Professional Documents
Culture Documents
Niti Satakam Bhatruhari
Niti Satakam Bhatruhari
Bharthari
(This text is not critically edited. It is taken from the
Chaukhamba Vidya Bhavan edition by Srhirkrishnanamani Tripathi,
1990)
dik-kldyanavacchinnnanta-cin-mtra-mrtaye |
svnubhty-eka-mnya nama ntya tejase ||1||
boddhro matsara-grast
prabhava smaya-dit |
abodhopahat cnye
jram age subhitam ||2||
aja sukham rdhya
sukhataram rdhyate vieaja |
jna-lava-durvidagdha
brahmpi ta nara na rajayati ||3||
prasahya maim uddharen makara-vaktra-darntart
samudram api santaret pracalad rmi-mlkulam |
bhujagam api kopita irasi pupavad dhrayet
na tu pratinivia-mkha-jana-cittam rdhayet ||4||
labheta sikatsu tailam api yatnata payan
pibec ca mga-tiksu salila pipsrdita |
kvacid api paryaan aa-viam sdayet
na tu pratinivia-mrkha-cittam rdhayet ||5||
vyla bla-mla-tantubhir asau roddhu samujjmbhate
chettu vajra-mai ira-kusuma-prntena sannahyati |
mdhurya madhu-bindun racayitu krmudher hate
netu vchanti ya khaln pathi sat sktai sudh-syandibhi
||6||
svyattam eknta-gua vidhtr
vinirmita chdanam ajaty |
vieata sarva-vid samje
vibhaa maunam apaitnm ||7||
yad
tad
yad
tad
ambhojin-vana-vihra-vilsam eva
hasasya hanti nitar kupito vidht |
na tv asya dugdha-jala-bheda-vidhau prasiddh
vaidagdh-krtim apahartum asau samartha ||18||
keyri na bhayanti purua hr na candrojjval
na snna na vilepana na kusuma nlakt mrdhaj |
vy ek samalakaroti purua y saskt dhryate
kyante khalu bhani satata vg-bhaa bhaam ||19||
vidy
vidy
vidy
vidy
prahrair udgacchad-bahula-dahanodgra-gurubhi |
turdre snor ahaha pitari klea-vivae
na csau sampta payasi payas patyur ucita ||36||
siha iur api nipatati
mada-malina-kapola-bhittiu gajeu |
praktir iya sattvavat
na khalu vayas tejaso hetu ||37||
jtir ytu rastala gua-gaais tatrpy adho gamyat
la aila-tat patatv abhijana sandahyat vahnin |
aurye vairii vajram u nipatatv artho'stu na kevala
yenaikena vin guas ta-lava-pry samast ime ||38||
dhanam arjaya kkutstha
dhana-mlam ida jagat |
antara nbhijnmi
nirdhanasya mtasya ca ||39||
tnndriyy avikalni tad eva nma
s buddhir apratihat vacana tad eva |
arthoma virahita purua kaena
so'py anya eva bhavatti vicitram etat ||40||
yasysti vitta sa nara kulna
sa paita sa rutavn guaja |
sa eva vakt sa ca daranya
sarve gu kcanam rayanti ||41||
daurmantryn npatir vinayati yati sagt suto llant
vipro'nadhyayant kula kutanayc chla khalopsant |
hrr madyd anavekad api ki sneha pravsrayn
maitr cpraayt samddhir anayt tyga-pramdd dhanam ||42||
dna bhogo nas tisro
gatayo bhavanti vittasya |
yo na dadti na bhukte
tasya tty gatir bhavati ||43||
mai ollha samara-vijay heti-dalito
mada-ko nga aradi sarita yna-pulin |
kal-ea candra surata-mdit bla-vanit
tan-nimn obhante galita-vibhav crthiu nar ||44||
parika kacit sphayati yavn prastaye
sa pact sampra kalayati dharitr ta-samm |
ata cnaikntyd guru-laghutay'rtheu dhaninm
mlnendriyasya kudh
nakta mukhe bhogina |
tenaiva yta yath
vddhau kaye kraam ||85||
lasya hi manuy
arrastho mahn ripu |
nsty udyama-samo bandhu
kurvo nvasdati ||86||
chinno'pi rohati tar ko'py upacyate puna candra |
iti vimanta santa santapyante na dukheu ||87||
net yasya bhaspati praharaa vajra sur sainik
svargo durgam anugraha kila harer airvato vraa |
ity aivarya-balnvito'pi balabhid bhagna parai sagare
tad vyakta nanu daivam eva araa dhig dhig vth pauruam
||88||
karmyatta phala pus
buddhi karmnusri |
tathpi sudhiy bhvya
suvicryaiva kurvat ||89||
khalv to divasevarasya kiraai santito mastake
vchan deam antapa vidhi-vat tlasya mla gata |
tatrpy asya mahphalena patat bhagna saabda ira
pryo gacchati yatra bhgya-rahitas tatraiva ynty pada ||90||
ravi-nikarayor graha-pana
gaja-bhujagamayor api bandhanam |
matimat ca vilokya daridrat
vidhir aho balavn iti me mati ||91||
sjati tvad aea-guakara
purua-ratnam alakaraa bhuva |
tad api tat-kaa-bhagi karoti
ced ahaha kaam apaitat vidhe ||92||