Cabaran Program Pendidikan Di TV Malaysia

Abstrak

Artikel ini mengulas berkenan cabaran yang dihadapi oleh TV Pendidikan di Malaysia. TVP yang diswastakan kepada ASTRO sejak Satu kajian kualitati telah dijalankan ke atas !" kanak#kanak sekolah untuk melihat tahap penggunaan TVP di sekolah. $aedah temubual dan perbincangan kumpulan okus telah digunakan untuk mengumpul maklumat bagi

menjawab persoalan kajian ini. %apatan kajian menunjukkan hanya "&' daripada responden mempunyai akses untuk menonton TVP di rumah. Selebihnya hanya berpeluang menonton TVP disekolah. Malang sekali apabila rancangan TVP tidak digunakan sepenuhnya oleh guru disekolah.

(ainol Abidin Ahmad ) *ulai !++,

Cabaran Program Pendidikan Di TV Malaysia

PARA pengkaji media ada menyi atkan bahawa perkembangan drastik industri penyiaran tanah air sebagai suatu petanda baik yang selari dengan hasrat Malaysia menjadi negara maju sepenuhnya pada !+!+. Aspek kepelbagaian dan penggunaan teknologi yang canggih telah membuatkan industri ini berkembang dengan pesat dari semasa ke semasa. -ni suatu petanda baik yang sepatutnya dialu#alukan oleh semua pihak.

.erdasarkan kenyataan %atuk Seri /ajib Tun Ra0ak pada ! Ogos !++1 lalu ketika menyampaikan hasrat kerajaan berkata2 3Stesen TV mesti mengambil kira hasrat kita untuk membina negara dan bangsa yang sesuai dengan cita rasa kita4 yang mengikut kehendak dan acuan kita sendiri.5

-ni yang seharusnya diteliti dalam kita membicarakan tentang kewujudan dan kepelbagaian saluran TV yang kebelakangan ini hanya berlumba#lumba dalam menawarkan program#program yang mempunyai rating tinggi bagi mendapatkan penajaan dalam bentuk pengiklanan.

Sejarah media penyiaran di Malaysia bermula dengan tertubuhnya Radio dan Tele6isyen Malaysia 7RTM8 pada tahun 9,":. Sumbangan yang telah RTM lakukan selama ini dalam memantapkan institusi masyarakat tidak perlu dipersoalkan. Pelbagai usaha telah dibuat sejajar dengan peranannya yang sering kali dilaung#laungkan untuk

membantu agenda kerajaan mencapai matlamat#matlamatnya dalam usaha ke arah kemajuan4 kemakmuran dan kebahagiaan untuk rakyat.

RTM berjaya membantu merapat dan menjalinkan hubungan dua hala di antara rakyat dengan kerajaan. Perhubungan yang dipupuk melalui pendekatan media elektronik berjaya mencapai permua akatan di antara dua belah pihak dalam mewujudkan masyarakat yang seimbang.

Pelbagai kempen kerajaan telah berjaya dilaksanakan4 contohnya kesepakatan erat yang terjalin di kalangan rakyat dalam mengukuhkan perpaduan melalui penggunaan .ahasa $ebangsaan. -a adalah salah satu media yang bertanggungjawab menyediakan rakyat dengan corak pemikiran4 sikap dan konsep baru bersesuaian dengan negara kita di era globalisasi.

RTM telah berjaya meman aatkan kedua#dua salurannya melalui pendekatan dan pembawaannya yang terancang bersesuaian dengan matlamat penubuhannya. Program# program TV yang banyak menumpukan aspek pendidikan4 budaya bangsa dan keharmonian masyarakat telah berjaya memartabatkannya sebagai stesen TV yang unggul.

RTM TV9 7saluran in oria8 telah menyumbangkan peranannya dengan program yang lebih bercorak pendidikan dan penerangan terkini4 manakala RTM TV! 7Saluran ;amili8 lebih menumpukan kepada rancangan berbentuk drama dan hiburan. Rangkaian

ini juga ber ungsi mengetengahkan rancangan berbahasa -nggeris4 Tamil dan Mandarin. %an jika diteliti nama saluran ini juga sudah acapkali berubah mengikut kesesuaiannya.

Sejak penubuhan TV) dan sehingga ke hari ini4 terdapat beberapa stesen TV swasta wujud dengan pelbagai saluran. -ni ditambah pula dengan saluran yang ditawarkan perkhidmatan Astro selaras dengan konsep <langit terbuka=. Masyarakat kini sudah banyak mempunyai pilihan termasuk daripada rangkaian yang disiarkan dari luar negara. MiTV dan ;ine TV adalah pelengkap media penyiaran Malaysia yang terkini.

$ewujudan saluran TV baru di Malaysia ini haruslah diawasi dan diteliti kerana terdapat banyak saluran TV swasta yang muncul seperti cendawan tumbuh selepas hujan dewasa ini hangat dengan beberapa isu yang menjadikannya sebagai batu ukuran.

Agenda hiburan yang dibawa oleh stesen TV swasta telah menampakkan sedikit kecelaruan yang wujud dalam dunia penyiaran di negara kita. Mungkin <agenda= itu dapat mengekalkan <hayat= stesen TV berkenaan tetapi jangan sampai mengabaikan tanggungjawab sosial kepada masyarakat.

Peranan Televisyen

TV termasuk dalam kategori media massa. .anyak kajian yang telah dijalankan mengenai TV khususnya dan mengenai media massa keseluruhannya. Media massa telah ditakri kan dengan dua pendekatan 7Syed Arabi -did dan Sa ar >ashim4 9,))8.

"

Pendekatan pertama ialah secara mekanikal meliputi akhbar4 majalah4 radio4 TV dan alat# alat elektronik terbaru seperti 6ideo dan cakera padat. Manakala pendekatan kedua pula ialah bersi at konsep yang menekankan perutusan datang sekali gus dan serta#merta kepada khalayak daripada satu sumber 7alat mekanik seperti radio4 TV dan akhbar8.

TV mempunyai kelebihan tertentu berbanding media cetak seperti akhbar dan majalah. %i antara kelebihan yang terdapat pada TV ialah mesej yang disampaikan adalah berbentuk multimedia iaitu4 gabungan gambar bergerak4 suara4 dan teks. Siaran TV boleh diterima di mana#mana sahaja di Malaysia. %i Malaysia terdapat : siaran TV percuma 7RTM 94 RTM !4 TV)4 /TV &4 TV ?4 dan TV ,8. Penonton hanya perlu memiliki set TV untuk menerima siaran percuma ini.

Selain dari itu4 terdapat juga penyedia perkhidmatan TV berbayar di Malaysia yang menggunakan teknologi satelit iaitu ASTRO. Stesen ini menyediakan lebih :+ siaran TV untuk tatapan penonton yang melanggan perkhidmatan tersebut.

Menurut Rogers 79,&&84 media massa seperti radio4 TV4 akhbar dan majalah adalah penting kepada penerima dalam proses penerima gunaan sesuatu ino6asi. $enyataan tersebut jelas menunjukkan bahawa TV penting dalam proses menyampaikan maklumat#maklumat yang diperlukan oleh penerima.

Secara umumnya4 media massa di Malaysia terutamanya TV mempunyai beberapa peranan yang utama. @ang pertamanya4 media berperanan menyediakan dan

melaporkan berita yang berkaitan dengan suasana sekeliling seperti berita amaran keadaan cuaca4 laporan kemalangan dan laporan saham.

Peranan kedua media pula ialah sebagai penyelaras komponen dalam masyarakat. -a bertepatan dengan pendapat Aaswell 79,:+8 iaitu media berperanan untuk

menghubungkan kelompok dalam masyarakat dan memberi idea untuk bertindak terhadap isu melalui berita yang dimanipulasikan.

Peranan media yang ketiga ialah sebagai penyambung norma#norma warisan dalam kelompok. Media berperanan membantu perpaduan dalam masyarakat dengan menyalurkan pengalaman generasi lama kepada generasi baru atau sesebuah masyarakat kepada pendatang baru. Atau dengan kata lain4 media berperanan sebagai agen pendidik kepada masyarakat. Seterusnya media berperanan sebagai pemberi hiburan. $epesatan teknologi dalam bidang media massa telah menambahkan ungsi media massa sebagai pemberi hiburan kepada masyarakat.

Manakala peranan media yang terakhir pula ialah bertindak sebagai agen penyebar kempen atau propaganda. Media massa juga turut digunakan sebagai penyebar kempen termasuklah kempen politik4 pengiklanan dan pembuatan promosi.

Media massa terutamanya TV memang telah diakui terlibat sama dalam kemajuan sesebuah negara. /amun terdapat juga keburukan dalam setiap peranan yang dimainkan

oleh TV. Sekiranya keburukan#keburukan ini amat jelas ketara dilakukan oleh stesen TV4 ia pastinya akan menjejaskan kredibiliti stesen TV tersebut.

.erbalik kepada peranan media yang ketiga4 sebagai agen pendidik kepada masayrakat. Media sepatutnya turut menyediakan pelbagai rancangan#rancangan berbentuk pendidikan yang boleh ditonton oleh semua lapis masyarakat. Rancangan# rancangan berbentuk hiburan yang mempunyai rating yang tinggi dan popular perlu diimbangi dengan rancangan berbentuk pendidikan.

TV Pendidikan di Malaysia

TV pendidikan adalah konsep. Secara umum ia adalah siaran TV yang dapat diguna dan dieBploit untuk mencapai objekti pendidikan. Secara khusus4 TV pendidikan dapat dide inasikan daripada dua perspekti . Pertama4 apa sahaja bentuk rancangan yang boleh digunakan secara sistematik oleh seorang pengajar untuk mencapai objekti pendidikan. Pengertian ini merangkumi apa#apa sahaja bentuk program sama ada berbentuk dokumentari4 drama4 ilem dan sebagainya. Perspekti kedua pula ialah rancangan TV yang direkabentuk dan dihasilkan secara khusus menggunakan pendekatan#pendekatan tertentu dan kemudiannya digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran. *ika dirujuk kepada perspekti pertama4 maka semua rancangan TV boleh digunakan untuk pendidikan4 sama ada ia membawa mesej positi atau negati .

&

TV pendidikan mula diperkenalkan di Malaysia pada awal 9,&+#an oleh RTM dan ia merupakan satu#satunya saluran elektronik yang dapat membantu $ementerian Pelajaran menyebarkan maklumat pendidikan kepada para pelajar. -a merupakan langkah yang amat proakti dan bertepatan dengan pencapaian teknologi media massa pada ketika itu.

Seiring dengan pelancaran siaran pendidikan oleh saluran TV milik kerajaan itu4 maka ramai pelajar yang memperolehi man aat daripadanya. Siaran pendidikan ini boleh diaksess sama ada di sekolah mahupun di rumah secara percuma.

Pada tahun !+++4 siaran pendidikan ini telah diswastakan kepada ASTRO iaitu sebuah penyedia perkhidmatan TV Satelit pertama di negara ini. Sejak proses penswastaan tersebut4 tidak ramai yang menyedari tentang wujudnya saluran khusus untuk pendidikan ini walaupun kerajaan membelanjakan hampir RM 1 juta seminggu untuk melanggan ASTRO bagi ??:+ buah sekolah di seluruh negara 7Aukman -smail4 !++"8. .ermula januari !++&4 TVP telah diambil alih oleh TV, dan disiarkan pada hari -snin hingga $hamis 7, hingga 9! tengah hari8

$andungan TV pendidikan yang dikendalikan oleh ASTRO ini cukup baik dan amat berman aat jika boleh ditonton oleh segenap lapisan masyarakat dan bukannya hanya kepada pelanggan ASTRO. Siarannya tebahagi kepada tiga bahagian iaitu yang pertama adalah rancangan kurikulum sekolah rendah yang merangkumi lima subjek 7.ahasa Melayu4 Cnglish4 Matematik4 Sains dan Pendidikan Moral8. .ahagian yang

kedua adalah rancangan kurikulum sekolah menengah yang merangkumi sembilan subjek 7.ahasa Melayu4 Cnglish4 Matematik4 Sains4 Pendidikan Moral4 Sejarah4 Teknik dan Vokasional4 Deogra i dan Pendidikan -slam8. Manakala yang terakhir pula adalah rancangan khas umum 7Pedagogi4 $erjaya4 Aensa TVP dan Aaman Minda8.

Penontonan Televisyen Oleh Kanak-Kanak

Sebagaimana maklum4 TV merupakan salah satu saluran komunikasi yang amat penting kepada pelbagai lapisan masyarakat termasuklah kanak#kanak. TV memainkan peranan penting dalam kehidupan kanak#kanak yang sedia diketahui mempunyai kadar pertumbuhan yang pesat dan daya serapan yang tinggi. Tonn 7!++:8 dalam penyelidikannya menyatakan kanak#kanak yang terdedah kepada TV pada peringkat sebelum pra#sekolah mempunyai tahap pencapaian pendidikan yang tinggi berbanding dengan kanak#kanak yang tidak terdedah kepada TV. Tambah beliau lagi4 pendedahan kepada TV akan memberikan kesan positi pengetahuan umum kanak#kanak. terhadap kebolehan membaca dan

Peringkat kanak#kanak adalah suatu peringkat yang unik dalam perkembangan manusia. Pada tahap ini4 kanak#kanak amat cepat menangkap atau belajar dari apa yang mereka lihat dan dengar. Tidak kira masa atau di mana mereka menerima maklumat tersebut. Ealaupun pakar kanak#kanak mencadangkan agar ibu bapa tidak membenarkan kanak#kanak dibawah umur ! tahun menonton TV4 tetapi perkara itu adalah mustahil untuk dilaksanakan. Secara puratanya4 kanak#kanak berumur ! tahun kebawah menonton

TV selama ! jam sehari4 dan &+' daripada taman asuhan kanak#kanak menggunakan TV sebagai alat untuk menarik perhatian kanak#kanak 7www 98.

.anyak lagi kajian#kajian lain yang menunjukkan bahawa kanak#kanak lebih banyak menonton TV berbanding orang dewasa. Oleh itu4 kanak#kanak yang merupakan insan yang mengalami pertumbuhan mental dan i0ikal yang pesat pasti akan terpengaruh dengan apa yang ditonton oleh mereka di kaca TV. Aebih banyak rancangan berbentuk pendidikan yang ditonton4 maka lebih banyak perkara yang kana dipelajari oleh mereka.

Permasalahan

Merujuk kepada peranan media yang ketiga4 bertindak sebagai agen pendidik kepada masyarakat4 sejauhmanakah peranan ini dijalankan oleh media di Malaysia. Sama ada memberi pendidikan ormal atau tidak ormalF

Meninjau kepada banyak kajian yang telah dibuat tentang penggunaan TV dalam pendidikan4 Aaporan Pemantauan Penggunaan Rancangan TV pendidikan 7TVP8 di Sekolah#Sekolah Tahun !++! melaporkan mulai sesi persekolahan tahun !+++ TVP telah disiarkan melalui ASTRO. >ampir ,+' sekolah menengah dan rendah telah dilengkapkan dengan kemudahan ASTRO dan peralatan TV. $emudahan yang diberikan ini bertujuan agar sekolah memainkan peranan agar rancangan TVP ini benar#benar memberi kesan yang besar dan bermakna. /amun kesimpulan daripada pemantauan yang

9+

telah dibuat ke atas 9+: buah sekolah 7": buah sekolah menengah dan :+ buah sekolah rendah8 mendapati2 9. Pentadbir kurang mendapat pendedahan mengenai rancangan TVP terkini. !. $elengkapan peralatan kurang memuaskan terutama di sekolah rendah luar bandar. ). Tiada kemahiran menggunakan peralatan teknologi dalam pengajaran#

pembelajaran. ". kekurangan bilik darjah yang sesuai untuk dijadikan bilik tayangan. 1. Tiada rancangan 7program8 pendidikan lain di tele6isyen selain TVP.

Rajah 9 dan ! seterusnya menunjukkan beberapa perangkaan yang berkaitan dengan hasil daripada pemantauan yang telah dibuat ke atas sekolah#sekolah berkaitan.

Rajah 92 Perangkaan *adual dan Penerimaan Rancangan TVP Peratus Respon Perkara
Sekolah menyediakan jadual waktu rancangan TVP Sekolah menerima katalog rancangan TVP Sekolah terima nota panduan guru

Ada
1".? 1+ 1:.:

Tiada
:.! 1+ ")."

Rajah !2 Penggunaan TVP di sekolah Peratusan Perkara TVP membantu pengajaran dan pembelajaran $eselesaan bilik Tayangan 9 + !.1 ! + 9 +." ) ! !.: ) 1., " " :.! ! ,.! 1 )9.! 9&

99

$eselesaan pelajar *adual penggunaan Rancangan TVP Rekod penggunaan TVP

!.1

9.,

! !+.? &." $esungguhan guru menggunakan TVP &.1 +., ! !1.1 ,.) Peluang pelajuar guna TVP di luar waktu belajar 9 !.? " :.: &., 1.) Persediaan guru dalam penggunaan TVP !.? +., 9 99.) ,., *adual berdasarkan pemantauan penggunaan TVP di )? buah sekolah. 7$ementerian Pendidikan Malaysia *ika rancangan berbentuk pendidikan yang disediakan oleh stesen TV berbayar seperti ASTRO masih lagi sukar untuk ditonton oleh kanak#kanak walaupun di sekolah4 tambahan lagi tidak banyak rancangan berbentuk pendidikan yang disediakan oleh stesen TV percuma di negara ini. Oleh itu4 apabila kanak#kanak menonton TV4 rancangan yang tersedia adalah lebih tertumpu kepada rancangan berbentuk hiburan. Perkara ini pastinya akan memberi kesan negati kepada perkembangan minda generasi muda masa kini. $ita dapat lihat dengan kecenderungan remaja dan kanak#kanak masa kini yang lebih tertumpu kepada hiburan semata#mata.

! ).? 1.1 99.) ".&

" !.1 ))

! ,.! ! 1.1 ) 1.? ) :.? ! &." ))

9?., 9!.!

Methodologi

Penulis telah menjalankan satu kajian kualitati ke atas !! pelajar sekolah rendah 7, hingga 9! tahun8 untuk mengetahui pendapat mereka tentang penontonan siaran TV pendidikan di ASTRO. Secara khusunya4 objekti kajian ini adalah seperti berikut2

9!

9. Mengetahui sejauh manakah tahap penggunaan TV pendidikan untuk pembelajaran di sekolah. !. Mengetahui bentuk ilmu pengetahuan yang diperolehi dari menonton TV pendidikan.

$aedah temubual dan perbincangan kumpulan okus telah dijalankan untuk mendapatkan maklumat yang diperlukan bagi menjawab persoalan#persoalan di atas. Sewaktu sesi temubual dan perbincangan kumpulan okus dijalankan4 penyelidik telah menggunakan kaedah 3probing5 untuk mendapatkan maklumat yang lebih mendalam berkenaan penggunaan TVP oleh mereka.

Dapatan kajian dan perbincangan

%aripada temubual yang dijalankan4 "&' daripada responden memiliki langganan ASTRO dirumah. %aripada jumlah itu hanya ":.&' gemar menonton rancangan bercorak pendidikan di tele6isyen. >ampir keseluruhan daripada responden yang tidak memiliki langganan astro di rumah tidak berpeluang menonton rancangan bercorak pendidikan di tele6isyen. Antara sebab utama adalah kerana kurangnya rancangan bercorak pendidikan yang disiarkan oleh tele6isyen percuma 7RTM94 RTM!4 TV)4 /TV&4 dan TV,8.

$ajian juga menunjukkan bahawa hanya !9.&' daripada responden berpeluang menonton siaran TVP di sekolah. $ebanyakkan daripada responden menyatakan

9)

penggunaan TVP di sekolah adalah amat terhad dan mereka amat jarang dibawa ke bilik tayangan untuk menonton TVP.

Menjawab persoalan yang kedua iaitu4 bentuk ilmu pengetahuan yang diperolehi oleh pelajar daripada TVP. Rata#rata responden memberikan respon tidak pasti apakah bentuk ilmu pengetahuan yang diperolehi mereka kerana tidak kerap menonton TVP.

Kesimp lan

/ilai tele6isyen dalam pendidikan telah dikenal pasti sejak ino6asi T6 lahir lagi. /amun4 pemilik TV sebagai kumpulan yang dikenal pasti sebagai kumpulan yang amat mementingkan keuntungan telah mengenepikan peranan ini dan melupakan

tanggungjawab sosial sebenar mereka. Tahap penyiaran rancangan berbentuk pendidikan di TV negara ini sesungguhnya amat rendah. Ealaupun begitu4 sekiranya langkah# langkah yang perlu dapat diambil dan kesedaran terhadap tanggungjawab sosial timbul dalam diri pemilik setesen TV dapat dipertingkatkan4 pastinya ramai kanak#kanak di Malaysia akan mendapat aedah apabila menonton TV. Gsaha ini perlu dilakukan secara kolekti oleh semua pihak. Aspek aplikasi dan pengintegrasian rancangan pendidikan kedalam TV adalah amat perlu. Sudah tentu tidak ada sesiapa yang ingin melihat generasi masa depan kita hanyut dibuai oleh hiburan dan melupakan pendidikan sebagai satu aset yang boleh menjamin kesejahteraan hidup.

9"

!ibliogra"i ;ornas4 *. 9,,1. 3@outh4 culture and modernity5. -n. ;ornas4 * H .olin I. Youth culture in late modernity. Aondon2 Sage Publications. pp. 9 J 99. Laporan pemantauan penggunaan rancangan TV pendidikan di sekolah-sekolah tahun 2002. .ahagian Teknologi Pendidikan4 $ementerian Pelajaran Malaysia !++!. Aaswell4 >. 79,:+8. Mass Communications. Reprinted in w. Schramm 7Penyunting8. Grbana2 Gni6ersity o -llinois Press Aukman -smail 7!++"8. TV pendidikan J jadual siaran punca program tidak diman aat. Gtusan Malaysia4 9!K9+K!++". Tonn4 *essica A.4 Televisyen and achievement. Cducation Eeek4 +!&&"!)!4 )K?K!++:4 Vol. !14 -ssue !: Roger4 *.%. 79,&&8. ;actor mediating childrenLs comprehension o tele6ision. Gni6ersity Micro ilm4 Aondon2 Sage Publications. Syed Arabi -did dan Sa ar >ashim 79,,)8. Pilihanraya umum: satu perspekti komunikasi politik. $uala Aumpur2 %ewan .ahasa dan Pustaka. EEE 9 2 http2KKweb.ebscohost.comKehostKdetailF6idM:HhidM1HsidM,b9cc+b....

91