You are on page 1of 80

Shkolla mesme profesionale

"Feriz Guri dhe Vëllezërit Çaka"


Kaçanik-Ismail Dashi

Sisteme transmetuese
Telekom-xII1

Multipleksimi

1 Sisteme transmetuese Ars Ismail Dashi


3. Sistemet për multipleksim
Sistemet për multipleksim
Multipleksi frekuencor
Multipleksi kohor
a)Hierarkia digjitale plesinkrone (PDH)
b)Hierarkia digjitale sinkrone (SDH)

Sisteme transmetuese Ars


2 Ismail Dashi
Multipleksi- Hyrje
Procedura që mundëson shumë stacione së bashku ti
ndahen njëkohsisht një kanal transmetimi i vendosur
mbi një medium të vetëm transmetimi quhet
Multipleksing. Këto stacione janë përdorues të shërbimit
të transmetimit që u ofrohet atyre kanal transmetimi.
Multipleksimi më parë ishte përdorur kryesisht në
komunikimet në distanca të gjata (long-haul
communications), ndërsa sot është prezent edhe në
disa rrjete të zonave lokale (LAN – Local Area Network)
dhe në rrjetet të biznesit (enterprise network). Fig e
mësipërme tregon parimin i përgjithshëm i
multipleksimit . Multiplekseer (MUX), domethënë një
pajisjeSisteme
rrjeti që kryen funksion
transmetuese Ars
multiplexing, ka N hyrje
3
me të Ismail
cilat është i lidhur
Dashi
me
2013/14 njëDashi
-Ismail pajisje tjetër të rrjetit.
Skema e përgjithshme Kanali 1
K 1A Kanili 2 K1B
K2A K2B
Linja lidhëse Kanali 3
K3A K3B

Kanli N
KNB
Skema
K
Fig .- e përgjithshme e bartjes së
NA

multipleksuesme të N kanaleve me një linë të


përbashkët lidhëse

Sisteme transmetuese Ars


4 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Multipleksi- Hyrje
Multiplexeri është i lidhur me demultiplexer (DEMUX) duke
përdorur një medium të transmetimit të aftë për të
transmetuar N kanale të veçanta të multipleksimit Pra, një
kanal transmetimi të cilin përbënë MUX, mediumi i
transmetimit (së bashku me amplifikatorë dhe rigjenerues,
nëse përdoren) dhe DEMUX në skajin tjetër të kanalit,
transmetojn N kanaleve të multiplesuar (kanalet e
multipleksuar janë në të vërtetë nën-kanale të kanalit të
transmetimit). Multiplekseri kombinon sinjalet e marra nga
hyrjet N në një një sinjal të përbashkët të cilin dërgon kah
demultiplekseri. Në këtë ras , çdo sinjali hyrë i ndahet një
kanal i multipleksuar brenda kanalit të transmetimit. Me
pranimin e sinjalit të përbërë, demultiplekseri n xjerr kanalet
individuale , dhe dërgon secilën prej tyre në njërën nga N
daljet. Në varësi të mënyrës sesi multiplexeri shpërndan
Sisteme transmetuese Ars
sinjalet
5 nga N
Ismail Dashi hyrjet në
2013/14 -IsmaileDashi
kanalin zakonshëm të
Questions of Interest
Parashtrohen pyetje si në vazhdim mbi raportin e sasisë së
informacionit që duhet bart dhe kapacitetit të rrugëve
transmetuese:
A mundet sistemi transmetimit të sasinë e ofruar të
informacionit?
A i përgjigjet sinjali veçorive të sistemit të transmetimit ?
A mundet që disa sinjale nga burime të ndryshme të
transmetohen me të njëjtin sistem
Nëse këto që u thanë janë të mundshme, si bëhet kjo?
Cilat janë karakteristikat e sistemit të transmetimit që
definojnë mundësit e transmetimit të informacionit.
Sisteme transmetuese Ars
6 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Ndarja e multipleksimit

Multipleksimi

Multipleksimi
Multipleksimi Multipleksimi
me kod CDM
frekuencor FDM kohorë TDM

Multipleksi digjital
Multipleksi
(në kuptim të
PCM
ngushtë)

Asinkron
sinkron
(plezikron)
Sisteme transmetuese Ars
7 Ismail Dashi
Parimi i FDM
Hyrje :sistemi i transmetimit analog
Transmetimi analog
Transmetimi në frekuenca të ulta FU
Transmetimi në frekuenca të larta FL
FL mundëson aplikimin e multipleksimit
frekuencor(FDM-frequency divizion multiplexing)
Modulimi i shumëfishtë
Transponomi(zhvendosja e bisedës në zonën e
frekuencave të larta është jashtëzakonisht i
vështitë,për shkak të çmimit ekstrem të larë të filtrave
i cili duhet siguron selektivitetin e kërkuar
Filtri i tillë kërkon zhvendosjen e bisedës në zonën
8
mbiSisteme
60 transmetuese
kHz, numër ekstrem
Ars të elementeve LC ose
Ismail Dashi
aplikimin e kristaleve të kurcit të shtrenjtë
Modulimi në amplitudë
Parimi SSB

Sisteme transmetuese Ars


9 Ismail Dashi
FDM-frequency division multiplexing
SSB=single side band modulim(AM me një brezë
anësor)
Secili kanal më i kartë modulon bartësit në
frekuenca të ndryshme të cilat ndërmjet veti
dallojnë për gjerësinë e kanlit, kështu që nuk ka
mbivendosje spektrave të tyre. Në pranim secili
kanal ndahet me filtrin përkatës dhe shkon në
demudulator

Sisteme transmetuese Ars


10 Ismail Dashi
Sisteme transmetuese Ars
11 Ismail Dashi
Aplikimi
o Secili në telefoni
kanal i bisedës modulon bartës të ndryshëm
o Frekuenca e bartësve janë të zhvendosur për 4kHz
o Me filtër ndahet në brezë anësor, secili nga kanalet e
bisedës shtrihet në 4kHz e” tij” dhe nuk mbivendosje të
spektrave të kanaleve-përshkakë të filtrave jo të përsosur një
pjesë e sinjalit nga njëri kanal kalon në kanalin tjetër por
niveli i tij është mjaftë i vogël dhe nuk ndikon në kualitet të
transmetimit.
o Kështu kanalet paketohen në frekuenca suksesive në
sekuenca 4kHz, përderisa brezi lejues i linjës nuk plotësohet
o Në pranim secili kanal ndahet nga grupa e kanaleve me filtër
i cili lëshon vetëm atë brezë që ka të bëj me ndodhjen e
kanalit, ndërsa kanalet tjera nuk i lëshon
o KanaliSisteme
i ndarë shkon në demudulator
transmetuese Ars
12 Ismail Dashi
K1A Filtri Modulato Filter
i FU ri Brezi
0.3—3.4 kHz 8.3--11.4 kHz
f0=8kH
K2A z + Linja
Modulatori Filter Brezi
Filtri + Σ
i FU
Lidhëse
0.3—3.4 kHz 12.3--15.4 kHz +
f0=12kHz
K3A Filtri Modulatori Filter Brezi
i FU

0.3—3.4 kHz 16.3--19.4 kHz


f0=16kH
z
Fig .2.- Pjesa dhënëse e e multipleksit tre-kanalesh
telefonik me ndarje frekuncore të kanaleve për
punë në një kahe

Sisteme transmetuese Ars


13 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Multipleksi me ndarje frekuencore të kanaleve/2
Filter DE- Filtri K1A
Brezi Modulatori i FU
8.3--11.4 kHz 0.3—3.4 kHz
f0=8kHz
Linja
lidhëse Filter Brezi De-Modulatori Filtri
K2A
i FU

12.3--15.4 kHz f0=12kHz 0.3—3.4 kHz

Filter Brezi
De-Modulatori Filtri
i FU
K3A

16.3--19.4 kHz 0.3—3.4 kHz


f0=16kHz

Fig.3.- Pjesa pranuese e multipleksit trekanalësh


telefonik me ndarje frekuncore të kanaleve për punë
në një kahe
Sisteme transmetuese Ars
14 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Plani frekuencor
Kanali i
S1(f)
parë
8

0.3 3.4 8.3 f[kHz]


Kanali i 11.4
dytë S2(f)
12

0.3 3.4 12.3 15.4


f[kHz]
Kanali i
tretë S3(f)
16

0.3 3.4 16.3 19.4


f[kHz]
SLIN(f)= S1(f)+S2(f)+S3(f)
Kanali i
Bs Bk
shumës

0.3 3.4 8.3 19.4


f[kHz]

Fig.4.- Plani frekuencor në rast të i multipleksit frekuencor


telefonik trekanlësh (Bs=3.1 kHz- gjerësia e brezit të spektrit të
sinjalit telefonik, Bk =4kHz – gjerësia e kanalit telefonik)
Sisteme transmetuese Ars
15 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Ekzistojnë rregulla, që kanë të bëjnë me brezin frekuenco
në të cilin secili kanal ndodhet, kur fillon ai brez dhe kur
përfundon
 
Rregulli ekziston edhe për grupet më të mëdha të
kanaleve, ajo përcakton numrin e kanaleve,në cilën
frekuenc ata fillojnë dhe në cilën frekuenc grupa e
kanaleve përfundojnë
 
Bashkësia e rregullave quhet hierarki-hirarkia FDM e
përbëjnë rregullat për transmetim të shumfisht analog të
sinjaleve telefonik përmes së cilës lëvizin kanalet në
zonënSisteme
e frekuencave
transmetuese
të larta
Ars
por jo direkt, por hap pas
hapi
16
duke formuar grupe të noveleve të ndryshme
Ismail Dashi
Parimi hierarkik i formimit të grupës
Nga numri i caktuar i sinjaleve të bisedës formohet grupa
më e ulë në hierarki
Niveli tjetër në hierarki formohet me modulimin të më
shumë grupeve nga niveli i më parshëm
Më pas grupet nga niveli i dytë grupohen në nivel tjetër,dhe
kështu me radh deri në nivelin më të lartë në hierarki

Sisteme transmetuese Ars


17 Ismail Dashi
MUX-1- 12 kanale telefonik me gjerësi 4 kHz në
multipleksin e parë(MUX-1) grupohen dhe modulohen
në bartës në frekuenca të ndryshëme në grupën bazë,
e cila ze brezin me gjëri 12X4kHz=48kHz dhe ndodhet
në brezin frekuencor prej 4-52kHz( grupa A dhe 60-
108 kHz (grupaB)
MUX2- pesë grupe bazë në MUX2 modulojnë pes
frekuencat të ndryshme të bartëseve dhe kështu
formohet super grupa me 60 kanale
Mux3-pesë supet grupe në mux3 formojnë master
grupën me 300 kanale
MUX-4 – në fund në MUX4, nga tre gupet master,
formohet supermaster grupa prej 900 kanale e cila
paraqet
18 nivelin më
Sisteme transmetuese
Ismail Dashi
të lartë në hierarki.
Ars
MUX-G grupa prej 900 kanaleve mund të formohet nga
15 super grupe, prej të cilave secila modulon bartësin në
frekuenc të veçant, grupa e till e fituar quhet grupa
kryesore
Në anë pranuese bëhet demultipleksimi në renditje
Sisteme transmetuese
Ars Ismail Dashi
19 të
kundërt nga multipleksimi
Sisteme transmetuese Ars
20 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Formimi i grupës bazë

Formimi i grupës bazë


Direkt
Modulimi i nëngrupeve

Sisteme transmetuese Ars


21 Ismail Dashi
Modulimi direkt
 
Procedura e modulimit direkt
bëhet nëatë mënyrë që 12 kanale
modulohen në 12 frekuenca të
ndryshme dhe më pas 12 filtra të
ndryshëm ndajn brezet
frekuencore naësore. Kjo
procedur kërkon që filtrat të
jenprej kristalit të kuarcit.
Aplikohet te numri i vogël i
kanaleve dhe te shërbimet
speciale p.sh në ushtri tek pajisjet
12 kanalshe.
Sisteme transmetuese Ars
22 Ismail Dashi
Modulimi i nëngrupeve
Te procedura e modulimit
të nëngrupeve 12 kanale
grupohen në 4 nëngrupe,
secila nga 3 kanale, në
secilën nëngrup 3 kanale
modulojnë identik në tre
frekuencat e bartësve, prej
12,16 dhe 20kHz.
Pas filtrimit fitohen katër
nëngrupe, secila nga tre
kanale , e cila shtrihet në
Sisteme transmetuese Ars
brezin frekuencor të njëjtë
23 Ismail Dashi prej 12 deri 24 kHz
Secila nëngrup modulon në katër frekuenca të
reja:84,96, 108 dhe 120kHz. Me filtra largohet brezet i
poshtëme anësor , ashtu që në fund të gjithë 12
kanalet janë në brezin 60 deri 108 kHz
Tek procedura të modulimi i nëngrupeve nevojiten 16
filtra, por vetëm 7 janë të tipeve të ndryshme dhe mund
të realizohen në teknologji LC. Numri i modulatorëve
ësht 16, por vetëm 7 janë tipe të ndryshëm. Nevojiten 7
frekuenc të ndryshme të bartësve.
Procedura e formit të nëngrupës bazë,edhe pse e
komplikueme, është më e lirë nga procedura direkte,
më eSisteme
lirëtransmetuese
është dhe aplikohet
Ars në rrjetin telefonik analog
24
publikIsmail Dashi
Përparësitë e formimit hierarki të
sinjalit të multipleksum
Zvogëlohet numri i modulatorëve dhe multipleksorve
Pozicioni frekuencor i secilit kanal dhe grup të kanaleve
është saktë i përcaktuam
Është më thjesht manipulimi me grup të kanaleve
Ndarja nga sistemi dhe dërgimi në drejtim tjetër
Veçimi nga një sistem dhe futja në sistem tjetër
Demultipleksimi etj.
Paisja terminale është e standardizume dhe modulare

Sisteme transmetuese Ars


25 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Multipleksi Kohor
Në sistemin e multipleksit kohorë TDM, multipleksohen sinjalet digjitale.
Procedurë standard është shndërrimi A/D I sinjalit të bisedës dhe në
sistemin telekomunikues është PCM me sinjal digjital në dalje 64 kbit/s.
sinjali digjital binary bartë informacion 1 bit për impuls, që do të thotë se
intervali kohor ndërmjet dy impulsive Tb=1/64000=15,625 µs. kohëzgjatja
e impulsit τ mund të jetë më e shkurtë se TB, nëse Tb/ τ=Nk, d.m.th se në
intervalin Tb mund të dërgojmë një pas një Nk impulse të sinjalit PCM të
burimeve të ndryshme(tributary pritok). Sistemi I transmetimit duhet të
jetëi aftë të bartë impulse me kohëzgjatje τ. Kjo është ideja bazë e
multipleksimit në domenin kohor. Në të vërtet,nuk multipleksohen bitët e
veçant fig adhe b por octetë(bajtët , fjalët), grupe prej 8 biteve të një
kornize PCM (figc)
Fig()Parimi I multiplesimit të volumit të
informacionit 4 kanalesh TDM

Sisteme transmetuese Ars


26 Ismail Dashi
TDM me multipleksimin e bitëve burim me shpejtësi të njëjtë

Sisteme transmetuese Ars


27 Ismail Dashi
TDM me multipleksim të bajtëve

Sisteme transmetuese Ars


28 Ismail Dashi
Sisteme transmetuese Ars
29 Ismail Dashi
PDH
Sistemi i transmetimit digjital

Informacioni
o Burimor digjital
o Burimor analog, dhe më pas aplikohet konversioni
(mostrimi, kuantizimi, kodimi) që jep sinjalin digjital
Përparësitë:
o Mundësia e plot e përtëritjes(rigjenerimit) të sinjalit
në linjë(1R,2R,3R-reamplifying, reshaping, retiming)
o Ndjeshmëri më të vogël në zhurma.
Të metat:
o Duhet brez më i madh lëshues
o Nevojitet sinkronizim

Sisteme transmetuese Ars


30 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Sisteme transmetuese Ars
31 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Kuantizimi

Quantization and resulting coding using 16 quantizing steps.


Sisteme transmetuese Ars
32 Ismail Dashi
2013/14 -Ismail Dashi
Nocione
Multipleksi kohor ( Time Division multiplexing-TDM)
o Korniza(frame)- sekuenca kohore e cila në vete përmban
slota kohor të veçantë të renditur sipas rregullit të caktuar
o Shumë korniza të rendit më ultë vendosen në korniza të
rendit më të lartë sipas një plani të caktuar kohor
o Që të mundësohet multipleksimi në marrës sistemi në vete
përmban informacione shtesë mbi fillimin dhe përfundimin e
këtij sinjali dhe kornizave të cilat sigurehen nga takt
impulset
o Impulset e taktit sinkronizojnë punën e tërë sistemit

Sisteme transmetuese Ars


33 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Nocione/1
Kreu përmban:
informacione shtesë
 Koha e fillimit dhe e mbarimit të
sekuencës
 të dhënave e transferimit prej pika në
pikë
 Degëzimeve etj.

A mund të ruhen në:


 sinjale individual
 korniza dhe
 sistemin qendror për mbykcyrje e
Sisteme transmetuese Ars
34
kontrollë
Ismail Dashi
Hierarkia kohore
Hierarkia digjitale plesinkrone (PDH) Digital
Hierarchy, nga greqishtja “plesio”-përafërsisht, afërsisht
dhe chronos-kohë) tregon se pjesë të ndryshme të
sistemeve TK pothuajse, por jo të sinkronizuar
plotësishtë
PDH është futë viteve të shtatëdhjeta të shek 20.
Ka mesi i viteve të tetëdhjeta të shek 20 në SHBA
është satndardizuar dhe është futë rrjeta optike
sinkrone (SONET) dhe hierarkia përkatëse
Në bazë të kësaj rrjete në Evropë është fut (1988 ITU e
ka standardizua) hierarkia digjitale sinkrone SDH

Sisteme transmetuese Ars


35 Ismail Dashi
2013/14 -Ismail Dashi
Transmetimi shumë kanalësh me ndarje
kohore

Sisteme transmetuese Ars


36 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Parimi i punës së sistemit dhënës
Sistemi në dhënës punon në mënyrën si në vazhdim
Ekzistojnë 4 burime të pavarur
Sinjali nga secili burim mostrohet me frekuencë të njëjt të
mostrimit fo=1/T
Mostrat kodohen në koder
Secili kanal e ka të ndërtuar linjën për vonesë e cila shërben
të zhvendos(shifton) sinjalin në kohë). Vonesa e kanalit të
parë është T1=0. Të dytit T2=T/4, të tretit T3=2*T/4 dhe të
fundit, të katërtit T4=3*T/4.
Pas kësaj sinjalet nga 4 kanalet mblidhen që të fitohet sinjali
i ri i cili përcillet në dhënës

Sisteme transmetuese Ars


37 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Parimi i punës së sistemit marrës
 Sistemit në marrës punon sipas mënyrës si në
vazhdim:
Sinjali së pari ndahet në katër kanale ashtu që sipas ¼ të
periodës T sinjali në secilin prej kanaleve.
Me rëndësi: realizimi i sinkronizimit ndërmjet dhënësit dhe
marrësit, pasi në pranim duhet njihet ku është fillimi i
sinjalit të shumës
Sinjali më pas dekodohet në dekoder dhe në fund të
rekonstruktohet sinjali fillestar
Rekonstrukti mi i sinjalit bëhet me ndihmën e amplifikatorit
dhe filtrave FU(frekuenca të ulta)

Sisteme transmetuese Ars


38 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Parimi i punës së multiplekserit

Sisteme transmetuese Ars


39 Ismail Dashi
Sistemi PDH
Hierarkia digjitale plezikrone (shumësinkronëshe)
është sistem i ndërlikuar digjital cili bazohet në
multipleksim e shumë të niveleve të më parshme
në hierarki në nivel më të lartë hierarkik.
Njihet me emrin sistemi PCM
Niveli më i ultë në hierarki është sistemi digjital
primar (PCM-30)

Sisteme transmetuese Ars


40 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Sistemi digjital primar (PCM-30)
Të gjithë sistemet digjital fillojnë me multipleksim të
kanaleve të bisedës (nx64 kb/s).
Sistemi digjital primar- nivelei i parë në hierarki
Evropa: 30 sinjale të bisedës- në dalje të sistemit
primar rrjedha binare( shpejtësia e bitave) është
2,048 Mb/s (E1)
Amerika veriore dhe Japan: 24 kanale të
bisedës- në dalje rrjedha binare 1,544 Mb/s(T1)
Bllok skema e sistemit digjital primar, është
identike për të gjitha sistemet, vetëm se te sistemi
evropian përfshin 30 kanale. Ndërsa te të tjerët 24
Sisteme transmetuese Ars
41 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Mënyra e formimit të PCM-30;
Sinjali i daljes spari kalon nëpër filtër të FU që ka
frekuencën kufitare 3400 Hz
Më pas bëhet mostrimi, me frekuencë fo=8000 Hz
Sinjali i multipleksuar PAM sjellet në linjën e
përbashkët në koderin jo linear
Në koder, secila mostër kalon nëpër kompresor, dhe
më pas bëhet kuantizimi dhe kodimi me 8 bita
Në multiplekser (MUX) formohet korniza PCM, ku
sinjalizimi dhe të dhënat e tjera sjelen në linjë të
posaçme
 

Sisteme transmetuese Ars


42 Ismail Dashi
2013/14 -Ismail Dashi
Mënyra e formimit të PCM-30;/1

Sisteme transmetuese Ars


43 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Mënyra e formimit të PCM-30;/2

Blloku “ALARM” monitoron punën e organeve vital


në terminal
Në pjesën marrëse të terminalit PCM, pranimi
fillon vetëm kur të arrihet sinkronizimi
Atëherë në demultiplekser dhe dekoderin jo linear
realizohet funksioni invers me ato në pjesën
dhënëse

Sisteme transmetuese Ars


44 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
PCM sinjali në transmetues

Sisteme transmetuese Ars


45 Ismail Dashi
A simplified analogy of formation
2013/14 -IsmailofDashi
a PAM wave. Courtesy of GTE Lenkurt
PCM sinjali në marrës

Sisteme transmetuese Ars


46 Ismail Dashi
Bllok skema e pajisjes PCM-30

Sisteme transmetuese Ars


47 Ismail Dashi
2013/14 -Ismail Dashi
Kuadri i sistemit PCM 30
Korniza bazë PCM-30 zgjatë T0=125 μs, ndërsa është
e ndarë në 32 intervale të kanaleve
Në çdo interval kanali ka 8 intervale të bitit,
kohëzgjatja e së cilëve është Tb≈0,49 μs
Kohëzgjatja e intervalit të kanalit është 3,9 μs
Organizimi i kornizës në sistemin primar Evropian për
transmetim të 30 kanaleve telefonike:
 Krahas 30 kanaleve të bisedës, ekzistojnë edhe dy kanale
plotësuese
 Njëri shërben për transmetim të kriteriumit të sinjalizimit
telefonik
 Tjetra shërben për komunikim zyrtar dhe sinkronizim të
kornizave
Sisteme transmetuese Ars 2013/14 -Ismail Dashi
48 Ismail Dashi
Kuadri i sistemit PCM 30/1
Kanaleve telefonike i është ndarë 30 intervale kohore
të kanaleve dhe atë prej 1seri 15 dhe prej 17 deri 31.
Në seciln prej këtyre intervaleve është e mundur të
transmetohen edhe të dhëna 64 kbit/s

Sisteme transmetuese Ars 2013/14 -Ismail Dashi


49 Ismail Dashi
Kuadri i sistemit PCM 30/1
Intervali kohor në fillim në kornizë, ishenuar me 0,
shërben për kontrolimin e gabimeve, transmetimin e
sinkronizimit , alarmit si dhe shërbime të tjera. Pasi për
transmetimin e këtyre informacioneve nuk janë të
mjaftueshëm 8 bita, ky interval ka një lloj të
infornacionit në kornizat çift, ndërsa tjetrën në kornizat
tek
Intervali kohor i shenuar me 16 shërben për transmetim
të sinjalizimit

Sisteme transmetuese Ars 2013/14 -Ismail Dashi


50 Ismail Dashi
Sinkronizimi
Sinkronizim është funksioni më i rëndësishëm që kryhet në
marrës të sinjalit PCM
Tre faza karakteristike:
 Faza e kërkimit ose “gjah” e sinkronizimit
 Faza e mirëmbajtjes së sinkronizimit
Faza e mirëmbajtjes
së sinkronizimit
 
Faza e humbjes së sinkronizimit

Sisteme transmetuese Ars


51 Ismail Dashi
Sinkronizimi
Sinkronizimi është funksioni më i rëndësishëm i cili
kryhet në marrësin e sinjalit PCM
Tre faza karakteristike:
 Faza e kërkimit ose “gjah” e sinkronizimit
 Faza e mirëmbajtjes së sinkronizimit 
 Faza e humbjes së sinkronizimit

Sisteme transmetuese Ars


52 Ismail Dashi
Sinkronizimi -kërkimi
Në fazën e kërkimit të sinkronizimit, sinjali
ardhjes kërkohet(shikohet) në grupat prej7 bita
dhe krahasohet me grupën e njohur të
sinkronizimit 0011011
Kur herën e parë “kapet” grupa sinkrone
kalohet në fazën re verifikimit të sinkronizimit ku
më tutje nuk shkohet bit për bit por shikohen
grupat prej 7 bitave të cilat mes veti janë të
ndara me 512 bita

Sisteme transmetuese Ars


53 Ismail Dashi
Sinkronizimi-mirëmbajtje
512 bita është distanca ndërmjet dy grupeve
sinkrone në sinjalin PCM(2 korniza)

Sisteme transmetuese Ars


54 Ismail Dashi
Karakteristikat themelore të sistemit primar evropian

Frekuenca e mostrimit 8000Hz


Numri i bitave për mostër 8
Numri i niveleve të kuantizimit 256
Ligji A i kompresimit
Numri i kanaleve telefonike 32
Nurri i bitave për kornizë 256
Shpejtësia e bitëve 2.048 Mbit/s
Kohëzgjatja e kornizave 125 μs
Intervali kohor për kanal 3.9 μs
Intervali kohorë për bit 0,49μ
Sisteme transmetuese Ars
55 Ismail Dashi
 
Karakteristikat themelore të
sistemit primar Amerikan
Karakteristikat themelore të sistemit primar Amerikan
janë:
Përmban 24 kanale
Ligji μ i kompresimit
Numri i bitave për korniz193
Shpejtësia e bitëve 1.544 Mbit/s
Intervali kohor për kanal 5.21 μs
Intervali kohorë për bit 0.65μ
 
Karakteristika e tjera janë si te sistemi primar Evropian
 

Sisteme transmetuese Ars


56 Ismail Dashi 2013/14 -Ismail Dashi
Sistemi evropian PDH
:
Në hierkanin PDH Evropiane secili nivel tjetër
hierarkik fitohet me multipleksimin e katër niveleve
të më parshëm
Shkurtesat për nivele të veçant janë:
Niveli 1, E1=2Mbit/s
Niveli 2, E2=8Mbit/s
Niveli 3, E3=34Mbit/s
Niveli 4, E4=140Mbit/s
Niveli 5, E5=565Mbit/s
Niveli më i larti) i pesti nuk është i standardizuar.
Sisteme transmetuese Ars
57 Ismail Dashi
Sistemi evropian PDH/1

Sisteme transmetuese Ars


58 Ismail Dashi
Nivelet hierarkik dhe tributorët në Sistemi
evropian PDH
Numëri i kanaleve Rrjedha binare Niveli hierarkik
telefonike (kb/s)
5 564992 920×4=7680

4 139264 480×4=1920

3 34368 120×4=480

2 8448 30×4=120

1 2048 30×1=30

0 64 1

Sisteme transmetuese Ars


59 Ismail Dashi
Principi i formimit të Hierarkisë

Sisteme transmetuese Ars


60 Ismail Dashi
Sistemet PDH –nivelet
Sipas rekomandimeve të ITU-T standardi G. 702 janë tre
standarde të ndryshme të hierarkive të sistemeve

Sisteme transmetuese Ars


61 Hierarkitë multipleksuese PDH të përdorura në zona të ndryshme
Ismail Dashi
gjeografike
Sistemet PDH –karakteristikat
Në kornizë të nivelit më të lartë ndodhen kornizat e
nivelit më të ultë
Korniza e nivelit më të lartë gjithashtu zgjat 125µs,
pasi mostra e secilit kanal telefonik të veçantë duhet
të merret pas 125µs.
Koha në të cilën një kanal kodohet fitohet me periodë
125µs me numrin e kanalit
Perioda kështu e fituar e kohës me 8 fitohet intervali
kohor i rezervuar për një bit
Nëse numri i kanaleve është më i madh, kjo kohë
është më shkurtër, dhe duhet elektronikë më e shpejtë
për përpunim të sinjalit
Sisteme transmetuese Ars
62 Ismail Dashi
stemet PDH –karakteristikat/1
Sistemet PDH i plotësojnë nevojat për serviset
telefonisë klasike, por jo edhe nevojat për servise të
tjera, posaçërisht nevojën për transmetim të të
dhënave, figurave lëvizëshe, informacioneve
multimediale
Kufizimi i numrit të bitëve nuk lejon formimin e
ballinës adekuate të kanalit dhe kornizave për
transmetim të informacioneve të servisit , sinjaleve të
kontrollit dhe kontrollit.
Emeta kryesore e PDH-nuk mundet drejtpërdrejt të
identifikohet rredha(tributary) e nivelit më të në sinjalin
e nivelit më të larë.
Edhe pse “plezio” do të thotë pothuajse, fakti është që
secilSisteme
63
“ishull” PDH
transmetuese
Ismail Dashi
ka taktin
Arse vetë-rezultati është rrjetë

shumësinkronshe
Sistemet PDH

Sisteme transmetuese Ars


64 Ismail Dashi
Përparësitë e TDM ndaj FDM
Karakteristika e kanaleve e njëtrajtshme
(digjitalizimi)
Lidhje e thjeshtë kaskad dhe fleksibilitet i
konfigurimit
Kompatibil me komutim digjital
Komatibil me burimet digjitale(kompjuterët)
Testimi dhe korrigjimi i gabimeve(transmetimi digjital
Përshtatshmëri e Sinjalet digjitale, qarqeve dhe
pajisjeve (teknologjia VLSI)
Realizimit kompakte, hargjimet më të vogla të
energjisë, më të lirë.

Sisteme transmetuese Ars


65 Ismail Dashi
Sinkronizimi i sinjalit PCM
Problemet ndodhin nëse nyjet e rrjetës
multilekson tributarët me frekuenca të ndryshme të
taktit
Janë të mundshme dy zgjidhje:
Taktet janë asinkron por shmangja nga
frekuenca nominale nuk kuxon të jetë më e
madhe se Δf i rrjetit plezikron
Të gjitha taktet me frekuenca të nyejt rrjeti
sinkron

Sisteme transmetuese Ars


66 Ismail Dashi
Sinkronizimi i sinjalit PCM

Sisteme transmetuese Ars


67 Ismail Dashi
Transmetimi i taktit nëpër sistemin PDH

Sisteme transmetuese Ars


68 Ismail Dashi
Të metat e sistemeve PDH
Procedura e zhdegëzimi(ndarjes) të kornizës prej
2Mbit/s nga korniza 140 Mbit/s

Sisteme transmetuese Ars


69 Ismail Dashi
Të metat e sistemeve PDH /1
Sistemi prej 140Mb/s demultipleksohet në 4 korniza
të veçanta prej 34 Mb/s. Tre kornizat këmbehen në
multiplekserin e fundit prej 140Mb/sm ndërsa një në
largim në demultiplkser të ri i cili jep 4 korniza të
veçant prej 8Mb/s
Njëri prej tyre është ai u cili duhet ndar, ndërsa tre
të tjerat multipleksohen në 8Mb/s, dhe së bashku
me tre të mbetur nga demultiplekseri
multipleksohen në 34Mb/s, dhe sërish në 140Mb/s.
Tre kornizat kthehen në sistem, dhe një nga këto
sërish demultipleksohet në 4 korniza prej 2Mb/s
Sisteme transmetuese Ars
70 Ismail Dashi
Të metat e sistemeve PDH /2
Që të ndhat dhe zhdegëzohet sinjali digjital primar,
dm.th grupa prej 30 kanaleve nga grupa prej 1920
kanaleve krijohet “mali i multiplekserëve” të cilin e
përbëjnë 3 demultiplekser dhe tre demultiplekser
Për shkë të dallimeve në hierarki që aplikojnë vende
të veçanta është i vështir dhe i shtrejt kalimi nga
njëri sistem në tjetrin
Sistemet PDH nuk janë të përshtshëm për
transmetim nëpër fije optike dhe për këtë kërkojnë
interfej të posaqëm
 
Sisteme transmetuese Ars
71 Ismail Dashi
Hierarkia digjitale sinkrone, SDH
  Synchronous Digital Hierarch
Për shejtësi më të mdha se 140 Mbit/s
Bazohet në raportin sinkron ndërmjet takteve në rrjetë
Në vitin 1985 u prezantua rrjeti optik I parë sinkron
SONET (Synchronous Optical Network) në SHBA
 Niveli më ultë STS-1 (Synchronous Transport Signal
Level 1) I shejtësisë 51,84 Mbit/s
 pranon tributarët e standardit amerikan PDH prej 44,736
Mbit / s
 Në nivelin e ardhshëm SONET ka një shpejtësi
transmetimi prej 155.52 Mbit / s (STS-3)
 STS-3 është pranuar si niveli i parë SDH në Evropë,
sepse ai pranon PDH tributarë të 140 Mbit / s.(STM-1 –
Synchronous Transport Modul
Sisteme transmetuese Ars
Level 1)
72Në vitin 1988, SDH dhe SONET u lidhën me një standard
Ismail Dashi
SDH Shpejtë e SONET
transmetimit Mbit/s

51,84 (52) STS-1


STM-1 155,52 (155) STS-3
STM-4 622,08 (620) STS-12
STM-16 2448,32 (2500) STS-48
STM-64 10000 STS-192
STM-256 40000 STS-768

Sisteme transmetuese Ars


73 Ismail Dashi
Avantazhet e SDH ndaj PDH:

 Standarte unike (pajisje komatibile)


 Pranon të gjitha llojet e rrjedhave PDH-së, si dhe
formate të tjera (p.sh. ATM-të)
 Fleksibiliteti i përshtatjes ndaj shërbimeve të reja
E ndërtuar në 5% të kaacitetit për kontroll dhe
mirëmbatje të rrjetit
Demultiplexing direkt sinkron
 

Sisteme transmetuese Ars


74 Ismail Dashi
STM1
Korniza bazë në SDH
E vendosur në një interval kohor prej 125 μs
Njësia Elementare është shenjë 8 bitshe,
shejtësia e transmetimit 64 kbit / s
 Korniza është e ndarë në ballin ë SOH
((Section Overhead) dhe ngarkesa e dobishme
Kontejner Virtual VC (Virtual Container)
Korniza më së shpeshti paraqitet në formën e 9
rreshtave dhe 270 kolonave

Sisteme transmetuese Ars


75 Ismail Dashi
STM1

Sisteme transmetuese Ars


76 Ismail Dashi
Struktura STM1
Numri i karaktereve në ballinë 9 rreshtave x 9
kolona = 81
Totali i numrit të karaktere në korniz 9 x 270 =
2430
o Ngarkesa e dobishme përmban 9 x 261 = 2349
karaktere

 Shpejtësia totale e transmetimit STM-1


 2430 x 64 kbit / s = 155,52 Mbit / s
 në ballin kapaciteti bie ër
 81 x 64 kbit / s = 5,184 Mbit / s
 në ngarkesën e dobishme
Sisteme transmetuese Ars
77
 2349 x 64 kbit / s = 150.34 Mbit / s
Ismail Dashi
Multileksimi
SDH përdor multipleksimin sinkron të karakterit pas
karakterit me multipleksim me faktor i 4
Multipleksohen të gjitha karakteret në kornizë
(Ballin , ngarkes)
oProcesi i multileksimit të 4 tributarë në nivel të
parë të SDH në nivelin e parë më të lartë:
 4 x STM-1 = STM-4
 4 x 155.52 = 622.08 Mbit /s

Sisteme transmetuese Ars


78 Ismail Dashi
Multileksimi/1

Sisteme transmetuese Ars


79 Ismail Dashi
FUND

Sisteme transmetuese Ars


80 Ismail Dashi

You might also like