Wielka Brytania Historyczne znaczenie systemu medialnego Wielkiej Brytanii Geneza pojcia czwartej wadzy W 1774 roku Edmund

d Burke przemawiajc w parlamencie uy okrelenia czwarty stan wskazujc na lo prasow i znaczenie dziennikarzy w systemie spoecznym; Od pocztku swojej historii media angielskie wkomponowane byy w system spoeczno-polityczny pastwa W Anglii szczeglnego znaczenia nabraa idea wolnoci sowa (John Milton, John Locke, John Stuart Mill) 1695 zniesienie licencjonowania druku Licencing Act z 1662 r. Dogodne warunki spoeczno-ekonomiczne dla rozwoju spoeczestwa obywatelskiego, a tym samym wolnych mediw (wczesny kapitalizm, rewolucja przemysowa, powszechne i bezpatne szkolnictwo od 1870 r.) Stworzenie form organizacyjno-prawnych dla publicznych mediw audiowizualnych Status, podstawa prawna oraz forma instytucjonalna BBC (British Broadcasting Corporation) Model koegzystencji, dualizmu mediw publicznych i komercyjnych Aktywna polityka pastwa w dziedzinie radiofonii i telewizji Wiele ustaw regulujcych oraz instytucji specjalnych komitetw kontrolujcych dziaania mediw.

Pocztki prasy na wyspach Pierwsze broszury informacyjne w Anglii (1621 r.) Corantos, Pamphlets - drukowane w Holandii, nieregularne publikacje informacyjne (gwnie informacje z zagranicy); pniej drukowane i sprzedawane przez drukarzy londyskich Thomas Archer, Nicholas Bourne, Nathaniel Butter Od 1628 roku diurnals codzienne doniesienia na tematy lokalne (informacje spoeczno polityczne). System kontroli, licencjonowania wydawcw sprawia, i popularnoci cieszyy si rcznie pisane i przekazywane z rk do rk newsletters (miejscem takiej wymiany bya Fleet Street, gdzie pniej swoj siedzib miay gazety brytyjskie 1665 r. Oxford Gazette, a od 1666 r. London Gazette - pierwsza gazeta brytyjska ukazujca si 2 razy w tygodniu. Gazeta powizana z dworem krlewskim, wydawana do dzi pod auspicjami rzdu (informacje urzdowe) 1702 r. - powstaje pierwsza brytyjska gazeta codzienna Daily Cournat wydawana przez Samuela Buckleya, pismo informacyjne, jedna strona informacji oraz jedna reklama 1706 r. - pierwsza gazeta wieczorna Evening Post Pierwsze magazyny, czasopisma dla kobiet (Ladies Mercury, Ladies Magazine) i mczyzn (Gentelman's Journal) Fenomen gazet prowincjonalnych 1712 r. - rzd wprowadza podatek prasowy (podatek od wiedzy) pierwsza ustawa stemplowa (First Stamp Act) zredukowanie podatku od wiedzy nastpio dopiero w 1833. Wzrost ceny prasy sprawi, i staa si ona coraz bardziej elitarna, coraz mniejszy format gazet (sprzeda papieru oraz publikacja reklam rwnie zostay obcione podatkami) Mimo ograniczenia swobody wydawania prasy wiek XVIII by kluczowym okresem dla usankcjonowania spoecznej roli; doskonalenie procesu produkcji prasy, wzrost zamonoci spoeczestwa, rozwj miast, rozwj infrastruktury drogowej redukoway negatywne skutki ustaw stemplowych.

Sprzeda gazet 1713 r. - 2,5 mln; 1750 r. - 7,3 mln; 1775 r. - 12,6; 1837 r. - 38 mln; 1851 r. 85 mln. Powstanie prasy radykalnej prasa poza oficjalnym obiegiem, nie pacca podatkw (lub specjalne numery pism, ktre byy zwolnione od podatku); jej czytelnikami byli czonkowie niszych warstw spoecznych. 1853 cakowite zniesienie podatku od reklam 1855 zniesienie podatku od wydawania prasy, a w 1861 r. od papieru. Rozwj tanich gazet pensowych penny press Najwaniejszy tytu to londyski Daily Telegraph, ktrego powstanie w 1855 r. podwayo dominacj prestiowego The Times. Gazety tanie nie oznaczay jeszcze masowoci i obnienia jakoci (ukad i tre byy podobne do tych w gazetach droszych). Koniec XIX w. pocztki prasy masowej, wielkonakadowej Milionowy nakad jako pierwsza osigna niedzielna Lloyd's Weekly News Daily Mail - 1896 r. - popularny dziennik masowy powstay w tym okresie Daily Express - 1900 r. - naladowca i gwny konkurent Daily Mail Rozwj codziennej prasy lokalnej np. Manchester Guardian (dzisiaj Guardian), w 1868 r. 14 najwikszych miast brytyjskich miao dzienniki lokalne Rozwj czasopism 1843 - The Economist, 1841 r. - satyryczny magazyn Punch Popularno gazet niedzielnych sukces tych gazet wynika z niskiej ceny, terminu ukazywania si, lejszej treci, bardziej rozrywkowej ni w gazetach codziennych Czynniki sprzyjajce rozwojowi prasy brytyjskiej epoki wiktoriaskiej (zoty wiek prasy do I wojny wiatowej) - Zniesienie ogranicze fiskalnych - Rozwijajcy si kapitalizm, uprzemysowienie kraju (nowe technologie druku, rozwj reklamy prasowej) - Reformy spoeczne lat 60. XIX wieku w tym ustawa o powszechnych szkolnictwie (Education Act z 1870 roku) - Profesjonalizacja dziennikarstwa w 1901 r. z pisania do gazet utrzymywao si 11 tysicy ludzi (najwicej w Europie); powstanie organizacji dziennikarskich 1890 r. - National Association of Journalists; powstanie zwizkw zawodowych National Union of Journalists - Powstanie agencji informacyjnych Prby zdyscyplinowania mediw pod hasem obrony interesu narodowego - Pierwsze lata XX w. - rzd torysw stawia kwesti cenzury w stanie wyszej koniecznoci - 1911 r. - ustawa o tajemnicy pastwowej. Od tego roku dziaa system D-Notice (Defence Notice): gazety otrzymyway od wadz notatki o czym nie wolno informowa - Stworzenie specjalnego Biura Prasowego oraz Departamentu Informacji MSZ (Foreign Office). Profesjonalny system selekcjonowania przez rzd informacji przekazywanych opinii publicznej za porednictwem mediw (polityka informacyjna, public relation) Okres I wojny wiatowej by pocztkiem bardzo umiejtnego wykorzystywania mediw przez rzd brytyjski jako narzdzia delikatnej propagandy\ - W 1926 roku powoano Zarzd ds. Marketingu Pastwowego (EMB Empire Marketing Board) promowanie pastwa, brytyjskich firm - 1931 r. - pierwsze Biuro Prasowe rzdu regularne spotkania z pras tzw. briefingi Prasa brytyjska w okresie midzywojennym - Poszerzenie rozmiaru rynku oraz dalsza koncentracja wasnoci lata 30. wielkie potgi prasowe - Wojna nakadw (circulation war) pomidzy Daily Mail, Daily Express, dodatkowo do gry wczy si lewicujcy Daily Herald

- Tabloidyzacja gazet 1935 Daily Mirror staje si pierwsz brytyjsk gazet o klasycznym ukadzie tabloidowym Najwaniejsi gracze na rynku prasy - Alfred Harmsworth (lord Northcliffe) The Times, Daily Mail, London Evening News, Weekly Dispatch - Harold Harmsworth (lord Rothermere) Daily Mirror, Sunday Mail, Daily Record - Max Aitken (lord Beaverbrook) Daily Express - Bracia William i Gomer Berry The Sunday Times, The Morning Post, The Daily Telegraph, The Financial Times II wojna wiatowa - Ponowne powoanie instytucji Ministerstwa Informacji - Regulation 2D rzd uzyska prawo do zakazu jakichkolwiek publikacji zawierajcych informacje szkodliwe z perspektywy interesw narodowych, naciski na zwizan z laburzystami gazet Daily Mirror Bardzo silna konkurencja na rynku i stopniowa tabloidyzacja prasy; osabienie pozycji wraz ze wzrostem znaczenia radia, a przede wszystkim telewizji Lata 50. i 60. spektakularne upadki gazet z dug tradycj Sunday Chronicle, Sunday Graphic, Daily Herald (przeksztacony w Sun) Lata 70. kierunek wyznaczaj przejte przez Murdocha gazety Sun (dziennik) oraz News of the World (gazeta niedzielna) - W 1981 r. News International przejmuje The Times oraz Sunday Times - 1987 r. - nowa konkurencja dla Murdocha Daily Star Lata 80. - rewolucja Wapping - Walka ze zwizkami zawodowymi drukarzy i wydawcw (Murdocha i M. Thatcher) koniec Fleet Street - Nowe ekonomiczne techniki druku, w tym kolorowego - Pojawienie si nowych tytuw elitarny Independent oraz bulwarowy Today Lata 1993-1995 wojna cenowa (szczeglnie midzy prestiowymi The Times oraz Daily Telegraph

Rynek prasowy dzi Wielka Brytania posiada jeden z najwikszych rynkw prasowych wiata po Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Japonii; 80% dorosych Brytyjczykw regularnie czyta co najmniej jeden dziennik oglnokrajowy, 75% populacji (liczcej 60 milionw) siga po niedzielne wydania gazet Rynek prasy brytyjskiej pozostaje jednym z najbardziej niezalenych i zrnicowanych (pluralistycznych), pomimo procesw koncentracji wasnoci mediw; najpopularniejsze tytuy prasy brytyjskiej prezentuj opcj niezalen, krytyczn zarwno wobec konserwatystw, jak i laburzystw - The Times, Financial Times - Tradycyjnie konserwatywne s natomiast gazety popularne, tabloidy, czy gazety niedzielne: The Daily Telegraph, The Daily Mail, The Daily Express, The Daily Star i The Sun - Pogldy zblione do laburzystowskich reprezentuj pisma grupy Trinity Mirror (Robert Maxwell) na przykad Daily Mirror oraz The Guardian

Regulacje prawne na rynku prasy Brak jednolitej ustawy regulujcej dziaalno prasow zasady funkcjonowania mediw wyznaczane s na podstawie rnych przepisw, odnoszcych si w wikszoci do innych dziedzin ycia gospodarczego i spoecznego Liberalizm, wolny rynek - Dziaalno prasy jest postrzegana jako aktywno ekonomiczna, a nie polityczna. Nie s wymagane adne koncesje, a nawet nie istniej jakiekolwiek wymogi prawne, ktre wydawcy, czy dziennikarze musieliby spenia; jedynie pewne ograniczenia w zakresie koncentracji wasnoci 1965 r. ustawy antymonopolowe wyznaczajce limity inwestycji medium prasowych w radio, czy telewizj (i odwrotnie) maksymalnie 20% Koncentracja rynku - Znaczcy wskanik koncentracji rynku w sektorze gazet codziennych oraz niedzielnych - 85% rynku naley do czterech podmiotw W 2005 roku 10 dziennikw oglnokrajowych (o cznym nakadzie 11,5 mln egz.) oraz ok. 100 dziennikw lokalnych - 11 gazet niedzielnych oglnokrajowych oraz 22 gazety niedzielne lokalne - 530 tygodnikw patnych i 630 bezpatnych co ciekawe ledwie obecny jest sektor prestiowych magazynw opinii (w rodzaju Newsweek, czy Time - jedynie Economist oraz Spectator - ten sektor zagospodarowany jest przez gazety niedzielne - Ogem 8500 czasopism (o rnej czstotliwoci ukazywania si); najwikszy segment czasopisma biznesowe oraz konsumenckie

Najwaniejsze tytuy prasy brytyjskiej The Times dziennik powsta w 1785 roku jako The Daily Universal Register, jego zaoycielem by John Walter, po trzech latach zmieni jego tytu na The Times -Pierwsza gazeta drukowana przy uyciu maszyny parowej (1814 r.) -Pierwsza, ktra wysaa specjalnego korespondenta za granic -Powoaa korespondenta wojennego -Wprowadzia artyku wstpny -Pocztek dziennikarstwa elitarnego, prestiowego, niezmiernie wpywowego i opiniotwrczego, ale i niezalenego i bezkompromisowego -Synna deklaracja z 1852 r. - prasa jakociowa, posugiwanie si wycznie prawd *Pierwsza poowa XIX w. - okres dynamicznego wzrostu pozycji do 1855 r. gazeta sprzedawaa kilkakrotnie wicej egzemplarzy, ni cznie jej pozostali rywale *Druga poowa XIX w. - rywalizacja na rozrastajcym si dynamicznie rynku prasy walka z Daily Telegraph *1905 r. - podupady finansowo The Times przejmuje Alfred Harmsworth *Lata 60. i 70. XX wieku spadek nakadw, osabienie pozycji rynkowej, w okresie od grudnia 1987, do listopada 1979 Times nie ukazywa si na skutek dugotrwaego strajku zwizku zawodowego. *1981 zakupienie pisma przez News Corporation Ruperta Murdocha przeprowadzka z Fleet Street do dzielnicy Wapping *W 2004 r. The Times wychodzi w mniejszym formacie (tabloidowym) pocztkowo rwnolegle ukazywao si wydanie broadsheets

Financial Times - prestiowy dziennik ekonomiczny zaoony w 1888 roku. Gazeta od pocztku swojego istnienia zwizana z yciem londyskego City. Najwikszy (obok Wall Street Journal) na wiecie dziennik publikujcy analizy i badania gospodarcze. Dociera do 1,51 mln odbiorcw, gazeta drukowana jest w 23 miastach wiata; do 1967 r. tytu nalea do Berry, ktra sprzedaa swoje udziay koncernowi Pearsona.

Dzienniki elitarne The Daily Telegraph - zaoony w 1855 r. The Times - 1785 r. The Guardian - 1821 r. Financial Times - 1888 r. The Independent - 1986 r.

Dzienniki popularne The Sun - 1964 r. The Daily Mail - 1894 r. The Daily Mirror - 1903 r. The Daily Express - 1900 r. The Daily Star - 1978 r.

Gazety niedzielne opiniotwrczego The Sunday Times - 1822 r. The Sunday Telegraph - 1961 r. The Observer - 1791 r. The Independent od Sunday - 1990 r.

Gazety niedzielne popularne The Newst of the World - 1843 r. The Mail on Sunday - 1982 r. The Sunday Mirror - 1963 r. The People - 1881 r. The Sunday Express - 1918 r.

Agencje prasowe Lata 30. XIX wieku pocztek agencji prasowych Agencja Reutersa w 1851 roku w Londynie powstaje agencja Reutersa w Londynie. Jej zaoycielem by Niemiec Paul Julius Reuter, ktry by wczeniej wspwacicielem ksigarni, pracowa rwnie w agencji prasowej Charlesa Havasa powstaej w 1932 r. w Paryu (dzisiaj AFP Agence France Prasse pierwsza na wiecie agencja prasowa)

-Bardzo szybko Reuters zaczyna dostarcza informacje prasie pocztkowo byy to gwnie brytyjskie gazety lokalne oraz gazety niemieckie, belgijskie, czy nawet rosyjskie. 1859 r. to pocztek wsppracy z The Times; wsppraca z Associated Press (USA) w czasie wojny secesyjnej - 1869 r. - Reuters uruchamia wasne poczenie telegraficzne z USA -W czasie pierwszej wojny wiatowej wadze i 60% akcji spki przejli Mark Napier oraz Roderick Jones, ktrzy wyprowadzili firm z kryzysu finansowego - 1920 r. - pierwszy wyspecjalizowany i prenumerowany serwis finansowo-gospodarczy Reuters Trade Service -Reuters dzisiaj 196 biur ulokowanych w niemal wszystkich krajach wiata, 10 tysicy pracownikw o 160 narodowociach, okoo 1000 zagranicznych korespondentw, 16 tysicy klientw z ze 153 pastw, serwis w 24 jzykach, aktywna dziaalno w sektorze ekonomicznych informacji internetowych Pocztki radiofonii i powstanie BBC 1920 zorganizowana przez dziennikarzy Daily Mail transmisja koncertu sopranistki Nallie Melby transmisja rwnie do USA, Kanady i Australii Dysponentem czstotliwoci radiowych byo Ministerstwo Poczty (Poczta Brytyjska), ktre zdecydowao si nie rozdziela poszczeglnym podmiotom staych licencji, ale postanowio zainicjowa stworzenie swoistego syndykatu radiowego, do ktrego zaproszono 6 najwaniejszych producentw sprztu oraz kilkanacie mniejszych podmiotw 1922 r. - firmie nadano nazw BBC (British Broadcasting Company Ltd.) -Pocztkowo dochody BBC pochodziy ze sprzeday akcji na giedzie, czci zyskw ze sprzeday sprztu, opat wnoszonych przez odbiorcw programu radiowego. -Pierwszym dyrektorem i faktycznym twrc potgi BBC by John Reith wprowadzi on do BBC ide suby publicznej: dziaalno rozrywkowa, ale i edukacyjna; powoa specjalne ciao Central Education Advisory Committe zajmujce si przygotowaniem wytycznych dla programw edukacyjnych; transmisje koncertw muzycznych; wasne produkcje przedstawie teatralnych. -Ze wzgldu na naciski wydawcw prasy, wprowadzono zakaz emitowania informacji przed godzin 19:00; serwisy informacyjne mogy by dostarczane wycznie przez agencj Reutersa (forma biuletynw prasowych); ograniczenia te zniesiono dopiero w 1928 roku. Pierwsze lata dziaalnoci BBC -Pocztkowo w ramach BBC powstao osiem stacji nadawczych, w latach 30. w ramach BBC dziaao sze stacji o duej mocy z programami regionalnymi, cztery stacje nadajce program oglnokrajowy oraz kilkanacie stacji maej mocy. W 1925 roku 80% ludnoci objtych zostao zasigiem, bardzo szybko radiofonia zyskaa du popularno. W 1923 roku Ministerstwo Poczty wydao 80 tys. zezwole na posiadanie odbiornikw; 1934 r. - 1 mln, 1939 r. - 9 mln odbiornikw (wiele osb nie rejestrowao odbiornikw, aby unikn pacenia abonamentu). Pierwszym testem wiarygodnoci dla BBC by strajk powszechny z 1926 roku relacje byy rzetelne (poza dwoma ingerencjami rzdu) Dziaalno dwch komitetw do 1923 r. - komitet Sykesa (od nazwiska przewodniczcego Frederica Sykesa) kwestia licencjonowania nadawcw oraz celw, jakie powinny przywieca audycjom radiowym. 1925 komitet Crawforda przyczyni si do ugruntowania idei stworzenia, na bazie istniejcej BBC, nowej instytucji publicznej podmiotu pozbawionego wpyww kapitau prywatnego i wolnego od gry rynkowej, ale rwnie niezalenego od rzdu. Komitet przygotowa projekt nowej formy zarzdzania i kontroli BBC, ktry w 1926 r. zosta zaakceptowany przez rzd.

Kontrola nad korporacj powinna spoczywa w rkach niezalenego zarzdu BBC, tak zwanej rady Gubernatorw oraz jako instytucja uytecznoci publicznej powinna podlega kontroli Parlamentu, a nie rzdu. 1 stycznia 1927 r. w miejsce British Broadcasting Company powoano British Broadcasting Corporation, ktra w oparciu o specjalny przywilej krlewski (Karta Krlewska The Royal Charter) zostaa uznana za instytucj uytecznoci publicznej. Radzie Gubernatorw podlegy by Dyrektor Generalny, ktrym zosta John Reith. 12 osobowa Rada Gubernatorw (rada nadzorcza) nominowana jest przez Krlow/Krla (w porozumieniu z rzdem) na okres 5 lat. BBC dziaa na zasadzie licencji co 10 lat odnawianej przez rzd na podstawie specjalnej ugody co do jakoci i treci nadawancych przez BBC (misja publiczna) - Informowanie o pracach administracji i parlametnu - Zachowanie umiaru i obiektywizmu politycznego - 1996 r. przyjto dodatkowo owiadczenie o zobowizaniu wobec suchaczy i widzw - Zakaz umieszczania reklam - Wysoko abonamentu ustalana przez rzd 1932 r. - inauguracja tzw. Empire Service - Serwis midzynarodowy (kolonie brytyjskie) - 1938 r. - Overseas and European Services - 1965 r. - BBC World Service program w 40 jzykach dla ponad 150 milionw suchaczy (dzi BBC Worldwide) - 1938 r. - rezygnacja Reitha ze stanowiska dyrektora konflikt z Rad Gubernatorw 4 zasady funkcjonowania mediw publicznych wedug Reitha (dzi s one okrelane jako filary konstrukcyjne BBC) 1. Media publiczne powinny posiada stabilne rda finansowania, 2. Musz kierowa si interesem publicznym, 3. Powinny by monopolist, 4. Powinny kierowa si przede wszystkim zasadami obiektywizmu i moralnej odpowiedzialnoci. Wzrost znaczenia radiofonii w czasie II wojny wiatowej i zaraz po niej - Poranne programy informacyjne BBC po 1944 r. suchane byy przez 43-50% obywateli Wielkiej Brytanii - Programy publicystyczne - Programy edukacyjne - Programy rozrywkowe muzyka, suchowiska, import programw amerykaskich (globalna masowa kultura) - Orodki regionalne Podzia programu na elitarne, jakociowe pasmo (Third Programme), dla klasy redniej (Home Program) i rozrywkowe (Light Programme)

Telewizja BBC 1925 r. prezentacja mechanicznej formuy telewizji Johna Bairda 1928 r. przekaz przez Atlantyk 1929 1933 r. - praca BBC nad wdroeniem wynalazku Bairda do masowego odbioru 1936 r. - oficjalny pocztek BBC Television Service - Regularny przekaz (technologia elektroniczna) - Pocztkowo 2 godziny dziennej emisji jedynie w Londynie - Do 1938 r. - 5 tys. odbiornikw - Transmisja koronacji krla Jerzego VI emitowana na ekranach w Hyde Park Corner 1946 r. - wznowienie przekazu telewizyjnego - W 1951 r. poudniowa cz kraju pokryta zasigiem

Telewizja jako rdo informacji oraz przestrze debaty publicznej - 1952 r. programy publicystyczne i informacyjne (Press Conference i Panorama) - Pierwsze przemwienie ministra do narodu brytyjskiego - 1953 r. - Partia Pracy zleca BBC wyprodukowanie reklamy politycznej - Od 1959 r. do 1985 r. - regularne transmisje z obrad Izby Gmin (pocztek publicznej polityki) - 1953 r. - transmisja koronacji krlowej Elbiety II do USA i Kanady - 55% audytorium na Wyspach - Symboliczny pocztek nowej ery telewizji BBC telewizja staje si medium masowym i tak jest powszechnie postrzegana - 1995 r. telewizja wyprzedza radiofoni

Stworzenie podstaw systemu dualnego Debata nad monopolem nadawcy publicznego - 1950 r. - Parlament powouje Komitet Beveridge'a, ktry mia rozway kwesti monopolu BBC - Komitet w raporcie opowiedzia si za utrzymaniem monopolu BBC monopol jest gwarancj edukacyjnej i intelektualnej wartoci telewizji; funkcja integrujca spoeczestwo, tworzenie wsplnej przestrzeni debaty publicznej Inicjatywy polityczne w kwestii zniesienia monopolu - Tzw. Biaa Ksiga rzdu laburzystowskiego - Utworzony w 1952 roku konserwatywny rzd Winstona Churchilla ustanowi grup, ktrej zadaniem bya ocena sytuacji w mediach (rekomendacja zamania monopolu) Kada istotna zmiana w dziedzinie mediw poprzedzona bya debat publiczn 1953 r. Narodowa Rada Telewizyjna (National Television Council) zostaje powoana w obronie telewizji publicznej - Inicjatywa spoeczna, ale firmowana przez politykw Partii Pracy i Socjalliberalnej Partii Demokratycznej - Zachcaa widzw do sprzeciwu wobec idei telewizji komercyjnej, poparci radzie udzieliy rodowiska naukowe i opiniotwrcze Silne lobby na rzecz powstania telewizji komercyjnej - 1953 r. - Stowarzyszenie na rzecz Telewizji Popularnej (Popular Television Association) 1954 r. - Ustawa Komunikacyjna powouje do ycia ITA (Independent Television Authority) rada miaa zarzdza nowo powsta komercyjn sieci telewizyjn ITV (Independent Television) - Podobiestwa do BBC * ITA (Rada ds. Telewizji Niezalenej), podobnie jak Rada Gubernatorw BBC, powoywana przez krlow/krla, a podlega rzdowi * Funkcje publiczne zadaniem ITV, podobnie jak BBC, miao by preferowanie brytyjskiej produkcji, zachowanie wysokiego poziomu programw oraz bezstronnoci politycznej i poszanowania praw mniejszoci. * Jednoczenie telewizja miaa by finansowana wycznie z wpyww z reklam * Wprowadzono mechanizm konkurencji * ITV bya sieci regionalnych stacji (podzia kraju na pasma) rozproszenie systemu medialnego * Udziaowcami stacji byy podmioty komercyjne otrzymyway licencj na nadawanie programu pod okrelonymi warunkami (formalne, jakociowe, publiczne)

Do 1962 roku dziaa ju cay system ITV - 16 licencjobiorcw (dzi 15) najbardziej znane marki Granada, Thames, London Weekend Television - Firmy wsppracoway ze sob, byy wspudziaowcami ITV, ktra produkowaa wsplne programy np. serwisy informacyjne - Pocztkowo limit nadawania 50 godzin tygodniowo - Po powstaniu BBC Channel 2, zwyczajowo nazywano kanay ITV Channel 3 Reklama - 22 wrzenia 1955 r. - pierwsza reklama w brytyjskiej telewizji - Wiele restrykcji dotyczcych emisji reklam oddzielenie od programw, pocztkowo 6 potem 7 minut na godzin - Do lat 90. ITV bya monopolist rynku reklamy telewizyjnej - W 3 lata po emisji pierwszych reklam telewizyjnych ich udzia w rynku przewyszy reklam prasow Konfrontacja w warunkach duopolu *BBC: - Zmiany w BBC, sygna ostrzegawczy w 1957 r. 80% telewidzw deklarowao, i chtniej oglda telewizj komercyjn - Walka programowa (przy utrzymaniu jakoci) - Zakup filmw z Hollywood przy sprzeciwie miejscowych producentw - Programy sportowe, teatr telewizji - Inwestycje w nowe technologie system nagrywajcy na tamach Ampex (telewizja w terenie, na ywo) - 1967 r. pierwszy w Europie program telewizyjny w kolorze (USA 1953 r.), regularne emisje kolorowej telewizji to 1969 r. (BBC1) *ITV: - Pojawienie si programw rozrywkowych, muzycznych, ale jednoczenie w latach 60. i 70. poziom audycji ITV znaczc si podnis konkurencja z BBC tego wymagaa - Telewizja kolorowa od 1969 r. - Prby uzyskania nowego pasma dla kanau ITV2 Raport Pilkingtona z 1960 r. - komitet zosta powoany dla oceny stanu mediw po wprowadzeniu telewizji publicznej - Krytyka telewizji komercyjnej zbyt duo rozrywki, agresja, niskie standardy moralne, uznano, e ITV nie spenia wymogw koncesyjnych zawartych w ustawie z 1954 r. - Przyznano BBC kolejnego pasma powstanie BBC Channel 2 w 1964 r.

Powstanie radiofonii komercyjnej Lata 60. - dramatyczny spadek audytorium radiowego na rzecz telewizji (1974 35%; lata 60. - 4%) pomimo wprowadzenia 3 kanau BBC (bardzo elitarny), dopiero w 1967 r. BBC 1 emituje muzyk popularn; wprowadzenia stereofonii w 1966 r. oraz fal ultrakrtkich VHF/FM radio lokalne i regionalne Monopol BBC stawa si nie do utrzymania - Radia zagraniczne (szczeglnie Radio Luksemburg nadajce muzyk pop) - Radia pirackie nadawane ze statkw zacumowanych na wodach przybrzenych Wielkiej Brytanii Radio Caroline (24 h muzyki pop i reklam, Radio Londyn - Do 1967 r. - 9 stacji pirackich o audytorium 10-15 mln. 1972 r. - ustawa Sound Broadcasting Act wprowadzona przez konserwatystw ITA (Independent Television Authority) zostaje zastpiona wsplnym regulatorem rynku komercyjnego radiofonii i telewizji IBA (Independent Broadcasting Authority)

-ILR (Independent Local Radio) odpowiednik ITV, zakaz czenia koncesji radiowych i telewizyjnych - 1973 r. - pierwsze komercyjne stacje radiowe (Capital Radio oraz LBC) - 1977 r. - 19 stacji komercyjnych ; 1983 r. - ponad 80 stacji - Nauczona dowiadczeniem komercyjnej telewizji IBA obja stacje ILR bardzo cisym nadzorem (kwestia misyjnoci) Komisja Annana i koniec komfortowego duopolu - Powoana w 1970 r. jako forum dyskusji nad reform mediw, jaka toczya si w latach 70. Comfortable duopol / Cosy duopol - BBC dysponuje w caoci wpywami z abonamentu, a ITV w caoci obejmuje rynek reklam - Pojawi si problem rozdysponowania nowego, czwartego kanau - Partia Konserwatywna przyznanie kanau ITV w celu zachowania zrwnowaonego duopolu (BBC1, BBC 2, ITV1, ITV2) - Partia Pracy przyznanie pasma BBC, celem transmitowania audycji funkcjonujcego od 1971 r. Uniwersyteru Otwartego (Open Unieversity) - Podmioty doradcze Staa Medialna Grupa Dyskusyjna - 1977 r. raport Komisji Annana propozycja powoania niezalenej Otwartej Rady Nadawczej (Open Broadcasting Authority), ktra miaa rozpocz prac nad utworzeniem nowego kanau telewizyjnego instytucja nie zostaa powoana, ale udao si 5 lat pniej przeama duopol BBC i ITV, poprzez wprowadzenie nowego podmiotu publicznego Zaproponowana przez Annana nowa definicja misji publicznej - Dotychczas zasada niepodzielnego dobra spoecznego, ktr kierowa mieli si nadawcy, zostaa zastpiona zasad liberalnego pluralizmu - Kana akceptujcy wielokulturowo, a nie elitaryzm jak BBC - Intencjonalnie adresowany do mniejszoci (np. w ramach Channel 4 dziaa Sianel Pedwar Cymru kana walijski) - Programy miay odpowiada rnorodnym gustom spoecznym, zaspakaja indywidualne potrzeby niewielkich grup, nawet jednostek - 3 sektory niszowa kultura, specyficzne zainteresowania, mniejszoci etniczne 1982 r. - rusza emisja Channel 4 kana publiczny, ale o specyficznej konstrukcji i dziaajcy na zasadach komercyjnych - Finansowanie: 17% podatku od dochodw z sieci ITV w zamian za emitowanie reklam (od 1993 r. sprzeda wasnego czasu antenowego) - Kana mia nie tworzy sam programw, ale zamawia je u innych, w tym niezalenych, komercyjnych podmiotw - Powoanie Channel 4 byo wynikiem kompromisu kulturowego, jak rwnie efektem nowej konserwatywnej myli politycznej rzdu Margaret Thatcher dao to efekt nowatorskich rozwiza - Pogodzenie konfliktu pomidzy starymi, a nowymi wartociami, midzy konserwatyzmem w kwestiach kulturowych (zachowanie misji publicznej), a z drugiej strony liberalizmem rynkowym, otwarcie na dynamik nowoczesnoci i globaln wielokulturowo - Niezwykle cenne okazao si rozbudzenie rynku produkcji medialnej sta si on bardziej konkurencyjny, przez co zmalay koszty produkcji

Raport Peacocka i prby deregulacji - Kontekst konflikt midzy liberalnym i pro-rynkowym rzdem a BBC - Konflikty polityczne (Thatcher postrzegaa BBC jako jawnie antyrzdow) - Raporty rzdowe na temat szkodliwoci i anachronicznoci finansowania mediw przez pastwo, opowiadajce si za rynkiem jako jedynym sensownym regulatorem mediw - Plany BBC podwyszenia abonamentu z 46 do 63 funtw rocznie, wywoay stymulowan przez rzd i pras Murdocha dyskusj nad wprowadzeniem reklam do BBC - W 1986 r. Komitet Peacocka zakoczy obrady przedstawieniem raportu Financing BBC, w ktrym rzd ujawni swoje plany co do reformy systemu medialnego Wielkiej Brytanii - Raport, na podstawie szczegowych danych i analiz gosi, i wprowadzenie reklam do BBC nie bdzie poyteczne dla niej jak i rynku mediw, z drugiej strony raport postulowa pewn deregulacj ryku telewizji kablowej oraz satelitarnej, to spowodowao faktyczn, rynkow deregulacj Ustawa medialna z 1990 r. - kompromisowe rozwizanie pomidzy zwolennikami i przeciwnikami deregulacji - Zastpienie IBA przez now instytucj regulacyjn ITC (Independent Television Commission), o mniejszych wpywach. ITC nie moga wpywa na ofert programow ITV oraz Channel 4. ITC sta si instytucj przyznajc koncesje i nadzorujc warunki wypeniania umw - Wygasajce w 1992 r. koncesje ITV miay zosta zlicytowane - Channel 4 naby prawo do emisji reklam oraz uniezaleni si od IBA, wacicielem stacji staa si powoana spka Channel Four Television Corporation - 25% kwalifikowanego czasu antenowego ma by wypenione programami wyprodukowanymi przez niezalenych producentw - Mia powsta kolejny komercyjny kana naziemny Channel 5 1992 r. - pierwszy przetarg na zakup koncesji Channel 5 zgoszono zaledwie jedn ofert Channel Five Holding (Thames Television), ktr ITC odrzucia, ze wzgldu na zy plan biznesowy 1994 r. - nowy konkurs wygrao konsorcjum grup medialnych Pearson oraz CLT dzi wacicielem Five (nazwa od 2000 r.) jest koncern Barstelmana, ktry wraz z Pearson Television i CLT-UFA stworzyo wspln grup medialn RTL-Group 1997 r. - pocztek emisji po niepowodzeniach programowych pierwszego okresu, opartych w gwnej mierze na emisji tanich programw rozrywkowych i amerykaskich seriali Channel 5 odnalaz swoje miejsce jako nadawca audycji lekkich, skierowanych do osb modych, promujc programy bardziej wyszukane, zaliczane do tzw. rozrywki ambitniejszej