Shri Abhinandannath Vidhan (VGM-442)

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.
442
ISBN-978-93-84003-51-7
eer DeefYeveboveveeLe
efJeOeeve
-jeefe$eerpewve meceepe keer meJeexe meeOJeer,
oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele
Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

Fme evLeceeuee ceW efoiecyej pewve Dee<e&ceeie& kee hees<eCe kejves Jeeues efnvoer,
mebmke=le, eeke=le, keVe[, Debespeer, iegpejeleer, ceje"er Deeefo Yee<eeDeeW
kes veee, efmeevle, DeOeelce, Yetieesue-Keieesue, JeekejCe Deeefo
efJe<eeeW hej ueIeg SJeb Je=nod ebLeeW kee cetue SJeb DevegJeeo meefnle
ekeeMeve neslee nw~ mecee-mecee hej Oeeefce&ke
ueeskeesheeesieer ueIeg hegefmlekeeSB Yeer
ekeeefMele nesleer jnleer nQ~
-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-
eer %eeveceleer ceeleepeer
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer
hetpe Deeefe&kee eer jlveceleer ceeleepeer kes

pevceMeleeefyo ceneslmeJe Je<e& (2014-2015) kes Devleie&le ekeeefMele
(oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-: ceeie&oMe&ve :-
e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

(heerSe.[er. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-: efveoxMeke SJeb mecheeoke:-
kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer
-ekeeMeke-
-: eyebOe mecheeoke :-
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.heesve veb.- (01233) 280184, 280994
peerJeve ekeeMe pewve
Website : www.jambudweep.org www.encyclopediaofjainism.com

E-mail : jambudweeptirth@gmail.com
Facebook : jaintirthjambudweep
meJee&eOf ekeej ekeeMekeeOeerve
eLece mebmkejCe
1100 eefleeeB
Jeerj efve. meb. 2541, ceieefmej Meg. <eer

27 veJecyej 2014
cetue
20/-.
kecheesepf ebie - %eeveceleer vesJeke&

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.
( iii )
( iv )
mecheeokeere
emleeJevee
kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

Deeeee& eer kegvokegvoosJe efJejefele eJeevemeej ebLeevegmeej eeCeer kes MegYe,
DeMegYe heefjCeece ner Gmes leoveghe heue keer eeefhle kejeles nQ Deewj peerJe kes pevce
pevceevlej ceW mebefele hegCe kes heuemJehe ner peerJe MegYe heefjCeece eje efpeveOece& SJeb
efpeveJeeCeer kees megveves kee meeOeve eehle kejlee nw efpememes Gmekee mecee MegYeesheeesie
ceW Jeleerle neslee nw DeveLee lees meYeer mebmeejer eeCeer efove jele DeMegYeesheeesie ceW
mebefkeue< jnkej Deheej ke< kee DevegYeJe kejles nQ~
kenves kee DeefYeeee en nw efke DeMegYeesheeesie mes yeeves Deewj MegYeesheeesie ceW jle
jnves kes efueS Yeefe, hetpee, efJeOeeve, mlees$ehee", leerLe&ee$ee Deeefo DeJeMe kejvee
eeefnS~ eer kegbokegbo mJeeceer ves eeJeke kes <ed DeeJeMeke kee&JeeW ceW oeve Deewj hetpee
kees cegKe yeleeee nw, efpemeceW hetpee kes Devleie&le efvele hetpeeDeeW kes Deefleefje
vewefceefeke hetpeeDeeW ceW Deveskeeveske ceC[ue efJeOeeveeefo keer hetpeeSB Dee peeleer nQ~
Jele&ceeve heefjes#e ceW pewve meceepe keer meJeexe meeOJeer, jeîeewjJe, hejce hetpe
ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves meeefnle uesKeve kee Deveghecese keee& kej,
400 ebLeeW keer jevee kej Ske keere|leceeve mLeeefhele efkeee nw, efpemes egieeWegieeW leke
efJemce=le veneR efkeee pee mekelee nw~ efJeOeeve kes Gmeer jeveeece ceW hetpe ceeleepeer
ves eeuegpeveeW kes keueeCeeLe& eer DeefYevevoveveeLe efJeOeeve keer jevee keer nw
efpemekes ceeOece mes YeeieCe eYegYeefe kee efoJeeesle eJeeefnle kej kece&efvepe&je
kejles ngS ceneve hegCe kee yebOe kej mekeles nQ Deewj Deheves peerJeve ceW megKeMeeefvle
Deewj mece=ef keer eeefhle kej mekeles nQ~
yevOegDeeW ! peerJe kes ceneve hegCeesoe mes ner Gmekee Je hegCe keee& ceW ueiekej
MegYe DeeeJe ceW keejCe yevelee nw~ MeeMJele leerLe& DeeesOee ceW hetpe ceeleepeer keer
heeJeve esjCee mes eer keesceueebo pewvecencetoeyeeo (G. e.) eje leerLekej eer
DeefYevevoveveeLe pevcemLeueer eWke hej efpevecebefoj kee efvecee&Ce ngDee nw SleoLe& Jen
meeOegJeeo kes hee$e nQ~ en efJeOeeve eer keesceueebo peer, Gvekes hetjs heefjJeej kes efueS
leLee mecemle eeueg YekeleeW kes efueS cebieuekeejer nesJes ener cebieue YeeJevee nw~ meeLe
ner efJeOeeve keer jeveeke$eea hetpe ceeleepeer mJemLe SJeb oerIee&eg jnkej nce meYeer hej
Fmeer ekeej Dehevee Jejonmle yeveeS jKeW ener JeerjeYet mes cebieue keecevee nw~
ye. keg. Fvog pewve (mebIemLe)

leerLekejeW keer MeeMJele pevceYetefce DeeesOee leerLe& nw leLee efveJee&CeYetefce meccesoefMeKej
peer kenueeleer nw~ Jele&ceeve ceW ngC[eJemee|heCeer keeueoes<eJeMe eewyeerme leerLekejeW ceW mes cee$e
5 leerLekej ner MeeMJele leerLe& DeeesOee ceW pevces, efpevekes veece eceMe: Fme ekeej nQ
eer $e+<eYeosJe, DeefpeleveeLe, DeefYevevoveveeLe, megceefleveeLe Je DevevleveeLe~
Deepe mes kejes[eWkejes[eW Je<e& hetJe& Fmeer DeeesOee leerLe& ceW ceeIe Megkeuee eoMeer keer
heefJe$e efleefLe ceW cenejepee mJeebJej keer cenejeveer efmeeLee& osJeer ves YeieJeeve DeefYevevoveveeLe
kees pevce oskej Fme Yetueeske kees meveeLe efkeee~ Ske yeej DeekeeMe ceW cesIe mes efvee|cele
megvoj veiej kees osKe jns YeieJeeve Gmes efJeveMelee osKe Jewjeie kees eehle ngS Deewj ceeIe
Megkeuee eoMeer efleefLe ceW ner efmeeW keer mee#eerhetJe&ke oer#ee ueskej Ieesj leheMejCe efkeee~
hegve: De< kece& ve< kej Gve YeieJeeve DeefYevevoveveeLe ves JewMeeKe Megkeuee <e<"er efleefLe ceW
MeeMJele leerLe& meccesoefMeKej mes efveJee&CeOeece kees eehle efkeee~
Jele&ceeve ceW hebecekeeue ceW nceW Gve leerLekej YeieJevleeW kes oMe&ve megueYe veneR nQ
efkevleg Gvekes hebekeueeCekeeW mes heefJe$e Gve leerLeeX keer Jevovee kej Gmekeer ejCe jpe
Deheves cemleke hej ueieekej leLee Gve hetpe leerLekejeW keer Yeefkele, hetpee, efJeOeeve,
Gheemevee Deeefo kejkes nce DeJeMe ner ceneve hegCe kee me=peve kejves ceW me#ece nes mekeles
nQ~ Ske mecee Ssmee Lee peye nceW Fve leerLekejeW keer Yeefe nsleg efJeOeeve kejves kee
ceeOece GefelehesCe veneR eehle neslee Lee hejvleg en yeermeJeeRFkekeermeJeeR Meleeyoer kee
efJeMes<e hegCe jne peye nceW yeermeJeeR meoer kes eLeceeeee& eeefj$eeeJeleea Deeeee& eer
Meeefvlemeeiej peer cenejepe kes GheJeve keer megjefYele heg<hehe, mee#eeled mejmJeleer keer
eeflecete|le ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer pewmeer ceneve meeOJeer eje jefele Deeiece
kes 400 Decetue jlvehe meeefnle keer eeefhle ngF& efpemeves meeefnlepeiele ceW %eeveeeefhle
keer efoMee ceW Ske DeodYegle eeefvle kees eeogYet&le efkeee~ meeefnle efvecee&Ce kes ece ceW
ceeleepeer eje jefele Je=nled SJeb ueIeg efJeOeeveeW ves lees mechetCe& pewve peiele ceW pees Yeefe keer
iebiee eJeeefnle keer pewvepeiele Gmekes efueS Gvekee efej$e+Ceer jnsiee~
Yeefe efJeOeeveeW kes vetleve jeveeece ceW hetpe ceeleepeer eje jefele eer DeefYevevoveveeLe
efJeOeeve Yeer Ske ecelkeeefjke ke=efle nw efpemekes ceeOece mes nce YeieJeeve DeefYevevoveveeLe
kes mechetCe& peerJeveJe=e kees mecePekej Gvekeer DeejeOevee eje Deheveer kece&e=bKeuee kees
kee mekeles nQ~ Fme efJeOeeve ceW meJe&eLece eer mecevleYeeeee& efJejefele mlees$e nw
efpemekee efnvoer heeevegJeeo Yeer hetpe ceeleepeer ves efkeee nw~ hegve: Denle hetpee Deewj
(v)
( vi )
DeefYevevoveveeLe hetpee kejkes 108 DeIeeX eje Gvekee iegCeevegJeeo efkeee ieee nw,
hetpeveefJeOeeve kes Deble ceW Delevle meejYetle eser SJeb ye[er peeceeueeSB nQ leLee efJeOeeve
kes heMeeled MeeMJele leerLe& DeeesOee keer hetpee, Deejleer Deeefo Yeer nQ~ efJeMes<e %eeleJe nw
efke hetpe ceeleepeer keer heeJeve esjCee mes ner DeeesOee leerLe& ceW DeJeefmLele heeBeeW leerLekejeW
keer heeBeeW eWkeeW kee peerCeexej kej keceser kes kece&" DeOe#e mJeefmleeer jJeervkeerefle&
mJeeceerpeer eje JeneB megvoj, YeJe efpevecebefojeW kee efvecee&Ce hegCeepe&ke oeleejeW eje
kejJeeee ieee nw, Gmeer e=bKeuee ceW YeieJeeve eer DeefYevevoveveeLe efpevecebefoj kes efvecee&Ce
SJeb YeJe hebekeueeCeke eefle<"e kees kejeves kee meewYeeie eer keesceueebo pewvecencetoeyeeo
(G. e.) heefjJeej kees eehle ngDee nw Deewj Gmeer hebekeueeCeke kes megDeJemej hej ner Fme
efJeOeeve kee ekeeMeve nes jne nw, en Yeer emeVelee keer yeele nw~
en DeefleMeekeejer efJeOeeve meYeer YeJeelceeDeeW kes ceveesjLeeW kees hetCe& kejs Deewj
MeeMJele leerLe& hej efvee|cele es efpevecebefoj meYeer YeJepeerJeeW kees meceioMe&ve keer efJeMegef
kes meeLe Gvekeer Deelcee kees hejceelcemJehe eoeve kejves ceW meheueerYetle nesJeW ener
YeieJeeve DeefYevevoveveeLe kes eerejCeeW ceW cebieue eeLe&vee nw~ Deble ceW efJeOeeve jeveeke$eea
SJeb leerLe&efJekeeme esefjkee hetpeveeree ceeleepeer kes ejCekeceueeW ceW keesefkeesef Jevove~
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
N:M
DeeYeej
MeeMJele leerLe& DeeesOee ceW nes jner YeieJeeve DeefYevevoveveeLe keer YeJe
hebekeueeCeke eefle<"e kes megDeJemej hej cebefoj efvecee&lee eer keesceueevo
pewvecencetoeyeeo (G. e.) eje Fme efJeOeeve kee ekeeMeve kejeee pee jne
nw SleoLe& mebmLeeve Gvekee nee|oke OeveJeeo %eeefhele kejlee nw~
eer keesceueevo peer Ske YeJeelcee peerJe nQ pees meowJe osJeMeem$eieg
keer Yeefe ceW lelhej jnkej Deheves Je kee meogheeesie kejles jnles nQ~ Gvekes
meceeve ner Gvekes heg$eheew$eeW ceW Yeer en iegCe efJeeceeve nQ~ Jes Fmeer ekeej Deheveer
ebeuee ue#ceer kee meogheeesie oeveeefo ceW kejkes ceneve hegCe kee mebee kejW
Deewj Deeies eceMe: Deheveer Deelcee kees hejceelcee yeveeves ceW meheue neW ener cebieue
YeeJevee nw~
-mecheeoke
eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

-e%eeeceCeer Deeefe&kee evoveeceleer
pevcemLeeve-efkewleveiej (yeejeyebkeer) G.e.
pevceefleefLe-Deemeespe megoer 15 (MejohetefCe&cee) efJe. meb. 1991, (22 Deketyej meved 1934)
peeefle-DeeJeeue efo. pewve, iees$e-ieeseue, veece-keg. cewvee
ceelee-efhelee-eerceleer ceesefnveer osJeer SJeb eer essueeue pewve
Deepevce yeeee& ele-F&. meved 1952, yeejeyebkeer ceW MejohetefCe&cee kes efove
#egefuuekee oer#ee-ew$e ke=. 1, F&. meved 1953 kees ceneJeerjpeer DeefleMee #es$e (jepe.) ceW Deeeee&jlve
eer osMeYet<eCe peer cenejepe mes~ veece-#egefuuekee Jeerjceleer
Deeefe&kee oer#ee-JewMeeKe ke=. 2, F&. meved 1956 kees ceeOeesjepehegje (jepe.) ceW eeefj$eeeJeleea 108
Deeeee& eer Meebeflemeeiej peer keer hejcheje kes eLece heeOeerMe Deeeee& eer Jeerjmeeiej peer cenejepe kes
kejkeceueeW mes~
meeefnefleke ke=eflelJe-Demeneer, meceemeej, efveecemeej, cetueeeej, keeleb$e-JeekejCe, <edKeC[eiece
Deeefo ebLeeW kes DevegJeeo/erkeeSb SJeb ueieYeie 300 ebLeeW keer uesefKekee~
[er.efued. keer ceeveo GheeefOe-meved 1995 ceW DeJeOe efJe.efJe. (hewpeeyeeo) eje SJeb leerLekej ceneJeerj
efJeeefJeeeuee cegjeoeyeeo eje 8 Deewue 2012 kees [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes efJeYetef<ele~
leerLe& efvecee&Ce esjCee-nefmleveehegj ceW pebyeterhe, lesjnerhe, leerveueeske Deeefo jeveeDeeW kes efvecee&Ce,
Meeele leerLe& DeeesOee kee efJekeeme SJeb peerCeexej, eeeie-Fueeneyeeo (G.e.) ceW leerLekej $e+<eYeosJe
lehemLeueer leerLe& kee efvecee&Ce, leerLekej pevceYetefceeeW kee efJekeeme eLee-YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj
(veeueboe-efyenej) ceW vebeeJele& cenue veeceke leerLe& efvecee&Ce, YeieJeeve heg<heobleveeLe keer pevceYetefce keekevoer leerLe&
(efveke ieesjKehegj-G.e.) kee efJekeeme, YeieJeeve heee&veeLe kesJeue%eeveYetefce Deefn$e leerLe& hej leerme eewyeermeer
cebefoj, nefmleveehegj ceW pecyeterhe mLeue hej YeieJeeve MeebefleveeLe-kegbLegveeLe-DejnveeLe keer 31-31 heg Gegbie
Ke[dieemeve eeflecee, ceebieerlegbieer ceW efvecee&CeeOeerve 108 heg Gebgbie YeieJeeve $e+<eYeosJe keer efJeMeeue eeflecee,
ceneJeerj peer leerLe& hej ceneJeerj Oeece ceW hebeyeeueeefle cebefoj, efMe[ea ceW %eeveleerLe&, meccesoefMeKej ceW Deeeee& eer
Meebeflemeeiej Oeece Fleeefo~
ceneslmeJe esjCee-hebeJe<eeae pecyeterhe ceneceneslmeJe, YeieJeeve $e+<eYeosJe Debleje&êre efveJee&Ce
ceneceneslmeJe, DeeesOee ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe cenekegbYe cemlekeeefYe<eske, kegC[uehegj ceneslmeJe, YeieJeeve
heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere meneeefyo ceneslmeJe, efouueer ceW keuhegce ceneceC[ue efJeOeeve kee Sself eneefmeke
Deeeespeve Fleeefo~ efJeMes<ehe mes 21 efomecyej 2008 kees pecyeterhe mLeue hej efJeeMeebefle DeeEnmee meccesueve
kee Deeeespeve ngDee, efpemekee GodIeeve Yeejle keer lelkeeueerve je^heefle eerceleer eefleYee osJeerefmebn heeerue
eje efkeee ieee~
Mew#eefCeke esjCee-pewve ieefCele Deewj ef$eueeske efJe%eeve hej Debleje&êre mebieeser, jeêre kegueheefle
meccesueve, Feflenemekeej meccesueve, veeeeOeerMe meccesueve SJeb Deve Deveske jeêre-Debleje&êre mlej kes
mesefceveej, Dee@veueeFve pewve FvemeeFkeueesheeref[ee Deeefo~
jLe eJele&ve esjCee-pecyeterhe %eevepeesefle (1982 mes 1985), meceJemejCe eerefJenej (1998 mes
2002), ceneJeerj peesefle (2003-2004) kee Yeejle YeceCe~
Fme ekeej efvele vetleve YeeJeveeDeeW keer peveveer hetpe ceeleepeer efejkeeue leke Fme JemegOee kees
megMeesefYele kejleer jnW, ener cebieue keecevee nw~
( vii )
( viii )
DeeesOee efJekeeme kee mJeefCe&ce he=
ceC[ue kee vekeMee
-eefleeeee& efJepee kegceej pewve, pecyeterhe

Meeele leerLe& DeeesOee Deheves Deehe ceW eeeervelee kees efueS ngS nw~ Deepe Jele&ceeve
ceW YeieJeeve eerjece keer pevceYetefce kes veece mes efJee ceW efJeKeele leerLe& nw DeeesOee~
efpeme leerLe& kee heefjee osves keer DeeJeMekelee mechetCe& efJee ceW keneR hej Yeer vener nw~
Meeele leerLe& DeeesOee pees efke YeieJeeve jece keer pevceYetefce mes hetJe& YeieJeeve eer
$e+<eYeosJe keer pevceYetefce nw~ Deefheleg YeieJeeve $e+<eYeosJe meefnle 4 leerLekejeW keer pevceYetefce
nw~ uesefkeve Jele&ceeve ceW Fme heefjee kes meeLe FvnW keesF& Yeer veneR peevelee Lee~ uesefkeve
meved 1993 ceW pewve meceepe keer meJeexe meeOJeer ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer
kee Ssefleneefmeke eelegcee&me leerLe& DeeesOee hej mecheVe ngDee, efpemekeer e meejs efJee ceW
efyeKejer Deewj Gmeer kes eefleheue ceW DeeesOee leerLe& kee efJekeeme keee& eejbYe ngDee, pees efke
efove otvee jele eewiegvee eieefle kees eehle ngDee~ ece mes Ske-Ske eWke kees efJekeefmele
kejves kee meewYeeie eserJeie& kees eehle ngDee, efpemeceW YeieJeeve $e+<eYeosJe keer eWke kee
efJekeeme efkewleveiej efveJeemeer ueKeveT eJeemeer eer kewueeMeebo pewve DeeoerMe kegceej pewve
meje&he heefjJeej keer Deesj mes efkeee ieee~ Gmeer ece ceW YeieJeeve DevebleveeLe pevcemLeeve
eWke hej efJeMeeue cebefoj yeveeves kee meewYeeie eer eegcve kegceej pewve (eser Meen)
Decejebo pewve-efkewleveiej kees eehle ngDee~ Gmeer ece ceW YeieJeeve eer DeefpeleveeLe keer
pevcemLeeve eWke hej cebefoj yeveeves kee meewYeeie efkewleveiej efveJeemeer ueKeveT eJeemeer
eer Jeerjsv kegceej pewve kees eehle ngDee~ Deye Fmeer ece ceW en mJeefCe&ce DeJemej eser
eer keesceueebo pewve-cencetoeyeeo kees kee eehle ngDee nw, efpemekee hebekeueeCeke mecheVe
nes jne nw~
eeefj$eeefvkee ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer, pees mee#eeled ceW mejmJeleer
keer eeflecetefle& nQ, efpevneWves hetpeve-efJeOeeve kes #es$e ceW meceepe kees Ske veF& efoMee eoeve keer
nw, efpememes meejs osMe kes Deboj efJeOeeveeW keer e=BKeuee ceW eebefle Dee ieF& nw~ Deepe meejs
efJee ceW meeue ceW 365 efove keneR ve keneR hej hetpe ceeleepeer keer uesKeveer kes eje
efueefKele efJeOeeve nes jns nQ~ Gmeer e=KB euee ceW leerLekej eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve kee me=peve
Yeer hetpe ceeleepeer keer uesKeveer kes eje efkeee ieee nw, pees efke meejs osMe kes efueS Ske
Deveghece Ghenej nw~ DeeesOee leerLe& efJekeeme kes ece ceW Ske mJeefCe&ce he= nw~ Fme efJeOeeve kes
ceeOece mes YeieJeeve DeefYeveboveveeLe kee heefjee SJeb Gvekeer Yeefe kee meewYeeie YeeeW kees
eehle nesiee SJeb meyekes efueS en efJeOeeve cebieuekeejer nes, ener cebieue YeeJevee nw~
N:M
eLece keeske ceW

efleere keeske ceW
le=leere keeske ceW
elegLe& keeske ceW
-27 DeIe&
-27 DeIe&
-27 DeIe&
-27 DeIe&
kegue -108 DeIe& 1 hetCee&Ie&
2 peeceeuee hetCee&Ie&
eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve
(1)
(2)
Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee
peveesefleueesueeshevegyevOe-oes<elees, Yeee-okeeexef<Jen ve eJee&les~

Fneheceg$ee-hevegyevOe-oes<eefJeled keLeb megKes mebmepeleerelf e eeyeJeerled~~4~~
me eevegyevOeesme peveme leeheke=led le=<eesefhe Je=e
f megKelees ve e efmLeefle~
Fefle eYees ueeskeefnleb elees celeb, lelees YeJeevesJeieefle meleeb cele~~5~~
heeevegJeeo (ieefCeveer %eeveceleer)

cebieueeejCe
iegCewjveblewjefYevevoveesmeewJeieeled mece=efb menmee ef$eueeskeeeced~
ooeefle meewKeb efkeue Yeeefekeeveeb, leb osJeosJeb eCeceeefce Yekelee~~1~~
eer DeefYevevoveefpevemleJeveced
(eer mecevleYeeeee&efJejefeleced)
(JebMemLe bo)
iegCeeefYevevoe-oefYevevovees YeJeeved, oeeJeOetb #eeefvle-meKeer-ceefMeefeeled~
meceeefOelev$emleogheeshe-heees, esve vewe&vLe-iegCesve eeegpeled~~1~~
Deesleves lelke=le-yevOepesefhe e, ceceso-efceleeefYeefveJesMeke-eneled~
eYebiegjs mLeeJej-efveeesve e, #eleb peieelJe-ceefpeenod YeJeeved~~2~~
#egoeefo-ogKe-eeflekeejle efmLeefle-ve& esefveeLe&-eYeJeeuhemeewKele~
lelees iegCees veeefmle e osn-osenf vees-efjleero-efcelLeb YeieJeeved Jeefpe%eheled~~3~~
eYeg Deehe iegCe keer Je=ef mes DeefYevevoveb ngS~

#ecee meKeer meefnle oeeJeOet kees Deeees~~
JejOeeve kes DeeOeerve Oeeve efmeef kes efueS~
Deblej yeefn efveeLe iegCe oesveeW mes egle ngS~~1~~
hegodieue Je yebOepeve megKe-ogKeeefo Deve ceW~
es cesjs nQ Fme efceLee DeeMee efheMeee mes~~
veej kees efLej mecePe kes ve ngS peiele kees~
eYeg Deehe mele leJe yeleeee nw meYeer kees~~2~~
#egOe Deeefo eleerkeej nsleg DeMeve Deeefo mes~
De Fefve efJe<ee mes ngS Yeer Deuhe meewKe mes~~
leveg Deewj Deelcee keer ve efmLeefle ve Ghekeej~
eYeg Deeheves Fme peieled kees mecePeeee Fme ekeej~~3~~
ceeveJe Deleer Deemee Yeer Deemeefeoes<e mes~
ve=he Deeefo kes Yee mes Dekeee& ceW ve eJelex~~
e YeJe ceW Yeer Deemeefe oes<e peeve YeJe megKe ceW~
Deemee kewmes nes jns efJemcee Denes! FmeceW~~4~~
Deemeefe mes le=<Cee keer Je=ef peve kees leehekej~
mebmeej megKe ve peve kees keYeer nesles legefkej~~
efpeme nsleg Deehe cele eYees! $ewueeskee efnlebkej~
Dele Deehe ner nQ melheg<e kes efueS MejCekej~~5~~
DeLe ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled ~
(3)
veJeosJelee hetpeve
-ieerlee vo-
Deefjnble efmeeeee& hee"ke, meeOeg ef$eYegJeve Jebe nQ~

efpeveOece& efpeveDeeiece efpevesej, cetelf e& efpeveie=n Jebe nQ~~
veJe osJelee es ceeve peie ceW, nce meoe Deee& kejW~
Deeeve kej LeeheW eneB, ceve ceW Delegue ee OejW~~1~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg-efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg-efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOeg-efpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueemecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe-YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
-DeLeekeb-
iebieeveoer kee veerj efvece&ue, yeee ceue OeesJes meoe~

Deblej ceueeW kes #eeueves kees, veerj mes hetpetB cegoe~~
veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~
meye efmeef veJeefveefOe efjef cebieue, heee efMeJekeeblee JejW~~1~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j efceefele iebOe ebove, osn leehe efveJeejlee~
legce heeo hebkepe hetpeles, ceve leehe legjleefnb Jeejlee~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
#eerjesoOeer kes hesve mece efmele, lebogueeW kees ueeekes~
Gece DeKebef[le meewKe nsleg, hebgpe veJemeg e{eekes~~
(4)

eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
echee ecesueer kesJe[e, veevee megieefvOele ues efuees~
YeJe kes efJepeslee Deehekees, hetpele megceve Dehe&Ce efkees~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
heeeme ceOegj hekeJeeve ceesoke, Deeefo kees Yej Leeue ceW~
efvepe Deelce Dece=le meewKe nslet, hetpentB vele Yeeue ceQ~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehetj& peeself e peieceies, oerheke efueee efvepe neLe ceW~
legce Deejleer lece Jeejleer, heeTB meg%eeve ekeeMe ceQ~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees ceesnevOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOeOethe Devethe megjefYele, Deefive ceW KesTB meoe~
efvepe DeelceiegCe meewjYe G"s, neW kece& meye cegPemes efJeoe~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
(5)
Debietj DecejKe Deece Dece=le, heue YejeTB Leeue ceW~

Gece Devethece cees#e heue kes, nsleg hetpetB Deepe ceQ~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOe De#ele heg<he e, oerheke megOethe heueeIe& ues~
Jej jlve$ee efveefOe ueeYe en, yeme DeIe& mes hetpele efceues~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
-oesne-
peueOeeje mes efvele ceQ, peie keer Meebefle nsle~

veJeosJeeW kees hetpentB, ee Yeefe mecesle~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
veeveeefJeOe kes megceve ues, ceve ceW yeng nj<eee~
ceQ hetpetB veJe osJelee, heg<heebpeueer e{ee~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
peehe- eR Den&elf meeeeeexheeOeeemeJe&meeOegepf eveOece&epf eveeieceefpeveewleewleeueesYees vece:~
peeceeuee
meesj"e-
efeefebleeceefCejlve, leerve ueeske ceW es nes~

ieeTB iegCeceefCeceeue, peeJebles Jeleex meoe~~1~~
(6)
(eeue-ns oerveyevOeg eerheefle......)

pee pee eer Deefjnble osJeosJe nceejs~
pee Ieeefleee kees Ieele mekeue pebleg Gyeejs~~
pee pee eefme efme keer ceQ Jebovee keB~
pee De kece&cege keer ceQ Dee&vee keB~~2~~
Deeeee& osJe iegCe eerme Oeej jns nQ~
oer#eeefo os DemebKe YeJe leej jns nQ~~
pewJeble GheeOeee ieg %eeve kes Oeveer~
mevceeie& kes GheosMe keer Je<ee& kejW Ieveer~~3~~
pee meeOeg De"eF&me iegCeeW kees OejW meoe~
efvepe Deelcee keer meeOevee mes egle ve neW keoe~~
es hebehejceosJe meoe Jebe nceejs~
mebmeej efJe<ece efmebOeg mes ncekees Yeer GyeejW~~4~~
efpeveOece& ee meJe&oe euelee ner jnsiee~
pees Fmekeer MejCe ues Jees meguePelee ner jnsiee~~
efpeve keer OJeefve heeret<e kee pees heeve kejWies~
YeJe jesie otj kej Jes cegefe keeble yeveWies~~5~~
efpeve ewle keer pees Jebovee ef$ekeeue kejs nQ~
Jes efeledmJehe efvele Deelce ueeYe kejs nQ~~
ke=ef$ece Je Deke=ef$ece efpeveeueeeW kees pees YepeW~
Jes kece&Me$eg peerle efMeJeeuee ceW pee yemeW~~6~~
veJe osJeleeDeeW keer pees efvele DeejeOevee kejW~
Jes ce=legjepe keer Yeer lees efJejeOevee kejW~~
ceQ kece&Me$eg peerleves kes nsleg ner pepet~B
mechetCe& %eeveceleer efmeef nsleg ner YepetB~~7~~
(7)
-oesne-
veJeosJeeW kees YeefeJeMe, keesef keesef eCeece~

Yeeer kee heue ceQ entB, efvepeheo ceW efJeeece~~8~~
eR Den&eflmeeeeeexheeOeeemeJe&meeOegefpeveOece&efpeveeieceefpeveewleewleeueesYees peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MeebefleOeeje, heg<heebpeefue:~
-ieerlee bo-
pees YeJe eeYeefe mes, veJeosJelee hetpee kejW~

Jes meye Decebieue oes<e nj, megKe Meebefle ceW Petuee kejW~~
veJeefveefOe Delegue Yeb[ej ues, efhej cees#e megKe Yeer heeJeles~
megKeefmebOeg ceW nes ceive efhej, eneB hej keYeer ve DeeJeles~~1~~
~~ FleeMeerJee&o: ~~
MM`NN
(8)
eer DeefYevebove efpevehetpee

-DeLe mLeeheveeeer DeefYevebove efpeve leerLekej, ef$eYegJeve Deevebokeejer~
efle jnW $ewueeskee efMeKej hej, jlve$ee efveefOeOeejer~~
hejceevebo megOeejme mJeeoer, cegefveJej legce kees Oeeles~
Deeeveve kej legcnW yegueeTB, hetpetB ceve n<ee&kes~~1~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesv! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesv! De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesv! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
-DeLe Dekebhee mejesJej kee peue ueskej, kebeve Peejer Yeefjes~
leerLekej heoOeeje oskej, pevce cejCe kees nefjes~~
DeefYevebove efpeve ejCekeceue kees, hetpetB ceve Jee leve mes~
hejceevebo megKeemheo heeTB, ttB YeJe YeJe og:Ke mes~~1~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee pevcepejece=legeJf eveeMeveee peueb efveJe&heeceerelf e
mJeene~
ceueeeefieefj ebove keeMceerjer, kesMej mebie efIemeeees~
efpeveJej ejCe mejesn ee&le, DeefleMee hegCe keceeDees~~DeefYe.~~2~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerelf e mJeene~
ceesleermece lebogue GppJeue ues, Oeeskej Leeue YejeTB~
efpeveJej Deeies hegbpe e{ekej, De#ee megKe kees heeTB~~DeefYe.~~3~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebhee njefmebieej ecesueer, ceeuee ietBLe yeveeF&~
leerLekej heo keceue e{ekej, keece JeLee efJeveMeeF&~~DeefYe.~~4~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee keeceyeeCeefJeveeMeveee heg<heb efveJe&heeceerelf e mJeene~
(9)
hesveer iegefPeee hetjCe heesueer, yejheer Deewj meceesmes~

eYeg kes mevcegKe Dehe&Ce kejles, #egOee [eefkeveer veeMes~~
DeefYevebove efpeve ejCekeceue kees, hetpetB ceve Jee leve mes~
hejceevebo megKeemheo heeTB, ttB YeJe YeJe og:Ke mes~~5~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerelf e mJeene~
jlveoerhe keer peesleer peieceie, kejleer efleefcej efJeveeMes~
eYeg legce mevcegKe Deejefle kejles, %eevepeesefle hejkeeMes~~DeefYe.~~6~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee ceesnebOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerelf e mJeene~
Oethe oMeebieer OetheIeeW ceW, KesJele G"s megiebOeer~
heehehegbpe peueles Fke #eCe ceW, hewues megeMe megiebOeer~~DeefYe.~~7~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
mesye Deveej Deece meerleeheue, leepes mejme heueeW mes~
hetpetB ejCe keceue efpeveJej kes, efceues cees#e heue megKe mes~~DeefYe.~~8~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue heue DeIe& mepeekej GmeceW, eeBoer heg<he efceueeTB~
%eeveceleer kewJeue nsleg ceQ, eYeg kees DeIe& e{eTB~~DeefYe.~~9~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
-meesj"eveeLe heeo hebkespe, peue mes $ee Oeeje keB~
DeefleMee Meebleer nsle, MeebleerOeeje efJee ceW~~10~~
njefmebieej iegueeye, heg<heebpeefue Dehe&Ce keB~
efceues Deelce megKe ueeYe, efpeveheo hebkepe hetpeles~~11~~
(10)
hebekeueeCeke DeIe&
-vejsv bohegjer DeeesOee ceW efmeeLee&, ceelee kes DeeBieve ceW~
jlve yejmeles efhelee mJeebJej, yeeB jns peve peve ceW~~
ceeme es JewMeeKe Megkeue keer, <eer ieYe&keueeCeke~
Fv ceneslmeJe kejles efceuekej, pepeW ieYe&keueeCeke~~1~~
eR JewMeeKeMegkeuee<eeeb eerDeefYeveboveveeLeefpeveieYe&keueeCekeee DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~
SsjeJele neLeer hej e{kej, Fv Meeer men DeeS~
efpeveyeeueke kees ieesoer ceW ues, megjefieefj hej ues peeeW~~
ceeIe Megkeue eoMe efleefLe Gece, pevce ceneslmeJe kejles~
efpeveJej pevcekeueeCeke hetpele, nce YeJeoefOe mes lejles~~2~~
eR ceeIeMegkeueeeoMeeb eerDeefYeveboveveeLeefpevepevcekeueeCekeee DeIe
efveJe&heceeceerefle mJeene~
megboj veiej cesIe kee efJeveMee, osKe eYet Jewjeieer~
ueewkeebefleke megj mlegefle kejles, eYeg iegCe ceW Devegjeieer~~
nmleefe$e heeueefke ceW eYeg kees, efye"e DeeJeve hengBes~
ceeIe Megkeue yeejme oer#ee ueer, yesuee kej eYeg efles~~3~~
eR ceeIeMegkeueeeoMeeb eerDeefYeveboveveeLeefpeveoer#eekeueeCekeee DeIe
heew<e Megkeue eewoMe efleefLe efpeveJej, DemeveJe=#e leue efles~
yesuee kejkes Megkeue Oeeve ceW, Ieeeflekece& efjheg oiOes~~
kesJeue%eeve peesefle peieles ner, meceJemejCe keer jevee~
DeIe& e{ekej hetpele ner ceQ, Pe heeTB megKe Dehevee~~4~~
eR heew<eMegkeueeelego&Meeb eerDeefYeveboveveeLeefpevekesJeue%eevekeueeCekeee DeIe
(11)
eYeg meccesoefMeKej hej hengB es, eesie efvejesOe efkeee peye~

efleefLe JewMeeKe Megkeue <eer kes, efvepe efMeJeOeece efueee leye~~
Fv meYeer efceue cees#ekeueeCeke, hetpee efkeee eer mes~
DeefYevebove efpeve cees#ekeueeCeke, pepetB eneB Yeeer mes~~5~~
eR JewMeeKeMegkeuee<eeeb eerDeefYeveboveveeLeefpevecees#ekeueeCekeee DeIe
-hetCee&Ie& (oesne)DeefYevebove efpeve heokeceue, efvepeevebo oeleej~
hetCe& DeIe& Dehe&Ce kejle, efceues YeJeesoefOe heej~~1~~
eR eerDeefYeveboveveeLehebekeueeCekeee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
DeLe 108 DeIe&

-oesneog< kece& Deefj veeMe kes, efvepe mJeleb$e heo eehle~
heg<heebpeefue kej hetpeles, nesJeW efvepeiegCe eehle~~1~~
DeLe ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
-eefiJeCeer boefvele Deevebo kes nes mJeYeeJeer legcneR~
meewKe MeeMJele efceues Deehekeer Yeefe mes~~
JeCe& ieb O eeef o mes Met v e Meg elcee~
ceQ pepet B Deehekees DeeMe het j es eYees ! ~~1~~
eR efveleevebomJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
veeLe! DeeveboOecee& efeoevebo nes~
hetCe& DeeveboOeve meewKe osJees cegPes~~
(12)
JeCe& iebOeeefo mes Metve Megelecee~

ceQ pepetB Deehekees DeeMe hetjes eYees!~~2~~
eR DeeveboOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hejce Deevebo Oecee& iegCeebYeesefOe nes~
mJeelceDeevebo heeTB eYees Yeefe mes~~
keuhele Deehemes eeevee ceQ keb~
oerefpees leerve ner jlve hetpetB legcnbW~~3~~
eR hejceeveboOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meesj"e
jeie Deeefo mes nerve, meecemJeYeeJeer osJe nes~
pepetB Yeefe ceW ueerve, DeefYevebove efpevejepe kees~~4~~
eR meecemJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meecemJehe ceneved, meceleeefoke iegCe kes efveuee~
vecet B vecet B ieg C eKeeve, meecehe nes J es eie~~5~~
eR meecemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iegCe Deveble keer jeefMe, hejceMeg hejceelecee~
vecele efceues megKe jeefMe, oes<e Deveble meceehle nes~~6~~
eR DevebleiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
iegCe Deveble DeefYejece, Deehe he nes heefjCeces~
Mele Mele keB eCeece, efceues vebleiegCe mebheoe~~7~~
eR DevebleiegCemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Oece& Deveb l e Oejb l e, Deves k eeb l e kes veeLe nes ~
legce heo Yeefe kejble, meceefkele efveefOe Deveghece efceues~~8~~
eR DevebleOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Oece& Deveb l e meces l e, Deehe mJehe ceneved nw ~
pepetB mJeelce heo nsleg, efvepemJehe efJekeefmele kejes~~9~~
eR DevebleOece&mJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(13)
jeie s<e mes otj, Mece mJeYeeJe YeieJeeved nes~

%eeve meg O eejme het j , Yej oer p es Yeeer keB ~ ~10~~
eR MecemJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Mece mes leg ceneved, meye efJeYeeJe mes otj nes~
pepele yevetB OeveJeeved, mJeelce meewKe Yeb[ej nes~~11~~
eR Mecelegee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veefnb Oeve mes meblees<e, GheMece mes ner Meebefle nes~
efceues mJeelce meblees<e, pepele ke<eeeeW kees nvetB~~12~~
eR Mecemeblees<eee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meeceYeeJe mLeeve, hejceevebo eoeveke=led~
mehlehejce mLeeve, Deef Y eveb o ve pepeles ef c eues ~ ~13~~
eR meecemLeeveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meceYeeJeeW mes es, DeieefCele iegCeceefCe eehle nes~
DeefYevebove peie pes<", pepetb cegPes megKe meece oes~~14~~
eR meeceiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mecelee mes ke=leke=le, efmeefjcee kes heefle nges~
het p eve mes melke= le, Jeer l ejeielee kees Yepet B ~ ~15~~
eR meeceke=leke=leee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cegefeveiej kees es[, Deve MejCe veefnb Deehekees~
vecetB vecetB kej pees[, MejCe efueee ceQ Deehekeer~~16~~
eR DeveveMejCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Fveef o ke ceW veeef n b , Ss m es ieg C e yeme DeeheceW ~
vecetB Deehe heo ceeefnb, efvepeiegCe mebheefle oes cegPes~~17~~
eR DeveveiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deve peveeW ceW veeefnb, Ssmee %eeve ceneved nw~
pepetB ejCe egie ceeefnb, DeefYevebove efpevejepe kes~18~~
eR Deveveeceee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(14)
veevee Yeso eceeCe, nw ele#e hejes#e mes~

Fvemes jefnle ceneved, DeefYevebove eYeg kees pepetb~~19~~
eR eceeCecegeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
leg c e nes ye emJehe, hejceye e hejceelecee~
efceues mJeelceefethe, DeefYevebove eYeg kees pepetb~~20~~
eR yeemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
yee%eeve iegCeceeve, efeewleve mJehe nes~
efceues hejce Megelce, vecetB Deehekees Yeefe mes~~21~~
eR yeeiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
yee%eeve ewleve, efevcee efebleeceefCe eYees~
efces peiele Jew<ece, veceles Fefle heue efceues~~22~~
eR yeeewleveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeefYevebove YeieJeeved, YeeJe heeefjCeeefceke OejW~
mJeelce megOeejme heeve, keB Deehekeer Yeefe mes~~23~~
eR MegheeefjCeeefcekeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meg mJeYeeJe Oejble, YeeJe kece&ceue mes jefnle~
DeefYevebove YeieJeble, hetpele ceve heeJeve kejes~~24~~
eR MegmJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deele& jew ogOee&ve, YeeJe DeMeger mes jefnle~
os J ees Oece& ceneved , ef ee Meg nes J es eYees ! ~~25~~
eR DeMegefjefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efevceecetefle& DehetJe&, Megef DeMegef mes jefnle~
veceles %eeve DehetJe&, efceues hetCe& Meger meefnle~~26~~
eR MegeMege
f jefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
oMe&ve ngDee Deveble, MeeMJele meJe& efJeueeskeles~
vecettB pepetb YeieJeble, iegCe Deveble kes nes Oeveer~~27~~
eR DevebleMes eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(15)
efevcee peesefle Oejble, oMe& DeveblemJehe nes~

ces j s YeJe kee Deb l e, nes J es Deef Y eveb o ve pepet B ~ ~28~~
eR DeveblekemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deveble oMee&vebo, iegCe mJeYeeJe Oeejes legcneR~
vecetB vecetB megKekebo, iegCe Deveble hetjes eYees!~~29~~
eR DevebleieevebomJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Deveble #eeefeke oMe&, Glheeoke legce ner eYees~
#eeesheMece iegCe ve, efkeee Deehe iegCe kees pepetB~~30~~
eR Devebleieglheeokeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
OegJe Deveble YeieJeble, Je veeeefele Deehe nes~
veefnb nes cesje Deble, Fmeer nsleg hetpee keB~~31~~
eR DevebleOegJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeMejefnle YeieJeble, Deveble DeJee YeeJe nes~
meewKe Devebleeveble, Deehe Yeefe mes eehle nes~~32~~
eR DevebleeJeeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efMeJeheo kene Deveble, Jener cenue nw Deehekee~
vecetB cegefeeer keble, MegkeueOeeve oerpes cegPes~~33~~
eR Devebleefveueeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
keeue Deveble eceeCe, efmeefMeuee hej jepeles~
kejes cesje keueeCe, ce=legpeeer legce heo pepetB~~34~~
eR Deveblekeeueee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
YeeJe Deveble eceeCe, efvele DeeheceW MeesYeles~
ef$eYegJeve Jebe ceneved, vecetB mJeelceiegCe nsleg ceQ~~35~~
eR DevebleYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efevcee %eeve mJehe, efeewleve ceneved nes~
iegCeceefCe mJeelcemJehe, efceues Deehekeer Yeefe mes~~36~~
eR efevceemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(16)
efeled efebleeceefCe he, eYeg efethe mJehe nes~

vecetB meoe iegCe he, efebeflele heueoelee legcneR~~37~~
eR efethemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efeewleve mJehe, Oece& Ske Deveghece kene~
hejceMeg ef et h e, vecet B Deehe ieg C e ns l eg ceQ ~ ~38~~
eR eqetheOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebYeg bo
efvepe Deelcee keer GheueefyOe efkeee, meblele eYeg jnles GmeceW ner~
ceQ efvepe mes efvepe ceW jce peeTB, Fmeefuees vecetB legcekees efvele ner~~
DeefYevevoveeYeg keer hetpee mes, meesnb en YeeJe eie neslee~
efhej hegveYe&JeeW mes tW peve, efvepe Deelcee kee DevegYeJe neslee~~39~~
eR mJeelceesheueefyOejlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
efvepe Deelcee kee DevegYeJe kejkes, mebhetCe& kece& kees peuee efoee~
efveMee mecekelJe efceues cegPekees, Fme nslet eYeg Dee&vee efkeee~~DeefYe.~~40~~
eR mJeevegYeteflejleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hejceece=le cees#eOeece peie ceW, GmeceW jle Deehe efmeefheefle nQ~
en veece ceb$e nw hejce, jmeeeve meJe& JeeefOenj Deew<eefOe nw~~DeefYe.~~41~~
eR hejceece=lejleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hejceece=le ceW mebleg nges, Jes efme iegCeeW mes heg jnW~
Fme Dece=le keer Fke efyebog cegPes, efceue peeJes efpememes lege
f uenW~~DeefYe.~~42~~
eR hejceece=lelegee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe ceW ner eerelf e hejce leger, Fmemes heefjheg yeefue yeveW~
hejceelcee ceW eerleer eefle#eCe, mLeeefe jns leye meewKe Ieves~~DeefYe.~~43~~
eR hejceeerlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
cegeerkevee kes yeuueYe nes, Deefle es YegJeveyeuueYe legce ner~
Fme YeJe ceW hejYeJe ceW Yeer, yeme cesjs meeLe jnes legce ner~~DeefYe.~~44~~
eR hejceyeuueYeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(17)
veefnb eie mJeYeeJe legcneje nw, yeme eesieer ner Oee mekeles nQ~
cesjs ceve mejefmepe ceW eflees, yeme ener eeevee kejles nQ~~
eR DeJeemJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkelJe mJehe legcneje nw, DeCegcee$e ve hej Dehevee neslee~
SkelJe YeeJevee efceue peeJes, hetpee kee ueeYe ener nesiee~~DeefYe.~~46~~
eR SkelJemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkelJe veece kee iegCe Deveghece, Fmemes ner Deehe peieodieg nQ~
ceQ Ske Dekesuee ef$eYegJeve ceW, yeme Deehe ner Ske cesjs eYeg nQ~~DeefYe.~~47~~
eR SkelJeiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
SkelJe YeeJevee kees Yeekej, cegefvejepe mJeelcemegKe heeles nQ~
efhej efelmJeYeeJe ceW levcee nes, ef$eYegJeve kes ieg yeve peeles nQ~~DeefYe.~~48~~
eR SkelJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
vee eceeCeeefo kee eflJe peneB, veefnb jnlee nw yeme Skeelcee~
efveefJe&keuhe Oeeve Ssmee Gece, efpememes eieefle nes hejceelcee~~DeefYe.~~49~~
eR eflJeefJeveeMeveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efveMee mes Deelcee MeeMJele nw, veefnb pevce cejCe neslee Gmekees~
efvepe Meg Oeeve mes eie efkeee, efvele vecetB meoe Gve efpeveJej kees~~DeefYe.~~50~~
eR MeeMJeleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MeeMJele ekeeMe kees hewueeee, leerveeW peie ceW DeodYegle jefJe nes~
cesje ceve keceue efJekeeme kejes, meye ceesn DebOesje efJeIeefle nes~~DeefYe.~~51~~
eR MeeMJeleekeeMeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MeeMJele Geesle efkeee YeieJeved, veefnb ieceve keoeefeled kejles nes~
cesjs ceve ceW Geesle kejes, De%eeve legcneR nj mekeles nes~~DeefYe.~~52~~
eR MeeMJeleGeesleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(18)
MeeMJele Oecee&ce=le yejmeeles, eYeg Deehe Ske DeodYegle MeefMe nes~

Megelce efheet<e cegPes Yeer oes, efpememes cegPe Deelcee megKecee nes~~
DeefYevebove eYeg keer hetpee mes meesnb en YeeJe eie neslee~
eR MeeMJeleece=leebee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MeeMJele Dece=le keer cetelf e& legcneR, veefnb cejCe Deehekee nes mekelee~
efvepe Deelce megOeejme efceue peeJes, efpememes cegPe cejCe efJeveMe mekelee~~DeefYe.~~54~~
eR MeeMJeleDece=lecetle&es eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meye veece kece& kees ve efkeee, Fmemes eYeg hejcemet#ce ceeveW~
ceQ Oeeve OeB met#ceelcee kee, cesjs meye og kece& neveW~~DeefYe.~~55~~
eR hejcemet#ceee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
pees met#ce iegCeeefvJele meye efmeeW, kees DeJeieenve osves Jeeues~
Fke efme ceW efme Devebleeveble, jnW megDeveble iegCeeW Jeeues~~DeefYe.~~56~~
eR met#ceeJekeeMeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ef$eYegJeve ceW met#ce Deveble iegCeeW, kees egieheled peeve jns nQ pees~
Gve met#ce iegCeeefvJele efpeveJej kees, Jebove kejles ner efMeJemegKe nes ~~DeefYe.~~57~~
eR met#ceiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
pees hejcehe ceW ueerve jns, Jes efvepemJehe ceW iegefhle OejW~
efvepe mes efvepe kees efvepe ceW heekej, DeefleMeeefe mJemLe efMeJeOeece JejW~~DeefYe.~~58~~
eR hejcemJeheieghlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceee&oejefnle hetCe& megKe kee, pees meblele DevegYeJe kejles nQ~
Ssms es efpeveJej kees oe keceue, ceW cegevf eieCe OeejCe kejles nQ~~DeefYe.~~59~~
eR efvejJeefOemegKeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ceee&oe efJejefnle iegCeceefCe mes, pees efvepe kees Yete<f ele kej MeesYeW~
Gvekes iegCe kee pees keLeve kejW, Jes mJeeb mJeelce iegCe mes MeesYeW~~DeefYe.~~60~~
eR efvejJeefOeiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(19)
(20)
leguevee mes jefnle YeeJe Oejkej, ueeskeee Yeeie hej jepe jns~
Fvekees efvepe ceve ceW Oee kejkes, cegevf eieCe efvepeMeg mJeYeeJe uenW~~DeefYe.~~64~~
eR DelegueYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
leguevee mes jefnle Delegue iegCe kees, heekej pees meblele le=hle jns~W
Gvekes iegCe kee eMe ieeles ner, YeefJepeve efveleeefle mebleg jnW~~DeefYe.~~65~~
eR DelegueiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efpeveves efveMeue iegCe heees, Jes mJeelcemegKeemheo heees~

pees Gvekees efveleeefle hetpeW, Gvekes meye heeleke OetpeW~~68~~
eR DeeueiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
pees DeeuemJeYeeJe OejW nQ, efMeJekevee Jes efn Jejs nQ~
pees Gvekeer Yeefe kejWies, Jes efvepe keer le=efhle kejWies~~69~~
eR DeeuemJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
pees DeeuemJehe Oejblee, Jes efmeefJeOet kes keblee~
Gvekees s nce Jeb o ve kejles , meb h et C e& GheJe ueles ~ ~70~~
eR DeeuemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ef$eYegJeve ceW Keele nges nQ, DeJeuebyeve jefnle nges nQ~
DeefYevebove eYeg kee Dee&ve, kej oslee heehe efvekebove~~71~~
eR efvejeuebyeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
hej kes DeJeuebyeve efJejefnle, meye heefjen mebie efJeJeefpe&le~
DeefYevebove eYeg keer Yeeer, Fmemes efMeJeheLe keer egeer~~72~~
eR Deeuebyejefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meye kece& ueshe mes nervee, iegCeceefCe egle efvepe ceW ueervee~
DeefYevebove eYeg keer Deee&, efpememes efvepe keer nes eee&~~~73~~
eR efveuexheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
pees Delegue ekeeMe OejW efvepe kee , Deelcee keer peesleer DeodYegle nw~
Gve efpeveJej kees efele ceW Oejles, De%eeve DebOesje efJeIeefle nw~~DeefYe.~~66~~
eR DelegueekeeMeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meye kece& keuebke efJenervee, eYeg efve<keuebke iegCe ueervee~

Fve leerLekej kees Jebot b, ecejepe og:Ke kees Keb[tb~~74~~
eR efve<keuebkeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meKeer bo
megj Deeefo ef[ieeves DeeJeW, efhej Yeer pees Deeue jneJeW~
pees Ssmee Oeeve ueieeJeW, Jes efme yeveW cegefve OeeJeW~~67~~
eR Deeueee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe ceW ner DeefleMee eerleer, hejJeeW ceW Deeerleer~

Fve leer L e k ej kees het p et B , meb h et C e& og : KeeW mes t t B ~ ~75~~
eR Deelcejlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeJeOeer efJejefnle efvepe kes mJehe, ceW megefmLele nges DevebleeJeefOe~

Fve efmeeW keer mlegelf e kejles, efceue peeJes efvepemJehe efvejJeefOe~~
eR efvejJeefOemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
leguevee mes jefnle %eeve heekej, ef$eYegJeve kees egieheled peeve efueee~
leguevee mes jefnle megeMe heekej, ef$eYegJeve ceW keerelf e& efyeKesj efoee~~DeefYe.~~62~~
eR Delegue%eeveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Ghecee mes jefnle meewKe heekej, pees keeue DevebleeW leke megKecee~
efpevekes heokeceue melele cegevf eieCe, Deheves ceve mes Oeeles iegCecee~~DeefYe.~~63~~
eR DeleguemegKeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eYeg efvepe mJehe ceW ieghleer, Fmemes ner heeeer cegeer~

ceQ leerLekej kees OeeTB, efvepe ceW mecejmemegKe heeTB~~76~~
eR mJeheieghlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(21)
efvepe Meg Je kes mJeeceer, ef$eYegJeve kes Debleee&ceer~

Dee"eW keceeX mes efJejefnle, efpeveJej kees hetpetB efveleeefle~~77~~
eR MegJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
heeBeeW heefjJele&ve Metvee, mebmeej YeceCe ogKe Metvee~
Ssmes efpeveJej kee Jebove, efce peeJes YeJeYee evove~~78~~
eR Demebmeejee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe Deeveboece=le eerleer, hejYeeJe efJejeieer veerleer~
leer L e k ej MejCe ceW Deeees , hejceeveb o ece= l e heeees ~ ~79~~
eR mJeevebojlees eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe kee Deevebo cenevee, efpeve YeeJe mJehe efveOeevee~
DeefYevebove ejCe keer ee, kejleer Oeve Oeeve mece=e~~80~~
eR mJeeveboYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
DeevebomJehe ncesMee, YeJe og:Ke jefnle hejcesMee~
ceQ Deehe MejCe cesb Deekes, efvepe megKe heeees n<ee&kes~~81~~
eR mJeevebomJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe hejceevebo iegCeeefvJele, mebhetCe& efJeYeeJe efJeJeefpe&le~
Ss m es eYeg J ej keer Yeeer , eieeJes Deelece Meeer ~ ~82~~
eR mJeeveboiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe Deeveboece=le leger, efvepe iegCe mes ner heefjheger~
Ssmes eYegJej keer Deee&, cess YeJe YeJe ogKe eee&~~83~~
eR mJeevebomeblees<eee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meye ner efJeYeeJe heee&eW, nes ieF& Meg ceve YeeeW~
DeefYevebove eYeg kees JebotB, efvepe kees iegCeceefCe mes ceb[tb~~84~~
eR MegYeeJeheee&eee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
meye hejeOeervelee efJejefnle, eYeg hetCe& mJeleb$e iegCeeW egle~
ceQ pepetB Yeefe mes eYeg kees, heeTB mJeleb$elee iegCe pees~~85~~
eR mJeleb$eOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(22)
efvepe Deelce mJeYeeJe Devethee, hejceeuneoke iegCehee~

Ss m es ef p eveJej kees Jeb o t b , kecee& e f j Me$eg kees Keb [ t b ~ ~86~~
eR DeelcemJeYeeJeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efeled YeeJe efeoevebo oelee, efvepe MegeW keer nw ceelee~
Ssmes efpeveJej kee Dee&ve, mebhetCe& ogKeeW kee ceo&ve~~87~~
eR hejceefelheefjCeeceee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efethe
%eeveiegCeOeejer, ewlevemJehe efJenejer~
ceQ vecetB Deehe iegCe ieeTB, hejceeveboece=le heeTB~~88~~
eR efethemJeheee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
efethe efeoevebo mJeeceer, ef$eYegJeve kes Debleee&ceer~
ceQ pepetB hejce ee mes, le=hleer nes %eeve megOee mes~~89~~
eR efetheiegCeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mveeleke hejce legcneR nes, kewJeue%eeve mebegle nes~
ceQ hetpetB DeIe& e{ekes, efvepe megKe heeTB iegCe ieekes~~90~~
eR hejcemveelekeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eYeg Meg Oece& kes Oeejer, mveele kenW vej veejer~
ceQ Jebove keB eer mes, hee peeTB Oece& legcneR mes~~91~~
eR mveeleOecee&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
mebhetCe& YegJeve DeJeueeskee, efvepe mJeelce mJehe efJeueeskee~
ceQ vecet t B Meer M e kees veeTb , hejceeveb o ece= l e heeTB ~ ~92~~
eR meJe&efJeueeskeveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
$ewueeskee efMeKej hej efles, heefjJele&ve heeBe efceekes~
ceQ pepetB egieue kej pees[s, veeveeefJeefOe mebhele oew[s~~93~~
eR ueeskeeeefmLeleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eYeg ueeske Deueeske megJeeheer, efvepe %eeve efkejCe mes Jeeheer~
Yeeer mes DeIe& e{eTB, efvepe %eeve mete& eieeTB~~94~~
eR ueeskeeueeskeJeehekeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
(23)
eefiJeCeer bo
kece& Dee"eWs meYeer peerJe kees og:Ke oW~
cegefe meeceepe kees erve ueervee eYees~~
mJeelce efmeer efceues %eevepeesleer peies~
Deehe kees hetpeles meJe& JeeOeer ues~~95~~
eR kecee&&kejefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Ske meew Dee" eeueerme eke=leer kener~
Deeheves veeMekes cees#eue#ceer efueee~~
kece& mes Metve hejceelcemegKe kes efuees~
ceQ pepetB Deehekees ueefyOeeeb veew efceueW~~96~~
eR MeleeelJeeefjbMelkece&eke=eflecegkeleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe
kece& kes Yeso mebKeele neW Dee" kes~
veeMe kes Deeheves efmeefkeeblee Jejer~~
mJeelceefmeer efceues %eevepeesleer peies~
Deehekees hetpeles meJe& JeeOeer ues~~97~~
eR mebKeelekece&os keee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
kece& kes ner DemebKeele Yeer Yeso neW~
ef v ele meb m eej ceb s es ueeles jnW ~ ~
Deeheves veeMe kes efmeefkevee Jejer~
ceQ vecetB Deehekees mJeelcemebheo efceues~~98~~
eR DemebKeelekece&jefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
kece& kes Yeso es pees Devebles kens~
meewKe cessje Deveblee FvneWves nje~~
Deeheves veeMe kes efmeefkeeblee Jejer~
ceQ vecetB Deehekees mJeelcemebheo efceues~~99~~
eR Deveblekece&efJecegeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(24)
kece& veeMes Deveb l es Deveb l es meYeer ~

Deehe ner %eeve Deevevle efmebOet kens~~
ceQ DevebleeW iegCeeW kees mJeeb ner JeB~
Meefe Ssmeer efceues Deehekeer Yeefe mes~~100~~
eR Devevleevevlekece&jefnleee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
-eer bons megke=leer legce hegCe Oejvlee~
hegCe kejW peve Yeefe kejvlee~~
eer DeefYevebove efpeve kees hetpetb~
meJe& Decebieue og:Ke mes ttb~~101~~
eR megke=efleves eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Oeeleg legcneR meye Meyo peveblee~
efevcee Oeeleg levet YeieJeblee~~DeefYe.~~102~~
eR OeeleJes eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeLe! legcneR Fpeen& kenees~
Fv cegveerieCe hetpe meg ieeeW~~DeefYe.~~103~~
eR Fpeene&e eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeLe! megvee menhes#e veeeW mes~
mele megOece& kene Deefle veerkes~~DeefYe.~~104~~
eR megveeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eermegefveJeeme legcneR eYeg ceeves~
mecheefle Oeece legcnW cegefve peeveW~~DeefYe.~~105~~
eR eerefveJeemeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
veeLe! legcneR elegjeveve yeee~
oerKe jns cegKe eej meYee cee~~DeefYe.~~106~~
eR elegjeveveee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
(25)
elegJe&ke$e legcekees megj hesKeW~

veeLe! meceesme=efle ceW legce osKeW~~
eer DeefYevebove efpeve kees hetpetb~
meJe& Decebieue og:Ke mes ttb~~107~~
eR elegJe&ke$eee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ns elegjeme legcnW YeefJe JeboW~
pevce peje ce=efle leerveefnb Keb[W~~DeefYe.~~108~~
eR elegjemeee eerDeefYeveboveveeLeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
MebYeg bo(hetCee&Ie&)
pees meJe& efme Deveeefo DeefveOeve iegCe megiebefOe efyeKesjles~
Deveghece DeKebef[le %eeve jefJe mes meeOeg ceve lece Yesoles~~
ceve Jeeve leveg mes Meg nes, ceQ keB eYeg keer Dee&vee~
peue iebOe Deeefoke DeIe& Dehet, keB ece keer Yelme&vee~~1~~
eR De<esejMeleiegCemeceefvJeleee eerDeefYeveboveveeLeee hetCee&Ie efveJe&heeceerelf e
mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
peehe eR eerDeefYeveboveveeLeee vece:~
(9, 27 ee 108 megbieefOele heg<he ee ueJebie ee heerues lebogue mes peehe kejvee)
peeceeuee
-oesneieCeheefle vejheefle megjheleer, Keieheefle efe ceve Oeej~
DeefYevebove eYeg Deehekes, ieeles iegCe DeefJekeej~~1~~
-Mesj bopee pee efpevesv Deeheves peye pevce Lee efueee~
FveW kes Yeer Deemeve kebhes Deeee& nes ieee~~
(26)
megjheefle mJeeb Deemeve mes Glej meele heie eues~

cemleke Pegkee kes veeLe ejCe Jebovee kejW~~2~~
eYeg Deehekee pevceeefYe<eske Fv ves efkeee~
megjieCe DemebKe Yeefe mes Deevebojme efueee~~
leye Fv ves DeefYevebove en veece jKe efoee~
ef$eYegJeve ceW Yeer Deevebo ner Deevebo e ieee~~3~~
eYeg ieYe& ceW Yeer leerve %eeve Les legcnejs ner~
oer#ee efueee lel#eCe ner ceve:hee&%eeve Yeer~~
emLe ceW De"je yejme ner ceewve mes jns~
nes kesJeueer efhej meJe& kees GheosMe os jns~~4~~
ieCeOej eYet Les JeeveeefYe meceJemejCe ceW~
meye Fke meew leerve ieCeOej meye $e+efeeB GveceW~~
Les leerve ueeKe cegefveJej es meele Yesoegle~
es leerve jlveOeejer, efveeLe Jes<eegle~~5~~
ieefCeveer eer ces<esCee Deeee& efMejesceCeer~
$ee ueeKe leerme menme n meew Deeefe&kee YeCeer~~
Les leerve ueeKe eeJeke, heCe ue#e eeefJekee~
elegmebIe ves Lee hee efueee, YeJeefmebOeg keer veewkee~~6~~
meye os J e os e f J eeeB Demeb K e Les JeneB leYeer ~
efleee Yeer mebKeele Les mecekelJe ege Yeer~~
meyeves efpevesv Jee efheet<e heeve efkeee Lee~
mebmeej peueefOe eflejves kees meerKe efueee Lee~~7~~
F#JeekegJebMe Yeemkej keefhe efevn kees OejW~
eYeg leerve meew heeeme Oeveg<e legbie leveg OejW~~
(27)
heeeme ueeKe het J e& Je<e& Deeeg Deehekeer ~

keebeveegleer efpevejepe Les megboj DehetJe& ner~~8~~
leve Yeer heefJe$e Deehekee megJe keneee~
MegYe ner meYeer hejceeCegDeeW mes eke=efle yeveeee~~
legce osn kes Deekeej JeCe& iebOe Deeefo keer~
hetpee kejW Jes Oeve cevegpe pevce OejW Yeer~~9~~
eYeg osn jefnle Deehe, efvejekeej kenees~
JeCee&efo jefnle veeLe! %eeveosn Oejees~~
heefjhetCe& Meg yeg, efme hejce Deelcee~
nes %eeveceleer Meg, yevetB Meg Deelecee~~10~~
-oesnehegCe jeefMe Deew hegCe heue, leerLekej YeieJeeved~
mJeelece heeJeve nsleg ceQ, vecetB vecetB megKeoeve~~11~~
eR eerDeefYeveboveveeLeefpevesvee peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue:~
MebYeg bo
pees YeJe DeefYevebove efJeOeeve, meoe kejW yeng Yeefe mes~
Jes efvele ner Deevebo cebieue, heeSbies MegYe Yeeie mes~~
Fme ueeske kes megKe Yeesie kej, efhej iegCe DevebleeW heeSbies~
mJeecesJe kesJeue %eeveceefle nes, cegefemegKe hee peeSbies~~~1~~
~~FleeMeerJee&o:~~
N:M
(28)
ye[er peeceeuee
meesj"e
DeefYevebove efpeveosJe, DeefKeue Decebieue kees njW~
efvele keB ceQ mesJe, cesjs keceepeve njW~~1~~
meKeer bo
pee pee efpeve osJe nceejs, pee pee YeefJepeve yeng leejW~
pee cegefejceeheefle osJee, Mele Fb kejW legce mesJee~~2~~
cegefveJeb=o legcnW efele OeejW, YeefJeJe=bo megeMe efJemleejW~
megj vej efkeVej iegCe ieeJeW, efkeVeefjeeB yeerve yepeeJeW~~3~~
YeeerJeMe ve=le kejs nQ, iegCe ieekej heehe njs nQ~
efJeeeOej ieCe yeng DeeJeW, oMe&ve kej hegCe keceeJeW~~4~~
YeJe YeJe kes $eeme efceeJeW, ece kee DeefmleJe neJeW~
pees efpeveiegCe ceW ceve heeieW, efleve osKe ceesn efjheg YeeieW~~5~~
pees eYeg keer hetpe jeeJeW, Fme peie ceW hetpee heeJeW~
pees eYeg kee Oeeve Oejs nQ, Gvekee meye Oeeve kejs nQ~~6~~
pees kejles Yeefe legcnejer, Jes YeJe YeJe ceW megefKeeejer~
Fme nsleg eYees legce heemes, ceve kes Godieej efvekeemes~~7~~
peye leke cegPe cegef e ve nesJes, leye leke mecekelJe ve KeesJes~
leye leke efpeveiegCe GeeB, leye leke ceQ mebece OeeB~~8~~
leye leke nes es meceeOeer, veeMes pevceeefoke JeeOeer~
leye leke jlve$ee heeTB, leye leke efvepe Oeeve ueieeTB~~9~~
leye leke legce ner cegPe mJeeceer, YeJe YeJe ceW nes efve<keeceer~
es YeeJe nceejs hetjes, cegPe ceesn Me$eg kees etjes~~10~~
(29)
Ieee
pee pee efevcetjefle, iegCeceefle hetefjle, pee efpeveJej Je=<e eeheleer~
pee %eeveceleer Oej, efMeJeue#ceerJej, YeefJepeve heeJeW efmeieleer~~11~
eR eerDeefYeveboveveeLeee peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
MebYeg bo
pees YeJe DeefYevebove efJeOeeve, meoe kejW yeng Yeefe mes~
Jes efvele ner Deevebo cebieue, heeeWies MegYe Yeeie mes~~
Fme ueeske kes megKe Yeesie kej, efhej iegCe DevebleeW heeSbies~
mJeecesJe kesJeue %eeveceefle nes, cegefemegKe hee peeSbies~~~1~~
~~FleeMeerJee&o:~~
N:M
(30)
eMeefmle
-oesne-
leerLekej eeer ceove, $eeheo Oeejer F&Me~

MeebefleveeLe YeieJeeve kees, vecetB-vecetB vele MeerMe~~1~~
kegbLegveeLe-DejveeLe eYeg, leerve-leerve heo veeLe~
Fvekes eer ejCeeype kees, vecetB veceekej ceeLe~~2~~
Jele&ceeve ceW JeerjeYeg, Meemeveheefle YeieJeeve~
Fvekes Meemeve ceW nges, yeng Deeeee& ceneve~~3~~
cetuemebIe ceW kegbokegbo ieg, DevJee mejmJeefleie~
yeueelkeejieCe ceW ngS , metefj vecetB ceve mJe~~4~~
meoer yeermeJeeR kes eLece, ieg efoiebyejeeee&~
eefjleeeJeleea eer, Meebeflemeeiejeeee&~~5~~
Fvekes efMe<eesece eer, Jeerjmeeiejeeee&~
henues heeeee& ieg, vecetB Yeefe Gj Oeee&~~6~~
Jeerj Deyo heeerme meew, eeefueme peieleefme~
heew<e Megkeue eewome efleLeer, nefmleveeiehegj leerLe&~~7~~
ceQves ieefCeveer %eeveceleer, efkeee efJeOeeve ehetCe&~
DeefYevebove YeieJeeve kee, Yejs meewKe mebhetCe&~~8~~
peye leke pecyeterhe keer, keerefle& peieled ceW Jeehle~
leye leke %eeveceleer ke=leer, jns efJeeefJeKeele~~9~~
(Fefle eerDeefYeveboveveeLeefJeOeeveb mebhetCe~)
Je&leeb efpeveMeemeveb~
N:M
(31)
eer DeeesOee leerLe&hetpee

-DeLe mLeehevee(lepe&-ieescesMe, pee ieescesMe......)
DeeefoveeLe, pee DeeefoveeLe, cece oe efJejepees-2
nce ener YeeJevee kejles nQ~
YeeJevee kejles nQ, Ssmee Deeves Jeeuee keue nes~
nes veiej veiej ceW eYeg hetpee, meejer Oejleer YeefemLeue nes~~nce0~~1~~
egie keer Deeoer ceW Fvjepe ves, veieefj DeeesOee jeJeeF&~
eer veeefYejee ceosefJe kees heekej, meejer pevelee nj<eeF&~~
eYeg DeeefoveeLe kee pevce eeo kej, cesje ceve Yeer GppJeue nes~~nce0~~2~~
eer DeefpeleveeLe DeefYevebove megceleer, efpeve Deveble ves pevce efueee~
FveW ves efpeveefMeMeg kees ueskej, ces efieefj hej DeefYe<eske efkeee~~
efpeve pevceYetefce kee Dee&ve kej, cesje ceve Yeer Deefle GppJeue nes~~nce0~~3~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLepevceYetefce-DeeesOeeleerLe&#es$e! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLepevceYetefce-DeeesOeeleerLe&#es$e! De$e efle efle " " mLeeheveced ~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLepevceYetefce-DeeesOeeleerLe&#es$e! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed
meefVeOeerkejCeb~
-Dekelepe&-DeeJees yeeeW legcnW efoKeeeW.....
DeeJees nce meye MeerMe PegkeeeW, veieefj DeeesOee leerLe& kees~
efpeveJej pevceYetefce kees pepeleW, heeJeW DeeleceleerLe& kees~~
Jebos efpeveJejb-4~~
(32)
mejetveefo kee peue Deefle Meerleue, heehejeie megJeeme efceuee~

jeieYeeJe ceue OeesJeve keejCe, Oeej kejsW cevekebpe efKeuee~~
peueOeeje mes hetpee kejles, heeJeW GppJeue keerefle& kees~
efpeveJej pevceYetefce kees pepeles, heeJeW DeeleceleerLe& kees~~1~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLe-leerLekejpevceYetecf eDeeesOeeleerLe&#es$eee pevcepejece=legeJf eveeMeveee peueb
kesMej efIeme kehet&j efceueeee, Yecej hebefeeeb Deeve he[W~
leerLe&#es$e hetpeve mes veMeles, kece&Me$eg Yeer ye[s ye[s~~
ebove mes hetpee kejles ner, heeJesW DeefJeeue keerefle& kees~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLe-leerLekejpevceYetefceDeeesOeeleerLe&#es$eee mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb
eb eefvkee mece efmele lebogue, hegbpe e{eSb Yeeer mes~
Dece=lekeCe mece efvepe meceefkele iegCe, heeeW DeefleMee egeer mes~~
De#ele mes efpeve#es$e hetpeles, heeJeW De#ee keerefle& kees~
(33)
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetefceDeeesOeeleerLe&#es$eee De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle

mJeene~
efpeveJej pevceYetefce kees pepeles, heeJeW DeeleceleerLe& kees~~
JeCe& JeCe& kes megceve megiebefOele, heeefjpeele Jekegueeefo efKeues~
keece JeLee veMe peee #es$e kees, Dehe&Ce kej veJeueefyOe1 efceues~~
heg<heeW mes hetpee kejles ner, heeJeW efvepeiegCe keerefle& kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetecf eDeeesOeeleerLe&#es$eee keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerelf e
mJeene~
2
jmeieguuee jmehetCe& Debojmee, keueekebo heemeej efuees~
Dece=leefheb[ meMe vesJepe mes, leerLe&#es$e kees epeve efkees~~
e mes hetpee kejles ner peve, njles #egOe keer Yeerefle kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLe-leerLekejpevceYetefceDeeesOeeleerLe&#es$eee #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb
1. #eeefeke %eeve Deeefo veJe ueefyOeeeB~ 2. ceueeF&~
(34)
nscehee$e ceW Ie=le Yej yeeer, peesefle peues lece veeMe kejs~
oerheke mes Deejefle kejles ner, oeheue keer Yeebefle njs~~
kejW Deejleer Yeefe YeeJe mes, heeJeW Deelecepeesefle kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetecf eDeeesOeeleerLe&#es$eee ceesnevOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerelf e
mJeene~
OetheIe[s ceW Oethe peueekej, Dekece& kees oiOe kejW~
efvepe Deelece kes YeeJekece& ceue, Jekece& Yeer Yemce kejW~~
Oethe Kesekej hetpee kejles, heeJeW megjefYele keerefle& kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetecf eDeeesOeeleerLe&#es$eee Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerelf e mJeene~
efpeveJej pevceYetefce kees pepeles, heeJeW Deelece leerLe& kees~~
heue Debietj Devebveemeeefoke, mejme ceOegj ues Leeue Yejs~
Deelce Deleerevf e megKe kes Fgke, heue DeheX yeng Yeefe Yejs~~
heue mes hetpee kejles ner nce, heeJeW efvepeheo leerLe& kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetecf eDeeesOeeleerLe&#es$eee cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerelf e mJeene~
(35)

peue ebove De#ele ceeuee e, oerhe Oethe heue DeIe& efueee~
kesJeue %eeveceleer heo nslet, efpeveheo hebkepe DeIe& efkeee~~
DeIe& e{ekej hetpee kejles, heeJeW efMeJeheo leerLe& kees~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetefceDeeesOeeleerLe&#es$eee DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
-meesj"emejetveefo kee veerj, kebeve Peejer ceW Yeje~
efceues YeJeesoefOe leerj, MeebleerOeeje Meb kejs~~10~~
Jekegue keceue keunej, heg<heebpeefue kejles eneB~
efceues meewKe Yeb[ej, eMe meewjYe engbefoMe Yeces~~11~~
heebe eWke kes heebe DeIe&

vejsv bo
DeeefoveeLe kes ieYee&iece kes, n ceefnves henues ner~
Fve%ee mes Oeveheefle ves Dee, jlveeW keer Je<ee& keer~~
ew$e Jeoer veJeceer1 efpeve pevceW, efkeee ceneslmeJe megjieCe~
$e+<eYeosJe pevcemLeue hetpele, efceues DeelceefveefOe lel#eCe~~1~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeieYe&pevcekeueeCekesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~
1. DeeefoveeLe kes Dee<ee{ ke=. 2 ieYe&, ew$e ke=. 9 pevce, ew$e ke=. 9 lehe, heeuiegve ke=. 11 %eeve, ceeIe ke=.
14 cees#e~
(36)
DeefpeleveeLe ves pevce efueee peye, megjheefle Deemeve kebhes~

efpeleMe$et efheleg ceelee efJepeee, hegueefkele ceve Deevebos~~
ceeIe megoer oMeceer efleefLe1 Gece vnJeve ngDee ces hej~
DeefpeleveeLe pevcemLeue hetpele, efceues DeelceefveefOe lel#eCe~~2~~
eR leerLekejeerDeefpeleveeLeieYe&pevcelehekesJeue%eevekeueeCekesYe: DeIe
efpeve peveveer efmeeLee& ceelee2, FveW mes Yeer hetefpele~
eer er Oe=efle keerleea yeger, ue#ceer osJeer mes mesefJele~~
efhelee mJeebJej Yeer ne|<ele nes, jlveeW kees efvele yeebW~
nce Yeer DeefYevebove efpeveJej kees, hetpele mebke keeW~~3~~
eR leerLekejeerDeefYeveboveveeLeieYe&pevcelehekesJeue%eevekeueeCekesYe: DeIe
eeJeCe megefo efefleee ieYee&iece, megcebieuee ceeB ne|<ele~
ew$e megoer ieejme eYeg pevceW, efhelee cesIejLe hegueefkele~~
megefo veJeceer JewMeeKe megoer#ee, ew$e megoer ieejme ceW~
kesJeue%eeve cees#ekeueeCeke megceefleveeLe kees eCeceW~~4~~
eR leerLekejeermegceefleveeLeieYe&pevcelehekesJeue%eevekeueeCekesYe: DeIe
hegjer efJeveerlee ceW DevebleeYeg, eEmenmesve Iej pevces~
peeMeecee ceelee Deevebefole, pes Jeoer yeejme3 ceW~~
pevceefoJeme oer#ee eYeg ew$e DeceeJeme kesJeue%eeveer~
Fme ner efleefLe ceW cees#ekeueeCeke pepele yeveW efvepe%eeveer~~5~~
eR leerLekejeerDevebleveeLeieYe&pevcelehekesJeue%eevekeueeCekesYe: DeIe
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue~
peehe ceb$e- eR DevebleevebleleerLekejpevceYetefceDeeesOeehegjerleerLe&#es$eee vece:~
1. pes. ke=. DeceeJemee ieYe&, ceeIe Meg. 10 pevce, ceeIe Meg. 9 lehe, heew. Meg. 11 kesJeue%eeve, ew$e Meg. 5
cees#ekeueeCeke~ 2. DeefYeveboveeLe kee yewMeeKe Meg. 6 ieYe&, ceeIe Meg. 12 pevce, Deewj lehe, heew<e Meg. 14 %eeve
Deewj yewMeeKe Meg. 6 cees#e~ 3. DevevleveeLe kee keee|leke ke=. 1 ieYe&keueeCeke~
(37)
peeceeuee
-MebYeg vons veeLe! Deehekes iegCeceefCe keer, peeceeue ietbLe kej ueees nQ~
Yeeer mes eYeg kes ejCeeW ceW, iegCeceeue e{eves Deees nQ~~ske.~~
nw Oeve DeeesOeehegjer peneB, eer DeeefoveeLe ves pevce efueee~
efpeve DeefpeleveeLe DeefYevebove megceleer, eYeg Deveble ves Oeve efkeee~~
kewueeMeefiejer mes Je=<eYeosJe efpeve, cees#eOeece kees heeS nQ~~ns0~~1~~
meceed Yejleeeer ves oer#ee ues, efMeJeheo kees eehle efkeee~
F#JeekegJebefMe1 ve=he eewon ueeKe efn, ueieeleej efMeJeOeece efueee~~
es hegjer efJeveerlee kes pevceW, hejceelceOeece kees heeS nQ~~ns0~~2~~
yeengyeefue keeceosJe ves peerle, Yejle kees efhej oer#ee Oejkes~
eYeg Ske Je<e& Les Oeeve ueerve, leve yesue e{er Deefn Yeer efuehes~~
efhej kesJeue%eeveer yeveW veeLe, nce iegCe ieekes n<ee&S nQ~~ns0~~3~~
eer DeefpeleveeLe Deeefoke eejeW, leerLekej meccesoeeue mes~
efMeJeOeece iees FveefoJebe, nce efvele JeboW, ceve Jee leve mes~~
Oeefve Oeve DeeesOee pevcemLeue, efMeJeLeue Jebole n<ee&S nQ~~ns0~~4~~
eeerMe meiej Deeefoke eneB kes, kecee&ejf veeMe efMeJe efueee Denes~
eer jeceev ves Fmeer DeeesOee, kees heeJeve kej efoee Denes~~
ceebieerlegbieer mes cees#e iees, Fve Jebole hegCe ye{eS nQ~~ns0~~5~~
egie keer Deeoer ceW DeeefoveeLe, heg$eer yeeeer megbojer ngF~
efheleg mes yeeeer Deew Debkeefueheer, heekej efJeee ceW Oegjer ngF~~
efheleg mes oer#ee ues ieefCeveer LeeR, Fvekes iegCe megj vej ieeS nQ~~ns0~~6~~
Fvekes heLe hej DeieefCele veejer, ves euekej eerefuebie soe~
Deee|ekee megueesevee ves ieejn, DebieeW kees he{ peie mebyeesOee~~
oMejLe ceeB he=efLeJeerceleer Deeefe&kee, kees nce MeerMe veceeS nQ~~ns0~~7~~
1. DeeesOee ceW Yejle kees Deeefo ueskej eewon ueeKe F#JeekegJebMeere jepee efyevee JeJeOeeve kes ueieeleej cees#e
iees nQ~ (nefjJebMe heg. meie& 13 Mueeske 13~)
(38)
meerlee ves Deefivehejer#ee ceW, mejJej peue keceue efKeueeee Lee~

he=LJeerceefle ieefCeveer mes oere#f ele, Deeefe&kee yeveeR eMe heeee Lee~~
eerjeceev ue#ceCe ueJekegMe, meye ogKeer oe iegCe ieeS nQ~~ns0~~8~~
meerlee ves yeeme" Je<eeX leke, yeng Ge Ge lehe lehe kejkes~
leWefleme efove meuuesKevee enCe, kejkes megmeceeefOe cejCe kejkes~~
Deegle efoJe ceW neskej eleerv, jeJeCe kees yeesOe kejeS nQ~~ns0~~9~~
pee pee jlveeW keer Keeve jlveieYee&, jlveeW keer emeefJe$eer~
pee pee meekesleehegjer DeeesOeehegjer efJeveerlee megKeoe$eer~~
pee peeleg DeveeefoefveOeve veiejer, nce Jebove kej n<ee&S nQ~~ns0~~10~~
yeme keeueoes<e mes Fme egie ceW, eneB heebe leerLekej pevce efueS~
meye Yetle YeefJe<eled keeueeW ceW, eeweyf eme efpeve pevceYetecf e nQ es~~
nce Fmekee Mele Mele Jebove kej, DeefleMeeeer hegCe keceeS nQ~~ns0~~11~~
pee pee leerLekej Yejle meiej, pee jeceev ueJe kegMe iegCeceefCe~
pee peeleg Deeefe&kee yeeeer ceeB, megbojer Je meerlee meeOJeerceefCe~~
nce kesJeue %eeveceleer nslet, legce ejCeeW MeerMe PegkeeS nQ~~ns 0~~12~~
pee peeleg DeeesOee efpeme efvekes, nw efkewleveiej peneB pevce efueee~
pee peeleg Deeefe&kee jlveceleer, efpeveves efvepe peerJeve Oeve efkeee~~
yeeeer ceeB keer heoOetefue yevetb, en YeeJe oe uenjeS nQ~
ns veeLe! Deehekes iegCeceefCe keer, peeceeue ietbLe kej ueeS nQ~~ns0~~13~~
eR leerLekejeer$e+<eYeosJeDeefpeleveeLeDeefYeveboveveeLemegceefleveeLeDevebleveeLeleerLekejpevceYetefceDeeesOeeleerLe&#es$eee peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje, efoJe heg<heebpeefue~
-oesneJeerj mebJeled heeerme meew, GefVeme ceieefmej Meg~
ieejme efleefLe hetpee jeer, efpeve epeles nes efmeef~~1~~
~~FleeMeerJee&o~~
N:M
(39)
YeieJeeve eer DeefYeveboveveeLe keer Deejleer

lepe&ceQ lees Yetue eueer...........
DeefYevebove eYet peer keer Deepe, nce meye Deejefle kejW~

ye[e meebee eYet kee ojyeej, meye efceue Deejefle kejsW~~ske.~~
jepee mJeebJej kes Iej peye Les pevceW,
FvieCe ces hes DeefYe<eske kejles,
veiejer DeeesOee ceW KegefMeeeb Deheej, meye efceue Deejefle kejW,
DeefYevebove eYet peer keer ......~~1~~
ceeIe megoer yeejme keer efleefLe yeveer veejer,
eYegJej ves Ge Jeve ceW oer#ee Leer Oeejer,
$ewueeskeehetpe eYegJej keer Deepe, meye efceue Deejefle kejW,
DeefYevebove.............~~2~~
heew<e megoer eewome ceW kesJeue jefJe eiee,
eYeg keer efoJeOJeefve megvekej peie meeje n<ee&,
kesJeue%eeveer eYegJej keer Deepe, meye efceue Deejefle kejW,
Meeele efveJee&CeYetefce meccesoefieefj nw,
JeneR hes eYet ves cegefekevee Jejer nw,
cegefejceeheefle eYet keer Deepe, meye efceue Deejefle kejW,
eYeg lesjs ejs nce Deejefle kees DeeS,
Deejefle kes eje YeJe Deejle efceeSb,
eboveeceefle efceues efMeJeceeie&, meye efceue Deejefle kejW,
DeefYevebove............~~5~~
(40)
DeeesOee leerLe& keer Deejleer

lepe&eebo cesjs Dee pee js ................
Deejleer leerLe& DeeesOee keer-2

leerLekejeW keer, pevceYetefce en, meye efceue kejes Deejefleee~
Deejleer leerLe& DeeesOee keer~~ske.~~
MeeMJele en hegjer DeeesOee, peie ceW peeveer peeleer nw~
meccesoefMeKej kes meMe, heeJeve ceeveer peeleer nw~
Deejleer leerLe& DeeesOee keer~~1~~
ebt lees Fme Yet hej meejs, leerLekej meoe peveceles~
uesefkeve Fme egie ceW pevceW, leerLekej hebe hejce Les~~
eer $e+<eYe Deefpele DeefYevebove, megceleer Deveble peer pevces~
GVeerme Mes<e leerLekej, meye Deueie-Deueie ner pevces~
leerjLe keer heeJeve jpe kees, cemleke hej OeejCe kej uees~
Fmekeer Deejefle kej Deheves, keeW kee efveJeejCe kej uees~
Deeoerej keer Ke[dieemeve, eeflecee kees veceve kejW nce~
eboveeceleer Fme MeeMJele, leerjLe kees veceve kejW nce~~
(41)
(42)
Yepeve
Yepeve
(ieYe&keueeCeke ieerle)
(pevcekeueeCeke ieerle)

lepe&meheves ceW......

lepe&cebefoj ceW yeepe jns Iebs......
eYeg ieYe&keueeCe ceW yejmes jleve keer Oeeje js~

kens Oevekegyesj Yeer, Oeve nw Yeeie nceeje js~~ske.~~
Fke hegCeMeeefueveer ceeB peye, osKes meesuen meheves leye~
leerLekej megle kees heeleer, efvepe pevce Oeve kej heeleer~~
Gme mecee efhelee kee, Kegue peelee YeC[eje js~
kens Oevekegyesj Yeer, Oeve nw Yeeie nceeje js~~ eYeg...~~1~~
$ee %eeve meefnle leerLekej, Deeles nQ ceeB kes iejYe peye~
ceeB keer ceefncee ye{ peeleer, Jes eMve menpe meguePeeleeR~~
De%eeve efleefcej nj osleeR %eeve Gpeeje js~
eYeg ieYe&keueeCe ceveeSb, nce Yeer Ssmee heue heeSb~
Deye Ssmeer ceeB mes pevceW, pees osKes meesuen meheves~~
eboveeceleer en GlmeJe efkelevee heeje js~
MM6NN
mJeieeX ceW yeepe G"s yeepes, FveW ves cegkeg PegkeeS nQ~
efpeveJej kee pevece ngDee Yet hej, Oeveheefle ves jleve uegeS nQ~~ ske.~~
osJeeW kee heefjkej ueskej, Fv-FveCeer DeeS nQ-2 ~
osKee pees efMeMeg leerLekej, ves$e npeej yeveees nQ~
megvojlee ueKekej eYegJej keer, efhej Yeer le=hleer vee heees nQ~~ efpeveJej......~~1~~
mJeieeX kes JeeeYet<eCe, FveCeer ves henveeS nQ~
jlveeW kes heueves ceW efhej, efpeveJej kees meYeer PegueeS nQ~~
eYeg kes mebie Kesueves kees, meyekes ceve ueueeeS nQ~~ efpeveJej......~~2~~
ceelee kee eYeg otOe ve heerles, efhej Yeer lees yeueMeeueer nQ~
mJeieeX mes Yeespeve Deelee nw, ceefncee ener efvejeueer nw~~
eboveeceleer Gve eYegJej kes, ceele-efhelee n<ee&es nQ~~ efpeveJej......~~3~~
MM6NN
(43)
(44)
Yepeve
Yepeve
(YeieJeeve keer oer#ee kes mecee kee ieerle)
(kesJeue%eeve ieerle)

lepe&-eue efoee es[..............
meye DeefLej peeve mebmeej, lepee Iej yeej, DeJeOe kes mJeeceer~
efhej veneR efkemeer keer ceeveer~~ske.~~
henues lees yeen jeeee Lee, meyekees meye keg efmeKeueeee Lee~
jepeeDeeW ves Yeer jepeveerefle leye peeveerefhej veneR efkemeer keer ceeveer~~1~~
Fke efove Lee Gukeeheele ngDee, eYeg kee ceve hetCe& efJeje ngDee~
os heg$e kees Dehevee jepe yeves Jes %eeveerefhej veneR efkemeer keer ceeveer~~2~~
eYeg veieefj DeeesOee es[ eues, hengBes oer#ee nslet Jeve ceW~
ngF& kesMeueeWe mes Gvekeer Meg keneveerefhej veneR efkemeer keer ceeveer~~3~~
efpeme Je=#e leues OeevemLe ngS, kesJeue%eeveer Yeer JeneR ngS~
evoveeceleer en leerLekej keer efveMeeveer, efhej veneR efkemeer keer ceeveer~~
efhej veneR efkemeer keer ceeveer~~4~~
MM6NN

lepe&-legce lees "njs hejosMeer.......
meceJemejCe oMe&ve kejes, lees YeJe kenueeDeesies~
eefo legce DeYeJe ngS, lees oMe& veneR heeDeesies~~ske.~~
eYeg peer keer Oece& meYee, ceW pees Yeer Deelee nw~
legce Yeer efoJeOJeefve kees megvees, lees YeJe mes eflej peeDeesies~~
meceJemejCe..........~~1~~
ietbies Yeer JeneB peekej, yeesueves ueie peeles nQ~
legce Yeer Deepe ee kejes, lees DeelcemegKe heeDeesies~~
ye[s-ye[s ceeefveeeW kee Yeer, ceeve ieefuele neslee nw JeneB~
osKees Jener ceevemlebYe, cegefeheLe heeDeesies~~
oMe&veeW kes YeeJeeW mes, ces{ke ves osJeieefle ueer~
oMe&ve kejes legce Yeer lees, osJeieleer heeDeesies~~
YeJe ee DeYeJeheves keer, evovee hejer#ee kejes~
oMe&ve mes YeJelJe keer, esCeer ceW DeeDeesies~~
MM6NN
(45)
(46)
Yepeve
(efveJee&CekeueeCeke ieerle)
lepe&-ceeF& js ceeF&.......
eYeg DeefYevevove efveJee&CeeslmeJe, efceuekej meYeer ceveeSB~
DeeDees Fme Yeejle JemegOee hej, DeieefCele oerhe peueeSB~~
eYet keer pee pee pee, eYet keer pee pee pee pee pee~~ ske.~~
Je<e& kejes[eW hetJe& efleefLe JewMeeKe Megkeue <eer Leer~
efieefj mecceso mes cees#e heOeejs, DeefYevebove efpeveJej peer~~
leye mJeieeX mes FveW ves Dee, oerhe DemebKe peueeS~
eYet keer pee pee pee, eYet keer pee pee pee pee pee~~1~~
$e+<eYeosJe mes ceneJeerj leke, nQ eewefyeme leerLekej~
Fve meyekee GheosMe Ske ner, Oece& Deefnbmee efnlekej~~
efpeDees Deewj peerves oes meyekees, en mebosMe megveeSB~
efme#es$e keer Yeeer kejkes, nce Yeer efme yeveWies~
peye leke efme veneR yeveles, leye leke eYeg Yeefe kejWies~~
meYeer evoveeceleer KegMeer mes, ener YeeJevee YeeSB~
MM6NN
Yepeve
lepe&-meheves ceW ..............
efpeveJej kee cenecemlekeeefYe<eske efvejeuee nw~

keee megvoj ueieleer hebeece=le keer Oeeje nw~~ske.~~
peye peue keer Oeeje he[leer, evoe kes efkejCe mece ueieleer~
Meerleue nes peeleer Oejleer, heeJeve nesles vejleve Yeer~~
nQ hegCeJeeve Jes pees kejles peueOeeje nw~
keee megvoj ueieleer hebeece=le keer Oeeje nw~~1~~
peye otOe mes vJenve kejW nce, #eerjesoefOe mcejCe kejW nce~
Thej mes veeres yenleer, leye ogiOeceeer nes Oejleer~~
eYeg leve hej kej uees legce Yeer otOe keer Oeeje nw~
peye oner keer Oeeje he[leer, ceesleer keer ueef[eeB ueieleer~
meJeez<eefOe keueMe {gjeSb, nce leve kees mJemLe yeveeSB~~
kesMej mes eYeg kee jbie kesMeefjee heeje nw~
kejes MeebefleOeeje eYeg hej, nes peeJes Meebefle Oeje hej~
eboveeceleer efpeve Yeefe, meyekes YeJekeuce<e njleer~~
keefueegie ceW eYeg Yeeer ner Ske meneje nw~
MM 6 NN
(47)
Yepeve
lepe&efouueer kee keglegyeceerveej osKees....
osKees osKees osKees, pevceYetefce osKees,

pevcemLeueer kee efJekeeme osKees, DeeesOeehegjer kee ekeeMe osKees~
meejs peiele ceW Fme leerLe& kee, hewuee nw veece legce Deepe osKees~~
nes osKees osKees, DeeesOee osKees-2 ~~ske.~~
kenles nQ efpeveMeemeve kee, henuee Meeele leerLe& ener~
leerLekej YeieJevleeW kes, pevce meoe nesles nQ eneR~~
Gvekeer ner ceefncee kee meej osKees, leerjLe DeeesOee efJekeeme osKees~
nes osKees osKees, DeeesOee osKees.~~1~~
Jele&ceeve eewyeermeer kes, heeBe leerLekej pevces nQ~
Gvekes heeBeeW eWke ener, hegCe keLeeveke kenles nQ~~
Gve meyekee nes ieee efJekeeme osKees, efpeveJej kes iegCe kee ekeeMe osKees~
%eeveceleer ceeleepeer keer, efceueer esjCee nw meyekees~
Meeele leerLe& DeeesOee kee, Ketye eeej kejes YeeeW~~
evoveeceleer en eeeme osKees, efpevecele kee nesiee ekeeMe osKees~
MM6NN
(48)
Yepeve
lepe&-ceQves lesjs ner Yejesmes heejmeveeLe.............
Meeele leerjLe nw DeeesOeehegjer Oeece, euees peer eueW ee$ee kees~
leerLekej pevceYetefce nw ceneve, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~ske.~~
keeue Deveeoer mes leerLekej, meYeer pevece uesles nQ eneB~
Gvekee pevcekeueeCe ceveeves, Fv meYeer Deeles nQ eneB~~
ietbpes JeneB Gvekee heeJeve iegCeieeve, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~1~~
Gmeer DeeesOee ceW Fme egie kes, heeBe leerLekej pevces nQ~
$e+<eYe Deefpele DeefYevebove megceleer, eYeg Deveble peer pevces nQ~~
Gvekes yeves nQ pevecemLeeve, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~2~~
peveceYetefce eskeeW kee ece mes, peerCeexej efJekeeme ngDee~
eer DeefYevevoveveeLe eWke hej efpevecebefoj efvecee&Ce ngDee~~
Gmeer cebefoj kee nw hebekeueeCe, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~3~~
ieefCeveerecegKe %eeveceefle ceelee, keer esjCee kee eefleheue nw~
eer jJeervkeerleea mJeeceer keer, kece&"lee Je heefjece nw~~
leYeer evoveeceleer nw OetceOeece, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~4~~
hegCeMeeefue keesceueebo peer, cencetoeyeeo kes eeJeke nQ~
heg$e-heg$eJeOegSB Yeer Gvekes, cebefoj kes hegCeepe&ke nQ~~
egie egie jnsiee Yeeer ceW Fvekee veece, euees peer eueW ee$ee kees~~Meeele.~~5~~
MM6NN

Shri Abhinandannath Vidhan (VGM-442)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Shri Abhinandannath Vidhan (VGM-442)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-

eer %eeveceleer ceeleepeer

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

hetpe Deeefe&kee eer jlveceleer ceeleepeer kes

(oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)

e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

-: efveoxMeke SJeb mecheeoke:-

kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

peerJeve ekeeMe pewve

Website : www.jambudweep.org www.encyclopediaofjainism.com

meJee&eOf ekeej ekeeMekeeOeerve

Jeerj efve. meb. 2541, ceieefmej Meg. <eer

kecheesepf ebie - %eeveceleer vesJeke&

kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

ye. keg. Fvog pewve (mebIemLe)

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

DeeesOee efJekeeme kee mJeefCe&ce he=

ceC[ue kee vekeMee

-eefleeeee& efJepee kegceej pewve, pecyeterhe

eLece keeske ceW

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

peveesefleueesueeshevegyevOe-oes<elees, Yeee-okeeexef<Jen ve eJee&les~

heeevegJeeo (ieefCeveer %eeveceleer)

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

eYeg Deehe iegCe keer Je=ef mes DeefYevevoveb ngS~

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

Deefjnble efmeeeee& hee"ke, meeOeg ef$eYegJeve Jebe nQ~

iebieeveoer kee veerj efvece&ue, yeee ceue OeesJes meoe~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

veJeosJeleeDeeW keer meoe pees, Yeefe mes Deee& kejW~

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

Debietj DecejKe Deece Dece=le, heue YejeTB Leeue ceW~

peueOeeje mes efvele ceQ, peie keer Meebefle nsle~

efeefebleeceefCejlve, leerve ueeske ceW es nes~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(eeue-ns oerveyevOeg eerheefle......)

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

veJeosJeeW kees YeefeJeMe, keesef keesef eCeece~

pees YeJe eeYeefe mes, veJeosJelee hetpee kejW~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

eer DeefYevebove efpevehetpee

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

hesveer iegefPeee hetjCe heesueer, yejheer Deewj meceesmes~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

eYeg meccesoefMeKej hej hengB es, eesie efvejesOe efkeee peye~

DeLe 108 DeIe&

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

JeCe& iebOeeefo mes Metve Megelecee~

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

jeie s<e mes otj, Mece mJeYeeJe YeieJeeved nes~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

veevee Yeso eceeCe, nw ele#e hejes#e mes~

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve

efevcee peesefle Oejble, oMe& DeveblemJehe nes~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

efeled efebleeceefCe he, eYeg efethe mJehe nes~

eer DeefYeveboveveeLe efJeOeeve