UNIVERZITET U TUZLI

FARMACEUTSKI FAKULTET

Saltagi Badema

DODACI PREHRANI NA BAZI VOA

Seminarski rad

Tuzla, juli , 2014.

UNIVERZITET U TUZLI
FARMACEUTSKI FAKULTET

Saltagi Badema

DODACI PREHRANI NA BAZI VOA

Seminarski rad

Tuzla, juli, 2014.

Naziv predmeta: Bromatologija

Voditelj : Dr.sc. Midhat Jai, vanr.prof.

Broj stranica : 13
Broj slika: 3
Broj tablica : 0
Broj priloga: 0
Broj literaturnih refernci : 12

Sadraj

1. UVOD ...........................................................................................................
........................... 1
2. DODACI
PREHRANI ......................................................................................................
............. 2
3. DODACI
PREHRANI
NA
BAZI
VOA ........................................................................................... 4
3.1.
Avokado ...................................................................................................
................... 4
3.2.
Acai
bobice ......................................................................................................
............ 4
3.3.
Banana .....................................................................................................
................... 5
3.4.
Borovnica .................................................................................................
................... 5
3.5.
Brusnica ...................................................................................................
................... 6
3.6.
Citrusi .......................................................................................................
.................. 6
3.7.
Dunja .......................................................................................................
................... 6
3.8.
Groe ......................................................................................................
.................. 7
3.9.
Jabuka ......................................................................................................
................... 8
3.10.
Mango ......................................................................................................
................ 8
3.11.
Jagoda ......................................................................................................
................ 9
3.12.
Narana ....................................................................................................
............... 9
3.13.
Oraasto
voe .........................................................................................................
.9
4. ZAKLJUCI .....................................................................................................
.......................... 11

5. LITERATURA ...................................................................................................
......................... 13

1. UVOD
2.
3.
Hrana je sve to unosimo u organizam kako bismo nadoknadili
utroenu energiju i /ili stimulirali rast i razvoj organizma.
4.
Hrana je i bilo koja tvar koja apsorpcijom u organizmu doprinosi
ouvanju homeostaze istog.
5.
Zdrava ili pravilna ishrana je ona prehrana koja tijelu osigurava
optimalan unos kalorija, vitamina, minerala i tekuine , te optimalan omjer
proteina, ugljikohidrata kako bi se osigurale potrebe organizma za
gradivnim, energetskim i zatitnim tvarima.
6.
Mnoge bolesti dananjeg drutva mogu se sprijeiti pravilnom i
uravniteenom ishranom . osnovno pravilo zdrave prehrane
jeste
raznolikost. Razliite namirnice sadre brojne nutrijente koji su vani za
ispravan rad naeg metabolizma.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
1

25.

DODACI PREHRANI

26.Dodaci prehrani su koncetrati i ekstrakti bioloki aktivnih sastojaka

hrane ili drugih izvora sa fiziolokim funkcijama sa svrhom da dodatno
obogate unos hranjivih sastojaka u uobiajenoj prehrani. Oni su
koncetrati i ekstrakti koji sadre vee koliine odreene tvari nego to
se ta tvar u prirodnom obliku pojavljuje u hrani.
27.Prema konzistenciji mogu biti u :
a) Krutom ( tablete, draeje, kapsule ... )
b) elatinoznom
c) Tenom stanju.
28.Prema porijeklu mogu biti :
a)
b)
c)
d)

Biljnog ( karotenoidi, flavonoidi... )

animalnog ( kolostrum, probiotici ... )
mineralnog
iz mikroorganizama.
29.Kao i : prirodni i sintetski dodaci prehrani.
30.Znaajnije vrste dodatak prehrani :

aminokiseline
masne kiseline
vitamini
minerali
antioksidanti
31.Dodaci prehrani sadre bioloki aktivne tvari koje mogu pomoi u
prevenciji i lijeenju bolesti. Bioloka aktivnost se odnosi najee na
spojeve koji nemaju nutritivnu vrijednost.
32.Neki od dodataka prehrani djeluju prvenstveno djeluju na :

probavni trakt ( dijetalna vlakna)

krvoilni ( omega-3 masne kiseline)
endokrini ( alfa lipoina kiselina)
nervni sistem ( derivati ksantina )
33.
34.Znanstvene studije pokazale su da pravilna prehrana i adekvatan unos
nutrijenata mogu pomoi u optimiziranju zdravlja i zatiti od razliitih
oblesti, ukljuujui srane bolesti, osteoporozu, maligne bolesti, itd .
35.Iako je pravilna prehrana osnova dobrog zdravlja, ponekad se ni
najsavjesniji ne hrane onako kako bi uistinu trebalo. S druge strane,
neki nutrijenti imaju preventivno djelovanje tek kada se unose u
koliinama koje je teko osiguratu hranom. Kao rezultat navedenog ,
2

nerijetko se javlja potreba za dodatnim

neophodnih nutrijenata, vitamina i minerala.

unosom,

organizmu

36.Kako bi poboljali svoje prehrambene navike te nutritivni status ,

konzumentima su na raspolaganju piramide pravilne prehrane i
piramida
dodataka
prehrane.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.Slika 1 : ( http://www.vitamini.hr/505.aspx )
55.
56.Piramida dodataka prehrani oslanja se na bazu koja definira najvanije
komponente programa pravilne prehrane, tako da bazu piramide
dodataka prehrani cine multivitamini.
57.
58.
59.
3

60.
61.

62.

DODACI PREHRANI NA BAZI VOA

63. Da bismo potpomogli normalno funkcionisanje naeg organizma te da

bismo sprijeili nastanak raznih oboljenja, potrebno je da dnevno
konzumiramo 5 porcija voa. To bi znailo da moramo pojesti najmanje
400 grama voa dnevno.. ( Z. Buyuktuncer Demirel, doc., Univerzitet
Hacettepe)
64.Voe ne treba jesti poslije obroka, ve na prazan eludac. Jedenje voa
igra glavnu ulogu u detoksikaciji organizma, kojeg snabdijeva s
koliinom energije za mravljenje te druge ivotne aktivnosti.
65.Voe je vrlo zdrava namirnica, trajno potrebna ljudskom organizmu
zbog svog bogatog i raznovrsnog sadraja. Ti sadraji se ne odnose
samo na njegove energetske vrijednosti, minerale i vitamine , nego
ponajprije na obilje drugoh fitonutrijenata, u kojima posebno ubrajamo
izoflavonoide. Izoflavonoidi su jaki antioksidansi , potrebni ljudskog
organizmu za neutralizaciju vika slobodnih radikala.
66.
66.1. Avokado
67.Avokado je tropsko voe, bogato nezasienim masnim kiselinama. U
manjoj mjeri sadri i zasiene masne kiseline. Vrijedne tvari koje sadi
su : prvenstveno kalij, zatim eljezo, bakar , fosfor i magnezij. Avokado
je jedan od najboljih izvora vlakana meu svim voem i povrem.
68.Bogat je i vitaminom A, folnom kiselinom te vitaminom C.
69.Kalij i folna kiselina e regulirati krvni pritisak , zatiti krvne sudove i
sprijeiti nastanak bolesti KVS-a.
70.Avokado sadri oleinsku i linoleinsku kiselinu koje su uinkovite u
smanjenju loeg holesterola ( LDL) , dok istovremeno poveavaju razinu
dobrog holesterola ( HDL).
71.( V. Bosanac, 2012. )
72.
72.1. Acai bobica
73.Acai bobice, zbog nutritivnih vrijednosti i povoljna uticaja na zdravlje,
stavljaju se na prvo mjesto od deset najzdravijih namirnica, poznatih
pod nazivom superhrana.

74.Veliine je borovnice, a sadri 8 grama proteina po bobici, te veliku

koliinu aminokiselina. Uz to sadri i velik broj vlakana koja pomau u
ienju probavnog sistema i detoksikaciji organizma.
75.Ove tamnoljubiaste bobice, u poreenju sa crnim groem, imaju
deseet puta vie antocijana, cijenjenih antioksidanasa koji pomau
usporavanju procesa starenja. Smanjuju negativan uinak oksidativnog
stresa na organizam , ime pridonose poboljanju opega
zdravstvenoga stanja.
76.Jedinstvena sinergija jednostruko nezasienih masnih kiselina,
aminokiselina , prehramabenih vlakana i fitosterola u acai bobicama
pomae odravanju zdravlja krvnoilnog i probavnog sistema.
77.Oleinska kiselina, zajedno sa omega-3- masnim kiselinama pomae
aktivnost hormona i neurotransmitera, te osjetljivost receptora za
inzulin.
78.(V. Bosanac, 2012.)
79.
79.1. Banana
80.U pojedinim zemljama tropskog podruja banana je osnovna namirnica,
dok u naoj prehrambenoj kulturi je hranjiva uina ili voni dodatak
pojedinom obroku.
81.Obiluje jednostavnim eerom, monosaharidom fruktozom, zbog ega
je brzi izvor energije.
82.S otprilike oko 105 kcal i praktiki bez masnoa moe produiti vrijeme
izmeu obroka, pruajui organizmu kalij, poneto eljeza i vitamin A, C
i B6.
83.Banana sadri triptofan, aminokiselinu koju tijelo pretvara u serotonin
,poznat po tome to nas oputa i popravlja raspoloenje.
84.Sadri i veliku koliinu kalija, koji je od vitlane vanosti za kontrakcije
miia i pravilan rad nervong sistema. Druga vana zadaa ovog
minerala je odravanja koncentracije i djelovanje magnezija, minerala
neobino vanog za srce.
85.Jedna banana srednje veliine, sadri jednaku koliinu pektina kao i
jabuak srednje veliine, to je svrstava u namirnicu koja pogoduje
sniavanju poviene razine holesterola u krvi.
86.( S. Tomaevi, 2009.)
87.
88.

3.4 Borovnica
5

89.Borovnica sadri pigment antocijan od kojeg potie modro plava boja

bobica.
90.Plodovi su bogati vitaminom C, sadre tanine, jabunu i limunsku
kiselinu.
91.List sadri arbutin koji pomae bre zacjeljivanje rana . u terapijske
svrhe se koriste svjee i suhe bobice, sok i ekstrakt biljke sa 25%
flavonoida.
92.Bioloki aktivne tvari biljke imaju povoljan uinak na lou cirkulaciju,
osobito kod proirenih vena te bolova i arenja u nogama.
93.Ekstrakt borovnice poveava elastinost i vrstou kapilara i poboljava
mikrocirkulaciju , pa se savjetuje osobama oboljelim od eerne bolesti.
94.Klinika ispitivanja talijanskih naunika potvrdila su da utie na
poboljanje vida ( poboljava prokrvljenost mrenice) i usporavaju
degenerativne procese u oku, poput katarakte.
95.Sueni list borovnice koristi se u ajnim mjeavinama za lijeenje
povienog eera u krvi.
96.(S. Divkovi, 2009.)
97.
98.

3.5 Brusnica

99.Brusnica zbog svojih svojstava spada zaslueno meu najljekovitije

biljke svijeta.
100. Bogata je vlaknima, antocijanima,
karotenom , vitaminom C , K, Ca i Mg.

proantocijanidinima,

beta-

101. Moderna istraivanja su potvrdila da brusnica uveliko pomae u

prevenciji i lijeenju urinarnih infekcija.
Sastojak proantocijanidin
zasluan je za spreavanje prianjanja E.coli na stijenke mjehura i njenog
daljeg razmnoavanja. U lijeenju problema urinarnog trakta koristi se i
aj od listova brusnice.
102. Zahvaljujui hipurinoj kiselini, brusnica ima antibakterijsko
djelovanje zbog ega je korisna u lijeenje i prevenciji infekcija. Ujedno,
jaa otpornost organizma.
103. Brusnica sadri antioksidans fenol koji spreava srane bolesti,
prijevremeno starenje.
104. Obiluje takoer i taninima, kao i velikim koliinama flavonoida i
polifenola koji slue kao prirodna odbrana od ateroskleroze
jer
inhibiraju LDL i poboljavaju cirkulaciju.

105. (S. Divkovi, 2009.)

106.
107.
108.
109.

3.6. Citrusi

110. Antioksidansi su iznimno vana skupina razliitih spojeva u naem

organizmu koji ine odbrambenu liniju protiv slobodnih radikala. Najvie
antioksidanata nalazimo u svjeem vou i povru, a najee su to
pigmenti koji im daju boju. Dananja istraivanja pokazala su da
prirodni spojevi, kao to su bioflavonoidi imaju jae oksidativno
djelovanje u odnosu na vitamine C i E.
111. Bioflavonoidi, meu kojima se posebno istiu citrus bioflavonoidi,
hrabri su pomagai naeg imunog sistema. Kao njegovi dobro izvori
istiu se grejp i limun, jer se u njima bioflavonoidi nalaze u cijelom
plodu i usplou kao i u kori.
112. Bioflavonoidi u ekstraktu grejpfruta imaju svojstva prirodnog
antibiotika , na koji bakterije ne razvijaju otpornost, a istodobno poma
u u prevenciji ili brzom saniranju gripe, prehlade i grlobolje. Oni takoer
suzbijaju alergije, oslobaaju disajne puteve zahvaene astmom,
ublaavaju upale te jaaju kolagen i vezivna tkiva.
113. ( K. Kusterman, 2012.)
114.
115. 3.7. Dunja
116. Dunja se danas rijetko koristi u prehrani, to je teta s obzirom na
dugaku listu ljekovitih i za organizam blagotvornih svojstava ovog
mirisnog i ukusnog ploda.
117. Listovi i sjemenke dunje- ublaavaju upalne procese drijela, tonzila i
disajnih puteva.
118. Sjemenke dunje sadre masti, tanin, pektin, eer, jabunu kiselinu ,
amigdalin. Sjemnke se mogu staviti u vodu dok ne puste sluz koja zbog
velikog sadraja tanina i pektina djeluje kao antiseptik.
119. Svjei plod dunje bogat je eljezom, a sadri i kalij, kalcij, magnezij ,
sumpor, karoten ( provitamin A ), vitamine B1 i B2, vitamin C i niacin.
Dunjin plod pomae kod probavnih smetnji i u regulaciji holesterola
zbog pektina koji sniava LDL, a poveava HDL.
120. ( M. Andrijaevi, 2010. )

121.
122.

3.8. Groe

123. Sadraj zrelog svjeeg groa ine : groani eer, tanini, vinska,
jabuna i limnska kiselina, minerali i vitamini.
124. Koa bobica puna je celuloze i pektina zbog ega se groe smatra
voem koje pospjeuje probavu i regulira rad crijeve , detoksicira
organizam i pomae izluivanje vode iz organizma ( djeluje kao diuretik)
.
125.
126. Crveno groe sadri eljezo i
bakar, minerale vane za stvaranje
eritrocita i hemoglobina, zbog ega
se savjetuje aneminim osobama i
onima koje se oporavljaju od
obilnijih krvarenja.
127.
128.
Slika 2
(http://www.vasezdravlje.com/izda
nje/clanak/2033/ )

129.
130.

131. Svjei groani sok sadri u visoko koncentriranom obliku najvee

koliine vitamina A, B i C. Njegova povolja djelovanja oituju se tako to
:

Stimulira apetit
Pospjeuje metabolizam i izluivanje tetnih tvari ( detoksikacija)
Savjetuje se kod anemija, upale sluznice crijeva
Pomae u normalizaciji krvnog tlaka.
132. Osuene bobice groa (groice) su dehidrirani plodovi u kojima
ostaje najvise 23 % vode. Istiu se bogatstvom K, Mg, Zn, Cu, Ca, Fe te
vitaminima A i B. Dodatak itaricama i mlijeku ili jogurtu mogu biti
odlian dodatak, a mogu se kombinirati i sa drugim voem.
133. Ulje groanih kotica je svjetlo ute boje, bez okusa i mirisa. Sadri
obilje antioksidanasa i polifenola te vitamin F ( omega 3 masne
kiseline ) pa stoga ima zatitni efekat na krvnoilni sistem.
134. (S. Divkovi, 2010.)
135.
136.
8

137.

3.9. Jabuka

138. Redovnom konzumacijom jabuka blagotvrono

praavilno funkcionisanje organizma.

utie na zdravlje i

139. Od vitamina prisutni su A, C i te vitamini B grupe.

140. Od minerala ima K, Ca, P , Mg, Fe, Na. Visokim sadrajem vode
utaljuje e i nadoknauje tenost, a uglkjikohidratima glukozom,
fruktozom i saharozom opskrbljuje organizam energijom sprecavajui
umor i gubitak koncentracije.
141. Zbog sadaja tanina i pektina djeluje na snienje holesterola i
triglicerida te tak pozitivno utie na spreavanje nastanka
ateroskleroze. Odstajala, ribanaa jabuka koja je poprimila smeu boju
daje se u prvim danima dijete kod dijareje, jer stabilizira crijevnu floru
uz istodobnu nadoknadu.
142.
143. Kao najcjenjeniji proizvod, jabuni ocat, dobiva se bakterijskom
fementacijom soka zrelih jabuka.
144. U njemu nalazimo organske kiseline ( octena, jabuna, limunska)
razliite vrste alkohola, blastne tvari , vone kiseline, aminokiseline,
beta karoten, pektin i enzime.
145. Potiui fukcije razliitih organa, jabuni ocat djeluje kod nekih
bolesti krvnoilnog , probavnog i disajnog sistema i kod poremeaja
metabolizma. Krvoilni sistem titi potpomaui normaizaciji krvnog
pritiska i povienog holesterola, masnoe i eera u krvi te spreavanju
nastanka ugruka.
146. (H. varc, 2008. )
147.
148.
149.

3.10. Mango

150. Mango je nedaleko poznat kao kralj voa , a to nije bez razloga.
Bogat je aminokiselinama, vitaminima C i E, flavonoidima , beta
karotenom . niacinom , kalcijem, eljezom, magnezijem i kalijem.
151. Fenoli u mangu, poput kvarcetina, izokvarcetina, astragalina,
fisezina, galne kiseline imaju antikancerogena svojstva. alica
narezanog manga ( oko 165 grama) sadri 76% potrebne dnevne
vrijednosti vitamina C, antioksidansa koji tite stanice od slobodnih
radikala.

152. Mango pomae u normalizaciji razine inzulina u krvi. Glikemijski

index manga je nizak ( 41-60) , stoga nema nikakav znaajniji uinak
na poveanje razine eera u krvi.
153. Koriste ga trudnice i osobe koje pate od anemije, zbog eljeza kojeg
sadri. Takoer, vitamina C pospjeuje apsorpciju eljeza iz biljne
hrane, npr rie.
154. Koristan je za djecu koja pate od nedostatka koncentracije, jer sadri
glutaminsku kiselinu koja je dobra za jaanje memorije.
155. (N. Antunovi, 2013.)
156.
157.

3.11. Jagoda

158. Jagode nisu samo dobar izbor hrane, nego su i jako zdrave. Ne
sadre mnogo kalorija, a istovremeno su bogate mineralima i
vitaminima.Jagode se mogu koristiti u razliitim oblicima kao to su
vone salate, kreme ili kao dio kolaa ili slastica. One su pune
antioksidanasa koji pomau neutraliziranju slobodnih radikala.
159. Sadre i dosta vitamina C, ak vie nego agrumi , npr narana. One
u sebi sadre i vitamine B2, B5 i B6, K te bakar i magnezij. Te tvari
pomau u borbi protiv loeg holesterola.
160. Sadre malu koliinu masti, koja je potrebna organizmu . one
istovremeno stimuliraju metabolizam te odravaju hormone aktivnima.
161. (N. Antunovi, 2014. )
162.
163.
164.

3.12. Narana

165. Narane su odlian izvor vitamina C i flavonoida. Jedna narana

( 130 g) sadri gotovo 100% preporuene dnevne vrijednosti unosa
vitamina C.
166. Dobar je izvor i vlakana. U narani e se pronai puno vitamina A, B ,
aminokiselina , beta karotena, pektina, kalija, folne kiseline , Ca, Zn, Fe,
Mn, P i Na.
167. Narana sadri ak oko 170 razliitih fitonutrijenata i vie od 60
razliitih flavonoida, od kojih mnogi imaju protuupalna, antikancerogena
i antioksidativna svojstva.

10

168. Ispod naranine kore nalazi se sinofrin, sastojak koji smanjuje

proizvodnju holesterola u jetri, a antioksidansi istovremeno smanjuju
razinu LDL-a u krvi.
169. ( I. Dragica, 2014.)
170.
171.

3.13. Oraasto voe

172. Plodovi oraha, badema i ljenjaka pravi su izvori visokovrijednih

tvari: mezasienih masnih kiselina, proteina, vitamina i minerala. U
kombinaciji recimo sa smokvama, groicama, ili marelicama mogu se
koristiiti kao zamjena za obrok.
173. Orasi, ljenjaci i bademi sadre mnogo proteina i masnoa , vitamine
B skupine i vitamin E, a od minerala Ca, Mg, Fe, P i Zn.
174. Bogatstvo minerala i vitamina iz ovih plodova, uz uinak nezasienih
masnih kiselina i biljnih vlakana, djeluju antioksidativno tako da
spreavaju i usporavaju razvoj ateroskleroze. Pritom je vano sprijeiti
oksidaciju LDL-a, kljunog za razvoj ateroskleroze.
175. Suhi orah, badem i suene smokve prednjae kada je u pitanju
koliina Mg u 100 g ploda. Magnezij je poslije kalija najvazniji elijski
elektrolit , i od vitalne je vanosti za organizam jer aktivira preko 300
enzima.
176. Oraasti plodovi sadre sve potrebno za optimalnu funkciju
modanih stanica. Primjerice, jednostavni eeri jedini su izvor energije
za mozak, a nezasiene masne kiseline , kojima su obgati oraasti
plodovi potrebne su za mijelinske ovojnice ivaca. Dakle, vrlo su
djelotvorni kod intelektualih napora, kada se ui, tako da se u
kombinaciji sa suhim voem ponekad naziva i studentska hrana.
Njihova primjena preporuuje se kod :

Astenije i anemije
Djeci i mladima tijekom rasta i razvoja
Osobama koje se neredovno hrane
Kod oslabljenog imuniteta
Stresa

11

177. ( S. Divkovi, 2009. )

178.
179.
180. Orasi sadre velike koliine alfa-linolenske kiseline. To je vrsta omega
3 masnih kiselina koja se nalazi samo u biljkama i ima vanu u ulogu u
odravanju zdravlja srca.
181. Alfa linolenska kiselina titi od upale i ovapnjenja krnih sudova,
smanjuje rizik od sranog udara i normalizira krvi pritisak.
Slika 3
(http://alternativa-zavas.com/index.php/clanak/article/orah
)

182. ( S. Divkovi, 2009.)

183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.

190. ZAKLJUAK
191. Dodaci prehrani su koncentrirani izvor hranjivih ili drugih sastojaka
sa prehrambenim ili fiziolokkim funkcijama plaisirani na trite u
dozirnom obliku sa svrhom da :
Potpomognu unos hranjivih sastojaka u uobiajenoj prehrani
Dopuni prehranu tvarima koje se putem normalnog unosa hrane ne
dobivaju u dovoljnoj koliini
I / ili u svrhu poboljanja uinaka na zdravlje potroaa.
192. To je svaki proizvod koji je namijenjen nadopuni prehrane a sadri
jednu od sljedeih komponenti :
a)
b)
c)
d)

Vitamine
Minerale
Bilje ili ljekovito bilje
Njihove koncetrate ili ekstrakte ili njohice smjese.
193. Imajui u vidu funkcionalnu podjelu dodatak prehrani, mogu se
svrstati u pojedine grupe za :

Zatitu od stresa i slobodnih radikala

Izgradnju miine mase
Brzi i laki oporavak
12

Veu izdrljivost miia

Zatitu srca i krvnih sudova
Zatitu od pojave raka
Zatitu od pojave infektivnih bolesti
Zatitu od osteoporoze
Zatitu od gubitka memorije i loeg
raspoloenja...
194. Dodaci prehrani nisu lijekovi i ne lijee
bolesti ali nesumnjivo mogu :

Prevenirati njihovu pojavu

Jaati imunitet
Olakavati simptome.
195. Suplementi takoer mogu biti :
Zatita zdravlja u preventivi i
Dodatak u lijeenju- kurativi.
196. Dodaci prehrani naroito su potrebni odreenim skupinama osoba
kao to su trudnice, vegetrijanci, osobe s alergijama , starije osobe i
osobe oboljele od raka, kardiovaskularnih bolesti te bolesti jetre.
197. ( M. Jai, 2008.)
198. Ljudi koji koriste dodatke prehrane tee zdravijem ivotnom stilu.
Meutim prilikom konzumiranja suplemenata, stoji podsjetnik da dodaci
prehrani ne mogu nadomjestiti lou prehranu, to sugerira da mnogi
ljudi upravo zato uzimaju dodatke prehrani. Zato se oni i zovu dodaci, a
ne zamjena, za lou hranu.
199. Zdravstveno svjesni ljudi znaju da su oni sami odgovorni za vlastito
zdravlje i oni korsite razne alate kako bi zadrali i unaprijedili svoje
zdravlje. Uz pravilnu prehranu, fiziku aktivnost uzimanje dodataka
prehrani moe biti jo jedan koristan alat.
200. (S. Bowermen, 2014 )
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.

13

208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.

226. LITERATURA :
227. 1. M. Jai, Hranom do zdravlja, 2008., preuzeto sa :
http://www.hranomdozdravlja.com/?do=naslovna
228. 2. D. Vranei Bender, S. Krstev Bara, Suplementi i zdravlje,
2005., preuzeto sa : http://www.vitamini.hr/
229. 3. H. varc, Vae zdravlje, 2008., preuzeto sa:
http://www.vasezdravlje.com/izdanja/teme/10/0/
230. 4. S. Divkovi, S. Tomaevi, Vae zdravlje, 2009., preuzeto sa :
http://www.vasezdravlje.com/izdanja/teme/10/
231. 5. M. Andrijaevi, Vae zdravlje, 2010., preuzeto sa:
http://www.vasezdravlje.com/izdanja/teme/10/
232. 6. K. Kusterman, I. Dragica, Vae zdravlje, 2012., preuzeto sa:
http://www.vasezdravlje.com/izdanja/teme/10/
14

233. 7. I. Dragica, N. Antunovi, Vae zdravlje, 2014., preuzeto sa:

http://www.vasezdravlje.com/izdanja/teme/10/
234. 8. S. Bowermen, Nutrition Journal, 2014., preuzeto sa :
http://www.nutritionj.com/content
235.
236.

15