You are on page 1of 5

BMA AW An Official Organ of The Bangalore Mizo Association

Registered Under Societies Act of Karnataka No. BLU-S188-2007-08 Date 7 May 2007
Vol XV Issue No. 29 Bangalore Mizo Association Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu Date: 18th October 2009 Phek Khatna

TUALCHHUNG Article
&& Vice President Pu Josiah THALAITE CHONA
pawh Thawhtanni (Ni 12th Oct. 09) C. Vanlaldika
khan Secunderabad ah 5th All
India Congress on Church in UTC Library-a lehkhabu thleng thar zingah ka research atana
Mission Conference hmangin a kal tangkai tur lehkhabu ka dap vel mai mai laiin “The Crisis in Higher
a, tluang takin nimin Inrinni zing Education: Competence, delight and the Common Good,” tih bu
khan Bangalore a lo thleng. Marjorie Reeves ziak ka hmu hlauh mai a. Chu lehkhabu chu The
&& Kan Secretary i/c Academic society for Research into Higher Education ho buatsaih (publish) a ni
& Human Resources Tv. Alan a. Bu pan deuh, phek 98 lek hi a ni a. Bangalore Mizo Zirlaite tan
pawh, Zoram lamah nimin Inrinni tangkaina a neih takah tiin ka hawh chhuak a, Xerox copy ka siam
khan haw hlen turin a chho. Tin, nghe nghe a. He lehkhabu ka zir mek lai hian UTC pa thenkhatte nen
kan member Tv. Ruata pawh a kan titi honaah zawhna pawimawh tak kan zinga pakhat chuan a han
haw chho ta bawk. Anni hi UVCE chhawp chhuak a, chu chu: “Heti hian life-style leh fashion lamah
atangin an zir zo a, tunah hian hian changkang ta zel ila, a tawpah Mizote hian tunge/enge kan an
GATE exam pe turin an inbuatsaih ang? tih a ni. Chhanna pakhat ka rilrua lo lut nghal chu, “zirchianna
leh mek ani. (critical evaluation) tel lo chuan life-style leh fashion/dress lam
ringawta changkanna kan um chuan a tawpah Sap/hnamdang kan ang
&& Chhinlung Special Edition a ang.” Hetiang lama ‘changkanna’ kan tih hi, strict taka ngaihtuah
chhuak ta e. Lei theuh chuan, development emaw advancement lam pawh a ni chiah lova,
ang. Thuziak tha tak postcolonial tawngkam takin mimicry a nih zawk hmel hialin ka hria.
tak te,thlalak thahnem Kan changkang (mimic) telh telh ang a, a tawpah Sap emaw hnam
fe mai te dah a ni. dang kan la ang dawn a ni. Tun apangin Korean, Sap leh Vai kan ang
Kum 25 chhung BMA tan chu a nih der hi! Mahse, kan rilru putzia (moral development) leh,
chanchin awmna. ei-leh-bar (economic development) lama hmasawnna kan ngaihthah a,
&& Tunlai hian Christ College leh chutiang lama hmasawnna chuan kan changkanna a umphak si loh
St. Joseph College a kan member chuan, min ti zaktu mai a la ni dawn tlat. Khawvelah hian mikhual
zirlai thenkhatin 1st Semester exam (hybrid) kan ni kumkhua tawh ang. (Hybrid hi ‘mikhual’ tiin ka’n let
an nei mek. chhin a nih hi). Chu ai mah a la pawi zawk chu, Mizo nihna a bo tur
chu a ni. Chuvangin, “Mizo takin engtin nge kan changkan ang a,
&& BMA Directory 2009-2010: hma kan sawn ang?” tih hi zawhna dang lo awm nghal, chhiartute
Rs.60 in a lei theih reng e. Tin, chhan atan ka dah that a ni. Zan lamah Hostel-a in awmkhawmnaahte
Membership form a la thehluh in lo sawiho chhunzawm chuan a lawmawm hle ang.
theih reng bawk. Directory hi a Ka hriatthiam ve dan mawl tak pakhatah chuan, Education chu
copy siam tam a ni lova, chanloh ‘Hriatna, Thiamna leh Finna min petu’ a ni mai a. Chu chu ‘All round
awm thei a ni e. development’ innghahna pawh a nih hmel hle mai. Heta, kan
BMCF Inkhawm Programme ngaihtuah tur pakhat chu, Zirna (Education) kan um hian, ‘Hriatna’
25th October 2009 (knowledge) chu kan nei mai a. He ‘Hriatna’ avang hian miin a
Hruaitu: Pu Levis K. Lalsiamliana zirlaiah First Class-te Distinction hial pawh a kai thei a ni. Mahse,
Tantu: Nl. Mary Khozol ‘Thiamna’ nei zui tur erawh chuan, intellectual exercise a pawimawh
Thawhlawm: Pi Rachel Zodinpuii a, a tul bawk a ni. Chutah, ‘Finna’ tak mai phei hi chu, uluk taka thil
Special Number: UVCE Zirlaite ngaihtuah thiamna (critical reasoning) atang lo chuan han neih phak
Thuhriltu: Pu Rinchamliana rual a ni lo (hetah hian criticism hi sawiselna hmanrua ni lovin,
October Thla Changvawn: thuam thatna hmanrua a nih avangin, critical tih hi ‘uluk’ tiin ka
Sam 73:28 letling a nih hi). Bible-in min zirtir dan phei chuan, “Pathian tihna”
(Fear of God) nen lo chuan ‘Finna’ hi a neih theih loh hial a ni.
(phek hnihnaah chhunzawmna…)
Vol XV Issue No. 29 theihnaPathianni
Bangalore Mizo Association zawn Tin
theuhah theih tawpDate:
Chhuak Chanchinbu chhuahin i tel
18th October 2009ve Phek
zel Hnihna
ang u.
Midangte tih atana khek mai lovin.
Editor
Mâdawnga Hauhnâr
Joint Editors (phek khat ami chhunzawmna)
Samuel Lalrozâma Hmar Heng, ‘Hriatna, Thiamna leh Finna’ tel lova Zirna sang zawk hi
Sawmteii Khawlhring
kan um chuan, literacy percentage-a sang kan nih rikngawtna hian
Contributors
Hminga Pachuau kan ram leh hnam tan engmah hlutna a nei lovang. Chhawrbawk tur
C. Zairemsiama teh chiam a nei bawk lovang. Bangalore-ahte pawh hian sang tak
Circulation Managers takin lehkha han zir thin mah ila, ‘Hriatna’ Van tawng hial pawh lo
Isaac Beingachha khawl khawm ta ila, chu ‘Hriatna’ hman tangkai dan ‘Thiamna’ kan
B. Lalthakimi
neih si loh chuan; tin, ‘Thiamna’ hmang tangkai tura ‘Finna’ kan neih
BMA AW lak man: miau loh chuan, Tuifinriata Lunghlu awm ang chauh kan ni dawn a
Thla khat - Rs.20
Thla thum - Rs.50 ni. Kan hriatna, kan thiamna leh finna hi kan ram real life situation
Thla ruk - Rs.90 atan kan hmang tangkai tur a ni ang.
Thla sawmpahnih - Rs.180 Tunlaia kan Thalai, hriatna lama hmasawn chak em em maite hian,
E-mail: bmanews@gmail.com kan Knowledge zau tak mai hi ‘Thiamna’ leh ‘Finna’-in i delhkilh teh
Website: ang u khai! Bangalore-a Mizote hi Mizoram tan ‘Knowledge Tank’ ni
www.bangaloremizo.info mai lovin ‘Think Tank’ (thil tangkai ngaihtuahna khurpui) atan i
I mobile-ah khan JOIN BloreMizo tih insiam dawn teh ang u! Ngaihtuahna (rational thinking) tak tak tel lo
type la, 567678 ah thawn rawh.
Bangalore Mizote tana Hriattirna leh
chuan, kan knowledge hi a zau viau ang a, thil hriat pawh kan ngah
thutharte ilo dawng thin dawn nia. viau ang a, mahse, kan Knowledge hian ‘Thukna’ a tlachham tlat si
Editorial ang tih a hlauhawm a nih hi. Thil hre zau (Knowledge zau) hi titi
In thlahrun bik loh tur nikhua chuan sawi tur an ngah a, an bula chen pawh a nuam a ni.
Eng eng emaw thil tih ni Mahse, ram leh hnam leh Kohhran tana mi tangkai leh hmantlak tak
khuaah Mizote kan lo tak ni tur chuan ‘Thukna,’ ‘Knowledge Thuk’ bawk kha kan chhawr
punkhawmin, mi chi hrang hrang zawk tur chu a ni dawn lawm ni? ‘Knowledge Thuk’ nei tur chuan,
ni ta chu, kan inchei dan leh ‘Thiamna’ atanga ngaihtuahna (rational thinking) tak tak hman a ngai
nungchangte, ngaihdante a inang a. Chu ‘rational thinking’ tak mai chu Mizote hian kan tlak chham fo
lo thei hle mai. Hetiang nichung si thin niin ka hre thin. Knowledge zauhnaah hian kan induh tawk a,
a keini Mizote anga inkhaikhawm chutah chuan kan tawp leh mai thin a ni. Einstein-a pawh kha a
tha leh lungrual taka thiltiho theia, knowledge a zau hran lova, a thuk a ni zawk lo maw? Knowledge
inenkawl tha hi hnamdang zingah zau, hriat ngah, thuk bawk si kan awm phei chuan ram leh hnam tan
hian an vang hle ang. He nun, kan kan va hlu dawn em! Hei hi kan ram leh hnam, Kohhran tan pawha
hnam nun tha tam tak zing ami hi a kan rualawhna tur chu a ni. Le, hetiang nei tur hian, Bangalore-a
va hlu em! Tihtur kan in tuk leh Mizote hian tih tur leh tih loh tur enge kan neih ve le? I inzawt
kan insiam ang ang te, mahni theuh teh ang u. Tirhkoh Paula chuan sawi se, “Education-a hma kan
chanpual zawn ami theuh tha taka sawnna tur a tan hian, hei lo chu Chanchin Tha dang reng a awm lo,”
kan han ti sang sang thin te hi a ti ve hial mai thei a ni. Hei hi, Mizo taka kan changkanna tur leh
mawi tak a ni. Tunah chuan lehkha hma kan sawnna tur chu a lo ni e.
zir sang mai nilova, lehkhathiam ------------------------------------------------------------------------------------
an tam tak avang hian Mizote UPA CHALHNUNA KHA
pawhin engkimah hma kan sawn Lalhmingliana Saiawi
tih hi a lang chiang hle a ni.
Hnamdangin an neih reng reng “Upa Chalhnuna Mizo Nun Leh Kohhran” tih lehkhabu August ni 22-a
loh, tawngah pawha an neihloh tlangzarhnaah ka tel ve a. Amah Pu Chalhnuna kha Mizo pa pawimawh a ni
‘Tlawmngaihna’ kan neih leh ‘Aia a, a ziaktu hming tumtu Lalrinawmi Ralte lah hnamdang zinga Mizo mi
upate zahna’ kan nei hian kan nun chhuanawm ve a ni bawk a, a review han ziah ka duh tehlul nen keima
min hruai hle a ni. Ramdanga lehkhabu September ni 3-a zawrh \an tum ka nei a, ziah laklawh lai bu hnih
lehkha kan zirin mi puitling, mi tur ka nei bawk si a, a bu ka la chhiar thuak thuak hman chauh a, amah Pu
Chalhnuna nena kan inhmelhriat ve dan tlem ka han ziak zawk ang e.
hmantlak kan nih theih zelna turin
He lehkhabu ziaktu tia Lalrinawmi Ralte hming a kawma dah hi a fuh zat
kan thawhna leh zirna hmun lo deuh. A phuah khawmtu a ni zawk a, “compiled by” tiin emaw “edited
theuhah taima takin, kan thil tih ve by” tiin a hming hi dah ni se chuan a fuh zawk ang. A thuhmahruai chauh
ani hian ama \awngkamin a ziak a, chu bak chu amah Pu Chalhnuna titi ang
vek a ni.
(phek thumnaah chhunzawmna…)

Vol XV Issue No. 29 Bangalore Mizo Association Pathianni Tin Chhuak ChanchinbuLehkhabu
Date: 18thdang ama2009
October irawm chhuak
Phek ngei
Thumna
han ziak ve thuai thuai se ka ti ngawt mai.
A thiam ngei ngei ang.
A lehlamah erawh chuan Lalrinawmi Ralte hian phuahkhawmin a
chhut leh a proof reading thlengin buaipui vek lo se chuan he lehkhabu
hi a chhuak lo vang a, Pu Chalhnuna chanchin chu mi dangin ziak
pawh ni se hetiang tak hi chuan a chhuak lo vang. Pu Chalhnuna nen
khan kan inkawmngeih ve viau tlat a, ka tlawh zauh zauh a, a titi ka MIZORAM CHANCHINTHAR
ngaithla ang deuhin he lehkhabu ka chhiar chhun chhunte chu ka
## Mizoram Budget 2009-2010.
rilruah a ri a ni.
A thuhmahruaiah hian Lalrinawmi hian Pu Chalhnuna titi pakhat Mizoram Chief Minister Pu Lal
bengvarthlak tak a sawi a. Zosaphluia’n Pathian thuhrila zin chhuak Thanhawla chuan Ningani khan
turte a thlahna \awngkam chu “Zute chu khap lem lo ula., nangmahni Assembly House-ah Mizoram Budget a
chuan in lo ula,” a ti a; Chutah Khuma’n, “Ina awmin an in ang a, zin pharh. Kum 2009-2010 chhunga sum
hah zawkin kan in lo vang a maw?” a ti, tih a ni. A ziaktu hian Zu Khap hman tura ruahman zat chu Rs.
Burna Dan chungchanga inhnialnaah hian “insum deuh chu a \ha awm vaibelchhe 3867.41 a ni. Account hrang
e,” tiin a ngaihdan a sawi ve a ni. hranga sum hmuh leh hman tur chhut
Pu Chalhnuna nena kan inhmelhriat \an lai kha 2002 a ni ta awm e. khawm hnuah 2009-2010 Budget bik
Chutih lai chuan kum 92 mi a ni tawh a, chuti chung chuan tar chhia a chu ‘Surplus Budget’ niin, Rs.
la ni lo tawp mai a, a titi a ngaihnawm thei a, inkhawm a \hulh ngai lo vaibelchhe 13 awm tura tarlan a ni.
ni awmin ka hria a, a inkhawm ve \hin mai ni lovin inkhawm hruaituah
Kum 2008-09 a sum indaihlohna Rs.
a la \ang a, thu pawh a la hril a ni. Ani anga kum 90 pel tawh inkhawm
vaibelchhe 70.45 a lo awm tawh
la hruai a thu la hril chu an vang viau vang. Pa nihlawh ber pawl, a dam
chhung hmang \ha ber pawl a ni. Missionary lar ber berte chanchin a avangin, 2009-10 kum tawpa sum
sawite kha a ngaihnawm \hin a, he lehkhabuah hian chung chu a tel nge indaih lohna (deficit) tur erawh chu Rs.
tel lo ka la chhiar ang. vaibelchhe 57.45 a ni dawn ani tih a tar
Ka autobiography bu hmasa tura ka ziah Ka Lo Tawn Ve: Bu 1-na lang. Planning Commission-in
ka pe a, a chhiar peih pawh ka ring chiah lo va. Chu lehkhabuah chuan Mizoram Sawrkar Annual Plan atan Rs.
ka pu (Saiawia) kum 1961-a piantharna hahdam ber chhandam nih vaibelchhe 1,250 a ruahman a, chu chu
inhriatna \hangtharin an sawi tui em emin a tihbuai thu ka sawi tel a. Department hrang hrangah sem darh
Ka pu chu Puma Zai ropuiin Mizo khua zawng zawng a nuai kum ani a. Sawrkar scheme pawimawh
1908-a Pathian thuawih thar ve a ni a, vanram kai tura indah nghet NLUP atan Rs. Vaibelchhe 100
hmiah a ni a. A fapa naupang chhia mai a han sun a, a fapa la naupang ruahman a ni bawk. Planning
lutuk chu Isua a la ring tham a ni si lo va, hremhmun meidila thi thei
Commission sum ruahman bakah hian
lova na tuara awm turah a ngai a. “Ka ngaihtuah em em mai a, kei
vanramah ka awm ang a, ka fapa hremhmunah a awm si a nih chuan NEC, NLCPR leh CSS leh thildang
nuam ka ti thei dawn lo va, Pathian hnenah achang chang tala inawm hnuaia sum hmuh belh te nen, a vaia
thlak \hin dilin ka \awng\ai \hin,” a ti a. Plan hnuaia sum hman tur zawng
Pu Chalhnuna chuan ka lehkhabu chu a lo chhiar meuh mai a, “Lal zawng chu Rs. vaibelchhe 1,476 a ni a,
Isua khan Petera te hnenah ‘I piangthar tur a ni’ a ti lo. Nikodema Non-Plan hnuaia hmanral tur ruahman
hnenah a ni a tih,” a ti a ni. chu Rs. vaibelchhe 2,391 a ni bawk.
Pastor Vanchhunga chhuanawm ka tih thu vawi khat chu Pu
Chalhnuna hnenah chuan ka sawi a, ani chuan, “Pastor Vanchhunga ## Aizawl Art Gallery buatsaih
zawng! Upa Thanga tia mi zawng zawngin zah taka kan sawi \hin Pu PAINTING EXHIBITION - 2009 chu
Thangthura a han ko ve a, ‘Thura’ a han ti kher a ni,” a ti. October ni 17 khan Vanapa Hall-ah Art
Pi Lalrinawmi Ralte hi Bangalore-a United Theological College-a & Culture Minister Pu PC.
Associate Professor a ni a, Principal awm loh changa a hmun lo luahtu Zoramsangliana’n a hawng. Vanapa
\hin a ni tawh a, Mizo tan chhuanawm tak a ni. Chuti chung chuan he Hall sak that tura ruahmanna kal mekah
lehkhabua amah a insawinaah UTC Associate Professor a nih thu a Modern art gallery dah a nih tur thu a
sawina vawi khat chauh kei chuan ka la hmu a ni. Chaltlang Biak Inah puang bawk a ni.
tun \uma a lo zin hian WCM pastor zirlai ram dang dang mi a rawn
inkhawm pui hlawm a, UTC-a rorelnaah chair lak tir a nih tawh thu a ## Sorkar hmasa hunlaia thil dik lo nia
sawi zauh bawk. A chhuanawm e. sawi langsar zingah Mobile Medical
Mizo literature tana \hahnemngai ve ve kan ni bawk a, kan la inhmu Unit (MMU) a hlui nia sawi chu
tam hman lo nain ralkhatah kan inngam viau a, a hmelhriatten an koh chhuizui mek a ni a, Aizawl Civil
danin “Nutei” tiin ka ko ve a. Hmeichhia tih Mizo \awngkam mawi kan Hospital Out Patient Department
neih \hat hle hle “minu” a ti leh \hin erawh ka ngaimawh a, kan
inhnialna ber a ni.
(OPD) building chhawng khat kim lo anga sawi pawh PWD SE ## 64th YMA General Conference
chhui tir mek a ni bawk. 2009 chu October ni 20-22 hian
Darlawn-ah neih tur a ni. YMA
member-te kal theuh tura sawm an ni.
Vol XV Issue No. 29 Bangalore Mizo Association Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu Date: 18th October 2009 Phek Li na

Pulsar 180
a dum, la thar tha tak mai, mimal
hman, la tlan tlem tak… hralh duh a K.Sapdanga, MJA president chu Returning Officer
ni e. niin, vote nei thei mi 51-ah 50 an kal a ni. Secretary
General-ah Zoliana Royte, Mizoram Table Tennis
Contact: Association leh Jt.Secretary-ah Lalremtluanga,
Rev. C. Lalmuankima, UTC Mizoram Football Association-te pawh chuhpui an
+91 99805 06782 awm loh avangin un-contest in an tling tih puan a ni
bawk. MOA Vice president atan hian Mizoram
Tennis Association hminga chuhtu Zodintluanga,
Thlawhna leh Rel a Sports & Youth Services minister leh Mizoram
zin duhte tan ticket kan buaipui sak Women Hockey Association hminga chuhtu
thei reng e. Internet a a man inziak Zothankimi te thlantlin an ni bawk.
ang zatin kan pe thei bawk. English Premier League:
Contact: Nizan inkhel a hmuhnawm tlang hle. An result chu
Jim Lalrammawia hetiang hi a ni: Aston Villa 2-1 Chelsea, Arsenal 3-1
+91 99458 58253 Birmingham City, Everton 1-1 Wolves, Man Utd 2-
+91 96860 97735 1 Bolton, Portsmouth 1-2 Tottenham, Stoke City 2-1
West Ham, Sunderland 1-0 Liverpool.
Darren Ashley Bent
## Bangalore XI, Mandya Red & Blue leh Tuna season a goal pet lut hnem ber dawttu Darren
Mysore XI te, nimin Inrinni khan Mandya ah an Ashley Bent. Pianni – February 6, 1984. Pianna
inkhel. Kan member thenkhatte an hunawl khua - Tooting, England. San zawng - ft.5.11.
hnawhkhatin football match turu tak an siam a, Sunderland ah striker niin, a club tan goal 7 a ti lut
nilengin hun an hmang a an hlim tlang hle a ni. tawh a ni.
Mandya Red leh Mandya Blue ten khelh hnih ve ve English Premier League point dinhmun:
an khel a, a dang Mysore XI leh Bangalore XI te (as on 17th October ’09, 11:00pm)
chuan khelh thum ve ve an khel thung a ni. He
Position Club Played GD Point
inkhelhah hian Mysore XI te chu an chak tam ber a,
1 Manchester United 9 +12 22
chuvang chuan chak deuh berah an puang a ni ta
2 Chelsea 9 +11 21
deuh ber.
3 Tottenham 9 +8 19
INFIAMNA, etc. 4 Arsenal 8 +16 18
## Nimin Inrinni khan Serchhip ah 31st State 5 Manchester City 7 +7 16
Boxing Championship Final neih a ni. Mizoten 6 Aston Villa 8 +5 16
khawvel pum huap infiamnaa kan thlensan theihna 7 Sunderland 9 +4 16
pakhat Boxing chu hun engemawti lai khan a reh 8 Liverpool 9 +9 15
riau mai a, tunah hian in tuaithar leh deuh niin, 9 Stoke City 9 -3 12
tournament eng eng emaw siam a ni chho leh ta. 10 Burnley 8 -9 12

## Mizoram Chief Minister Pu Lal Thanhawla English Premier League:


chu chuhpuitu an awm loh avangin Mizoram Zanin(18th October 2009) inkhel turte:
Olympic Association (MOA) President thar atan Blackburn vs Burnley 05:00pm
tlingah puan a ni a. Kum 2009-2013 chhunga Wigan Athletics vs Manchester City 08:00pm
Mizoram Olympic Association hruaitu inthlan hi -

16th October khan I&PR Auditorium-ah neih a ni a, ---------------------------------------------------------------


BMA Office Bearers 2009-2010:
President : Pi Lalrinpuii Vice President : Pu Josiah Lalchhanhima Ralte
General Secretary : Mâdawnga Hauhnâr Asst.Gen. Secretary : Pu Paul Lalchhanhima
Treasurer : Blessy Sailo Assistant Treasurer : Thaarie Hnamte
Secretary i/c Games & Sports : Joel Murray Secretary i/c Cultural : Samuel Lalrozama Hmar
Secretary i/c Academic & Human Resources : Alan Lalhriatpuia
% Tunlaiin Kora lamah chukchu a tam hle ni
awmin kan lo hria a. Chukchu ti rem thiam rawih
pawh a in refer ang zawngin a hlawk phian.
% Benson Town lamah Facebook thlarau a leng vel
mek e. Chanchin kan la rawn tarlang ang.

You might also like