1

1
Smjer:
Menadment informacioni
sistemi
Koritenje IT za postizanje
konkurentske prednosti
Ass. Tarik Zaimovi
2
Dva elementa kreiranja vrijednosti
kompanije na tritu
potroaeva percepcija korisnosti samog
prozvoda ili usluge
cijene koje potroa plaa za tu korisnost
P
B
V =
Potroa
Consumer
Kompanija
Company
Konkurent
Competitor
Koncept 3C
2
3
Zato IS
Konkurentsko poslovno okruenje
Industrije postaju konkurentnije, ulazne barijere se sniavaju i
tehnoloka unapreene mjenjaju strukutru industrija u cjelosti
Pojava globalne ekonomije
Glabalna trita, korporacije i ponuda mjenjaju pristup ka
korisniku, ali i pristup korisnika prema proizvodu i usluzi
Transformacija industrijskih ekonomija
Ekonomije iz ekonomija baziranih na industriji, prelaze u
industrije bazirane na znanju, informacijama i uslugama
Transformacija poduzetnitva
Kompanije se strukturalno mjenjaju, gube strogu hijerarhiju i
postaju vie oslonjene na univerzalnog menadera koji svoj rad
baziran na znanju i pravovremenoj informaciji
4
Kako IT transformiu organizacije
Dostupnost: svako u organizaciji, ak i vii rukovodioci, imaju pristup
informacijama i znanju; radni procesi mogu biti automatizovani, i svoj doprinos
mogu dati svi, i sa udaljenih lokacija. Organizacijski trokovi opadaju kako se
radni trokovi sele iz forme papira u oblik digitalne slike, dokumenta I glasa.
Grafika suelja
Virtualne organizacije: rad vie nije vezan uz geografsku lokaciju. Znanje i
informacije mogu biti poslane gdje god su potrebne, i bilo kada. Rad postaje
prenosiv. Organizacijski trokovi opadaju, budui da nekretnine postaju manje
vane za poslovanje.
Prenosiva obrada
podataka
Osposobljenost : pojedinci i radne grupe sada posjeduju znanje i informacije za
djelovanje; redizajnirani su poslovni procesi; opadaju trokovi upravljanja.
Smanjuje se stupanj hijerarhije i centralizacije.
Distribuirana obrada
podataka
Saradnja i timski rad: organizacija rada moe se koordinirati i van granica
odjeljenja; javlja se orijentacija na potroaa i proizvod; rasute operativne
jedinice postaju dominirajue radne grupe; trokovi upravljanja opadaju;
mijenjaju se poslovni procesi.
Mreni odnosi u
preduzeu
Meunarodna podjela rada: aktivnosti firme vie nisu odreene lokacijom; proiren
je globalni doseg firmi; opadaju trokovi globalne koordinacije. Opadaju
trokovi transakcija.
Globalne mree
Organizaci ona promjena
Informaciona
tehnologija
3
5
ta je to IS
Informacioni sistem prikuplja, transformie i prenosi
informacije u organizaciji.
IS moe bit ili kompjuterski baziran ili manuelni.
Kompjuterski baziran informacioni sistem se moe
definisati kao sistem koji koristi kompjuterski hardver, softver,
personal, procedure i resurse podataka da bi prikupio,
transormisao i prenosio informacije u organizaciji.
KBIS je socio-tehniki sistem.
6
Poslovna
persektiva IS
4
7
Poto menaderi ne mogu absorbirati sve informacije koje
mogu proizvesti informacioni sistemi, zato oni koji razvijaju
sistem moraju odluiti
(1) koje informacije menadment eli, i
(2) koje informacije menadment treba.
Mora se identificirati:
(1) koje odluke se moraju donijeti,
(2) ko ih treba napraviti, i
(3) kada, gdje, i kako one treba da se donesu u organizaciji.
Informacija bi trebala da bude:
(1) Blagovremena.
(2) Tana.
(3) Potpuna.
(4) Koncizna.
ta se oekuje od KBIS
8
Integralni informacioni sistem mora omoguiti protok
informacija horizontalno po funkcijama i vertikalno po
nivoima upravljanja
DIREKTOR
Marketing Proizvodnja Razvoj Finansije
Vii menadment
Srednji
menadment
Nii menadment i operativa
5
9
Za razliite nivoe menadmenta razvijaju se razliiti tipovi
informacionih sistema
Nii menadment i
operativno poslovanje
OIS - Operations Information
System Operacioni
informacioni sistem
Srednji
menadment
MIS - Management Information
System - Menadment informacioni
sistem
Vii
menadment
DSS - Decision Support System
Sistem za podrku odluivanju
10
Nivoi informacionih zahtjeva menadmenta
6
11
Operacioni informacioni sistem, podrka niem
menadmentu i operativnom poslovanju
Mogue je susresti i sljedee termine:
OIS - Operations Information System
TPS - Transaction Processing System
EDP - Electronic Data Processing
U sutini, neophodno je zabiljeiti
odreenu transakciju.
12
Operacioni informacioni sistem, podrka niem
menadmentu i operativnom poslovanju
PRIMJER:
U okviru Bankarskog poslovnja veina svakodnevnih
transakcija je automatizovana i u radu se koriste
kompjuterski bazirane IS. Svo altersko poslovanje, rad sa
komitentima, rad sa raunima komitenata, te transakcije u
domaem i meunarodnom platnom prometu (SWIFT) su
bazirane na snanim i uglavnom integralnim IS.
Svo poslovanje koje se obavi putem KBIS mora se
evidentirati i u to poslovanje mora se koristiti neki oblik IS.
Ovaj tip IS naziva se TSP i predstavlja naee vien
najfrekvantnije koriten oblik IS.
7
13
Informacioni sistemi proizvodne firme
14
Menadment informacioni sistem, podrka srednjem
menadmentu rukovodioci odjela, manjih slubi
Poslovi kao npr.:
operativno planiranje
kontrola
izvjetavanje (predefinisano i nefleksibilno)
U sutini, neophodno je osigurati pravovremeno
donoenje operativnih odluka, te dinaminu i
permanentnu kontrolu.
8
15
PRIMJER:
Rukovodioci odjela u bankama imaju snanu potrebu za
permanentnim uvodom i kontrolom svih aktivnosti koje se deavaju
u okviru TPS IS. Odnosno, moraju biti u stanju imati integralni
pregled svih obavljenih transakcija u odreenom vremenskom
intervalu, ukupnu promjenu stanja u okviru poslovanje tog odjela
(npr. mikro krediti), te biti u stranju da to stanje uporede sa
stanjem iz nekog prethodnog perioda.
Takoer, KBIS MIS nivoa im mora pruiti dovoljno djelimino
pripremljnih informacija neophodnih za donoenje operativnih
odluka, kao i redovno izvjetavanje menadmenta vieg nivo.
Ovo izvjetavnje je praktino ulaz za naredni nivo KBIS, za sistem
podrke odluivanju.
Menadment informacioni sistem, podrka srednjem
menadmentu rukovodioci odjela, manjih slubi
16
Veze KBIS i uloga MIS-a
9
17
Nekoliko kljunih karakteristika:
podrka stratekom planiranju
nudi visoko-sintetike podatke
visok nivo interaktivnosti
raznolikost izvjetaja
U sutini, neophodno je omoguiti viem menadmentu
da donosi pravovremene i bazirane-na-znanju
strateko/operativne odluke koje u kratkom i srednjem
roku u cjelosti determinitu rad i aktivnosti kompanije.
naglaena fleksibilnost
prilagodljivost raznolikosti
problema
te brz odziv
Sistem za podrku odluivanju, podrka viem
menadmentu rukovodioci sektora
18
Primjeri iz prakse
Mercedes razvojni IS:
direktno povezuje centralni ured za razvoj proizvoda sa
proizvoaima pojedinih djelova (kontrolna tabla, amortizeri, itd.)
inenjeri i projektanti zajedniki rade na razvoju proizvoda
ovo osigurava da dobiveni proizvod u cjelosti odgovarati zahtjevima
koji se pred njega postavljaju
a ovo pak daje Mercedesu neophodnu konkurentsku prednost na
tritu automobila
General Electric menadment IS:
osigurava vezu izmeu razliitih nivoa menadment
hijerarhije po vertikali unutar jednog dijela GE (npr.
NBS TV mree)
kao i veze na ekspertnoj razini na nivou cjelokupune
korporacije
10
19
Koncept
DSS-a
20
Komponente
ekspertnog
sistema
11
21
Za razliite nivoe menadmenta razvijaju se razliiti tipovi
informacionih sistema
Nii menadment i
operativno poslovanje
OIS - Operations Information
System Operacioni
informacioni sistem
Srednji
menadment
MIS - Management Information
System - Menadment informacioni
sistem
Vii
menadment
DSS - Decision Support System
Sistem za podrku odluivanju
22
Pogled na okruenje
10X
Substituti
Mogunost da se cjelokupno
poslovnje (biznis) moe voditi
drugaije
Industriski
faktori
Strategija,
struktura i
rivalstvo
Uslovi
potranje
Uloga Vlade
anse
Vezane i industrije
podrke
12
23
Naela kreiranja i odranja konkurentskih
prednosti
Prvo
Usklaenost konkurentskih prednosti sa stratekom
sposobnou
Neophodno je uskladiti svoje mogunosti sa svojim
eljama
Drugo
Usklaenost konkurentskih prednosti sa uticajem iz okoline
Uoiti sve svoje prednosti i nedostatke, te anse i
prijetnje koje dolaze iz okruenja
Tree
Opstanak
Neophodno je imat barem jednu temeljnu
konkurentsku prednost da bi se na tritu opstalo
24
Naela kreiranja i odranja konkurentskih
prednosti
etvrto
Poznavanje konkurenata
Neophodno je pozanvati konkurenta, njegove
prednosti, ali i nedostatke, te u trinoj utakmici
nedopustiti da trite za svojom konkurencijom
Peto
Mogunosti kompanije
Uvidjeti ta su to dodatni, alternativni parametri koji
mogu uticati na izgradnju bolje konkurentsk pozicije
(distributivna mrea, post-prodajni servis, itd.)
esto
Konzistentnost
Usklaivanje svojih prioriteta sa kupevim, odnosno sa
znaajem koji im pridaju kupci (u IT od tehnoloki
voene do post-prodajne usluge)
13
25
Naela kreiranja i odranja konkurentskih
prednosti
Sedmo
Percepcija kupca
Informisati kupca o dodatnoj vijednosti koji dobija
u proizvodu ili usluzi
Osmo
Odrivost na dugi rok
Voditi rauna da su kratkorone odluke u skladu
sa dugoronom strategijom i to je najvanije da
je cijelina poslovanja drive na dugi rok
26
Analiza okruenja
Analiza konkurentske pozicije kompanije - SWOT
Priroda okoline u kojoj se kompanija nalazi
Analiza konkurentske okoline M. Porter, model pet
sila
Proirena analiza konkurentske okoline A. Grove
model est sila
Uticaji iz okruenja M. Porter, model dijamanta
14
27
Analiza okruenja
Analiza konkurentske pozicije kompanije - SWOT
28
Analiza okruenja
Priroda okoline u kojoj se kompanija nalazi
Statina
Dinamina
Jednostavna
Kompleksna
Visoko-profitna
Nisko-profitna
Nisko-rizina
Visoko-rizina
15
29
Analiza okruenja
Analiza konkuretnske
okoline M. Porter,
model pet sila
30
Analiza okruenja
Proirena analiza konkurentske okoline A. Grove, model
est sila
10X
Substituti Mogunost da se cjelokupno
poslovnje (biznis) moe voditi
drugaije
16
31
Analiza okruenja
Uticaji iz okruenja M.
Porter, model dijamanta
Industriski
faktori
Strategija,
struktura i
rivalstvo
Uslovi
potranje
Uloga Vlade
anse
Vezane i industrije
podrke
32
IT Factors in
Sarajevo canton
Factor of production
position necessary to
compete in IT
industry
Strategy, Structure, and
Rivalry in IT cluster
The conditions that defines how
companies are created,
organized, managed and the
nature of domestic rivalry
IT Demand in
Sarajevo canton
Sarajevo canton
demand nature for IT
products and
services
For:
Firm strategies based on know-how
Dominated by private firms
Strong inter-sector rivalry
Strong and dynamic alignment of
strategy and structure within industry
competitors
Against:
Not-sustained investment policy
Small individual company influence
and strength
Unwillingness for cooperation and
partnership
For:
Low cost labor for EU standards
Educated and skilled labor-force
Equipment at the 90 level
Good telecommunication systems
Low industry entrance barrier
Against:
High cost of capital
Weak banking and financing industries
Physiological factor of industry-jump
Low and undeveloped industry ethics
For:
High domestic demand
Industry-jump and the lack of modern
necessary IT equipment
The willingness and the necessity to
follow the Europe and the World IT
trends
Against:
Low capital recourses
Undeveloped business ethics
Overall economics situation in the
post-war country
Unresolved political situation
For:
Effective education
The fact that IT related supporting
industry doesnt have to be
geographically in the same region
Small capital need for establishment of
the relations with possible supporting
industries
Government role:
Legal framework for venture capital funds
in place
Tax breaks
Openness for FDI
Aggregate demand creation
Create policy that will promote industry
cluster and innovation process
To support all of the industry clusters and by
this providing the possibility for the
development of the related industry support
Chance:
Advantage of the "zero barrier" situation
Low capital needs for entrance in the
industry
Nonexistence of the defined customer
needs
Nonexistence of the "big" players
Necessity for "technology switch"
Will and need to catch-up with Europe and
the rest of the World
IT Related industries
The existence of supplier and
related industries that are
internationally competitive in
Sarjevo canton
Against:
Non-existence of any home related
industries
Long time needed to create related
supporting industry
Assigment of the financial priority
elsewhere
17
33
Pogled na strategiju
SIP
Kompanija ostvariju
nove uspjehe
Kompanija
propada
10X
Rezultat
Ulaganje
Novoroene
Brzi rast
Zrelost i opadjui prinosi
Rezultat
Ulaganje
Starije i/ili
tehnologije
sa loijom
performansom
Jaz
Novije i ili
tehnologije
sa boljom
performanso
m
Strateka ciljna grupa
Dobavljai Kupci Konkurencija/rivali
Povjerenje / Strateka orijentacija
Diferencijacija Cijena Inovacija Rast Alijansa
Metod
Ofanzivni Defanzivni
Pravac / Disperzija organizacionog sistema
Koristiti Pruati
Provoenje

A
v
io
k
o
m
p
a
n
ija
34
Strateka take infleksije
SIP
Kompanija
ostvariju nove
uspjehe
Kompanija
propada
10X
18
35
Efiksnost kroz koritenje interorganizacijskih sistema
70 % ulaza su izlazi drugog kompjutera
direktne veze smanjuju trokove
poveavaju brzinu
osiguravaju veu sigurnost realizacije
Efektivnost kroz koritenje interorganizacijskih sistema
proirivanje aktivnosti koje je mogue realizovati kroz IT bazirane
sisteme
win-win situacije za partnerske kompanije
Kako IT redefiniu konkurentske
sposobnosti
American Hospital
Supplay
Wal-Mart
Procter&Gamble
36
Konkurentske prednosti kroz bolji sistem odnosa sa
kupcima
Mi stojim na raspolaganju!
Vi nas interesujete!
Mi emo sigurno odgovoriti!
Moete raunati na nas!
Mi elimo za zaradimo vae povjerejne i potovanje!
Kako IT redefiniu konkurentske
sposobnosti
DHL
19
37
Konkurentske prednosti kroz strateke alijanse
biti bolji od konkurenta
nije vie kompanija vs. kompanija
danas je to proirena kompanija vs. proirena kompanija
osiguravanje bolje pozicije na udaljenim tritima
bolja pozicija na lokalnom tritu
ubrazanje razvoja ovih proizvoda
znaajno mjenjanje strukture cijene kotanja proizvoda
Kako IT redefiniu konkurentske
sposobnosti
Boeing 777
38
Tehnoloko previanje je vjetina utvrivanja pravca i uticaja
novih tehnologija na kreiranje i odranje konkurentske prednosti.
S-kriva je grafikon koji pokazuje vezu izmeu vremena i rezultata,
uz pretpostavku neophodnih ulaganja u poboljanje proizvoda ili
procesa.
Tehnoloka predvianje: S-kriva
20
39
Tehnoloka predvianje: S-kriva
40
Tehnoloka predvianje: S-kriva
21
41
Tehnoloka predvianje: S-kriva
Pri:
Ts stara/prethodna tehnologija
Tn nova tehnologija
tso trenutak uvoenje stare tehnologije
rso prvi rezultat primjene stare tehnologije
ru = rno - prvi rezultat koji se dobije pri
uvoenju nove tehnologije
rs-max maksimalan rezultat koji se postie
starom tehnologijom
ts1 prva taka prevoja stare tehnologije
ts2 druga taka prevoja stare tehnologije
ts3 trea taka prevoja stare tehnologije
ts-max vremenski trenutak kada stara
tehnologija dostie svoj tehnoloki maksimumu
tno proizvoljni trenutak uvoenje nove
tehnologije
a funkcijski jaz, period adaptacije
period tehnolokog maksimuma stare
tehnologije
Funkcijski jaz:
a = rmax - ru
Vrijeme uvoenje:
f2(ts-max tu + tno) = rs-max
42
Menader mora odluiti kako da napadne konkurenata koji pokuava
da stvori ovaj jaz ili kako e braniti svoj jaz.
Veoma je vano razmjeti gdje se vaa tehnologija nalazi, odnosno da
li ste na poetku, sredini ili na kraju s-krive.
Neke od karakteristika ovog stanja:
Poveava se nekonformnost kod produktivnosti sistemskih dizajnera
Razvojni trokovi se poveavaju a kanjenja su sve ea
Inovacije i creativnost nestaje
Neharmoniziranost i nizak moral meu razvojnim osobljem
Cjelovita pobiljanje su rijetka
Promjene u menadmentu nemaju nikakvog efekta
Mali konkurenti u specijalistikim trinim niama, ili konkurenti koje
smo jednostavno smatrali slabim, uspjevaju sa radikalnim pristupima za
koje su svi tvrdili da ne rade.
Tehnoloka predvianje: S-kriva
22
43
1996, 60% udjela na tritu potroakih filmova
1990 donose flash memorije
poboljanje kvaliteta digitalnih imida (bolja rezolucija, manje
memorije, vea brzina obrade)
CCD standardi i nove tehnike digitale kompresije
Odgovor na kratki rok
Web server preko kojeg su korisnici mogli podii svoje fotografije u
elektronskoj formi
Odgovor na dugi rok, maj 1998
Partnerstvo sa Intelom i Motorolom na razvoju bolje flash
memorije i brih, vie prilagoenih, procesora
3,5 ina flopi kao digitalni film
Partnerstvo sa Microsoftom, Hawlet-Pacardom, Adobe na izradi
boljeg programa i kvalitetnijeg naina tampe
PRIMJER, Eastman Kodak i digitalna fotografija:
44
Strategic Opinion Generator
Strateka ciljna grupa
Dobavljai Kupci Konkurencija/rivali
Povjerenje / Strateka orijentacija
Diferencijacija Cijena Inovacija Rast Alijansa
Metod
Ofanzivni Defanzivni
Pravac / Disperzija organizacionog sistema
Koristiti Pruati
Provoenje
Konkurencija
GM, Projekat, Saturn
Kupci
Federal Expres, Projekta
none isporuke
Dobavljai
Nove tehnologije kao EDI
Razraen Porterov model.
Birati izmeu strategije "biti
prvi sa novim proizvodom" ili
strategije "uvijek drugi.
Oba sluaju u sebi nude i
prednosti i rizike.
Koristiti - cjelina
organizacijskog sistema koristi
se interno, odnosno samo za
svoje potrebe
Pruati - dopustiti kupcima
koritenje ovog sistema.
Primjer: rezervacija Avio karata
23
45
Strategic Opinion Generator
Strateka ciljna grupa
Dobavljai Kupci Konkurencija/rivali
Povjerenje / Strateka orijentacija
Diferencijacija Cijena Inovacija Rast Alijansa
Metod
Ofanzivni Defanzivni
Pravac / Disperzija organizacionog sistema
Koristiti Pruati
Provoenje

A
v
i
o

k
o
m
p
a
n
i
j
a
46
Internet i konkurentske prednosti
CNN.com MSNBC.com
Marketwatch.com
Pointcast.com
Genera Electric CISCO
Systems Intel
Internet
On-line vijesti,
izvjestaji, itd.
Odnosi sa kupcima,
narudbe, nabavke,
logistiki istemi, itd.
Infrastruktura
Manadment
ljudskim
resurskima

Tehnoloki
razvoj

AKTIVNOSTI
PODRKE
Nabavka
PRIMARNE
AKTIVNOSTI
Ulazna
logistika
Operacije
Izlatna
logistika
Marketing /
prodaja
Servis


Infrastruktura
Manadment
ljudskim
resurskima

Tehnoloki
razvoj

AKTIVNOSTI
PODRKE
Nabavka
PRIMARNE
AKTIVNOSTI
Ulazna
logistika
Operacije
Izlatna
logistika
Marketing /
prodaja
Servis


24
47
Sve vie kupaca koristi Internet kao on-line izvor
informacija, te sve su ee kupovine (za sada dodue
malih proizvoda) koje se obavljaju putem Interneta.
Sve ovo primorava kompanije da ozbiljno preispitaju
osnovicu svoje konkurentske prednosti i naina na koji e
Internet uticati na njihovu kompaniju.
CNN.com
MSNBC.com
Marketwatch.com
Pointcast.com
Genera Electric
CISCO Systems
Intel
Internet
On-line vijesti,
izvjestaji, itd.
Odnosi sa kupcima,
narudbe, nabavke,
logistiki istemi, itd.
48
Internet
Internet kao novi kanal distribucije:
Informacija o proizvodu / usluzi
Naina dolaska do proizvoda / usluge
Te kao mediji svakodnevne komunikacije za veinu
kompanija danas u svijetu:
od proste E-mail komunikacije,
sve do kompeksnih mrea koje uvezuje odvojene djelove
iste, ili razliite, kompanije radi rada na zajednikim
projektima (npr. istraivake veze sa dobavljaima Ford
kompanije)
25
49
Internet
Kljuni aspekti uticaja Internet na izgradnju kompetitivne
pozicije su:
Kompresija lanca vrijednosti
Virtuelne veze sa dobavljaima
Mjenjanje kompetitivne dinamike kompanije
50
Kompresija lanca vrijednosti
direktne veze sa bilo kim bilo gdje
direktna veza sa dobavljaima
ciklus uenja postaje krai
ciklus nastanka prozvoda/usluge postaje krai
Web moe, bez velikih ulagajna, zamjeniti prodajno osoblja
Kljuni uticaji Internet-a na konkurentske
prednosti
Infrastruktura
Manadment
ljudskim
resurskima

Tehnoloki
razvoj

AKTIVNOSTI
PODRKE
Nabavka
PRIMARNE
AKTIVNOSTI
Ulazna
logistika
Operacije
Izlatna
logistika
Marketing /
prodaja
Servis


Infrastruktura
Manadment
ljudskim
resurskima

Tehnoloki
razvoj

AKTIVNOSTI
PODRKE
Nabavka
PRIMARNE
AKTIVNOSTI
Ulazna
logistika
Operacije
Izlatna
logistika
Marketing /
prodaja
Servis


26
51
Virtuelni lanci dostave
direktne veze sa dobavljaima, naruito sa onima iji
su proizvodi osnovni komplementarni dio naeg
proizoda npr. Mercedes ima Internet bazirani sistem za
zajedniki rad na dizajnu i projektovanju dijelova za
automobile
ovo skrauje vrijeme pripremih radnji i omoguava
veu inovacijsku dinamiku
Kljuni uticaji Internet-a na konkurentske
prednosti
52
Kompetitivna dinamika
mjenjanje cjelokupnog pristupa poslovanju
PRIMJERI:
Amozon.com vs. Barnes&Noble
UPS and Federal Experss
Charles Schwab, brokerska kua
1996, 0 US $ od on-line trgovine
2000, 5 milijardi US $ od on-line trgovine
danas 30% udjela na tritu
Kljuni uticaji Internet-a na konkurentske
prednosti
27
53
Aksiomi Internet baziranog uspjeha
1. Neefikasne dobavljae mree su u opasnosti
2. Prvopridole kompanije profitiraju kroz
ekonomiju obima
3. Novi sistemi skladitenja
4. Definisanje novih sistema distribucije
5. Koristiti znanja kupaca za marketing analizu
54
Mogu li IT podii barijere ulaska u industriju?
Mogu li IT uticati da se podigne visina trokova
prelaska?
Mogu li IT promjeniti temelj konkurentnosti?
Mogu li IT promjeniti odnos sila u relacijama prema
dobavljaima?
Mogu li IT generisati nove proizvode?
Nekoliko pitanja / odgovora
28
55
Mogu li IT podii barijere ulaska u industriju?
DA !
Samo investiranje u nove tehnologije podie barijere ulasa u
datu industriju.
IT permanentno utiu na dalje podizanje konkurentskih
sposobnosti kompanije, te na taj nain ima trajni uticaj na
ulazne barijere.
Nova investiranja u IT nisu velika, a mogu znaajno popraviti
konkurentsku poziciju kompanije.
PRIMJER: CAD/CAM, kompjuterski podran sistem dizajna i
proizvodnje proizvoda, AB Technics, proizvodnja mrenih
reckova
Nekoliko pitanja / odgovora
56
Mogu li IT uticati da se podigne visina trokova prelaska?
DA!
Mogunosti koje prua IT esto uzrokuju da je kupac
nespreman promijeniti dobavljaa.
Investicija koju kupac uloi se mora vratiti.
Nove tehnologije omoguavaju da kupac nije svjestan kvara na
ureaju / maini.
PRIMJER: GE CT medicinski skeneri, itd.
Nekoliko pitanja / odgovora
29
57
Mogu li IT promjeniti temelj konkurentnosti?
DA!
IT omoguuje efikasno i efektivno smanjenje trokova u
mnogim segmentima poslovanja, te u prinicipu znaajno podiu
produktivnost kompanije.
Zatim, omoguavaju kompaniji da u svojoj paleti aktivnosti
dodaju neke nove usluge, te na taj nain od cjenovne
konkurencije preu na diferencijaciju.
PRIMJER: Umjesto obaranje cijene, ponuditi bolju uslugu, pred
i post-prodajni servis, hot-line za kupce, itd.
Nekoliko pitanja / odgovora
58
Mogu li IT promjeniti odnos sila u relacijama prema
dobavljaima?
DA!
Preskakanje jedne stepenice u odnosima.
Direktne veze.
Ogromne mogunosti za Just-in-time proizvodnju u mnogim
industrijama gdje to prije nije bilo mogue.
PRIMJER: Internet bazirani sistem rezervacije avio-karata,
elektronske billboards za on-line prikupljanje najboljih
ponuda, automatizirani inventarni sistemi, itd.
Nekoliko pitanja / odgovora
30
59
Mogu li IT generisati nove proizvode?
Nekoliko pitanja / odgovora
DA!
Bolji,
bri,
jednostavniji put do proizvoda.
Kreirati potpuno nove strategijske postavke.
PRIMJER: Nashbar, kompanija koja se bavi prodajom kataloga i
sportske opreme je svoj software za kataloge poela prodavati
ne-direktnim konkurentima. American Airlines, od prodaje i
prava koritenje software za rezervacije karata (SABRE)
zarauje vie nego od prevoza putnika.1
60
Automatizovanje donoenja odluka
Podrka kod donoenja kompleksnih odluka
Uveavaje znanja
Centralizacija podataka, decentralizacija
donoenja odluka
Na kraju:
IT i podizanje efektivnosti donoenje odluka
31
61
Smanjivanje nereda i informacijskog preoptereenja
Bolja komunikacija meu djelovima organizacije
Ubrzanja poslovnih procesa
Podizanje fleksibilnosti oragnizacije
Zadovoljenje zahtjeva kupaca - poboljanje proizvoda
i / ili usluga
Bolji odnos prema okolini
Na kraju:
IT i podizajne organizacijske sposobnosti
62
Ne-IT elementi izgradnje
konkurentske prednosti
Kompentencija strunost kompanije
Uoljivi kvalitet
Inovacije
Menadment promjena
Globalizacija
32
63
Uoljivi kvalitet
Razlikujemo dva temeljna pristupa unaprijeenju
kvaliteta:
Total Quality Management programi
Reinenjering poslovnog procesa
MOTOROLA
(i) kvalitet
(ii) inovacije
(iii) superiorniji proizvodni proces
64
Uoljivi kvalitet - TQM
Principi kvaliteta:
Konfornost
Funkcionalnost
Pouzdanost
Izdrljivost
Popravljivost
Estetika
Prihvatljivost od strane kupaca
Demingova dva principa
podizanja kvaliteta:
SPC (Statistical Process Control)
Kontinuirani treninig osoblja
TQM je nain ivljenja, to
je kontinuiran proces, a
ne neto to ima kraj.
33
65
Uoljivi kvalitet - reinenjering
Faktori reinenjeringa
Krai ivotni ciklus proizvoda
Intenzitet informacija
Skriveni trokovi neefikasnosti
Aspekti reinenjering procesa:
Definisanje svrhe i potreba
Organizovanje oko rezultata
Povezivanje sa dobavljaima i kupcima
66
Inovacije
Karakteristike inovacije
Kontinuitet
Brzina
Temeljni princip
Kultivisanje inovacijskog procesa,
stvaranje kulture kreativnosti
34
67
Manadment promjena
Dva su bazna strateka opredjeljenja:
Stabilnost
Menadement promjena
Odrati stabilnu poziciju po svaku cijenu
Biti kompanija koja uiva u promjenama
68
Menadment promjena
Osnovne kategorije promjene u okruenju:
Nove tehnologije
Novi kanali distribucije
Pomjeranja ekonomskih varijabli
Promjene u vezanim industrijama
Promjena u zakonskoj regulativi
35
69
Menadment promjena
Mogui odgovori:
Prosperitet
Odbrana
Ubiranje plodova
- Traenje novog izvora kompetitivne prednosti
- Usmjeriti R&D u pravcu nove tehnologije
- Savladati nove proizvodne procese
- Nauiti kako dizajnirati i promovisati novi
proizvod
- Ouvanje trenutnog kvaliteta poslovanja
- Sniavanje cijena trenutnih proizvoda
- Intenziviranje promocije trenutnih proizvoda
- Intenzivirati R&D trenutnih proizvoda - Polagano razbijanje kompanije
- Poveanje cijena trenutnih proizvoda
- Smanjenje trokova na R&D, promociju i
odravanje opreme trenutnih proizvoda
70
Globalizacija
Faktori koji ubrzavaju i stimuliu procesa globalizacije:
Fokusiranje karakteristika panje kupaca
Rast trokova za R&D
Pritisak na smanjanje cijene kotanje proizvoda i
ekonomiju obima
Vladina politika podrke globalizaciji
Smanjajne trokova industrijskih faktora
Novi distributivni kanali
Smanjenje trokova transporta, komunikacije i
skladitenja
36
71
Globalizacija
Neophodne aktivnosti za ujednaavanje svoga pristupa
globalnom tritu:
Standardizacija proizvoda
Locirati fabrike tako da se maksimizira njihova
iskoristivost na vie lokalnih trita
Izravnavanje tehnolokog nivo
Marketing pristup na svjetskom nivou
Trino takmienje kroz prenos znanja i iskustava
72
Smjer:
Menadment informacioni
sistemi
Koritenje IT za postizanje
konkurentske prednosti
Ass. Tarik Zaimovi