Professional Documents
Culture Documents
KASAYSAYAN
KASAYSAYAN
(Middle Ages)
Hindi gaanong umunlad ang agham-wika sapagkat ang napagtuunang-pansin ng mga pal
aaral noon ay kung papaanong mapapanatili ang Latin bilang wika ng simbahan.
Panahon ng Pagbabagong Isip (Renaissance)
Dahil sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon at paglaganap ng karunungan sa iba t
-ibang panig ng daigdig mula sa Gresya at Roma, ay naging masusi at puspusan ang
pagsusuring panlinggwistika sa mga wikang Griyego at Latin dahil sa napakarami
at iba t ibang karunungang sa dalawang wikang ito lamang matatagpuan.
*Ang pag-aaral sa mga wikang Griyego at Latin ay nakaimpluwensya sa iba t-ibang wi
ka sa Europa.
Wikang Ebreo
-orihinal na wikang kinasusulatan ng MatandangTipan.
-pinaniniwalaang siyang wikang sinasalita sa paraiso kaya t inakalang la
hat ng wika y dito
nag-ugat, pati na ang Griyego at Latin na
syang un
ang mga wikang kinasalinan ng nasabing Bibliya.
Pagsapit ng ika-19 siglo
*Nagkaroon ng malaganap na pag-unlad ang aghamwika.
*Nagkaroon ng mga pananaliksik sa pinagmulan ng mga wika na humantong sa pagpapa
pangkat-pangkat ng mga ito ayon sa pinagmulang angkan.
*Ang pagsusuri sa mga wika ay hindi lamang palarawan (descriptive) kundi sumasag
ot pa rin sa bakit ng mga bagay-bagay tungkol sa wika.
*Lumitaw ang iba t-ibang disiplina sa linggwistika.
*Sa panahong ito y nakilala ang tungkung-kalan sa linggwistika na labis na nakaimp
luwensya sa larangan ng linggwistika sa Europa:
-Bopp (Sanskrito)
-Grimm (Aleman) at
-Rask (Islandic)
Ang mga linggwistang ito y sinundan ng marami pang iba tulad nina:
Rappf
Madvig
Bredsdorff
Muller
Schleicher
Whitney
Curtios
at marami pang iba.
Tinangka nilang ihambing ang mga wikang tulad ng Sanskrito, Griyego, Latin, Ital
yano, Espanyol, Pranses, atbp. sa wikang Ebreo na itinuturing ngang pinakasimula
ng lahat ng wika sa daigdig ng mga panahong iyon.
Ang mga pananaliksik sa larangan ng linggwistika sa teknikal na kahulugan nito,
ay alam nating karakarakang nauunawaan ng mga hindi linggwista.
*Muller at Whitney (1860-75)
-nagsikap na maging payak ang pagtalakay sa mga prinsipyo at simulain at agham
na ito upang mapakinabangan ng mga paaralan.
*Sa paglakad ng panahon, iba t-ibang modelo o paraan ng paglalarawan sa wika ang l
umaganap sa daigdig.
*Lumitaw ang itinuturing na makabagong pamamaraan ngunit masasabing nananatiling
hindi nagagalaw ang makalumang pamamaraan.
Hal. Hanggang sa ngayon ay wala pang kinikilalang pamamaraan na maaaring higit n
a mabuti sa pamamaraan ni Panini sa paglalarawan ng gramatika ng Sanskrito.
Gayundin sa gramatika ng Ebreo na nalinang noong Kaligatnaang Siglo at sa gramat
PONEMA
*Hindi nagtagal ay lumitaw ang ponema (phonemes) na naging palasak na palasak ha
nggang sa kasalukuyan.
*Sa pamamagitan ng ponema ay naging payak ang paglalarawan sa palatunugan ng isa
ng wika sapagkat kakaunting simbolo na lamang ang ginagamit.
*Sa I.P.A. ay binibigyan ng katumbas na simbolo pati mga alopono ng isang ponema
kaya t lubhang napakarami ang ginagamit na mga simbolo.
*Ang ponema ay itinuturing na panulukang-bato ng linggwistikang-istruktural.
*Gumagamit din ang mga instrukturalista ng katawagang morpema (morpheme) sa pags
usuri sa palabuuan ng mga salita ng isang wika.
*Ang linggwistikang istruktural ay naging popular noong 1925 hanggang 1955.
-Namukod-tangi sa panahong ito ang pangalang Leonard Bloomfield ng Amerika.
-Subalit sa paglakad ng panahon ay napansin ng mga dalubwika na hindi sapat na i
larawan lamang ang mga balangkas ng mga pangungusap.
-Inisip din nilang kailangan ding alamin kung bakit at kung paano nagsasalita ang ta
o.
Anthropological Linguistics
Pinangungunahan nina Boas, Sapir, Whorf, Malinowski, Kroeber, at Trager.
Tagmemic Model
ni Kenneth Pike
Nagbibigay-diin sa pagkakaugnayan ng anyo (form) at ng gamit
(function).
Ang isang anyo at gamit sa disiplinang tagmemiko ay itinuturing na isang yunit n
a may sariling lugar o slot sa isang wika.
Ang isang yunit ay may iba t-ibang antas:
Antas ng Ponema (phoneme level)
Antas ng Morpema (morpheme level)
Antas ng Salita (word level)
Antas ng Parirala (phrase level)
Antas ng Sugnay (clause level)
Antas ng Pangungusap (sentence level) at
Antas ng Talakay (discourse level).
Phrase-Structure Transformational Generative Model
-Masasabing nag-ugat sa logical syntax .
-Dito y namukod-tangi ang pangalan ni Chomsky.
-May pagkakahawig sa linggwistikang sikolohika- ang pagtarok sa
sabi ng nasasalita sa kanyang sariling wika.
sinasabi at
di sina
Modelong Generative-Semantics
*Sinundan nito ang transformational-generative.
*Kung ang una ay nagbibigay-diin sa form o anyo, ang huli naman ay sa meaning o
kahulugan.
*Dito y nakilala ang pangalang Lakoff, Fillmore, McCawley, Chafe, atb.
*Sa Pilipinas, masasabing ang pinakapalasak na modelo ay istruktural pa rin.
*Bukambibig na din ang modelong transformational-generative ni Chomsky at ng kan
yang mga kasamang tulad nina Jacobs at Rosenbaum ngunit waring ang modelong ito y
hindi makapasok sa larangan ng pagtuturo ng wika sa mga paaralan.