You are on page 1of 4

BMA AW

An Official Organ of The Bangalore Mizo Association Registered Under Societies Act of Karnataka No. BLU-S188-2007-08 Date 7 May 2007
Vol. XVII Issue No. 10 Bangalore Mizo Association Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu Date: 12th June 2011 Phek Khatna

TUALCHHUNG
&& Tukin zing khan Pu F. Pahnuna (IAS Retd) fanu Rempuii chu Bangalore atanga Aizawl pana haw tura Airport an panna kawngah a chuanna taxi a chesual a, a ngalruh pahnih a tliak a, tunah hian Baptist Hospital ah enkawl mek a ni. He taxi a chuanna khalhtupa hi a muthlu ni a hriat a ni. Kan tawngtaipui dawn nia. && Zirtawpni khan kan member Tv. David Laldanfela chuan DTS YWAM atangin a zir zo a, hemi ni hian graduation day an hmang. && Kan member Engineering zirlaite pawhin exam an nei dawn hnai a, an zir nasa hle a ni. Tluang taka exam an neih theih nan leh tha taka an pass theih nan i tawngtaipui ang u. && Tunlaiin zirna hmun hrang hrangah admission tih hun lai a ni a, Zoram lam atanga lokal te, admission tluang taka in tih kan beisei a. Chutih laiin fimkhur taka zirna hmun tur zawng turin kan ngen a che u. Helaia lo awm rei tawh te hnena zawhfiah thin hi a finthlak hle ang.

Theihai tui hmel leh mawi tak takte hi an hlauhawm thei


National Horticulture Board director M. Babu chuan Lalbagh hmuna theihai zuartu Hopcom a tlawh a, theihai tih hmin nan leh mawi taka a rawng siam nan calcium carbide leh ethrel damdawi an hmang tih thu a sawi. Heng theihai tui hmel tak tak te hmun hrang hranga an zawrh te hi a tui hmelin a hmin tha thei hle a, a rah laia rannungten an tih chhiatloh nan dam dawi chu an hmang ngei ang tih chu rin sa a ni a, mahse a tihhmin nan te, a rawng siam nan te a damdawi an hmang leh zel hi chu mihring tan a hrisel dawn lo hle a ni. Food Safety and Standard Authority of India chuan heng calcium carbide/ethephon leh oxytoxin te hi thei rah te, thlai rah te tih hmin nan leh an rahte tih len nan an hmang thin tih thu a sawi a, heng damdawi te hi mihring tana a hlauhawm avangin an khap a ni. Chuvangin heng thei emaw thlai emaw kan ei hian min ti luakin, kawthalo te min thlen thei a ni. Kan fimkhur dawn nia.

Science chuan zirlai tam ber ala hip ta reng

Tun hma lam khan Mizoram ah pawh science subject kha kan ngai hluin, lehkha thiam deuh chin chuan an thlang deuh ber thin a nih kha. Hun engemaw lai khan zir tur hrang tam tak a lo chhuak ta a, mahse heti chung hian science zirna chuan zirlai tam ber a la hip ta reng tho mai. Commerce subject hi zir an tam thin viau bawk a, amarawhchu science subject zirna chuan thlan a la hlawh ta ber reng a ni. Science subject lak hi a tam ber chuan hmalam hun zel atan a him ber a, zir tur dang ai chuan a hlu deuhin zir pawh a phurawm deuh ber niin an hria. && BMA lehkhabu Zoram Thar A Kuminah pawh Bangalore a zirna hmun hrang hrangte chuan subject Awm Thei Ang Em? chu member dang ai chuan thlangtu an ngah deuh ber hlawm a ni. Cut-off tan Rs.100 in a lei theih reng e. percentage pawh a sangin Commerce leh Arts subject ngaihtuah Hruaitute hnenah a ngaihven theih. chuan a filawr lak a ni. Arts leh Commerce ah chuan a tlangpuiin 50% leh 70% vel a nih laiin Science ah chuan 80% a kai a ni.

BMCF INKHAWM
19th June 2011, 3:00pm
Hruaitu: Pu B. Kapthuama Tantu: Tv. Amos Lalremtluanga Thawhlawm: Tawngtairual Special No.: Nl. Zohmangaihi Pachuau Thuhriltu: Rev. C. Lalmuankima Changvawn: Ephesi 5:18 Thlaraua khatin awm zawk rawh u

Engineering College dang pathum Karnataka-ah


Karnataka state sawrkar chuan Engineering College pathum siam belh a tum a, pakhat chu Bangalore khawpui chhungah dah tum a ni. Tunkar Nilaini a higher education minister VS Acharya sawi dan chuan tunah hian All India Council for Technical Education (AICTE) ah thlen a ni tawh a, min phalsak chuan hemi bawhzui tur hian chet nghal vat a ni ang a ti. Tunah hian Karnataka state ah hian Engineering College 185 a awm a ni.

Vol. XVII Issue No. 10 Bangalore Mizo Association


Editor Mdawnga Hauhnr Joint Editors Dr. Lalhmingmuana Sailo MC Zirsangzela Contributor Amos Lalremtluanga Circulation Managers Lalnunfeli A.Hmingthanzuala BMA AW lak man: Thla khat Thla thum Thla ruk Thla sawmpahnih Rs.20 Rs.50 Rs.90 Rs.180

Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

Date: 12th June 2011 Phek Hnihna

Article

TU NGE MIN BWL?


- Samuel Lalrozama Hmar (Sammy)

Mizote hi kan enge maw riau mai, han ti ringawt ila. Thil pakhat kan hriat tawh hi kan hre tlat zel, te han ti leh tawp ila; kan ngaihdan lo ni tawh hi chu kan extreme pui viau zel mai, te pawh han ti leh deuh tawl ila, ho awm ang reng. Aw le, ka han tarlan tum tak chu hei hi a ni: Mahni infak leh sakhi ngalah engmah a bet lo, tih Mizo thufing bihchianna mai te hi. Pathian nung ring sakhuaah kan seiliana; kan pi leh puten thu rochhiah tha, awmze thk tak nei min hlan bawk a, kan vannei hle a ni. Chung zingah chuan he ka thu tarlan tk hi kan nuna lungphum pawimawh tak nei berte zinga mi a tih theih hial awm e. Zo tawngkuchhehah chuan in bwl tih leh insawithei tih hi hman uar pwl tak mai a ni. Bwl tih hi tunhma atanga tawng lo awm sa rng nge tawng chherchhuah thar deuh tih ka hre lm lo na a, a awmzia erawh kan hre theuh ang chu. Kan thufing tarlan hi han sawi zawm ta zel ila, a kawh tum ber chu mahni infak chngte nunzia: insawitheihna leh chapona a ni tih a hriat awm e. Chuti ang mite chu Pathian lehkhabu thianghlimah pawh tihian vau hial a nih kha: Chuti taka chapoin thu sawi tawh suh ula: In ka atangin tawng chaltlai rng rng chhuak suh se: LALPA chu finna Pathian a ni si a, Amahin thiltihte a buk fel thin. - I Samuela 2:3 Amaherawhchu mizo tawngah chuan Praise, applause leh flattery tih leh hi fak tih bak chuan a lehlin tam theih vak loh a, a tawng hman dan a zirin; chuvangin thil reng reng a tha zawnga kan sawi chuan kan in fak emaw mi kan fak emaw a ni mai lo thei lo. Hetah tak hian a extreme chin hi hriat thiam a ngai. Mahni infak over chinah chuan insawithei a lo ni anga, midang pawh a fak ar k theih a ni. Mahni infak loh tur, miin min fak zawk tur a ni ti tein kan sawi bawk; a ni kher lo, a hlutna leh tulna a intluk tlat a chuangliam lo chinah chuan. Infak hrim hrim hi thil tha lo a ni lo a, thil tha tak, tih ngei ngei tur, khawvel kalhmang zawk a lo ni. Naupang chu a thiltihthat kan fak chuan a lo lwm thin ang bawk hian puitling pawhin lwmna thinlung a nei a ni. Kan Pathian ngei pawh hi fak nasa turin min hrilh nasa a nih hi lehkhabu thianghlim chuan. Chutah tak chuan heti hian lo thlr ta ila: thil lang nghal mai hmuh theih hlawhtlinna a awm rualin hmuh theih mai loh hlawhtlinna thlentu mimal nun (private lives) theuh hi inhriat chian sak har tak mai a ni a. Kan inkhung bo a, kan lehkha zir dn te leh kan hnathawh dan te hi inhriatpui vek a har khawp mai chhungkua ngei pawh. Kan infiammi te (Mama, footballer ldt.) leh zirna lama mi hlawhtling tam tam te hi en ta ila, an chanchin tha lam tuemaw hnenah lo sawi lo ta se, talent an neih vang hrim hrim emaw tiin mi vanneia ngaiin kan en liam thuak maithei. Mi rama hnam dang kara Member of Parliament ni pha hial Dr.HT Sangliana ngei pawh hi tum khat biakinah a tawrhna leh beihna (struggles) te a sawi ka hriat chuan min cho phur ve a, a ngaihsnawm ka ti zual bawk a ni. Sumdawng hlawhtling tak te pawh hi sum nei sa an ni em em vek miah lo tlat; chuti ang dinhmun thleng thei tura an thawh rimzia te, zng nichhuah hmaa chanchinbu emaw bwnghnute emaw an lo sem thin tawh thu te hi sawi chhuak lo ta se sum neih ve hrim hrim vanga inluling emaw tih a awl awm mang e. Mi kan hriat ngeite nun atang hian inzir te hi a awl bik bawk a, cho tharna/phurna (inspiration) min petu pawh a ni. Kawng tam takah phei chuan mi fak tlak ni tur chuan infak hmasak phawt a ngai fo mai.

E-mail: bmanews@gmail.com Website: www.bangaloremizo.info


I mobile-ah khan JOIN BloreMizo tih type la, 567678 ah thawn rawh. Bangalore Mizote tana Hriattirna leh thutharte ilo dawng thin dawn nia.

Editorial

Chibai ule
BMA Aw pawh tluang takin a kal ve zel a, April atanga June thla chhung hun chu a lo zo leh dawn ta a, July atanga September thla chhung enkawl tur pawh hruaituten an rawn ruat thar leh ta a, engemaw rokhawlhna avangin vawiin ni atang hian a thar te chuan chhunzawm nghal tura tih kan ni a, chhiartu zawng zawngte, nangmahni avanga BMA Aw pawh hi kal zel thei hi a ni a, tin article leh thuziah dangte min pek thin avang te pawhin in chungah lawmthu kan sawi a, a tam thei ang bera thurawn te min pe zel tur pawhin kan in ngen leh nghal bawk ani e. Tunah chuan a hmel hmang te pawh han tihdanglam deuh tum a ni a. Article hi phek hnihnaah kan dah tawh anga, tin article hi word 700 aia tam lo ni thei se kan duh hle mai a. Kan chanchinbu hi a te si a, thudang tam tak kan dah tel theih nan kan ti a, min lo hrethiam hram dawn nia. He chanhinbu te hi kan website lamah pawh chhiar theih tura dah thin a ni a, a duh apiangin a chhiar theih zel e.

Vol. XVII Issue No. 10 Bangalore Mizo Association

Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

Date: 12th June 2011 Phek Thumna

Mi chanchin hre lo hian a fak ngawt theih loh langsar tak lo te hi chu, mi t ber mai pawh hian fakna tur kan nei si a, intluklohna leh intluktlanna kan nei theuh tih hi Pathianthu atang pawhin a thlr theih awm e. Phai ramah pawh, Pathian rawngbawlnan zaipawl member leh solo tur te mamawh a ni thin a, zaimi chuan Ka zai ve thin e, a va tih a ngai tlat midang tana malsawmna ni tur chuan. Tin, competition a awm pawhin Lwmman ka lo la ve tawh a ni, tih chu sawi a tul chng a awm ang pwl tana thil tha ti tur chuan; tichuan miin an lo hmu anga a hnuah chuan a an lo fak zui tawh mai ang. A va insawithei a ni miah lo. Thenkhat chuan tlawmah kan la leh tlat pek bawk thin. Mahni sum ngahzia leh neihnunzia sawi reng te hi chu insawitheihna a tih theih awm e, amaherawhchu sum neih ngah hmanga mi rethei tam tak lo chhawmdwl tawh sawi erawh chu insawithei kan ti thei kher lo, infakna awk erawh a ni. Ngaithlatu hnenah entawn ve duhna thinlung petu a ni thei zawk tlat. Biakina Testimony sawi, a sawitu leh ngaithlatu tana thil hlawkthlk ber pawl nia kan chhal fo te pawh hi dik tak chuan infakna awk a ni; Pathianin kan nuna thil ropui a lo tih, mi tamtak cho thartu, kan sawi te hi. Chuvangchuan mahni infak hi a ngai, kei ngei pawhin ka thuziah leh thusawi chng apiangin ka chanchin, a hunlai thupui zulzuia ka thil lo tawn tawh ngei te zeh tel ka tum thin. Naupang zawk rilruah phei chuan tuipuirla Bush-a te nun hlawhtling sawi ai chuan an hmaa ding ngeiin ama chanchin a sawi, hmuh theih tura a hnua lang bawk chuan a thawk nasa zawk dawn lo em ni ang? Chuvangchuan thahnemngaihna vanga mahni infakna awk hi chu testimony sawi angah inngaihsak ta ila, sawi tur hian in cho thar (encourage) zawk fo ang u, insawisepa innuihzat mai loin. Thianzaho inkarah pawh kan lehkha zir dan te leh kan hnathawhdante hi sawi ho fo a tha. Pride tih pawh hi Mizo tawng chuan inchhuang tih leh chapo tih tein a lehlin theih awm e. Chapo hi chuan negative a kawk tlangpuia, inchhuang tih erawh chuan tha lam kawhna a ngah khawp mai. Ram hruaitu ropuitak tak tak te pawhin an ram mipuite hnena Be proud to be an American/ German ldt., an lo tih fo ang deuh hian, Mizo kan nihna ringawt te, kan thiamna te, taihmakna te, thawhrimna te leh Pathiana rinna kan nghah ngamna te hi kan chhuang tur a ni. Chuvangin mahni infak tih hi negative a ni vek lo a, tha lam zawngin a hman theih teuh a ni; sakhi ngalah pawh vun leh tihrawl tlem a bet a lawm le, tih tak mah te chuan. Mihring hian mahni inrintawkna (self-confidence/esteem) leh inngaihhlutna (value) a neih loh chuan thi ang der a ni si a. Bawlhhlawh kan tih, kan paih fo te pawh hi kawng tam taka tangkai tak tak a la ni fo a nia, lehkha chhia te pawh recycle-a lehkhabu thar siamnana la hman leh theih a ni tlat. A hmangtu mimal tana tangkai lo hi a ni mai bawlhhlawh chu. Chuvangchuan inrintawkna leh

hlutna kan neih loh chuan khawtlng leh mahni ngei tan pawh hnawmhne maiah kan chang thei a ni. Hla phuahtu pawhin Lallukhum hlu chu ka la chang ang, a tih khan chawimawina awm vanga thiltha ti tura chona a kwk a ni, chawimawi ngai/tul mihring kan ni tlat. Tin, insawithei chin level han kai te pawh hi har lo tak mai a ni a, chuti ang thleng nia kan hmuh chu an mahni ngei hrilh ngam thin ta bawk ila chhungkaw tangrual leh hlawhtling kan lo ni ang Mizote hi, a tawpah chuan Pathian nung betu kan nihna leh kan Mizona hi min phuarkhawmtu ber a ni leh tho si a, kan hmingthat pawhin Mizo tan, kan hmingchihat pawhin Mizo tan vek a ni. Kawng lehlamah chuan Mizote hi uangthuang bak lo hi chuan fakna awk dawng thiam lo leh pe chhuak hreh em em mai kan ni leh lawi bawk a. Bwl tih tawngkam chawklrtu pawh hi he nunzia hi niin a lang. Thih hnuah thlanlungah kan thiltihthatte kan ziak kur dupa; ruang chungah thu tha tak tak kan sawi a, chanchin tarlanna lehkha phek kan sem chuai chuai bawk. Tu tan nge ni ta?? Thiltih ropui tak bak hi chu kan hre rei vak lo a nia; chu ai chuan dam lai ngeia hmaichhana mi zinga in fak hian a aia thil ropui min tih chaktirtu a lo ni zawk. Miin min han fak se, min bawl tiin kan nuihliampui mai a, mahni chanchin tha deuh han insawi ila insawithei kan inti leh a, heihi a ni vek lo, heti ang awk hi hman uar leh lkdan thiam hi zir a pawimawh. Mi birthday kan lawm pawhin present tha tak tak inpek aia hlu chu a chhimtute theuhin a pianchamphaphak lawmtu chanchin a tha zawnga sawi theuh emaw entawn tlk an tihna sawi kual diat diat emaw te hi thil hlu, hriat reng tlak a ni zawk; chocolate, ei zawh ruala theihnghilh mai theih, to tak inhlan ai chuan. Chuvang chuan mi fak hi i uar ang u, a dawngtuin min bawl lo ti lo ila; mahni infak pawh hi i uar ang u a insawithei tiin chhal fo lo bawk ila. Liamchuang (over) deuha mi a insawitheih chuan insawiselah tuan mai bik loin, kawng dik kawhhmuhtu chu nih tum zawk ta bawk ila malsawmtlk nun kan nei a ni mai. Zofate hian khawvel kan ngam thei a kan hming hi a tha zawngin hnam tin hmuiphunah a la chuang ngei ang tih ka beiseiin ka ring tlat keichuan, Pathian zarah. -------------------------------------------------------------------HRIATTIRNA
Bangalore Mizo Literature Club te chuan vawiin inkhawm ban hian Dr. Lalrinawmi Ralte inah, Zoram Thar A Awm Thei Ang Em? tih bu chhunga Tv. Lalrothara Tlau article ziah Co-operative Farming leh Grameen Banking Lam Hawi Zawngin tih chu sawihona hun an hmang leh dawn a. A kal turte chuan Rs 60/- kenga zanriah kilho nghal tur a ni e. Tin, member ni thar duh tan Tv. K.Remruatfela (9036515569) hnenah engtiklai pawhin a inpek theih reng bawk e. Meembership fee a awm lovang.

K.Remruatfela Co-ordinator Bangalore Mizo Literature Club

Vol. XVII Issue No. 10 Bangalore Mizo Association

Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

Date: 12th June 2011 Phek Lina

Computer / Science / Technology / Environment

INFIAMNA
English Premier League leh champions league lam te en tur a awm ta rih lo a, a khawhar thlak hle mai. Chutih laiin, season thar lo thlen huna player thenkhatte an insawn kual vel leh an khelhna tur club han insiksawi vel chuan mi a ti phur hle mai a. Season tharah hian eng club tak che tha ang maw?! Kar leh lam tangin Pathianin rem a tih chuan football khel tute insawn kual vel dan te pawh kan ngaihtuah ho thei turah ngai ila, tun tum chu Tennis lam i lo zir thung teh ang. French Open a zo chiah a, karleh mai hian Wimbledon tan a ni leh dawn bawk a. A hmuhnawm leh hle dawn a ni.

Sangha
Sangha te hi an in tauh khat khawp a sin. Swimming bladder an neih mai bakah hian thil pawimawh tak pakhat an neih chu tui chhunga thil fawn an hriat theihna hi a ni a, chu chu lateral line an ti a. Sangha te hi chiang taka i en chuan an taksa sirah hian tial deuh rak i hmu thin ang, hengte hi lateral line an tih te chu an ni a. He lateral line hian pipe ang deuh hia lu atanga a mei thlengin a thlunzawm a, chungte chuan pipe te leh deuh hlek, an taksa dang tui dep lam amite chu an thlunzawm leh chuk a ni. Chutiang avang chuan sangha te hian an kalna kawnga thil lo awm leh awmloh hriat theihna an neih phah a ni. Tin, sangha te hian sense of balance thla tak an nei bawk a ni.

Tennis chhunga tawngkam Love tih hi


He infiamna hi hun rei tawh tak atanga khelh tan a lo nih tawh lai khan an score kaldan hi enge a chhan leh engtia tih tan nge tih hi hria an awm mang hauh lo mai niawm tak a ni. Engti tih a 15, 30, 40 a chhiar teh daih nge maw anih hi mak ve tak chu a ni. A game anpui deuh ho lah hi 1,2,3, tiin a kal deuh vek bawk si a. I lo ngaihtuah ve ngai emaw chu? Awle, i han service a nangmah zawkin point i hmu ta a, keimah 15 nangmah engmah tiin in score chu i chhiar ngai em? Chhiar ngailo ang, Fifteen love tiin in score dan chu i chhiar ang. Tennis ah chuan love chu bial (zero) tih na, a mak a sin! French infiammi, he infiamna hmuchhuaktu hian an inkhelh a an score chu keimah sawmpanga nangmah engmahlo, bial, artui ang a ti a ni mai thei a ni. A nih theih ngei na chhan tur chu he infiamna hmuhchhuah hun lai (12th century) vel hian artui hi zero sawi nan an hmang thin a ni (an khawlai tawng). Chuvangin, French chuan artui hi Loeff tih a ni a. He infiamna hi English miin an khelh ve tan takah khan luff tiin a tirah chuan an sawi thin ani mai thei a, chuan love tiin an thlak chho ta a ni ange, tih hi ngaihdan awm, rintlak ve tak chu a ni. -------------------------------------------------------------Ih maw Tomato te, pineapple te, athei lampang reng reng chi te hi chemte a i chan zawhin chemte chu i silfai vat thin dawn nia, chutilo chu a lo bil thuai mai ang. A dang lehah chuan maw i rangkachak kha mawi tak mai a tle sat sat tura i duh chuan, bawmah tui dah la, shampoo tlem telh la chhuang so rawh, a hnu deuhah tui ala lum pep laiin brush nem deuhin han hru vel la i tlereuh chu WOW a ni mai.

Peanuts
A kawr nena peanuts (Mizote hian badam kan ti mai a, hnam thenkhat badam chu a dang leh deuh) chhum hi taksa tan a tha hle mai a (a kawr nena ei loin, a tak chauh eiin). Henglaiah pawh khawlaiah an chhum lai mek nen an rawn in nawr thin hi. Hetianga badam (ti tawh mai ang) chhum hian a kawr atangin antioxidant a la a, hei hi mihring tan a tha hle a ni, kan taksa ina natna a lo beihtheihna phytochemical a pe tam a, chuvangin a hlang tawpa ei ai chuan a kawr nena chhum a, kheh a, a tak ei hi a tha zawk hle a ni.

Nitin, i theih hram chuan hmun reh reih


rawih, bengchheng leh mipui awm nuaih nuaih lohnaah darkar rei vak lo awm thin ang che. Chumi hmunah chuan tawngtai thin la, i lo hrisel anga i hlim ang.

You might also like