Dr. M.

Mustafa Teoria dhe praktika e meanxhmentit

Zhvillimet e Menaxhmentit Perqendrimet bashkekohore Puna dhe aftsit e menaxherit ( Ligj2. Dhjetor, 2012)

Sistemi i Menaxhmentit

Planifikimi Organizimi Leadership Kontrolli

Menaxhmenti dje dhe sot : Prmbajtja

Historiku i shkurtr Menaxhmenti shkencor Teorit e prgjithshme administrative Qasja sasiore ( kuantitaive) Sjellja organizative Qasja sistemore Qasja kontingjente ( sipas situats) Trendet aktuale n menaxhment

MENAXHMENTI : Prapavija historike

Piramidat e Egjyptit dhe Muri Kinez Venedikasit: Ndrmarrje, anijet luftarake n kanale jan marr sukcesivisht furnizimet (linjat e montimit t pjesve) Adam Smith : Pasuria e Kombeve 1776, ndarja e puns, specializimi, produktiviteti Revolucioni industrial : zvendsimi i puns fizike
Krijoi organizata t mdha t cilave u nevojitet menaxhmenti

MENAXHMENTI SHKENCOR
Frederick W. Taylor ( themelues), Parimet e menaxhmentit shkencor-1911
Prdorimi i metodave shkencore pr t gjetur mnyrn m t mir t kryerjes s puns Personi i duhur n vendin e duhur me pajisjet e nevojshme dhe metodn standarde se si t kryhet puna Stimulimi ekonomik Studimi i secilit element t puns individuale, avancimi i metodave t kryerjes s puns Zgjedhja e personelit, trajnimi, aftsimi i personelit Puna dhe prgjegjsia e barabart e puntorve dhe menaxherve Ngarkimi I shufrave te elikut : nga 12.5t/p n 48t/p n dit

Menaxhmenti shkencor ( 2)
Frank dhe Lilian Gilbreth ( inxhinjer I ndrtimtaris dhe psikolog):
Rritja e produktivitetit duke evituar lvizjet e tepruara n ndrtimin e murit, vnia e tullave ( microkoronometri) Optimizmi i performances Aplikimet sot : koha , lvizjet, produktiviteti, rekrutimi i personelit cilsor dhe shprblimi sipas autputit;

Teorit e prgjithshme administrative

Henry Fayoll : Menaxhimi nga perspektiva e tr organizts ;
Adresim pr t gjith menaxhert ( Taylor- linja e par) Menaxhmenti diferencohet nga ( 5 ) funksionet e tjera t organizats,Planifikimi, organizimi, komandimi, koordinimi dhe kontrolli( tash 4 funksionet: P; O; L; K ) Zhvilloi 14 parime t menaxhmentit pr tu zbatuar n t gjitha organizatat dhe situatat

TPA : Max Weber

Zhvilloi teorin e autoritetit t bazuar n nj tip ideal t organizats ( burokracin)
Ndarja e puns dhe kierarkia e prkufizuar raportet personale Puna n grupe dhe organizata t mdha Sot : 14 parimet e Fayolit, modeli ka evoluar ( kreativiteti ndaj skemave burokratike dhe jofleksibile)

Qasja kuantitative - sasiore

Krkime operacionale: nj evoluim nga metodat statistikore dhe matematikore (gjat dhe pas lufts II, origjina nga projektet ushtarake) Prmirsimi i marrjes s vendimeve Programimi linear, programimi jolinar, planifikimi rrjetor, teoria e lojrave Modelet e optimizmit dhe simulimit kompjuterik ( objektivat dhe rrethanat kufizuese)

Sjellja organizative
Studimi i sjelljeve dhe aksioneve t njerzve n pun, puntort ( njerzit) jan pasuria ( asetet) m t vlefshme Menaxhert i kryejn punt duke punuar me njerzit Owen, Munsterberg,Follet, Bernard Puna e gjate mbi 13 or dhe e fmijve Sjelljet e grupit , evitimi I trajtimit t puntorve si makin

Sjellja organizative (2)

Studimet n Hawthorne , Elton Mayo dhe eksperimentet n Western Electric( 1927 1932) Grupi q punon nn kushte t ndryshimit t drites Grupi q punon n drit konstante Produktiviteti sht rritur nn t dy grupet kur esht rritur ndriimi Sjellja ndikohet nga ndjenat q imponon grupi Normat sociale, standardet grupore ndikojn m shum se sa shprblimet materiale Ekipi, puna ekipore, motivimi, HRM ( McGregor, Dale)

Qasja sistemore
Sistemi Sistemet e hapura dhe t mbyllura Sistemet e hapura dhe interakcioni me mjedisin Implikimet e qasjes sistemore
Bashkrenditja e pjesve t organizats q t veprojn si trsi Vendimet dhe aksionet n nj pjes ndikojn n pjest e tjera Organizatat nuk jan t mjaftueshme, duhet t prshtaten ndaj ndikimeve dhe krkesave t mjedisit

Qasja kontingjente ( sipas situats)

Nuk ekziston nj bashksi parimesh universale menaxhriale t aplikueshme pr t gjitha situatat Organizatat jan t veanta, ballafaqojn situata ( variabla) t veanta dhe krkojn mnyr t veant menaxhimi Modelet if than; nse situata sht ksisoj ather mnyra m e mir sht. Variablat kye specifike : madhsia, teknologjia,mjedisi,diferencat individuale

Trendet bashkkohore
Globalizimi Etika Diversiteti i fuqis puntore Ndrmarrsia Biznesi elektronik ( e-business) Menaxhimi i dijes (Knowledge Management) Organizatat q msojn Menaxhimi i cilsis

Globalizimi, etika dhe fuqia puntore

Menaxhimi n organizata ndrkombtare Sfidat kulturale dhe politike t puns n tregun global Komunikimi dhe diversiteti Vlerat e ndryshme etike ( shikimet rreth profitit) Lvizja kah fuqia e lir puntore Pasojat e sjelljeve joetike Edukimi dhe kodi etik

Ndrmarrsia
Njohja e shansave n treg dhe qndresa n realzimin e tyre ( J.BaezosAmazon.com) Inovacionet ( produkti, shrbimet, modeli i biznesit) Dshira / orientimi pr rritje t vazhdueshme t organizats

Biznesi elektronik(e-business)
E-commerce;e-marketing e tc. Organizata tradicionale , forcon performacat n sektor t caktuar me e-biznes Organizata e aftsuar me e-biznes ( komunikimi, konsumatort, prdorimi efektiv i informats) Organizata e-biznes: amzon,google, yahoo ( shitje t mdha pr nj puntor)

Menaxhimi I dijes dhe organizatat q msojn

Pjestart e organizats e grumbullojn dhe ndajn dijen Organizata q kan kapacitete pr t msuar vazhdimisht dhe pr tu prshtatur ndaj ndryshimeve Paparashikueshmria e rritjes s dijes dhe informatave Menaxheri : krijojn kapacitete pr msim Ndarja e informats dhe dijes rrit performacn e ekipit/organizats

Menaxhimi i cilsis/ Quality Management

Rritja e vazhdueshme e cilsis s procesit si prgjigje e krkesave t blersve Cilsi dhe produktivitet i lart, shpenzimet e riparimit ( Japonia) Vitet 80,90 n SHBA Cilsia e procesit dhe produktit/ shrbimit :TQM

ka bjn menaxhert ?
Qasja sipas roleve t menaxhmentit ( Mintzberg) Roli ndrpersonal: interakcion brenda dhe jasht organizate
Prijsi, lideri, lidhs/integrues

Roli informues : raporte, takime

Monitorimi, diseminimi, komunikimi/spokesperson

Roli vendimmarrs : Plani strategjik, Buxheti

Ndrmarrs, Mbizotrimi i rregullimve(Disturbance handler); alokues i burimeve; negociues

20

ka duhet t bjn menaxhert

Ta shohin tersin e organizats ( Big Picture) Koncetrim Te menduarit paralel pr m shum cshtje Aftsia pr t vrejtur ndrvarsit Sensi pr humor Gjersia
21

ka bjn meanxhert?
Qasja sipas shakthsive/ aftsive/skills ( Katz)
Aftsit / shkathtsit teknike Dituria dhe komptenca n nj fush specifike Aftsit/ shkathtsit njerzore

Aftsia pr t punuar mir me njerzit tjer Aftsit konceptuale Aftsia pr t menduar dhe koncpetuar situata abstrakte dhe komplekse n organizat

Nevoja pr aftsi n nivele te ndryshme t menaxhmentit

22

Si po ndryshon puna e manxherve

Rritja e rndsis s konsumatorve
Konsumatort dhe organizata Cilsia e lart e sherbimve eseciale pr mbijets. 80% e t punsuarve n SHBA n sherbime ( 6080% n Europen perendimore)

Inovacionet/ risit
T bsh punt ndryshe, t gjesh produkte treg t ri T marrsh mbi vete rrezikun

Menaxhert duhet t nxitin puntort pr inovacione.

23

ka sht organizata?
Nj organizat prkufizohet me
Nj strukturim t vetdijshm t njerzve pr arritur qllime t prkufizuara/ specifike

Krakteristikat e organizats
Ka nj synim /qllim t veant , specifik Prbhet nga njerzit Ka nj struktur prkatse

24

Organizata tradicionale dhe organizata moderne

Organizata tradicionale
Stabile dhe jo fleksibile Profesionet dhe vendi i puns Individuale

Organizata bashkkohore
Dinamike dhe fleksibile Shkathtsi dhe detyra Ekipi
25

Prse t studijohet meanxhmenti?

Universaliteti i menaxhmentit
Menaxhmenti i mir nevojitet n t gjitha organizatat
Presioni pr prmirsim t vazhdueshm

Ose menaxhojm ose jemi t menaxhuar Krkesa pr menaxher rritet 10-20% P. Drucker : menaxhmenti ka t bej me njerzit

26

Prfitimet dhe Sfidat

Prfitimet

Kreator t organizatave, vlerave, kreativitetit, efektivitetit Identifikim me organizatn arritjet e saj dhe pozitn n komunitet T krkuar, t paguar dhe t shprblyer mir Sfidat Pun e vshtir, personalitet t ndryshme, motivim edhe n situata t vshtira Burime t kufizuara Suksesi varet edhe prej t tjerve
27