BAB 1

Kadar Tindak Balas

ISI KANDUNGAN
1.1 Kadar Tindak Balas
1.2 Faktor-faktor yang
mempengaruhi
kadar Tindak Balas.
1.3 Teori Pelanggaran

1.1 Kadar Tindak Balas

(Faham kan situasi berikut..)
Di dalam suatu tindak balas perubahan tertentu dapat diperhatikan

secara kualitatif atau disukat secara kuantitatif.

Pertimbangkan tindak balas yang berlaku di antara ketulan batu marmar
( kalsium karbonat ) dengan asid hidroklorik cair :
CaCO3(p)+2HCl(ak)CaCl 2(ak)+CO2(g)+H2O
Kadar pengurangan bahan-bahan tindak balas, iaitu kalsium karbonat

atau asid hidroklorik adalah berkadar terus dengan kadar pembentukan

hasil tindak balas, iaitu kalsium klorida, gas karbon dioksida, atau air.
Oleh itu, kadar tindak balas bagi suatu tindak balas boleh diukur dengan:
- menyukat kadar pengurangan mana-mana bahan tindak balas atau

- menyukat kadar pembentukan mana-mana hasil tindak balas.

Bagi tindak balas di atas, kuantiti bahan yang

paling sesuai disukat ialah kadar

pembentukan gas karbon dioksida.

Unit kadar tindak balas bergantung kepada

unit kuantiti bahan yang disukat

(g s-1, mol s-1,cm3s-1).

Menghitung kadar tindak balas purata

daripada keputusan eksperimen
Contoh :
10 g kalsium karbonat, CaCO3bertindak balas
dengan lengkap dengan asid hidroklorik
berlebihan dalam tempoh masa 100 saat.
Tentukan kadar tindak balas purata dalam unit
g s-1dan mol s-1.
[ Jisim atom relatif : C,12 ; O,16 ;Ca,40 ]

CONTOH PENYELESAIAN

Menghitung kadar tindak balas pada masa tertentu

daripada keputusan eksperimen.

Contoh Penyelesaian ..

Kadar tindak balas pada ketika tertentu boleh

ditentukan daripada kecerunan tangen pada minit

kedua:
Langkah 1 :
Lukiskan tangen ( garis AB) pada titik P. Pastikan
garis AB hanya menyentuh titik P dan tidak
memotong mana-mana bahagian lain pada garis
lengkung.
Langkah 2 :
Lengkap segi tiga bersudut tegak ABC.
Langkah 3 :
Ukur jarak AC dan BC.
Langkah 4 :

LATIHAN..

Rujuk Blog ..
Shaiksar.blogspot.com
Selesaikan tugasan yang diberikan sebelum hari Jumaat Minggu
ini dalam buku latihan. Hantar hari Jumaat waktu P&P.

SELAMAT BERUSAHA USAHA TANGGA KEJAYAAN

1.3 FAKTOR-FAKTOR YANG

MEMPENGARUHI KADAR TINDAK
BALAS KIMIA
Apakah jawapan untuk soalan berikut?
1. Kenapa makanan yang dipotong kecil masak dengan

cepat?
2. Kenapa menggosok detergen pekat pada kesan
kotoran dapat menaggalkannya dengan lebih
berkesan?
3. Kenapa makanan yang disimpan di dalam peti sejuk
dapat tahan lebih lama?
4. Kenapa daging ayam yang diperap dengan jus limau
nipis menjadi lebih lembut?

Suhu

Tekanan

Saiz bahan
tindak balas

Faktor-Faktor
yang
mempengaru
hi kadar
tindak balas

Mangkin

Kepekatan
laruta

FAKTOR SUHU
Suhu TINGGI kadar

tindak balasTINGGI
Suhu RENDAH kadar

tindak balas RENDAH

FAKTOR SAIZ BAHAN TINDAK

BALAS
Semakin saiz KECIL, kadar tindak

balas BERTAMBAH kerana LUAS

PERMUKAAN terdedah
BERTAMBAH untuk tindak balas.
Semakin saiz BESAR kadar
tindak balas BERKURANG kerana
LUAS PERMUKAAN terdedah
BERKURANG untuk tindak balas

FAKTOR KEPEKATAN
Kepekatan TINGGI kadar

tindak balas TINGGI

Kepekatan RENDAH kadar

tindak balasRENDAH

FAKTOR MANGKIN
Mangkin ialah bahan yang MEMPERCEPATKAN kadar

tindak balas tetapi tidak berubah diakhir tindak balas

Ciri ciri mangkin:

1. TIDAK BERUBAH secara kimia

2. Diperlukan dalam kuantiti SEDIKIT
3. Tidak mengubah kuantiti HASIL tindak balas
4. Boleh TERNYAHSALI/ MUSNAH dengan kehadiran
bendasing
5. Kereaktifan boleh ditingkatkan melalui kehadiran
PENGGALAK
6. Tindakan KHUSUS/SPESIFIK

FAKTOR TEKANAN

Tekanan TINGGI

kadar tindak
balasTINGGI
Tekanan RENDAH
kadar tindak balas
RENDAH

1.4 TEORI PELANGGARAN

Teori Perlanggaran
Teori perlanggaran terdiri
daripada tiga idea utama,
iaitu untuk suatu tindak
balas berlaku

CIRI PERTAMA..
Zarah-zarah bahan tindak

balas sentiasa bergerak

dan berlanggar antara
satu sama lain supaya
tindak balas dapat berlaku

CIRI KEDUA
Perlanggaran zarah-zarah

bahan tindak balas perlu

melebihi suatu tenaga
minimum yang di panggil
tenaga pengaktifan.
Perlanggaran zarah-zarah
bahan tindak balas.

CIRI KETIGA .
Zarah-zarah bahan tindak

balas yang berlanggaran

bukan sahaja perlu mencapai
tenaga yang melebihi tenaga
pengaktifan, tetapi juga perlu
mempunyai orientasi yang
betul supaya perlanggaran
berkesan dapat berlaku.

GAMBA RAJAH PROFIL TENAGA

Menggunakan teori perlanggaran untuk

menerangkan kesan kepekatan larutan bahanbahan tindak balas terhadap kadar tindak balas

Larutan yang lebih pekat medngandungi bilangan zarah per unit isi

padu yang lebih banyak

Frekuensi perlanggaran zarah-zarah bahan tindak balas bertambah
Frekuensi perlanggaran zarah-zarah bahan tindak balas

yang
melebihi tenaga pengaktifan dan mempunyai orientasi yang betul
bertambah

Frekuensi perlanggaran berkesan bertambah

Kadar tidak balas bertambah

Faktor yang lain

Rujuk Rajah 1.11 (Penggunaan Teori

Pelanggaran dalam menerangkan faktor-faktor

yang mempengaruhi kadar tindak balas.
M/S 52

TAMAT