Οπτικά φαινόμενα

(Ανάκλαση – Διάθλαση)

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 1
 Ανάκλαση του φωτός

Κατοπτρική ανάκλαση Διάχυση του φωτός

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 2
Ανάκλαση και διάθλαση του φωτός

νη γωνία θα=γωνία θr

πρ
ε

ο
θα θr μ

σπ
λώ

ίπ
Μέσο I κ

το
α
αν

υσ
διαχωριστική

α
επιφάνεια (επίπεδη)

διαθλ
Μέσο II
θb

ώμεν
γωνία θb<γωνία θα
η
Μέσο I οπτικά αραιότερο από το μέσο II

υI > υII
Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 3
Ανάκλαση και διάθλαση του φωτός

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 4
 Νόμοι της ανάκλασης
1. Η προσπίπτουσα ακτίνα, η
ανακλώµενη και η κάθετη στην
επιφάνεια στο σηµείο πρόσπτωσης,
βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο.

2. Η γωνία ανάκλασης θr, είναι ίση

µε τη γωνία πρόσπτωσης θα.
θr = θα

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 5
 Δείκτης διάθλασης

ταχύτητα φωτός στο κενό c

n = =
ταχύτητα φωτός στο μέσο υ

n ≥ 1

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 6
 Νόμοι της διάθλασης

1. Η προσπίπτουσα ακτίνα, η
διαθλώμενη και η κάθετη στη
διαχωριστική επιφάνεια των δύο
μέσων, στο σημείο πρόσπτωσης της
ακτίνας βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο.

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 7
2. Όταν το φως είναι µονοχρωματικό, ο
λόγος του ημίτονου της γωνίας
πρόσπτωσης (θα) προς το ημίτονο της
γωνίας διάθλασης (θb) είναι ίσος µε τον
αντίστροφο λόγο των δεικτών διάθλασης
των δύο μέσων.
ημθα nb
=
ημθb nα
(Νόμος του Snell)
Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 8
 λ1 λ2

Μέσο 1 οπτικά αραιότερο από μέσο 2

c1>c2
λ1>λ2
n1<n2
Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 9
Φαινόμενα που εξηγούνται
με τη διάθλαση

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 10
Φαινομενική ανύψωση αντικειμένου

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 11
“Σπασμένο” αντικείμενο

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 12
Πως βλέπει ένα ψάρι τον κόσμο έξω από το νε

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 13
Ατμοσφαιρική διάθλαση
φαινομενική
θέση αστέρα

πραγματική
θέση αστέρα
ατμόσφαιρα

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 14
Παραβολικές κεραίες

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 15
Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 16
Ολική εσωτερική ανάκλαση

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 17
 θα<θb θα=θcrit , θb=900 θα>θcrit
Διάθλαση Οριακή κατάσταση Ολική ανάκλαση
διάθλασης

θb μέσο b
θb=900 nb
θcrit θα>θcrit θα
θα

μέσο α
nα
na>nb

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 18
Ολική ανάκλαση

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 19
 Σχέση γωνιών ανάκλασης και διάθλασης

ημθb nα
Νόμος του Snell =
ημθα nb

nα
nα nb
>1
ημθb = ημθα  → ημθb > ημθα
nb
(θα ,θb οξείες γωνίες)
     → θb > θα
Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 20
Αν θb=900 τότε ημθb=1 και θα=θcrit

θcrit =οριακή ή κρίσιμη γωνία

nb
ημθcrit =
nα
Η σχέση ισχύει όταν η ακτινοβολία
πηγαίνει από οπτικά πυκνότερο σε
οπτικά αραιότερο μέσο (nα>nb)

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 21
Εφαρμογές ολικής ανάκλασης

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 22
Οπτικές ίνες

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 23
 Περισκόπιο υποβρυχίου
Το γυαλί έχει κρίσιμη γωνία θr = 41,10

450
450

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 24
Γιατί το διαμάντι λαμποκοπά στο φως;
Στο διαμάντι η κρίσιμη
γωνία είναι θc = 240.
Το μεγαλύτερο μέρος
του φωτός που μπαίνει
στο διαμάντι υφίσταται
ολική ανάκλαση στις
διάφορες έδρες του και
εξέρχεται από τις έδρες
σχεδόν κάθετα.

Μερκ. Παναγιωτόπουλος-Φυσικός 25