You are on page 1of 466

2011

, , , ,
- , ,
, ,
.
, , .

: . , . ,
. , .

: . ,

,
. ,
,

.

gamomcemloba `universali~, 2011
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 22 36 09, 8(99) 17 22 30
Email: universal@internet.ge

ISBN 978-9941-17-195-6


...................................................................................7
1. ........................9
1.1. ............................................. 9
1.2. .............................................. 26
1.3.
............................................................................ 40
2. ..............51
2.1. ................................................. 51
2.2. ................................................... 57
2.3. ......................................... 62
2.4. ........ 67
3. ....................72
3.1. ............... 72
3.2. ...... 77
3.3. -
........................................................................... 81
3.4. ............. 86
3.5. .................... 90
3.6. ...................... 98
4. ....................................................110
4.1. ..................................... 110
3

4.2. ......................................................... 117


4.3. ............................................................ 122
4.4. ....................................................... 126
4.5. .................................................. 129
4.6. .................................. 132
5. , ,

.............................135
5.1.
.................................................................................. 135
5.2. ............................................ 140
5.3.
.................................................................................. 148
5.4. ....................................... 153
6. -
..........................................................162
6.1. ............ 162
6.2.
................................................................................. 173
7. .....................................................180
7.1. .................. 180
7.2.
............................................................... 185
7.3. ............ 189
4

8. +
......................................................................................................195
8.1.
.............................................................................................. 195
8.2. . ............. 201
8.3. ................... 207
9. .................................................213
9.1. .................................. 213
9.2. ................................. 226
9.3.
()

....................................................................... 239
10.
....................................254
10.1. ...................................... 254
10.2.
....................................................................... 259
10.3.
......................................................................... 263
10.4.
................................................. 268

11.
.................................................................275
11.1. .......................................... 275
11.2.
................................. 280
11.3. ................................................................ 283
11.4.
............................................................ 286
12. .........................................292
12.1. ......................................................... 292
12.2.
............................................ 300
13. .............................................307
13.1. ............................................. 307
13.2.
................................................................................. 313
14. .............................321
14.1. .................................................. 321
14.2. ...................................................... 325
14.3. .... 328
14.4. ..................................... 331
14.5. ........................................... 333
6

...........................................................................336
..........................................................................353

()
.
. . , .

.
.
.
. (
) -
, , , .
.

8

, ; ,
. , .
.
,
, .
(, ,
, )
,
, .
.
.

2000 . .
. ( -)
(1989 .) .
,
, 9

. .
: , , : _ , _ 1, 2, 3, 5.2, 7, 8, 9, 14,
_ _ 4, 5, 6,
12, 13; ,
_ _ 10;
, _ _
11.

10

1.
1.1.
,
, . . .



() ,
, .
,
: , ,
, ,
. .
, ,
, . .
.

11


.
(. Business _ )
()
( , ) ,
() .
,
,
, (),
, ,
. ,
.
,
, -
. , .
- - .
: , .1

gazeTi `delovoi mir~. #191. 03. 10. 92, gv. 12 (rusul enaze).

12

(. Businessman _ , )2 ,
, . ,
, ( ).
.
,
. , , ,
. , , , .
, , () , ,
.
, , . ,
, . , .
2

da ara saqmosani rogorc xSirad ixmareba.

13


, .
,
(), . . .
,
, . . , , (.
. ) . , -
.
, .
- ,
.
, , . ,

, ,
14

(),
.
.
, . ,
-
.
, .
, , (, ) ,
() ,
,
() . ,

, ,
.
, ,
. , (, , ) .
, . . 15

, , . , .
. .
- , ,
(, ). -
, , , .

.
3 - (544 .) () , 4 , 6 :
;
3

e. e. rumianceva. axali ekonomikuri enciklopedia. moskovi,


2005. gv. 43 (rusul enaze).
4
n. i. kruglova. biznesis (mewarmeobis) safuZvlebi. moskovi,
2010 (rusul enaze).

16

;
;
;

;

;
.
,
,

. () _ _
(, , , . .). ,
( ).
(1999 .)
(
17

, , , . 301) .
: , - () , , , - (.
. 1.1).
() , , () . , - .5 , ,
. : , , , , , . , .
5

ix. Tavi 6. biznesis organizacul-samarTlebrivi formebi.

18

:
, . . ,
;

19

20

, ,
();
, , ;

(-) ,
(
).

( ). _ , .


( ),
XVIII .6 ,
-

m. x. meskoni, m. alberti, f. xedouri. menejmentis safuZvlebi.

moskovi, 1993, gv. 44 (rusul enaze).

21

_ , , . .,
( ) ,
.
- .
. , . , . . , .
,
XVIII_XIX . , .
,
.7 ,
,
. ,
, . .
, ( , 7

J. b. sei. politikuri ekonomikis traqtati. moskovi, 1968. gv. 17


(rusul enaze).

22

) , ,
,
8
, .
, . , .
. , .

,
: , , _ , ,
_ ,
.9
. ,
, : , , () ,
8

r. xizriCi, m. pitersi. mewarmeoba anu rogor daviwyoT saku-

j. klarki. simdidris ganawileba. moskovi, 1992, gv. 40 (rusul

Tari saqme da mivaRwioT warmatebebs, quTaisi, 1994. gv. 20.

enaze).

23

, , .10 . , , . . , , _
, .11
_
. _ .
, ,
,
.12
. ,
,
, .
10

i. Sumpeteri. ekonomikuri ganviTarebis Teoria. moskovi,

11

f. xaieki. konkurencia rogorc aRmoCenis procedura. msof-

1982, gv. 153 (rusul enaze germanulidan).

lio ekonomika da saerTaSoriso urTierTobebi, 1989,


#12 (rusul enaze).
12
m. meskoni, m. alberti, f. xedouri. dasaxelebuli wigni. moskovi, 1993. gv. 46.

24

,
.


.13
, ,
.14 ,
:

, () ;
, , ;
, ,
;

.

, .
13

a. xoskingi. mewarmeobis kursi: praqtikuli damxmare saxel-

14

g. SublaZe. menejmentisa da marketingis cnobari, Tsu, 1994. gv.

mZRvanelo. m., 1993. gv. 28 (rusul enaze inglisuridan).

64.

25

. ,
, , .15
, . .
. : ,
.16 .
: ,
, , .
,
. () ,
. , -15

mewarmis enciklopediuri leqsikoni. Semdg. s. m. sinelnikovi


da sxv. moskovi, 1992. gv. 137 (rusul enaze).
16
r. xizriCi, m. pitersi. dasaxelebuli wigni. gv. 20.

26

, , , , .17 _
. ,
, .18 _ :
, ,
.19
, , ,
.20 17
18

g. SublaZe. dasaxelebuli wigni. gv. 65.

sabazro mewarmeoba: Teoriuli safuZvlebi da regulirebis


praqtika. m., saerTaSoriso samarTlisa da ekonomikis instituti. 1994. gv. 48 (rusul enaze).
19
ekonomika da biznesi. n. d. gusikova da sxv. saranski. 1995. gv.
278 (rusul enaze).
20
saqarTvelos kanoni `mewarmeTa Sesaxeb~. Tb., 1997. gv. 1.

27

, , , (
), - - . - - - ,
. , .
,
-
: ()

, , .21
_ , , ,

21

zogadi ekonomikuri Teoria (politekonomia) akad. v. i. vidiapinis, akad. g. p. Juravliovas saerTo redaqciiT, moskovi, 1995, gv. 165 (rusul enaze).

28

. , .
,
,
(, .) ( ).
: , ,
() .
() . () () (). ,

(1999 . 29 )
_
:
1) _ 40 500
;
2) _ 20 300
;
3) _ 20
150 ;
29

4) _ 10 50 .
,
, . ,
. ,
, .
: -, , , ,
, .
, ,
. , . (
?), ,
, , .22 , 22

piter f. drukeri. bazari: rogor gaxde lideri. praqtika da

principebi. moskovi, 1992. gv. 31 (rusul enaze).

30

. , , . . . . . ( 100 ),
,23 50 .
, , . , (, -), ( .), , . ,
, . , XIX 30-

. 23

_ filosofiis doqtori da `kapitalis~ avtori.


erT dros materialuri gaWirvebis gamo muSaobda Rilebis, nemsebis, qsovilebis naWrebis da sxva wvrilmani saqonlis gamyidvelad inglisSi londonis bazris daxlze
spenserTan erTad (inglisur enas cudad flobda).

k. marqsi

31

. - : . , .24
, ,
. . . ,
, (), , .
,
.
, ,
. ,
XIX XX
,
: ( ),
( ), ( ), ( ) .
,
, -

24

cit. a. orlovi. adamiani (wigni mesame), moskovi, 2002, gv. 64 (rusul enaze).

32

25 ,
(. .
), ( ,
. .) .
,
,
. ,
( ,
200 , _
) , , . ,
,
. ,

, : . ,
, . , . . XX
30- ().
25

sakiTxebi menejerebis saqmianobisa da menejmentis rogorc


biznesis marTvis Sesaxeb Seiswavleba `menejmentis safuZvlebSi~.

33

, .

.
(1995 .)
. , . ( 30/2).
,
, (, , .).
1.2.
-

,
,
,
, , , .
. :
, () .
34

, , . -
:
1) .
. . - (
, ).
, , . ,
( , , ),
- ;
2)
. , 35

.
, (, , , ), , -, .
.
, . .
, .
, ,
. 100 , .
. . - .
-
. - () , .

36

.
,
. , ,
30- .

-, , (. , . , . , . , . , .
.).
, , . , , ,
.
- ?! ( 1909 ), :
, ,
.26 , ,
, - : - ( _ . .), ( . -

26

vaJa-fSavela, Txz. sr. kr. 5 tomad. t. V. Tb., 1961. gv. 243.

37

, ).

, .
() . , _
,
, (. . 1.2).

, .
. ,
, ,
.
. , XIX . 38


- . , , : . , . , . . ? . , . . - . ,
.
_ , .
.27
biznesi

arawinaaRmd
egobrivi
movlena

adamianebi
muSaoben
sazogadoebis
keTildReobisaTvis

mimarTulia
ekonomikis
ganmtkicebaze

adamianTa
cxovrebis
tipuri
niSanTviseba

emsaxureba
sayovelTao
interesebs

gamiznulia sayovelTao
keTildReobaze

nax. 1.2. biznesis pozitiuri koncefciis Semadgenlebi

27

i. b. rubini. biznesis safuZvlebi, moskovi, 2009, gv. 18 (rusul

enaze).

39

() . , , .

, .
, , . , , ,
, ,
. .
,
XIX XX
. ,
, . ,
40

, . , , , , , .
. , , ,
.
, .
,
. ,

, , ( ).
, - 41

. ,
28 ,

. , .
,
- . ,
,
, () . ,
, .

,
.
,
,

, () .
28

romlebsac uwodeben `nuvoriSebs~.

42


( , ,

). _
, . , , , , . , .
, .

-.
,
XIX
, . ()
, ,
.
, 43

.
. , , , ,29
-
. ( ,
.).
.
()
( 1.1). .

29

xdeba dResac singapurSi da sxva qveynebSi.

44

1.1

biznesis mizani

visTvis xorcieldeba

daxasiaTeba

biznesis pozitiuri koncefcia


sayovelTao
keTildReoba

biznesis kritikuli koncefcia


biznesmenebis
gamorCena

mTeli sazogadoebis interesebisaTvis


arawinaaRmdegobrivi
movlena

biznesmenebis
interesebisaTvis
arasasurveli
movlena sazogadoebis
cxovrebaSi

biznesis pragmatuli koncefcia


sazogadoebis
wevrebis moTxovnilebaTa
dakmayofileba
biznesmenebisa
da sazogadoebis interesebisaTvis
winaaRmdegoba, magram ara
dauZleveli


() ,
. ,
, .
, , ,
, _ .
45

. , ,
. , _
, , () .
. (. 4).

.

,
_ .
,
, .
, , , , . ,
, , , . ,


.
, 46

() ,
. . .
.
. ,
. , ,
.
.
. , , , , ,
, .

,
. . , ,
47

.
: _ .

(. 1.3).
biznesi
emyareba
adamianebs
Soris
urTierTobebs

aucilebeli
da
gardauvali
komponenti

aerTianebs
sazogadoebis
erTi nawilis
swrafvas
Semosavlebis
miRebisaken da
meore nawilis
swrafvas
saqonelze,
momsaxurebaze,
samuSaoze
moTxovnilebaTa
dakmayofilebisa
ken

winaaRmdegobrivi
movlena

ganviTarebadi
movlena

. 1.3.
; , , , _ , ,
48

;
. ,
,
,

;
, , ,
,
. ,
,
,

,
. ,

, ,
;
. , ,
49

.

.
.
, ,
. , - .
,
. : ,
, .

.
,
, . : ,
( ), . .
50

.
- ,

-
. -
. , , , ,
.
: .
, , -
:
, ;
, _ ,
;

, 51

, ,
;
,
,
;
,
,
_ , , , .
.

52

1.3.



.30
1: . , , ;
, ()
!
. .

,
.
.
, . ,
.
.
2: . .

30

aSS-Si biznesis cnobili specialistis jefersonis institutis


vice-prezidentis erik l. stodaris wignis _ `Svidi nabiji
warmatebisaken~ mixedviT.

53

,
. , ,
,
.
,
, , , , . , ,
. . , ,
, .
, ,
(), ,
.
3: .
, , , . ! . ,
54

.
,
, ()
.
.
, ,
. ,
, . , .
4: . . , .
,
, . ! ,
, . . , ,
. ,
, 120-.
_ ,
. 55

,
.
5: .
,
. - ,
,
,
. , . . , ,
. ,
, .
, , ,
.
6: .

. , , , .
.
-

56

, .
, , .
.
. , ,
,
, .

.
7: . ,
, , . ,
.
.
() . ,
,
, , () .
57

? ,
()
, . .
8: , . , . , .
, .
,
, ,
. , , , .
, ,

. , .
, , , !
, , .
,
10 , .
58

I: . : ,
, , .

:
?
,
, .
, ,
,
,
. ,
,
, .

. _ .

_ . . , _
.
II:
. ,
, 59

. .
, , , , .
,
, : ,
() .
, 80%
.

(). .
,
. ,
.
III: . : 1)
2) .
.
,
. 60

, .
, .


. , ,
. , , , . .
, .

. ,

.
IV: . ,
, , ,
61

.31
, . , , .
,
.
, . , .
,
? ,
, .
V: - .
,
.
. :
,
31

romelic aris wesivrul anu gamarTul mdgomareobaSi.

62


.

-, . ,
,
. ,
.
VI: .
, ,
(). ,
.
, , , .
: . , : , , .
VII: , .
: ? ?
? ? ?
, ? ?

63

,
, ,
()
() .
VIII: ,
. .
,
,
. ,
, ,
. .
,
.
10%, 20%. ,
.
IX:
. : 1) ; 2) ; 3) . 64

,

.
. , , _ .

,
.
, .

. ,
. , . .
X:

. . 65

, . , , .

. , .
, , . , ,
, . ,
, ,
, . , .
,
, .

66

2.
2.1.
, , ( ), ()
. ,
. , (Businessman),
( ).
( ),
.

.
32 (), , , (
),
32

xSirad saqmosanze.

68

. . , . , () ,
.
,

, , _ _ (.
. 2.1).
(
, , , .) ,
.
, ,
() .

: . - 69

( , ,
).

, . ,
, .
bznesis azri
biznesis Seqmna

biznesis floba

biznesis
SenarCuneba

biznesis
likvidireba

nax. 2.1. biznesis rogorc profesiis azri


, . ,

. , . . .
() 70

(), (),

.
, , , .
, , .
, . ,
,
. , .

, .

() ,
.
,
. ,
()
. , . . . 71

.
, () .
, , . , , . , - .33

,
.
, . ,

(, , ,
) .
, , , , 33

i. b. rubini. dasaxelebuli wigni. gv. 39.

72

, , ,
, , , ,
, , , , ,
.
_ .
_

.

. , , . ,
. -
.
,
73

- . , ,
.
,

, , , , .
,
, ,
.
, , :
, ;

,
,
;
;
, 74


;
, .


(. 2.2).
biznesis subieqtebi
biznesmenebi

daqiravebuli
muSakebi

momxmareblebi

saerTaSoriso organizaciebi da erovnuli


sazogadoebebi organizaciebSi

nax. 2.2. biznesis subieqtebi

75

saxelmwifo
samsaxurebi

2.2.
(),

. ()
( ),
, ( ).
() ,
( ) ( ). , , , , , . ,
,
. :
( )
;
;
;
() ().
, , . , 76

. . , ()
(), . .
,
, , ,
, . , ,
, , ,
.
, , , , , .
, , ,
, _ .
,
, . , .
,
77

, .
. , () (, ).
.

,

.
,
, , , ,
.
. ,
, (, ,
).
. ,
. 78

:

(. . );

;
() , ;
, ,
() ;
,
, -
, _ .

, . . , , .
79


. , .
,
.
, .
, , . . , - .
,

. , ,
80

,
, , . . ,
. , , .
. ,34 ( ). , ,
, , . , . . _ , 34

ix. 9.3.

81

.
,
.
. ,
. , .
,
, ,
. . ,
, .
, ,
, ,
_ _ , . , , (, ,
), ,
82

() .

2.3.
, (. . 2.2). :
, , ;
,
,
;
,
( , ,

.) , ();
, -

83

, .
, . () ,
, , . , ,
, .
, . ,
_ .


, . (), 84

, , , .
, , .


, ,
. ,
,
.
(),
, .
.

.
,
.
, .
,
.
( , , ), :
(, , ,
85

, ), , .
()
( , ,
), ( ), , , - , , .

.
. , . , () , 35
.

35

saqarTveloSi pirvelad Seiqmna momxmarebelTa Tbilisis saqalaqo sazogadoeba 1989 wels `vniiks~-is saqarTvelos
filialis iniciativiTa da misi direqtoris g. SublaZis
xelmZRvanelobiT (ix. gaz. `zaria vostoka~. 15. 03. 1993).

86

, .
, (, )
. ,
, ,
.
(, ) . , .
, . ,
( ) ,
, 87


. , . .
,
, .
PR ( ) .
_
.

,
.
, .
.

.
.
, . 88

1961 . ,
, , . ,

, .
, ,
. , .
, , ,
, , . ,
,
(). : _ .
,
89

,
.
2.4.
-
.
,
, , . ( ) , , , , _ _
.

.
,
. ,
() ,
. 90

.
, , . , . , , .
, , , ,

.
,
()
(, , , _
. .). ,
, - , .

,
() .
. ,
91

, .
,
. () ,
. , .
,
.
, ,
, ,
. ,
.

_ , , ,
. .
.
, 92

. ,

, , .
, . - .
- ,
, .
(90%- )
.36 - . , ,
.
, , , . 36

i. n. rubini. das. wigni, gv. 53.

93

.
.

.
- .
. , .
()
() . . _
,
. ,
().
(. . ),
, 94

- (. . ).
, ,
.
,
, ,

- .
( ) .
(). , ,
,
XIX -.

95

3.
3.1.
.
,
. .37 .
,
, . () , , ,
, .
. :
;
37

moqmedebis ZiriTad wess, kanons.

96

;
- ;
;
.

.

() ,
. , ,
, ,
.
( )
: .
, , ,
, . .

.
, ,
97

, , , .

,
. , ,
(),
.
.
,

.
, _ , _ ( , , ). .
,
, . . ,
98

, , (),
, ,
. ,
(), .
. , : ?, ?, ?,
?, ? ?.

.
( ,
.), ,
.

:
,
;
;
99

() , ;
,
.
, , , .
. .
, , ,
.
(
).
.

100

.
: .
, .
.

.

:
,
;
, ;
,
, ,
;
101

;
;
,
()
;
.
,

().
, , . , .
. ,
.
,
,

102

. , -

. ,
.
, - ,
.
3.2.

;
;
;
;
.
- . .
103

,
. ,
. ,
.
, (). ,
. () , , . . , , (, ).
.
. :
() ;
104

, ;
.

, : 1)
; 2) .
,
.
_ ,
, , .
(
,
, . .). , , , , .
,
105

, , ,
.
,
, . . , , , , , , ,
.
. . .
. , ,
, . , , , - .
, ,
,
106

() . , .
, ,
.

. .
, , .
: ,
, ( ), (), (
) .
_ ( _
) ,
, . . .
, , 107

,
,

. ,
,
. , , ,
,
,
.
3.3. -
-

. :
;

;
, - .
,
.
108

,
.
.
, , ,
, ,
, . .

:
, , ,
;

,
,
;
, ;
, 109

;
, ,
, , .
, , _
. .
. . , ,
, . , , , . , ,
, , ,
. ,
, 110

.
, . ,

, .
,
, . : _
, .

() . ,
.
, . ,
. (
, 111

) . .
( ).
, , , .

,
,
.

, ,
, .
(), , .
, , .

( ) ,
112

, . ,

. , , .
.
.
.

. . ( ) . , , , , ,
, 113

.

, .
,
.
-38
. .

, , , .
, :
, , , , . , .
,
38

biznesgegmis Sesaxeb ix. 9.2.

114


.
,
.

.
3.4.
:

;

;

.
, .
, . . ,
. . ,
115

. . ( , ,
).
, . , (, , , , ) .
. , , ,
, . . ,
. ,
, , , ,
, 116

, .
. , -
, , .
. 39 ,
. , , , ,
.
,
. ,
,
() .
, .
- ,
.
,
. 39

bazari da bazris segmentacia marketingis Seswavlis sakiTxia.

117

, () .
.
:
(, )
.

() ;
- () , . . .
- .
, - , .
, () , . :
,
;
_ ;
-
;
118

;
, , .

,
. , , , ( ) .
.
- , ,
. ,
.
, , , , ,
. ( ) . . ,
119

. ,
.
, , . , , ,
, () .
-

.
,
.
3.5.
:
;
() ;
120

;
;
, .
- .
.
,
.

,
, _ .
, ,
, , ,
, .
.
. ,
. 121

. :
_
, , , , , , ,
, , , , ,
, , ,
;
,

(
) ;
,
,

;
,
;
122

, ,
;
, : , , ,
,
, .

.

.


,
, . , , ,
_ 123

. . , ,

.
.
,
, .

. , ,
.
.
.
()
. ,
, , . 124

. . ,
,
. , ,
( ,
).

.

. ,
.
, ,
,
_ .
. ,
125

() .
.

.
. , (, , ) .
,

,
.
, -
. , ,
, -.
:
126

,


;
.
, ,
, . , .

.
, ,

.
127

,

,
.

, .
,

. ,
-
. 3.1.
.

128

3.1.

Tanamedrove biznesis niSnebi
saqonlis da momsaxurebis
Tanamedrove bazrebis formireba

biznesis subieqtebis swrafva


bazrebis monopolizaciisaken

biznesis Tanamedrove sistemis winaaRmdegobebi


saqmiani interesebis konfliqtebi da Sexameba

kanonis dacvis sayovelTao


aucilebloba
biznesmenTa saqmiani suvereniteti

biznesmenTa da biznesis yvela


danarCeni subieqtis urTierTusafrTxoeba

maTi gamovlinebis daxasiaTeba


bazari aRmofxvris wodebriv
SezRudvebs da gadawevs saxelmwifos sazRvrebs, biznesi xdeba ra socialurad mniSvnelovani, saerTaSoriso movlena
calkeuli biznesmenebisa da
maTi gaerTianebebis mier bazrebis monopolizacia SeuZlebelia, vinaidan es ar Seesabameba mTeli saqmiani sazogadoebis survils
warmoadgnen misi mudmivi aRwarmoebis, ganviTarebis, simyarisa da mTlianobis wyaros
gadaiqceva ara marto konkurenciad (biznesis yvela subieqtis), aramed maT integraciad erTian sistemaSi, romelSic saqmiani kavSirebi gandevnian pirad urTierTobebs
iwvevs adamianTa bunebrivi
uflebis iuridiul uzrunvelyofas biznesis sferoSi
vlindeba biznesmenTa `damoukideblobis koridorSi~, romelzec gasvla iwvevs biznesmenTa gadaqcevas saqmiani samyaros gandegilad
xdeba Tanamedrove saqmian
urTierTobaTa eTikis da adamianiseuli civilizaciis uda-

129

vo miRwevis umniSvnelovanesi
piroba


.
,
, , , .
XX ,
.

(
, , , ).

.

130

3.6.


. . , XVI , ,
XVII .
,
,
_ ,
XIX . , .


, _
II-. XIX
.
, XX ,
(). 131

, , , , .
, ,
, , .
40
,
.

(). , -


.
, , , ,
.

, _
. 40

ganasxvaveben sabazro ekonomikis modelebsac qveynebis mixedviT.

132

, . .

.
-.
-
.


.
- (, ).
- - ,
.
_ ,

(1976 .). ,
. 133

, - (1890 .)
_ . 30- - (19291932 .. ) ,
. , ,
, ,
. _ 41 ( -40- 42
1981-1989 .) , XX 80- .
,
(, , ), - 41
42

ganaTlebiT iyo ekonomisti.


manmade iyo kaliforniis Statis gubernatori.

134

( , , , ).
,

.
(, , ,
). ,
.
,
, , .

. ( ). , . ,

-135

43 (Renault, Citroen, ENI).


, ,
,

, .
.
, , .
.

.
XX ,
. _
, .
-

43

saqarTTeloSic 1994 wels miRebul kanonSi mewarmeTa Sesaxeb erT-erT organizaciul-samarTlebriv formad gaTvaliswinmebuli iyo saxazino sawarmo, romelic mere amoRebul iqna.

136

. , . ,

,

. .
, .

.
. , , . , 50%-.
, , , 137

.
, , XIX - .
_ , . ,
,
.
.
, XX , . .
. , , ,
. 138

, , , , ,
.

.
. ,
,
. ,
.
(
). ,
.
, ,
. . (. ,
).
XX XXI , . 139

_
. 70-

. :
, ;
,

(, );

,
();

- ;
.

. 140

,
. Made in China ( ) (). (. Chinatown _ ) _
. ,
.
. , .
(XX )
.
,
.

( 141

)
, 1951
,

(), , , , ,
. . 1957
. 1973
, , 1981
_ , 1986 _ , 1995 _ , . 1992
. 2004 1 , , , , , , ,
, .
44 _
.

44

adre es qveynebi mudmivad ebrZodnen erTmaneTs.

142

,

.
, , .
, ,
_ . : ,
;
; ;
( ). . .
(. ) _
, ,

. :

143

;
;
, ,
;
, , ; , (, )
;
,

.

.
:

;
, -

144

;

;

.
, - ( ), (

). 45
, ( _
), -
, ,
. ,
, _ ( _ -

45

ix. Tavi 4. biznesis saxeebi.

145

).
, .


. , -
, ,
.

.
,

(. 5.2. _ ).

146

4.
4.1.
,
, -. , . ,
, .
,
.
, , .
_ .


,
, ,
. , ,

,
147

,
.
.

, ,
,
,
.
() , . , ,
,
,
. , ,
.
_
. , () .

. 148

.

. ,
, (), , ().

. , , _ .

,
, . ,
,

.
.
,
, .
. , ,
,
.
, 149

, . ( , ,
, ). .

, .


. ,

.
,
.
, . , , . 150


.
,
, ,
.
,
. ()

, . () _
() ,
().
, , ,
() , .

, , , , . 151

: - ,
() , .46
, ,
, , .
, -,
4.1.
, , .47
.48

46

saqarTvelos kanonebi `sakuTrebis uflebis Sesaxeb~ (15. 07.


93), `saxelmwifo sawarmoTa privatizaciis Sesaxeb~ (09. 09. 91),
`mewarmeTa Sesaxeb~ (28. 10. 94), `monopoliuri saqmianobisa
da konkurenciis Sesaxeb~ (25. 06. 96) da sxv.
47
v. p. gruzinovi. sawarmos ekonomika da mewarmeoba. 1994. moskovi, gv. 397 (rusul enaze).
48
mewarmeobis kursi. saxelmZRvanelo prof. v. i. gerfinkelis,
prof. v. a. Svandaris red., moskovi, 1997. gv. 33 (rusul enaze).

152

4.1
, -

bazari

gare pirobebi
garemo

biznes-saqmianoba
sakuTreba an
midrekileba
misi gankargvis riskisadmi
ufleba

miswrafeba
mogebis (Semosavlis) miRebisaken
individualuri wanamZRvrebi

pirveladi kapitali

xasiaTis tipi

piradi
resi

inte-

, . ,
, , , . . ,
. . ,
, ,
()
.49
, ( ) , . . , .
.
49

p. x. verxani. mewarme, misi ekonomikuri funqcia da sazogadoebriv-politikuri pasuxismgebloba. Targm. ger., minski.
1992. gv. 22 (rusul enaze).

153

,
() ,
, / ,
.50 ,
, . . , .
_ , , , , () .
, ,
, , - .
,
() .
_
.
, ( 4.2).

50

mewarmeobis kursis dasax. saxelmZRvanelo. gv. 47.

154

4.2

saqonlisa da
materialuri
momsaxurebis
warmoeba
s_f

biznesis saxeebi
savaWro bizsafinanso biznesi
nesi

f _ s _ f1

f _ f1

aramaterialuri momsaxurebis gaweva


m_f

,
: , , , , (
, ), ,
. ( ) ,
,
.

,
.
155

- ,
. , ,
,
,
. (). . . . ,
.

: ( , , .),
-, , .

.

()
,
156

(), (, . .) . , , .

157

4.2.
, , , ,
, . 51
, ,
. , ,
,
.
, ,
. . ,
,
(
).
(), , _ . 51

da ara samewarmeo biznesi, rac nonsensia (ix. T. Sengelia. Tanamedrove biznesis safuZvlebi. Tb., 2007. gv. 27).

158

, , , () ,
,
().
,
. , . -, , , .
,
. 4.1-.
samuSao Zalis
mflobeli
fs
sabrunavi
saSualebebis
mesakuTreebi

sZ
s

biznesmeni

fm

saqonlis
myidvelebi

fs
fZ

Zs

ZiriTadi
saSualebebis
mesakuTreebi

nax. 4.1. sawarmoo biznesis principuli sqema

, .
4.1- . 159

(), , , , .
, , . . , (, , , .). m . () ,
.
() , , , , .
,
. , . .



.
160


.
().
,
. ,
,
. . 4.1- . .
, , ,
.
, .

, . ,
,
().

, , ,
,
, .
161

()
, , (). () (),
, , .
, , . . () (, , ), .
() .
, , ,
,
. , , ,
. , ,
:
, ,
.
, 162

, ,
. , , ,
.
_ _
. _ , .
,
- - . , - ( ), , , , .
,
,
.
4.3.

, ,
,
.
,
163

. . , . ,
, ( ) .
, -,
, - .
() ,
_ , , , ,
. , ( ) ,

.

(2006 ).
164

,
. (, ), ,

.

,
.
. 4.2-:
saqonlis
mflobeli

biznesmeni

saqonlis
myidveli

. 4.2.
()
, . () , .
()
(),
. , 50 500
, 25.000 .
165

,
,
,
,
, _ , . . () 50.000 .
50.000 _ 25.000
= 25.000 . , ; , ,
; , .
, .
, .
, , , 25.000-, 10.000 .
: _ ( )
_ ( ) . . . , , 166

: _ ( _
).
, ,
,
.

, , , ,
, ,

. , , ,
. . , ,
-,
, _ _ . , - - , ,
, ,
.
, ,
. ,
, . 167

, , .
,
,
, _
. _ () . ,
,
.


.
, , , -, , , ,
, ().


() .

() ,
. .
168

-,
.
4.4.
. ,
- , , .

-, .
, , ,
, , .
,
, ,
- . . , - . , - -, .
169

-
. 4.3-.
,
(, ,
) ()
. () (), -,
.
fs
fuladi saxsrebis
mflobelebi

fs
biznesmeni

ff

fv

fuladi saxsrebis
myidvelebi

. 4.3.

(),

()
. ()
(), .

- .
,
, , . , - , 170

, ,
.
, - ,
,
.
, - , , , , ,
. ,
- , ,
.
-
, , , , , , . ()

. ,
, -
, ,
171

,
.
- ,
,
, . ,
.

172

4.5.
, ,
, ,
.
, .
. ()
, ,
, , , . , , .

, ,
. .
, -
173

. .
. 4.4-.
, ,
_ _
. ,
,
(). () () _ . , ,

().
,
, (), . , , .
, , , .
174

fs

sicocxlis, qonebis
da sxv. dazRveva

biznesmeni
fk

. 4.4.
: , ,
. ()
,
.

. ( , .) .

, . . . , ,
,
175

, .
,
,

.
()
, (),
, (),
. . ,
, , ,
. . . ,
=0. (), ,
. , ,
. ,
, .

176

4.6.
. , . , . , . , , ,
.
, , , -, , , ,
. , .
, ,
,
, , , ,
,
. .
177


,
. . , ,
. ,
,
- ,
, , .
-
.
.
.
. ,
, . ,
, .
.
,
, ,
, , ,
178

, . -
-
, ,
.
, .
. ,
, . , , , .
.
, , , .
,
, , , .

, 179

, . ,
,


, .
,
, .
, , , , ,
, .

180

5. ,
,

5.1.

, , ,
. ,
.
, ,
, , . ,
, .

. :
_ . .
,
, 181

,
;
_ ,
, , , .;
() ,
,
- , ,
, ;
, . .
, ,
, ;
- , .
.
, , , ,
182

, , .
:
1) , ,
.
;
2) , ,
, , () . .
XX
. ,
.
183



.
, ,

, .
( ),
,
, () . .

_ _

, .

. 184

(, , , ).
(, , ,
- ) .
,

, ,
,

. , . .

, , (, , , ) .
40- 75%-.52 , 52

i. b. rubini. dasax. wigni. gv. 259.

185

-
( _ , _
, _ ). . :
, ;
;
( );
, - ;
( , );
( , ,
.);
, ;
;
186

(,
, -, ).
. , , , , .

- . 2015 20
(5,1%) ( ) .


,
.
() .
5.2.
, 187

. , .
,
,
.
:
1) ,
;
2) , .
,
. , .

. () .
188

.
,
, .

,
. , .

(, , , ) . .
. ,
-
, .
, , , , 189

, - ,
.
, . .
, , , :

, ;
;
;
, .
. () 190

. , ,
.
( ) . , . . ,
, ,
, , . , , , () .

,

.

191

.
, , - ,
. , , , , , . , ,
.
,
, . , , , .

, , , , .

.
192

:
(, ,
);
(, , .);
(, , .);
( ,
- ,
, ).

,
Online.
, , , , , , ,
193

(. . ) .
,
. _
.


. , ,
, ,

. :
;
, - , , ;
- ;
194

,
() .
;
, ,
.
, ,

.


. :
;
;
.
.
( ) 195

. , , , - .
.
, () _
. , , , , . :
() , ;
,
;
( );
-, . . ,
MBA (
) ;
196


,

.
,

.
(, ,
, , , , .) , -
, ( ) .


( , ,
,
),
.
.
:
197


. , -
60%- 15.000- .53
, XX
.
. ,
,
.

.
.

53

i. b. rubini. dasax. wigni. gv. 268.

198

5.3.

,

, . , . .
. . 90- 70-80-, _ 120-130-.
700 .54

.
,
54

i. b. rubini. dasax. wigni. gv. 269.

199


XX .
, _ , _ .
:

;
, (, , ,
.);
;
.
,

(). -
.
, , , , , () .
200


. 8 :
;
;
;
;
;
.

63
.

()
. ,
, , .
,
.
, ,
.
201



. , , . , - , ,

.


,
.
, ,
, , . , . 202

, (. . ), , ,
, . .
- , .

- .
,
, . , , () ,
() - , ,
.
()
(, )
203

. ,
()
, , () . () .
:
, ;
;
;
;
()
.
.
,
, ( ,
() , 204

). ,
, , ,
,
. , ,

.

205

5.4.
, , ,
. .
, -
.
, ,
, _ .
, ,
.
,
- . ( ) -
,
,
, 206

.55
_ , , , , , , . ( ) -
.
- ,
,
(
, -
).
,
,
, , , . 55

Sromis bazris dawvrilebiTi Seswavla disciplina `Sromis


bazris~ sagania. disciplina `biznesis safuZvlebSi~ ganixileba mxolod biznesis saxeebi da Taviseburebebi Sromis bazarze.

207

, , .
, ,
, .
, - - ,
.
,
(. 5.1).
, (
) - , .
.

208

Suamavali organizaciebi
organizaciebi, romlebic
asruleben sainformaciosakonsultacio rols

organizaciebi, romlebic
asruleben samuSao Zalis
gamyidvelis an myidvelis
funqciebs

dasaqmebis saxelmwifo
centrebi (Sromis
birJebi)

profesiuli

mosaxleobis dasaqmebis
xelSewyobis kerZo
samsaxurebi
rekrutinguli
saagentoebi

. 5.1.
( )
XIV
,
XX .
:
() ;

;

;

209


,
;
,
;
;

;
;
,
;
,
(
, );
,

,

.
210

() ()
. XX .
, ,

.
() .


( ) , , , ,
, .
() (, ). 211

, , , .

()

.
. _ , ,
, .
, . .
. . , ,
. :
,

212

.

.
,
.
( )
. , .
, , . .
,
, . , _

.


213

, Microsoft- 110 .56 , , ,


.
. () () .

, , , -, . , . , , . . .
. . , .
56

i. b. rubini. dasax. wigni. gv. 279.

214

, - .
,
-
.
( ),
() .

.57
() ,

.
,
( - ) .
:
57

i. b. rubini. dasax. wigni. gv. 280.

215

;
;
;
( ) .
, ,
, .
, ,

.
, , , -
( , , ) .
_ , (),
.
216



. , , .
, , 70 , , ,
. _ .


.
.

217

6.
6.1.

, .
,
, .
() - ,
1994 28 .58
,
. . , , .

58

kanoni gamoyenebulia 11. 10. 2010 w. mdgomareobiT.

218

. . XIX
.
.

. ,
. XIX ()
() . .
.
. (, ). 1923 .
XX ,
.
1991 , - ,
.
219

. , ,
.
- : , (), (), (), (, )
, . ,

.
- .

.
?
? , . ,
- . - . ,
, , . . . 220

(, , , , , , , . .) (,
, , . .);
- .
. ,
- , , . . . , .

. , , , , . . .
: , , , , , . , , , (). .
221

()
,
.
- :
,
.

. , - , , , .

. , ,
, . . , ,
.
. , - ,
, - 222

. .
- ,
, .
.
. , - :
1. ()
,
, .
. ,
. , . ,
, . ,


223

, ,
( ). : .
,
. .
2. - . . .
1966 .
1890
.
.

224


(1992 7 ).
, . . . ,
() ,

, _
, .
3. . - . ,
.

. - . (225

_ ).
4.
, . ()
.
. , , , ,
_
(), _
(). () ,
, _
, .
5. () , , . 226

, ,
, - . .

.
. - , .
.
(1600 .), , - -
. XVIII . () -
. ,
150 .59

, _ .

, ,
59

l. Wanturia, T. niniZe. mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentarebi.


pirveli gamocema. Tb., 1996, gv., 18.

227

. .
: , . ,

() .
. . .
. ,
( ) . ( )
. , ,
. . , 50 228

,
.
6. XIX
, . , .
. ,
. (1827, 1844
..), (1871 .) .

(1869 .).

. XIX 90- .

:
,

.
-
. , , - (),
229

. ,
.
. ,

.
,
. ,
, , , , . . ,

. -
,
. .

. ,
:
230

().

:
,

, .60
, . ,
, .




_ (. . ). :

. 60

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi. Tb., 1997. gv. 9-10.

231

: . ,
,
. .
, .

.

: ,
. . , . . ,

-
, .
, : , , . , . , 232

(. . ), .
.

(), . .
.
, , . , , , ,
. _ .
,
.
6.2.
,
. () , .
233



. : , , , , , , , . .
()
,
. , . - (S _ ). ,
, .
.
()
,

. -
, . 234

.
, ,
, , - .
. - , ,

. ,
, . , ,
. , , .
,

(. . ) ,
. 235


,
. ,

, . ,
, -.


.
()
, ,
, -, , . , () ,

,
.
, ,

- . , 236

, , . . ,
,
.
,
, ,
, . . , , . .
.

, ( ) . ,


.

- 237

, . ( ),
, . (-) , _ . . , , .
, , (-) .
, -
( ).
. .
, .
, 238

, . .
- - . , . ,
- ,
.
()
_
.61 -,
()
(), , .
, ,
. ( 1997 26 )
, , 61

da ara franCaizingi, romelsac iyeneben.

239

, ,
, .

,
() , , , , , , , ,
, ,
,
( 607-609).
, . , -
(, )
.
. 240

,
, , .
,

.

241

7.
7.1.

() ,
,
.
. .
:

;
;
;
() ;
.

.
,
- (). :
;
();
, ;
( )
;
;
242

;
.
. .
:
;
;
;
;
;
;
.
- (. . 7.1).

ekonomikuri
samsaxuri

firmis
xelmZRvaneloba

sakadro
samsaxuri

materialurteqnikuri uzrunvelyofa
(logistika)

bunebrivi
garemo

Suamavlebi

konkurentebi

demografiuli
garemo

nax. 7.1. biznesis garemo

243

momxmareblebi

investorebi

buRalteriaa

warmoeba
(momsaxureba)

bunebrivi garemo

sakontaqto
audotoria

mecnierulteqnikuri garemo

marketingis
samsaxuri

kulturuli garemo

mimwodeblebi

ekonomikuri
garemo

, ,
. ():
1) , (), ,
-

(), ,
, .;
2) : ,
;
3) , :
,
( ) , , () , ;
4) , ,
() , , ;
5) ,

;
244

6) , . , . : ( , ,
.), (-, ), (,
), , ( ),
( ), (- .).

().
:
1) , , - , ;
2) , , , ,
, . . 245

, ;
3) , - ,
() , , .;
4) , , . . -, . , ;
5) - ,

.
-

.
-
: .
246

,
- -
, - .

, , , .
-
- .
, XX 50-
- .
-
, , . -
.
-
, (). ,
,
.
247

, ()
, -
- .
7.2.

XX
.
,

( )
.
, , , ,
, .
,
-, - , .
248


()

( ) . () () 70% .
,
. XX XXI -
.
, . , ,
, ,

. ,
, - . 249

,
.
. () , .
( -,
) , .
XXI , ,
.

-, -
()
, (, ) .
250


.
.
, .


,
. , , , , ,
, .
, .
.
: ,
, ,
. , - , .
251

,
. , , , . , , , . . ,
,
. .
, ,
, . ,
, : , ,
,
,
252

. ,
: , ,
, , .
.
1977 ,
_ , ,

. . - .
, , ,
,
,
-. 1982

, 253

. .
, .
,

. .
. , .
7.3.
() - , (, , ) . ,

254

: , , .
, , . :
, , () . , _ .
() ( )
,
, ,
.

. , :
, , , ,
. , . ,
, , () , . , (), , .

255

,
. , , , . , , . , .
, , , . ,
, , . ,
.
- ,
.
, , , ,
.
, (. 7.2).
,
256

()
.

biznesis
faqtorebis
mflobelebi,
mesakuTreebi

fqw

s
biznesmeni

fsf

fs

saqonlisa da
momsaxurebis
myidvelebi,
momxmareblebi

. 7.2.
, :
, , ; ,
()
. ,

, ()
()
.
, , , , ,
, , , . :
257

;
;
;
;
;

.;
, , , .
,
. .
, , , .
, , , . , ,
, , _ ,
, .
()
.
, . . .
, 258

, .

()
().

: () ()
, .
(), ,
() _ . :
_ _ _ .
,
, () - ( ) (),
. - () .

. -

().
259

;
.
,

.
,
, .
, -,

. , , _ , ,
. .

260

8.
8.1.
,
, , ,
(). , .
_ ,
. ,
() .
,

.
, , , , ,
. , .
.
261

,
,

. ,
,
,
.
. :
.
,

:
1) _ . , , (); , , , .
, ,

262

.
,
. ,
, .
;
2) , ,

. , , , . ,
,
, , ;
.
,
;
3)
. 263

, , . ,
.
, ,

.

.
, ;
4) . ,
.
.

,

.
. ,
264

,
( - ). ()
.
. ()
(.
. ), , , (), . , .
. .
, , , , .

. 265


, , , .
: ,
, . . , - ,
.
, , ,
, . . . , , , , .
.
, . , .
266

XX 60- ,
.
, ,

_ (. ).
: , , ,

, , ,

, , .62 , : , -

62

a. n. rodnikovi. logistika. terminologiuri leqsikoni. moskovi,


ekonomika. 1995. gv. 86 (rusul enaze).

267

, , .
:
;
, , ;
,
, , . . ;
,
;
63 _
, .
, . 80- . , - 15-23%-.
. 63

gasuli saukunis 90-ian wlebamde Tsu-Si mzaddeboda specialistebi


(kadrebi) materialur-teqnikuri momaragebis sferosaTvis da gegmiani ekonomikis dros funqcionirebda materialur-teqnikuri momaragebis saxelmwifo sistema.

268

. (, , )
. ,
,
, , .
,
( ). . , . :
1. ( ,
), ;
2. ;
3. ;
4. .
,
, , . .,

.

269

8.2. .
,

.

,
. . . , ,

. ,
, , .
, , :
();
_ , ;
270

,
;
, ,
;
, , , , - , .


, . ,

. , .
, () ,64
. ,
() 64

magram qarTuli `marTva~ da inglisuri `menejmenti~ sinonimebi ar


arian. marTva gacilebiT ufro farTo cnebaa (saxelmwifos marTva, avtomobilis marTva da sxv.), vidre menejmenti.

271

, , (). ,
.
, ,
,
. .

. , ,
_ .
,
,
. ,

,
. , ,
, , , , , ,
.
272


. - , ,

, . ,
(, ,
).
, , , . . ,
, .
, ,

. , ,

. , , 273

.
,
, .
, .

.
:

, ,
_ , . , .
. , ,
, .
, , ,
274

, , , , .
, .
,

.
, , ,
, . ()

.
, , , , .
. , 275

. , , ,
. , , .


, . ,
,
.
, ,
.

.
276

277

8.3.
,
.
, . , ,
, .

, . ( ) , () .
, .
,
, . 278

, -,
,
. ,
. ,
,
.

, .
, , , , ,
, ( )
, .
, , ,
, .
. .
() . 279

, , .
, ,
. , ( )
, ()
.
. - ()
, , ,
, ,
.
,
. , . :
,
, .
280

, , , ,
. (. ) , . () , .
,
.
, . . . .

, , -
, .

. XIX
. ,
.
- . : , , , .
.
281


:
1.
() .
, ,
,
, . .
2. .
, . .
,
, .
3. , , , 282


. ,
.
, , , , , . .
. . , . , , , ,
, .

,
.
()
,
,
. ,
: ? 283

, . 9 .
.
, , , -. , , ,
,
.


.
, , . , , , -
. , _ () , .

(). ,

284

,
, .
,
.
, ,
.
.
, .
.
, , , ,
. , .

285

9.
9.1.
-
.
(, )

. .
()
. ,
. -
, _ , _
.
.
, , ,
.
, , , .
, ,
, ,
286

. , ,
() , . ,
, .
,
. , , , .
,

() .
, , , , , . . ,

. : , , , ,
, . 287

, , .

, . , , (), ,
. ,
,
, ,
.
,
. () () . , , . ,
, , .
288

. -
, .
, ,
, , , .
,
, , .
(-) ,
, ,
() .
, , .
.
( ) 289

, .

, .
,
,
. , , (), , .
.
,
()
. ,
(), . , ,
, , .
. , - .
, 290

, , , .

. , ().
() ,
,
, ,
.
,
. ,

. , , . . .

, _
.
,

, . . () . 291

() . . , . ,
. M .
,
. .
, . . , _ , , .
.
,
,
. (
), (
)
(), , . 292

,
.
()
,

.
,
, .
() (), , , , .
-
(), , , .

, ,
, () ,
.

293



, .

, . - : , , , .
, , , . . ,
, (). ,
(),
.
.
, , .
() .
, () , _ .
,

294

,
. .
. ,
. , , , , . ,
. , . ( ), , , , , , , , . . ,
.

. 65 , ,
, , , - . , , , ()

. , 65

ix. Tavi 11. riskis Sesaxeb biznesis sferoSi.

295

10
,
,
9 . .
() , , .
,
().
, , ,
, .
, , , ,
. ,
, . , .
, ()
. 296

,
.

.
, , , , . ,
, .
(, ,
, )
.
.
,
. . , . , . 297


.
. () , .
.
, , . ,

. .
, , ,
.
,
,
. , . . . ,
.
298

,

. ,
. : , , , , ,
. ,
.
, .

. , ,
. . ,
, , , . , ,
.
.
, ,
,
299


.
XXI -
. : ,
, , ,
, , .
. , , .
,
.

,
, .
, .

. -, , 300


, . , ,
.
, (),
, , , , . ,
.
,
,

. , .

. , , .
, ,
.
() 301

. . , ,
, , ,
, () .
,
.
.
() . ,
, , . ,
() . , , . , , .
. ,
302


, .
9.2.
, ,
. : _ . , , , ,
- ,
. () () ,
, ,
.
(, .) ,
, .
303

, ,
.
, ,
, . ()

, , .
,
.
, ,
, ,
,
.
,
_ . , () , ,
304

.

.
,
- , , . , , ,
_ .
, - , -, -,
. -

, .
,
- , , , - .
,
, . () , ,
. 305

() ( ), .
, , , , . ,
, .
, -
,

, .
,
. . . ,
. .
, ,
, , (), ,
.
,
, , .
. 306

. , ,
. , .

. , , ,
, , , .
, ,
- _ . . ,
. , ,

, , . , , ,
() .
, ,
307

. , .
. , , .
.
.

. .
,
. , ,
.
:
1)
( );
2) (, ) ,
( );
308

3) ()
;
4) ;
5) ();
6) ;
7) ;
8) ;
9) ;
10) ().
. , , , , , . , . , , , . ,
(, ), . .

, , ,
309

, ,

.

, -
.
. , , .

. ,
( ),
, ,
, ,
. , ,
, , .

.
, . , . , 310

, ,
, .
(). .
.

(, ) ,
.
,
. , .
, , , , . ,
. ,
. . 311

,

; -, .

. , .
,
. ,
, .
, . . ()
, , . . . , 312

, (), . . , , , .
,
,
.

,
, , . ,
,
. ,
, ,
, , . , _ .
, , : , ,

.

313

. ,
, , .
:
1) () ,
,

.
,
, ,
;
2) ,
, . ,
;
3) . ,
, , 314

.
, .


. , , ().
( . _ ) .
( .)
- .66
.
:
:
, , -
; , - ; ,
(, , ); ,
66

marketingis safuZvlebi. saxelmZRvanelo prof. g. SublaZis red.,


`universali~. Tb., 2009. gv. 30.

315

(, , ; );
; (, , , );
: ; ; ; ; ; ;
: ;
; ; ; ;
;
() ; () ; _ .
, . ,
.
316



. _

?
:
;
;
;
.
, .
() .
_ ,
, , ,

.
, , , 317

() . :


;

, , , ;
;
,
;
, , , ;
.
,
, (). , .
318

, .
, , . , , -.
,

.


() ().
.
() , . , ()

.
319

, , , .
, ,
.

,

.
, .
, , .
,
, . ,
. , . , , , , -.
320

9.3.
()

( ) ( , , ) (, )
- () .
( )
, ,

, .
_ () - .

(, 90-
) , . 321

, , , (),
,
.
-
(,
), -, , - , -
,
.
_
,
-,
()
, ,


.

, ,
322

-
.
()
() ,
.

.

, .


, -
-
-, () .
,
.

323

() . -

.

, , - ,
. .
, (,

), , - - .
-
- 324


.
- -
,
,
- , , , . ,
9.1 .
()
,
.

325

datvirTvis
koeficienti, %

gasacemi fasi,
lari

TviTRirebuleba,
lari

warmoebis moculoba, aTasi


lari
mocemuli regionis bazarze
miwodebis moculoba, aTasi
lari
sawarmoo simZlavreebi, aTasi
lari

regioni, sawarmo
(firma)

9.1

1
2
da a.
S.
sul


(5-7)
,
10-12%.
9.2 .
9.2 (
, ,
).
326

, ( ) .

327

ra droidanaa regionuli bazris


mudmivi monawile

sabiTumo fasi, lari

xarisxis sertifikatis arseboba

produqciis warmoebis adgili

miwodebis moculoba, aTasi lari

registraciis adgili, sawarmo

cxrili 9.2
produqciis miwodebis daxasiaTeba saSuamavlo organizaciebis
mier 20 w.

1
2
da a. S.
sul
saSualo Sewonili maCvenebeli


. ,
- . ,
() , 328

.

() . ,

,
.
.

. , .

() ,


.
: 329

( ) ;
.
,
, ,

() .


-. .
,
, , , ,
.
.

330


,
. () , ,
, () .
:
,
; , ; () ,
.
9.3
,
.

331

9.3

#

1
2
3
4

maCvenebeli

realizaciis
periodze

realizaciis Semdeg periodSi

saSualod weliwadSi

damatebuli Rirebulebis gadasaxadi


mogebis gadasaxadi
qonebis gadasaxadi
sxva gadasaxadebi da
anaricxebi socialur
saWiroebebze
damatebiTi sagadasaxado Semosulobebi, romlebic dakavSirebulia
proeqtis realizaciasTan
sul gadasaxadebi da
mosakreblebi


. .

, .
332


.
,
.
-
(, . .) , .
() .


() . ,
() . ,
.

333

.
- ,

.
(),

,
. :

;
;
.
, ,
( )
() (,
334

). , , , .
, , ,
, , () .
,
, () ,
(, ) . () () ,
. , .

335

.
.
, () (
, -
, ).
.
(, , ) () .
,
.
.
. , 336

. - ,

,
- ,
. .
.



( ) , ,
, (. . ) , , ( ) . , () ( )
.
337

- .
, . - .
() .


, .
. (, )
.
, , ,
(),
, . (, , .) . 338

.
, , .
.

, 67 . ,
, .
, , - : , , -
. ,
().

() (). , 67

ix. 8.2.

339

-,
, ,
,
. ,

.

340

10.

10.1.

,
() ().
. : (03. 06. 2005);
(18. 02. 1998 .). .

()
, ,
, .
,
.
:
341

1. ,

, ,
, , .

:
( , );
. , .

.
2. () . , .
3. 342

, _
, _
.
.
:
:
, ;
:
() ,
, . ( )
_ ;
:
;
: - .
343

. :
( );
(, ,
);

;
, ;
.
: .

. , , .
,
.
, , .
.
, . 344

, , . : .
. .
, ,
.
,
. . ,
, .
.
,
. :
, , , .
345


. ,
,

( ,
)
.
, .
,
.
.

,
. Q :
,
();
();

();
();
346

().
.
.
, _ .

.
,
( , )

,
.
.
10.2.


347

. ,
. ,
- , .
:
1. ,

. ()
: - -

.
.
2. ()
, .
348

:



.
, . .
, ( );
;
;
.
.
-
,
:
;
;
.
349

.
.

- .
() , :
1) ,

;
2) ,
;
3) .
- . - . . , , 350

- .
- , (. . ). , -, ,
- . ,
,
- , . - . - .

. , , , .
, , .
351


. , .

( ,
.).

, , . .

.
, , ,
. .

- ,
352

.
.

:
;
,
(
) .

- , ,
-
-
.
10.3.

.
()
, , 353

( ) .
.
- : , (, ),
, ;
,
. .
:
1) ,
( 50%- );
2)

;
3) .

.
354

.
,
(. .
).
, 35-50%-, :
1) _ (, );
2)
;
3)
;
4)
( _ 2-3 , _ 1 );
5) (
);
6)
.
355


:
, ;
, ;
,
,
.
:
;
;

.
,

. ,
, .
356

:
, (,
);
, ;
, .
.
(
), (
) .
:
, ,
( );

, , , ;
;
357

;
,
;
;
.

, .


_
. ;
1) () ( , , - , .

,

) ,
;
358

2) , ;
3)
;
4) , , , () , - ;
5)
,
;
6)
. ;
7) , , .
359

:
;

,

;

,


;

.
;

.

360

10.4.

, . :
;
( );
;
;
;
;
.

(
),
( ,
)

.
361

:
;
(,
.);
(
.).
:
, ,


;
;
.
() ,
.
:
;
(
. 362

_ ) .
, .
. ,
. , . .

,
.

. , , .
:
() ;
;
;
( ).
363


.
:
()
,
.
. :
;
;
.
.68 : () . ,
() . -

68

cnobilia herfindel-girSmanis koeficienti, romelic asaxavs gansxvavebebs ekonomikur subieqtebs Soris rogorc miwodebis masStabebis, aseve TviT bazarze subieqtebis raodenobis mixedviT.

364

.
:

, ;
.
:
, - , , ;
,
, , ;
.

:
1. :
;
;
_ ;
;
365

;
.
2. :
(
);
;
() ;

(, )
.
3. , .
4.
.
5. :
;
;
;

.
6. :
;


366

7. _ 3-5 .
()
, . .
, , () . . .
. . .

, . ,


.
. 367

, 1/3 .


()
.
,
.
()
,
.
.
()
, .
.
, :

;

,

368

, .

369

11.
11.1.
, , .
. _
. .
( ),
,
. , ?

, . , , ,
.
,
, .
, , 370

?
? ,
,

(, ) ,
, ()
, . .
, ,
. ,

() , . . ( ). , ,
.
( ?
? ?) , , ,
()
.

371

. , (, , , , ) , (, , , , ) , , , , , . . . ,
,
,
. ( ) ,

, .
.
:

. -
()
, .
_ , . 372

. ,
, , . , , .
,
. () , , _
. , .
, , .
, () , , , . ,
, . , : , , . , .
, -
, _
. , - .
373

, () , - . , , - .

. , () . . ,
, , , , .
(, ,
.) - (, -) - ,
. . , 374

, ,
, , - . - - , . .
, , .
(, , .), , _
.
, . . , ,
. . . , . . ,
, .
, , . . . .
375

() . , .
.
,

.
. ,
. 3 . . , . 3 , _ 3,5 . , 3 , _ .
10 ,
10
, 9 . . ,
_ , .
, . 376

.
. (, ) . ,
, .
, . . ,
, 3000 , 2000 , .
, . ()
.
11.2.

() :
1) (, , , , , ,
. .).
.
377


;
2) , , ,
.

;
3) - ;
4) ;
5) , ;
6) ,


.
,
, , ,
, , ,
. ,

( , , ,
378

. .) . , .

. ,
,
,

, .
, , , . , , , .
, : ,
. . ;
, - ;
, , . ,
,
; 379

, , .
, . .
, ;
, , .
, .
- . , ,
, 10 , 6 , 2 , 1
1
.
,
. - . ,
. , , , ,
380

, .
11.3.
( ). :
1) .

, , . , ,
. ,
. . . .
;
2)
, ;
3) , . ,
381

. , , . , , ;
4)
.
,

, .
,
;
5)
. ,
,
.
,
.
. , ;
6) 382

. ,
. . , , , , . , , ,
, , .
, _ ;
7) () . ,

.
() ,
, ,
() . ,
, , , 383

(, , , , ),
, , , ,
,
. ,

, , , . ,
,
. ,
( ) , .

,
(). , () ,
.

(),
-
384

,
.
, .
11.4.

- -: ,
, , ; , , . . , , ; ;

,
-. 385

,
. , .
, , . , . , . , , , ,
.
35
,
.
, ()
, : , . ,
. ,
. , ,
386


. . _
, ,
, ,
, ,
(, , ) .
, , ,


. ,
-
:
, _ . ,
,
, .

387


, , ,
, ,
,
.
, .
,
, .
,
- , ()
,

(, , ) - . , ,
( ,
, )
.
-
.
388

, , , ,
_, , , .
.
-
. .
,
,
,
.69 , () ,
?
,
, , , . , 69

amasTan dakavSirebiT aRsaniSnavia laferis mrudi, romelic asaxavs


empiriulad miRebul sagadasaxado Senatanebis moculobis damokidebulebas fizikur da iuridiul pirTa Semosavlebze agrerirebul
sagadasaxado ganakveTebTan.

389

, ,
.
, .
, ,
, , . !
,
, , , . . , , , () , . ,
: , , , . , , .
, - , . , -
390


48,5% 239.8 , 71.2 . 17.6%- 86.9 .
_ 23.3%. 114.7
.
, 2.7%- 4.2%, 13.3 20.7
. , - ,
..- .
,
, .


.

391

12.
12.1.
. , () , ,
50%- , 2/3
. ,
, .
() , .
,
.
, , ,
,
.
,
. ,
. ,
392

,
.
.
( ) , , . .
. ,
,
, ,
.
, , . , ,
, ,
, .

.

, , .
, . 393

: .
, ,
, . .
. , ,
,
.
, , . , .
,
, ,
.
,
, . ,
, , . ,
, , . , . ,
, (. 14.5).
394

, , ,
,
, , , ,
. :
, ,
,
, ,
.
() ,
, ,
, ;
, ,
, . ;
,
,
;
395

, ,

,
,
,
.

();
,
, . , , :
, ;

, ;
,
,
.
396


.

.
, . , .
, ,

.
. ,

.
, . , .
, , , ,
397

. .

,
.
, , ,
. , ,
.
:
1) , ,
(, );
2) ()
;
3) ()
.
,
398

, , . .
, , .
, ,
. .
.
:
_
();
, , , ,
, . ,
, , , . , , ,
.

399

, -
. ,
-.
, - , ,
, , ,
, .
?

.
. . , .
,
, 400

,
.
, ,
,
,
.
. , .
,
.
, . .
, .
, .

401

-
-
. , , , , , , , .

, .
, -

.
, ,
. , . , .
,
, .
402

,
,
, ,
.
.
12.2.

,
() .
, ,
. ,
-
.
, () .

, , ,
,

. , 403

, .
,

. , , ,

. , , .
()
. , ,
( ). .
()

() ,
:

404

/ ;
;
;
()
,
, _ , , , , ;
, , _ -
, ;
_
_ ;
,
_ - /
;
() -

405

, ;
70 ( ,
;
_
-;

_ , ,

, _ , ,
, , .
,

.

70

generaluri savaWro mindobilobis mflobeli piri.

406

. ,

. .
/ , , , , , . , _
.
() .
:
;
( ) ;
;
;
.

407

, ,
. .
() , :
;
, .

, .
. ,
.
, , , , , , ,

. ,

.

408

, - ,
. - .
-
.
, . , ( , ).
, .
, , (),
.
, ,
, , , , , ().
409

,
,
(, ) .
. , - .



() .

, ,

. ,
, , .
, ,
410

, .
, , , ,
.

411

13.
13.1.
.
, , ,
, . () .
.
, , ( ) . , , , . ,
() .
, , .
. ,
.
, .
.
412

()
,
(), ()
() .
,
, , . , , , . ,
, , , , , .
,
.
, ,
.
, , . , , . , .
, , .
(, .
.).
. 413


, . , , , , , , . ,
,
, , ,
, , , .
,
() , ,
,
, () .
. , , , . . ,
. , - , .

414


,
. , ,
, .
. ,
,
,
.
.
, , .

.

. ,
. ,

,
, .

.
,
415


. : , , .

()
.
. ,
. ()
,
.

. , , ,
, , . . .
.

. .
416

. ,
. ()
,
, .
,
. ,
.

, :
1)
. .
,
. - ,
.
, .
,
, ,
, . , ,
,
417

. ,

.
, .
;
2) , , ,
.

. , ,

.
,
. . ,
, .
() , ,

. , , .
418


, , .

13.2.
-

.
, . ,
. , , . . .

, , . () ,
. ,
, , .
, -
.
, . , , 419

, . , . . () (
) -
.
. , ,
().
,
,
.
, , , . ,
, .


. . ,
,
420

. ,
, , , .
, , , , .
.
(),
. ,
,
. , , . , ,
. .
: = + .
() .
,
,
, .

: _ =
. 421

, ,
,
. , , . , . . . , , .
,
.
, ()
,
.
() ,
:

1.

2.

3.

1.
2.
3.

, .
. 422

, ,

. ().
, . , . . ()
.
, 1,5
, 1 , 0,5 . : _ 1,5
, _ 1 , _ (1,5 _ 1) = 0,5
. , _ ,
_ .

.
, ,
, : _ , _
. , 423

,
. , ,
: , .
.
,
, . ,

.
.
. , .
, ().
,
, ,
, . .
.
_
, .
, 424

,
, , ,
, , . , , .

.
: .

,
. , , . , , ,
.
. , ,
,
. .
(
).
425

, . ,
, ,
, ,
. .
, . : . , ,
, () ,
, . , , .
, . ,
.
.
,
, 426

.
, ,
.

.
, , .

.
, .
, .

427

14.
14.1.
, ,
( ) . . ,
, ,
. , , ,
.
, ,
. , , , ,
. , , - ,
,

.

.
428

,
.
, . , .
. ,
, , . .
,
, _ ,
. .
, , ,
, , .

. , ,
, , , . , ,
, .
- , 429

, , . , .
, , , ,
. ,
.
.
. , ,
, ,
, .

,
, . , ,
, . ,

. , , ,
, .
,
. , 430

. . : . _
. : .
,
.
, - , ,
. , , , . , , , , .

, ,
, .
,
. , .
. .
- .


431

.
,

: .
,
,
, . ,
, - , .
,
, , ,
.

14.2. -

,
.
- ,
. eTika, ,
. ,
432

, , ,
, , ,
.
,
. _
- .
-
. , . -


.
, -
, .
.71
1) , ,
, ;
2) ,

, ;

71

b. a. raizbergi. biznesis safuZvlebi. moskovi, 1998. gv. 182 (rusul enaze).

433

3) ,
, ;
4) ;
5)
;
6) , , ,
, ;
7) , ;
8) , , ;
9) ;
10) () ;
11) .
,

.
, , , .
. 434

, .
, , .
. _
_
.
- , ,
, .
2004 , : , The Georgian Business Code of Conduct,
.
( ): 36 ,
( ?!),
,
. , , . :
_ 435

. (, ) ; ; : ,
.

14.3.

, .
. , ,
, ,
. , ,
().

, , , , .

,
.
.
436

, . , () ,

.
. , , . ()
, .
,
,
.
:
1)
.
,
, , , , ;
2) , . ,

,
,
437

,
;
3) , .

. ,
, ,
, . , , . , , , () .

,
, . ,

,
.
,
, .
, . .
. () ,
, . 438


72
.
.
, .

14.4.
-

, ,
. , . , , , , , , , - .
( ), (), , .

72

e. w. nuvoriSebis jgufi.

439


,
. , . , ,

. ,

, , , .
, , . ,
. ,
. ,
, , .

.
: , , .
, ,
. 440

, , .73
: . ,
, () .
,
. .
, ,
.
, , ,
.

- .

. , , .
73

saqarTveloSic, samwuxarod, zogierTebi iyeneben sabWoTa periodSi


danergili mimarTvis rusul variants.

441

, ,
, , , , , . . .

, , , .

14.5.

.
, , . - .74 ,
.
, .

: (25-28), (21-24), (17-20),
(13-16), (12 ).

74

gaz. `argumenti i faqti~. #30. 1991. gv. 2 (rusul enaze).

442

_ ,
(4 ). (3 ).
(2 ). , (1 ).
() _ , (4 ).
, (3 ).
(2 ). (1).
- , (4
). (3 ). (2 ). (1).
_ (4 ). , (3 ). ,
(2 ).
(1 ).
_
(4 ).
(3 ). - (2 ). (1
).
_ (4 ). , (3 ).
443

, (2 ). (1 ).
_ , (4 ).
(3 ). (2 ).
(1 ).

444

_ ,
() - ()
. - . , . , , .
_ - - () . .
_ ,
.
_ ,
. , , . : - ( ).
_ ,
,
.
() . , , .
_ -, .
(, ). . , , (. ).

445

_ , , ( ) .
.
_ .
, .
() , , ,
_
(. ).

_ 1) ;
2) , ()
. , , , , . . - .
, , , ,
() . .
, , ,
, .
: ,
.
_ , .
_
, .

446

_ ,
( , ) .
_ () , , , .
, .
_ ,
(. ).
_ ,
,

.
_ () ,
() . , , , . () .
_ ,
(. ). (), , () .
_ , , .
_ , . ,
, ,
. , (. ).
_ , . : , () , .

447


_ , () . (),
. , .
_ - , , . .
_ ,
() , ; .

_ () .
() .
_ , .
_ () ,
,
.
_ ,
.

448


_ (. , . )
() ()
( ).
_ .
.
_ , . _ ,
. , ,
, () .
_ , . , , . , .
_
() .

_ 1) (, ,
, . .); 2) , .
_ ,
(, ).
_ , - , , .

449


_ (, ), ( )
.
, , , -.
_ .
, , , , , () .

_ , , , () , .
,
- . ,
, .
_ , .
_
,
. .
_ ,
() () .
_ .
_ -, -
, , -

450

() . () .
_ , -, .
, . , , . .
, ,
(), , .
_ -, .
, () ,

(), . , .

_ ,

(, ).
_ , , .
.
,
,
. . , _ .
, , .
_
.

451

_ () ,
() , . . .
_ 1)
; 2) , ()
.
_ ,
,
,
.
_ . () . () 15 . 1985 .
.
_ () ,
, , . -
, , .
_ , .
_ , , , , , , . (). ,
, . . -

452

. () .
_ ,
.

_ , , , , - .
- (), , . .
() .
_
()
(, , ,
). - . - 50
. ,
, . , , ,
.
_ , ,
,
,

, ,
.

453


_ ,
, , .
_ ( )
() ( _ _ ).
_ ()
,
(, ) . , - (-) .
.
_ , .
_ , , .
, () . () , .
_ . () : , (), .
_
.
_ () .
(, ) -

454

- .
_ , . . ,
.
,
.
_ , .
_ (, ),
(, ) .
_ , .
, .
: _ .
(, -,
); _ . . ; _ ; , .
_ 1) , , () . , , , ; 2)
, , (, , , ) .
_ ,
.
.

455

, ()
.
_ ,
( ) () .
() . .
.
_ () ( , .) ( ) .
(. ).
_ () , , .
_ ,
,
.
_ ,
.
_ , . (. ).
_ ,
, .
_ () . ,
.
.
(, ).

456


_ ,
(, _ ).
_ , . : , ,
.
- _ , , , ,
.
_ (. ) , , .

_ (), .

_ , () (
), () .
_ , ( ).

_
, .

457

_ (, , .)
.
.

_ (, , ) . , - .
_ , , ,
. , ,

. .
_ () , . () . , _ , _
( ).
_ ()
() .

_ , . () . , ,
.
, .

458

_ , . , , : , . (, , , ).
-
,
, . , .
_ , , , , . _.
. ,
.
_ () , . , ( ).
_ ,
. .
, , _ .
_
, ,
.
_
, -

459

.
_ , , ,
, , , ;
, , , .
_ , ( _ _ ).
_ ,
.
,
, , , .
_ , , .
: 1)
, ; 2)
, .
_ , , , , (). - , .
.
_ ,
(), .

460


_ ,
() . ,
, ,
, . .
_ , .
_ ()
, , .
_
, , _ . ()
(), .

_ , () ()
, () . .

_ , ,
.
, ,

461

.

, ,
.
_ . ()
, - ,
.
- .
_
. - . XIII_XIV
.
_ ( ) , . . .
_ ,
,
(),
() . , . , .

_ -
,

() .
() _ , ,
, -

462

. , , . ,
. , .

_ 1) (, , , .); 2) , (). .

_ , , .
,
,
, , , , , .

463


_ , , .
_ - , ( ) ,
. :
-, -, ,
(), , , ( , ,
.). () , , 300 .

_ , () () . () .

_ , ( ); , .

_ ,
- .

464


() _
, () .
_ () , () .
() .

465


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

. . . . ., . 2009.
. . . ., 2009.
. . ( ).
., 2005.
. , . . , . . I II. ., 1994.
. , . . . ., 1997.
. . . ., . 2010.
. . . ., 2004.
. . (. I). .,
2007.
. . . . 2000.
. , . , . .
. ., . 2008.
. , . . . . . ., 2009.
. , . . . . 1994.
. , . . . .
. I II. . 1999.
. , . . . . ., 1996.
. . .
., 1994.
. . : .
. ., 1992.
. . . ., 1992.
. . (): .
., 2010.

466

19. . . . . .
. . . . ., 1997.
20. . ., ., . . 3
. ., 2008.
21. (). .
. . . , . . . . ., 1995.
22. . . . ., 1996.
23. . . ., 1998.
24. ., . . ( ).
., 1995.
25. . . . . ., 1995.
26. . . : .12- . (
) ., 2009.
27. :
. ., 1994.
28. . . . ., 1996.
29. . , . ., 1995.
30. . . ., 1990.
31. . : . .,
1993.
32. . . ., 1996.
33. . . . . . 1995.
34. (.
.). ., 1994.
35. . . . .
. ., 1992.

gamomcemloba `universali~
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 22 36 09, 8(99) 17 22 30
E-mail: universal@internet.ge

467

You might also like