbef[le, MeefMekej ueefppele Yej ueeees~
efpeveJej heo mejefmepe, hegbpe megefJejefele, ececeo leefpe&le kejJeeees~~
1. YeeQje~ 2. meheso ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(221)

megjefieefj cebojJej, meewcevemeb kej, efpeveJej ceboj efvele OeeTB~

ieCeOej efvele JeboW, kece& efvekebos, ceve Deevebos iegCe ieeTB~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceboej emetveb, cevenj heb, iebOe megiebefOele oMe efokekeb~
efpeveejCe mejespeb, njle ceveespeb1, ee&le veeMes YeJe efokekeb~~megj.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meke&j Ie=le hetheb, Jeke Devetheb, heeemeheb e ueeees~
#egOe JeeefOe njblee, Dece=le meblee, mJeelcemegOeejme uekeeees~~megj.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCeoerheke oerhes, Yece lece erpes, mekeue YegJeve Geesle kejs~
efvepeIe hejkeemes, efvepemegKe Yeemes, ceve cebefoj eeesle kejs~~megj.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe megiebOeer, oMeefoMe iebOeer, Deiveer mebie kej efvele pJeeues~
DeefleOetce G[blee, kece& peueblee, efMeJeheo hebLee Gefpeeeues~~megj.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Debietj ceesmecyeer, efvebyeg vejbieer, mesye eerheue Yej Leejer~
efpeveheo hebkespeb, keuhelemece, hetpetB Fefle heuekeejer~~megj.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele, hetue megvesJepe, oerhe Oethe heue ues Deeees~
Jej DeIe& mepeeees, ceve Gceieeees, legceefnb e{eees iegCe ieeees~~
1. keeceosJe~

(222)

FbOJepe efJeOeeve

megjefieefj cebojJej, meewcevemeb kej, efpeveJej ceboj efvele OeeTB~

ieCeOej efvele JeboW, kece& efvekebos, ceve Deevebos iegCe ieeTB~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengB peieMeebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
efJeceue Oeevecee meewce efJe, efpeveJej efyebye Devethe~
heg<he mecehe&Ce kej pepetB, efceues efvepeelece he~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJevemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
cebojces ceeeEn, Jeve meewceveme megneJes~
hetjye efoMe efpeveiesn, hetpele meewKe GheeJes~~
jeie s<e Dej ceesn, Me$eg cene og:Ke osles~
legce Yeeer hejmeeo, legjle veMes $ee Sles~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJevehetJe&efoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces elegLe& ceneve, Jeve meewceveme yeKeevee~
oef#eCe efoMe efpeveOeece, ce=lebgpee hejOeevee~~jeie s<e.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveoef#eCeefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(223)

cebojces Devethe, Jeve meewceveme efJeMeeuee~

heefMece efoMe efpeveJesMce, oslee meewKe jmeeuee~~
jeie s<e Dej ceesn, Me$eg cene og:Ke osles~
legce Yeeer hejmeeo, legjle veMes $ee Sles~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveheefMeceefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebojces ceeeEn, Jeve meewceveme kene nw~
Gej efoMe efpeveOeece, MeeMJele MeesYe jne nw~~jeie s<e.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveGejefoiedefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
eejeW efoMe efpeveiesn, Deke=ef$ece DeefJeveeMeer~
ce=legbpeefe efpeveefyebye, Delegue Deceue iegCejeMeer~~
hetjCe DeIe& mebpeese, ee YeeJe ye{eees~
hetjCe efvepeheo nsleg, legce heo keceue e{eees~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefj heg<heebpeefue:~

(224)

FbOJepe efJeOeeve

ceboj ces heeb[gkeJeve efpeveeuee hetpee

mLeehevee ieerlee vo
hetJee&Oe& heg<kej erhe ceW, ceboj megces megj veceW~
heeb[gkeJeveer kes eej efoMe, efpeve mee Deveghece heefjCeceW~~
engBieefle YeceCe YeeYeerle peve, efpeve mee keer hetpee kejW~
ceQ Gve efpevesej efyebye kees, Leehetb eneb ee Yejs~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyemecetn! De$e
DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeeke(eeueveboerej hetpeve keer)
ecegvee kee Meerleue veerj, heeJeve peie Keelee~
YeJe YeJe le=<Cee efce peee, hetpele megKe meelee~~
cebojces efpeveiesn, heeb[gke GheJeve cesb~
hetpetB efhej efhej kes veeefnb, DeeTB YeJe Jeve cesW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j efJeefceefele iebOe, meye efoMe iebOe kejs~
hetpele efpeveJej heo hee, kece& keuebke njs~~cebojces.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
cegee1 heue mece efmele Meeefue, De#ele hegbpe Oejs~
GppJeue Deelece efveefOe heee, YeJe YeJe hebke njW~~
1. ceesleermece~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(225)

cebojces efpeveiesn , heeb[ gk e GheJeve cesb~

hetpetB efhej efhej kes veeefnb, DeeTB YeJe Jeve cesW~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: De#eleb efveJe&heeceere efl
mJeene~
ebheke megce njefmebieej, megjefYele Deefue DeeJeW~
eYeg hetpele keece efveJeej, DeefJeeue megKe heeJeW~~cebojces.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heg<heb efveJe&heeceere efl
mJeene~
Meleefe1 ceesleeretj, ceesoke Yej ueeees~
efvepe YetKe efheMeeeer otj, kejkes eYeg Deeees~~cebojces.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: vewJeseb efveJe&heeceer
fle e
mJeene~
oerheke pJeeuee meye OJeeble, #eCe ceW otj kejs~
legce hetpele %eeve ekeeMe, Yecelece hetj njs~~cebojces.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe Deefive ceW pJeeue, Oetce megiebefOe kejs~
YeJe YeJe kes kece& epeeue, meye peie b njs~~cebojces.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle
mJeene~
kesuee keke[er Keyet&pe, Deece Deveej efuees~
Gece heue mes efpeve hetpe, meceked meej efuees~~cebojces.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: heueb efveJe&heeceerefle
mJeene~
veerjeefoke Je efceueee, DeIe& YeB Leeueer~
meJee&jLe efmeer nsleg, Dehet iegCeceeueer~~cebojces.~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
1. Hesveer ~

(226)

FbOJepe efJeOeeve

gthetCee&Ie&oessne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe mece esle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeve ejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
efvele efvejbpeve efme, hejceeuneo efveceive nQ~
eflevekes eer eefleefyebye, ceQ efvele hetpeeW YeeJe mees~~1~~
Fefle eer cebojcesmebyebefOeheeb[gkeJevemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
veejee vo(eeueheee&veeLe osJe mesJe)
heg<kejeOe& hetJe& Keb[ erhe ceW megces nw~
leeme heeb[gkes Jeveer, meghetJe& efokeke ceW jns~~
pewve JesMce Meemelee efpevesMe efyebye meesnves~
hetpentB e{ee DeIe& kece& keere OeesJeves~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLelehetJe&efoefipeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebojeef heeb[gkesmeg oef#eCeer efoMee leneB~
meeOeg Je=bo Jebovee efpevesMe keer kejs JeneB~~pewve JesMce.~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveoef#eCeefoefipeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces pees elegLe& nw elegLe& jce pees yeveer~
heefeceer efoMeer mekeuhe Je=#e hebefeeeB Ieveer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(227)

(228)

Gmekes elegefo&Mee ceW, pewve iesn eej nQ~

efpeveceW jleveceeer meYeer, jevee Deheej nQ~~
yeme heeBme meew eespeve efn peee, veboveeKe Jeve~
eejeW efoMee ceW eej, pewve mee kees Jebove~~3~~
Fme hes mes mee{s heeheveer, npeej eespevee~
Thej ceW peekes meewceveme Jeve Delegue Ievee~~
Fmekeer elegefo&Mee ceW eej pewve mee nQ~
pees Fv eeJeefle& Deew heCeerv Jebe nQ~~4~~
Fme Jeve mes DeeF&me menme eespeveeW peekes~
heeb[gke Jeveer ceW eej pewve YeJeve yelee kes~~
Fme Jeve keer eej efJeefoMe ceW nQ eej efMeueeeW~
efpeve pevce vnJeve mes heefJe$e hegCe efceueeeW~~5~~
Fke Yejle #es$e Deewj SsjeJele meg#es$e kes~
De hetJe& Dehej kes meYeer yeefeme efJeosn kes~~
pees leerLe& eueeles meoe leerLexMe Jener nQ~
Gvekes meoe pevceeefYe<eske keer pees cener nQ~~6~~
Fve hegCe efMeueeDeeW keer meoe Jebovee kejW~
YeJe hebke #eeueves kees meoe Dee&vee kejsW~~
meesuen efpeveeueeeW kes meJe& pewveefyebye kees~
nw yeej yeej Jebovee ef$eueeske Jebe kees~~7~~
efpeveefyebye Ske meew megDee" meJe& YeJeve ceW~
Jes heebe meew Oeveg<e Glegbie pewve YeJeve ceW~~
jlveeW kes efmebnefJejeW1 hes jepeles meoe~
heeemeveeW mes hetCe& Deeue Yeemeles meoe~~8~~
nw Jeerlejeie meewce efJe efee ceesnveer~
veemeee ef Oeeveceive Meeble meesnveer~~

pewve JesMce Meemelee efpevesMe efyebye meesnves~

hetpentB e{ee DeIe& kece& keere OeesJeves~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveheefMeceefoefipeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebojeeues elegLe&, pees Jeveer eefme nw~
Gejer efoMee leneB cevees%elee efJeefMe nw~~pewve JesMce.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveGejefoefipeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
ceboj efieefj heeb[gkeJeveer eer efpeveYeJeve efJeMeeue~
hetjCe DeIe& e{eentB, efces mekeue pebpeeue~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeheeb[gkeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
keeveve eej efJeMeeue, cebojces eej efoMe~
<ees[Me efpeveie=n hetpe, Deye ieeTB peeceeefuekee~~1~~
eeue Mesj (ns oerveyevOeg...)
pee heg<kejeOe& erhe hetJe& Keb[ Yeeie ceW~
pee cebojeef #eg ces ceOe Yeeie ceW~~
pee ces lebgie eespeveeW mes menme egjemeer~
pee Yetefce hes ner Yemeeue jce efJeYeemeer~~2~~

FbOJepe efJeOeeve

1. efmebnemeve ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(229)

ceefCe ceesefleeeW kes $e efhejs {gj jns ebJej~

efvele Yeefe kejs Deeve Jeneb Dehmeje Decej~~9~~
mebmeej efJeefheve kes efuees heeJeke eeb[ nes~
ns veeLe! YeJe meceg nsleg legce lejb[ nes~~
ewleve megOeekej kes efuees ebcee legcneR~
ceesnebOekeej veeMe nsleg Dee&cee 1 legcneR~~10~~
$ewueeskee veeLe! Deepe lesjer MejCe ceW Deeee~
keCee kejes ns osJe! ceQ ceesneefj meleeee~~
Deye oerveyebOeg! MeerIe ner menee keerefpees~
yeme Deehekes ner heeme cesW yegueee ueerefpees~~11~~
Ieee
pees efpeveheo hetpeW, meye Deefj OetpeW, kece&yeueer yeuenerve yeves~
mees %eeveceleer kej cegefeJeOet Jej, hesj ve YeJe keebleej YeceW~~12~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyebyesYees peeceeuee ceneIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN
1. mete&~

(230)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.23)

cevojces mebyebefOe eej iepeoble

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
cebojces efJeefoMe eej iepeoble nQ~
leehes MeeMJele pewveYeJeve efJeuemeble nQ~~
Fveefoke efvele Deee, Pegkeeles ceeLe kees~
Deeeveve kej hetpetB, efMeJeeflee veeLe kees~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekejesuee bo(Denes peiele iegosJe)
jsJee veoer megleerLe&, meefueue Yej kebeve Peejer~
pevce peje De cejCe, leehe veeMees iegCeOeejer~~
cebojces heeme, eej iepeoble kens nQ~
leekes efpeveie=n hetpe, meceefkele jleve iens nQ~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueeeefieefj Ievemeej, meewjYe Deefle iebgpeejs~
jesie Meeske nj veeLe, heoegie pepetB legcnejs~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(231)

cebojces heeme, eej iepeoble kens nQ~

leekes efpeveie=n hetpe, meceefkele jleve iens nQ~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
ev efkejCe meceMJesle, lebogue Oeese e{eS~
jlve$ee efveefOe nsleg, hettpetB ceve nj<eeS~~cebojces.~~3~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
heefjpeele DejefJebo, kegbo emetve e{eTB~
cekejkeslegefpeleveeLe1, nj<e nj<e iegCe ieeTb~~cebojces.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le Meke&j #eerjeVe, IesJej ceesoke ueerves~
Meefe Deveble efpevesMe, legce heo hetpeve keerves~~cebojces.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
nscehee$e Ie=lehetj, peesefle Geesle kejs nw~
ceve cebefoj kee ceesn, veeMe Geesle kejs nw~~cebojces.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deiej leiej Jej Oethe, engBefoMe Oetce kejs nw~
kece& keuebke peueee, #eCe ceW meewKe Yejs nw~~cebojces.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
pebYeerjer veejbie, oeef[ce Deece cebieees~
Gece efMeJeheue nsle, efpeveJej ejCe e{ees~~
1.keeceosJe

(232)

FbOJepe efJeOeeve

cebojces heeme, eej iepeoble kens nQ~

leekes efpeveie=n hetpe, meceefkele jleve iens nQ~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOee#ele hetue, vesJepe oerhe peueekes~
Oethe heueeW mes hetCe&, DeIe& e{eTb Deekes~~cebojces. 9~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
#eerjesoefOe Gvenej, GppJeue peue ues Ye=bie ceW~
eer efpeveejCe mejespe, Oeeje osles YeJe efces~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megjle kes megce uese, eYeg heo ceW Dehe&Ce keB~
keeceosJe ceo veeMe, heeTB Deevebo Oeece ceQ~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
hetJe& megheg<kej erhe, eejeW ceW efJeefoMee kens~
eej efiejer iepeoble, eflevekes efpevecebefoj pepetb~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOeelegie&peobleheJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
Deef[uue bo
cebojces ceneve efJeefoMe Deeivese nw~
nefmleoble meewceveme jpele efJe ose nw~~
ceervekesleg efpeleveeLe efpeveeuee ceefCeceeer~
hetpetB DeIe& e{ee entB iegCe efMeJeceeer~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeDeeiveseefokedefmLelemeewcevemeiepeovleheJe&le-efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(233)

megjefieefj eewLes Yetefce efJeefoMe vew$e+le nw~

efJeegleYe iepeoble keveke efJe ose nw~~
ceervekesleg efpeleveeLe efpeveeuee ceefCeceeer~
hetpetB DeIe& e{ee entB iegCe efMeJeceeer~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOevew$e+leefJeefokedefmLeleefJeegleYeiepeovleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOeceeoveeeue JeeeJe efJeefoMe kene~
keveke keebeflecee Deke=ef$ece Deveghece jne~~
ceervekesleg efpeleveeLe efpeveeuee ceefCeceeer~
hetpetB DeIe& e{ee entB iegCe efMeJeceeer~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeJeeeJeefJeefokedefmLeleiebOeceeoveiepeovleheJe&leefmeket-efpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeueJeble iepeoble, efJeefoMe F&Meeve ceW~
veerueceCeer mece keebefle, ket veJe leeme ceW~~
ceervekesleg efpeleveeLe efpeveeuee ceefCeceeer~
hetpetB DeIe& e{ee, entB iegCe efMeJeceeer~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeF&MeeveefJeefokedefmLeleceeueJebleiepeovleheJe&leefmeket-efpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
eej keesCe ceW eej kens iepeoble pees~
nefmleoble mece uecyes nQ DevJeLe& pees~~
Gvehes eer efpevecebefoj Devethece jepeles~
efpeveeeflecee kees hetpele ner ogKe Yeepeles~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeelegefJe&efokedefmLeleelegie&peovleheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

(234)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
meesj"e
jesueebo

iepeobleeW kes eej, efpeveewleeuee Meemeles~

eflevekeer iegCe ceefCeceeue, ceQ Deye ieeTB YeeJe mes~~1~~
pee pee cebojces, efJeefoMee kes iepeoblee~
pee pee eer efpeveiesn, YeJe YeJe heehe njblee~~
pee pee meewcevemeeef, efJeegleYe DeefYejecee~
efve<eOeeeue Dej ces mebmheMex MegYe veecee~~2~~
iebO eceeovees veece, ceeueJeeve DeefYejecee~
veeru eefi ejer Dej ces mebmheMex iegCe Oeecee~~
eLece le=eflee hej meele, ket ceveesnj meesnW~
ogeflee elegLex ceeefnb, veJe veJe nQ ceve ceesns~~3~~
ces efveke kes ket efmeeeleve kens nQ~
GveceW eer efpeveiesn, MeeMJele efme jns nQ~~
Mes<e ket hes jce, osJ eeW kes ie=n ceeves~
osJeie=neW kes ceOe, eer efpeveYeJeve yeKeeves~~4~~
veie kes oesveeW Deesj, jce leuener peevees~
GheJeve Jesoer esj, ceefCecee leesjCe ceevees~~
efieefj Thej oes Deesj, Jesoer GheJeve meesnW~
Jeeheer leJej hebefe, megjvej kes ceve ceesnW~~5~~
eejCe $e+ef<eieCe Deee, efpeve mleJeve kejs nQ~
Deelece Oeeve ueieee, Devleo njs nQ~ ~
Deke= ef$ ece efp eveefy eby e, Jebos heehe veMeeJes b~
hejceevo efheet<e, heerkej efvepe megKe heeJeW~~6~~
mJeie&hegjer mes efvele, megj-megjueuevee Deekes~
JeerCee Deeefo yepeee, ve=le kejW iegCe ieekes~~
efJeeeOej vej veej, efpeveJej mlegefle he{s nQ~
ceesn ceneefjheg ceej, efMeJe meesheeve e{s nQb~~7~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(235)

Jeerlejeie efpevecetefle& efvejKe efvejKe nj<eeles ~

YeefJepeve legce iegCe ieee efvepe ceve keceue efKeueeles~~
evLeeW kes efJemleej, legce iegCeceeue kenW nQ~
ieCeOej Yeer iegCe jlve, ieCele ve heej uenW nQ~~8~~
Fme efJeOe megve legce keerefle&, ceQves MejCe uener nw~
pees keg nes kee&Je, keefjes Deepe Jener nw~~
ns eYeg! legcekees es[ Deewj veneR cegPe mJeeceer~
pees eenes mees veeLe! keefjes Deblejeeceer~~9~~
cegPekees keg vee een, Ske ener Deye eentb~
meye mebkeuhe efJekeuhe, lepe lesjs iegCe ieeGB~~
ns os J eeW kes os J e, kejes keecevee het j er ~
legce ef$eYegJeve kes veeLe! jns ve yeele DeOetjer ~~10~~
Ieee
legce iegCeceefCeceeuee, peieeefleheeuee, pees YeefJepeve keb"s OejneR~
mees %eeveceleer ues, efvepe mebheefle ues, lel#eCe YeJemeeiej lejneR~~11~~
eR eercebojcesmebyebefOeefJ eefokedefmLeleelegie&peobleheJe&leefm eketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(236)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.24)

cevojces mecyevOeer heg<kejle

Meeuceefuele efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveevejsv bo
heg<kejle mes Debefkele heg<kej, erhe peg meeLe&ke veecee~
megjefieefj kes oef#eCe-Gej ceW, Yeesie Yetefce DeefYejecee~~
Gejkeg F&Meeve keesCe ceW, heeJe=#e ceve ceesns~
osJekeg vew$e+le ceW Meeuceefue, le hes megjieCe meesnW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke}#ceerOeje bo(veeLe lesjs keYeer nesles...)
leerLe&Jeejer cenemJe Peejer Yejer~
leerLe&kelee&j kes heeo Oeeje kejer~~
oes le MeeKe hes oese efpevecebefoje~
hetpeles pees Gvnbs uese efMeJe Fbefoje1~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCe&Je kes meMe kegbkegceeoer efuees~
jeie keer oen kees cesves hetefpees~~
1. }#ceer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(237)

(238)

FbOJepe efJeOeeve

oes le MeeKe hes oese efpevecebefoje~

hetpeles pees Gvnbs uese efMeJe Fbefoje~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
meesce1 jMceer meMe esle De#ele efuees~
DeelceefveefOe heeJeves hegbpe jevee efkees~~oes le.~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegvo ceboej ceuueer megceve ues efuees~
ceejnj2 veeLe heeoeype ceW Deefhe&es~~oes le.~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ietefPeee Deew eflekeesves Yejs Leeue ceW~
YetKe JeeOeer njes veeLe hetpetB legcnW~~oes le.~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
epJeefuele oerhe ueskes keb Deejleer~
efee ceW nes eie %eeve keer Yeejleer~~oes le.~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerhebb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe oMeiebOe ues Deefive cesW KesJeles~
ceesn Me$et peues Deehe heo mesJeles~~oes le.~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deece veeRyet vejbieer meg Debietj nQ~
hetpe ueW Deelceheeret<e kees hetj nQ~~

oes le MeeKe hes oese efpevecebefoje~

hetpeles pees Gvnbs uese efMeJe Fbefoje~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
veerj iebOeeefo ues mJeCe& Leeueer YeB~
veeLe heo hetpeles meJe&efmeer Jeb~~oes le.~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejJe=#eMeeuceueerJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
ecegvee meefjlee veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
efpeveheo Oeeje osle, Meebefle kejes meye ueeske ceW~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~

1. evefkejCe~ 2. keecenj~

1. pecyeterheheCCeefe he=.192 hej heg<kej Je=#e kees heeJe=#e kene nw~ eLee-oerCnb JejheGkeKeCebe ~

Jekegue keceue DejefJebo, megjefYele hetueeW kees egves~

efpeveheo hebkepe Dehe&, eMe meewjYe engB efoMe Yec~s e~11~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
he=LJeerkeeefeke Je=#e, meJe&jlvecee meesnves~
leekes eerefpeve mee, ceve Jee leve mes hetpentB~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#emLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
cebojces mes FMeeve ceW heeJe=#e 1 jlveeW kee~
Gmekeer Gej MeeKee hes nw, efpevecebefoj YeJe veewkee~~
peueiebOeeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe jeeTB~
hejce Deleerefve %eeve meewKecee, DeefJeeue heo kees heeTB~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeF&MeevekeesCesheg<kejJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(239)

megjefieefj kes vew$e+le keesCe ceW, Meeuceueer le peevees~

Gmekeer oef#eCe MeeKee hej, efpeveiesn Deke=ef$ece ceevees~~
peueiebOeeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe jeeTB~
hejce Deleerefve %eeve meewKecee, DeefJeeue heo kees heeTB~~~~2~
eR eercebojcesmebyebefOevew$e+lekeesCesMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
heg<kej Meeuceefue Je=#e kes, Deefcele1 Je=#e heefjJeej~
efleve meyekes efpeveiesn kees, hetpetB YeJeoefOe leej~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meejs"e
mJeebefme efpevejepe, Deke=ef$ece efpeveiesn ceW~
hetCe& kejes cece DeeMe, ieeTB Deye peeceeefuekee~~1~~
leeske bo (eeuepee kesJeue Yeeveg....)
pee heg<kej Je=#e ceneheueob, pee Meeuceefue Je=#e cenemegKeob~
pee Je=#e leves efpevecebefoj kees, pee efmeefJeOet efee efpeveJej kees~~2~~

(240)

FbOJepe efJeOeeve

Fve MeeKe efJe<es efpevecebefoj peer, ceefncee JejCeble hegjboj1 peer~

megj Fb vejW heCeerv meoe, iegCe ieeJele Yeefe Yejs meg cegoe~~5~~
efpeveveeLe! ef$eueeske efhelee legce nes, legcener YeJeJeeefjefOe leejke nes~
efyeve keejCe yebOeg legcneR eYeg nes, eflengbueeske leves legcener ieg nes~~6~~
legce Mebkej efJe<Ceg efJeOeer legce ner, legce yeg efnlebkej yee legcneR~
YegJevewke efMejesceefCe osJe legcneR, MejCeeiele j#eke osJe legcneR~~7~~
legce peesefle efeobyej cegefeheleer, legce hetCe& efoiebyej efJeeheleer~
mejJeejLeefmeef efJeOeeeke nes, mecelee hejceece=le oeeke nes~~8~~
legce Yee ceveesjLe hetCe& kejW, #eCe ceW efvepe mebheefle hetCe& YejW~
ecejepe ceneYe etCe& kejW, Jej %eeveceleer megKe letCe& JejW~~9~~
Ieee
legce efpeveJej Yeemkej, kece& Yejce nj, efMeJe mebheefle kej MejCe uener~
pees legce iegCeceeuee, he{s jmeeuee, mees heeJeefnb efMeJe meewKe cener~~10~~
eR eercebojcesmebyebefOeOeelekeerMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~

le ceW cejkeleceefCe veeruece kes, kekexleve mJeCe&ceeer hees~

yengJeCe& jlevecee Debkegj nQ, jleveeW kes heue Deew heg<he kens~~3~~

~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

le efme Deveeefo Deveble kens, lenb eecej eEkekeefCe Deeefo jnW~

Deefle legbie meIeve gce MeesYe jns, MegYe Jeeeg eues efnueles le nQ~~4~~
1. DeieefCele

1. Fv

1. MeerIe

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(241)

(hetpee veb.25)

(242)

FbOJepe efJeOeeve

ceueeeefieefj ebove mJeCe&mecee, efpeveheeo pepetB efvele ceeLe vecee~

Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

efmele De#ele eb meceeve efuees, eYeg hegbpe keb legce mebcegKe es~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceekegbo iegueeye, pegner megcevee, ceoveeefjpeeer kees pepetB megcevee~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le hetefjle ceeuehegDeeefo efuees, #egOejesie efJeveeMe kejes eYeg es~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCe oerhe kehetj peues GmeceW, efpevehetpele ceesn veMes #eCe ceW~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe ngleeMeve1 mebie peues, Deefj kece& ecet2 YeeJeble ues~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue Deece Deveej megLeeue Yejs, heue Gece Fefle meewKe Yejs~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

1. hee mejesJej ~

1. Deefive~ 2. mesvee ~

cevojces mebyebefOe meesuen Je#eej

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
cebojefiejer kes hetJe& heefMece, meerle meerleesoe yenW~
Gvekes GYee le keer lejhe, Je#eej meesuen nQ kenW~~
mJeCee&Yeleveg efieefj hes efpevesMJej, YeJeve meesuen peeefvees~
Deeevevee kejkes meoe, efpeveosJe hetpeve "eefvees~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced
DeLeekeleeske bo
heeekej1 veerj Yejs keuemee, heo hebkepe Oeej keb njmee~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(243)

peue Deeefoke Je efuees kej ceW, legce hetpele F uentB Jej ceQ~
Je#eejefiejer efpeve mee pepetB, YeJe JeeefOe njes heo hee Yepetb~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
meerleeveoer megveerj, efpeveheo hebkepe Oeej os~
Jesie nb YeJeheerj, MeebleerOeeje Meebeflekej~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
yesuee keceue iegueeye, ebhe ecesueer ues Ieves~
efpeveJej heo DejefJebo, hetpele ner megKe mebheoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
hejceevebo heeesefOe ceW, ceive jnW efpevejepe ~
eflevekeer hetpee nsleg ceQ, megceve e{eTB Deepe~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOeJe#eejveiemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
cebojces meerleeveefo kes, Gej ceW Je#eeje~
Yemeeue Jesoer kes meefVeOe efe$eket Deefle heeje~~
leehej eej ket veefo meefVeOe, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleefe$eketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heeket Je#eej otmeje, Jeve GheJeve mes meesns~
megj efkeVej ievOeJe& Keiesej, efpeve iegCe ieeles meesnW~~
ce=legbpeefe keer eeflecee jepes, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleheeketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(244)

FbOJepe efJeOeeve

veefueveket Je#eej Deeue nw, Deveghece efveefOe kees Oeejs~

osJe osefJeeeB Yeefe YeeJe mes, Dee efpeve megeMe GeejW~~
kece&efJepeefe 1 keer eeflecee GmeceW, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleveefueveketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkeMewue Je#eej Deeue hes, DeieefCele YeefJepeve Deeles~
mecekedjlve neLe ceW uesles, efpeveJej kes iegCe ieeles~~
ce=legbpeefe keer eeflecee megvoj, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleSkeMewueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleeveefo kes Gej ceW, pees osJeejCe meceerhes~
efieefj Je#eej ef$eket veece kee, keveke JeCe&cee oerhes~~
lee hej eej ket veefo heemes, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleef$eketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Je#eejeeue veece JeweJeCe MeesYes megjYeJeveeW mes~
FveeJeleea OejCeerheefle, hetpeW efvele jleveeWs mes~~
ce=legbpeefe keer eeflecee megvoj, efmeket cevenejer~
eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleJeweJeCeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeve veie Je#eej ceveesnj Meeele efme kene nw~
megjueueveeeW eer[e kejleeR, DeodYegle $e+ef peneB nw~~
1. kece& kees veeMe kejves Jeeues efpevesv~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(245)

(246)

FbOJepe efJeOeeve

ce=legbpeefe keer eeflecee megvoj, efmeket cevenejer~

eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleDebpeveJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

ce=legbpeefe keer eeflecee megvoj, efmeket cevenejer~

eer kewJeuejcee Jejves kees, efvele hetpetB megKekeejer~~13~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleevceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Deelceebpeve Je#eej Dee"Jeeb, megj efkeVej efceue DeeJeW~

efpeveceefncee kees mecePe mecePekej, meceefkele peesefle peieeJeW~~ce=legb.~~8~~
eR eercebojcesmebyebefOehetJe&efJeosnefmLeleDeelceebpeveJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dehej efJeosn veoer meerleesoe, oef#eCe efoMe ceW peeveess~
Yemeeue ef{ie Je#eejeeue, eeJeeve yeKeevees~~ce=legb.~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleeeJeevedJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeJeeve Deeue megvoj nw, Jesoer GheJeve leehes~
Fb veceve kejles ceefCeeeW egle, efJeuemele cegkeg Pegkeekes~~ce=legb.~~10~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleefJepeeJeevedJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeeMeerefJe<e Je#eej Deke=ef$ece, gcehebeerJeve meesns~
efJeeeyeue mes eeJekeieCe Dee, hetpeve kej ceue OeesJeW~~ce=legb.~~11~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleDeeMeerefJe<eJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deeue megKeeJen megKe kees oslee, pees efpeve iegCe Deeueehes~
ieieveieceveeejer $e+ef<eeeW kes, heeJeve egieue JeneB hes~~ce=legb.~~12~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLelemegKeeJenJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleesoe kes Gej le hes, YetleejCe meceerhes~
leekes meefVeOe evceeueefieefj, jevee DeodYegle oerhes~~

mete&ceeue Je#eej mete& mece, megJejCe DeeYee Oeejs~

megjJeefveleeSB efvele Dee Deekej, efpeveJej keerefle& GeejW~~ce=legb.~~14~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLelemete&ceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeieceeue Je#eej Devethece, efJeeeOejieCe DeeJeW~
pevce pevce og:Ke veeMeve keejCe, efpeveJej kes iegCe ieeJeW~~ce=lebg.~~15~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleveeieceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osJeceeue Je#eej efiejer hes, osJe osefJeeeb Deekes~
JeerCee leeue ce=obie yepee kej, ve=le kejW n<ee&kes ~~ce=legb.~~16~~
eR eercebojcesmebyebefOeheefMeceefJeosnefmLeleosJeceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
HetCee&Ie&Deef[uue vo
cebojces kes hetjye heefMece efJe<es~
meesuen efieefj Je#eej Deke=ef$ece efvele efomeW~~
leekes meesuen efpevecebefoj hetpeeW meoe~
jesie Meeske og:Ke oeefjo veeEn nesJes keoe~~17~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(247)

peeceeuee
oesne
YeJeefJepeeer efpevejepe nQ, YeJe mebke njleej~
YeefJepeve legce iegCe ieeekes, nesles YeJeoefOe heej~~1~~
MecYeg vo
pee pee cebojces eewLee, leekes hetjye efoMe meerlee nw~
pee pee megjefieefj kes heefMece efoMe, meerleesoe veoer megieerlee nw~~
oesveeW veefo kes oef#eCe Gej, nQ eej eej Je#eejefiejer~
veefo keneR efJeYebiee ceOe-ceOe, pees eoMe nQ peue mJe Yejer~~2~~
Fve heJe&le Deewj veoer kes ceefOe, Jej #es$e efJeosn keneles nQ~
es Deblejeue kes #es$e meYeer, yeeerme efieveeS peeles nQ~~
Fve meyeceW DeejpeKeb[ kens, GveceW leerLekej nesles nQ~
eeer yeueosJe njer eeflenefj, es ceneheg<e efvele nesles nQ~~3~~
Je#eej efiejer nQ meye meesuen, pees kevekeJeCe& DeeYeeOeejer~
meye ceW nQ ket megeej eej, ceefCe kebevecee MeesYeekeejer~~
eleske efiejer hej veoer efveke, pees efmeket kenueelee nw~
GmeceW Deke=ef$ece mJeebefme, efpevecebefoj MeesYee heelee nw~~4~~
efpeveYeJeveeW ceW efpeveeefleceeeW, nQ MeeMJele efme kener peeleeR~
yeng jlveeW keer megvoj Deeke=efle, efJe Jeerlejeie ceve kees Yeeleer~~
jlveeW kes efmebnemeve Thej, eeflecee heeemeve mes jepeW~
Yeeceb[ue keer keebleer Ssmeer, efpememes keeser metjpe ueepeWs~~5~~
ceefCe cegee ueke jneR efpeveceW, $ee $e efhejW ceefnceeMeeueer~
{esjW efvele eeQme" ecej e#e, efvePe&j lece esle ecekeMeeueer~~
Jemeg cebieue Je Devethece nQ, cebieue Ie Oethe Ie[s MeesYeW~
ceefCe kebeve keer ceeueeesW Deew, heg<heeW keer ceeuee ceve ueesYeW~~6~

(248)

FbOJepe efJeOeeve

ceevemlebYeeW ceW efpevecetleea, oMe&ve kej ceeve ieefuele nesJes~

meye DeodYegle jevee jlveceeer, oMe&ke kee efceLee ceue OeesJes~~
eeflecebefoj Fke meew Dee" efyebye, meye heehe keueehe veMeeles nQ~
cegeerue#ceer kes efee JeuueYe, meyekees efMeJeceeie& efoKeeles nQ~~7~~
pees oMe&ve hetpeve kejles nQ, Jes jlve$ee efveefOe heeles nQ~
pees Jebove kejbs hejes#e meoe, Jes Yeer mJeelece megKe heeles nQ~~
yeme veeLe! megeMe legce megve kejkes, ejCeeW ceW Deeve hegkeeje nw~
Deye cegPekees Yeer eYeg heej kejes, yeme lesje Ske meneje nw~~8~~
Ieee
meye kece& efvekeboe, nj YeJe heboe, Deevebokeboe pees OeeJesW~
efvepe %eeveceleer kej, efvepe mebheefle Yej, cegefejcee Jej megKe heeJeW~~9~~
eR eercebojcesmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLele<ees[MeefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(249)

(hetpee veb.26)

cevojces mebyebefOe eeQleerme efJepeeeOe&

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
Jej DeOe& heg<kejerhe ceW, pees ces ceboj veece nw~
leekes meghetjye Dehej ceW, yeeerme osMe ueueece nQ~~
oef#eCe meg Gej Yejle SsjeJele kens pees #es$e nQ~
eeQleerme Fvekes ceOe heeeue Deke=ef$ece osn nQ~~1~~
oesne
Fvekes eeQefleme efpeveYeJeve, efpeveeeflecee iegCeKeeve~
Leehetb Yeefe mecesle ceQ, kejes mekeue keueeCe~~2~~
eR eercebojcesjes:hetJe&heefMeceoef#eCeesejmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed
Deeeveveb~
eR eercebojcesjes:hetJe&heefMeceoef#eCeesejmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesjes:hetJe&heefMeceoef#eCeesejmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe
YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeveejee bo
(eeueheee&veeLe osJe mesJe....)
leerLe&he Meg mJe efmebOeg veerj ueeFes~
ieYe&Jeeme og:Ke veeMe Deehe kees e{eFes~~

(250)

FbOJepe efJeOeeve

he Deef kes efpevesv, iesn hetpeles euees~

jesie Meeske veeMe kes, DeKeb[ meewKe ues Yeuees~~1~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbkegceeefo DeiebOe, mes efpevesv hetefpees~
jeie Deeie oen veeMe, hetCe& Meeble ntefpees~~he Deef.~~2~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
ev legue esle Meeefue, hegbpe kees jeeFes~
osn meewKe es[ Deelce, meewKe hegbpe heeFes~~he Deef.~~3~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbo keslekeer iegueeye, JeCe& JeCe& kes efueS~
ceejceuueneefj1 leerLe&veeLe eCe& ceW efoes~~he Deef.~~4~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Keerj hetefjkee peuesefyeeeB Yejee Leeue cesWs~
Deehe heeo hetpeles #egOee ceneJeLee nves~~he Deef.~~5~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerhe ceW kehetj peesefle DebOekeej kees nves~
Deejleer kejble Deblejbie OJeeble kees nves~~he Deef.~~6~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe iebOe uese Deefivehee$e ceW peueeFes~
ceesn kece& Yemce kees, G[ee meewKe heeFes~~
1. keeceosJe efJepeeer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(251)

he Deef kes efpevesv, iesn hetpeles euees~

jesie Meeske veeMe kes, DeKeb[ meewKe ues Yeuees~~7~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceelegefuebie1 Deece mesJe mevleje cebieeFes~
Deehe hetpeles efn efmeef mebheoe megheeFes~~he Deef.~~8~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
veerj iebOe De#eleeefo DeIe& kees yeveeFes~
cegefe Debievee efveefcee veeLe kees e{eFes~~he Deef.~~9~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
iebieveoer kees veerj, legce heo ceW Oeeje keb~
Meebefle kejes efpevejepe, eGmebIe kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe& meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
yeefeme #es$e efJeosn, YejlewjeJele Ske Fke~
meye eeQefleme efpeveiesn, heg<heebpeefue kej hetpentB~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOeefJepeeeOe&heJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
1. efJepeewje~

(252)

FbOJepe efJeOeeve

ieerleebo
ceboj megces hetJe& ceW meerlee veoer kes Gejs~
Jeve Yemeeue meceerhe kee osMe Deefle megvoj Mejs~~
leeceOe heeeue Delegue veJeket mes ceve kees njs~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~1~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLekeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deveghece megkee osMe ceW, <ed Keb[ jevee peeefvees~
leeceOe efJepeeejOe Delegue yengYeebefle ceefncee ceeefvees~~
efJeeeOejer JeerCee yepeekej, Yeefe Yej hetpee kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~2~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegkeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megboj cenekee kene, leeceOe heeeue mener~
Jeve Jesefokee Jeeheer megjeW kes, iesn keer Deveghece cener~~
cegefveJe=bo kejles Jebovee, efvepe kece& keefueceue kees njW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~3~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLecenekeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kekeJeleer megefJeosn ceW, jevee Deke=ef$ece peeefvees~
leeceOe heeeue Delegue, veJeket mebegle ceeefvees~~
DeekeeMeieeceer $e+ef<e cegveer, eeJeke meoe Yeeer kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~4~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLekekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej osMe DeeJelee& mejme, leeceOe efJepeeejOe efiejer~
ieeles efpevesej kee megeMe efvele, e#e efkeVej efkeVejer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(253)

Meeele efpeveeuee Jebovee, kejles YeefJeke Yeeer YejW~

eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~5~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeDeeJelee&osMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
nw #es$e ueebieefueJeefle&kee YeefJepeve meoe pevceW Jeneb~
YeJe yeefuueeeW kees kee kej, efMeJe eehle kej mekeles Jeneb~~
Fme ceOe jpeleeeue megKeo, yeng YeJe kes keuce<e njW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~6~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeueebieueeJelee&osMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Oeve Oeeve hetefjle mebheoe en heg<keuee Jej osMe nw~
efpeme ceOe heeeue kene, njlee YeefJeke ceve keuesMe nw~~
osJeebieveeeW efvele ceOegj mebieerle penB hej GejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~7~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej heg<keueeJeefle osMe ceW, efJepeeeOe& yeereeWyeere nw~
veJeket ceW Fke efpevemeove1, veeMes YeefJeke YeJe keere nw~~
mJeelcewke hejceevebo Dece=le, kes jefmeke iegCe efJemlejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~8~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jelmee efJeosn Delegue lee ceefOe, Deee&Keb[ efvejeheoe~
Fme osMe kes yeme yeere ceW nw, heefieefj Jej Mece&oe2~~
1. eqpevecebefoj~ 2.megKeoelee ~

(254)

FbOJepe efJeOeeve

$ewueeskeeveeeke kes iegCeeW keer, keerefle& yegOepeve efJemlejW~

eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~9~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megvoj megJelmee osMe ceW MeeMJele jpeleefieefj meesnvee~
veJeket jlveeW kes yeves, megjmee mes ceve ceesnvee~~
megj Dehmeje ceo&ue megJeerCee, kees yepee vele&ve kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~10~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cevenj ceneJelmee efJe<es, efJepeeeOe& heJe&le meesnlee~
iebOeJe& osJeeW kes ceOegj mebieerle, mes ceve ceesnlee~~
cegefve Jeerlejeieer kes leneb, Oeeveeefive mes YeJe Jeve pejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~11~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeceneJelmeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej JelmekeeJeefle osMe ceW, heeefo Deveghece ceeefvees~
efJeeeOejebs keer hebefeeeW mes, Yeer[ lenB hej peeefvees~~
FveefoieCe Deekes Jeneb, ceefCeceewefue vele Jebove kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~12~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej osMe jcee ceOe ceW, jpeleeef jlveeW keer Keveer~
YeJe kes efJepeslee veeLe keer, ceefncee peneb DeefleMee Ieveer~~
meew Fv efceue kej hetpeves kees, Dee jns Yeeer Yejs ~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~13~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(255)

(256)

FbOJepe efJeOeeve

megboj megjcee osMe ceW, efJepeeeOe& heJe&le meesnvee~

efkeVej ieCeeW keer yeebmegjer, OJeefve mes ceOegj ceve ceesnvee~~
Jej $e+efOeejer cegefve leneb, yengYeefe mes efJeejCe kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~14~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegjceeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe megheee peeve, ceefOe jpeleeef yeKeevee~

Deveghece megKe keer Keeve, Kesejheefle mes ceevee~~
efmeket lee ceeeEn efpevecebefoj megKekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~18~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegheeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

MegYeosMe jceCeeree efJe<es, efJepeeeOe& efieefj jpeleeYe1 nw~

efJeeeOejeW keer esefCeeeb, efpeve, cebefojeW mes meeLe& nQ~~
veie leerve keveer mes meefnle, yeng Yeebefle keer jevee OejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~15~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceCeereeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

ceneheee megefJ eosn , jpeleeeue DeefYejecee~

veJeketeW egl e es , megj ieeJeW efpeve veecee~~
efmeket lee ceeeEn efp evecebefoj megKekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~19~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneheeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jej cebieueeJeefle osMe ceW, jpeleeef yeereeWyeere nw~

pees peve veneR ee kejW, ueles meoe YeJe yeere nQ~~
Keieheefle2 meoe heefjJeejegle, efpeveJej megeMe JeCe&ve kejW~
eer efmeket efpevesv cebefoj, hetpe efMeJeue#ceer JejW~~16~~
eR eercebojcesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLecebieueeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jesuee bo
cebojces Dehej, veoer kes oef#eCe peevees~
Yemeeue kes heeme, heee osMe yeKeevees~~
ceOe Deeue efJepeeeOe& efpeveie=n mes megKekeejer~
hetpetB DeIe e{ ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~17~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osM e heekeeJeleer leeceef O e jpeleef i ejer nw ~

keveke jleve mes hetCe& DeefJeeue meewKeeer nw~~
efmeket lee ceeeEn , efpevecebefoj megKekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~20~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebKee osMe efJeosn osJe DemebKe Jeneb hes~
Deeles jnles efvele ecegefole efee leneb hes~~
leekes ceefOe efJepeeeOe&, efpeveie=n mes megKekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~21~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeMebKeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefuevee osMe efJeosn, YeJe veeve ceve ceesns~
leekes ceefOe efJepeeeOe& veJeketeW egle meesns~~

1. eeBoer kee~ 2. efJeeeOejheefle ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(257)

efmeket lee ceeeEn, efpevecebefoj megKekeejer~

hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~22~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeveefueveeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kegcegoe osMe efJeosn, ceOe jpeleefieefj meesns~
YeefJeceve kegcego efJekeeme, ev efkejCe mece meesns~~
efmeket lee ceeeEn, efpevecebefoj megKekeejer~~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~23~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLekegcegoeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(258)

FbOJepe efJeOeeve

osM e JeekeeJeleer jpeleeeue ceefO e Oeejs~

cegefveieCe efpeveJej oMe&, kejles megeMe GeejW~~
efmeket lee ceeeEn, efpevecebefoj megKekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, YeJe YeJe ogKe heefjnejer~~28~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOee osMe efJeosn, heeeue mes meesns~
mJeelece jme heeret<e, heerkes cegefve efMeJe peesnW~~efme.~~29~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

meefjlee osMe megceOe, Deveghece jpeleefiejer nw~

efpeveJee meefjlee le$e, YeefJeceve hebke njer nw~~efme.~~24~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeefjleeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe megiebOee jce, efpeveJee megjefYe Jeneb nw~

peve ceve nesle megiebOe, veie efJepeeeOe& Jeneb nw~~efme.~~30~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegiebOeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

meerleesoe veefo peeve, leekes Gej Yeeies~

Jeee osMe ceneve, heeeue ceefOe Yeeies~~efme.~~25~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe iebefOeuee peeve, peve ceve keceue efKeueeJes~

ceOe jpele veie efme, efpeveJee megOee efheueeJes~~efme.~~31~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebefOeueeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe megJeee jce, leeceefOe jpeleefiejer nw~

megj ueueveeeW efvele, DeeJeW Yeefe Yejer nQ~~efme.~~26~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegJeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceneJeeeosMe leeceW jnW veiesMee~
efpeveiegCe ieeles efvele, yeee efJe<Ceg censMee~~efme.~~27~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneJeeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

iebOeceeefueveer osMe, ceefOe jpeleeef leneb nw~

eeJeble ceueble, kee mecekelJe JeneB nw~~efme.~~32~~
eR eercebojcesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeceeefueveerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kegmegceuelee bo
hetjye heg<kej erhe DeOe& ceWs, Yejle#es$e oef#eCe efoMe peeve~
yeereeWyeere kene efJepeeejOe, efleme Thej veJe ket ceneve~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(259)

FveceW mes Fke efmeket hej, efpevecebefoj DeefJeeue DeefYejece~

ieYe&Jeeme ogKe veeMeve keejCe, DeIe& e{ee keb hejCeece~~33~~
eR eercebojcesjmebyebefOeYejle#es$eefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cebjoces kes Gej efoMe, SsjeJele Jej #es$e ceneve~
ceOe jpeleefieefj eeboer mece nw, $ee keveer egle Delegue efveOeeve~~
efleme hej efmeket ceW efpeveie=n, Deke=ef$ece Deveghece megKekeej~
hegvepe&vce og:Ke veeMeve nslet, DeIe& e{ee pepetB efe Oeej~~34~~
eR eercebojcesjmebyebefOeSsjeJele#es$eefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
cebojces kes hetjye Deew, heefMece efoMe yeeerme efJeosn~
oef#eCe De Gej efoMe ceW nQ, Yejle#es$e SsjeJele Sn~~
Fve meyekes ceefOe jpeleefiejer nQ, eeQefleme jpeleJeCe& Gvenej~
meyekes Fke-Fke ewleeuee kees, DeIe& e{ee vecetb iegCeOeej~~35~~
eR eercebojcesjes: hetJe&heefMeceoef#eCeesejmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
oMe& %eeve meg Ke Jeer e& es, eej Devebl e eceeCe~
cesjs Yeer iegCe hetefjes, engBi eefl e mes kej $eeCe~~1~~
meKeer bo(eeueDeeueesevee hee")
heg<kej Jej hetJe& keneJes, cebojefieefj ceOe megneJes~
efieefj hetjye Dehej efoMee ceW, yeefeme efJepeeejOe leeceW~~2~~

(260)

FbOJepe efJeOeeve

oef#eCe efoMe Yejle meg#es$ee, Gej SsjeJele #es$ee~

Fvekes oes jpele efiejerMee, nesles meye efceue eeQleermee~~3~~
Fve hes efpeveOeece kens nQ, Jes meye YeJe keuesMe ons nQ~
Gve Jebole mekeue megjsMee, nce hetpele eneR ncesMee~~4~~
cebojefieefj hetJe& efJeosns, meerlee veefo ceOe yens nQ~
De" #es$e veoer Gej ceW, efpeve Yeyeeng Gve Fke ceW~~5~~
De" #es$e veoer oef#eCe ceW, leerLexMe Yegpebiece GveceW~
cebojefieefj Dehej efJ eosns, meerl eesoe veoer yens nw~ ~6~~
De" #es$e veoer oef#eCe ceW, F&ej leerLekej GveceW~
De" #es$e veoer Gej ceW, efpeveJej vesefceeYe GveceW~~7~~
es eej efpevesMJej efvele ner, efJenjW meg efJeosnefve efyeeneR~
yeeerme efJeosn kens nQ, lenb hes <ed Keb[ jns nQ~~8~~
meyeceW DeejpeKeb[ Fke nw, leerLekej pevece melele nQ~
es Meeele leerLe& kejblee, efvele efJenjceeCe YeieJeblee~~9~~
YeefJepeve kees efvele megKe osles, YeJeYee mebke nj uesles~
en megve ceQ MejCes Deeees, YeJe YeJe ogKe mes Dekegueeees~~10~~
ns veeLe! Dejpe Fke cesjer, megefvees veeEn keefjes osjer~
Fme peie ceW YeceCe kejeees, eYeg keeue Deveble ieceeees~~11~~
efejkeeue efveieeso efveJeemee, cegefMkeue mes ngDee efvekeemee~
he=LJeer peue Deefive heJeve ceW, leveg Oej Oej efkeee cejCe ceQ~~12~~
peye Jevemheleer leveg heeees, veevee efJeOe mJeebie Oejeees~
keeEn hetue heueeW keer {sjer, keefnb keeWheue he$e Ievesjer~~13~~
keesF& kees jeQos Keees, keesF& Yeepeer meeie hekeees~
keeEn oce[er cetue efyekeees, keefnb kejJele eerj ogKeees~~14~~
pees og:Ke mens Devepeeves, veefnb cegKe mes peee yeKeeves~
Deefpe keef"ve keef"ve $eme ntJees, ue MebKe levet Oej cetJees~~15~~
efebJeer Keceue leve Oeejs, efyet Deeefoke DeJeleejs~
ceOegcekeKeer Yecej peg ntJees, leve Oej Oej hegefve hegefve cetJees~~16~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(261)

hebesefve heMeg leve Oeejdees, keeEn etj heMet yeve ceejdees~

mebkeuesMeYeeJe mes cejdees, leye vejkeieleer ceW hejdees~~17~~
ogKe Yeesies leneB Devevlee, legce peevele nes YeieJeblee~
vej eesefve ueF& peye ceQves, lenB Yeesies Yeesie meg ceQves~~18~~
efhej Yeer veefnb meelee heeees, veevee efJeOe ke G"eees~
keeEn F efJeeesie meees nw, Deeefve mebeesie Yeees nw~~19~~
keefnb Oeve peve ve ngS nQ, keefnb heefjpeve og ngS nQ~
keefnb leve ceW JeeefOe JeLee nw, mecejLe Deveee jee nw~~20~~
megjeesefve efueee Yeer og:Keer, meceefkele efyeve keYeer ve megkeKeer~
YeJeveef$eke ceW ceve JeeOeer, kece&efve keer Deeefo GheeOeer~~21~~
Fme efJeOe engBieefle ogKe heeees, megKe uesMe efveefcele Yejceeees~
efpevejepe ke=hee legce heeF&, meceefkele efveefOe neLe ceW DeeF&~~22~~
peye leke eYeg cegefe ve nesJes, en meceked jleve ve KeesJes~
yeme en ner Dejpe megveerpes, Debeflece meg meceeOeer keerpes~~23~~
Ieee
pee pee eeQleermee, jpeleefiejerMee, pee efpeveie=n eeQleerme pepetB~
kewJeue %eeveceefle efMeJemegKe mebheefle, nes cegPe eeheefle legceefnb YepetB~~24~~
eR eercebojcesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(262)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.27)

cevojces mebyebefOe <ed kegueeeue

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
cebojefiejer kes oef#eCeesej, efnceJeveeefoke veie kens~
<ed kegueefiejer es meemeles, efpeve hes efpeveeuee <ed jnW~~
megj vej Demegj Keieheefle meoe, Dee&ve kejW Jebove kejsW~
Meeer veneR Jenb peee keer, Fle Leehe kes Dee&ve kejW~~1~~
eR eercebojcesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eercebojcesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eercebojcesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke(eeuens oerveyevOeg)
iebiee veoer kees veerj nsce hee$e ceW Yeb~
pewvesv heeo Dee& mekeue leehe kees nB~~
efnceJeeve Deeefo nefiejer hes pewveYeJeve nQ~
pees hetpeles nQs Gvekes kejW heehe Meceve nQ~~1~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerefj kesMejeefo ceW kehet&j efceueeee~
efpeve heeohee ee& ceesn leehe efceeee~~efnceJeeve.~~2~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(263)

keeceeso Meece peerjkeeefo Meeefue ueeFes~

Jej hegbpe kees jeee, cees#e meewKe heeFes~~
efnceJeeve Deeefo nefiejer hes pewve YeJeve nQ~
pees hetpeles nQs Gvekes kejW heehe Meceve nQ~~3~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceekegbo ceeueleer iegueeye heg<he ueeFes~
eb=ieejnejceejpeeer1 kees e{eFes~~efnceJeeve.~~4~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeoece keueekevo ceesleeretj kes uee[t~
efpevesMe kees e{ee #egOee JeeefOe kees keetb~~efnceJeeve.~~5~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
eoerhe JeOe&ceeve2 peesefle peieceieele nw~
legce hetpeles efvepeelce peesefle peieceieele nw~~efnceJeeve.~~6~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie kehet&j efcee Oethe KesFes~
Deelece iegCeeW keer iebOe nsleg veeLe mesFes~~efnceJeeve .~~7~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Suee yeoece hegbie3 efejeWpeer cebieeFee~
efvepe mebheoe kes nsleg, veeLe kees e{eFee~~efnceJeeve.~~8~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. keeceosJe~ 2. ye{leer nggF&~ 3. megheejer~

(264)

FbOJepe efJeOeeve

veerjeefo DeIe& uese jlveLeeue cebs Yeb~

De#eeefveOeer kes nsleg veeLe Dee&vee keB~~
efnceJeeve Deeefo nefiejer hes pewveYeJeve nQ~
pees hetpeles nQs Gvekes kejW heehe Meceve nQ~~9~~
eR eercebojcesjmebyebefOeoef#eCeesejefoked<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
hee mejesJej veerj, megJejCe Peejer ceW Yeb~
efpeveheo Oeeje ose, YeJe JeeefjefOe mes GeB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
megJejCe heg<he cebieee, eYeg ejCeve Dehe&Ce keb~
JeCe& iebOe jme heeme, efJejefnle efvepe heo kees Je~b ~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
eleske DeIe&oesne
hetjye heg<kej erhe kes, <ed kegueefieefj DeefYejece~
he=Leked he=Leked hetpee efveefcele, hegve hegve keb eCeece~~1~~
Fefle eercebojcesmebyebefOe<edkegueeeuemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled~
MecYeg bo
hetjye heg<kej ceW efnceJeve efieefj, mJeCee&Ye Delegue DeefYejecee nw~
ieejn keteW ceW Deveghece Fke, efpeve efmeket hejOeevee nw~~
leeceOe heoce n yeere keceue, eerosJeer heefjkej men jepes~
Meeele efpeveie=n efpeveefyceye pepetB, meye ceesn kejce Deefjoue YeepeW~~1~~
eR eercebojcesmebyebefOeefnceJevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jpeleeYe ceneefnceJeve efieefj hes, nQ Dee" ket peve cevenejer~
Deveghece Fke efmeeeleve ceOe efpeveiesn Deke=ef$ece megKekeejer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(265)

n ceneheodce ceefOe keceue yeere, er osJeer heefjkej men jepeW~

Meeele efpeveie=n efpeveefyebye pepetB, meye ceesn kejce Deefjoue YeepeW~~2~~
eR eercebojcesmebyebefOeceneefnceJevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efve<eOeeeue lehle keveke keebleer, n kene efleefieb keceue yeeres~
Oe=efleosJeer jnleer heefjkej men, veJeketeW mes DeodYegle oerKeW~~
megj efmeket JeboW vele nes, ceefCe cegkegeW mes efpeveheo etceW~
nce DeIe& e{ekej efvele hetpeW, efhej YeJe Jeve ceW ve keYeer IetceW~~3~~
eR eercebojcesmebyebefOeefve<eOeheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veerueeeue efJe Jew[te&ceCeer n kesmeefj ceOe keceue leeceW~
keerleea osJeer jnleer GmeceW Fke efmeket veJe keteW ceW~~
cegefve Jewjeieer Yeer pee kejkes, efpeveie=n kees Jebove kejles nQ~
pees hetpeW Gvekees Yeefe meefnle, Jes YeJe JeeefjefOe mes lejles nQ~~4~~
eR eercebojcesmebyebefOeveerueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
keceer heJe&le eeboer mece nw, n hegb[jerke ceW keceue efKeues~
yeger osJeer heefjJeej meefnle, GmeceW jnleer cevekeceue efKeues~~
efvele Dee" ket ceW efmeket, efpeveYeJeve Devethece leeceW nQ~
nce hetpeW DeIe& e{e kejkes, efvehece megKemebheefle leeceW nQ~~5~~
eR eercebojcesmebyebefOekeceerheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efMeKejer kegueefieefj kebeve efJecee, ieejn keteW egle MeesYes nQ~
cenhegb[jerke n kes Yeerlej, hebkepe hej ue#ceer MeesYes nQ~~
heJe&le hej nw Fke efmeket, GmeceW efpevecebefoj jleveeW kee~
efpeveefyebye pepeW nce DeIe& efuees, efpeveYeeer nw YeJeoefOe veewkee~~6~~
eR eercebojcesmebyebefOeefMeKeefjheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(266)

FbOJepe efJeOeeve

hetCee&Ie&-oesne
<ed kegue heJe&le kes kens, <ed efpevecebefoj peeve~
hetpetB hetjCe DeIe& ues, efceues Yeso efJe%eeve~~7~~
eR eercebojcesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
Meeele efpeve Deeieej 1, he=L Jeerkeeef eke heefjCeceW~
GveceW efpeveJej efyebye, eflevekes iegCe keerl e&ve keb~~1~~
eeue(ns oerveyevOeg)
peeJeble <ed efnceJeble Deeefo kegueefiejer meejs~
pewv esv cetefl e&cebl e Delegu e Oeve OejW heejs~ ~
eer efm eket pew v emee kees eCeece nw ~
Deevevo kevo eerefpevevo kees eCeece nw~ ~1~~
efnceJeve efiejer megeej ueeKe2 ceerue kee TBee~
veie nw ceneefnceJeble ceerue Dee" ueKe TBee~~
efve<eOeeef meesue ueeKe ceerue lebgie kene nw~
veeru eeef ceW Fmeer lejn eceeCe jne nw ~ ~2~~
Fve heJe&leeW keer leuener ceW mJeCe& Jesefoeeb~
Gve yeere kes Geeve ceW nQ Je=#e hebef eeeB~ ~
leesjCe kevekeceeer nQ osJe kes YeJeve yeves~
Jeeheer leueeye kegb[ ket Deeefo nQ Ieves~~3~~
1. YeJeve ~

2. (100 eespeve 4000 ceerue 400000)~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(267)

<ed heJe&l eeW hes oes e lejhe Jesefoeeb yeveeR~

Gve ceOe jce GheJeveeW keer hebefeeeb IeveeR~~
Fve Gheefj ieejs Dee" veew veew Dee" ieej nQ~
ece mes kens es ket pees efke jlvemeej1 nQ ~~4~~
veie yeere neW cebs DemebKe keceue efKeues nQ~
pees he=LJeerkeeefeke ceefCeceeer meewiebOe efceues nQ~~
eer Deeefo osefJ eeeb Jeneb heefjJeej mecesl ee~
efpeveceele keer mesJee kes efuees ye ncesMee~~5~~
eleske keceue ceW megjeW kes cenue yeves nQ~
elesk e ceW efpeveOeece meoe heehe nves nQ~ ~
<ed heJe& l eeW hes Ske Ske ef m eket nQ ~
GveceW ef p eves M eies n ceW pew v es v he nQ ~ ~6~~
meew Fv meheefjJeej efJeYeJe meeLe ues
oMe&v e kejW Jebove kejW Deevevo mes
het pee kejW mebi eerl e Deew vele&v e kejW
FveefC eeeb Deew Dehmeje Yeer ve=l eleeR

DeeJeW~
YeeJeW~ ~
meoe~
cegoe~~7~~

Keie veeefjeeb Kesej Jeneb hes Yeefe kejs nQ~

Yetej2 cevegpe efJeee kes yeue mes oMe& kejs nQ~~
eejCe $e+<eer DeekeeMeieceve kej Jeneb peeles~
efpeveJebovee kejbs efv epeelce Oeeve ueieeles~ ~8~~
keefuekeeue ceW peeves keer Jeneb Meefe veneR nw~
DeleSJe ceQ hejes# e ceW ner Yeef e uener nw~ ~
ns veeLe! ke=heeef cegPe hes Deepe keerefpees~
meb m eej ceneef m eb O eg mes Gyeej ueer e f p ees ~ ~9~~
1. jlveeW mes yeveW~ 2. kece&Yetefceeeb ~

(268)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee
pee pee efpevejepee, Oece& efpenepee, pees legce iegCe keerle&ve kejneR~
mees %eeveceleer Jej efMeJeue#ceer Oej, Pe efpeveiegCe mebheefle JejneR~~10~~
eR eercebojcesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyebyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(269)

(hetpee veb.28)

efJeegvceeueer ces efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
efJeegv ceeueer ces heb ecees peeefv ees~
heefMece heg<kej DeOe& erhe ceW ceeefvees~~
leekes meesuen efpeve ewleeuee kees pepetB~
Deeeveve kej efvele eefle efpeveJej kees YepetB~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeeke(eeueveboerej hetpee....)
jsJeeveefo kees peue ueee, kebeve Ye=bie Yeb~
YeJe YeJe keer le=<ee efceee, Deelece Meg keB~~
efJeegv ceeueer megjMewu e1, hetpetb ceve ueekes~
meesuen efpevecebefoj efvele, JebotB nj<eekes~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueeeefieefj ebove iebOe, efIeme kehet&j efceuee~
efpeveheo hebkesn2 ee&, efvepe ceve keceue efKeuee~~efJeegvceeueer.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
1. cesheJe&le ~ 2. keceue ~

(270)

FbOJepe efJeOeeve

MeefMekej mece lebogue esle, Keb[ efJeJeefpe&le nQ~

efMeJejceCeer heefjCee nsleg, hegbpe meceefhe&le nQ~~
efJ eegv ceeueer megjMewu e, hetpetb ceve ueekes~
meesuen efpevecebefoj efvele, JebotB nj<eekes~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efmele kegcego veerue DejefJebo, ueeue keceue heejs~
ceoveeefjpeeer heohee, hetpetb megKekeejs~~efJeegvceeueer.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
hetjCeheesueer heemeej1, heeeme ceeuehegDee~
Dece=lemece efpeveheo hetpe, Deelece meewKe ngDee~~efJeegvceeueer.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCeoerhe kehet&j epeeue, peesefle Geesle kejs~
Deblej ceW Yeso efJe%eeve, ekes ceesn njs~~efJeegvceeueer.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe Deefive ceW peej, megjefYele iebOe kejs~
efvepe Deelece DevegYeJe meej, kece& keuebke njs~~efJeegvceeueer.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Suee kesuee heue Deece, pebyet efvebyeg njs~
efMeJekeeblee mebiece nsleg, legce ef{ie YeW kejW~~efJeegvceeueer.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
1. ceueeF&~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(271)

meefueueeefoke Je efceueee, kebevehee$e YejW~

efpeve mevcegKe DeIe& e{ee, efMeJemeeceepe JejW~~
efJ eegv ceeueer megjMewu e, hetpetb ceve ueekes~
meesuen efpevecebefoj efvele, JebotB nj<eekes~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~

efJeegvceeueer YemeeueJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
efJeegvceeueer ces Dehej heg<kej efJe<es~
Yemeeue Jeve megvoj Yetceer hej uemes~~
eej efoMee ceW eej efpeveeuee ceeefvees~
Deeeveve kej hetpeve, efJeefOeJeled "eefvees~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~

(272)

FbOJepe efJeOeeve

DeLeeke(eeueles ieg cesjs Gj yemees....)

YeeieerjefLe Jej leerLe& mes, Ie Yej heeJeve veerj~
hetpeBt efpeveheo leerLe& kees, efJeceue efJeMeg Mejerj~~
Yemeeue cebefoj pepeeW, Yekejve kes keepe~
ebeue efele kees jeske kes, heeTB efvepe meeceepe~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbkegce kesMej efcee kes, efpeveJej ejCe ceneve~
YeJe mebleehe efceeJeves, Deet efvele eefle Deeve~~Yemeeue.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
cegeeheue mece Meeefue ues, hebgpe keB efpevejepe~
De#ee mebheefle nsleg ceQ, legce iegCe ieeTB Deepe~~Yemeeue.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keceue keslekeer kegbo nw, megjle1 kes Gvenej~
cekej2 kesleg Deefj efpeve efJeYees, hetpetB ceoveefveJeej~~Yemeeue.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
mejme Fcejleer Leeue ceW, hetjCeheesefue meesneue~
#egOee efheMeeeer otj nes, ts ece kee peeue~~Yemeeue.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le mes hetefjle oerhe ues, peieceie peesefle uemeble~
ceveesYeJeve ceW %eeve keer, peesefle peues YeieJeble~~Yemeeue.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerehb
efveJe&heeceerefle mJeene~
1. keuheJe=#e~ 2. keeceosJe efJepeeer ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(273)

Oethe megiebefOele KesJeles, meewjYe1 nes engb Deesj~

ceesn kejce Deefj veeMeles, og:Ke Yeies oce leesj~~
Yemeeue cebefoj pepeeW, Yekejve kes keepe~
ebeue efele kees jeske kes, heeTB efvepe meeceepe~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oethebb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ieVee heue Debietj ues, mejme ceOegj cevenej~
Gece efMeJeheue nsleg ceQ, hetpetb legce heo meej~~Yemeeue.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOeeefoke Je ues, efpeveheo hetpe kejble~
efvepe Deelece iegCe mebheoe, efceueleer Deeve legjble~~Yemeeue.~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengBpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
hejce meewKe oeleej, hejce heg<e hejceelcee~
hejceevebo efveOeeve, eflevekeer2 eefleke=efle ceQ pepetB~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesedl~
1. megieefvOe~ 2. eeflecee ~

(274)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
efJeegvceeueer ces ceW, Yemeeue Jeve peeve~
hetjyeefoMe efpeveie=n pepeeW, meewKe DehetJe& efveOeeve~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefmLelehetJe&efokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hebece ces Yetefce hej, Yemeeue kes ceeeEn~
oef#eCe efoMe efpeveOeece kees, Deet og:Ke veMeeefnb~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleoef#eCeefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefieefj hebece Yetefce hes, Yemeeue megKekeej~
heefMece efoMe efpeveiesn kees, pepetB meewKe Yeb[ej~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleheefMeceefokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeegvceeueer veie Delegue, Yemeeue Jeve efme~
Gej efoMe efpeveJesMce kees, Dee&le nese mece=~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleGejefokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-meesj"e
Yemeeue efpeveiesn, hebececes kes kens~
hetjCe DeIe& mecesle, hetpetb ceve Jee keee mes~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeYemeeueJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(275)

(276)

FbOJepe efJeOeeve

DeiebOe ues megiebOe nsceheeef$ekee Yeb~

jeie Deeie oen Meebefle, nsleg Dee&vee keb~~heebeJeW.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~

<eef Meecepeerj Meeefue esle hegBpe kees Oeb~

leerve ueeske keer DeKeb[ mebheoe kees ceQ Jeb~~
heeb eJeW megces ceW DehetJ e& veboves Jeves~
ewleiesn hetpeles DehetJe& meewKe os Ieves~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefuuekee iegueeye kegbo, heeefjpeele ues efuees~
ceervekesleg1 kes peeer, efpevesv heeo ceW efoes~~heebeJeW.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceBtie ceesokeeefo efce ceeuehethe Leeue ceW~
YetKe jesie Meebefle nsle hetpentB ef$ekeeue ceW~~heebeJes.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
JeOe&ceeve oerhe ues, kehetj peesefle pJeeue ntB~
JeOe&ceeve %eevepeesefle, efee ceW efJekeeme ntB~~ heebeJes.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
esle eboveeefo efcee Oethe KesG Deefive ceW~
kece& Me$eg Yemce neWe Oetce2 nesle DeYe3 ceW~~heebeJes.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Deece, mebleje, Deveej, eerheueeefo ues efuees~
cees#e meewKe nsleg veeLe heeokebpe ceW efoes~~heebeJeW.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

1. #eerj meceg~ 2. eqpevecebefoj ~

1.keeceosJe~

efJeegvceeueerces veboveJeve efpeveeuee hetpee

mLeeheveeieerleebo
megjefiejer hebece ceW Oeje mes, Gheefj eespeve heeBe meew~
vebove megJeve Deeflejce leJej, hebefeeeB yeng Yeebefle mees~~
eejeW efoMee ceW pewvecebefoj, eej Gece peeefvees~
efpeveefyebye keer kej Leehevee, hetpeve eneR hej "eefvees~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebeecej bo
(eeueheee&veeLe osJe mesJe....)
ogiOeJeeefOe&1 mJe veerj mJeCe&hee$e ceW Yeb~
kece&hebke #eeueves ef$eOeej heeo ceW keb~~
heebeJeW megces ceW DehetJe& veboves Jeves~
ewleiesn2 hetpeles DehetJe& meewKe os Ieves~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~

2. OegBDee~ 3.DeekeeMe

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(277)

Jeeefj iebOe Meeefue heg<he DeVe1 oerhe Oethe ues~

eerheueeefo kees efceueee DeIe& ues pepetb Yeues~~
heeb eJeW megces ceW DehetJ e& veboves Jeves~
ewleiesn hetpeles DehetJe& meewKe os Ieves~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOepeue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~
heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
efvele eefle hetpeW n<e& mes, Fv vejsv heCeerv~
hejceeuneove keejCes, OeeJeW efvele cegveerv~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOevevoveJevemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
ieerlee vo
Dehej heg<kej DeOe& ceW ceefOe, heebeJeeb megjefieefj kene~
vevove efJeefheve ceW hetJe&efoked, efpeveie=n Devethece efJe uene~~
ebeue ceveesceke&efJepeslee2, meeOegieCe Jebove kejW~
nce hetpeles efvele DeIe& ues, YeJemebleleer Keb[ve kejW~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJevehetJe&efoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. >ewJese~

2. ceveheer yeboj kees JeMe kejves Jeeues~

(278)

FbOJepe efJeOeeve

megjMewue hebece ceW meoe vebove megJeve efJeKeele nw~

oef#eCe efoMee ceW efpeveYeJeve, hetpeW YeefJeke njmeele nQ~~
ebeue ceveesceke&efJepeslee , meeOegieCe Jebove kejW~
nce hetpeles efvele DeIe& ues, YeJemebleleer Keb[ve kejW~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveoef#eCeefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hebece megjeeue1 ceW efJeefheve2, vebove Delegue ceefncee Oejs~
heefMece efoMee ceW pewveie=n, DeefleMeeYejer eeflecee Oejs~~ebeue.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveheefMeceefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megjMewue efJeegvceeefue ceW, veboveJeveer le hebefe mes~
peve ceve njs Gej efoMee kes, ceefCeceeer efpevemee3 mes~~~~ebeue.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveesejefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&oesne
efJeegvceeueer ces ceW, veboveJeve DeefYejece~
eejeW efoMe ceW efpeveYeJeve, efveleeefle keb eCeece~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeveboveJeveefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

1. ces ~ 2. Jeve~

3. efpevecebefoj~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(279)

efJeegvceeueerces meewcevemeJeve efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveevejsv bo
efJeegvceeueer veboveJeve mes, Thej Delegue Ieveer nw~
mee{s heeheve menme meg eespeve, hes meewceveme Jeveer nw~~
eejeW efoMe ceW eej efpeveeuee, efpeveeeflecee efJeuemeblee~
Deeeveve kej hetpetB efveleeefle, meewKe Yejes YeieJeblee~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb meesj"e
heeekej kees veerj, hebkepe Jeeefmele Ye=bie ceW~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kebeve Je mece iebOe, mekeue oen nj Meebefle os~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesleermece JejMeeefue, hegbpe Oejle veJeefveefOe heueW~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(280)

FbOJepe efJeOeeve

yesu ee njefmebieej, meewjYe hewues ieieve ceW ~

Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
IesJej hesveer Deeefo, IeeCe veeve ceve megKe kejW~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCecee oerheke peesefle, Yeebefle efleefcej kees #ee kejs~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie Jej Oethe, Deefive hee$e cebs Kesekes~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
oeef[ce Deece Debietj, mejme ceOegj heue ueeekes~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOeeefo efceueee, DeIe& e{eTB eerefle mes~
Jeve meewceveme cebPeej, efpevecebefoj hetpeeW meoe~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(281)

heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~

heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
efvele efpevesej JesMce, Mele FbeW mes Jebe nQ~
eflevekeer hetpeve nsleg, ceQ kegmegceeBpeefue efvele keB~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehe
sled~
oesne
kevekeeeue1 hebece efJe<es, Jeve meewceveme jmeeue~
hetjyeefoMe ceW efpeveYeJeve, Dee& nB pebpeeue~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJevehetJe&efoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megjefieefj Jeve meewceveme ceW, oef#eCe efoMe efpeveOeece~
eqlevekeer efpeveeeflecee pepetB, hetCe& nese meye keece~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveoef#eCeefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(282)

FbOJepe efJeOeeve

hetCee&Ie&
heb ececes ceW efJ eef h eve, meew cevemeb Deef Yejece~
hetjCe DeIe& e{ee kes, pepetb eej efpeveOeece1~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~

efJeegvceeueerces heeb[gkeJeve efpeveeuee hetpee

efJeegvceeueer ces ceW, Jeve meewceveme Deveth e~

GejefoMe efpeveJesMce kees pepele efceues efvepehe~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveGejefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

DeLe mLeeheveevejsv bo
(eeuehejce hejbpeesefle....)
megjefieefj hebece Jeve meewcevemeb Fmemes Thej peevees~
eespeve menme De"eFme peekes, heeb[gkeJeve mejOeevees~~
eej efpeveeuee eej efoMee ceW, cegefveceve kegcego2 efJekeemeer~
eflevekes eer efpeveefyebye eneb ceQ, LeehetB efvepemegKe Yeemeer~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb vejsv vo
meerlee meefjlee3 kees peue ueskes, efpeveheo Oeej keB ceQ~
YeJe YeJe keer DeIe4 keere[ Oeeskes, iegCeceefCeceeue OeB ceQ~~

1. 2. ces~

1. eqpevecebefoj~ 2. esle keceue ~ 3. veoer, 4. heehe~

mJeCee&eue2 Jeve meewceveme, heefMeceefoMe efpeveiesn~

FvJebe efpeveefyebye kees, hetpetB Oej ceve vesn~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeewcevemeJeveheefMeceefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(283)

(284)

FbOJepe efJeOeeve

efJeegvceeueer heeb[gkeJeve ceW, eej efpeveeuee YeemeW~

pees peve hetpeW Yeefe YeeJe mes, mees ceve keceue efJekeemesW~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerjer kesMej efIeme ebove, keebeve jme mece oerKes~
efpeveheo mejefmepe hetpeve kejles, veMeW leehe meye leerK1es~~efJeegvceeueer.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
#eerjefmebOeg kes hesve nej mece, De#ele Deceue DeKeb[s~
legce mevcegKe cebbs hegbpe e{eles, heehe hegbpe meye Keb[W~~efJeegvceeueer.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keceue kesJe[e yesuee ebhee, keuhele megceveeW mes~
ceoveohe&2 Yebpeve efMeJejbpeve, pepetB mJeCe& megceveeW3 mes~~efJeegvceeueer.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Kegjcee Meke&jheejs Keepes, leepes Ie=lejme hetjs~
vegkeleer yejheer Deeefo e{ekej, #egOee Jesoveer etjW~~ eqJeegvceeueer.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ieesIe=le Yej kes oerhe peuee kes, efpeveheo hetpetB Deekes~
oe cenue kees keB ekeeefMele, Deblej peesefle peueekes~~efJeegvceeueer.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Deieg leiej efmele ebove iebefOele, Oethe megDeefive peueekes~
efvepeDeelece DevegYeJe jme eies, kece& Deveble peueekes~~

efJeegvceeueer heeb[gkeJeve, ceW eej efpeveeuee YeemeW~

pees peve hetpeW Yeefe YeeJe mes, mees ceve keceue efJekeemesW~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keke&efkee1 Keyet&pee eerheue, ieVee ceOegj cebieekes~
Gece Dece=le heue eKeves kees, ejCe e{eTB Deekes~~efJeegvceeueer.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele ceeuee e, oerhe Oethe heue ueeTB~
Deveghece jlve$ee efveefOe nslet, legce heo DeIe& e{eTB~~efJeegvceeueer.~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
eemegke efce megiebOe peue, #eerjesoefOe meceesle~
efpeveheo Oeeje ceQ keB, eflengbpeie Meebleer nsle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~

1. leere~ 2. keeceosJe ceo, 3. heg<he~

1. keke[er~ 2. YeJeve ~

heeefjpeele kes heg<he ues, eerefpeveejCe mejespe~

heg<heebpeefue mes hetpeles, efceues efvepeelece meewKe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&
meesj"e
meye YeJeeW kes nsleg, hejce efme megKe kes efveuee2~
vecetb vecetB ceQ efvele, kegmegceebpeefue kej YeeJe mes~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJevemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(285)

ceesleeroece vo
megjeeue hebece ceW DeefYejece, Jeveer hebe[gke Deeflejce ueueece~
efpeveeuee hetjye efoMe ceW peeve, pepeW kej pees[ kejes efMeJeLeeve~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJevehetJe&efoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megjeer1 efJeegvceeueer veece, mejme Jeve heeb[gke cegefve efJeeece~
efpeveeuee oef#eCe efoMe ceW meej, pepetB kej pees[ kejes YeJe heej~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveoef#eCeefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kevekeheJe&le2 hebece efMeJekeej, megJeve heeb[gke ceW megj heefjJeej~
efpeveeuee heefMece efoMe jlveeYe, pepetb efpeveveeLe kejes efMeJeueeYe~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveheefMeceefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
megJeCee&eue hebece hejOeeve, megheeb[gkeJeve nw meewKe efveOeeve~
efpevesejie=n Gej efoMe peeve, Yejes cece DeeMe pepetb Fn Leeve~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveGejefoefipeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
megjefieefj hebece ceW megYeie, heeb[gkeJeve Deeflejce~
eej efpeveeuee eej efoMe, hetpe uentb efvepe Oece&~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheeb[gkeJeveefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~
1. ces ~ 2. ces~

(286)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
MecYeg vo
pee pee efJeegvceeueer ces, en DeodYegle MeesYee heelee nw~
eespeve eewjemeer menme legbie, Meeele Deveble kenueelee nw~~
yeng JeCe& jlvecee yengle otj, Thej kevekeeYe megnelee nw~
Jew[te& etefuekee veerueJejCe, Gece efJe mes ceve Yeelee nw~~1~
he=LJeer hej Yemeeue Jeve nw, Jeve Jesoer eejeW Deesj kener~
Jeve ceW kehet&j le hebkeleer efnbleeue leeue gce1 hebefe keneR~~
keoueer2 ueJeueer oeef[ce ueJebie, ebheke veejbie le MeesYeW~
hegbveeie veeie melehe$e heveme, ceuueer DeMeeske le Yeer MeesYeW~~2~~
jceCeere leJej yesueeW mes, keesefkeue keer keue keue OJeefveeeW mes ~
SsjeJele neLeer kes efJeejCe, efJeeeOej osJe egieefueeeW mes~~
ceesjeW keer vele&ve eer[e Deew, Megke3 eYe=efle4 heef#eeeW kes jJe mes~
ceve ceesn jne meye peve kee Jeve, efkeVeefjeeW kes JeerCee jJe mes~~3~~
meewOece& Fb Deeefoke megj kes, yeng YeJeve yeves nQ efvele Jeneb~
leesjCe ejeW hes efpeveeeflecee, YeefJepeve kes heeleke njW Jeneb~~
Jeeheer heg<keefjCeer veerj Yejer, hebkepe kegcegoeoer hetue efKeues~
eleske peblegieCe YeefJepeve kes, peve peve kes Jenb hes oe efceues~~4~~
Fme Yemeeue kes eejeW efoMe, efpeveYeJeve Deke=ef$ece Yeemes nQ~
pees oMe&ve hetpeve Yeefe kejW, Jes Deblej%eeve ekeemes nQ~~
DeekeeMeieceve $e+erOeejer, cegefveieCe Yeer efJeejCe kejles nQ~
hejceeveboece=le heerkej kes, ecejepe Me$eg kees njles nQ~~5~~
Fme Jeve mes heeBe Meleke eespeve, Thej veboveJeve MeesYe jne~
Gmemes mee{s heeheve npeej, eespeve hes Jeve meewceveme kene~~
Gmemes DeeFme menme kene, eespeve hes heeb[gke Jeve meesns~
Fve meyecebs jevee hetJe& meMe, osKele ner YeefJepeve ceve ceesns~~6~~
1. Je=#e~ 2. kesuee~ 3. leeslee~ 4. Deeefo~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(287)

eejeW Jeve kes meesuen efpeveie=n, Deveghece DeefJeveeMeer ceeves nQ~

ele#e hejes#e efkemeer efJeefOe Yeer, pees hetpeW Jes og:Ke neves nQ~~
heeb[gkeJeve keer efJeefoMeeDeeW ceW, MegYe heeb[gke Deeefo efMeueeeW nQ~
leerLekej kes pevceeefYe<eske, nesves mes hetpe kenees nQ~~7~~
pee pee meesuen efpeveewleeuee, pee pee efpeve DeefYe<eJehetl1eefMeuee~
pee pee efpeve cebieue ueeskeesece, pee pee efpeveMejCe DehetJe& efceuee~~
pee pee efpeveosJe Decebieuenj, pee pee peie ceW cebieue keerpes~
cegPe %eeveceleer kes meJe& oes<e, njkes meye megKe cebieue keerpes~~8~~
Ieee
2
3
pee hebece megjveie , hebece ieefleeo, hebece4 eeefjle oeve kejs~
pee hebece kesJeue, %eeveceleer kej, hebe hejeJe=le5 neve kejs~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<ees[MeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

1. DeefYe<eske mes heefJe$e~ 2. ces~ 3. cees#e~ 4. eLeeKeele~ 5.heefjJele&ve~

(288)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.29)

efJeegvceeueer ces mecyevOeer eej iepeoble

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeDeef[uue bo
Decej erhe heg<kej ceW, megjefieefj heebeJeeW~
leekes efJeefoMee veeieoble eG peeveJeeW~~
leehes MeeMJele efpevecebefoj efMeJe ej nQ~
Deeeveve kej pepele, efceues YeJe heej nw~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peobleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peobleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peobleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekejesuee vo
(eeueDenes peieled iegosJe)
ecegvee meefjlee Debyeg1, kebeve Peejer Yeefjes~
YeJe lehe Meerleue nsleg, efpeveheo Oeeje keefjes~~
efJeegvceeueer ces, efJeefoMee kes iepeoblee~
MeeMJele efpeveie=n efme, hetpetb eer YeieJeblee~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe kesMej mebie, keveke keesjer Yeefjes~
Deefue iegbpele JejiebOe, efpeveheo ee&ve keefjes~~
1. >eerj~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(289)

efJeegvceeueer ces, efJeefoMee kes iepeoblee~

MeeMJele efpeveie=n efme, hetpetb eer YeieJeblee~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
nej leg<eej1 meceeve, lebogue OeJeue DeKeb[s~
efJeceue efJeMeo iegCe nsleg, hegbpe keb DeIe Keb[s~~efJe.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjle kes yeng heg<he, veevee JeCe& JeCe& kes~
keecepeeer efpeveosJe, Dehet Deehe ejCe hes~~efJe.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeuetMeener Keerj, ceOegj Fcejleer ueees~
pevece pevece keer YetKe, veeMeve nsleg e{ees~~efJe.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke peesefle ekeeMe, efveMe DebOesj njs nw~
oerheke mes efvepe hetpe, ceve DebOesj js nw~~efJe.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe megiebefOele Kese, efoMe efoMe meewjYe hewues~
efpeveheo hebkepe mese, kece& pejW yeng cewues~~efJe.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ueereer Deece Deveej, Devebveeme heue ueeees~
Deveghece heue keer DeeMe, kejkes Deehe e{eees~~
1. yejhe

(290)

FbOJepe efJeOeeve

efJeegvceeueer ces, efJeefoMee kes iepeoblee~

MeeMJele efpeveie=n efme, hetpetb eer YeieJeblee~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue heue Deeefo efceueee, keveke Leeue Yej ueerves~
#eeefekeueyOeer1 nsleg, eYeg legce Dehe&Ce keerves~~efJe.~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
#eerjesoefOe Gvenej, GppJeue peue }s Ye=bie ceW~
eerefpeveejCe mejespe, Oeeje osles YeJe efces~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
megjle kes megce uese, eYeg heo ceW Dehe&Ce keB~
keeceosJe ceo veeMe, heeTB Deevebo Oeece ceQ~~11~~
heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
Deke=ef$ece efpeveJej YeJeve, iepeobleesW hej peeve~
eflevekeer hetpeve nsleg ceQ, megceve e{eTB Deeve~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOeiepeovleheJe&lemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehe
sled~
eewyeesue vo (eeuecesjer YeeJevee)
megjefieefj kes Deeivese efJeefoMe ceW, meewceveme iepeoble kene~
jleveceeer en heJe&le megboj, meele ket mes MeesYe jne~~
ces efveke eer efmeket hej, efpevecebefoj efJe jleveceeer~
Jeneb Meefe veefnb ieceve kejve keer, Dele: pepetB legce ejCe eneR~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: DeeiveseefJeefoMeeeebmeewcevemeiepeovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1.>eJe#eeefeke YeeJe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(291)

mJeCee&eue vew$e+le efJeefoMe ceW, efJeegleYe iepeoble efohes~

veJe keteW egle lehlekevekeefJe1, efovekej ueefppele meble2 efhes~~
megjefieefj meefVeOe efmeket hej, efpevecebefoj efMeJeieceve cener~
Jeneb Meefe veefnb ieceve kejve keer, Dele: pepetB legce ejCe eneR~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: vew$e+leefJeefoMeeeebefJeegleYeiepeovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hebece megjefieefj kes JeeeJes3, iebOe ceeoveeeue meesns~
mJeCe&JeCe&cee meele ket egle, megj vej efkeVej ceve ceesns~~
megj veie meefVeOe efmeket hej ,efpeveie=n Deveghece Deeue cener~
Jeneb Meefe veefnb ieceve kejve keer, Dele: pepetB legce ejCe eneR~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: JeeeJeefJeefoMeeeeb iebOeceeoveiepeovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces kes F&M eeve keesC e ceW, ceeueJebl e iepeobl e jns~
efJe Jew[te&ceCeer mece Deveghece, veJeketeWegle meble kenW~~
megjefieefj meefVeOe efmeket hej, efpeveie=n MeeMJele efme keneR~
Jeneb Meefe veefnb ieceve kejve keer, Dele: pepetB legce ejCe eneR~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: F&MeeveefJeefoMeeeeb ceeueJeodiepeovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&oesne
hebece megjefieefj kes efJeefoMe, neLeer oble meceeve~
iepeobles eG nQ leneB, efpeveie=n pepetB eOeeve~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegie&peovleefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~
1. leheeS meesves mes meMe ~ 2. neslee ngDee~ 3. heefMece-Gej kes ceOe keer efoMee~

(292)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
jesuee vo
pee pee efme cenble, pee pee eer YeieJeblee~
pee pee veeefo Deveble, pee pee Oece& Oejblee~~
pee pee megj vej Fv, vecele meoe efMej veekes~
pee pee cegefveieCe Je=bo, JeboW DeefKeue Oeje kes~~1~~
en YeJe Jeve efJekejeue, efvele1 ve oerKes keesF&~
MeeMJele efvele ef$ekeeue, eer efpevecebefoj nesF&~~
Fme YeJe JeeefjefOe yeere, MejCe veneR keesF& peevees~
MejCeeiele eefleheeue, efpeveJej YeJeve yeKeevees~~2~~
YeJe kee YeceCe Deheej, hebe ekeej kene nw~
Je #es$e De keeue, YeJe De YeeJe jne nw~~
Deye leke keeue Deveble, yeng heefjJele&ve keerves~
Deye Deeees legce heeme, YeceCe peueebpeefue oerves~~3~~
ceQ ntB Ske DeveeLe, leve Yeer meeLe ve osJ es~
Ske legcnejer Yeefe, YeJe YeJe ogKe nj uesJes~~
ceQ ntB meyemes efY eVe, ef eew l eve mJeheer ~
legce oMe&ve kej veeLe, heeees megKe Deveheer~~4~~
en leve DeMegefe mJeYeeJe, efvepe Deelece Megefe osJee~
kece& k eueb k e efJ eYeeJe, ot j kejes efpeveos J ee~~
jlve$ee mes Meg , hejceefJ eMeg cenelcee~
Deelece DevegYeJe heee, MeerIe yevetB hejceelcee~~5~~
DeeeJe yebOe Deveble, YeJe YeJe YeceCe kejeJeW~
eYeg Fvekees hejmebie, YeJe YeJe ceeefnb ueeJeW~~
kecee& eJe kees jesk e meb J ej meb l e 2 kejs nQ ~
veeLe legcnejs heeme, yengefJeOe kece& Pejs nQ~~6~~
1. eneB mes yeejn YeeJevee Meg nQ~ 2. meeOeg~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(293)

heg<eekeej ef$eueeske, ceOe kener $eme veeueer~

TOJe& DeOe: ceOeueeske, yeenj ceW veYe Keeueer~~
$eme veeueer kes ceeefn b, $eme mLeeJej peerJ ee~
engbieefle kes ogKe heee, YeceCe kejble meoerJee~~7~~
legce ejCeebyegpe Oeee, kece& keuebbke peueekes~
ueeske efMeKej hes peee, Deelece Meg yeveekes~~
ogue&Ye ceeveg<e eesefve, ogue&Ye eer efpevemesJee~~
ogue&Ye meceefkele jlve, mebece nw ogKe sJee~~8~~
eer efpeveOece& ceneved, Deveghece meewKe kejblee~
osJ es efv eleeefl e oeve, kesJeue eer YeieJebl ee~~
YeJe Jeve cebs efejkeeue, ceQves YeceCe efkeee pees~
pewveOece& efyeve veeLe, engBieefle Jeeme efkeee pees~~9~~
Deye legce Oece& efpevesMe, heee Yeees OeveJeevee~
efpeveiegCe mebheo nsleg, efvele pepetB efMeJeoevee~~
Fb meceeve efJ eYetefl e, eeJeefle& mece Yeesiee~
legce heo Yeefe efJeYetefle, mes heerkes meye Yeesiee~~10~~
Ieee
pee pee iepeoblee, efpeveie=n meblee, pee megKe Deveghece Deeue cene~
pees legce heo OeeJeW, kece& peueeJeW, %eeveceleer efMeJe meewKe uene~~11~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeelegie&peovleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

(294)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.30)

efJeegvceeueer ces mecyevOeer Meeuceefue Je=#e

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveevejsv bo
(eeueFn efJeefOe jepe kejs.......)
heefMece heg<kej DeOe& erhe ceW, ceOe keveke efieefj meesns~
leekes oef#eCe Gej efoMe ceW, YeesieOeje1 ceve ceesnW~~
Gej keg F&Meeve keesCe ceW, heg<kejJe=#e megneJes~
oef#eCe osJekeg Deeives2 efoMe, Meeuceefue le ceve YeeJes~~1~~
oesne
oesveeW le keer MeeKe hej, Yetkeeefeke3 efpeveiesn~
efpevecetleea keer Leehevee, keB Yeefe Yej vesn~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: F&Meevevew$e+lekeesCemebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesjes: F&Meevevew$e+lekeesCemebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesjes: F&Meevevew$e+lekeesCemebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebjesuee vo
(eeuecesjer YeeJevee.......)
heeekej kee peue DeefleMeerleue, hee hejeie megJeeme efceuee~
jeieYeeJe ceue OeesJeve keejCe, Oeej keB ceve kebpe4 efKeuee~~
1.YeesieYetefce~ 2.hetJe& oef#eCe kes ceOe keer efoMee~ 3.he=LJeerkeeef eke ~ 4.keceue~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(295)

(296)

FbOJepe efJeOeeve

he=LJeerkeeefeke le MeeKee hes, efpevecebefoj peie hetpe kenW~

pees peve hetpeW Yeefe YeeJe mes, Jes heo ef$eYegJeve hetpe uenW~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kesMej efIeme kehet&j efceueeee, Yecej hebefeeeB Deeve he[sW~
efpeveheo hetpeve mes veMe peeles, kece& Me$eg Yeer ye[s-ye[s~~he=LJeer.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
eb ebefkee mece efmele lebogue, hegbpe e{eTB Yeefe Yejs~
Dece=le keCe mece efvepe meceefkele iegCe heeTB DeefleMee MegKejs~~he=LJeer.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
keuheJe=#e kes megceve megiebefOele, heeefjpeele Jekegueeefo efKeues~
keeceyeeCeefJepeeer efpeveJeuueYe ejCe pepele veJeueefyOe1 efceues~~he=LJeer.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
jmeieguuee jmehetCe& Debojmee, keueekebo heemeej2 efuees~
Dece=leefheb[ meMe vesJepe mes, efpeveheo hebkepe hetpe efkees~~he=LJeer.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
nscehee$e ceW Ie=le Yej yeeer, peesefle peues lece veeMe kejs~
oerheke mes kejles efpeve hetpeve, oe heue keer Yeebefle njs~~he=LJeer.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deefivehee$e ceW Oethe peueekej, De kece& kees oiOe kejW~
efvepe Deelece kes YeeJekece& ceue, Je kece& Yeer Yemce kejWb~~

he=LJeerkeeefeke le MeeKee hes, efpevecebefoj peie hetpe kenW~

pees peve hetpeW Yeefe YeeJe mes, Jes heo ef$eYegJeve hetpe uenW~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~

1.#eeefeke oMe&ve Deeefo veJe #eeefeke YeeJe~ 2.ceueeF&~

1. 2. ejCekeceue~

heue Debietj Devebveemeeefoke, mejme ceOegj ues Leeue Yejs~

veJe #eeefeke ueyOeer heue Fgke, hetpetb legce heeoeype1 Kejs~~he=LJeer.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele ceeuee e, oerhe Oethe heue DeIe& efueee~
ef$eYegJeve hetefpele heo kes nslet, legce heoJeeefjpe2 DeIe& efkeee~~he=LJeer.~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
ecegvee meefjlee veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
efpeveheo Oeeje osle, Meebefle kejes meye ueeske ceW~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
Jekegue ceeueleer hetue, megjefYele efvepekej mes egves~
efpeveheo hebkepe Dehe&, eMe meewjYe engbefoMe Yecs~e~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
cegefeJeOet Yejleej, eerefpeveJej kes efyecye nQ~
hetpettb efMeJe kejleej, heg<heebpeueer e{ee kes~~
Fefle eerefJeegvceeueercesmebyebefOeeJe=#emLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(297)

jesuee bo
heefMece heg<kej erhe, megjefieefj kes F&Meeves~
heodce Je=#e keer MeeKe, Gej efoMe hejOeeves~~
leehes eerefpeveiesn, veevee jlveceeer nw~
ce=legbpeefe efpeve efyebye, hetpetB meewKe cener nw~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kevekeeeue vew$e+le Meeuceefue gce ceve YeeJes~
oef#eCe MeeKee Gheefj, efpeveJej YeJeve megneJes~~
Gvekes eer efpeveefyecye, Deke=ef$ece DeefJekeejer~
hetpetB DeIe& e{ee, heeTB efMeJeeflee heejer~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie& Fve le kes heefjJeej, DeieefCele Meee yeKeeves~
Gve meye ceW megjJe=bo, JewYeJe mebegle ceeves~~
eefleosJeve1 ie=n ceeefnb, efpeveie=n MeeMJele peevees~
hetjCe DeIe& yeveee, hettpele ner efMeJe Leevees~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOemeheefjJeejheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
Jeerlejeie efJe%eeve Ieve, meJe&meej ceW meej~
JebotB eer efpeveosJe kees, efpeveeeflecee DeefJekeej~~1~~
1. eleske osJeeW kes~

(298)

FbOJepe efJeOeeve

(eeuens oerve yevOeg......)

pee jlveceeer Je=#e es Deveeefo Deveblee~
pee heb ejlve JeCe& efmeket Oejbl ee~~
pee pee efpevesv osJe kes, pees YeJeve kens nQ~
pee pee efpevesv cetefle&eeb, pees heehe ons nQ~~1~~
efpevecebefojeW ceW Iebefkee Deew efkebefkeCeer yepeW~
JeerC ee ce=obie yeebmegjer, mebieerle nQ mepes~ ~
cebieue keueMe Deew Oethe Ie Deveske Oejs nQ~
pees osJe osefJeeeW kes meoe efee njs nQ~~2~~
jlveeW keer mJeCe& ceesefleeeW keer ceeefuekeeeW nQ~
keewMese1 Jee meMe jlve keer OJepeeeW nQ~~
GveceW yeves nQ efmebn, nefmle nbme yewue pees~
ceetj, ee, ie[, ev, mete& keceue pees~~3~~
Fve oMe ekeej efevn mes efeefvnle nQ OJepeeeW~
pees YeeieCeeW kees meoe ner heeme yegueeeW~~
es jlveceeer nese kes Yeer Jeeeg mes efnueW~
DeodYegle DemebKe jlve nQ Fme he ceW efceueWs~~4~~
eles k e pewv eiesn ceW jevee Deveb l e nw~
eleske ceW ner Fke meew Dee" pewveefyebye nQ~~
eleske ceW leesjCe ogJeej2 jlve kes yeves~
efpeveosJe ceevelebYe3 Jeneb ceeve kees nveW~~5~~
es pewveYeJeve nQ meoe mevceeie& kes oelee~
efvepe DeeefeleeW kees mele ceW nQ cegefeeoelee~~
Fve veece kes pehes mes veMes Yetle keer yeeOee~
Jeblej efheMeee esle etj, ie=neW keer yeeOee~~6~~
Fvekes kejs pees oMe& Jes YeJeefmebOeg lejs nQ~
pees Yeefe mes hetpeve kejW Jes meewKe Yejs nQ~~
1. jsMeceer~ 2.ej~ 3. ceevemlecYe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(299)

Fme ueeske ceW Oeve Oeeve heg$e heew$e kees heeles~

eesMe keer meer mebheoe hee ceewpe G[eles~~7~~
efpeveOece& ceW Deefleiee{ esce Oeejles meoe~
Hej ueeske ceW Fveefo efJeYeJe heeJeles cegoe~~
heMeeled eneb leerLe& keer heoJeer kees Oeej kes~
leerLekejeW kee Oece&ee peie ceW eueekes~~8~~
Deen&vle efJeYeJe heee kes YeieJeble yevesbies~
Jes cegefeJeuueYee kes Yeer lees keble yeveWies~~
Fme efJeOe mes veeLe Deehekeer keerleea kees ceQ megveer~
DeleSJe MejCe Deehekeer ueer megve kes legce Oegveer~~9~~
yeme Ske DeeMe Deepe cesjer hetefjes eYees~
ceesneefo kece& JewefjeeW kees etefjes eYees~~
yeme ceQ mJeeb efvepe Deelcee kees Meg kebiee~
mecekelJe Meg %eeveceleer efmeef Jebiee~~10~~
oesne
eYeg legce ceefncee Deiece nw, legce iegCejlve Deveble~
Fke iegCe ueJe Yeer heee ceQ, leB YeJeeefyOe Deveble~~11~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOeheg<kejMeeuceefueJe=#eefmLeleefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(300)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.31)

efJeegvceeueer ces mecyevOeer <ees[Me Je#eej

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeieerlee bo
kevekeeef1 efJeegvceeefue ceW pees hetJe& Dehej efJeosn nQ~
GveceW kens Je#eej efieefj meesuen megJeefCe&ceosn2 nQ~~
Gve hes efpeveeuee MeeMJeles megjJebe meesuen peeefvees~
efpevecetefle& keer kej Leehevee, enB hes ceneslmeJe "eefvees~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb
ecegvee veoer kee leerLe&mece peue, hetCe& Ie Yej ueeFes~
ceve DeeefOe JeeOeer Meebefle nslet, veeLe ejCe e{eFes~~
Je#eejefieefj kes efpeveYeJeve, meesuen Deke=ef$ece megKe YejW~
pees hetpeles efvele eeJe mes, Jes cegefe ueuevee kees JejW~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&jJeeefmele iebOe efIeme, Ievemeej megjefYele ueeFes~
DeeveboIeve efvepe Deelecee kes, eehle nsleg e{eFes~~
1. ces~ 2. megJeCe&cee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(301)

(302)

FbOJepe efJeOeeve

Je#eejefieefj kes efpeveYeJeve, meesuen Deke=ef$ece megKe YejW~

pees hetpeles efvele eeJe mes, Jes cegefe ueuevee kees JejW~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
cegefvejepe ceve mece OeJeue lebogue, hegbpe mevcegKe oerefpees~
Deevebo kebo DeKeb[ efvepe, Deelece Delegue iegCe ueerefpees~~Je#eej.~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceboej kegbo keobye ceuueer, heeefjpeele emetve ues~
Pe<ekesleg1 efJepeeer efpeveejCe, hetpele Deueewefkeke iegCe efceueW~Je#eej.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerKeb[ Meke&j oefOe efJeefceefele Keerj het[er Deeefo nQ~
heeret<e2 efheb[ meceeve e mes hetpeles efpeveheeo nQ~~Je#eej.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCejlve oerheke neLe ceW ues Deejleer efpeveveeLe keer~
kejles efces Deblej efleefcej, efhej peesefle eies %eeve keer~~Je#eej.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Oethe Oetheeeve Deieefve ceW, KesJeles og:Ke veeMe nes~
efebleeceCeer mece efebefleles, heueoeefe %eeve efJekeeme nes~~Je#eej.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
veejbie veeRyet Deece kecejKe, F#eg Dece=leheue Ieves~
efpeve hetpeles Jeebefle heues, efMeJeJeuueYee kes heefle yeveW~~

Je#eejefieefj kes efpeveYeJeve, meesuen Deke=ef$ece megKe YejW~

pees hetpeles efvele eeJe mes, Jes cegefe ueuevee kees JejW~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele heg<he e, oerheke megOethe heueeefo nQ~
Jej keuhele efpeveheo pepeW, ceebies efyevee heueoeefe nQ~~Je#eej.~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
meerleeveoer megveerj, efpeveheo hebkepe Oeej os~
Jesie nB YeJeheerj, MeebleerOeeje Meebeflekej~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee keceue iegueeye, ebhe ecesueer ues Ieves~
efpeveJej heo DejefJebo, hetpele ner megKe mebheoe~~1~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe-eleske-DeIe&oesne
leerLekej eeflehe1 es, meJe& efJeIve njleej~
ceQ efvele hetpetB eeJe mes, MeeMJele megKe oeleej~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeJe#eejheJe&lemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled~

1.keeceosJe~ 2. Dece=le~

1. eefleefyebye~ 2.efveke ~

vejsv bo
heefMece heg<kej DeOe& erhe ceW, megjefieefj hetJe& efoMee ceW~
meerlee veefo kes Gej le mes, Yemeeue ef{ie2 leeceW~~
efe$eket Je#eej Deeue hej, efpevecebefoj megKekeejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeefe$eketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(303)

(304)

FbOJepe efJeOeeve

heeket Je#eej otmeje, heg<kejeOe& ceW peevees~

Gmekes eej ket ceW Deveghece , efmeket Fke ceevees~~
efpeve ewleeuee MeeMJele DeefJeeue, hetpetB kece& efJe[ejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheeketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefueveket Je#eej Delegue nw heehe hebke ceue OeesJes~
pees peve Fmekes efmeket kees, hetpeW meye ogKe KeesJes~~
efpeveie=n keer efJe DeefleMee heejer, YeefJepeve ceve megKekeejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeveefueveketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkeMewue Je#eej Devethece, megj efkeVej ceve YeeJes~
megJejCe efJe mes mete& lespenj, efpevecebefoj ceve YeeJes~~
efJ eeeOej efJ eeeOeefjeeB Yeer iegC e ieeJeW ef elenejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeSkeMewueketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleeveefo kes oef#eCe le hej, osJeejCe meceerhes~
veie ef$eket Je#eej megJeefCe&ce, eej ket mes oerhes~~
efmeket efpevecebefoj DeodYegle, cegefveceve mece DeefJekeejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeefe$eketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efieefj JeweJeCe kene Je#eeje, YetOej1 cegkegceCeer nw~
efmeket kee eer efpevecebefoj efebleejlveceCeer nw~~

Jebove kejves Jeeues YeefJe kes, YeJe Yee mebkenejer~

megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJeweJeCeketJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

1. heJe&le~

1. eqme YeieJeeve~

Debpeve veie Je#eej Deke=ef$ece, DecejieCeeW mes meesns~

Fme Thej hejceelce efvejbpeve1, kee efpevecebefoj meesns~~
Jeve Jesoer Jeeheer leesjCe mes, megjie=n mes efelenejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeDebpeveJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deelceebpeve Je#eej Dee"Jeeb, Delegue efveOeer kees Oeejs~
Fme hes efmeket kees pees peve, hetpeW cees#e efmeOeejW~~
ce=legbpeefe efpeveJej kee cebefoj, DeefKeue Deceue iegCeOeejer~
megjvej Jebefole efpeveeeflecee kees, efveleeefle Oeeske nceejer~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeDeelceebpeveJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ces kes heefMece efoMe ceW nw, Dehej efJeosn kenelee~
meerleesoe meefjlee yenves mes, GYee Yeeie yeb peelee~~
meefjlee oef#eCe Yemeeue kes, ef{ie Je#eej efiejer nw~
eeJeeve Gheefj efpevecebefoj, hetpetB heehe njer nw~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeeeJeeveJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeJeeved Deeue Je#eeje, eej ket egle meesns~
kevekekeebefle mes efmeket mes, Delegue Dehetjye meesns~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(305)

(306)

FbOJepe efJeOeeve

efpevecebefoj ceW ce=lebgpeefe keer, eeflecee meewKekejer nQ~

DeIe& e{ekej ceQ efvele hetpetB, YeJe Yee leehe njer nQ~~10~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeefJepeeJeevedJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

YeJeefJepeeer keer eeflecee ceefCecee, hetpele heehe njs nQ~

efvele eefle Oeeve OejW pees Gvekee, Jes eceheeMe1 njs nQ~~14~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemete&ceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

DeeMeerefJe<e Je#eej mJeCe&mece, efJeefJeOe ie=neW kees Oeejs~

efmeket hes eer efpevecebefoj, kece& keeefuecee ejs~~
heeemeve efpeveeeflecee megvoj, efmebnemeve hes jepes~
pees peve hetpeve Jebove kejles, kece& Dejeroue Yeepes~~11~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeDeeMeerefJe<eJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

veeieceeue Je#eej YetefceOej2, veJeefveefOe JewYeJeMeeueer~

efmeket ceW efpeveewleeuee, Deveghece efJe ceefCeceeueer~Y~eJe.~~15~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeveeieceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Deeue megKeeJen yeng megKeoelee eejket mes meesns~

pees peve efmeket kees JeboW, ef$eYegJeve kes heefle nesnW~~
meeOetpeve DeekeeMeceeie& mes, efpeveJebove kees Deeles~
pees peve hetpeW ee Oej ceve, Jes Deveghece megKe heeles~~12~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegKeeJenJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerleesoe kes Gej le ceW, YetleejCe efveke ceW~
ebceeue Je#eej ceveesnj, osJe jceW Gme le ceW~~
eej ket ceW efmeket Fke, efpevecebefoj DeefYejecee~
ceQ Fle DeIe& e{ekej hetpetB, heeTB efMeJe efJeeecee~~13~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeevceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mete&ceeue Je#eej DeveesKee, metjpelespe uepeeJes~
efmeket ceW efpeveJej cebefoj, cegefveceve kegcego1 efKeueeJes~~
1. esle keceue~

osJeceeue Je#eej meesueJeeb, mJeie&hegjer mece MeesYee~

eej ket ceW Ske ket hej, efpeveie=n Delegue DeveesKee~~YeJe.~~16~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeosJeceeueJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
megjefieefj hebece kes GYee, hetJe& Dehej efoMe peeve~
meesu enefi eefj Je#eej kes, efpeveie=n pepetB ceneve~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<ees[MeJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblese MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
efpeveJej kes iegCe jlve, Delegue Deveble Deheej nQ~
efieveves keer veefnb Meefe, uesMe kentb iegCeceeefuekee~~1~~
1. ce=leg~ 2. heJe&le~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(307)

ieerlee vo
pee pee efiejer Je#eej kes, meesuen efpeveeuee iegCe Yejs~
pee pee efJeosnebs ceW melele, yeeerme keer jevee kejW~~
Fve Ske-Fke kes ceOe ceW, yenleer efJeYebiee veefo leneb~
pees kegueefiejer leue kegb[ mes, efvekeueer efceues meerleeefocee~~2~~
elesk e heJe&l e veerueefi eefj, meerl ee-efmeleesoe mheMe&les~
Gej efoMeer Je#eej efieefj, efve<eOeeef veefo mheMe&les~~
meye nQ megJeefCe&ce keebeflecee, Deew eej keteW mes efohes~
heJe&le efveke kes ket hej, efokekevekee kes ie=n efoheW~~3~~
meefjlee efveke kes ket hes, efpeveiesn Deke=ef$ece kens~
ceefOe-ceOe kes oes ket hes, Jeblej megjeW kes ie=n jnW~~
Jeve Jesefokee leesjCe Delegue, heg<keefjefCeeeb peue mes YejeR~
meye ket kes engbefoMe yeieereer, MeesYeleeR MeeMJele Kejer~~4~~
pees YeJe Yee YeeYeerle nQ, Jes ner efpeveeuee Jeboles~
pees YeJe YeJeoefOe leerj nQ, Jes oMe& kej DeIe Keb[les~~
pees ceesn jeie De s<e Me$et, ceejves kees eenles~
Jes ner efpevesej heeohebkepe efee ceW efvele Oeejles~~5~~
pees legce MejCe ceW Dee iees, ecejepe Yeer Gvemes [jW~
pees legce Jeeve ceW { jnW, ceesneefj Gvemes Yee kejW~~
legce veece De#ej pees peheW, Jees Deelce DevegYeJe heeJeles~
legce Jee megOeejme1 pees eKeW, Jees hejce Deevebo heeJeles~~6~~

(308)

FbOJepe efJeOeeve

meye evLe ceW ieeee megeMe, eefle ceW Je=<eYe1 meye meeOeg ves~
megvekej eYees legce keerefle& kees, Deye Dee ieee ntB heeme ceW~~
j#ee kejes ee vee kejes, yeme veeLe! Deehe eceeCe nQ~
pees Deehekee kele&Je nes, Jen keerefpees yeme ceeve nw~~8~~
oesne
YeJenj efpeveJej cetefle&eeb, njW mekeue YeJepeeue~
efMeJeue#ceer efnle %eeveceefle, Jebove kejs ef$ekeeue~~9~~
eR eerefJ eegvceeueercesjmebyebefO eJe#eejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

yeng efJeIvekej jesieeefo Yee, Meeskeeefo ceeveme JeeefOeeeb~

legce Yeefe kejles MeerIe ner Yeie peebe DeeefOe GheeefOeeeb~~
Jeblej efheMeeeeefoke Yeebkej, eesj etj eneefo Yeer~
yeeOee ve efkebefele kej mekeW, efpevekees MejCe nw Deehekeer~~7~~
1. Dece=le ~

1. eefleJe=<eYeeeee& efleueeseheCCeefekelee&~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(309)

(hetpee veb.32)

efJeegvceeueerces kes eeQleerme efJepeeeOe&

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeoesne
heefMece heg<kej erhe ceW, hetJe& Dehej megefJeosn~
oef#eCe-Gej ceW Yejle-SsjeJele Jej vesn~~
yeefeme #es$e efJeosn Deew, YejlewjeJele peeve~
eeQefleme heeeue efJe<es, efpeveie=n hetpetB Deeve~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeyemebleefleuekee bo
iebieeveoer meefueue Meerleue kegbYe ceW nw,
Oeeje keb cegPe ceveesiele ceue njs nw~
eeQleerme heefieefj kes efpevecebefojeW keer,
hetpee keB peiele Jebe efpevesejeW keer~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&jJeeefmele megiebefOele iebOe ueekes,
hetpetB legcnW oe leehe JeLee efceekes~~eeQleerme.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

(310)

FbOJepe efJeOeeve

keeceeso Jeemeceefle lebogue MegYe ueeee,

De#ee DeKeb[ heo nsleg legcnW e{eee~
eeQleerme heefieefj kes efpevecebefojeW keer,
hetpee keB peiele Jebe efpevesejeW keer~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
peeleer keobye DejefJebo emetve ueeee,
e=bieejnej ceoveeefj1 legcnW e{eee~~eeQleerme.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
cewmetjheeke2 yejheer hekeJeeve ueeTB,
heeret<e efheb[mece mJeelece mJeeo heeTB~~eeQleerme.~~5~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j Jee|eke3 efMeKeecee oerhe ueeTB,
hetpetb legcnW oe ceesn meYeer efceeTB~~eeQleerme.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie megjefYe Oethe peueee kejkes,
Deelcee efJeMeg cegPe nesle peg kece& peuekes~~eeQleerme.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Debietj Deece Deceo Deveej ueeee,
meJee&Le&efmeef heue nsleg legcnW e{eee~~eeQleerme.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. e=bieej nw nej efpemekee Ssmee ceove-Gmekes Me$eg-efpevesvosJe~
2. cewmetj eeble keer yejheer~ 3. yeeer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(311)

veerjeefo Je kej DeIe& megJeCe& Leeueer,

hetpetb legcnW veefnb ceveesjLe peee Keeueer~
eeQleerme heefieefj kes efpevecebefojeW keer,
hetpee keB peiele Jebe efpevesejeW keer~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
iebieveoer kees veerj, legce heo Oeeje ceQ keb~
Meebefle kejes efpevejepe, eGmebIe kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe& meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
efJeegvceeueer ces eGefoMe eeQefleme heefieefj~
Gvekes eer efpeveiesn, he=Leked he=Leked hetpeve keB~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeefJepeeeOe&heJe&lemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefuef#eb ehesled~
oesne
meerleeveefo Gej lejhe, Yemeeue Jeve heeme~
keeosMe jpeleefiejer, efpeveie=n pepetB ngueeme~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLekeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megkee ceOe ceW heeeue cevenej~
efmeket ceW efpeveYeJeve, pepetB meoe megKekeej~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegkeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

(312)

FbOJepe efJeOeeve

osMe cenekee ceOeer, heeeue DeefYejece~

efmeket kee efpeveYeJeve, hetpetB keB eCeece~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLecenekeeosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe kekeeJeefle efJe<es, efJepeeejOe megKekeej~
YeJeefJepeeer kes efpeveYeJeve, hetpetB YeJe og:Ke ej~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLekekeeJeleerosMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeeJelee& megefJeosn ceW, heeeue jpeleeYe~
leekes eer efpeveiesn kees, hetpetB kejes ke=leeLe&~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeDeeJelee&osMeefmLeleefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ueebieueeJeefle efJe<es, jpeleeeue megKekeej~
efmeket hej efpeveYeJeve, hetpetB megeMe Geej~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeueebieueeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heg<keuee ceW Deeue, efJepeeejOe cevenej~
leekes eerefpeveiesn kees, hetpetB efMeJe megKekeej~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heg<keueeJeleer ceefOe, heeeue megKeOeece~
efpeveie=n kes efpeveefyebye kees, hetpetB efvele efMeJeOeece~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeheg<keueeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meerlee kes oef#eCe lejhe, osJeejCe meceerhe~
Jelmee kes efJepeeeOe& kee, efpeveie=n pepetB hegveerle~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(313)

(314)

FbOJepe efJeOeeve

osMe megJelmee ceOe ceW, efJepeeejOe iegCeOeece~

Gme hes efpevecebefoj pepetB hejceevevo eoeced1 ~~10~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe ceneJelmee ceOeer, heeeue cevenej~
efpevecebefoj kes efyebye kees, hetpetB efMeJe kejleej~~11~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeceneJelmeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe JelmekeeJeefle efJe<es, heeeue megKekeece~
leehes efpeveie=n efpeveke=leer2, hetpetB YegJeve ueueece~~12~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLeJelmekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jcee osMe efJeosn ceW, jpeleeeue iegCeceeue~
efpeveie=n kes efpeveefyebye kees, hetpetB peie eefleheeue~~13~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe megjcee ceOe ceW, heeeue DeefYejece~
efpeveewleeuee kees pepetB, heeTB cees#e efveOeeve~~14~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLemegjceeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
jceCeeree megefJeosn ceW, heefiejer3 heeYe4~
efpeveie=n keer efpevecetefle& kees, pepetB veceeTB ceeLe~~15~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLejceCeereeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe cebieueeJeefle leneB, Keie heJe&le megKeceeue~
efpevecebefoj ceW cetefle& keer, hetpee keB ef$ekeeue~~16~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&efJeosnmLecebieueeJeefleosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

jesuee vo
YemeeueJeve heeme, meerleesoe veefo oeeW~
heeeosMe efJeosn, ceefOe heeef kenees~~
leehes eerefpeveiesn, meye YeJeee1 efJeveeMeW~
pees hetpeW Oej vesn, kesJeue %eeve ekeeMeW~~17~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

1. osves Jeeues~ 2. eeflecee~ 3. efJepeeeOe& heJe&le~ 4. eeboer kee ~

1.mebmeej YeceCe~

osMe megheee ceeefnb, jpeleeeue ceve ceesns~

leehes eerefpeveOeece, megj efkeVej ceve ceesns~~
leekes eer efpeveefyebye, YeefJe YeJe ee efJeveeMeW~
pees hetpeW Oej eerefle, kesJeue %eeve ekeeMeW~~18~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegheeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cenheee megefJeosn, leeces jpeleefiejer nw~
Gmehes eer efpeveJesMce, DeodYegle meewKeefmejer nw~~ leekes.~~19~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneheeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
osMe heekeeJeefle ceefOe ceW heefiejer nw~
$ee keveer egle jce, efpeveie=n Delegue eer nw~~leekes.~~20~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeheekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebKee osMe efJeosn, MebKe OJeveer penB ietBpes~
yeere jpeleefieefj Ske, efpevecebefoj megj hetpeW~~leekes.~~21~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeMebKeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(315)

(316)

FbOJepe efJeOeeve

veefueveeosMe DehetJe&, MeeMJele efme kene nw~

yeere jpeleefieefj MeerMe, efpeveie=n efvele kene nw~~
leekes eer efpeveefyebye, YeefJe YeJe ee efJeveeMeW~
pees hetpeW Oej eerefle, kesJeue%eeve ekeeMeW~~22~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeveefueveeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kegcegoe osMe Devethe, efMeJe kee ceeie& ekeemes~
yeere jpeleefieefj es, efpeveie=n Deveghece Yeemes~~leekes.~~23~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLekegcegoeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

JeekeeJeefle osMe, yeere jpeleefieefj Oeejs~

veJe keteW ceW Ske, efpeveie=n YeJeoefOe leejs~~
leekes eer efpeveefyebye, YeefJe YeJe ee efJeveeMeW~
pees hetpeW Oej eerefle, kesJeue%eeve ekeeMeW~~28~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeekeeJeleerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

meefjlee osMe efJeosn, n KeC[eWegle meesns~

yeere kene efJepeeeOe&, efpeveie=n mes ceve ceesns~~leekes.~~24~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemeefjleeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe megiebOee ceOe, Keie heJe&le ceve ceesns~

Fveefoke mes Jebe, efpevecebefoj Fke meesns~~leekes.~~30~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegiebOeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

veefo kes Gej ceeefnb, YetleejCe meceerhes~

JeeeosMe efJeosn, yeere jpeleefieefj oerhes~~leekes.~~25~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe iebefOeuee yeere, jpeleefiejer jpeleeYee~

veJe keteW ceW Ske, efpevecebefoj ceefCe DeeYee~~leekes.~~31~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebefOeueeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

osMe megJeee ceOe, heeeue DeefJekeejer~

veJe keteW ceW Ske, efpevecebefoj megKekeejer~~leekes.~~26~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLemegJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

iebOeceeefueveer osMe, heefiejer ceefOe Oeejs~

jlveceeer Fke ket, efpevecebefoj kees Oeejs~~leekes.~~32~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeceeefueveerosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

ceneJeee osMe, DeieefCele efJeYeJe Oejs nQ~

yeere jpeleefieefj esle, efpeveJej mee Oejs nQ~~leekes.~~27~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeceneJeeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

vejsv vo
heefMece heg<kej DeOe& erhe ceW, megjefieefj oef#eCe peevees~
Yejle #es$e kes ceOe heefieefj, veJe keteW egle ceevees~~

iebOee osMe efJeosn, jewhe Deeue mes meesns~

$ee keveeregle jce, Thej efpeveie=n meesns~~leekes.~~29~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeheefMeceefJeosnmLeiebOeeosMeceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(317)

efmeket kes efpevecebefoj ceW, jleveceeer eeflecee nQ~

pees peve DeIe& e{ekej hetpeW, uenW Delegue ceefncee nQ~~33~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeYejle#es$eceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeegvceeueer kes Gej ceW, SsjeJele MegYe peevees~
ceOe jpeleefieefj hes Fke meew oMe, Keie veiejer mejOeevees~~
efmeket kes efpevecebefoj ceW, jleveceeer eeflecee nQ~
pees peve DeIe& e{ekej hetpeW, uenW Delegue ceefncee nQ~~34~~
eR eere fJ eegv ceeueerc esjmebyebefOeSsjeJele#es$ eceOeefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeegvceeueer ces GYee ceW, yeefeme #es$e efJeosn kens~
oef#eCe-Gej GYee Yeeie ceW, YejlewjeJele #es$e jnW~~
Fve eeQleerme #es$e kes ceefOe ceW, Ske Ske efJepeeejOe nQ~
meyekes eeQefleme efpeveYeJeveeW kees hetpetb efMeJemegKekeejke nQ~~35~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOehetJe&heefMeceoef#eCeesejefokedelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
eeQl eerm eeW ef J epeeeOe& kes , Deke= ef $ece efp eveOeece~
eflevekeer iegCeceeuee kentB, nese meheue cece keece~~1~~
MecYeg vo
pee pee efJeegvceeueer megjefieefj, pees Mele FveW mes Jebefole nQ~
pee pee Gmekes hetjye heefMece, yeeerme Deeue efJepeeejOe nQ~~

(318)

FbOJepe efJeOeeve

pee pee megjefieefj oef#eCe-Gej YejlewjeJele oes #es$e kens~

pee pee Fvekes ceefOe heeeue, es meye efceuekes eeQleerme kens~~1~~
Fve efieefj keer henueer keveer hej, DeefYeeesie osJe kes YeJeve yeves~
otpeer keveer hes efJeeeOej, Gve veiej Ske meew oMe efieveveW~~
leerpeer keveer hes veJe keteWegle, efmeket Fke nw GveceW~
De" keteW hes megjie=n peevees, pees efmeket efpeveie=n GmeceW~~2~~
meye heeeue eeboer mece nw, meyeceW efJeeeOej jnles nQ~
meye hej Jeve GheJeve Jesoer nQ, jlveeW keer jevee kenles nQ~~
pees nQ efJeosn kes yeefeme efieefj, nQ MeeMJele kece&Yetefce GveceW~
YejlewjeJele kes jpeleeeue, yeme Devlej he[lee Fve e ceW~~3~~
enb hej nQ eewLes keeue meMe, Deeoer Deew Devle meMe jevee~
efJeeeOej ceW peeleer kegue Deew, meeefOele $ee1 efJeee kees Oejvee~~
$ee keejCe mes efJeee heekej, Kes ieceveeefoke2 yeng he OejW~
Fme nslet mes es peve ceeveJe, efJeeeOej meeLe&ke veece OejW~~4~~
es Keie Deke=ef$ece ewleeuee, ceW peeles Jebove kejles nwb~
keesF& keesF& oer#ee ueskej, lenB kece& kee efMeJe Jejles nQ~~
efJepeeejOe kes efpevecebefoj ceW, yeng jlveceeer efpeveeeflecee nQ~
megj vej efJeeeOejieCe hetpeW, es ce=legbpeefe keer Ghecee nQ~~5~~
pees ceveeseesie mes yebOes kece&, Jes Goe Deee kes heueles nQ~
pees Jeeve eesie mes yebOes kece&, Yeer Goeeiele nes efKejles nQ~~
pees keeeeesie mes yebOes kece&, Jes Yeer meyekees ogKeoeeke nQ~
es DeMegYe kece& kes Goe meYeer, kees jesie Meeske Yeeoeeke nQ~~6~~
efpeve ejCeeW keer hetpee kejles, Gve DeMegYe kece& meye Pe[les nQ~
DeefleMeekeejer neW hegCe yebOe, Gvekes ceveJeebefle heueles nQ~~
Jes ece mes Fv eeJeleea, yeve cenehegCe jme eKeles nQ~
hegve ceesn Dejer kee MeerMe kee, Jes cegefe jceeheefle yeveles nQ~~7~~
1. peeefle, kegue Deewj meeOevee mes efme~

2. DeekeeMe ceW~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(319)

(320)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.33)

oesne
legce Yeeer heeret<e heer, peve peve nges efveneue~
%eeveceleer efvepe mebheoe, Yegieles MeeMJele keeue~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeelegeEeMeledefJepeeeOe&heJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

efJeegvceeueerces mebyebefOe <ed kegueeeue

efpeveeuee hetpee

ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~

eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~

~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

DeLe mLeeheveeoesne
heefMece heg<kej erhe ceW, n kegue heJe&le peeve~
eflevekes eer efpeveOeece kees, hetpetB ee "eve~~1~~

eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~

eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeYegpebieeeele bo (vejsvb heCeervb...)
heeesjeefMe1 kees veerj Peejer Yejekes~
Devebles YeJeeW keer le=<ee kees yegPeekes~~
kegueeer2 neW kes efpeveeieej3 hetpeeW~
Devebles YeJeeW kes ogKeeW mes yeetb pees~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehetjeefo ebove efIemee Yej keesjer~
ceneceesn mebleehe veeMees Ievesjer~~kegueeer.~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. #eerj meceg ~ 2. kegue heJe&le~ 3. efpevecebefoj ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(321)

megOeemetefle1 mece lebogueeW kees Oegueees~

ef eoeveb o ewl eve heer et<e heees ~ ~
kegueeer neW kes efpeveeieej hetpeeW~
Devebles YeJeeW kes ogKeeW mes yeetb pees~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
mejespeele2 keunej3 ceboej ueekes~
ceneceej4 peslee eYet kees e{ekes~~ kegueeer.~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
keueekebo ue hegDee hetefjeeb nQ~
efvepeelece megOee nsleg e Deefhe&ee nw~~kegueeer.~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehetjeefo keer peesefle Geeslekeejer~
ceveesiesn ceW %eeve keer peesefle Yeejer~~kegueeer.~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deieefve hee$e ceW Oethe KesTB megiebOeer~
meYeer heehe jeMeer peues Deefive mebieer~~kegueeer.~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Devebveeme veeRyet vejbieer cebieekes~
cenecees#e keer DeeMe ueskes e{e kes~~kegueeer.~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. ebcee~ 2. keceue~ 3. ueeue keceue~ 4. keece efJepeeer~

(322)

FbOJepe efJeOeeve

Goke iebOe De#ele emetveeefo ueeTB~

efvepeelece efJeMeger kejes MeerMe veeTB~~
kegueeer neW kes efpeveeieej hetpeeW~
Devebles YeJeeW kes ogKeeW mes yeetb pees~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
hee mejesJej veerj, megJejCe Peejer ceW YeB~
efpeveheo Oeeje ose, YeJeJeeefjefOe mes GeB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
megJejCe heg<he cebieee, eYeg ejCeve Dehe&Ce keB~
JeCe& iebOe jme heeme, efJejefnle efpeveheo kees JeB~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
Oecee&ce=le Je<ee& kejW, cesIe Deueewefkeke Deehe~
legce iegCe keCe1 kees ieeJeles, efceW mekeue mebleehe~~1~~
Fefle eer efJeegvceeueercesmebyebefOe<edkegueeeuemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#heseled~
ceo DeJeefuehlekeheesue vo(cesjer YeeJevee)
efJeegvceeueer oef#eCe efoMe ceW, efnceJeve veie keueOeewle2 meceeve~
ieejn keteW ceW Deveghece Fke, efmeket efpevecebefoj peeve~~
yeereeWyeere hee mejJej ceW keceue yeere eerosJeer Leeve~
efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme3 oeve~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeefnceJevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. }sMe ~ 2. megJeCe&~ 3. Dece=le~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(323)

hebece megjefieefj oef#eCe efoMe ceW, eeboer meMe ceneefnceJeeve~

yeere mejesJej cenehee ceW, keceue ceOe er osJeer ceeve~~
Dee" ket ceW Deveghece Fke nw, efmeket DeefJeeue iegCeKeeve~
efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme oeve~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeceneeqnceJeevedheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
kevekeeeue1 hebece oef#eCe efoMe, efve<eOe lehle megJejCe efJe ceeve~
yeere efleefieb mejesJej ceOes, keceue yeere Oe=efleosJeer peeve~~
veJe keteW ceW Deveghece Fke nw, efmeket efMeJe ceejie peeve~
efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme oeve~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeefve<eOeheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeegvceeueer ces Gej, veerueeeue Jew[te& meceeve~
ceOe kesMejer n ceW hebkepe, yeere keerefle&osJeer egefleceeve~~
veJeketeW ceW efmeket hej, ceefCe jlveeW mes Keefele yeKeeve~
efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme oeve~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe>eerueheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hebece megjveie kes Gej ceW jpeleJeCe& keceerefieefj peeve~
ceOe mejesJej hegb[jerke ceW, keceue yeere yegermegefj ceeve~~
Dee" ket ceW Deveghece Fke nw, efmeket efMeJe hebLe ceneved~
efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme oeve~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeefkeceheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCee&eue hebece kes Gej, efMeKejer heJe&le mJeCe& meceeve~
ceOe cenehebg[jerke mejesJej, peuepe2 yeere ue#ceer megefj ceeve~~
1. ces~ 2. keceue ~

(324)

FbOJepe efJeOeeve

ieejn keteW ceW Fke Deveghece, efmeket MeeMJele megKeKeeve~

efpevecebefoj efpeveeeflecee hetpetB, efeewleve megOeejme oeve~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeefMeKejerheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&-oesne
hebece1 megjefieefj kes GYee, <ed kegueheJe&le efme~
eflevekes <ed efpeveJej YeJeve, hetpele uentB mece=~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
meesj"e
pee pee eer efpeveOeece, pee pee peie et[eceCeer~
pee pee efpeveJej veece, megefcejve mes ner megKe efceues~~1~~
eeue (ns oerveyevOeg....)
pees MeeMJeles efpevecetefle&eeW keer Jebovee kejW~
Jes jesie Meeske mebkeeW keer Keb[vee kejW~~
ns veeLe! cesjer keecevee kees hetCe& keerefpees~
Deveeefo ceesn YeeJevee kees etCe& keerefpees~~1~~
es Je kece& Deelcee mes Ske nes jns~
es YeeJekece& efvepemJeYeeJe ceW efJekeej nQ~~
veeskece& Deelcee kes efJeefJ eOe he yeveeles~
efl ee e Deeefo os n Oeej veee veeeles~ ~2~~
1. heeBeJee ces~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

%eeveeJejCe nw kece& cesjs %eeve kees {kes~

es oMe&veeJejCe kejce efvepehe kees {kes~~
es kece& Jesoveere megkeKe og:Ke os jne~
es ceesnveere kece& cegPes cet{ kej jne~~3~~
en veece kece& veevee he cegPemes Oejelee~
Deew iees$e kece& Ge veere kegue ceW Iegceelee~~
Deeet kejce eejeW ieleer ceW jeske Oejs nQ~
Deew Devlejee kece& meoe efJeIve kejs nQ~~4~~
Dee"eW kejce kes Yeso kens Ieeefle DeIeeleer~
Gej eke=leer Yeso mes nQ Deelce efJeIeeleer~~
elesk e kece& kes DemebKe Yeso kens nQ~
pees meJe&oe efJeheeke1 ceW Deveble Yees nQ~~5~~
Fve De kece&jeefMe ceW pees ceesnveer kene~
Gmemes Deveble keeue leke efvepehe vee uene~~
pees ceesnveer kees peerle kes efveceexn yeve iees~
Jes ce=leg kees Yeer ceej kes yeme cees#e kees iees~~6~~
ns osJ e! Deehe lees Devebl e kece&peeer nQ~
Deveble oMe& %eeve meewKe Jeere&ceeer nQ~~
yeme Deeheves ner ceesnveer kee veeMe efkeee nw~
yeme Deeheves ner cees#e ceW efveJeeme efkeee nw~~7~~
Fme nsleg mes ceQ Deehekes ner heeme ceW Deeee~
Jemeg kece& veemeves keer egefe meerKeves Deeee~~
kejkes ke=hee keCeeefveOeeve Meefe oerefpees~
Fme ceesn Me$eg kees meoe kees ve keerefpees~~8~~
1. Goe~

(325)

(326)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
og:efKelepeve Jelmeue eYees! keefjes cegPe eefleheeue~
kesJeue %eeveceleer efveOeer, oskej kejes efveneue~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesmebyebefOe<edkegueeeueefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Mebelees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(327)

(hetpee veb.34)

efJeegvceeueerces mebyebefOe F<Jeekeej

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveevejsv vo
heg<kejeOe& ceW oef#eCe-Gej, F<Jeekeej efiejer nQ~
kevekeJeCe&cee MeeMJele Deveghece, OeejW Delegueefmejer nQ~~
Fve oesveeW hes oes efpevecebefoj, hetpele heehe heueevees~
Deeeveve kej efpeveeeflecee kee, efJeefOeJeled hetpeve "evees~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeoef#eCeesejF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeoef#eCeesejF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeoef#eCeesejF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebvejsv bo
leerve ueeske Yej peee eYees ceQ, Flevee veerj efheee nw~
efhej Yeer heeme yegPeer veefnb efkebefeled, eeleW MejCe efueee nw~~
oe leehe GheMeebleer nslet, Meerleue peue ues Deeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~1~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesn jeie keer oeJeeveue ceW, efej mes Pegueme jne ntB~
efkebefeled ceve keer oen efceer veefnb, Deye legce heeme Ke[e ntB~~

(328)

FbOJepe efJeOeeve

jeieoen nj Meerleue nslet, nefj ebove efIeme ueeee~

F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~2~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
pevce cejCe kes yeng og:KeeW mes, Deye ceQ eeble ngDee ntB~
Deve veneR efvejJeejCe mecejLe, eeleW hetpe jne ntB~~
De#ee DeJee efvepeheo nslet, GppJeue De#ele ueeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
cekejOJepe1 ves efej YeJe-YeJe ceW, cegPekees DeefOeke uee nw~
ceejefJepeslee2 legcekees megvekes, ueer Deye MejCe Yeuee nw~~
keececeesneceef$ehegjejer3 nj4! efJeefJeOe kegmegce ceQ ueeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~4~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
mebKeeleerles leerve ueeske mece, DeVe eYees! Keeee ceQ~
efhej Yeer YetKe Deieefve veeEn yegPeleer, Fmemes Dekegueeee ceQ~~
mJeelece Dece=le mJeeo nsleg ceQ, yengefJeOe Jebpeve ueeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~5~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
yengefJeOe oerheke efJeegle Deeoer, lece njves efnle ueeee~
efhej Yeer Deblej DebOekeej kees, otj veneR kej heeee~~
1. keeceosJe~ 2. keeceosJe efJepeeer~ 3. keeceosJe, ceesn Deewj ce=leg es leerve hegj meMe
nw Fvekees peerleves Jeeues~ 4. ceneosJe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(329)

(330)

FbOJepe efJeOeeve

mJehej Yeso efJe%eeve nsleg ceQ, ceefCeoerheke ues Deeee~~

F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~6~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
De kece& og:Ke osles peie ceW, Fvekees MeerIe peueeTB~
Oethe megiebefOele Deefivehee$e ceWs, eemeefnle pejeTB~~
Deelece Meger kejves nslet, hetpeve kejves Deeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~7~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
yengefJeOe mejme ceOegj heue Keees, efhej Yeer le=efhle ve heeF&~
DeelcemegOeejme DevegYeJe heeves, eYeg legce hetpe jeeF&~~
%eeveevevo mJeYeeJeer nes legce, en megve MejCes Deeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~8~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove De#ele Deeoer ues, DeIe& mepeekej ueeee~
efvele efvejbpeve efeefevleeceefCe, jlve keceeves Deeee~~
legcemes ns eYeg DeefKeue %eeve efveefOe, eehle nsleg ceQ Deeee~
F<Jeekeej Deeue efpevecebefoj, hetpele ceve nj<eeee~~9~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
keveke Ye=bie ceW efce peue, megjiebiee1 meceesle~
efpeveheo Oeeje osle ner, YeJe YeJe kees peue osle~~10~~Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue mejesn ceeueleer, heg<he megiebefOele ueee~
heg<heebpeefue Dehe&Ce keb megKe mebheefle DeefOekeee~~11~~efoJe heg<heebpeefue:

DeLe eleske DeIe&meesj"e

MeeMJele efpeve Deeieej1, ceefCejlveeW mes heefjCeceW~
eYeg keefjes YeJeheej, efveleeefle Deet YeeJe mes~~1~~
Fefle eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejefieefjmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb#ehes
ef led~
jesuee vo
heg<kejeOe& Jej erhe, leekes oef#eCe ceeneR~
F<Jeekeej efiejerMe, DeodYegle Delegue keneneR~~
leehes efme megket, efpeveeeflecee DeefJekeejer~
hetpetB DeIe& yeveee, peue heue mes Yej Leejer~~1~~
eR eere fJ eeg v ceeueerc esjes: oef # eCeef o ef M eF<JeekeejheJe&l eeqm LeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

1. DeekeeMeiebiee~

1. YeJeve~

le=eflee erhe kes ceeefnb, Gej efoMe ceW peevees~

F<Jeekeej veiesMe, Deveghece he yeKeevees~~
leehes efpeveJejiesn, efmeket cevenejer~
hetpetB DeIe& yeveee, peue heue mes Yej Leejer~~2~~
eR eer e f J eeg v ceeueer c es j es : Gejef o ef M eF<JeekeejheJe& l eeq m LeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
kebeveosn megkeebefle, oes heJe&le ceve ceesns~
eej eej nQ ket, megj efkeVej ie=n meesnW~~
GveceW Fke Fke efme-ket efpeveeuee oes nQ~
hetjCe DeIe& e{ee, hetpetB efMeJemegKe nes nQ~~3~~
eR eerefJeegvceeueercesjes: oef#eCeesejefoMeeeebefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(331)

peeceeuee
oesne
DeMejCe kes eYeg legce MejCe, efvejeOeej DeeOeej~
legce iegCe ieCeceefCe ceeefuekee, uesGb keb" ceW Oeej~~1~~
leeske bo
pee F<Jeekeej efpevesMe ie=nb, pee cegefeJeOet hejcesMe ie=nb~
pee veeLe ef$eueeskeheleer legce nes, pee veeLe Deveble iegCeebyegefOe nes~~1~~
pee meeOeg ceveescyegpe Yeeveg meceb, pee YeJe kegceesoefve ev meceb~
pee Yee ceveesjLe hetjke nes, pee meJe& ogKeebkej etjke nes~~2~~
pee keuhele mece meewKe Yejes, pee Jeebefle Jemleg eoeve kejes~
pee mebme=efle jessie cenew<eefOe nes, pee leejke YeJe YeJeesoefOe nes~~3~~
pee legbie eleg:Mele eespeve nw, pee efJemle=le menpe megeespeve nw~
pee uecyes Dee" meg ueeKe kens, e Mewue megJeefCe&ce keebefle uens~~4~~
cegefveJe=bo JeneB efvele Yeefe kejW, efvepe Deelece yeesOe efJekeeme kejW~
KeieJeb=o JeneB efvele DeeJele nQ, efpeveheeo mejesn OeeJele nQ~~5~~
megj DehmeefjeeB yeng ve=le kejW, iegCe ieeJele efee Gcebie Yejsb~
kejleeue ce=obie yepeeJele nQ, efvepe kece& keuebke veMeeJele nQ~~6~~
e hes efpevecebefoj mJeCe&ceeer, efpeveefyecye ceCeercee jlveceeer~
efJe meewce efJejeie efJeoes<e kener, egefle mes jefJe jefMce uepes meyener~~7~~
efpeveheeo mejesn MeCe& efueee, eYeg Depe& megvees ncejer ke=heee~
eceheeMe efJeheeMe njes eYegpeer, meye YeeJe efJeYeeJe njes eYegpeer~~8~~
nce DeeMe OejW legce heeo eYees, Deye Jesie Gyeej YeJeesoefOe mees~
cegPe %eeveceleer megKe Meebefle kejes, efpeveosJe! meYeer iegCe hetCe& kejes~~9~~

(332)

FbOJepe efJeOeeve

Ieee
pee F<Jeekeeje, heJe&le meeje, pee efpevecebefoj efvele vecetB~
pee efpeveiegCe ieekes, kece& veMeekes, efvele efvejbpeve efme yevetB~~10~~
eR eerefJeegvceeueercesjmebyebefOeF<JeekeejheJe&leefmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(333)

(hetpee veb.35)

ceeveg<eesej heJe&le hetJe&efoked efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeieerlee vo
Jejerhe meesuen ueeKe eespeve, veece heg<kej peeefvees~
Fme ceOe et[er kes meMe veie ceeveg<eesej ceeefvees~~
Fme hes elegefo&Me eej Deveghece, meemeles efpeveiesn nQ~
LeehetB eneb hetjye efoMee, efpeveiesn efpeve Oej vesn nQ~~1~~
eR eerheg<kejerheceOeefmLeleceeveg<eesejheJe&lemebyebefOehetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerheg<kejerheceOeefmLeleceeveg<eesejheJe&lemebyebefOehetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerheg<kejerheceOeefmLeleceeveg<eesejheJe&lemebyebefOehetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb(eeue-veboerej hetpee)
YeJe YeJe ceW Meerleue veerj, peer Yej Ketye efheee~
hej yegPeer ve ceve keer heeme, DeeefKej Tye ieee~~
Fme nslet mes peue ueee, legce heo epeve keB~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
eYeg ceesn Deefive keer oen, cegPekees onve kejs~
efncekeCe ebove yehee&efo, veefnb YeJe leehe njs~~
Fme nslet ebove ueee, legce heo epeve keB~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~2~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~

(334)

FbOJepe efJeOeeve

Oeve Oeeve efJeYeJe kees heee, veefnb Jee kees eentB~

hej Deye leke Fvekeer veeLe, j#ee veefnb heeTB~~
Fmeefuees OeJeue ues Meeefue, legce heo epeve keB~~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~3~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceve veeve IeeCe nj heg<he, megjYeer Ketye efueee~
hej YeieJeve legce iegCe iebOe, Deye leke veeefnb efueee~~
Fmeefuees efJeefJeOe megce ueee, legce heo epeve ke~B
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~4~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
YeJe YeJe ceW yeng hekeJeeve, Keekes le=hle veneR~
legceves eYeg #egOe keer JeeefOe, veeMeer le=efhle uener~~
Fmeefuees ceOegj e ueee, legce heo epeve keB~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~5~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceQ eentb oerheke mete&, ceve kee efleefcej njs~
hej Pet" ngF& meye DeeMe, meceefkele heee Kejs~~
efvepe egefle efnle oerheke ueee, legce heo epeve keB~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~6~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ogKe otj kejve efnle veeLe! yengles elve kejs~
hej og:Ke njCe ceW Deve, keesF& veeefnb Dejs~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(335)

Fme nslet Oethe peueee, legce heo epeve keB~

efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~7~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
YeJe YeJe kes megKe heue nsleg, yengles osJe epes~
hej Deye leke keesF& veeefnb, efMeJe heue ose mekes~~
Fmeefuees mejme heue ueee, legce heo epeve keB~~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
yengcetue Delegue heue nsleg, meye peie Ietce egkee~
hej efceueer ve Deye leke le=efhle, yeng heo etce egkee~~
efMeJe heue efnle DeIe& e{ee, legce heo epeve keB~
efvepe Deelece efveefOe kees heee, YeJe YeJe leheve nB~~9~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efmebOeg veoer kees veerj, Oeej ose efpeve heo keceue~
efceues YeJeesoefOe leerj, MeebleerOeeje Mece kejs~~10~~ Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue ceeueleer hetue, megjefYele kejles oMe efoMee~
ceejceuuenj1 osJe legce heo Dehet ceQ meoe~~11~~efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe& oesne
cevegpeesej veie hetJe&efoMe, efpeveewleeuee meej~
heg<heebpeefue kej hetpentB, kejes mekeue megKe meej~~1~~
Fefle ceeveg<eesejheJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
1. keece ceuue kes efJepeslee~

(336)

FbOJepe efJeOeeve

ieerlee vo
veie ceeveg<eesej mes hejs, veefnb ceveg<e pee mekeles keYeer~
Fme nsleg meeLe&ke veece heJe&le, Meee kenles nQ meYeer~~
Fme hetJe& efoMe ceW pewvecebefoj, cetefle&eeB efpevejepe keer~
hetpetB e{ekej DeIe& ues, heoJeer efceues efpevejepe keer~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLelehetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
pee pee MeeMJele efpeveYeJeve, pee pee efpeveJej cetefle&~
pee pee peeceeuee kentB, keB jleve$ee hetefle&~~1~~
eewyeesue vo (eeuecesjer YeeJevee)
pee pee cevegpeesej veie peie ceW, pee pee Gmekeer Deefle ceefncee~
pee pee hetjye efoMe kee efpeveie=n, pee pee jleveceeer eeflecee~~
pee pee kecee&jer mebnejke, pee pee efpeve YeJe heej kejW~
pee pee leerve ueeske kes veeeke, YeeeW kees megKe Delegue YejW~~2~~
me$en meew Fkekeerme megeespeve, legbie kene en evLeve ceW~
Fke npeej yeeFme eespeve en, cettue ceW nw efJemle=le mee ceW~~
ceOe Yeeie ceW mele meew lesFme, eG meew eewyeerme Thej ceW~
mJeCe&ceeer nw Deveeefo DeefveOeve, eewon ceneieghee FmeceW~~3~~
bkeeslkeerCe& Yeerlejer lejhes, Ielee yeeefnj lejhe kene~
efoJe jlvecee jevee yengefJeOe, megj Kesej ceve ceesn jne~~
heJe&le leue ceW Deew Thej Yeer, le Jesoer eG lejhe keneR~
Jesoer ceOe mejme GheJeve ceW, le hebeer heue hetue jneR~~4~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(337)

Fme hes eejeW efoMe efpevecebefoj, YeefJepeve hetpeW Yeefe kejW~

hetjye efoMe kes efpeve ewleeuee, keer hetpeve nce efvele kejW~~
DeieefCele YeJe YeJe kes DeIe mebefele, lel#eCe ner efvepe Meefe njW~
efvepe heue osves ceW yeue efJejefnle, meelee ceW mebeceCe kejW~~5~~
Ieee
pee pee efMeJeYelee&, meye DeIenlee&, efvepe megKe kelee& legceefnb veceW~
mees %eeveceleer kej, meJe&kegceefle nj, efMeJe megKe heekej efejefnb jceW~~6~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLelehetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(338)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.36)

ceeveg<eesej heJe&le oef#eCe efoMe

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeoesne
cevegpeesej veie kes Gheefj, oef#eCe efoMe DeefYejece~
efpevecebefoj efpeveefyebye kees, hetpetB efMeJe megKe Oeece~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb
meesj"e
ceOegj hegkej veerj, efmebOeg veoer kee ueee kes~
cevegpeesej efoMe eece1, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
efncekej ebove Meerle, kebeve Je mece heefjCeces~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~2~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. oef#eCe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(339)

(340)

FbOJepe efJeOeeve

Meeueer keuece DeKeb[, lebogue OeJeue megiebefOeles~

cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~3~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjJe=#eeW kes hetue, efJeefJeOe megiebefOele ueeekes~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~4~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
veeveeefJeOe Ie=le efmee, Jebpeve ceOegj megneJeves~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~5~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kebeveoerhe epeeue, Deblej OJeeble efJeveeMeves~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~6~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&jeefo Deeefo megievOe, Oethe Deefive ceW Kesekes~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~7~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue ues keuhelepe1, mejme ceOegj ceveceesnves~
cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

peue iebOeeefo efceueee, DeIe& efuees kej hee$e ceW~

cevegpeesej efoMe eece, efpeve ewleeuee efvele pepetB~~9~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efmebOeg veoer kees veerj, Oeej ose efpeveheo keceue~
efceues YeJeesoefOe leerj, MeebleerOeeje ceQ keb~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue ceeueleer hetue, megjefYele kejles oMe efoMee~
ceejceuuenjosJe, legce heo Dehet ceQ meoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
cevegpeesej hes eeceefoMe, MeeMJele efpeveie=n efme~
heg< heebp eef u e kej hetpeles, efc eues veJeese fv eOe ef j~~1~~
Fefle ceeveg<eesejheJe&lemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

1. keuheJe=#e mes GlheVe ngS~

1. ceeveg<eesej heJe&le~

Deef[uue vo
vejheJe&le1 hes oef#eCe efoMe efpeveie=n kene~
Deke=ef$ece efpeveefyebye, meefnle DeodYegle jne~~
heeheeeJe kes mebJ ej nsl et efpeve pepetB~
hegve: Oeeve jmeueerve hetCe& mebJej YepetB~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

peeceeuee
oesne
YeeJeve Jeblej peesefle<eer, keuheJeeefmeee osJe~
efpeveiegCe ceefCeceeuee he{s, ceQ Yeer kejntb mesJe~~1~~
jesuee vo(eeueDenes peieled iegosJe...)
cevegpeesej veie efme, mJeefCe&ce MeesYe jne nw~
e#eg meg e#et 1 os J e, oes mes j#e kene nw ~ ~
eer ef pevecenue DehetJ e& , cegK eceb [ he Deef l emees n s ~
ieYee& u ee kes ceOe, efp eveeefl ecee ceve ceesn s ~ ~2~~
pees hetpeW Oej eerl e, ef evcee peesefl e uens nQ~
pees Jeb o s vele Meer M e, hejceevevo iens nQ ~ ~
pees efpeveJej iegC eceeue, efv epe eerJ ee 2 ceW OeejW~
cegef e jcee Yejleej, nesk ej meye peie leejW~~3~~
pees eYeg legce iegCe keerefle&, meewjYe YegefJe efJemleejW~
Gvekes ieg C e keer ieb O e, hew ues uees k e ceb P eejs ~ ~
pees eYeg legce ejCeeype, Deeee Deeve iens nQ~
Jes meye peie ceW efme, mecejLeJeeve Yees nQ~~4~~
pees legce Jee heer et<e, ef e heeueer mes heerJ eW~
Jes Depejecej nes e, keeue Deveb l es peer J eW ~ ~
pees legce Oeeve ueieee, ceve Skeee kejs nQ~
Jes lel#eCe ner ce=l eg, Deefj hes Jeej kejs nQ~~5~~
efpeve oeecyegpe Deehe, efveleeefle Jeeme kejs nQ~
Gvekeer veeveeJeeef O e #eCe ceW Deehe js nQ ~ ~
legce eYeg peesl eerh egbp e, oe cenue ceW DeeJees~
%eeveceleer kej hetCe&, Yeues efhej Jeeheme peeJees~~6~~
1. e#eg Deewj mege#eg veece Jeeues~ 2.keC"~

(341)

(342)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
iegCejlveekej veeLe legce, kees ieCe heeJes heej~
Deuheceleer Deye peevekes, YeJe mes uesng efvekeej~~7~~
eR ceeveg< eesejheJe&lemeesheefjoef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(343)

(hetpee veb.37)

ceeveg<eesej heJe&le heefMece eqoMe

efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveemeesj"e
heefMeceefoMe efpeveiesn, cevegpeesej efieefj hes kene~
LeehetB Yeefe mecesle, efpeveJej eeflecee Meemeleer~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleheefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleheefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR ceeveg<eesejheJe&leeqmLeleheefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebieerlee bo
meerlee veoer kee meefueue Meerleue, mJeCe& Peejer ceW YeB~
YeJe YeJe le=<ee ogKe Meebefle nslet, veeLe heo Oeeje keB~~
veie ceeveg<eesej ceW Dehej efoMe, efpeveefveuee hetpee keB~
efebleeceCeer ewleve Oeve, efvepe kees efn hejceelcee keB~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerj ebove efceekej, kebeve keesjer ceW YeB~
peie ceW Deveeoer mes ueieer meb%ee eleg:pJej1 kees nB~~veie.~~2~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. Deenej Yee cewLegve Deewj heefjien es eej meb%eeeW pJej meMe nQ~

(344)

FbOJepe efJeOeeve

MeefMejefMce mece GppJeue, DeKebef[le Meeefue mes Leeueer YeB~

efejkeeue mebefele heehe hegbpeeW, kees legjle Kebef[le keB~~
veie ceeveg<eesej ceW Dehej efoMe, efpeveefveuee hetpee keB~
efebleeceCeer ewleve Oeve, efvepe kees efn hejceelcee keB~~3~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceboej ebheke keuhele kes heg<he veevee efJeOe YeB~
jefleheeflepeeer1 efpevejepe kes, heokebpe keer hetpeve keB~~veie.~~4~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerKeb[ heeeme ogiOehesveer, ceesokeeoer ues Ieves~
#egOe heeme keer yeeOee jefnle legcekees pepele nes megKe Ieves~~veie.~~5~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j yeeer keer efMeKee, Geesle oMe efoMe ceW kejs~
legce %eeve peesleerhe nes, Fme nsleg nce Dee&ve kejW~~veie.~~6~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe iebefOele Oethe ueskej, Deefive ceW KesTB meoe~
meye kece& hegbpeeW kees peueekej, Deelce megKe mesJetB keoe~~veie.~~7~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Debietj Dece=le heue DeveejeW, mes Yejeee Leeue ceQ~
legce veeLe hejceevebokeejer, Deye veJeeTB Yeeue ceQ~~veie.~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heuebb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. keeceosJe efJepeeer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(345)

veerjeefo heue heele JemegefJeOe, DeIe& mes Leeueer YeB~

Deveceesue mebheefle nsleg ceQ, efpeveheeo keer Deee& keB~~
veie ceeveg<eesej ceW Dehej efoMe, efpeveefveuee hetpee keB~
efebleeceCeer ewleve Oeve, efvepe kees efn hejceelcee keB~~9~~
eR ceeveg<eesejheJe&leefmLeleheefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efmebOegveoer kees veerj, Oeej ose efpeveheo keceue~
efceues YeJeesoefOe leerj, MeebleerOeeje Mece kejss~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue ceeueleer hetue, megjefYele kejles oMe efoMee~
ceej ceuuenj1 osJe, legce heo Dehet ceQ meoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
heefMece efoMe efpeveiesn, cevegpeesej veie kes Gheefj~
yengefJeOe Yeefe mecesle, heg<heebpeefue kej hetpentB~~1~~
Fefle ceeveg<eesejheJe&lemLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
ieerlee vo
heJe&le vejesej hes Dehej efoMe, jlvecee efpeveiesn nw~
meb m eej meeiej heej ns l et, ceQ pepet B Oej ves n nw ~ ~
peue iebOe Deeefoke Je ueskej, veeLe kees Dehe&Ce keB~
<ed efeee DeeJeMeke2 ehetjCe, nsleg eYeg ejCeve heB~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj heefMeceefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Mebelees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~
1. keeceosJe efJepeslee~ 2. osJehetpee, iegheeefmle, mJeeOeee, mebece, lehe Deew j oeve~

(346)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
meesj"e
efJeceuecetefle& efpeveOeece, Delegue efJeYeJe kees ken mekes~
eCecetB Dee"eW eece, iegCeceefCeceeuee keb" Oej~~1~~
eeue (ns oerve yevOeg....)
ns efelmJehe pewveefyebye! ceQ legcnW vecettB~
ns Deeefo DebleMetve! eke=eflehe1 ceQ vecetB~~
legce nes Deveeefo hejceyee peeseflemJeheer~
ewl eve ef eoevebo menpe he Deheer~~1~
nes Meg yeg hejce efJeeveeLe censMee~
Deevevokebo eere fpeveb o vecele megjsM ee~
Kesej megjeW keer esefueeeB Dee Yeefe YeeJe mes~
ns veeLe! legcnW hetpeleer nQ efvele eeJe mes~~2~~
Fme ceeveg<eesejeef hejs vej ve pee mekeW~
Fme veie kes FOej {eF& erhe ceW ner vej yemeW~~
nQ Ske meew meej keneR pees kece&YetefceeeB~
Jes meye nQ {eF& erhe kes Deboj keer YetefceeeB~~3~~
nes $e+ef meefnle meeOegJe=bo ee nes KeiesMee~
efJeeeOejeW kes kegue ceW pevce ueskes vejsMee~~
ee Yetefceieesejer ceveg<e ieieve ceWs eueW~
efJeee kes yeue mes {eF& erhe ceW DeOej eueW~~4~~
es YeJe cescebefojeW keer Jebovee kejW~
efveveeveJes npeej eespeve leke Yeer JeernjW~~
hej ceeveg<eesejeef mes Thej ve pee mekeW~
Ssmeer ner eesielee kener nw YeJe eles~~5~~
1. mJeeYeeefJeke veive he~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(347)

Fme veie kes ner Yeerlej kes cevegpe hegCeMeerue nQ~

pees Deelcee keer efmeef kees kejles DeOeerve nQ~~
Jes YeJe meceemeej he eqpevekees kejs nQ~
mebmeej efJe<ece JeeefOe& mes Jes MeerIe lejW nQ~~6~~
ceQves Yeer cevegpe eesefve ceW ner pevce efueee nw~
mecekelJejlve heee pevece Oeve efkeee nw~~
ns veeLe! efveOeer efiej ve peee YeJemeceg ceW~
kejkes ke=hee j#ee kejes efeblee ve nes nceW~~7~~
oesne
pee pee eYeg $ewueeskeeheefle, Deeefele kes eefleheeue~
%eeveceleer efvepe mebheoe, oskej kejes KegMeeue~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(348)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.38)

ceeveg<eesejheJe&le GejefoMe
efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeDeef[uue vo
cevegpeesej veie Thej Gej efoMe efJe<es~
efmeket ceW efpevecebefoj Deveghece efohes~~
nsce jleve ceefCeefveefce&le, efpeveJejefyebye kees~
ceQ LeehetB ceve n<e& nB peie bo kees~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebjesuee bo (eeue-Denes peiele...)
heeesjeefMe kee veerj, OeJeue megMeerleue ueervee~
efvepe Deelece ceuenerve, efpeveJej hetpeve keervee~~
cevegpeesej veie ceeefnb, Gej efoMe efpeveOeecee~
kece&efiejer1 kej etj, heeTB efMeJe efJeeecee~~1~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Gefole mete& mece JeCe&, ebove kesMej ueeee~
JeCe& iebOe mes Metve, efpeveJej ejCe e{eee~~ceveg.~~2~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. kece&heer heJe&le ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(349)

meesce1 efkejCe meceMeeefue, Oeeskej Leeue Yeje nw~

Deceue DeKebef[le peesefle, efpeve ef{ie hegbpe Oeje nw~~
cevegpeesej veie ceeefnb, Gej efoMe efpeveOeecee~
kece&efiejer kej etj, heeTB efMeJe efJeeecee~~3~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
pehee kegmegce ceboej, yesuee pegner ecesueer~
YeJenj efpeveheo Oeej, nesJes cegefe mensueer~~ceveg.~~4~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ue[d[t ceesleeretj, keueekebo e ueeee~
DeeMeeheeMe efJeveeMe, efpeveJej efveke e{eee~~ceveg.~~5~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
nscehee$e Ie=le hetj, yeeer efMeKee ekeeMes~
%eevepeesefle efpeve hetpe, cevecebefoj hejkeeMes~~ceveg.~~6~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deiej leiej efceue Oethe, Deiveer mebie peueeTB~
efvepe Deelece kej Meg, kece& keuebke veMeeTB~~ceveg.7~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue Debietj Deveej, IeeCe veeve cevenejer~
efvepe mebheo heue nsleg, hetpetB heo DeefJekeejer~~ceveg.~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. eb~

(350)

FbOJepe efJeOeeve

JemegefJeOe DeIe& yeveee, hetpetB legce heo Deekes~

cees#e DeveIe& Decetue, uesTB Yeefe ye{ekes~~
cevegpeesej veie ceeefnb, Gej efoMe efpeveOeecee~
kece&efi ejer kej etj, heeTB efMeJe efJeeecee~~9~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efmebOeg veoer kees veerj, Oeej ose efpeveheo keceue~
efceues YeJeesoefOe leerj, MeebleerOeeje Mece kejs~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegue ceeueleer hetue, megjefYele kejles oMe efoMee~
ceejceuuenj osJe, legce heo Dehet ceQ meoe~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
meceemeej Meg Deelcee, efeewleve eOeeve~
eer efpeveJej eefleYee Deceue, kegmegceebpeefue kej ceeve~~1~~
Fefle ceeveg<eesejveiemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
Deef[uue bo
cevegpeesej veie Thej Gej peeefv ees~
efpeveJej Deeuee meewKeeuee heefneeefvees~~
veJe #eeefeke ueyOeer, kes nslet ceQ pepetB~
Dekece& veie etj, Yeefe mes efvele YepetB~~2~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(351)

peeceeuee
oesne
meewce keueeiegCehetCe& efpeve, Jeerlejeie efJeceeve~
legce iegCe JeCe&ve Meefe veefnb, efhej Yeer ieeTB ieeve~~1~~
MecYeg bo (eeueeerheefle efpeveJej......)
pee pee cevegpeesej veie peie ceW, efpeme hejs ceveg<e veefnb pee mekeles~
pee pee Gmekes efpeve ewleeuee, efpemekees megj vej Jebove kejles~~
Fme hes yeeF&me megket kens, eG efoMe ceW $ee $ee ceeves nQ~
Deeivese Deewj F&Meeve efJeefoMe ceW, oes oes ner mejOeeves nQ~~1~~
JeeeJe Deewj vew$e+le efJeefoMe ceW, Ske Ske ner legce peevees~
Fve De"je ceW eG efmeket efceue kejkes yeeFme legce ceevees~~
Gej efoMe kes eer efmeket, cebefoj keer hetpee kejles nQ~
eejeW efoMe kes efpevecebefoj keer, Deee& kej heeleke njles nQ~~2~~
keteW kes leue ceW efMeKejeW hej, eejeW lejheer JeveKeb[ kens~
Jesoer leesjCe ceefCe ejeW mes, pees DeefleMee megboj jce kenW~~
De"je keteW kes megjie=n ceW, efpevecebefoj MeeMJele ceeves nQ~
pees JeblejJeemeer osJeeW kes, efpeveie=n kenueees peeles nQ~~3~~
eejeW efoMe ceW efpevecebefoj pees, eer efmeket hes ceeves nQ~
efve<eOeeeue mece Jes efpevecebefoj, Gvekeer en hetpee "eves nQ~~
efpeveie=n ceW ceevemlebYe kens, pees ceeveieefuele kej osles nQ~
pees oMe&ve Jebove kejles nQ, Gvekees meceked efveefOe osles nQ~~4~~
jlveeW mes yeveer OJepeeeW nQ, pees heJeve Pekeesjs efnueleer nQ~
ceefCe keveke kegmegce keer ceeueeeW, Jes eejeW lejhe uekeleer nQ~~
cebieueIe hetCe& keueMe MeesYeW, OetheeW kes Ie cenkeeles nQ~
Jemeg cebieue Je meg Fke meew De", Fke meew De" MeesYee ueeles nQ~~5~~

(352)

FbOJepe efJeOeeve

Jemeg eeeflenee& MeesYeW Deveghece, Yeeceb[ue jlveceeer keesjs~

$ee $e efhejW eeQme" ecejeW kees, e#e egieue efceuekes {esjW~~
jlveeW kes efmebnemeve Thej, heeemeve efpeveeeflecee jepeW~
efpevekes oMe&ve Jebove kejles YeJe YeJe kes heehe legjle YeepeW~~6~~
legce hetpeve kejles veeLe! DeYeer, cesjs ceve Ske ngF& Jeebe~
og:KeeW kee #ee keceeX kee #ee, nes yeesOeer ueeYe ener eebee~~
efvele megieefleieceve nesJes cesje, meveeme efJeOeer mes cejvee nes~
efpeveiegCe mebheefle efceue peee cegPes, efhej keefYe ve eeevee kejvee nes~~7~~
oesne
Deke=ef$ece efpevehe kees, eCecetB yeejbyeej~
%eeveceleer efvepehe kees legjleeEn uesngB efvenej~~8~~
eR ceeveg<eesejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(353)

(hetpee veb.39)

vevoerMJejerhe hetJe&efoMe efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeieerlee vo
Jej erhe vevoerej megDece, leerve peie ceW ceeve nw~
yeeJeve efpeveeuee osJeieCe mes, Jebe DeefleMeeJeeve nQ~~
hetjye efoMee kes pewveie=n, lesjn GvneW keer Jebovee~
LeehetB eneb efpeveefyecye kees, efveleeefle keB efpeve Dee&vee~~1~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebeecej bo
mJeCe&Ye=bie ceW megMeerle iebieveerj ueeFes~
Meeeles efpevesvefyecye heeo ceW e{eFes~~
Dee"JeW megerhe ceW $eeesoMee efpeveeueee~
hetpeles efpevesvefyecye meleyeesOe1 hee efueee~~1~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Devlejbie leehe pJej efJeveeMe nsleg ievOe nw~
Deehe heeo hetpeles efceues efvepeelce iebOe nw~~Dee"JeW.~~2~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. mecei%eeve ~

(354)

FbOJepe efJeOeeve

ceesefleeeW kes nejJeled meheso Oeewle Meeefue nQ~

Deehekees e{eJeles efvepeelce meewKe ceeefue nQ~~
Dee"JeW megerhe ceW $eeesoMee efpeveeueee~
hetpeles efpevesvefyecye meleyeesOe hee efueee~~3~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeueleer iegueeye kegbo ceesieje egveeFes~
Deehe heeo hetpeles megkeerefle& kees ye{eFes~~Dee"JeW.~~4~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeuehethe Keppekeeefo hetefjeeb e{eFes~
YetKe JeeefOe efpe<Ceg1 kees DevebleMeefe heeFes~~Dee"JeW.~~5~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
>ewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
veeefo keeue mes ueies Deveble ceesnOJeeble kees~
oerhe mes efpevesMe hetpe veeefMees kegOJeeble kees~~Dee"JeW.~~6~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe ueeue evoveeefo efcee Deefive ceW peues~
Deelcee efJeMeg nesle kece& Yemce nes eues~~Dee"JeW.~~7~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
F#egoC[ mesye oeef[ceeefo Leeue ceW YejW~
cees#e mebheoe efceues efpevesMe Dee&vee kejW~~Dee"JeW.~~8~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. peerleves Jeeues~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(355)

De Je ues DeveIe& cetefle&eeW kees hetefpees~

De kece& veeMe kes ef$eueeskeveeLe ntefpees~~
Dee"JeW megerhe ceW $eeesoMee efpeveeueee~
hetpeles efpevesv efyecye meleyeesOe hee efueee~~9~~
eR eer veboerejerhemebyebefOehetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Deceue Jeeefhekee veerj, efpeveheo Oeeje ceQ keB~
Meebefle kejes efpevejepe, cesjs kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe& meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
lesjn efpeveie=n hetJe&efoMe, hetpetB efee ueieee~
lesjn1 efJeOe eeefj$e keer, hetefle& kejes efpevejee~~1~~
Fefle eer vevoerejerhes hetJe&efokedmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
jesuee bo
veboerej Jejerhe, hetjye efoMe ceefOe peevees~
Debpeveefieefj iegCe veece, DeefleMee jce yeKeevees~~
F&Me efvejbpeve efme eYeg kee efveuee kene nw~
hetpetB DeIe& e{ee, ceve mebleehe one nw~~1~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedDebpeveefieefjefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. heeBe ceneele, heeBe meefceefle, leerve iegefhlehe eefj$e~

(356)

FbOJepe efJeOeeve

Debpeveefieefj kes eej, efoMe ceW eG n1 peevees~

veerj Yejs keceueeefo, kegcegoeW mes heneevees~~
hetjye veboe Jeeefhe oefOecegKe veie2 efpeveiesne~
hetpetB DeIe& e{ee, cestB ceve mebosne~~2~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveboeJeeefhekeeceOeefmLeleoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboJeleer n ceeefnb, oefOecegKe oefOemece meesns~
leehes efpeveJej Oeece, megj efkeVej ceve ceesns~~
efleveceW eer efpeveefyebye, megJejCe jleveceeer nQ~
hetpetB DeIe& e{ee, cestB ceve mebosne~~3~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveboJeleerJeeefhekeeceOeefmLeleoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboeseje megJeeefhe, ceefOe oefOecegKe veie Yeejer~
heefMece efoMe ceW peeve, ueKe eespeve n Yeejer~~
leehes eerefpeveOeece, MeeMJele efme mener nw~
hetpetB DeIe& e{ee, cestB ceve mebosne~~4~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveboessejeJeeefhekeeceOeefmLeleoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboerIees<ee Jeeefhe, GejefoMe ceW peevees~
leeceefOe oefOe cegKe Deef, Gme hes efpeveie=n ceevees~~
ef$eYegJeveheefle efpeveefyebye, Deveghece jlveceeer nQ~
hetpetB DeIe& e{ee, cestB ceve mebosne~~5~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveefvoIees<eeJeeefhekeeceOeefmLeleoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. mejesJej ~ 2. heJe&le~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(357)

vejsv vo(eeuehejce hejbpeesefle...)

veboen F&Meeve keesCe ceW jeflekej veie jeeYee~
leekes Thej MeeMJele Deveghece efpevecebefoj jlveeYee~~
jefleheefleefJepeeer1 efpeveeeflecee nw, Deke=ef$ece megKeoelee~
hejceelece hejkeeMeve nslet, hetpetB eflengB peie$eelee~~6~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboe n Deeivese efoMee ceW, jeflekej ogeflee kene nw~
leehes efJeeJebe efpevecebefoj, DeefleMee jce kene nw~~jefle.7~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoeJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboJeleer n DeefivekeesCe ceW, jeflekej le=eflee megnelee~
leehes efJeeJebe efpevecebefoj, Fveefoke ceve Yeelee~~jefle.~~8~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoJeleerJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboJeleer Jeeheer vew$e+le ceW, jeflekej veie Deefle meesns~
DeefJeeue eer efpeveDeeuee leehes, megjJeefvelee ceveceesns~~jefle.~~9~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoJeleerJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heefMeceJeeheer veboesej nw, vew$e+le keesCe megneJes~
jeflekej veie hej jlveKeefele, eer efpevecebefoj ceve YeeJes~~jefle.~~10~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoesejeJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeheer veboeseje DehejefoMe, lee JeeeJe efoMee ceW~
jeflekej heerle Deeue kes Thej, efpevecebefoj DeefYejeces~~
1. keeceosJe efJepeslee~

(358)

FbOJepe efJeOeeve

jefleheefleefJepeeer efpeveeeflecee, nw Deke=ef$ece megKeoelee~

hejceelece hejkeeMeve nsleg, hetpetB eflengB peie$eelee~~11~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedvevoesejeJeeefhekeeJeeeJekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veboerIees<ee Jeeheer efJeefoMee, JeeegkeesCe ceW peevees~
jeflekej heJe&le hej Deke=ef$ece, efpevecebefoj ceve Yeevees~~jefle.~~12~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveefvoIees<eeJeeheerJeeeJekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
n veboerIees<ee F&Meeves, jeflekej heerle megnelee~
leehes jlve Keefele ewleeuee, hetpele ceve nj<eelee~~jefle.~~13~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedveefvoIees<eeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
Debpeveefieefj oefOecegKe De jeflekej, meye efceue lesjn ceeves~
hetjyeefoMe ceW Fve lesjn hej, efpeveie=n efme yeKeeves~~jefle.~~14~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efokedmebyebefOe$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
efevcetjefle hejceelcee, efeoevebo efethe~
ieeTB iegCeceeuee Deyes, mJeuhe%eeve Deveghe~~1~~
(eeuens oerveyevOeg...)
pee Dee"Jeeb pees erhe veece vebefoeje nw~
pee yeeJeveeW efpeveeueeeW mes hegCeOeje nw~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

Fke meew efl ejsme"s kejes[ ueeKe egjemeer~

efJemleej Fleves eespeveeW mes erhe efJeYeemeer~~2~~
hetjye efoMee kes yeere ceW Debpeveefiejer kene~
pees Fvveerue ceefCeceeer jlveeW mes yeve jne~~
eewjemeer menme eespeveeW efJemle=le Je legbie nw~
pees meye peiele meceeve ieesue DeefOeke jce nw~~3~~
Fme efieefj kes eej efoMe ceW eej Jeeefheeeb keneR~
pees Ske ueeKe eespeveer eewkeesve peueceeer~~
hetJee&efo ece efoMee mes veboe veboJeleer nQ~
vebo es eje Deew veb ef oIees <ee veeceJeleer nQ~ ~4~~
elesk e JeeefheeeW ceW keceue hetue jns nQ~
eleske kes eGefoMe ceW Yeer Geeve Ieves nQ~~
DeMees k e mehlehe$e ebh e Deece Jeve kens~
hetJee&efo efoMee ece mes DeefOeke jce efoKe jns~~5~~
oefOecegKe Deeue Fve JeeefheeeW kes yeere ceW yeves~
eespeve npeej oMe Gegbie, efJemle=les Fleves~~
elesk e JeeefheeeW kes oesv eesW yeeekeesC e ceW~
jeflekejefiejer nw MeesYeles pees Dee" nQ FveceW~~6~~
eespeve npeej Ske eew[s legbie Yeer Fleves~
meye mJeCe&JeCe& kes kens jeflekej efiejer efpeleves~~
oefO ecegKe oOeer meceeve esl e JeCe& Oejs nQ~
es lesjneW ner Deef yengle efJeYeJe Yejs nQ~~7~~
FveceW efpevesv mee Deeefo Deble Metve nQ~
pees meJe&jlve mes yeves efpeveefy ebye hetC e& nQb~ ~
Gve cebe f ojeW ceW osJ e FvJe= b o pee mekeW ~
Jes efvele ner efpevesv keer hetpeeefo kej mekeW~~8~~

(359)

(360)

FbOJepe efJeOeeve

DeekeeMeieeceer meeOeg cevegpe Keie ve pee mekeW~

Jes meJe&oe hejes#e ceW ner Yeefe kej mekeW~~
ceQ Yeer eneb hejes#e ceW ner Dee&vee keB~
efpevecetefle&eeW keer yeej yeej Jebovee keB~~9~~
eYeg Deehekes emeeo mes YeJeefmebOeg kees leb~
ceesneefjpeerle MeerIe ner efpevemecheoe JeB~~
ns veeLe! yeej cesjer Deye ve osj keerefpees~
De%eeveceleer efJe%e ceW Deye hesj oerefpees~~10~~
oesne
vevoerej kes hetJe& efoMe, efpevecebefoj efpeveosJe~
Gvekees hetpetB YeeJe mes %eeveceleer efnle SJe~~11~~
eR eer veboerejerhes hetJe&efoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee
ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(361)

(hetpee veb.40)

vevoerMJejerhe oef#eCeefoMe efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue vo
veboerej Jej erhe Dee"JeeB peeefvees~
leeceW oef#eCe efoMe lesjn veie ceeefvees~~
efleve lesjn hes Deke=ef$ece efpevemee nQ~
hetpetB ceve Jee keee njs Jemeg kece& nQ~~1~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e
cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb(eeuehetpees hetpees eerDeefjnble osJee)
#eerjmeeiej kee eemegke veerj, og:Ke meeiej kee heeves leerj~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~~
hetpetB hetpetB efpevesej efyebye, mesJee kejles meoe megj Je=bo~
MeerIe ts kejce kee hebo, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~~1~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOe kehet&j ebove ueeTb, jeie Jevner kees MeerIe yegPeeTB~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~2~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
meesce jMceer meMe Jej Meeueer, hegbpe Oejles yevetB iegCeMeeueer~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~~

(362)

FbOJepe efJeOeeve

hetpetB hetpetB efpevesej efyebye, mesJee kejles meoe megj Je=bo~

MeerIe ts kejce kee hebo, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~~3~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbo ceboej ebheke ueeTb, keece peslee eYet kees e{eTB~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~4~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Keerj eerKeb[ ceesoke ueeTb, YetKe yeeOee meoe keer efceeTB~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~5~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
nsce oerheke ceW kehet&j pJeeueBt, efee kes ceesnlece kees veMee uetB~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~6~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe KesTb Deefive ceW on kes, iebOe meewiebOe oMeefoMe cenkes~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~7~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee yeeoece keepet ueeTB, cees#eheue DeeMe Oejkes e{eTB~
erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~ hetpetB.~~8~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(363)

veerj iebOeeefo DeIe& mepeeTb, De<kecee&efjmewve YeieeTB~

erhe veboerejs o#eerCe, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetB ceQ~~
hetpetB hetpetB efpevesej efyebye, mesJee kejles meoe megj Je=bo~
MeerIe ts kejce kee hebo, efpevesvOeece lesjn kees efvele pepetceQB ~~9~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoked$eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Deceue yeeJe[er veerj, efpeveheo Oeeje ceQ keB~
Meebefle kejes efpevejepe, cesjs kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe&meewKe mebheefle ye{s~~1~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&meesj"e
YeJe yeeOee ef v ejJeej, Dece=l eieef Y e&l e Yeef e mes ~
hetpetB efpeveheo meej, kegmegceebpeefue Dehe&Ce keB~~1~~
Fefle eerveboerejerhes oef#eCeefoked mLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
kegmegceuelee bo
veboerej kes oef#eCe efoMe ceW, ceefOe Debpeveefieefj legbie ceneve~
FbveerueceefCe mece efJe Thej, efvele efvejbpeve kee ie=n ceeve~~
peue heue Deeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe keb iegCeieeve~
eYet Deehekeer ke=hee ef mes, heeTB mehle 1 hejcemLeeve~~1~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMe DebpeveefieefjefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
1. meppeeefle, meodieen&mLe, heeefjeepe, megjsvlee, meeceepe, Deen&vle, efveJee&Ce
es meele hejce mLeeve nQb~

(364)

FbOJepe efJeOeeve

Debpeveefieefj kes hetjye Dejpee, Jeeheer mepeue keceue keer Keeve~

leekes ceefOe oefOecegKe, heJe&le hej, efpevecebefoj DeefJeeue megKe oeve~~
peue heue Deeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe keb iegCeieeve~
eYeg Deehekeerke=hee ef mes, heeTB mehle hejcemLeeve~~2~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeDejpeeJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeve veie oef#eCe efoMe Jeeheer, efJejpee kener Deceue peue Keeve~
ceOe Deeue oefOecegKe, kes Thej, efpeve ewleeuee heeJeve peeve~~peue.~~3~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefJejpeeJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeve veie heefMece efoMe Jeeheer, veece DeMeeskee Mege Dehenej~
yeere Deeue oefOecegKe kes Thej, Meeske jefnle efpeveie=n megKekeej~~peue.~~4~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeDeMeeskeeJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
GejefoMe ceW Debpeveefieefj kes, Jeeefhe JeerleMeeskee Deceueeve~
oefOecegKe heJe&le MeeMJele Gme hej, JeerleMeeske efpevecebefoj peeve~~peue.~~5~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMe JeerleMeeskeeJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dejpeen F&Meeve keesCe hej, jeflekej heJe&le megboj peeve~
Deke=ef$ece efpeve ewleeuee ceW, jleveceeer efpeveefyebye ceneve~~peue.~~6~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeDejpeeJeeefhekeeF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dejpee Jeeheer Deefive keesCe ceW, jeflekej ogeflee mJeCe& egefleceeve~
Deke=ef$ece efpevecebefoj megboj, efpeveeeflecee meye meewKe efveOeeve~~peue. ~~7~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeDejpeeJeeefhekeeDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(365)

efJejpeeJeeheer Deeivese hej, jeflekej veie DeodYegle ceefCeceeve~

efmeket efpeveefveuee Deke=ef$ece, ceefCecee efpeveDeeke=efle efMeJeoeve~~
peue heue Deeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe keb iegCeieeve~
eYet Deehekeer ke= heeef mes , heeTB mehle hejcemLeeve~~8~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefJejpeeJeeefhekeeDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJejpeeJeeheer vew$e+le efoMe ceW, jeflekej heJe&le heerle megnee~
hejcehegCe efpeveYeJeve Deke=ef$ece, efpeveJej efJe JejCeerveeEn peee~~peue.~~9~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeefJejpeeJeeefhekeevew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veece DeMeeskeen vew$e+le ceW, jeflekej heJe&le Delegue efveOeerMe~
jlveceeer efpevecenue Devethece, efpeveJejeeflecee ef$eYegJeve F&Me~~peue.~~10~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeDeMeeskeeJeeefhekee>ew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeefhe DeMeeskee JeeegefJeefoMe ceW, jeflekej veie MeesYes mJeCee&Ye1~
hejcehetle efpeveJesMce Deceue nw, eerefpeveefyebye Delegue jlveeYe~~peue.~~11~~
eR eerv ebo er ejerhes oef#eCeefoefM eDeMeeskeeJeeefhekeeJeeeJekeesC es
jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeheer mepeue JeerleMeeskee kes, JeeegkeesCe jeflekej jefleveeLe~
jefleheefle efJepeeer efpevecebefoj ceW, efekej efpeveefJe ef$eYegJeve veeLe~~peue.~~12~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeJeerleMeeskeeJeeefhekeeJeeeJekeesCes
jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
JeerleMeesken ceW FMeeve hej, jeflekej mJeCe&JeCe& ceefCekeeble~
Deke=ef$ece efpeveDeeuee ogKenj, efpeveJejefyebye meewceefJe Meeble~~
1. ueeue jbie kee ~

(366)

FbOJepe efJeOeeve

peue heue Deeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe keb iegCeieeve~
eYet Deehekeer ke=heeef mes, heeTB mehle hejcemLeeve~~13~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMeJeerleMeeskeeJeeefhekeeF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
Debpeveefieefj Fke oefOecegKe veie eG, jeflekej heJe&le Dee" kenee~
Fve lesjn hej lesjn cebefoj, ceve Jee leve mes hetpetB Deee~~
peue heue Deeefoke DeIe& mepeekej, efvele eefle hetpe keb iegCeieeve~
eYet Deehekeer ke=heeef mes, heeTB mehle hejcemLeeve~~14~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeMJeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
hegCeleerLe& keueeCele, MeeMJele eer efpeveOeece~
lesjn efJeOe eee&1 efeee, nsleg pepetb Jemeg eece~~1~~
eefiJeCeer bo
pew ceneerhe Dece megveboerejb,
pew efoMee eece2 lesjn meg efpevecebefojb~
ce=legnj efme eeflecee veceesmlet legcnW,
pees legcnW hetpeles efmeef hejCeW Gvnbs~~1~~
1.5 ceneele 5 meefceefle 3 iegefhle es 13 eee&-eeefj$e nQb Deewj 5 hejceser vecemkeej,
6 DeeJeMeke, Demener, efvemener es 13 efeee-kejCe nQ~ 2. oef#eCe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

Fv Mele Yee heefjJeej men DeeJeles,

pewve eeflecee pepeW MeerMe kees veeJeles~
meeOegieCe efvele ceve ceW legcnW OeeJeles,
Deceer1 Yetefce kees MeerIe ner heeJeles~~2~~
eq eecelkeej ewleve peesl eer OejW,
Meg hejceelce Deevebo Dece=le YejW~
efme MeeMJele hejce meewKe heeret<e nQ,
pewv e kes efy ebye meJee&l ce ef eoth e nQ~ ~3~~
jlve ef mebn emeveeW hes efJ ejepes Jeneb ,
ceesefleeeW mes pe[s $e efhejles Jeneb~
keebefle Yeeceb[ueeW keer DeefOeke Yeemeleer,
keesef metjpeeYee osKe kes ueepeleer~~4~~
Jeer l ejeieer ceneMeeb e f l e ceg e eYees ,
hetpekeeW kee DeMegYe jeie njleer efJeYees~
hee Deemeve OejW heehenejer eYeess ,
veeefmekee Dee hes efOeejer efJeYees~~5~~
mJeCe& jlveeWceeer cetefle& eeb MeeMJeleer,
YeJe kes og: Ke meb l eehe mebn ejleer~
Deepe ceQ Yeer eneb Dee&vee kej jne,
Meg mecekelJe kee Deepe efvePe&j yene~~6~~
veeLe ceebi etB Deyes DeeMe kees hetefjes,
%eeveceefle hetCe&kej keeue kees etefjes~
efmeef meeceepe kees os megKeer keerefpees,
Deehekes heeme ceW ner yeguee ueerefpees~~7~~
1. efmeYetefce~

(367)

(368)

FbOJepe efJeOeeve

oesne
legce iegCe Oeeiee ceW efkees, efJeefJeOeJeCe&cee hetue~
mlegefleceeuee keC" ceW, Oejs uenW YeJe ketue~~8~~
eR eerveboerejerhes oef#eCeefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(369)

(hetpee veb.41)

vevoerMJej erheheefMeceefoMe
efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveekegmegceuelee vo
veboerej kes heefMece efoMe ceW, lesjn efpeve ewleeuee peeve~
Debpeveefieefj oefOecegKe jeflekej hes, $e+ef efmeef kej meewKeefveOeeve~~
efmehe efethe ewle efpeve, hejceevevo megOeejme oeve~
Deeeveve mLeeheve meefVeOe kejkes hetpeBt efpeve iegCeKeeve~~1~~
eR eerv ebo erejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerv ebo erejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerv ebo erejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebmeKeer bo
jsJeeveefo kees peue Yeefjes, $ee Oeej kejle ceue nefjes~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~1~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
efmele ebove kesMej efIeefmees, Dee&le YeJeleehe eCeefMees~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~2~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

(370)

FbOJepe efJeOeeve

ceesleermece lebogue ueeDees, efpeve Deeies hegbpe e{eDees~

veboerej Dehej1 efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~3~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
megjle mes megceve cebieeJees, ceoveeefjeYet2 kees e{eJees~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~4~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
yengefJeOe hekeJeeve yeveeDees, YeJe YeJe keer YetKe efceeDees~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~5~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j peueekej Oeefjes Deejefle kej DeIe lece nefjes~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~6~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Oethe Deefive mebie peejes, meye kece& Dejer kees ejes~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~7~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue mejme ceOegj Yej Leeueer, veeEn peee ceveesjLe Keeueer~
veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~8~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. heefMece~

2. keece efJepeslee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(371)

peue heue Jemeg DeIe& yeveeDees, efpeve Deeies efvele e{eJees~

veboerej Dehej efoMeer ceW, lesjn efpeveiesn pepetB ceQ~~9~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Deceue yeeJe[er veerj, efpeveheo Oeeje ceQ keB~
Meebefle kejes efpevejepe, cesjs kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe&meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&oesne
meJe&efmeefeo peeefvees, jlveceeer efpeveOeece~
mJeebefme efpeveefyebye kees, efvele eefle keb eCeece~~1~~
Fefle eerveboerejerhes heefMeceefoefMemLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

(372)

FbOJepe efJeOeeve

Deef[uue bo
erhe Dee"JeW heefMece efoMe Debpeveefiejer~
leehes efpeveie=n Delegue meewKe mebheefle Yejer~~
mJeebefme1 efpevecetefle& pepetB efvele eeJe mes~
YeJemeeiej mes efleb Yeefe keer veeJe mes~~1~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe DebpeveefieefjefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeeJeeheer ceOe, oOeercegKe peeefvees~
oefOemece Thej Meeele efpeveie=n ceeefvees~~mJeebefme.~~2~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe efJepeeeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Debpeve oef#eCe Jewpeebefle Jeeheer kener~

yeere Deeue oefOecegKe hes efpeveie=n megKecener~~
mJeebefme efpevecetefle& pepetB efvele eeJe mes~
YeJemeeiej mes efleb Yeefe keer veeJe mes~~3~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe JewpeebleerJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeve heefMece Jeeefhe peebleer meesnleer~
ceefOe oefOecegKe hes efpeveie=n mes ceve ceesnleer~~mJeebefme.~~4~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMepeebleerJeeefhekeeceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeveefieefj Gej, Jeeheer Dehejeefpelee~
ceefOe oefOecegKe heJe&le hes efpeveie=n Meemelee~~mJeebefme.~~5~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeDehejeefpeleeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeeJeeheer keesCe1 hes jeflekeje~
leehes Deke=ef$ece efpeveie=n YeefJe cevenje~~mJeebefme.~~6~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeefJepeeeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efJepeeen Deeivese keesCe jeflekej efiejer~
hejcees efpevecebefoj mes Deveghece efmejer~~mJeebefme.~~7~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeefJepeeeJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
JewpeebefleJeeheer kes Deiveer2 keesCe ceW~
jeflekej efieefj hej eerefpeveJej kes JesMce ceW~~mJeebefme.~~8~~
eR eerveboerejerhesheefMeceefoefMeJewpeebleerJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

1. Deveeefo Deveble~

1. F&MeevekeesCe ~ 2. Deeivese~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(373)

Jewpeebeflen kes vew$e+le ceW peeefvees~

jeflekej veie ceW Deke=ef$ece ie=n ceeefvees~~
mJeebefme efpevecetefle& pepetB efvele eeJe mes~
YeJemeeiej mes efleb Yeefe keer veeJe mes~~9~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeJewpeebleerJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeefhe peebleer vew$e+le ceW jeflekej kene~
hejcehetle efpevecebefoj efvepe megKekej kene~~mJeebefme.~~10~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMepeebleerJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Jeeefhe peebleer Jeeeg efJeefoMe jeflekej cene~
meJe&es Deke=ef$ece efpeveie=n og:Ke one~~mJeebefme.~~11~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMepeebleerJeeheerJeeeJekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Dehejeefpelee megJeeheer JeeeJe keesCe ceW~
jeflekej heJe&le hes efpeveie=n Deeflejce ceW~~mJeebefme.~~12~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeDehejeefpeleeJeeheerJeeeJekeesCes
jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
n Dehejeefpele keer efJeefoMee F&Meeve nw~
leehes jeflekej mJeCe&JeCe& ceefCe Meeve nw~~mJeebefme.~~13~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMeDehejeefpeleeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hetCee&Ie&
veboerej heefMece efoMe Debpeveefieefj kene~
oefOecegKe jeflekej efceue lesjn heJe&le cene~~mJeebefme.~~14~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~

(374)

FbOJepe efJeOeeve

peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
veboerej Jej erhe nw, ceneleerLe& megKekeej~
YeefJe Deelece efvece&ue kejs, kece&keere Dehemeej1~~1~~
MecYeg vo
pee pee veboerej ceneerhe, meew Fv Jebovee kejles nQ~
eleske Je<e& ceW leerve yeej, Deeeefvnke heJe& Gejles nQ~~
Dee<ee{ megkeeefle&ke heeuiegve ceW, Deefce mes hetCee& leke Megkeuee~
eejeW efvekeee kes osJe efceueW, hetpeve kej kejles YeJe megheuee~~1~~
meewOece& Fv SsjeJele FYe2 e{kej eerheue kej ueeles nQ~
F&Meeve Fv neLeer hej e{, iegs megheeefj kes ueeles nQ~~
meevelkegceej megjheefle ce=ieheefle, hej e{ DeeceeW kes iegs ues~
ceensv es Iees[s hej e{, kesueeW kees Des Des ues~~2~~
yeesv nbme hej e{ kejkes, keslekeer heg<he kej ceW ueeles~
yeeesej Fv eeQe3 Keie hej, e{ keceue neLe ceW ues Deeles~~
Megesv ekeesj heef#e hej e{, mesJebleer kegmegce efuees Deeles~
leeslee e{ ceneMege megjheefle, hetueeW keer ceeuee kees ueeles~~3~~
keeseue hej e{ megjheefle Meleej, kej veeruekeceue ues Deeles nQ~
Dej meneej megjveeLe ie[, hej e{ Deveej heue ueeles nQ~~
Deevele megjheefle efJenieeefOehe hej, e{ heveme heueeW kees ueeles nQ~
eeCele megjheefle lebgye heue ues, e{ hee efJeceeve meg Deeles nQ~~4~~
hekekes ieVes ues DeejCesv, e{ kegcego efJeceeve JeneB peeles~
kej OeJeue ebJej ues Deeglesv, e{ ceesj efJeceeve JeneB Deeles~~
1.otj kejkes~ 2. neLeer~ 3. ie[ he#eer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(375)

es eewon1 Fb keuheJeemeer, DeieefCele JewYeJe mebie ueeles nQ~

efvepe efvepe heefjJeej meefnle eueles, efvepe efvepe Jeenve e{ Deeles nQ~~5~~
megj DeeefYeeesie peeleer kes Jes, FbeW kes Jeenve yeveles nQ~
SsjeJele Deeefoke he yevee, megvoj Jeenve mes mepeles nQ~~
es Fb Delegue efpeveYeeerJeMe kej ceW veefjeue Deeefoke ueeles~
efpeveJej eeflecee kes ejCeeW ceW, megjle heue hetue e{e peeles~~6~~
eejeW efvekeee kes osJe efceues, Dee"eW efove hetpee kejles nQ~
je$eer efove Yesojefnle JenB hes, meg DeKebef[le Deee& kejles nQ~~
vej Jeneb veneR pee mekeles nQ, Fmeefuees eneR hej hetpeW nQ~
Jebove hetpeve meye ner hejes#e, kejkes Yeer YeJe mes ts nQ~~7~~
oesne
ceQ Yeer ee Yeefe mes, hetpetB Meefe ve uessMe~
kesJeue %eeveceleer efceues, peneb ve YeJe mebkeuesMe~~8~~
eR eerveboerejerhes heefMeceefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN
1. efleueeseheCCeefe he=.540 mes 542 leke ceW en ekejCe nw~

(376)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.42)

vevoerMJejerhe GejefoMe efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeieerleebo
Jej erhe veboerej meg Gej efoMe $eeesoMe Deeue nQ~
Debpeve oOeercegKe jeflekejeW hes, eer efpevesej cenue nQ~~
eleske ceW efpeveefyebye Fke meew Dee" eflevekeer Leehevee~
yengYeefe mes kej hetpentb, nesJes legjle efnle Deehevee~~1~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!
De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebjesuee bo
#eerjesoefOe kees veerj, keveke keueMe ceW Yeefjes~
hetpele nes YeJe leerj, meceleejme Ie Yeefjes~~
Dece erhe Goere1 efoMe lesjn efpeveOeecee~
pepele efceues iegCe Leeve, lesjn2 hegve efMeJejecee~~1~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe ebove meej, leve kee leehe njs nw~
efpeve hetpele iegCekeej, YeJe YeJe oen njs nw~~Deceerhe.~~2~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. Gej~

2. meeesiekesJeueer veece kee lesjnJeeB iegCemLeeve~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(377)

(378)

FbOJepe efJeOeeve

De#ele Deceue DeKeb[, hegbpe OeB legce Deeies~

Deelece meewKe DeKeb[, efceues ogefjle Deefj Yeeies~~
Dece erhe Goere efoMe lesjn efpeveOeecee~
pepele efceues iegCe Leeve, lesjn hegve efMeJejecee~~3~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
heguue ehegefuuele ceeue, efpeveheo keceue e{eTB~
keece ceu} Mej1 Meue2, otj keB megKe heeTB~~Dece.~~4~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Kegjcee iegefPeee Deeefo, yeng hekeJeeve e{eTB~
efvepe Deelece jme heee, YeJe YeJe jesie veMeeTB~~Dece.~~5~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kebeve oerhe peueee, keB Deejleer lesjer~
ceesn efleefcej efce peee, efces peiele keer hesjer~~Dece.~~6~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ke=<Ceeie Jej Oethe, KesTB Deefive IeeW ceW~
kece& keeefuecee otj, nesleer yeme efceveeW ceW~~Deceerhe. ~~7~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee oeKe yeoece, heue Debietj e{eTB~
megheue ceneheue heee, efJe<eeve veeefnb uegYeeTB~~Dece.~~8~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

JemegefJeOe DeIe& efceueee, ieee yepeee e{eTB~

heue DeveIe& heo nsleg, leggce heo Yeefe ye{eTB~~
Dece erhe Goere, efoMe lesjn efpeveOeecee~
pepele efceues iegCe Leeve, lesjn hegve efMeJejecee~~9~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Deceue yeeJe[er veerj, efpeveheo Oeeje ceQ keB~
Meebefle kejes efpevejepe, cesjs kees meyekees meoe~~10~~
Meeblees MebeefleOeeje~
keceue keslekeer hetue, nef<e&le ceve mes ueeekes~
efpeveJej ejCe e{ee, meJe&meewKe mebheefle ye{s~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&-meesj"e
%eeveYeeveg hejcesMe, legce DevevleiegCe kes Oeveer~
ceQ Yeer veeLe ncesMe, Deuheyegef efhej Yeer pepetb~~1~~
Fefle eerveboerejerhes GejefokedmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~

1. JeeCe ~

1. otj nesles nQ~

2. heer[e~

oesne
GejefoMe Fme erhe ceW Debpeve efieefj veerueeYe~
hegCeOeece efpevemee kees, hetpe efceues efMeJeueeYe~~1~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe DebpeveefieefjefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Debpeveveie hetjyeefoMeer, jcee Jeeheer mJe~
1
ceefOe oefOecegKe efieefj efpeveYeJeve, hetpele kece& efJehe#e
~~2~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(379)

(380)

FbOJepe efJeOeeve

Debpeve kes oef#eCe efoMeer, jceCeeree n peeve~

oefOecegKe veie hej efpeveefveuee, hetpele nes efvepeLeeve~~3~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceCeereeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

jceCeeree n vew$e+les, jeflekej veie megKeoeve~

Meeele efpevecebefoj pepetB, efceues mJehej efJe%eeve~~9~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceCeereeJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Debpeve kes heefMece efoMeer, n megeYee Devethe~

oefOecegKe Thej efpeveYeJeve, hetpele nes efMeJe Yethe~~4~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe megeYeeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeeefhe megeYee vew$e+les, jeflekej heJe&le efme~

ceefCecee efpevecebefoj pepetB, heeTB $e+ef mece=~~10~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe megeYeeJeeheervew$e+lekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Debpeveveie Gej efoMeer, meJe&leesYee Jeeefhe~

ceefOe oefOecegKe hes efpevemeove, pepele ve pevce keoeefhe~~5~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe meJe&leesYeeJeeheerceOeoefOecegKeheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

n megeYee megJeeeg efoefMe, jeflekej veie jeflekeej~

leehes efpeveie=n efvele pepetB, efceues mJehej DeefJekeej~~11~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe megeYeeJeeheerJeeeJekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

jceen F&Meeve ceW, jeflekej veie mJeCee&Ye~

DevegheceefveefOe efpeveiesn kees hetpele nes efve<heehe~~6~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeeefhe meJe&leesYeefkee, jeflekej JeeeJe keesCe~

efpevecebefoj Meeele pepetB, efceues YeJeesoefOe keesCe~~12~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe meJe&leesYeeJeeheerJeeeJekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

jceen Deeivese efoefMe, jeflekej efieefj Deceueeve~

efpevecebefoj Meeele pepetB efceues veJeesefveefOe Deeve~~7~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceeJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeeefhe meJe&leesYeefkee, jeflekej efoefMe F&Meeve~

leehes efpeveie=n hetpeles, nes Devevle eerceeved ~~13~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe meJe&leesYeeJeeheerF&MeevekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

jceCeeree n Deefive efoefMe, jeflekej veie efmejleepe~

Gme hej DeefJeeue pewveie=n, pepele cees#e meeceepe~~8~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe jceCeereeJeeheerDeeivesekeesCes jeflekejheJe&leefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

hetCee&Ie&-ieerlee vo
Dece veboerej erhe ceW, GejefoMeer ceW Deeue nQ~
Debpeve oOeercegKe jeflekejeW hes, meemeles efpevecenue nQ~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(381)

hetCee&Ie& ues GveceW efJejeefpele, pewveefyebyeeW kees pepettb~

iegCeLeeve lesjn hetCe& kej, Deenle ue#ceer kees Yepetb~~14~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heefjheg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyebyesYees vece:~

peeceeuee
ef$eYebieer bo(eeue-#eerjesoefOe iebiee....)
pee pee veboerej, erhe cenerej, yeeJeve YetOej efvele pepetB~
pee pee GejefoMe, lesjn efpeveie=n, Meeele efpeveke=efle efvele Yepetb~~
pee ceefCeefmebbnemeve, Oej heeemeve, legce efpeveMeemeve efnlekeejer~
pee legce iegCeceeuee, Yeefejmeeuee, efvele eefle ieeTB megKekeejer~~1~~
jesuee bo
pee pee Dece erhe, Gej efoMe ceW peevees~
Fke meew $esme" keesef, ueeKe egjemeer ceevees~~
Fleves eespeve ceeve, efJemle=le eej efoMeer nQ~
lesjn lesjn Deef ceeveW eej efoMeer nQ~ ~1~~
ieesu eekeej ceneve, Jesoer GheJeve meesn W~
megj vej efkeVej Deeve, efpeveiegCe mes ceve ceesnW~~
peesefle<e Jeblej osJe, YeeJeve megjieCe DeeJeW~
efJeefJeOe kegmegce keer ceeue, veevee heue Yeer ueeJeW~~2~~
keuheJeeefme1 megj Deee, hetjye efoMe efpeve hetpeW~
YeeJevemegj o#eerCe, efoMe ceW efpeveJej hetpeW~~
heefMece ceW megjJe=vo, Jeblej epeve kejs nQ~
Gej ceW megjJe=vo, peesefle<e Yeefe Yejs nQ~~3~~
1. eqleueeseheCCeheeer he=. 544 kes DeeOeej mes~

(382)

FbOJepe efJeOeeve

heewJee&efvnke oes enj, oes enjer DehejeCns~

hetJe&jeef$e oes enj, Dehejjeef$e oes peevns~~
ece mes eGefJeOe osJe, hetpeve efvele kejs nQ~
hegve: eoef#eCe he, efoMe heefjJele& kejs nQ~~4~~
Fme efJeOe ceeme Demee{, keeefle&ke heeuiegve peevees~
Megkeue Deceer uese, hetvece leke efJeefOe peevees~~
DemebKeele megjJe=bo, DeefleMee Yeefe kejs nQ~
Dee" efoveeW efn DeKeb[ hetpele hegCe Yejs nQ~~5~~
megJejCe keueMe megiebOe, veerj ehetCe& Yejs nQ~
efpeveeeflecee DeefYe<esske kejles heehe njs nQ~~
kegbkegce ebove iebOe, efceue kehet&j megiebOeer~
keeueeie Dej Deve yeng efJeOe Jemleg megiebOeer~~6~~
iebOe yeveekej Fv, cetefle& efJeueshe kejs nQ~
ebove mes efpeve ee& kece&keuebke njs nQ~~
lebogue megce hekeJeeve, oerhe megOethe heueeW mes~
efpeveefyebyeeW kees hetpe, gles kece& ceueeW mes~~7~~
eboJee ebJej efJeefe$e, Fvemes meove mepeeJeW~
{esjle ebJej meheso, Yesjer Deeefo yepeeJeW~~
megj Dehmeefjeeb ve=le, kejleeR efpeve iegCe ieeJeW~
efpeveJej eefjle efJeMes<e, veeke kej nj<eeJeW~~8~~
FmeefJeOe yengle ekeej, Yeefe eiee{ kejs nQ~
meceefkele efveefOe kees heee, efmebOeg DeLeen lejs nQ~~
ceQ Yeer eYeg legce heeme, Deee ener Deye ceebietB~
jlve$ee efveefOe heee, efJe<ee ke<eee keg leeietb~~9~~
Deewj veneR keg DeeMe, veeLe! jner Deye cesjer~
Ssmee kejes Gheee, efces eflentBpeie hesjer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(383)

lece De%eeve nee, %eeveceleer kej hetjer~

veeLe! megvees Deye MeerIe, vee nes ceebie Dehetjer~~10~~
oesne
veboerej Jej erhe ceW, yeeJeve efpeveJej Oeece~
hegve: hegve: efMej veeekes, Gvekees efvele eCeece~~11~~
eR eerveboerejerhes GejefoefMe $eeesoMeefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~

(384)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.43)

kegC[ueefieefj hetJe&efoked efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[u} vo
erhe ieejJeeb kegb[ue veece eceeefvees~
leekes ceefOe ceW kegb[ue heJe&le peeefvees~~
Jeueeeke=efle1 efieefj hes eGefoMe efpeveOeece nQ~
hetjye efoefMe efpeveiesn pepetB Fn "ece nQ~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~

~~FleeMeerJee&o:~~

eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~

MM`NN

DeLeekeb(eeue-hetpees hetpees eer.)

efmebOeg eesleefmJeveer2 kee peue nw, pees mJeelece kee njlee ceue nw~
hetpeles ner efceues cees#eheue nw, efpeveW heeo Jebove keb ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW efpevesej eeflecee, peekeer DeodYegle DekeLe nw ceefncee~
kegb[ueeeue efpeveeuee eekecee3, efpeveWosJe Jebove keb ceQ efvele ner~~1~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
iebOe kehet&j kesMej cesuee, meewiebefOele megefceefele Suee~
leehe mebleehe njle Dekesuee, efpeveWheeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
1.eg[er kes Deekeej~ 2. veoer~ 3. hetJe& efoMee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(385)

DeeJees hetpesb efpevesej eeflecee, peekeer DeodYegle DekeLe nw ceefncee~

kegb[ueeeue efpeveeuee eekecee, efpeveWosJe Jebove keb ceQ efvele ner~2~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
nej ceesleer meMe lebogue nQ, hegbpe Oeejs oe efvece&ue nw~
ueeYe neslee megiegCe GppJeue nw, efpeveW heeo Jebove keB ceQ efvelener~~
DeeJees hetpeW....~~3~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbo ceboej megceveme ceeuee, keece ceuue efvecetue1 kej [euee~
Deelce mebheo iegCeeW keer ceeuee, efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW....~~4~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
cegio2 uee[t Fcejleer Yejkes, hetpeles YetKe jesieeefo njkes~
Deelceheeret<e DevegYeJe kejkes, efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW....~~5~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
nsce oerheke efMeKee GppJeue nw, Deejleer es njs ceesn ceue nw~
nese Deelcee DehetJe& efJeceue nw,efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW....~~6~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe KesTB megjefYe oMeiebOeer, Oetce hewues oMeeW efoMe iebOeer~
nese kece& Dejer Mele Keb[er,efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
1. veeMe 2. cetBie~

(386)

FbOJepe efJeOeeve

DeeJees hetpesb efpevesej eeflecee, peekeer DeodYegle DekeLe nw ceefncee~

kegb[ueeeue efpeveeuee eekecee, efpevesbosJe Jebove keb ceQ efvele ner~7~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
Deece Debietj oeef[ce heue nQ, pees heue oW Gece megheue nQ~
leerve jlveeW keer mebheefe heue nQ,efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW....~~8~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb
efveJe&heeceerefle mJeene~
veerj iebOeeefo Je efceueekes, hetCe& meewKeeefo nesJes e{ekes~
De kecee&efj yebOeve nekes, efpevesv heeo Jebove keB ceQ efvele ner~~
DeeJees hetpeW....~~9~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Meeele eer efpeveefyecye, peueOeeje mes hetpeles~
Meebefle kejes efpevejepe, MeebleerOeeje ceQ keB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
njefmebieej emetve, megjefYele kejles meJe&efoked~
heg<heebpeefue legce Dehe&, YeJe YeJe kes ogKe kees nb~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&-meesj"e
mJeebefme efpeveefyecye, meJe&efmeef ceW efveefcele nQ~
vecetB vecetB vele MeerMe, kegmegceebpeefue kej Yeefe mes ~~1~~
Fefle eerkegC[ueheJe&lemeesheefj hetJe&efoefMe heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv vo
kegb[ueefieefj hej hetJe&efoMee ceW heebe ket cevenejer~
DeYeblej kes efmeket hej, efpevecebefoj megKekeejer~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(387)

peue iebOeeefoke DeIe& efceueekej, efveleeefle epeve keb ceQ~

ieejn eeflecee Oej Thej e{, mebece hetCe& keB ceQ~~
eR eerkegC[ueefieefjhetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MebeefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne(eeuehejb hejbpeesefle......)
pee pee kegb[ueefieefj Gheefj, hetjye efoMe efpeveOeece~
pee pee efpeveJej efyebye nQ, ef$eYegJeveefMeKej ueueece~~
vejsv bo
kegb[ueerhe kene ieejnJeeb, kegb[ueveie ceefOe jeKes~
Ske Kejye De" Dejye heeemeer, keesef efeej ueeKes~~
Fleves eespeve efJemle=le erhes, yeereeWyeere efiejer nw~
Jeueeekeej1 npeej heeej, eespeve legbieefiejer nw~~1~~
leue ceW efJemle=le oMe npeej oes-meew efyeme eespeve ieeee~
ceOe megJeeme yenej meew Deew leerme eceeCe yeleeee~~
Thej eew[e yeeefueme meew-eeefueme eespeve legce peevees~
heJe&le Thej eejeW efoMe ceW, yeerme ket mejOeevees~~2~~
efoMee efoMee ceW heebe ket nQ, eG eG hej megj iesne~
DeYeblej kes efmeket hej, Deke=ef$ece efpeveiesne~~
kegb[ue heJe&le nsce JeCe&cee, Meeele leerLe& kenelee~
osJe osefJeeeb DehmeefjeeW kes, FveW kes ceve Yeelee~~3~~
hetJe&efoMee kes efmeket ceW, efpeveJejefyebye efJejepesW~
ceQ hejes#e ner Jebove kejlee kece& Dejer [j YeepeW~~
1. et[er kes Deekeej~

(388)

FbOJepe efJeOeeve

efpeveJebove mes Deelce efJeMeger, nes hejceelce ekeemes~

efpeveJej eJeeve oe cenue ceW , meceemeejcee Yeemes~~4~~
eYet ener Deye cesjer Fe, jlve$ee efveefOe heeTB~
efvele JeJenej jlve$ee yeue mes, efveMee efMeJeheLe heeTB~~
Jeerlejeie efveMeejlve$ee, efveefJe&keuhe efvepe Deelcee~
hejcemeceeOeer ceW levcee nes, yevetB efme hejceelcee~~5~~
ener keecevee hetjer keefjes, keuheJe=#e mece oelee~
ef$eYegJeve keer mebhele osves cebs, legce nes peie efJeKeelee~~
eYeg De%eeveceleer nj cesjer, mecei%eeve ekeemees~
hegvejefhe kesJeue %eeveceleer kej, %eeveYeeveg Ie Yeemees~~6~~
oesne
ieCeheefle vejheefle megjheleer, Keieheefle efe ceve Oeej~
ef$eYegJeveheefle iegCeieCeceCeer, legce iegCe ieeJele meej~~7~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MebeefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(389)

(hetpee veb.44)

kegC[ueefieefj oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee

ieerlee vo
kegb[ueefiejer hes oef#eCeer, efoMe pewvecebefoj peeefvees~
ceefCe mJeCe& jlveeW kes yeves, hejkees megvoj ceeefvees~~
ceefCejlve ceevemlebYe Deveghece, efJeefJeOe jevee MeesYeleer~
LeehetB eneb efpeveefyebye efvehece, heehe hebefkeue OeesJeleer~~1~~
eR eerkegC[ueefieefjGheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerkegC[ueefieefjGheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerkegC[ueefieefjGheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebeecej vo
(eeue-heee&veeLe osJe mesJe.......)
JeeefOe&hesve nej kes meceeve veerj ueeFes~
Meeeles efpevesvosJe heeo ceW e{eFes~~
kegb[ueeef oef#eCeer efoMeer efpevesvmee pees~
hetpeles meg nesle cegefeJeuueYee kes keble mees~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
mJeCe&JeCe& heerle iebOe osn oen kees njs~
Deehe eCe& hetpeles Deveble oen kees njs~~kegb[ueeef. 2~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~

(390)

FbOJepe efJeOeeve

ev eefvkee meceeve esle Meeefue ueeFes~

hegbpe kees e{ee mJeelce meewKe jeefMe heeFes~~
kegb[ueeef oef#eCeer efoMeer efpevesvmee pees~
hetpeles meg nesle cegefeJeuueYee kes keble mees~~3~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeueleer pegner iegueeye keslekeer egveeFes~
keece ceuue Meue otj Deehe kees e{eFes~~kegb[ueeef.~~4~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
hetefjkee Dehethe 1 ue[d[gkeeefo Leeue ceW Yejs~
#egled efheheeme 2 JeeefOeotj Deehe Dee&vee kejW~~kegb[ueeef.~~5~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
meefhe& 3 Jeefle& ege oerhe keppeueer emeteles 4 ~
Deehe hetpeles efvejbpeveelce meewKe meteles~~kegb[ueeef.~~6~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
osJeoe je eboveeefo efcee Oethe ues~
Deefive ceW megKese Deelcee efJeMeg nes Yeues~~kegb[ueeef.~~7~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
veeefuekesj Deece hetie e#e efejYeeefo5 ues~
Deehekees e{eJeles efn efmeefJeuueYee efceues~~kegb[ueeef.~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. hegDee~ 2.YetKe heeme~ 3.Ieer~ 4.pevce oslee nw~ 5. keke[er~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(391)

De Je hebejlve kees efceueee DeIe& ues~

ceQ DeveIe& meewKe nsleg eCe& hetpentB Yeues~~
kegb[ueeef oef#eCeer efoMeer efpevesvmee pees~
hetpeles meg nesle cegefeJeuueYee kes keble mees~~9~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Meeele eerefpeveefyebye, peueOeeje mes hetpeles~
Meebefle kejes efpevejepe, MeebleerOeeje ceQ keB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
njefmebieej emetve, megjefYele kejles meJe&efoked~
heg<heebpeefue legce Dehe&, YeJe YeJe kes ogKe kees nB~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
hejce Meg hejceelcee, Deelce megOeejme ueerve~
cesje ceve heeJeve kejes, jeie s<e kej nerve~~1~~
Fefle eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefokedmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
kegmegceuelee vo
legbie heenej menme megeespeve, kegb[ue veie kegb[ue mece ieesue~
oef#eCe efoMe ceW heebe ket nQ, DeYeblej efpeveie=n Deveceesue~~
Yeefe YeeJe mes JeboW hetpeW, meye ekeej kes osJe ceneve~
nce Yeer Deepe eneR hej hetpeW, heehe leehe keer nesJes neve~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeefoefMe efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

(392)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
oesne
iegCejlveekej Deehe nQ, Deecese egefleceeve~
efkebefeled iegCe keer ceeefuekee, OeB keb" ceW Deeve~~1~~
(eeuens oerveyevOeg......)
pee pee ef$ekeeue Meg efme efyebye Devevlee~
pee pee ef$ekeeue Yeefe keB kece& kes nblee~~
ns veeLe! legce emeeo mes efveefOeeeb cegPes efceueeR~
legce heee Deepe efee keer keefueeeb meYeer efKeueeR~~1~~
yeme Deepe keuheJe=#e cegPes Oece& kee efceuee~
Fmekes eleehe ceesnjepe kees Yeer otB efnuee~~
Gece #ecee es Oece& meJe& s<e njs nQ~
meye eeefCeeeW kes meeLe efce$e YeeJe Oejs nQ~~2~~
pees ceeo&Je Gece mecemle ieJe& efceelee~
es Oece& efJevee meyekees cegefeej efoKeelee~~
Gece Oejce Deepe&Je ef$eeesie mejue yeveeJes~
keewefue leeie vej meoe TjOeieleer heeJes~~3~~
Jej meleOece& ueeske kes melkeej efoueeJes~
yeme Pet" Jeeve peiele ceW efejkeeue YeceeJes~~
Deelece heefJe$e kejve nsleg MeeweOece& nw~
es ueesYe meJe&oe ner meJe&heehe cece& nw~~4~~
ceQ keye eYees mebece efveOeer meJe&mJe kees heeTB~
mebmeej YeceCe ces kes Denle nes peeTB~~
Gece leheMejCe megOece& kece& peueeJes~
ns veeLe! keef"ve lehe kees Deehe Yee ner heeJeW~~5~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(393)

es leeie Oece& es DeYeeoeve efoueeJes~

ns veeLe! lesjs Yee ner Fme Oece& kees heeJeW~~
Gece meg Deeefkebeve Oece& ceesn efceelee~
Fme Oece& mes $ewueeskeeheleer MeerIe nes peelee~~6~~
Gece megOece& yeeee& mJeelceueerve nes~
heeles nQ hejce yeehe, efvepeeOeerve nes~~
pees Deehekes nQ Yee Jes ner Oece& Oejs nQ~
mebmeej efJe<ece efmebOeg mes Yeer MeerIe lejs nQ~~7~~
ns veeLe! Deepe eeLe&vee kees hetCe& keerefpees~
heue Oece& keuheJe=#e mes heefjhetCe& oerefpees~~
Yeeer eYees! efebleeceCeer, megkeeceOesveg nw~
cegPe %eeveceleer kes efueS meJee&Le& osve nw~~8~~
oesne
veeLe! legcnejer Yeefe ner, meye keg osve meceLe&~
Fmeerefuees oMe Oece& cegPe, hetCe& kejes hejceeLe&~~9~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj oef#eCeeqokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(394)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.45)

kegC[ueefieefj heefMeceefoked
efpeveeuee hetpee
DeLe mLeeheveeeewyeesue vo
(eeuecesjer YeeJevee)
erhe ieejJeW ceOe kevekecee, kegb[ue heJe&le MeesYe jne ~
legbie efMeKej hej heefMece efoMe ceW , efpevecebefoj ceve ceesn jne~~
hebe hejeJele&ve mes efJejefnle, eerefpeve keer eeflecee efvele nQ~
Deeeveve mLeeheve meefVeOekejCe efJeOeer mes hetpele nQ~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn!De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb(eeue-vevoerej hetpee)
peue Jeeefmele keceue hejeie, megjefYele mJe efueee~
YeJe YeJe keer le=<ee efveJeej, eYegheo Oeej efkeee~~
kegC[ueefieefj hej efpeveiesn, heefMece efoMe Yeejer~
efveMee meceked efveefOe nsleg hetpetB iegCekeejer~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
efncejefMce meMe DeefleMeerle, evove kees keefnS~
efpeveheo hetpeW Oej eerle, MeerleueiegCe ueefnes~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(395)

kegC[ueefieefj hej efpeveiesn, heefMece efoMe Yeejer~

efveMee meceked efveefOe nsleg hetpetB iegCekeejer~~2~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
efncekeCe mece GppJeue Meeefue, hebgpe jee oervee~
DeJee De#ele megKe nsleg, eYeg Deee& keervee~~kegb[ue.~~3~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
veerueeslheue 1 keceue iegueeye, megceveeW keer ceeuee~
YeJeMejefJepeeer efpevejepe, hetpele YeJe euee~~kegb[ue.~~4~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
veeveeefJeOe Ie=le hekeJeeve, heeeme iegCekeejer~
legce hetpele hegCe efheet<e, efceuelee YeJenejer~~kegb[ue.~~5~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceefCeoerhe kehetj epeeue, peesleer efleefcej njs~
oerheke keer hetpee hetCe&, %eeve eYeele kejs~~kegb[ue.~~6~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe megiebefOele Oethe, Deiveer hee$e peues~
efpeve mevcegKe DeIeefjheg mewve Yee mes otj ues~~kegb[ue.~~7~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efhemlee efkemeefceme DeKejes, mesye Deveej efuees~
heue mes heohebkepe hetpe, efmeer meJe& efuees~~
1. >eerue keceue~

FbOJepe efJeOeeve

(396)

kegC[ueefieefj hej efpeveiesn, heefMece efoMe Yeejer~

efveMee meceked efveefOe nsleg, hetpetB iegCekeejer~~8~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jemeg Je megjlve efceueee, DeIe e{eTB ceQ~
Deefle nj<e YeeJe Gj ueee, Deehe efjPeeTB ceQ~~
kegC[ueefieefj hej efpeveiesn, heefMece efoMe Yeejer~
efveMee meceked efveefOe nsleg hetpetB iegCekeejer~~9~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
Meeele eer efpeveefyecye, peueOeeje mes hetpeles~
Meebefle kejes efpevejepe, MeebleerOeeje ceQ keB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
njefmebieej emetve, megjefYele kejles meJe&efoked~
heg<heebpeefue legce Dehe&, YeJe YeJe kes ogKe kees nb~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&
oesne
heefMece DeeMee1 eqpeveYeJeve, kegb[ueveie efJeuemeble~
heg<heebpeefue kej hetpentb, njes peiele hejhebe~~1~~
Fefle eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefokedmLeeves ceC[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
kegmegceuelee vo
Deke=ef$ece kegb[ue YetOej hej, heefMeceefoMe efpeveiesn eOeeve~
heebe ket ceW efmeket Fke, DeYeblej ceW DeefleMeeJeeve~~
1. eqoMee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(397)

(398)

FbOJepe efJeOeeve

heCeheefle1 peerYe mene, kejkes keeue DemebKes~

efhej Yeer Leke Leke peebe, legce iegCe keerefle& YeCebles~~4~~
}JeCeesoefOe kees ueee, meener hee$e yeveeJeW~
leerveYegJeve kees hetCe&, keeiepe kej megKe heeJeW~~
mJeCe&uesKeveer uese, eYeg legce iegCe peg efueKeeJeW~
Meejo2 ceeb Yeer Deee, efhej Yeer heej ve heeJeW~~5~~
legce DevebleiegCe jeefMe, cesjer Meefe veneR nw~
efhej Yeer ntB Jeeeeue, esjs Yeefe mener nw~~
legce nes hejce ke=heeueg, cegPe hej keCee keerpes~
%eeveceleer kej hetCe&, efpeveiegCemebheo oerpes~~6~~

ceefCecee jleveceeer efpeveeeflecee, Fke meew Dee" eeflece iegCeKeeve~

peue heue DeIe& e{ekej hetpetB, efvepe Deelece nesJes Deceueeve~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
pee pee eq$eYegJeveieg eYees! pee pee efmemJehe~
pee peeceeuee legce kentB, njes Decebieue he~~1~~
jesuee bo(eeueDenes peiele iegosJe.....)
kegb[ue heJe&le Dee, heefMece efoMe ceW peevees~
efpevecebefoj DeefYejece, DeodYegle jce yeKeevees~~
ieYee&uee kes ceeefnb, efpeveeeflecee DeefleYeemes~
Fke meew Dee" eceeCe, YeefJe cevekeceue efJekeemeW~~1~~
meye eeflecee kes heeme, cebieue Je kens nQ~
Fke meew Dee" eceeCe, meyekes he=Leked jns nQ~~
megj efkeVejieCe Deee, Yeefe Yejs iegCe ieeles~
kece&kegueeeue etj, kejves kees efvele Deeles~~2~~
eYeg legce veece heefJe$e, ceve kee cewue njs nw~
eesOe ke<eee efJekeej, ceo ceeeeefo njs nw~~
eYeg legce iegCeceefCeceeue, keb" Oejs pees keesF&~
leekee megeMe heefJe$e, ef$eYegJeve Jeehele nesF&~~3~~
eej %eeveOej meeOeg, ieCeOej cegefveieCe meejs~
efveleeefle legce iegCeieeve, kejle kejle Yeer nejs~~

Ieee
pee pee YeieJeblee, efme cenblee, keefueceue nblee, megke=le kejW~
pee %eeveceleer kej efMeJeue#ceer Oej, YeefJepeve efvepemegKe legjle YejW~~7~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj heefMeceefoked efmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN
1. OejCesv~

2. mejmJeleer~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(399)

(hetpee veb.46)

kegC[ueefieefj Gejefoked
efpeveeuee hetpee
DeLemLeeheveeDeef[uue vo
kegb[ueefieefj hej, Gej efoMe efpeve mee nw~
heebe ket kes DeYeblej, Deefle jce nw~~
keveke jlevecee efpeveeeflecee kees efvele pepetB~
kece& kegueeeue etCe& nsleg hetpeve jetb~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebmeesj"e
jsJeeveefo kees veerj, Oeej osle keefueceue njs~
kegb[ueveie kevekeeYe1, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebove kesMej heerle, hetpele ceve Meerleue kejs~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~2~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. mJeCe&ceeer~

(400)

FbOJepe efJeOeeve

De#ele GppJeue Oeese, hetpele YeJe heer[e njs~~

kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~3~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
yesuee kegbo mejespe hetpele YeJe heer[e njs~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~4~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
uee[t yejheer efce, #egOeeJeeefOe nj hetpeles~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~5~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke peesefle Decebo, hetpele Yece lece kees njs~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~6~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe KesTB efe Oeej, kece& Yemce kej efMeJe kejs~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~7~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue Debietj Deveej, pepele efjef efmeer kejs~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~8~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jemeg efJeefOe DeIe& mepeee, hetpele Deveghece heue efceues~
kegb[ueveie kevekeeYe, GejefoMe efpeveie=n pepetB~~9~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(401)

meesj"e
Meeele eer efpeveefyebye, peueOeeje mes hetpeles~
Meebefle kejes efpevejepe, MeebleerOeeje ceQ keB~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
njefmebieej emetve, megjefYele kejles meJe&efoked~
heg<heebpeefue legce Dehe&, YeJe YeJe kes ogKe kees nb~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLeeleske DeIe&oesne
eqevcee efebleeceefCe eYet, Jeebefle heueoeleej~
heg<heebpeefue kej hetpeles, gs mekeue mebmeej~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketmLeeves ceb[uemeesheefj
heg<heebpeefueb ef#ehesled~
kegmegceuelee vo
ceefnceeJeble Deeue kegb[ue nw, GejefoMe efpevecebefoj efme~
mJeebefme efpeveeeflecee Deveghece, kejleer mekeue ceveesjLe efme~~
peue iebOeeefoke Je mepeekej, hetpeve keb nj<e Gj Oeej~
veJe efveefOe $e+ef mece=er osleeR, kejleeR efveleeefle cebieuemeej~~1~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

peeceeuee
oesne
ef$eYegJeve kes mJeeceer legcneR, hejcepeesefle YeieJeeve~
ieeTB legce peeceeefuekee, kejes efJeIve keer neve~~1~~

(402)

FbOJepe efJeOeeve

vejsv vo
Meg yeg meJe&%e efvejbpeve efme eefme cenelcee~
efeewleve ecelkeejer eYeg, mJeebefme hejceelcee~~
Jeerlejeie efJe%eeve hegbpe nes, efevcee peesefle mJeheer~
Deceue efJeceue efvece&ue legce ner nes, kece& Metve efeotheer~~1~~
efceLeelJeesoe kes JeMe peie ceW, keeue Deveeefo ieceeees~
efceLee osJe Meee iegDeeW ceW, ee kej ogKe heeees~~
pewmes lewmes Deefle ogue&Ye es, efceLee kece& ge nw~
keeueueefyOe JeMe meceked heekej, %eeve mete& ekee nw~~2~~
Deye eYeg Ssmeer keCee keefjes, meceefkele efveefOeeeEvn KeesTB~
mJehej YesoefJe%eeve peesefle mes, efceLeeceue kees OeesTb~~
kece& DevebleevetyebOeer pees, eesOe ueesYe ceo ceeee~
Fvekee Goe ngS meceefkele ceW, Deemeeove1 nw ieeee~~3~~
legce emeeo mes meemeeove, iegCeLeeve keYeer vee heeTB~
efcee YeeJe mes eYeg leerpee, iegCeLeeve ve nes en YeeTB~~
meceefkele efveefOe cegPe keYeer ve ts, ener YeeJevee YeeTB~
YeieJeve Deefvlece #eeefeke meceked, heekej kece& veMeeTB@~~4~~
DeCegele iegCeele efMe#eeele Oej, osMeeleer yeve peeTB~
ieejn eeflecee kes ele efvece&ue, Oej ceueoes<e neTB~~
keye Ssmee efove DeeJes ns efpeve! mebece hetCe& keB ceQ~
hebeceneele iegefhle meefceefle Oej, eeefjle hetCe& keB ceQ~~5~~
heg$e efce$e helveer Oeve heefjpeve, es ele#e he=Leked nQ~
leve Deelece efceue Ske oerKeles, Jes Yeer he=Leked he=Leked nQ~~
leve mes efvece&ue neskej Oeve peve, leeie yevetb Jewjeieer~
efvepe Deelece mes cecelee kejkes, nesTB efvepe Devegjeieer~~6~~
1. eqJejeOevee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(403)

meye mebkeuhe efJekeuheeW mes n, hejce meceeefOe ueieeTB~

hejceevebo efheet<e heeve kej, meye YeJe JeLee efceeTB~~
eYeg Ssmeer Deye Meeer oerpes, ceve mebkeuesMe ve nesJes~
kesJeue %eeveceleer Yeemkej kej, ceesn cenelece KeesJes~~7~~
oesne
kegb[ueefieefj kes efpeveYeJeve, Deveghece Meeele efme~
hegve: hegve: Jebove keB, heeTb meewKe mece=~~8~~
eR eerkegC[ueheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees
peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(404)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.47)

ekeefieefj hetJe&efoked efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeieerlee vo
Jej erhe lesjnJeeb ekeJej, yengefeke efJeKeele nw~
Fme ceOe Jeueeekeej megboj, ekeJej veie Keele nw~~
esepeve egjemeer1 menme efJemle=le, legbie Yeer Flevee kene~
hetjye efoMee kes efpeveYeJeve kees, YeefeJeMe hetpetB eneb~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb(ceesefn jeKees nes Mejvee.....)
megjmeefjlee kee ceOegj meefueue ues, keveke keueMe ceW Yejvee~
ekeJejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe kesMej iebOe megiebefOele, keveke keesjer Yejvee~
ekeJejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~2~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. eqleueeseheCCeefe~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(405)

(406)

FbOJepe efJeOeeve

GppJeue lebogue Oeese DeKbeef[le, hegbpe ejCe ef{ie Oejvee~

eke Jejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~3~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
kegbo keceue ceekegbo ecesueer, ues Deeees legce ejCee~
eke Jejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~4~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceesoke hesveer IesJej Deeefoke, keveke Leeue ceW Yejvee~
eke Jejeeue hetjye efoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~5~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
oerheke ceW kehet&j peueekej, Deblejbie lece njvee~
eke Jejeeue hetjye efoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~6~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Oethe megiebefOele Deefivehee$e ceW, KesJele ner DeIe njvee~
eke Jejeeue hetjye efoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~7~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerheue mesJe keefhelLe1 megheejer, hetCe&Leeue heue Yejvee~
eke Jejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~

ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~8~~

eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
meefueue iebOe De#ele Deeefoke ues, DeIe& keb efpeve ejCee~
eke Jejeeue hetjyeefoMe ceW, efpeveie=n hetpeve kejvee~~
ceQ Deeees legce MejCee, eer mJeebefme efpevejepepeer..~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efpeveheo mejefmepe ceeefnb, ceQ peue mes Oeeje keB~
YeJe peue kees peue ose, hejce Meebefle heeTb meoe~~10~~Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee pegner iegueeye, kegmegceebpeefue Dehe&Ce keb~
Deelece iegCe keer iebOe, hewues eejeW efoMe efJe<es~~11~~efoJe heg<heebpeefue:~

1.kewLee ~

1. JejCe kejves kes efuees~

DeLeeleske DeIe&oesne
efeesleve efebleeceCeer, Deveghece megKe oeleej~
heg<heebpeefue kej hetpentb, efceues meJe&megKemeej~~1~~
FefleekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokedmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
ieerlee vo
pees cegefekevee heefjCeeveefnle1 Delegue ceb[he mece efoKes~
efpeveJej efpeveeuee meemelee, megjieCe peneb efvepe jme eKeW~~
peue iebOe Deeefoke DeIe& ueskej hetpeles meye megKe efceues~
cevekeecevee meye hetCe& neW, YeefJepeve oe mejefmepe efKeues~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(407)

peeceeuee
oesne
ekeJejeer1, mJeCe&cee2, ceneleerLe& cenveere3~
ieeTB peeceeuee megKeo, ceneleehe njCeer e~~1~~
MecYeg bo(eeue-eerheefle efpeveJej........)
Jej erhe lesjJeW kes ceefOe ceW, mJeCee&Ye ekeJej Deer nw~
eespeve eewjemeer menme legbie, Flevee ner efJemle=le Deer nw~~
Fme hes meg eJeeefueme efoJe ket, efpevekee JeCe&ve nw ceve Yeelee~
hetjye efoMe Dee" megket peneb, efokekeveeDeeW kee efvele Jeemee~~1~~
efJepeee efJepeeble peeblee De, Dehejeefpele veboe veboJeleer~
veboesej veboer<esCee efpeve, pevceeslmeJe ceW Peejer Oejleer~~
oef#eCe efoMe Dee" ket Thej, Fe meceeneje osJeer~
megekeerCee& eMeesOeje ue#ceer, Dej Mes<eJeleer efe$eieghlee Yeer~~2~~
Dece nw JemegvOeje osJeer, es efokekeveeesb jnleer nQ~
efpeve pevcekeueeCeke ceW Deekej, ohe&Ce kees OeejCe kejleer nQ~~
heefMece kes Dee" ket Thej, nQ Fuee megjeosJeer he=efLeJeer~
heee Dej Fkeveemee veJeceer, meerlee Yee Dee"eW osJeer~~3~~
efpevepevceeslmeJe ceW efpeveceelee, kes Thej $e ueieeleer nQ~
GejefoMe Dee"eW keteW keer, efokekevee ebJej {gjeleer nQ~~
Fve veece DeuebYet<ee otpeer, efceekesefMe leLee hegb[jerefkeefCe nQ~
JeejCeer DeeMee melee er, eer osJeer es DeefleefheefCe nQ~~4~~
Fve ket Jesefo kes DeYeblej, Gej efoMe kes ece mes peevees~
Jej eej ceneketeW hes Yeer, efokekeveeDeeW kees heneevees~~
meewoeefceefve kevekee Meeheoe, Deewj kevekemegefe$ee jnleer nQ~
efpeve pevcekeueeCeke ceW es meye, oMeefoMe kees efvece&ue kejleer nQ~~5~~
1. ekeJej heJe&le~ 2. meesves kee~ 3. hetpe~

(408)

FbOJepe efJeOeeve

Fve keteW DeYeblej Deeies, hetJee&efo efoMeeDeeW kes ece mes~

eejeW keteW hes efokekevee, jnleer nQ DeieefCele JewYeJe mes~~
ekee Deew ekekeerefle& osJeer, megekekeeblee De ekeeYee~
efpeve YeieJeved kee es peelekece&, kejleer nQ Yeeer Yeefjle MegYee~~6~~
Fve eeefueme keteW keer eeefueme, osJeer efpeve pevce keueeCeke ceW~
efvepeefvepe heefjJeej efJeYeJe mebegle, yeng hegCe keceeleer nQ mee ceW~~
Fve keteW kes DeYeblej ceW, eer efmeket nQ eej kens~
pees hetjye oef#eCe Dehejesej, eejeW efoMe ceefCecee Yeeme jns~~7~~
Fvehes Meeele efpeveewleeuee, Deke=ef$ece efpeveJej eefleceeeW~
pees hetpeW OeeJeW Yeefe kejW, Gvekees efMeJe ceejie oMee&eW~~
ceQ Yeer ee mes Deekej kes, efpeveJej keer hetpeve kejlee ntb~
efvepe kesJeue %eeveceleer nslet, meye efJeIeve kejce kees njlee ntB~~8~~
oesne
Deeue ekeJej hetJe&efoMe, efpeveJej YeJeve efJeMeeue~
efJeIvenjCe cebieuekejve, vecetb vecetb vele Yeeue~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj hetJe&efokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(409)

(hetpee veb.48)

ekeefieefj oef#eCeefoked efpeveeuee hetpee

DeLe mLeeheveeDeef[uue vo
Deeue ekeJej, Meeele Deveghece peeefvees~
mebmeejecyegefOelejCe1, efpenepe yeKeeefvees~~
leehes oef#eCe efoMe, efpevecebefoj meesnvee~
Deeeveve kej pepetB, YeefJeke ceve ceesnvee~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebieerlee bo
(eeuemeccesoie{ efiejveej.....)
efejkeeue mes yeng heeme ueeieer, veeLe Deye leke vee yegPeer~
Fme nsleg peue mes legce ejCe egie, pepeve keer cevemee peieer~~
heJe&le ekeJej hej efpeveeuee, oef#eCeer efoMe peeefvees~
meye efJeIvenj efpeveheo pepele, meJee&Le&efmeer ceeefvees~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
YeJeleehe Meerleue nsleg YeieJeved! yengle kee MejCee efueee~
efhej Yeer ve Meerleuelee efceueer, Deye iebOe mes heo hetefpeee~~
1. mebmeej meceg mes Glejves kes efueS~

(410)

FbOJepe efJeOeeve

heJe&le ekeJej hej efpeveeuee, oef#eCeer efoMe peeefvees~

meye efJeIvenj efpeveheo pepele, meJee&Le&efmeer ceeefvees~~2~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeng yeej ceQ pevcee ceje, Deye leke ve heeee heej nw~
De#ee megheo kes nsleg De#ele, mes pepetB legce meej nw~~heJe&le. ~~3~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebhee ecesueer Jekegue Deeefoke, heg<he ues hetpee keb~
keeceeefjefJepeeer1 legce pepele, efvepe DeelceiegCe heefjee keb~~heJe&le.~~4~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
en YetKe JeeOeer efheb[ ueeieer, efkeme efJeOeer ceQ tntB~
hekeJeeve veeveeefJeOe efuees, Fme nsleg ner legce hetpentB~~heJe&le.~~5~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
De%eevelece er njs efvepe %eeve nesves os veneRb~
Fme nsleg oerheke mes pepetB, ceve ceW Gpesuee nes mener~~heJe&le.~~6~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
es kece&Jewjer mebie ueeies, Ske #eCe vee es[les~
Jej Oethe Deiveer mebie Kesles, otj mes cegKe cees[les~~heJe&le.~~7~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
heue cees#e keer DeefYeuee<e ueeieer, efkeme lejn Deye hetCe& nes~
Fme nsleg heue mes legce pepetB, meye efJeIve Jewjer etCe& neW~~
1. keeceosJe kes efJepeslee~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(411)

heJe&leekeJej hej efpeveeuee, oef#eCeer efoMe peeefvees~

meye efJeIvenj efpeveheo pepele, meJee&Le&efmeer ceeefvees~~8~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deveceesue jlve$ee efveOeer keer, ceQ keB Deye eeevee~
legce DeIe& ueskej hetpeles ner, hetCe& nesieer keecevee~~heJe&le.~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efpeveheo mejefmepe ceeeEn, ceQ peue mes Oeeje keB~
YeJe peue kees peue ose, hejce Meebefle heeTb meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee pegner iegueeye, kegmegceebpeefue Dehe&Ce keb~
Deelece iegCe keer iebOe, hewues eejeW efoMe efJe<ew~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe eleske DeIe&oesne
F&efhmele heueoelee meoe, keuheJe=#e efpeveOeece~
heg<heebpeefue kej hetpeles, nese meheue meye keece~~1~~
Fefle eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokedmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesedl~
ieerlee bo
ceefCejlve kebeve mes peef[le, Meeele efpeveeuee meesnlee~
heJe&le ekeJej kes Gheefj, oef#eCe efoMeer ceve ceesnlee~~
peue iebOe Deeefoke DeIe& ueskej, hetpeles efveefOeeeb efceueW~
cevekeecevee meye hetCe& neskej, oe keer keefueeeb efKeueW~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje ~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

(412)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
oesne
Fv ev OejCesv megj, eeJeefle& mes hetpe~
ef$eYegJeveefleueke efpevesv keer, peeceeuee peie hetpe~~1~~
jesueevo
pee pee eer efpeveosJe, ef$eYegJeve efMeKej efJejepeW~
pee pee legce heo mesJe, kejle efJeIeve Deefj YeepeW~~
pee pee cegefveieCe efvele, legce heo Oeeve kejs nQ~
pee pee YeefJepeve efvele, legce iegCeieeve kejs nQ~~1~~
ceve mes mebefele heehe, kejle GheJe Yeejer~
Jeeve peefvele DeIejeefMe, YeJe YeJe ceW ogKekeejer~~
keeefeke heehe efJeheeke, veevee $eeme kejs nQ~
eYeg legce Yeeer Ske, meye mevleehe njs nQ~~2~~
efveOe&ve neW OeveJeeve, legce heo Deeee heekes~
efvepe&ve peve heefjJeej, heeles hegCe keceekes~~
F efJeeesiepe og:Ke, Gvekees veeefnb meleeJes~
vee Deefve mebeesie, meheves ceW Yeer DeeJes~~3~~
Yeerce Yeieboj keg, kehe efheeeefoke JeeOeer~
legce Yeeer mes veeLe! efceleer meJe& GheeOeer~~
efmebn mejhe iepe JeeIe, efnbmeke pebleg Deheejs~
legce heo Deeee uesle, lepele etjlee meejs~~4~~
Deewj DeveskeeW efJeIve, mebke otj js nQ~
efpeveJej ejCe mejespe, Fefle hetCe& kejs nQ~~
megvekej eYeg leggce keerefle&, ceQ MejCeeiele Deeees~
%eeveceleer, keer hetefle&, nslet DeeMe ueieeees~~5~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(413)

oesne
%eeveYeeveg efevcetefle& kees, Jebove yeejcyeej~
jesie Meeske yeeOee ues, Yejs meewKe YeC[ej~~6~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj oef#eCeefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

(414)

FbOJepe efJeOeeve

(hetpee veb.49)

ekeefieefj heefMeceefoked
efpeveeuee hetpee
DeLemLeeheveeoesne
ekeJejeer DehejefoMe, efpeveie=n cebieuehe~
Deeeveve kej ceQ pepetB, mJeebefme efpevehe~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekeb(eeueveboerej hetpee)
megjiebiee kees peue ueee, efpeveheo kebpe1 pepetB~
YeJe YeJe keer le=<ee efceee, mJeelece mJeeo eKetB~~
heefMeceefoMe ceW efpeveOeece, ekeJejeer2 hes~
hetpele nesJes efvepeOeece, Deelecepeesefle efohes~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kebgkegce kehet&j efceueee, efpeveheo kebpe pepetB~
meye ceve kee keuesMe efceee, mecejme YeeJe YepetB~~heefMece.~~2~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
1. keceue~ 2. ekeJej heJe&le~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(415)

Jej Megkeue Oeeve mece esle, De#ele hegbpe OeB~

GppJeue Deelece iegCe nsle, legce heo Dee& keB~~
heefMeceefoMe ceW efpeveOeece, ekeJejeer hes~
hetpele nesJes efvepeOeece, Deelecepeesefle efohes~~3~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
Melehe$e keceue keunej, megceveeW mes hetpebt~
ceoveeefjpeeer peiehetpe, ejCeeW kees hetpetb~~heefMece.~~4~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le Meke&jegle hekeJeeve, legce heo Dehe& keB~
hejceeveboece=le heeve, kejkes cees#e JeB~~heefM ece.~~5~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
Ie=le oerheke keer ueew heerle, peieceie peesefle kejs~
Deblej kee Yece lece veeMe, kesJeuepeesefle kejs~~heefMece.~~6~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efmeleebove Deie kehetj, Oethe peueee efoee~
ogefjleebpeve kejkes otj, efvepemegKe heee efueee~~heefMeceefoMe. ~~7~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeoece efejeQpeer hetie, heue mes efvele pepetB~
meye keee& megheuekej efvele, efMeJeheLe hetCe& YepetB~~heefMece.~~8~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~

(416)

FbOJepe efJeOeeve

meefueueeefoke Je efceueee, DeIe& yeveee efueee~

Deveceesue efoJe heue nsleg, veeLe e{ee efoee~~
heefMeceefoMe ceW efpeveOeece, ekeJejeer hes~
hetpele nesJes efvepeOeece, Deelecepeesefle efohes~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efpeveheo mejefmepe ceeeEn, ceQ peue mes Oeeje keB~
YeJe peue kees peue ose, hejce Meebefle heeTB meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee pegner iegueeye, kegmegceebpeefue Dehe&Ce keb~
Deelece iegCe keer iebOe, hewues eejeW efoMe efJe<es~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
oesne
eqpevehetpee yeme Skeueer, cegeer osve meceLe&~
heg<heebpeefue kej hetpeles, keeeW ve nese FeLe&~~
Fefle eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokedmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
vejsv bo
ekeJejeeue Meeele leehej, Gej efoMe ceW peevees~
efmeket efpevecebefoj Deveghece, efpeveJee mes mejOeevees~~
Fke meew Dee" efpevesej eeflecee, ieYee&uee ceW jepeW~
pees efvele hetpeW Yeefe YeeJe mes, efJeIve kegueeeue YeepeW~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(417)

peeceeuee
oesne
Deke=ef$ece efpevehe kees, JebotB eCecettb Deepe~
Deke=ef$ece efvepehe kees, uenttB hetCe& kej keepe~~1~~
ieerlee vo(meccesoie{ efiejveej......)
pee pee efpevesej Oeece peie ceW, meJe& meggKe kelee& kene~
pee pee mJeebJej Leeve mee ceW, cegefekevee kee kene~~
pee pee Jeneb efpeveYee kees, efvele efmeef kevee eenleer~
pee pee Jeneb hej mJeie&ue#ceer, Yee kes heie oeyeleer~~1~~
YeieJeved legcnejer Dee&vee, peye kece& heJe&le etjleer~
efhej keeeW DeveskeeW efJeIve mebke, kees ve heue ceW etjleer~~
hetpee legcnejer ns eYees, peye cegefeue#ceer os mekes~
efhej keeeW ve YeeeW kees legjle, Oeve Oeeve ue#ceer os mekes~~2~~
peye veeLe! lesjer Yeefe nw, $ewueeskee mebheefleoeefeveer~
efhej keeeW ve ueewefkeke mebheoe, kees os mekes Jejoeefeveer~~
efpeve Yeefe Yetej veerjej1, kes meye GheJe eueleer~
DeekeeMeej kes etj en kes, meJe& oes<e efveJeejleer~~3~~
en Yetle esle efheMeee Jeblej, kes YeeeW kees Pe njs~
en Meeefkeveer Deew [eefkeveer, JeblejefveeeW kes Yee njs~~
Jeve cesefoveer2 kes Yeereflekej, Ghemeie& kees mebnejleer~
mebeece ceW Deefjpeerle mes, peeeer ieues epe3 [eueleer~~4~~
efvevoke efheMegve4 peve og cetKeeX, kes GheJe eueleer~
Ghemeie& efvejJeejs DeveskeeW, ke kees Yeer eueleer~ ~
Fme Yeefe kes JeMe ceW ngDee, eYeg legce iegCeeW kees iee jne~
meye jeie s<e efveJeejves, kees legce ejCe Deye Oee jne~~5~~
1. peueej ~ 2. Yetefce~ 3. ceeuee~ 4. egieueKeesj~

(418)

FbOJepe efJeOeeve

kejkes ke=hee efvepe Yee hej, meye keecevee kees hetefjes~

YeieJeved! Deveeoer ceesn keer, meye Jeemevee kees etefjes~~
nesJes efvejblej mJeelce efevleve, YeeJevee en hetefjes~
yeme Deye cegPes Fme ueeske ceW, veefnb DeeJevee nes hetefjes~~6~~
oesne
ekeJejeeue DehejefoMe, efpeveie=n iegCeceefCeKeeve~
%eeveceleer ue#ceer Yejes, kejes mekeue keueeCe~~7~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj heefMeceefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(419)

(hetpee veb.50)

ekeefieefj Gejefoked efpeveeuee hetpee

DeLemLeeheveeieerlee bo
meye FbieCe FbeefCeeeW kes, meeLe penb hes DeeJeles~
heefjJeej JewYeJe Yeer DemebKeeW, meeLe ceW ner ueeJeles~~
Ssmes ekeJej Deef hes, GejefoMeer efpeveOeece kees~
efpeveefyecye kees Yeer hetpeles, veefnb efJeIve Deeles veece kees~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e DeJelej-DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveced~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokedefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeced~
DeLeekebvejsv bo
megjiebiee mece efvece&ue peue ues, eerefpeve hetpe jeeTB~
mJeCe&Keefele Ye=bieej veeue mes, Oeeje leerve kejeTB~~
ekeJejeeue GejefoMe ceW, efpeveie=n efvele pepetB ceQ~
efMeJeheLe kes meye efJeIve eue kes, efpeveheo MeerIe Yepetb ceQ~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
keeMceerjer kesMej ebove efIeme, efpeveheo hetpe jeeTB~
kece&& keeefuecee otj Yeieekej, efee emeVe yeveeTB~~eke.~~2~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebefkejCe mece lebogue GppJeue, efpeveheo hetpeve DeeTB~
efvepe DeeleceiegCe GppJeue nslet, megboj hegbpe e{eTB~~

(420)

FbOJepe efJeOeeve

ekeJejeeue GejefoMe ceW, efpeveie=n efvele pepetB ceQ~

efMeJeheLe kes meye efJeIve eue kes, efpeveheo MeerIe Yepetb ceQ~~3~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeefJeOe heg<he ceboej ceeefuekee, oMeefoMe iebOe Yejs nQ~
ceovepeeer efpevehetpeve kejles, oMeefoMe megMe e Yejs nQ~~eke.~~4~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
Dece=leeEhe[ meMe Gece e, IeeCeveeve cevenejer~
#egOeeJesoveer otj kejve kees, efpevehetpee efJemleejer~~eke.~~5~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
jlveoerhe mece peesefle peueekej, legce heo hetpe jeeTB~
ceesncenelece Deblej kee nj, peesefle Dekebefhele heeTB~~eke.~~6~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Deefivehee$e ceW Oethe KesJeles, kece& peues ogKekeejer~
efvepeDeelece efvece&ue nesles peve, hetCe& meewKe DeefOekeejer~~eke.~~7~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
eerheue mesye Deveej heueeW mes, hetpele hegCe Yejs nQ~
DeefleMee meefnle hegCe eke=efle kee, #eCe ceW yebOe kejs nQ~~eke.~~8~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
Goke iebOe De#ele ceeuee e, oerhe Oethe heue ueeTBb~
leeue ce=obie yepeeJele ieeJele, legce heo DeIe& e{eTB~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(421)

ekeJejeeue GejefoMe ceW, efpeveie=n efvele pepetB ceQ~

efMeJeheLe kes meye efJeIve eue kes, efpeveheo MeerIe Yepetb ceQ~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
efpeveheo mejefmepe ceeeEn, ceQ peue mes Oeeje keB~
YeJe peue kees peue ose, hejce Meebefle heeTb meoe~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
yesuee pegner iegueeye, kegmegceebpeefue Dehe&Ce keb~
Deelece iegCe keer iebOe, hewues eejeW efoMe efJe<es~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
DeLeeleske DeIe&oesne
Oece&jepe DeefOeheefle eYees, Oece&ee kejleej~
efJeIve Deef kees Jeemece, legce hetpee efnlekeej~~1~~
Fefle eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokedmLeeves ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
ieerlee bo
eqvele Meeerheefle1 hetefpele ejCe, hebkepe efpevesej osJe nQ~
F&efhmele2 heoejLe nsleg YeefJepeve, kejW legce heo mesJe nQ~~
veie ekeJej GejefoMeer, efpeveiesn Meeele meesnvee~
hetpetB meoe kej DeIe& ueskej, efceues efpeveheo ceesnvee~~1~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR Den MeeeleefpeveeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece:~
1. Fv~ 2. Fefle~

(422)

FbOJepe efJeOeeve

peeceeuee
oesne
eYeg Devebleceefncee peueefOe, ue#ceerheefle efpeveosJe~
legce iegCeceeuee kees kentB, kejes Decebieue sJe~~1~~
(eeuens oerveyevOeg........)
pew pew efpevesvefyebye mekeue efmeef kees kejW~
pew pew efpevesvefyecye Delegue $e+ef kees YejW~~
pew pew efpevesvefyecye hejce meewKe kees kejW~
pew pew efpevesvefyecye efveefKeue oes<e kees njW~~1~~
ewleve ecelkeejhe ewle1 kenees~
efebeflele heoeLe& oeve ceW efebleeceCeer ieees~~
efyeve eeeles Deveuhe heueeW kees meoe osJeW~
Jej keuheJe=#e kes meceeve peve cegoe mesJeW~~2~~
Fme ueeske kes Yejhetj meewKe Deehe heues nQ~
hejueeske ceW mJeiee&heJeie&2 MeerIe efceues nQ~~
Oeve Oeeve efJehegue Yeesie Yeer ceveJeebefles efceueW~
megheg$e efce$e Debievee mebeesie neW Yeues~~3~~
jepeeefo mebheoeeW meYeer Deeve efceues nQ~
mecee eeJeefle& kee Yeer ee eues nQ~~
es DeYegoe mecemle mJeeb Dee ieuess he[s~
ceQ hetJe& ceW ceQ hetJe& ceW, ken kej kes Dee he[s~~4~~
ns veeLe! Deehe hetpeles ner kece& meye jW~
ueewefkeke Deveble mebheoeeW efhej ve keeeW JejW~~
hejceeLe& mebheoeeW pees DehetJe& kener nQ~
Jes Yeer legcnejs Yee hes Deemee ngF& nQ~~5~~
1. efpeveefyecye~ 2.DeheJeie&-cees#e~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(423)

mechetCe& Decebieue efJeheefe JeeefOe veMes nQ~

mechetCe& efJeIve kece& Ske #eCe ceW veMes nQ~~
pees Oece& keee& ceW ner, efJeIve Deeve kes he[s~
ns veeLe! kenes keeeW ve Jees legce Yeefe mes Pe[s~~6~~
oMe&ve efJeMegef YeeJeveeefo mebheoe efceueW~
efpevekes emeeo mes mecemle Deeheoe efnueW~~
efvepeefee ceW meod%eeve keer keefueeeB legjle efKeueW~
eeefj$e hetCe& osKe efMeJeueuevee legjle efceueW~~7~~
Fme efJeOe megkeerefle& Deehekeer megve heeme ceW Deeee~
ceQ Jenerve Yeefe megceve meeLe ceW ueeee~~
kejkes ke=hee efpevesv ueepe jeKe ueerefpees~
kewJeue %eeveceleer efmeef Deepe keerefpees~~8~~
Ieee
pee pee efpevecetleea, iegCeieCecetleea, efMeJemegKehetleea legjle kejes~
pee megKejlveekej, Oece& megOeekej, %eeve efoJeekej Gefole kejes~~9~~
eR eerekeJejheJe&lemeesheefj GejefokeddefmeketefpeveeueemLeefpeveefyecyesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

FbOJepe efJeOeeve

(424)

ye[er peeceeuee
(eeue-ns oerveyevOeg.......)

pewJeble cetefle&ceble efpeveeuee ceneve nQ~

pewJeble Deeefo Deble1 Metve iegCe efveOeeve nQ~~
pewJeble lespe ceW DehetJe& mete&keevle nQ~
pewJeble MeebefleefmebOeg he ebkeevle nQ~~1~~
pewJeble hebeces kes Demmeer efpeveeueee~
pewJeble veeieoble yeerme pewve Deeueee~~
pewJeble pebyet Deeefo Je=#e oMe kes efpeveie=ne~
pewJeble neW Je#eejefieefj kes Deefmme efpeveie=ne~~2~~
pew heefiejer Ske meew meej kes efpeveie=ne~
pew kegueefiejer nQ leerme kes MegYeleerme efpeveie=ne~~
pew eej F<Jeekeej kes efpeveiesn eej nQ~
pew ceeveg<eesejeef kes efpeveJesMce eej nQ~~3~~
pew {eF& erhe kes es efpeveeuee megMeemeles~
pew Dee"JeW megerhe veboerej kes Yeemeles~~
pew eej Debpeveeef meesue2 oefOecegKeeef nQ~
pew jeflekejs yeeerme Yeer efpeveiesn Deef nQ~~4~~
pewJeble es yeeJeve efpevesviesn efiejer hes~
pew ieejJeW megerhe ceW kegb[ueefiejer efohes~~
pew lesjJeW megerhe ceW ekeeef megjepes~
pew oesveeW hes megeej eej YeJeve efJejepes~~5~~
pewJeble eej Meleke De"eJeve efpeveeueee~
pewJeble cegefeJeuueYee kes keble Deeueee~~
1. Deveeefo Deveble~ 2. meesuen

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

pewJeble pewveOeece keer ceefncee Deheej nw~

pew Fvekees Jebovee nceejer yeejyeej nw~~6~~
Gece eceeCe efpeveie=neW kee ece mes yeleeee~
meew eespeveeW uebyeeF& kee eceeCe nw ieeee~~
eespeve heeeme eew[s nQ es Meee1 ceW kene~
TBes heeerme vetve Meleke eespeveeW jne~~7~~
ces kes Yemeeue Deew vebove JeveeW kes pees~
Jej erhe veboerej kes nQ yeeJeVe YeJeve pees~~
Glke= es Fvekee eceeCe peeefvees meoe~
Fve pewveie=neW kees nceejer Jebovee cegoe~~8~~
ceOece eceeCe eespeveeW uebyes heeeme kes~
TBes nQ mee{s meQefleme eew[s heeerme kes~~
Jeve meewceveme ekeeef Deew kegb[ueefiejer hes pees~
Je#eej F<Jeekeej leLee kegueefiejer hes pees~~9~~
cevegpeesejeef hej Yeer kens pewveOeece nQ~
ceOece eceeCe ceeve kees cesje eCeece nw~~
cebefoj peIeve ceeve nQ heeb[gke Geeve kes~
ceOece mes DeOe& ceeefvees eespeve megpeeve kes~~10~~
heeef pebyet Meeuceueer Oeelekeer2 Deeoer~
Deeeece Ske keesme nw eespeve es Deveeoer~~
eew[eF& DeOe& keesme heewve keesMe TbeeF&~
efpeve DeeueeeW kees efvele vecetB MeerMe veceeF&~~11~~
eleske efpeveeuee kees yes{3 leerve Meeue nQ~
eleske kees eej efoMe ceW eej ej nQ~~
1. eq$eueeskemeej kes DeeOeej mes efpeveeueeeW kee JeCe&ve eneB efkeee ieee nw~
2. Oeelekeer Je=#e~ 3.Jesefle kejkes~

(425)

(426)

FbOJepe efJeOeeve

yeerLeer eleske ceevemlebYe Ske Ske nQ~

eleske yeerefLeeeW ceW Yeer veJe veJe mlethe nQ~~12~~
ceefCekees eLece Deblejeue ceW Jeveer kener~
efleere kees Deblejeue ceW OJepeeeW ner~~
le=leere kees yeere ewleYetefce kener nQ~
efmeeLe&Je=#e ewleJe=#e ege cener nQ~~13~~
eeflemee1 ieYe&iesn kens Fke meew Dee" nQ~
eleske YeJeve ceOe lees ceb[he meveeLe nQ~~
Fve ieYe&iesn ceOe efmebn heer" megjepeW~
efleveceW efpevesvefyebye Ske Ske efJejepeW~~14~~
eqpevecetefle&eeW keer JeCe&vee DeodYegle DehetJe& nw~
Jew[ t e& kesMe Jeeceeer obl e hetC e& nQ~ ~
cebties meceeve Dees pewveefyebye kes kens~
keeWheue meceeve neLe hewj leue efJeMes<e nQ~~15~~
oMeleeue eefcele ue#eCeeW mes hetCe& kens nQ~
ele#e ceeveeW osKe jns yeesue jns nQ~~
es efyebye heebeMeleke Oeveg<e legbie kens nQ~
heeemeveeW mes DeemeveeW hes jepe jns nQb~16~~
yeeermeegieue e#e ebJej {esj jns nQ~
Skeske ieYe&ie=n ceW meYeer e#e kens nQ~~
efpeveheeme ceW eerosJeer Deew egleosJeer kener nQ~
meJee&Cn Deew meevelkegceej e#e mener nQ~~17~~
Fve osefJe Deewj e#e keer nQ cetefle& Meemeleer2~
efpevecetefle&eeW kes heee&Yeeie ceW nQ jepeleer~~
nQ Dee" cenecebieueerke Je yeleees~
eleske Jemet Je Fke meew Dee" nQ ieees~~18~~
1. eleske efpevecebefoj~

2.DeveeefoefveOeve~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(427)

(428)

FbOJepe efJeOeeve

Ye=bieej keueMe Jeerpevee ohe&Ce OJepee ebJej~

"esvee meg$e es nQ Dee" cebieueerke Jej~~
mJeCee&efo heg<heege osJebo kes Deeies~
yeefeme npeej mJeCe&ceeer keueMe megjepeW~~19~~

Fve jlve kes mlethe ceW efpeveefyecye efJejepeW~

Deye Deewj Yeer jevee megvees mlethe kes Deeies~~
ceefCeheer" kes ceefCecee ef$ekeesege yeleees~
efmeeLe& Je=#e ewleJe=#e veece nQ ieees~~25~~

eOeeve ej oesveeW heee& Yeeie cebs ieees~

eewefyeme npeej pJeefuele OetheIe nQ yeleees~~
ceeueeeW Dee" menme keneR es ceefCeceeer~
eewefyeme npeej ceOe ceWs ceeuee kevekeceeer~~20~~

Fve Je=#e kes mkebOe eej eespeveeW uebyes~

eespeve meg Ske eew[s, ceeveeW jlve kes KebYes~~
eespeve efoMe1 keer uebefye eej ceneMeeKe nQ~
yengleske MeeKeeeW ueIet Yetkeee meeLe& nQ~~26~~

cegKeceb[heeW ceW nsceIe meesuen npeej nQ~

ceeueeeW OetheIe Yeer lees meesuen npeej nQ~~
ceefCeeeW keer ceesefleeeW keer yeveeR #eg eEkekeCeer~
Fve eEkekeCeer mes ege ceOegj Iebefkee OJeveer~~21~~

eespeve efoMe efJemleej Gheefj Yeeie Je=#e kee ~

heue hetue he$e keeWheueeefo jlve efveefce&lee~~
heefjJeej Je=#e Fvekes yeej JesefoeeW ceW nQ~
eeefueme npeej Fke meew yeerme Ske ueeKe nQ~~27~~

cebefoj kes hetJe& ej keer en JeCe&vee kener~

oef#eCe leLee Gej ceW ess ej nQ mener~~
ceeueeefo kee eceeCe DeOe& peeefvees JeneB~
cebefoj kes he= Yeeie ceW Yeer DeeFes leneB~~22~~

efmeeLe&le keer heer" hes nQ efme cetefle&eeb~

megewleJe=#e heer" hes Deefjnble cetefle&eeb~~
eG efoMe ceW eej eej es efJejepeceeve nQ~
eeflecee kes Dee Yeeie ceW yengOJepe ceneve nQ~~28~~

ceeueeeW Dee" menme pees ceefCecee ueke jneR~

eewefyeme npeej mJeCe& keer ceeueeeW Yeer keneR~~
cegKeceb[heeW kes Dee es#eeceb[heeefo nQ~
Deew Jevovee DeefYe<eske kes ceb[he Deveeefo nQ~~23~~

eleske efpeveYeJeve keer eG efoMeeDeeW ceW keneR~

efpeveceWs nQ efevn oMe ekeej kes kens mener~~
ce=iesv nefmle Je=<eYe ie[ ceesj MeefMe jJeer~
Jen nbme keceue ee efevn Yee<eles keJeer~~29~~

eer[eYeJeve mebieerleYeJeve iegCeve1 ie=neoer~

vele&veYeJeve efJeMeeue efe$eYeJeve Deveeoer~~
ceefCeheer" hes mlethe Jeneb heeJesefoeeB~
eleske eej ej ege yeej2 JesefoeeB~~24~~

eleske efevn keer OJepeeeW Fke meew Dee" nQ~

OJepe cegKe Fve eleske keer ef hej Fke meew Dee" nQ ~~
meye cegKe Deewj #eg OJepee eej ueeKe nQ~
meej npeej Dee" meew Demmeer eceeCe nQ~~30~~

1. MeeeeYeemeie=n~ 2.yeejn~

1. eoMe ~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

Fve OJepe kes mJeCe& KebYe meesue eespeveeW Tbes~

Fke keesme eew[s Fvekes Dee jlve kes oerKebs~~
veeveeJejCe kes jlve OJepee he heefjCeceW~
Jeeet mes efnueW ce=ogue Jeehe heefjCeceW~~31~~
OJepeheer" kes Deeies YeJeve ceW eej n1 kens~
Fvekes GYee ceW ceefCeceeer eemeeo oes jnW~~
eemeeo kes Deeies kens leesjCe megceefCeceeer~
epe2 Ibeefkee meefnle efpevesvefyebye ceefCeceeer~~32~~
henues megkees Deblejeue eej Jeve kenss~
DeMeeske mehlehe$e ebhe Deece kes jnW~ ~
Gve Jeve ceW oMe ekeej keuheJe=#e nQ ieees~
eleske Jeve kes ceOe ewleJe=#e yeleees~~33~~
Jeve Yetefce efveke eewefLe yeerefLe ceOe Yeeie ceW~
efpeveefyebye ceeveLebYe kes nQ DeeYeeie ceW~~
es ceeveLebYe Oece& efJeYeJe ege kens nQ~
YeJeeW kes ceeve neveves ceW Keele jns nQ~~34~~
Fleeefo Delegue JeCe&vee kees keewve ken mekes~
Meeele efpeveeueeeW kee efJeYeJe keewve ken mekes~~
ieCeOej Yeer Deehekees meoe DemeceLe& ceeveles~
nQ eej %eeveOeejer efhej Yeer nej ceeveles~~35~~
ceeB Yeejleer DemebKe efpee Oeej eefo kens~
lees Yeer efJeYetefle efpeveie=neW keer heej vee uens~~
ceQ De%eceleer efhej Yeuee keee JeCe&vee keB~
legce Yeefe kes JeMe yeej yeej Jebovee keB~~36~~
1. mejesJej ~

2. ceeuee ~

(429)

(430)

FbOJepe efJeOeeve

ns veeLe! oerve peeve oee oeve oerefpees~

mebhetCe& YeJe JeLee kees MeerIe neve keerefpees~~
efvepe heeme ceW ner veeLe! Deye mLeeve oerefpees~
kewJeue %eeveceleer kee ner oeve oerefpees~~37~~
oesne
legce iegCe ieCeceefCeceeefuekee, Oejs keb" pees efvele~
mees peve ceveJeebefle uens, Jejs Debievee efme~~38~~
eR ceOeueeskemecyeefvOe eleg:MeleehebeeMeled efpeveewleeueemLemeJe&efpeveefyecyesYees vece: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
ieerlee bo
pees Yeefe ee YeeJe mes en FvOJepe hetpee kejW~
veJe efveef efjef mece=ef hee osJesv megKe heeJesb Kejs~~
efvele Yeesie cebieue meewKe peie ceW, hesj efMeJeueuevee JejW~
penb Deble veeneR %eeveceefle Deevebo megKe Pejvee PejW~~
~~FleeMeerJee&o:~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(431)

DeLe eMeefmle
MecYeg bo
ef$eYegJeve peveJebefole efme eYet, ef$eYegJeve cemleke hej jepe jns~
ef$eYegJeve et[eceefCe eer efpeveJej, Jebove kejles meye heehe onW~~
eer hebehejce ieg Jebove kej, ceeB mejmJeleer kee Oeeve keB~
ee Yeeer mes ef$ekejCe egle, vele MeerMe meowJe eCeece keB~~1~~
eer cetuemebIe ceW kegbokegbo, Deecveee mejmJeefle ie kene~
efJeKeele yeueelkeej ieCe mes, ieg DeecveeeeW ceW cegKe jne~~
FmeceW yengles Deeeee& ngS, Gve meyekees Jebove kejleer ntB~
meye hejcheje DeeeeeeX kee, efveleeefle DeefYevebove kejleer ntB~~2~~
eer osMeYet<eCeeeee& Jee&, yeme Deeoer ieg nceejs nQ~
ie=nJeemekethe mes mJeeb nmle DeJeuecyeve oskej leejs nQ~~
ele ieejn eeflecee kes oskej #egefuuekee Jeerjceefle veece efoee~
ceQ yeveer Deeefe&kee %eeveceleer peye JeerjefmebOeg keer MejCe efueee~~3~~
keefuekeeue eYeeJe oueve heglece, Deeeee& Mebeeflemeeiej ceeves~
Gve hemetefj mebIeeefOeheleer, iegJee& Jeerjmeeiej ceeves~~
ieg osJ e Deeefe&keeeleoelee, nw Jebove Gvekees yeejyeej~
Jes leejCe lejCe YeJeesoefOe mes, cegPekees Yeer keefjes MeerIe heej~~4~~
efpeveke=hee emeeo ngF& yeger, efpeveJee kee efkebefeled %eeve ngDee~
efceLeelJe DebOesje Yeeie ieee, eieefle jefJe mecei%eeve ngDee~~
Jej Demeneer evLejepe, DevegJeeo efkeee efvepe Yee<ee ceW~
DeOeelce evLe eer efveecemeej, pees kegbokegbo keer Yee<ee ceW~~5~~
lekee&efyOe ueIeereee Gece, efpemeceW eceeCevee JejCee nw~
DekeuebkeosJe keer jevee nw, ieeiej ceW meeiej Yejvee nw~~
keeleb$eheceeuee meg mejue, JeekejCe Dehetjye jevee nw~
DeeeJeef$eYebieer YeeJe ef$eYebefiece, YeeJe meben Jej jevee nw~~6~~

(432)

FbOJepe efJeOeeve

Fve evLeeW kee DevegJeeo efkeee, ceQ Deuheyegef efvepe Yee<ee ceW~
Deeiece DeeOeej jes ceQves, keg evLe meg efnvoer Yee<ee ceW~~
eq$eueeskeYeemkej, veeemeej, YeieJeve ceneJeerj yeves kewmes?~
eewefyeme leerLekej, yeengyeueer, Dej pewveYeejleer Yeer Jewmes~~7~~
yeentyeefue, eveYeg mlegefle, Jeerjeefo mlegefleeeb jeer mener~
meccesoefMeKej Jebove ef$eueeske, Deew G<ee Jebovee Deeefo keneR~
eer pecyeterhe efJeOeeve Deeefo, jeveeeW keF& yeveeF& nQ~
Deeefe&kee yeeueefJekeeme eej, es jevee meye peve Yeeeer nQ~~8~~
Fve jevee ceW yeme Skecee$e, efpeveJej Yeeer ner keejCe nw~
Deke=ef$ece efpeveJej efyecyeeW keer Yeeer ner YeJeoefOe leejCe nw~~
DeleSJe FvOJepe kee efJeOeeve, Deefle ecelkeeefj ceve Yeeee nw~
en keneb FvOJepe hetpeve efJeefOe, efHej Yeer keg keeJe yeveeee nw~~9~~
kegpeebieue, eece Keleewueer ceW, eer JeerjeYet ewleeuee ceW~
heeerme Meleke oes Jeerj Deyo, keeefle&ke Jeefo DeeceeJemee ceWs~~
eer JeerjeYet efveJee&Ce mecee, megKeoeeer T<ee yesuee ceWs~
DeefleMeeeer FvOJepe efJeOeeve heefjhetCe& ngDee MegYe yesuee ceW~~10~~
JeekejCe vo De Deuebkeej, kees<eeefo efJe<ee kee %eeve veneR~
ceb$eeefo efJeOeeve efJeOeer MeeeeW kee, cegPekees efkebefele %eeve veneR~~
efhej Yeer ceQves Deeflemeenme kej, en cenekeee& kej [euee nw~
kesJeue YeeerJeMe ner ceQves, en cenekeeJe je [euee nw~~11~~
eer efJeMJeYet<eCe eesieer efJejefele, mebmke=le efJeOeeve kees ceeve efkeee~
Gmekees DeeOeej yevee kejkes, ceQves ceewefuekeke=efle keeJe efkeee~~
hegvejefhe efleueeseheCCeefe Deeefo, ebLeeW kee yeng DeeOeej efueee~
Deuhe%eceleer neskej kes Yeer, en Deveghece evLe leweej efkeee~~12~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(433)

FmeceW keg $eger jner nes lees, efJeppeve DeJeueeskeve keerpes~

egle%eeveer cegPemes DeefOeke ceeve, nessJeW lees mebMeesOeve keerpes~~
meye he#eheele, De jeie s<e, F&<ee& celmej kees lepe kejkes~
eerceeved hee" kees kejes he{es, Deewj megvees cene ee Oejkes~~13~~
oesne
eer FvOJepe hee" kees, kejes kejeJees YeJe~
Fveefoke megKe Yeesie kes, heeJees efvepe heo veJe~~14~~
eeJeled ces Deeue kee, peie ceW hegCe efveJeeme~
leeJeled %eeveceleer jefele, ke=efle en uens efJekeeme~~15~~
meye peie ceW cebieue kejs, njs Decebieue oes<e~
$e+ef efmeef megKe hetCe& kej, kejs YeJe ceve lees<e~~16~~

MM`NN

(434)

FbOJepe efJeOeeve

FvOJepe efJeOeeve keer Deejleer

pee eer efme eYees, mJeeceer pee eer efme eYees~
Mele FveW mes Jebefole, ef$eYegJeve hetpe efJeYees~~ pee...~~1~~
Yetle YeefJe<eled mebeefle, $ewkeeueerke kens~mJeeceer.....
vejuees k ees odY eJe efmee, veb l eevebl e jnW~ ~ pee...~~2~~
ceOeueeske kes Meeele, ceefCecee DeefYejecee~mJeeceer.....
eej Meleke DeeJeve, DeefJeeue efpeve Oeecee~~ pee...~~3~~
meye ceW efpeveJej eeflecee, Fke meew Dee" kener~mJeeceer.....
efmeve keer nw Ghecee, Deveghece jlveceeer~~ pee...~~4~~
kevekeceeer efmebnemeve, DeodYegle keebefle YejW~mJeeceer.....
efpeve cetjefle heeemeve, jepes Meebefle OejW~~ pee...~~5~~
leerve $e nQ efMej hej, eeQme" ebJej {gjW~mJeeceer.....
Yeeceb[ue egefle DeodYegle, metjpe keebefle njs~~ pee...~~6~~
Fv meYeer efceue kejkes, hetpee Yeefe kejW~mJeeceer.....
efpevecebefoj kes Thej, OJepe Deejeshe kejW~~ pee...~~7~~
Fmeer nsleg FvOJepe, hetpeve nw meeLe&ke~ mJeeceer.....
pees kejles ee mes, heeles efM eJeceejie~~ pee...~~8~
nce meye Yeer efceue kejkes, Deejefle efvele kejW~mJeeceer....
%eeveceleer peesleer mes, lece De%eeve njW~~ pee...~~9~~

MM`NN

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(435)

FvOJepe efJeOeeve (Yepeve)

eer FvOJepe kee hee", FvMele "e", kejW ceve ueekes
Dejnble efme DeejeOeW~
lesjn erheeW ceW pee kejkes,
efpeve ewleeW kee Jebove kejkes~
eGMele DeeJeve ewleeuee JeneB jepes,
Dejnble efme DeejeOeW~
erheeW keer Deveghece efJe ueKekes,
DeekeeMeieceve $e+er Jej kes~
peeles Kesej $e+ef<eieCe Yeer n<e& ceveekes,
Dejnble efme DeejeOeW~
Mele Fv Jevovee kejles nQ,
efvele pee peekeej Gejles nQ~
efpeveYeJeveeW hej meewOece& OJepee henjeles,
Dejnble efme DeejeOeW~
pees hee" kejW ee efe mes,
ceveJeebefle heue efmeer kejles~
Fke efove heeJeW efveJee&Ce yemeW efMeJe peekes,
Dejnble efme DeejeOeW~
Dejnble efme keer MejCe ienW,
cece keb" Dekegefv"le yevee jns~
ebovee DeeMe ejCeeW ceW MeerMe veJee kes,
Dejnble efme DeejeOeW~

MM`NN

(436)

FbOJepe efJeOeeve

hetpe ieefCeveerecegKe
eer %eeveceleer ceeleepeer keer hetpeve
jeefe$eer - Deeefe&kee eboveeceleer
-mLeeheveehetpeve kejes peereer ieefCeveer %eeveceleer ceeleepeer keer, hetpeve kejes peer~
efpevekeer hetpeve kejves mes, De%eeve efleefcej veMe peelee nw~
efpevekeer efoJe osMevee mes, MegYe %eeve oe yeme peelee nw~~
Gvekes eer ejCeeW ceW, Deeeveve mLeeheve kejles nQ~
meefVeOeerkejCe efJeOeerhetJe&ke, heg<heebpeefue Deefhe&le kejles nQ~~
heg<heebpeefue Deefhe&le kejles nQ~.......
hetpeve kejes peer,
eer ieefCeveer %eeveceleer ceeleepeer keer hetpeve kejes peer~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceele: ! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceele: ! De$e efle efle " " mLeeheveb~
eR ieef Ceveer eceg Ke eer %eeveceleer ceele:! De$e cece meef Veef nlees YeJe YeJe Je<ed meefkejCeced
VeOeer ~
-Deke%eeveceleer peer veece legcneje, %eeve meefjle DeJeieenve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~
cegPe De%eeveer ves ceeB peyemes, lesjer eee heeF& nw~
leye mes ogefveee keer keesF& efJe, cegPekees uegYee ve heeF& nw~~
%eeveece=le peue heerves nslet, leJe heo ceW cesje ceve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~1~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es pevcepejece=legefJeveeMeveee
peueb efveJe&heeceerefle mJeene~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(437)

ebove Deewj megiebefOele iebOeeW, keer JemegOee hej keceer veneR~

uesefkeve lesjer %eeve megievOeer, mes megjefYele nw Deepe cener~~
Gmeer %eeve keer meewjYe uesves, kees Deelegj cesje ceve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~2~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb
efveJe&heeceerefle mJeene~
peie kes veej JewYeJe mes, ceQves Meeele megKe Lee eene~
hej lesjs GheosMeeW mes, Jewjeie oe cesjs Yeeee~~
De#ee megKe kes efueS cegPes, lesje eJeeve ner meeOeve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~3~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es De#eeheoeehlees De#eleb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keeceosJe ves efvepe yeeCeeW mes, peye egie kees Lee eefmele efkeee~
legceves Deheveer keesceue keeee, ueIegJee ceW ner lehee efoee~~
FmeerefueS leJe heo ceW Deekej, Meevle ngDee cesje ceve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~4~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb
efveJe&heeceerefle mJeene~
ceeveJe megvoj hekeJeeveeW mes, Deheveer #egOee efceeles nQ~
uesefkeve Gvekes eje Yeer veefnb, YetKe efcee Jes heeles nQ~~
Deelcee keer meble=efhle nslegg, leJe JeeCeer cesje Yeespeve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~5~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb
efveJe&heeceerefle mJeene~
efJeegle kes oerheeW mes peie ves, ie=n DebOesj efceeee nw~
%eeve kee oerheke ueskej legceves, Devlejbie ecekeeee nw~~

(438)

FbOJepe efJeOeeve

Ie=le kee oerheke ueskej ceelee, nce kejles leJe eCeceve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~6~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es ceesnevOekeejefJeveeMeveee oerheb
efveJe&heeceerefle mJeene~
keceeX ves ner Deye leke cegPekees, en YeJe YeceCe kejeee nw~
legceves Gve keceeX mes ue[kej, leeie ceeie& Deheveeee nw~~
Oethe peueekej lesjs meccegKe, nce kejles leJe hetpeve nQ~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~7~~
eR ieefCeveereceg Ke eer %eeveceleer cee$es De<kece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
efkeleves Kes ceer"s heue kees, ceQves Deye leke Keeee nw~
legceves ceeB efpeveJeeCeer kee, Deveceesue %eeveheue Keeee nw~~
leJe hetpeveheue %eeveefveOeer, efceue peeJes en cesje ceve nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesje ceve Yeer heeJeve nw~~8~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es cees#eheueeehlees heueb efveJe& heeceerefle mJeen
e~
efheef keceC[uegOeejer ceelee, veceve legcnW nce kejles nQ~
De Je kee Leeue mepeekej, DeIe& mecehe&Ce kejles nQ~~
egie keer henueer %eeveceleer kes, ejCeeW ceWs DeefYeJevove nw~
lesjer heeJeve eefleYee ueKekej, cesj ceve Yeer heeJeve nw~~9~~
eR ieef Ceveer ecegKe eer %eeveceleer cee$es DeveIe& heoeehlees DeIe efveJe&heeceer efle mJeen
e~
Mesjbo-

ns ceeB let %eeve iebie keer heefJe$e Oeej nw~

lesjs mece#e iebiee keer uenjsW yeskeej nQ~~
Gme Oeej keer keg yetB oeW mes peueOeej ceQ keB~
Jen %eeve veerj ceQ oe kes hee$e ceWW YeB~~
Meeblees MeebefleOeeje~
meeeo Deveskeevle kes Geeve ceW ceelee~
yengefJeOe kes heg<he efKeues lesjs %eeve ceW ceelee~~

Jeerj %eeveesoe iebLeceeuee

(439)

keeflehee GvneR heg<heeW mes ceQ heg<heebpeefue keB~

Gme %eeveJeeefkee ceW %eeve keer keueer yevetB~~
efoJe heg<heebpeefueb ef#ehesled~

peeceeuee
-oesne%eeveceleer kees efvele vecetB, %eeve keueer efKeue peee~
%eevepeesefle keer eceke cesW, peerJeve cece efceue peee~~
Oegve-veeefieve-cesje ceve [esues.....~

ns yeeuemeleer, ceeB %eeveceleer, nce DeeS lesjs ej hes,

MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~
Mejo hetefCe&cee efove Lee megvoj, legce Oejleer hej DeeFb~
meved GefVeme meew eeQefleme ceW ceeB, ceesefnefve peer n<ee&F~~ceelee...~~
Les efhelee Oeve, veiejer Yeer Oeve, cewvee kes Fme DeJeleej hes,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~~
yeeuekeeue mes ner cewvee kes, ceve Jewjeie meceeee~
lees[ peiele kes yebOeve meejs,es[er cecelee ceeee~~ceelee....~~
ieg mebie efceuee, DeJeuecye efceuee, heie ye{s cegefe kes ej hes,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~2~~
MeeefvleefmevOeg keer eLece efMe<elee, JeerjefmevOeg ves heeF&~
Gvekeer efMe<ee %eeveceleer peer ves ,%eeve keer peesefle peueeF&~~ceelee....~~
efMeJejeieer keer, Jewjeieer keer, ues oerhe megceve kee Leeue js,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~3~~
ceelee legce DeeMeerJee&o mes, pecyeterhe yevee nw~
nefmleveehegj keer hegCeOeje hej, kewmee DeueKe peiee nw~~ceelee....~~
%eeve peesefle eueer, peie YeceCe kejer, lesjs ner %eeve DeeOeej hes,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~4~~
leerLe& DeeesOee, ceebieerlegbieer kee efJekeeme kejJeeee~
efhej eeeie ceW lehemLeueer kee, vetleve leerLe& yeveeee~~ceelee.....~~

(440)

FbOJepe efJeOeeve

eYeg meceJemejCe, jLe ngDee YeceCe, eer $e+<eYeosJe kes veece kee,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~5~~
kegC[uehegj leerjLe efJekeeme keer, veF& esjCee DeeF&~
ceneJeerj keer pevceYetefce ceW, DeieefCele KegefMeeeB eF~~ceelee...~~
ceneJeerj peesefle, jLe mes Geesle, kej efoee hegve mebmeej kees,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~6~~
leerLekej keer pevceYetefceeeW, kee efJekeeme kejJeeee~
heee&veeLe kes GlmeJe kee efhej, legceves efyeiegue yepeeee~~ceelee.......~~
mebosMe efoee, GheosMe efoee, YeeJevee ngF& meekeej nw,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~7~~
eLee veece iegCe Yeer nQ Jewmes, legce nes %eeve keer oelee~
legce ejCeeWs ceW Deekej kes nj, peveceeveme n<ee&lee~~ceelee....~~
meeefnle me=peve, egle ceW ner jceCe, kej eueeR mJeelce efJeeece hes,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~8~~
ieefCeveer ceelee kes ejCeeW ceW, ener eeevee kejles ~
kens evoveeceleer %eeve keer , meefjlee cegPeceW Yej os~~ceelee.....~~
%eeveoelee keer, peieceelee keer, Jevovee keB Meleyeej ceQ,
MegYe DeIe& mebpeeskej ueeS nQ~~9~~
oesne- ueesns kees meesvee kejs, heejme peie efJeKeele~
legce peie kees heejme kejes, mJeeb %eeveceleer ceele~~10~~
eR ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer cee$es peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
- MebYegbopees ieefCeveer %eeveceleer ceelee keer, kejW meoehetpee efe mes~
Jes %eeveece=le mes efvepe ceve kees, heeJeve kej DeefYeefmebefele kejles~~
Fme MejohetefCe&cee kes evoe keer, %eevejefMceeeB ye{W meoe~
evoveeceleer egie egie leke en, Deeueeske peiele kees efceues meoe~~
~~ FleeMeerJee&o:, heg<heebpeefue: ~~