Kromosomi . . .

VJEBA BR. 2. KROMOSOMI

78

24
14

46

broj kromosoma razliit za

pojedinu vrstu (od 1 do preko 100)
prokariotska stanica 1 kromosom
Crustacea 127
Protozoa 300
ljudske tjelesne stanice 46
(diploidan broj)
ljudske spolne stanice 23
(haploidan broj)

104

Genetika informacija sastoji se od molekula DNA pakiranih u

obliku KROMOSOMA u jezgri!!
Somatske stanice (2n), spolne stanice (n)
Kromosom = DNA + proteini (histoni)
EUKROMATIN

KROMATIN
HETEROKROMATIN

Eukromatin pravi dio kromatina koji se kondenzira tokom

diobe, a dekondenzira poslije nje te je transkripcijski aktivan
Heterokromatin vidljiv je u interfazi jer je kondenziran i to
onemoguava njegovu transkripciju (genetiki inaktivan dio
kromatina)

Morfoloke znaajke kromosoma

KROMATIDE
CENTROMERA specifina mala regija kromosoma u kojoj
su spojene kromatide
- pomicanje kromosoma pri diobi
KINETOHOR privrsnica, proteinska struktura slui za
privrenje kromosoma za diobeno vreteno

KINETOHOR

KROMATIDE
CENTROMERA

Morfologija kromosoma - s obzirom na smjetaj centromere

METACENTRINI

SUBMETACENTRIAN

AKROCENTRIAN

TELOCENTRIAN centromer na kraju te on nema krakove u pravom

smislu rijei, ove kromosome ne nalazimo kod ljudi

TELOMERE

Telomere krajevi DNA sa

specifinom funkcijom
Predstavljaju zatitnu kapu
kromosoma jer nisu ljepljive i ne
reagiraju s drugim
kromosomima
Smatraju se nekom vrstom
biolokog sata
TELOMERAZA enzim koji
sudjeluje u sintezi telomera

NUKLEOSOM

NUKLEOSOM struktura koja se sastoji od proteina HISTONA oko

kojih je omotana DNA molekula
Histoni su grupa od pet vrsta proteina koji uestvuju u pakiranju DNA
molekule u kromosom
Histoni H1, H2A, H2B, H3 i H4 slini meu raznim vrstama eukariota
FRAKCIJE

AMINOKISELINSKI
TIP

BR.
AMINOKISELINA

H1

LIZIN, VRLO BOGAT

213

H2A

LIZIN, ARGININ
BOGAT

129

H2B

LIZIN, SREDNJE
BOGAT

125

H3

ARGININ BOGAT

135

H4

ARGININ, GLICIN
BOGAT

102

DNA

NUKLEOSOM

SUPERUZVOJNICA

METAFAZNI
KROMOSOM

KARIOTIP skup svih kromosoma u jednoj stanici

kromosomi predstavljaju najvaniju

strukturu stanice
u kromosome je ugraen gotovo sav
genetski materijal organizma
kromosomi omoguavaju kontinuiran i
konstantan nasljedni proces
svi se kromosomi meusobno razlikuju
po specifinosti grae, karakteristinom
obliku i veliini
morfoloka specifinost i individualnost
kromosoma moe se prouavati samo za
vrijeme mitotskog stanja jezgre tada su
kromosomi maksimalno kondenzirani

metafazni kromosomi su
najpogodniji za mikroskopsku
analizu, promatranje i studiranje,
jer su maksimalno kondenzirani,
dobro se boje, pa ih je lako uoiti,
utvrditi broj i morfologiju

KARIOGRAM izraujemo ga kada elimo prikazati kariotip

IDIOGRAM shematsko prikazivanje kromosoma da bi se jasnije

prikazale karakteristike i razlike izmeu pojedinih kromosoma

Kariotip
Kariogram
Idiogram

POLITENI KROMOSOMI gigantski kromosomi nastali

dupliciranjem DNA molekule bez diobe jezgre
Nalazimo ih u stanicama lijezda slinovnica liinki Drosophile
melanogaster
Vidljivi pod svjetlosnim mikroskopom
Veliina i ispruganost ine ih idealnim za lociranje gena i analiziranje
strukturnih promjena na kromosomu

VANI POJMOVI!!

Kromosom
Kromatide
Centromera
Kinetohor
Telomere
Kromatin
Eukromatin
Heterokromatin
Nukleosom
Histoni

Metacentrini
Submetacentrini
Akrocentrini
Telocentrini kromosomi
Kariotip
Kariogram
Idiogram
Politeni kromosomi