Stari traktor ispred Tehnikog muzeja u Zagrebu

Suvremeni traktor Valtra T213 Versu

DIZEL MOTORI

Najekonominiji pogonski strojevi
koji se upotrebljavaju za pogon
vozilaod cestovnih vozila,
privrednih vozila, radnih
strojeva
Veliki brodski motor Sulzer RTA96-C

- 14-cilindrini dizel motor
- teak 2300 tona
- dugaak 27 i visok 13 metara
- 109.000 konjskih snaga

- 1892. patentirao motor SUI - visoka kompresija
goriva prije ubrizgavanja u cilindar

- Prototip je izgraen u tvornici MAN 1897. godine

- nije potrebna iskra za iniciranje eksplozije

- Diesel kao gorivo za svoj motor preferirao ugljenu
prainu ili biljno ulje, kao gorivo se udomailo dizel
gorivo koje je jeftinija frakcija nafte od benzina.
Usisni ventil Ispuni ventil
Usisni kanal Ispuni kanal
Klip s
brtvenim
prstenovima
Klipnjaa
Koljenasto
vratilo
(radilica)
Brtva glave
motora
Letei
leaj
Glavni leaj
Cilindar
SASTAVNI DIJELOVI DIESEL MOTORA
Brizgaljka
Radni i kompresijski volumen
Kompresijski
volumen
Radni
volumen
Najvii poloaj klipa
Gornja mrtva toka (GMT)
Najnii poloaj klipa
Donja mrtva toka (DMT)
+
=
Ukupni
volumen
PRINCIP RADA
ETVEROTAKTNOG DIZEL MOTORA
I takt USIS
- klip se giba od GMT do DMT
- usisni ventil otvoren (UVO), a ispuni
zatvoren (IVZ)
- prostor (volumen) iznad klipa se poveava, a
smanjuje se tlak te se u cilindru javlja podtlak
- dolazi do usisavanja ISTOG ZRAKA
- koliina usisanog zraka je do dva puta vea
od maksimalno potrebne koliine za izgaranje
goriva
II takt KOMPRESIJA
- svi ventili zatvoreni - klip se giba od DMT do
GMT
- dolazi do smanjenja volumena i poveanja
tlaka (30 do 55 bar)
- porast temperature zraka 700 do 900C
- pri kraju kompresije posebnim se
visokotlanim ureajem vri ubrizgavanje
goriva u cilindar tlakom od 90 do 2000 bar
- stupanj kompresije 14:1 do 24:1
- gorivo se raspri u finu maglicu, zagrijava,
isparava, mijea sa zrakom i samozapaljuje te
izgara pri temperaturi 2000 do 2500C i tlaku
60 do 120 bar
III takt EKSPANZIJA
- svi ventili zatvoreni
- klip se uslijed izgaranja goriva giba od GMT
do DMT (jedini RADNI takt)
- plinovi izgaranja se ire (ekspandiraju) i
potiskuju klip prema DMT
- tlak na kraju ekspanzije 4 do 6 bar
IV takt ISPUH
- ispuni ventil otvoren (IVO)
- klip se giba od DMT do GMT
- gibanjem prema GMT klip svojim elom
istiskuje plinove izgaranja
kroz ispuni ventil
- temperatura na kraju ekspanzije 550 do 750C
4 takta dizel motora
TEORETSKI DIZEL (Sabathe)
PROCES, idealni p-V dijagram
STVARNI DIZEL PROCES,
indikatorski p-V dijagram
Uo: UVO 0-25 prije GMT
Uz: UVZ 30-70 poslije DMT
Io: IVO 40-50 prije DMT
Iz: IVZ 5-30 poslije GMT
Ubrizgavanje:
- poetak: 3-30 prije GMT
- kraj: 20-30 poslije GMT

pmax: 15-20 poslije GMT i traje
do 50-60 poslije GMT
RAZVODNI DIJAGRAM DIZEL MOTORA