SISTEM

INTERMODALNOG
TRANSPORTA

Prof. dr Slobodan Zečević, dipl.inž.

1
 OGISTIKA

TERMINOLOGIJA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Multimodalni transport
‡ Intermodalni transport
‡ Kombinovani transport
‡ Bimodalni transport
‡ Integralni transport

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 2

 OGISTIKA

TEHNOLOGIJE Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Huckepack ‡ Route Roulante

‡ Piggy back ‡ Kombitrailer
‡ Ferroutage ‡ CodaE
‡ Road Rail transport ‡ Transtrailer
‡ Kengourou ‡ CarroBimodale
‡ Traffic Combine Rail ‡ Treiler Train
Route ‡ Ro Ro (Roll on – Roll off)
‡ Semi Rail ‡ Lo Lo (Lift on – Lift off)
‡ Road Railer ‡ LASH sistem
‡ Mark IV ‡ SEABEE sistem
‡ Ro La - Rollende ‡ BACAT sistem
Landstraβe ‡ FIDER sistem
‡ Ro Mo – Rolling Motorway
‡ Rolling Road
‡ Rolling Highway
Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 3
 OGISTIKA

TERMINOLOGIJA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Multimodalni transport
podrazumeva transport
robe uz pomoć dva ili
više vidova transporta.
‡ Intermodalni transport
podrazumeva transport
robe uz primenu dva ili
više vidova transporta i
tovarne jedinice, celog ili
dela drumskog vozila bez
istovara ili pretovara
robe.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 4

 OGISTIKA

TERMINOLOGIJA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Kombinovani transport je
intermodalni transport kod koga se
najveći deo transportnog puta prevaljuje
železničkim ili vodnim prevozom, a
početno-završne, sabirno distributivne
operacije se obavljaju primenom
drumskih transportnih sredstava.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 5

 OGISTIKA

TERMINOLOGIJA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Bimodalni transport – posebno konstruisane

sedlaste poluprikolice koje se uz pomoć
specijalnih postolja mogu prevoziti putem i
šinama.
‡ Integralni transport je pojam koji je
prihvaćen i bio u upotrebi u Jugoslaviji nekoliko
decenija. Pored transporta kontejnera, delova
vozila ili kompletnih vozila jednog vida
transporta (drumskog, železničkog, vodnog)
drugim vidom transporta, obuhvata i primenu
paletnih sistema.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 6

 OGISTIKA

INTERMODALNI TRANSPORT Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Intermodalni transport je sistem koji

podrazumeva transport robe “od vrata do
vrata” uz primenu najmanje dva vida
transporta, bez promene tovarno
manipulativne jedinice, kao što su
kontejneri, izmenjivi transportni sudovi,
delovi ili kompletna vozila.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 7

SISTEM INTERMODALNOG OGISTIKA

TRANSPORTA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Intermodalni transport podrazumeva

specijalizovane tovarno-manipulativne
jedinice i njima prilagođena transportna
sredstva, terminale, mrežu terminala,
saobraćajnu infrastrukturu, organizaciju
transporta i operatere, strategije logističkih
lanaca i telematske sisteme.
‡ Svaka od ovih komponenti sistema
intermodalnog transporta je u izuzetno jakoj
međuzavisnosti, tako da bilo koja promena
na jednom području može izazvati promene
u ostalim podsistemima.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 8

 OGISTIKA

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Početak intermodalnog transporta

istorija nije zabeležila

Hucke-pack
transport u
Nemačkoj
početkom II
svetskog rata

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 9

 OGISTIKA

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Ideja o primeni kontejnera u transportu, prema

nekim podacima datira iz prve polovine 19.
veka, kada je jedna firma iz Engleske ponudila
prevoz određene robe u izmenjivim sanducima
‡ U Rusiji je krajem 19. veka obavljen prvi prevoz
sa "smenjivim vagonom"
‡ U Americi je 1911. godine propagiran prevoz
robe u kontejnerima, putem oglasa u novinama,
a 1917. godine otpočeo je redovni prevoz
kontejnera na železnici
‡ Dvadesetih godina u Americi drumski prevoznici
su vozila koristili za prevoz robe i putnika –
vikendom su skidali tovarni sanduk i postavljali
klupe za prevoz putnika

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 10

 OGISTIKA

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Ro-Ro tehnologija u Severnoj Americi, priobalni

transport drumskih vozila brodom, u određenom
momentu je ograničena pa su drumski
prevoznici počeli da skidaju tovarni sanduk sa
vozila i da ga transportuju brodom
‡ 1965. godine počinje da se razvija sistem trans-
kontejnera velike nosivosti, razvija se sistem
transporta "od vrata do vrata" kroz sve vidove
transporta
‡ Uključivanje pomorskog prevoza u sistem
transporta "od vrata do vrata" počelo je 1966.
godine, kada je roba u kontejnerima, brodom
kompanije Sea Land, stigla iz SAD u luku
Roterdam.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 11

UZROCI NASTANKA I RAZVOJA OGISTIKA

INTERMODALNOG TRANSPORTA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Nemogućnost pojedinih vidova transporta da se

saobraćajno infrastrukturno povežu sa
mnoštvom pošiljalaca i primalaca robe;
‡ Veliki troškovi transporta po jedinici robe na
relacijama pojedinih vidova transporta (drumski,
vazdušni);
‡ Zaštite robe od oštećenja, rastura, pri promeni
vida transporta i manipulisanju u transportnim
čvorovima;
‡ Zaštite životne sredine od negativnog uticaja
robe;

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 12

UZROCI NASTANKA I RAZVOJA OGISTIKA

INTERMODALNOG TRANSPORTA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Zaštite životne sredine od negativnog uticaja

drumskog transporta;
‡ Racionalizacija potrošnje i zaštita energetskih
resursa;
‡ Smanjenje robnih manipulacija i ubrzanje
protoka robe;
‡ Povećanje pouzdanosti isporuke;
‡ Bolje iskorišćenje transportnih sredstava kraćim
zadržavanjem na utovarno-istovarnim,
pretovarnim manipulacijama;
‡ Lakše obeležavanje, identifikacija i praćenje
robe.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 13

SISTEM INTERMODALNOG OGISTIKA

TRANSPORTA Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

TOVARNO
MANIPULATIVNA
JEDINICA
LOGISTIČKE TRANSPORTNA
STRATEGIJE SREDSTVA

TELEMATIKA SISTEM SAOBRAĆAJNA

INFRASTRUKTURA
INTERMODALNOG
TRANSPORTA
TERMINALI -
OPERATERI, LOGISTIČKI
UDRUŽENJA CENTRI

ORGANIZACIJA MREŽA
TRANSPORTA TERMINALA

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 14

 OGISTIKA

Tovarno manipulativna jedinica Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ često se u literaturi zove LOGISTIČKA JEDINICA

‡ može biti paleta, kontejner, deo vozila,
kompletno vozilo
‡ tovarno-manipulativne jedinice podležu
određenim STANDARDIMA, ali mogu biti i
nestandardne po obliku, dimenzijama, težini,
materijalu, itd.
‡ UNIFIKACIJA i KODIFIKACIJA tovarno-
manipulativnih jedinica

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 15

 OGISTIKA

Transportna sredstva Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Svaki vid saobraćaja ima

specijalizovana transportna sredstva za
pojedine tehnologije.
‡ Karakteristike sa aspekta kapaciteta:
„ kamion – 1-4 TEU,
„ železnička kompozicija – oko 60 TEU,
„ brod – 6000 – 15000 TEU

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 16

 OGISTIKA

Saobraćajna infrastruktura Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ multimodalni
koridori,
‡ svetlosni profili

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 17

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Terminali, logistički centri predstavljaju:

„ mesto pretovara jedinica IT,
„ mesto promene vida transporta
„ mesto čuvanja, nagomilavanja i skladištenja
robe

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 18

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

Vazdušni Železnički
transport transport

Drumski Vodni
transport
T transport

INTERMODALNI, KOMBINOVANI, MULTIMODALNI, BIMODALNI

SISTEMI TRANSPORTA SU NEZAMISLIVI BEZ
SPECIJALIZOVANIH TERMINALA

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 19

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

daljinski
transport
distributivni
transport
T

sabirni
transport
tranzitni
transport

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 20

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Najčešće su specijalizovani, što zavisi od:

„ vida transporta,
„ funkcije u logističkim lancima (sabirni,
distributivni, TRANSHIPMENT, FIDER, HUB and
SPOKE,....)
„ tehnologije, transportnog sredstva i tovarno
manipulativne jedinice – kontejnerski, hucke –
pack, ro – ro, ....
„ makro i mikro lokacije itd.
‡ Sve ovo utiče na strukturu, veličinu,
tehnologiju u samom terminalu

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 21

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

HUB

SPOKE

HUB and SPOKE koncept

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 22

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Kontejnerski terminali:
„ kopneni drumsko-železnički,
„ rečni,
„ pomorski
‡ Veličina transportnog sredstva i organizacija
prevoza utiču na KONCEPT TERMINALA
‡ Brodovi sa preko 6000 TEU (Twenty Equivalent
Units) utiču na planiranje terminala budućnosti,
kao što je projekat SPEEDPORT terminala

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 23

 OGISTIKA

Terminali – logistički centri Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 24

 OGISTIKA

Mreža terminala Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Terminali se specijalizuju i povezuju u mrežu

na mikro, meta i makro prostorno
tehnološkom planu, i to:
„ Beograd kao intermodalna logistička platforma, ili
Luka Marselj, Singapur koje imaju više
kontejnerskih, Ro – Ro terminala
„ Nacionalne mreže: Srbija, Nemačka, Italija,
Francuska,....
„ Evropska mreža: INTEGRISANI TRANSPORT
EVROPE

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 25

 OGISTIKA

Mreža terminala Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ EUROPLATFORMS – 1991. godine

osnovan kao udruženje nacionalnih unija
centara Francuske, Italije, Španije, itd.
„ asocijacija danas obuhvata 10 zemalja, preko
80 centara i preko 1200 operatera
„ definisali su USLOVE i KRITERIJUME za ulazak
u mrežu

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 26

 OGISTIKA

Mreža terminala Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 27

 OGISTIKA

Mreža RTC-a Italije Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

Trento
NOVARA VERONA
CERVIGNANO
TORINO Venezia
PADOVA
RIVALTA SCRIVIA Rovigo
PARMA BOLOGNA
Prato Ancona
LIVORNO Pescara
Orte
NAPOLI Bari

planirano Salerno
funkcioniše
Catania
Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 28
 OGISTIKA

Organizacija transporta Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Učesnici

ugovarač realizator prevoznik

pošiljalac transporta transporta pošiljalac

‡ Linijske veze, grupne pošiljke, ...

„ kompanija Kombiverkehr u Nemačkoj ima 250 linija
koje povezuju 50 terminala.
‡ Dokumentacija
„ u multimodalnom transportu postoji samo jedan
dokument koji pokriva sve vidove transporta –
Multimodal Transport Documents (MTD)

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 29

 OGISTIKA

Operateri – udruženja Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ U realizaciji transporta treba povezati više

učesnika, a time se bave različita udruženja i
organizacije:
„ Nacionalna železnička i transportna udruženja,
„ Specijalne firme u okviru udruženja: TRANSFRACHT,
INTERCONTAINER, INTERFRIGO
„ Multimodalni transportni operateri, MTO – Multimodal
Transport Operators, koji obuhvataju:
‡ špeditere,
‡ vozare,
‡ specijalizovana preduzeća davaoce usluge i
‡ lučke firme

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 30

 OGISTIKA

Operateri – udruženja Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Na međunarodnom nivou rad nacionalnih

društava koordinira Međunarodna unija
za eksploataciju drumsko železničkog
transporta (Union International Rail
Route – UIRR).

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 31

 OGISTIKA

Članice UIRR-a Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Adria Kombi - Slovenija ‡ Novatrans - Francuska

‡ Bohemiakombi - Češka ‡ Ökombi - Austraija
republika
‡ Polkombi - Poljska
‡ BTZ – Nemačka
‡ Portif - Portugalija
‡ Cemat - Italija
‡ Combiberia – Španija ‡ Rocombi – Rumunija
‡ Crokombi - Hrvatska ‡ Swe-Kombi – Švedska
‡ CTL Combined ‡ Kombi-Dan - Danska
Transport Ltd. – Velika ‡ KombiNor – Norveška
Britanija
‡ Trailstar - Holandija
‡ Hungarokombi –
Mađarska ‡ T.R.W. Transport
‡ Hupac – Švajcarska Route-Wagon - Belgija
‡ Kombiverkehr –
Nemačka
Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 32
Telematika OGISTIKA

(TELEkomunikacije + inforMATIKA) Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Mnoga rešenja su prisutna, imaju različite

nazive i različite funkcije (na primer: CIRR –
Computer Integrated Railroading, MDS –
Transmodal, ALI BABA, itd.).
‡ Sva rešenja idu u pravcu potpune integracije:
informacionih, upravljačkih, realizatorskih i
kontrolnih funkcija u globalnim logističkim
mrežama. Cilj je kompletni pregled toka
transporta od vrata do vrata.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 33

Telematika OGISTIKA

(TELEkomunikacije + inforMATIKA) Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ Sistem mora da omogući:

„ pojednostavljenje svih operacija,
„ poboljšanje proizvodnosti sistema,
„ optimizaciju procesa u terminalima,
„ upravljanje i kontrolu transportnih sistema
(kontejnerski park, vozni park, itd.)

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 34

 OGISTIKA

Strategije logistike Saobraćajni fakultet

Odsek za logistiku
INTERMODALNI
TRANSPORT 1

‡ JIT - Just In Time,

‡ MOB – Make Or Buy,
‡ Insourcing, Outsourcing
‡ 3PL – Third Party Logistics
‡ 4PL – Fourth Party Logistics

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta 35