Pembentukan Perkataan Baharu Bahasa Melayu

Siti Halimatus Saadiah bt Mohd Nazari

Bunyi Asli Bahasa Melayu

Bahasa Melayu mempunyai 24 bunyi bahasa asli iaitu 18 konsonan dan enam vokal.

Konsonan
p b t d k g c j m n ny ng s h r l w y

Vokal
Voka l Awal perkataan Tengah perkataan terbuka bilas berang bedah bacang ludah botak Tengah Akhir perkataa perkataa n n tertutup pintu api bengkok bengkak bantu bola buntal palu dompet -

i e () e () a u o

itu ekar emak akar ulat otak

Diftong

Diftong ai au oi

Awal perkataan air aur -

Tengah perkataan hairan saudara -

Akhir perkataan pandai pulau amboi

Bunyi Bahasa Pinjaman

Bahasa Melayu menerima sebanyak 9 konsonan pinjaman yang terdiri daripada satu jenis letupan (q) dan lapan jenis bunyi geseran.
Konsonan pinjaman
f v th dz dh z sh kh gh

Awal kata
formal varia thabit dzat dharab zaman sharat Khamis ghaib

Tengah kata
sifir universiti mithal Nidzam hadhir azam mashur akhir baghal

Akhir kata
wakaf bahath haidh Aziz skuash tarikh baligh

qari

baqa

fariq

 Bunyi-bunyi th, dz atau dh, sh dan q ditukar menjadi s, z atau d, sy dan k. th dz dh sh q s z d sy k mithal dzalim dhaif sharat qhadi misal zalim daif syarat kadi

Pembentukan kata
Unsur-unsur imbuhan asing terbahagi kepada 3 kumpulan :
a) Imbuhan daripada Sanskrit b) Imbuhan daripada Arab-Parsi c) Imbuhan daripada Yunani-Latin-Inggeris

Imbuhan daripada Sanskrit

Awalan maha-, tata-, pra-, swa-, tuna-, eka-, dwi-, tri-, panca-, pasca Akhiran -wan, -man, -wati, -nita

Contoh perkataan awalan:

mahapratunadwipancamaharaja prasekolah tunaanggota dwibahasa pancaindera tataswaekatripascatatatertib swadaya ekabahasa tribulan pascasiswazah

Contoh perkataan akhiran:

-wan -wati

angkasawan seniwati

-man -nita

seniman karyawanita

Imbuhan daripda Arab-Parsi

awalan akhiran bi-wi, -i, -iah, -in, -at, -ah

Contoh perkataan awalan : bi- + lazim Contoh perkataan akhiran : -wi -iah -at duniawi lahiriah hadirat -i -in -ah azali hadirin solehah bilazim

Imbuhan daripada Yunai-Latin-Inggeris

awalan pro-, anti-, poli-, auto-, sub-, supraakhiran -isme, -ik, -si, -al, -is
Contoh perkataan awalan : proproaktif antiantisosial

polisub-

politeknik subkelas

autosupra-

autograf suprakelas

Contoh perkataan akhiran :

-isme -si -is

sosialisme potensi praktis

-ik -al

fonetik klinikal

Pembaharuan dalam bentuk kata

Penggunaan Popular
Penciptaan perkataan baharu secara penggunaan popular sering kali dihasilkan oleh penulis sama ada untuk siaran dalam media massa akhbar, majalah. Contoh :
berita gempar pencakar langit kudapan ibu kota banjir kilat perang dingin

Perancangan bahasa yang rasmi

DBP menggariskan 7 langkah dalam proses pembentukan istilah. 1) penggunaan perkataan dalam Bahasa Melayu yang lazim digunakan dan dikhususkan maknanya untuk mendukung makna istilahnya Contoh :
Tapak Gaya Hasil keluaran kuasa

2) Penggunaan perkataan dalam Bahasa Melayu yang kurang lazim digunakan. Contoh :
Peka Cerakin Jisim Ketuhar

3) Penggunaan perkataan dialek Melayu yang lazim digunakan. Contoh :

Dermaga (Jawa) Kamir (Kelantan) Labur (NS) Gambut (Banjar)

4) Pengunaan perkataan dialek yang tidak lazim digunakan. Contoh :

Dening (Kelantan) Riam (Johor) Engkabang (Iban) Nyeri (Sunda)

5) Perkataan daripada Bahasa Inggeris. Contoh :

atom profesional struktur skru

6) Pengunaan perkataan daripada bahasa lain. Contoh :

Ad hoc Et al In toto De facto

7) Pemilihan yang terbaik antara 1-6 di atas, jika terdapat beberapa kemungkinan

 Terdapat 4 syarat dalam pembentukan istilah.

Ungkapan yang maknanya tidak menyimpang

Ungkapan yang paling singkat

Ungkapan yang sedap didengar

Ungkapan yang tidak berkonotasi buruk

Proses pembentukan istilah

Terdapat 2 proses pembentukan istilah
Melalui proses pinjam terjemah

Melalui proses pinjaman

Proses pinjam terjemah

Istilah terbentuk daripada perkataan Melayu jati dengan memberi makna baharu untuk membawa konsep tertentu yang sebelumnya tidak ada dalam bahasa Melayu. Terdapat 5 cara proses pinjam terjemah : 1) Terjemahan lansung. Contohnya : -resistance = rintangan 2) Penggabungan dua kata umum. Contohnya : - landmine = periuk api

3) Penciptaan kata baharu yang tidak pernah ada dalam Bahasa Melayu bagi mendukung konsep baharu, contohnya : - up date = kemas kini 4) Peluasan makna sesuatu perkataan untuk mendukung konsep baharu. Contohnya : - biji (seed) lawan bijiran (cereal)

5) Mencipta kata baharu dengan gandaan separa. Contohnya : - radius - jejari

Proses Pinjaman
Cara pembentukan kata adalah dengan mengambil istilah daripada bahasa asalnya dan penyesuaian dibuat pada bahagian bunyi dan ejaan. 1) Pengambilan dengan perubahan ejaan - biology biologi 2) Pengambilan tanpa perubahan ejaan - magnet magnet

Sistem Ejaan Perkataan Baharu

 Sistem ejaan bahasa Melayu berdasarkan kaedah fonemik unit-unit bunyi yang berfungsi sahaja yang dilambangkan dengan huruf dan tidak ada hurufhuruf yang senyap. Prinsip dalam pengejaan istilah pinjaman ialah pengekalan bentuk ejaan kata asing. Terdapat 2 kumpulan utama kata pinjaman dari segi ejaan, iaitu : a) Kata asing yang belum sepenuhnya terserap dalam BM b) Kata asing yang pengucapannya dan penulisannya sudah sepenuhnya terserap dalam BM

Kata asing yang belum sepenuhnya terserap

overdraf landrover fasakh qari mithali protein

Kata asing yang sepenuhnya terserap

Abjad a tetap a race ras

abstract

abstrak

Abjad ae jika tidak bervariasi denga e tetap ae aerial erial

aerob

aerob

Abjad ae jika bervariasi dengan e menjadi e haemoglobin hemoglobin aesthetics estetika

Abjad ai tetap ai aileron aianthous Abjad ao tetap ao aorta aorta aileron aiantos

paolo
Abjad au tetap au automatic

paolo

automatik

auditorium

auditorium

Abjad c di hadapan a,u,o dan konsonan menjadi k

carbon
classic

karbon
klasik

Abjad c di hadapan e,I, oe dan y menjadi s cent cylinder sen silinder

Abjad cc di hadapan o, u dan konsonan menjadi k

accomodation acculturation akomodasi akulturasi

Abjad cc di hadapan e dan i menjadi ks accent aksen

vaccin

vaksin

Abjad ch di hadapan e, o dan konsonan menjadi k charisma technique karisma teknik

Abjad ch menjadi s chiffon machine Abjad c (sanskrit) menjadi s cabda castra Abjad e tetap e effective frequency Abjad ea tetap ea bearing bearing efektif frekuensi sabda sastera sifon mesin

gear

gear