Professional Documents
Culture Documents
Skrypt - Prawo Rzeczowe Ignatowicz
Skrypt - Prawo Rzeczowe Ignatowicz
PRAWO RZECZOWE
SPIS TRECI:
ROZDZIA I OGLNE WIADOMOCI O PRAWIE RZECZOWYM str. 1
ROZDZIA II POJCIE WASNOCI I UWARUNKOWANIA SPO.-GOSP. str. 4
ROZDZIA III TRE, ZAKRES I WYKONYWANIE WASNOCI str. 6
ROZDZIA IV NABYCIE I UTRATA WASNOCI str. 10
ROZDZIA V WSPWASNO str. 16
ROZDZIA VI WASNO LOKALI str. 22
ROZDZIA VII OCHRONA WASNOCI str. 25
ROZDZIA VIII UYTKOWANIE WIECZYSTE str. 28
ROZDZIA IX PR. RZECZOWE OGRANICZONE PRZEPISY OGLNE str. 32
ROZDZIA X UYTKOWANIE str. 35
ROZDZIA XI SUEBNOCI str. 39
ROZDZIA XII SPDZIELCZE WASNOCIOWE PRAWO DO LOKALU str. 43
ROZDZIA XIII PRAWA ZASTAWNICZE str. 46
ROZDZIA XIV HIPOTEKA str. 47
ROZDZIA XV ZASTAW str. 52
ROZDZIA XVI ZASTAW REJESTROWY str. 55
ROZDZIA XVII POSIADANIE str. 58
b) gdy rolina/drzewo zostay zasadzone/zasiane przez rolnicz spdzielni produkcyjn na uytkowanym przez ni gruncie
(nalecym do SP/czonka RSP)
przynaleno [art. 51] samoistna rzecz ruchoma, ktra pozostaje w zwizku z inn rzecz ruchom albo nieruchom, nazwan
rzecz gwn, zwizek ten zachodzi, gdy:
a) wacicielem przynalenoci i rzeczy gwnej jest ta sama osoba
b) przynaleno jest potrzebna do korzystania z rzeczy gwnej zgodnie z jej przeznaczeniem
c) przyn. jest z rz. gwn w faktycznym i trwaym zwizku odpowiadajcym wspomnianemu celowi z tym zastrzeeniem,
e przemijajce pozbawienie jej faktycznego zwizku z rzecz gwn nie powoduje utraty charakteru przynalenoci
- [art. 52] czynno prawna majca za przedmiot rzecz gwn dotyczy take przynalenoci jeli nic innego nie wynika z treci
CP lub przepisw szczeglnych
- w odrnieniu od czci skadowej przynalenoci nie musz dzieli losu prawnego rzeczy gwnej (bo s rz. samoistnymi)
Poytki:
rodzaje poytkw [art. 53] cywilne, naturalne, prawa / wszystkie za obejmuj dochody z rzeczy lub prawa
poytki naturalne takie pody rzeczy i inne odczone od niej czci skadowe, jakie wg zasad prawidowej gospodarki
stanowi normalny dochd z rzeczy (np. przychwek zwierzt, owoce jaboni)
poytki cywilne dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stos. prawnego (pienine lub niepienine) np. czynsz z najmu
poytki prawa [art. 54] dochody, ktre prawo to przynosi zgodnie ze swym spo.-gosp. przeznaczeniem (% od lokaty)
regua 1 [art. 55 1] poytki naturalne przypadaj uprawnionemu do ich pobierania, jeli faktycznie zostay odczone od
rzeczy w czasie trwania uprawnienia; poytki cywilne za niezalenie od tego, czy zostay pobrane faktycznie
regua 2 [art. 55 2] gdy uprawniony do pob. po. uczyni w tym celu nakady, ktre przypady innej osobie to naley mu si
wynagrodzenie za te nakady, jednak tylko do wysokoci poytkw
stosunek konkretny zindywidualizowany stos. prawny ktry powstaje na skutek naruszenia prawa rzeczowego
stosunek potencjalny pewien wzorzec stos. prawnego niezaleny od tego, czy nastpio ju naruszenie prawa rzeczowego
koncepcja 2:
- odrzuca si obligacj generaln, bo prawa podm. bezwzgldne nie wynikaj ze stosunkw prawnych, a z nakazw i zakazw
norm prawnych wystpujcych w ustawach
5) pierwszestwo:
- prawa rzeczowe maj pierwszestwo przed roszczeniami i prawami osobistymi
- w razie kolizji midzy p.r. podlegaj one realizacji w kolejnoci pierwszestwa (a w zobowizaniach system redukcji)
6) idzie za rzecz jest bezporednio zwizane z rzecz i mona je realizowa niezalenie od tego w czyim rku si znajduje:
w sensie prawnym czyj jest wasnoci
w sensie technicznym w czyim jest posiadaniu
7) moliwo jednostronnego zrzeczenia si prawa rzeczowego
8) trwao praw rzeczowych ochrona interesu w postaci korzystania z rzeczy (trwaego)
9) p.r obcia zawsze ca rzecz niezalenie od tego czy polega na korzystaniu tylko z jej czci (bo c.s. nie mog by
odrbnym przedmiotem wasnoci
10) jawno praw rzeczowych w tym celu utworzono ksigi wieczyste (dla nieruchomoci) dla rzeczy ruchomych na
istnienie praw rzeczowych z nimi zwizanych wskazuje fakt posiadania
PODZIAY PRAW RZECZOWYCH:
prawa bezterminowe czas ich trwania nie jest z gry okrelony (np. wasno nieruchomoci)
prawa terminowe czas ich trwania jest z gry oznaczony (uytkowanie wieczyste)
prawa niezwizane maj byt niezaleny
prawa zwizane mog przysugiwa tylko podmiotowi prawa, z ktrym s zwizane i tylko razem z tym prawem mog by
przedmiotem obrotu (np. suebno gruntowa w poczeniu z prawem wasnoci nieruchomoci)
prawa samodzielne nie s zalene od adnych praw, mog istnie niezalenie od innych praw
prawa niesamodzielne zwizane z jakim innym prawem, bez ktrego nie mog istnie ani powsta (hipoteka, zastaw
akcesoryjnie zwizane z wierzytelnoci, ktr zabezpieczaj)
prawa zbywalne mona je przenie na inn osob
prawa niezbywalne nie mona ich przenie na inn osob (np. suebnoci osobiste i uytkowanie bez time-sharingu)
prawa odpatne ustanawiane za wynagrodzeniem (uytkowanie wieczyste, spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu)
prawa nieodpatne ustanawiane bez wynagrodzenia (moe to by np. wasno)
prawa podzielne przysuguj kilku osobom tak, e kada moe rozporzdza swoj czci uamkow prawa (wasno)
prawa niepodzielne jeli nawet nale do kilku osb, to bez wyodrbniania samodzielnych uprawnie (hipoteka, zastaw)
Systematyka praw rzeczowych:
prawo wasnoci
uytkowanie wieczyste
prawa rzeczowe ograniczone zastaw, hipoteka, suebnoci, uytkowanie, spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu
zasada numerus clausus strony mog ustanawia tylko takie p.r., jakie przewiduje ustawa moliwo umownego
ksztatowania ich treci jest ograniczona znacznie
- nacjonalizacja wasnoci prywatnej w zasadzie bez odszkodowania + kolektywizacja rolnictwa + spdzielnie produk.
Gospodarka wolnorynkowa:
- yciem gospodarczym rzdzi rynek a na nim prawa popytu i poday
- prywatyzacja mienia pastwowego i gminnego odwrotno nacjonalizacji przesunicie majtku pastwowego w rce OF i
spek przez nich zakadanych
Proces prywatyzacji:
1) Ustawa o prywatyzacji przedsibiorstw pastwowych 13.07.1990
prywatyzacja a) udostpnienie osobom 3cim akcji lub udziaw w spkach z wycznym udziaem SP b) sprzeda
przedsibiorstwa (w znaczeniu przedmiotowym) c) sprzeda mienia przedsibiorstwa
2) Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji 30.08.1996
komercjalizacja przeksztacenie p-stwa pastwowego w spk kapitaow ktra jeli przepisy szcz. nie stanowi inaczej
wstpuje we wszystkie stos. prawne, ktrych podmiotem byo przedsibiorstwo pastwowe
Prywatyzacja:
a) porednia zbywanie przez SP akcji spek kapitaowych po komercjalizacji
b) bezporednia rozporzdzenie wszystkimi skadnikami mat. lub niemat. majtku p-stwa przez:
- sprzeda p-stwa
- wniesienie p-stwa do spki
- oddanie p-stwa do odpatnego korzystania
3) Program Powszechnej Prywatyzacji: (Ustawa o NFI i ich prywatyzacji 31.04.1993)
- szczeglny rodzaj prywatyzacji p-stw pastwowych
4) Ustawa o gospodarowaniu nieruchomociami rolnymi SP (19.10.1999)
- sprzeda nieruchomoci rolnych , nalecych do PGR
5) Reprywatyzacja
- oddanie byym wacicielom tego, co zabrano im w toku nacjonalizacji
8 Wasno prywatna
regulacja wspomina si o niej w Konstytucji, nie istnieje jednak jej definicja legalna
Cechy wasnoci prywatnej:
- naley do jednostki ludzkiej / tworzonych spek, spdzielni
- wycza si z niej wasno organizacji spoecznych wykorzystujcych j dla realizacji wsplnych celw danej zbiorowoci
okrela si j dyplomatycznie wasnoci spoeczn
- wg Konstytucji jest podstaw spoecznej gospodarki rynkowej, na ktrej oparty jest ustrj spoeczno-gospodarczy RP
- wasno spdzielcza kwalifikowana jest do wasnoci prywatnej
- wasno JST i wasno pastwowa to wasno publiczna
9 Wasno pastwowa
Pastwo jako waciciel:
- przedmioty potrzebne do wykonywania funkcji pastwa: obronno, szkolnictwo, administracja, bezpieczestwo obywateli
- mienie, ktre przeznacza pastwo do popierania dziaalnoci obywateli i ich organizacji (np. nieruchomoci bud. mieszkalne)
Szczeglny charakter wasnoci pastwowej:
- powinna by wykorzystywana w celach pastwowych zgodnie z interesem oglnym i zasadami gospodarki
- pastwo ma uprawnienia wacicielskie (dominium) oraz atrybuty wadzy (imperium) wykonywanie wasnoci pastwowej
moe si odbywa w okrelonym zakresie poprzez akty wadztwa pastwowego
ZARZD WASNOCI PASTWOW:
a) przez pastwowe osoby prawne
b) przez pastwowe UOP (stationes fisci)
c) przez Skarb Pastwa i inne pastwowe agendy
d) przez zakadane przez pastwo spki
KC o wasnoci pastwowej:
- wasno i inne prawa majtkowe stanowice mienie pastwowe przysuguj SP lub innym pastwowym OP (art. 441 1) nie
przysuguj zatem pastwu, ale podmiotom j zarzdzajcym
- uprawnienia majtkowe SP wzgldem p.o.p. reguluj odrbne przepisy (w szczeglnoci okrelajce ich ustrj) (art. 441 2)
- wzgldem p.o.p. innych ni spki SP ma pozycj osoby prawnej nadrzdnej , ktrej przysuguje swoiste prawo do ich mienia
(prawo do wkadu) wynika z tego np. moliwo kontrolowania przez SP gospodarki takiej p.o.p.
10 Wasno samorzdowa
wasno samorzdowa wasno (mienie) przysugujce JST rnych szczebli, ich zwizkom, oraz tworzonym przez nie w
celu wykonywania zada samorzdu osobom prawym
rda wasnoci samorzdowej:
- jednorazowe wyposaenie JST w mienie pochodzce od pastwa w zwizku z powoaniem do ycia kolejnych szczebli ST
- zwizane ze zwykym obrotem podatki, opaty, subwencje, dotacje, mienie uzyskiwane z dziaalnoci prywatnoprawnej
13 Stosunki ssiedzkie
- to wzajemne oddziaywanie midzy wacicielami nieruchomoci w bezporednim ssiedztwie lub ssiedztwie dalszym, ktre
zapewnia obu wacicielom pen moliwo korzystania z ich praw wasnoci
regulacja art. 144-154 KC - prawo ssiedzkie nakadaj na ssiadw pewne obowizki i ograniczenia zblione do
suebnoci
odnosz si do nieruchomoci gruntowych. ale mog te dotyczy n. budynkowych i lokalowych
- odnosz si do stosunkw midzy wacicielami, a w ograniczonym zakresie midzy uytkownikami wieczystymi, i UW a
wacicielami
- stosunki ssiedzkie mog zosta uksztatowane w drodze czynnoci prawnej inaczej ni wynika to z ustawy
Podzia przepisw prawa ssiedzkiego:
a) ograniczajce oddziaywanie na nieruchomoci ssiedzkie
b) okrelajce sposb korzystania przez ssiadw z przygranicznych pasw ziemi
c) przewidujce moliwo ustanowienia pewnych suebnoci
d) normujce problemy zwizane z granicami
ad a)
immisja dziaanie na gruncie wasnym, ktre oddziauje na grunt ssiedni
immisja bezporednia skierowanie pewnych substancji na grunt ssiedni za pomoc specjalnych urzdze
immisja porednia porednie oddziaywanie na grunt ssiada (np. haas):
- materialna przenikanie na nieruchomo ssiedni czstek materii lub pewnych si
- niematerialna oddziauj na sfer psychiki waciciela drugiej nieruchomoci, poczucie bezpieczestwa, estetyki
Regulacja:
- immisje bezporednie i ingerencja fizyczna s zakazane (z pewnymi wyjtkami)
- immisje porednie s dopuszczalne (czciowo ogranicza to ustawa)
art. 144 waciciel nieruchomoci powinien przy wykonywaniu swojego prawa powstrzymywa si od dziaa, ktre
zakcayby korzystanie z nieruchomoci ssiednich ponad przecitn miar, wynikajc ze spo.-gosp. przeznaczenia
nieruchomoci i stosunkw miejscowych
immisje porednie objte tym artykuem wytwarzanie cieczy, pary, gazu, pyu, hodowanie pszcz, uniemoliwianie lub
zakcanie odbioru programu TV
art. 147 wacicielowi nie wolno dokonywa robt ziemnych w taki sposb, eby grozio to nieruchomociom ssiednim utrat
oparcia (np. wykopy)
naruszenie art. 144 waciciel ssiedniej nieruchomoci ma roszczenie negatoryjne przywrcenie stanu zgodnego z prawem i
o zaniechanie narusze
- za szkod wyrzdzon takimi dziaaniami waciciel moe da odszkodowania na zasadach dot. deliktw tylko o tyle o ile
dane dziaanie jest zawinione
- jeli immisja narusza sfer ycia psychicznego zbieg roszcze z art. 144 i o ochronie dbr osobistych (art. 24 1)
ad b)
owoce te rosnce na drzewie przypadaj wacicielowi choby gazie drzewa zwisay poza jego grunt
art. 149 waciciel gruntu moe wej na grunt ssiedni w celu usunicia zwieszajcych si z jego drzew gazi lub owocw
waciciel gruntu ssiedniego moe da naprawienia wynikej std szkody
art. 148 owoce opade z drzewa lub krzewu na grunt ssiedni stanowi jego poytki nie odnosi si to do gruntw ssiednich
przeznaczonych na uytek publiczny
art. 150 waciciel gruntu ssiedniego moe obci i zachowa dla siebie korzenie przechodzce z ssiedniego gruntu to samo
tyczy si te gazi i owocw zwieszajcych si z ssiedniego gruntu wtedy jednak waciciel musi wyznaczy ssiadowi
odpowiednio wczeniej termin do ich usunicia
ad c)
art. 145 jeli nieruchomo nie ma odpowiedniego dostpu do drogi publicznej lub do nalecych do tej nieruchomoci
budynkw gospodarskich, waciciel (lub posiadacz samoistny ale moe da tylko suebnoci osobistej) moe da od
wacicieli gruntw ssiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej suebnoci drogowej (droga konieczna)
art. 151 Jeeli przy wznoszeniu budynku lub innego urzdzenia przekroczono bez winy umylnej granice ssiedniego gruntu,
waciciel tego gruntu nie moe da przywrcenia stanu poprzedniego, chyba e bez nie uzasadnionej zwoki sprzeciwi si
przekroczeniu granicy albo e grozi mu niewspmiernie wielka szkoda
Mona da przywrcenia stanu poprzedniego jeli:
a) przekroczenie granicy byo wynikiem winy umylnej
b) jeli waciciel gruntu ssiedniego sprzeciwi si wobec budowy bez nieuzasadnionej zwoki
c) jeli utrzymanie budowli grozi mu niewspmiernie wielk szkod
Jeli waciciel gruntu ssiedniego nie moe da / rezygnuje z przywrcenia stanu poprzedniego, to:
- moe da stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie suebnoci gruntowej (suebno budynkowa)
- moe da wykupienia czci gruntu zajtej przez feralny budynek
- moe da wykupienia czci gruntu, ktra na skutek budowy stracia dla niego znaczenie gospodarcze
suebno budynkowa waciciel zajtej czciowo nieruchomoci musi znosi, e na jego gruncie stoi budynek nalecy do
innej osoby
ad d)
Stosunki graniczne:
1) utrzymanie granic w naleytym stanie
2) wasno i korzystanie z urzdze granicznych
3) rozgraniczenie nieruchomoci
ad 1):
Artyku 152:
- obowizek wspdziaania wacicieli gruntw ssiadujcych przy ich rozgraniczaniu
- obowizek utrzymywania staych znakw granicznych
- koszty wynike z tych obowizkw ponosz oboje po poowie
ad 2):
Wasno urzdze granicznych:
- Kodeks nie normuje tego zagadnienia (np. poty, mury)
- jeli urzdzenie to jest czci skadow ktrego gruntu, to naley do waciciela tego gruntu
- jeli urzdzenie ley czciowo na jednym a czciowo na drugim gruncie wtpliwo: czy wspwasno, czy podzia na
czci
Korzystanie z urzdze granicznych: (art. 154)
- domniemywa si, e mury, poty, miedze, rowy i inne urzdzenia podobne, znajdujce si na granicy gruntw ssiadujcych,
su do wsplnego uytku ssiadw
- to samo odnosi si do drzew i krzeww
- korzystajcy z takich urzdze powinni wsplnie ponosi koszty ich utrzymania
ad 3):
rozgraniczenie gruntw okrelenie, jak na gruncie przebiega linia graniczna i jak maj by rozmieszczone punkty graniczne
umoliwiajce wytyczenie tej linii
Sposb rozgraniczenia:
a) w drodze umowy zainteresowanych wacicieli
b) na podstawie orzeczenia sdowego
c) na podstawie decyzji organu administracyjnego
15 Przeniesienie wasnoci
przeniesienie wasnoci przejcie wasnoci na podstawie umowy (zbywca osoba przenoszca wasno; nabywca osoba
nabywajca wasno)
1) Umowa przenoszenia wasnoci jako CP o podwjnym skutku:
Wg art. 155:
- umowa zobowizujca przenosi wasno (przyjmuje si system francuski patrz cz. oglna, CP o podwjnym skutku) jeli
strony nie postanowiy inaczej lub jeli przepis szczeglny nie stanowi inaczej (wtedy potrzebne s dwie umowy)
Wymg dwch umw z mocy ustawy:
- jeli umowa zobowizujca do przeniesienia wasnoci nieruchomoci zostaa zawarta z zastrzeeniem warunku lub terminu
- niekiedy umowa zbywajca nieruchomo musi by zawarta jako warunkowa umowa zobowizujca np. gdy jest ustawowe
prawo pierwokupu przysugujce pewnym podmiotom (np. gminie)
- wasno przenosi umowa rozporzdzajca wtedy, gdy do takiego rozporzdzenia dochodzi w wykonaniu zobowizania do
przeniesienia wasnoci powstaego z innego ni umowa zobowizujca zdarzenia
2) Konsensualno umw przenoszcych wasno:
10
- umowa o przeniesienie wasnoci ma charakter konsensualny do przeniesienia wasnoci nie s potrzebne dodatkowe
przesanki wydanie rzeczy czy wpis do ksigi wieczystej
Wyjtki:
- gdy przedmiotem umowy s rzeczy tylko oznaczone co do gatunku (np. zboe)
- gdy chodzi o rzeczy przysze
- gdy zbycia dokonuje osoba nieuprawniona do rozporzdzania rzecz, a nabywca jest w dobrej wierze
Wyjtki od zasady konsensualnoci umowy o przeniesienie wasnoci nieruchomoci:
- przy przeniesieniu odrbnej wasnoci budynkw stojcych na gruncie oddanym w uytkowanie wieczyste
- prze ustanowieniu odrbnej wasnoci lokali
- w tych przypadkach do przeniesienia wasnoci potrzebny jest wpis do ksigi wieczystej
3) Kauzalno umw przenoszcych wasno:
system francuski uznaje kauzalno takich umw
system niemiecki nie wymaga istnienia kauzy dla przenoszenia wasnoci
art. 156 - Jeeli zawarcie umowy przenoszcej wasno nastpuje w wykonaniu zobowizania wynikajcego z uprzednio
zawartej umowy zobowizujcej do przeniesienia wasnoci, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia,
wano umowy przenoszcej wasno zaley od istnienia tego zobowizania (przyczynowo materialna)
art. 158 zobowizanie, ktre stao si przyczyn przeniesienia wasnoci, powinno by wymienione w akcie notarialnym
zawierajcym umow przenoszc wasno nieruchomoci (przyczynowo formalna)
4) Warunek i termin:
zasada oglna wasnoci nieruchomoci nie mona przenosi z zastrzeeniem warunku lub terminu
wyjtek umowa zobowizujca do przeniesienia wasnoci nieruchomoci moe by zawarta z zastrzeeniem warunku lub
terminu do przeniesienia wasnoci jest wtedy potrzebne porozumienie stron (umowa rozporzdzajca), w ktrej jest
bezwarunkowa zgoda stron na niezwoczne przejcie wasnoci
- wasno ruchomoci mona przenosi z zastrzeeniem warunku lub terminu
5) Forma przeniesienia wasnoci:
akt notarialny wymagany jest do przeniesienia wasnoci nieruchomoci w drodze umowy (rwnie dla umowy
zobowizujcej do przeniesienia takiej wasnoci) pod rygorem niewanoci
Wyjtki:
- nie dotyczy to gruntw wniesionych jako wkad do rolniczej spdzielni produkcyjnej, ktre maj sta si wspwasnoci
dotychczasowych wacicieli
- mona wg orzecznictwa przenie wasno nieruchomoci w formie sdowej na podstawie zawartej ugody przed sdem
(polubownym)
wasno ruchomoci nie podlega ograniczeniom co do formy jej przenoszenie, czasami przepisy szczeglne mog tak
umow zastrzec ad solemnitatem (np. statki rejestrowe)
6) Kto moe przenie wasno rzeczy:
zasada oglna wasno rzeczy moe przenie na nabywc tylko waciciel lub inna osoba uprawniona do rozporzdzania ni
(komisant, przewonik)
- gdyby zbywca podawa si za osob uprawnion do rozp. rzecz lub za waciciela umowa rozporzdzajca przeniesienia
wasnoci jest niewana
- umowa zobowizujca do przeniesienia wasnoci w takim przypadku jest bezskuteczna
Wyjtki od zasady nemo plus iuris:
a) rkojmia publicznej wiary ksig wieczystych nabywca nieruchomoci majcej urzdzon ksig wieczyst nabywa na
podstawie umowy wasno nieruchomoci od osoby, ktra niezgodnie z rzeczywistym stanem prawnym jest wpisana do tej
ksigi jako waciciel jeli ta umowa jest odpatna, a nabywca jest w dobrej wierze
b) art. 169 jeli osoba nieuprawniona do rozporzdzania rzecz zbywa rzecz ruchom i wydaje j nabywcy, nabywca uzyskuje
wasno z chwil objcia rzeczy w posiadanie, chyba e jest w zej wierze
Ograniczenia:
- nie dotyczy to rzeczy skradzionych, zgubionych i w inny sposb utraconych jeli zbyte s przed upywem 3 lat od tych faktw,
nabywca moe uzyska ich wasno dopiero po upywie tego terminu ograniczenie to nie dotyczy :
a) pienidzy
b) dokumentw na okaziciela
c) rzeczy nabytych na urzdowej licytacji publicznej
d) rzeczy nabytych w drodze postpowania egzekucyjnego
- nabywca musi by w dobrej wierze w chwili upywu trzyletniego terminu !!
11
art. 170 jeli przenosi si prawo wasnoci rzeczy obcionej prawem osoby trzeciej, to drugie prawo wygasa z chwil wydania
rzeczy nabywcy, chyba e dziaa w zej wierze (ograniczenia z art. 169 stosuje si odpowiednio)
uchwaa SN co do rzeczy kradzionych i ich nabywania na podstawie art. 169 jeli w terminie 3 lat od kradziey nastpio
kilkukrotne zbycie takiej rzeczy, ostatni nabywca jest chroniony po upywie tych trzech lat tylko wtedy, gdy poprzedni posiadacze
byli w dobrej wierze (gupota)
7) Ustawowe ograniczenia przenoszenia wasnoci:
rzeczy ruchome wartoci dewizowe i dziea sztuki podlegaj ograniczeniom w obrocie
nieruchomoci wyjani to nastpny
8) Problem poredniego nabycia wasnoci nieruchomoci:
sytuacja gdy pan X zleca panu Y kupno nieruchomoci dla siebie, ale Y czyni to na wasne nazwisko z zastrzeeniem, e na
kade danie pana X pan Y nabyt wasno przeniesie na niego
- pan Y nabywajc wasno na zlecenie staje si wacicielem
- panu X przysuguje roszczenie wzgldem Y o kolejne przeniesienie wasnoci
- jeli Y uchyli si od wykonania dania, moe zosta do tego zmuszony przez sd (wyrok = przeniesienie wasnoci)
Sd Najwyszy:
- obowizek przeniesienia wasnoci przez Y na X istnieje z mocy prawa (nawet jeli strony w umowie zlecenia nie wspominaj o
nim)
- dla umowy zlecenia nie wymaga si formy aktu notarialnego
12
17 Zasiedzenie i przemilczenie
istota zasiedzenia nabycie prawa rzeczowego poprzez faktyczne i dugotrwae wykonywanie tego prawa przez osob
nieuprawnion
przedmiot zasiedzenia tylko prawa rzeczowe (wasno, uytkowanie wieczyste, niektre suebnoci gruntowe); z ktrymi
wie si wadztwo nad rzecz
zasiedzenie prawa wasnoci na ruchomociach i nieruchomociach (nawet z urzdzon ksig wieczyst) + za SN: mona
naby udzia we wspwasnoci przez zasiedzenie
zasiedzenie nieruchomoci gruntowe, lokalowe (tylko w caoci nie np. jeden pokj), budynkowe (budynkowe wraz z
prawem gwnym czyli UW); mona zasiedzie cz nieruchomoci gruntowej (wydzielonej na dziak budowlan)
wane do zasiedzenia nieruchomoci nie maj zastosowania przepisy ograniczajce nimi obrt (patrz 16)
Przesanki zasiedzenia:
a) co do nieruchomoci:
- posiadacz nieruchomoci niebdcy jej wacicielem nabywa jej wasno, jeli posiada samoistnie nieruchomo nieprzerwanie
od lat 20 (chyba e uzyska posiadanie w zej wierze)
- po upywie 30 lat posiadacz nieruchomoci nabywa jej wasno, choby uzyska posiadanie w zej wierze
13
maolat bieg zasiedzenia przeciwko maoletniemu wacicielowi nieruchomoci nie moe si skoczy wczeniej ni z
upywem 2 lat od uzyskania przez niego penoletnoci
b) co do ruchomoci:
- posiadacz rzeczy ruchomej niebdcy jej wacicielem nabywa jej wasno po upywie 3 lat nieprzerwanego posiadania (jako
posiadacz samoistny), chyba e posiada w zej wierze
Posiadanie prowadzce do zasiedzenia:
posiadanie samoistne takie posiadanie, ktre odpowiada treci prawa wasnoci (np. osoba ktra nabya nieruchomo od
waciciel bez zachowania formy aktu notarialnego)
Nieprzerwalno:
- domniemanie prawne cigoci posiadania
- niemono posiadania wywoana przez przeszkod przemijajc nie przerywa go
- posiadanie przywrcone poczytuje si za nieprzerwane
art. 175 do biegu zasiedzenia stosuje si odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszcze (podlega przerwie i
zawieszeniu)
14
- taka nieruchomo staje si ex lege wasnoci gminy, na ktrej terenie ley lub gminy, na ktrej terenie ley jej wiksza cz
- gmina ponosi odpowiedzialno za obcienia dotychczasowego prawa wasnoci jest to odp. z nieruchomoci do jej
wartoci wg stanu z chwili nabycia, a wg cen rynkowych w chwili zaspokojenia wierzyciela
Wyjtki:
- wasno nieruchomoci, ktrej zrzeka si pastwowa osoba prawna nabywa Skarb Pastwa
- wasno nieruchomoci, ktrej zrzeka si samorzdowa osoba prawna nabywa macierzysta JST tej osoby prawnej
kwalifikacja nabycie wasnoci w drodze zrzeczenia si jej przez dotychczasowego waciciela to nabycie pierwotne
Rzeczy ruchome:
- wyzbycie si wasnoci rzeczy ruchomej nastpuje przez jej porzucenie z zamiarem wyzbycia si wasnoci (CP jednostronna,
realna)
- rzecz ruchoma, ktrej uprzedni waciciel si wyzby staje si rzecz niczyj
B. ZAWASZCZENIE + RJ PSZCZ:
zawaszczenie wasno niczyjej rzeczy ruchomej nabywa si przez objcie jej w posiadanie samoistne (zawadnicie rzecz w
intencji stania si wacicielem)
charakter CP jednostronna, realna, powoduje pierwotne nabycie wasnoci
Problematyka roju pszcz:
a) rj pszcz staje si niczyim, jeli waciciel nie odszuka go przed upywem trzech dni od dnia wyrojenia
b) w pocigu za rojem pszcz wacicielowi wolno wej na cudzy grunt, powinien jednak naprawi wynik z tego szkod
c) jeli rj osiad dziko waciciel moe go zabra jako swoj wasno
d) jeli rj osiad w cudzym ulu niezajtym waciciel moe da wydania roju za zwrotem kosztw
e) jeli rj osiad w cudzym ulu zajtym staje si wasnoci waciciela ula dotychczasowemu wacicielowi nie
przysuguje roszczenie z tytuu bezpodstawnego wzbogacenia
C. ZNALEZIENIE:
Odnosi si do rzeczy:
a) zagubionych
b) porzuconych bez zamiaru wyzbycia si wasnoci
c) zwierzt, ktre zabkay si lub ucieky
Obowizki znalazcy:
- musi niezwocznie zawiadomi o tym osob uprawnion do odbioru rzeczy, a jeli nie wie, kto jest uprawniony lub nie zna m.z.
tej osoby zawiadamia tzw. organ przechowujcy (starosta waciwy miejscowo)
- pienidze, pap. wartociowe, kosztownoci oraz rzeczy o wartoci naukowej i artystycznej znalazca powinien odda na
przechowanie organowi przechowujcemu inne rzeczy tylko na danie tego organu
Kwalifikacja prawna:
- waciciel nie traci wasnoci na skutek zgubienia a nastpnie znalezienia rzeczy
- znalazcy przysuguje znalene (10% wartoci znaleziska) jeli zgosi swe roszczenie najpniej z chwil wydania rzeczy
osobie uprawnionej
Przemilczenie:
- jeli waciciel nie odbierze rzeczy w cigu roku od dnia wezwania go przez dany organ (lub w razie niemonoci wezwania w
cigu dwch lat od jej znalezienia), to:
a) pienidze, pap. wartociowe, kosztownoci oraz rzeczy o wartoci naukowej i artystycznej staj si wasnoci SP
b) inne przedmioty stanowi wtedy wasno znalazcy, jeli uczyni zado swym obowizkom
Wyjtki:
1) W razie znalezienia rzeczy w:
a) budynku
b) innym pomieszczeniu otwartym dla publicznoci
c) rodku transportu publicznego
- znalazca musi odda rzecz zarzdcy budynku / pomieszczenia / rodku transportu
- los prawny takiej rzeczy normuj przepisy szczeglne
2) w razie znalezienia skarbu czyli rzeczy majcej znaczn warto materialn / artystyczn / naukow w takich
okolicznociach, e poszukiwanie waciciela byoby oczywicie bezcelowe, rzecz taka staje si wasnoci SP, a znalazcy naley
si odpowiednie wynagrodzenie
D. WASNO POYTKW NATURALNYCH:
15
- uprawniony do pobierania poytkw naturalnych nabywa ich wasno przez odczenie ich od rzeczy
E. AKCESJA:
Akcesja nieruchomoci z rzecz ruchom:
art. 191 wasno nieruchomoci rozciga si na kad rzecz ruchom, ktra zostaa do niej przyczona w ten sposb, e staa
si jej czci skadow
rozliczenia jeli z czcego strony stos. pr. nic innego nie wynika, stosuje si przepisy o rozliczeniach midzy wacicielem a
posiadaczem, o naprawieniu szkody i o bezpodstawnym wzbogaceniu
Akcesja rzeczy ruchomych:
a) poczenie wytworzenie mebla z drewna i skry i rubek :P
b) pomieszanie przykad yciowy: robienie drina ;]
c) przetworzenie wytworzenie nowej rzeczy z cudzych materiaw
ad a) i b)
- jeli poczenie lub zmieszanie rz. ruchomych dokonane zostao w taki sposb, e przywrcenie stanu poprzedniego byoby
zwizane z nadmiernymi trudnociami lub kosztami, to:
1) dotychczasowi waciciele staj si wspwacicielami caoci
2) udziay w tej wspwasnoci oznacza si wg stosunku wartoci rzeczy poczonych / pomieszanych
- jeli jedna z rzeczy poczonych ma znacznie wiksz warto ni pozostae, rzeczy mniejszej wartoci staj si jej czciami
skadowymi
Przykad:
pan X kupi soczek malinowy, pan Y kupi flach . Oboje stwierdzili e pora na drina pan X wic zrobi jednego drina i
pomiesza C2H5OH z soczkiem. Taki drin jest wspwasnoci pana X i pana Y w proporcjach mniej wicej rwnych (bo pan X
soczek kupi taniej ale wicej zuy, pan Y flach kupi droej (chyba e kupi 50tk albo wiartk), ale mniej zuy, chyba e
byby to drin w idealnie rwnych proporcjach). Zalenie od proporcji drina (wemy np. wdka:sok 1:1) wtedy wdka jest
znacznie drosza od soczku i mona by si spiera, czy soczek nie sta si czci skadow wdki...
ad c)
- ten kto wytworzy now rzecz z cudzych materiaw, staje si jej wacicielem
Wyjtki:
- wacicielem rzeczy stworzonej jest waciciel materiaw jeli:
a) przetworzenie dokonane zostao w zej wierze
b) warto materiaw jest wiksza od wartoci nakadu pracy
- rozliczanie tych problemw opiera si na przepisach nt. bezpodstawnego wzbogacenia i naprawie szkody
ROZDZIA V WSPWASNO
20 Pojcie, rodzaje i oglna charakterystyka wspwasnoci
podzielno prawa wasnoci prawo to moe nalee do kilku osb
- wasno podzielona wg czasu trwania wasno naley do osoby X, ale z chwil powstania okrelonego zdarzenia / z chwil
upywu okrelonego czasu, wasno ta przechodzi na osob Y ex lege (X waciciel aktualny; Y-waciciel przyszy)
- wasno podzielona wg treci rzecz stanowi przedmiot rwnoczenie dwch wacicieli:
a) wasno zwierzchnia rozporzdzanie rzecz, pobieranie od drugiego waciciela pewnych wiadcze czynszowych
b) wasno uytkowa atrybut bezporedniego korzystania z rzeczy
- wasno naleca niepodzielnie do kilku osb kademu ze wspuprawnionych przysuguj wszystkie atrybuty prawa
wasnoci (rzecz naley niepodzielnie do ich wszystkich, ale udziay mog by rne)
16
wspwasno(KC) wasno tej samej rzeczy moe przysugiwa niepodzielnie kilku osobom [art. 195]
Cechy wspwasnoci:
a) jedno przedmiotu przedmiotem wspwasnoci jest jedna rzecz ruchoma / nieruchoma (moe by z przynalenociami lub
zbiorowa)
- przedmiotem wspwasnoci nie moe by masa majtkowa taka jak spadek, czy majtek wsplny maonkw (bo w ich skad
wchodzi wiele praw)
b) wielo podmiotw wspwasno moe przysugiwa co najmniej dwm osobom (ale nie jednej osobie prawnej)
c) niepodzielno wsplnego prawa rzecz nie jest podzielona i adnemu ze wspwacicieli nie przysuguje wyczne prawo do
fizycznej czci rzeczy
Systematyka wspwasnoci:
wspwasno w czciach uamkowych (zwyka) samoistny stosunek prawny prawa rzeczowego, niezwizany ze
stosunkiem prawnym innego rodzaju
wspwasno czna opiera si na jakim stosunku osobistym i peni wobec niego rol suebn moe powstawa midzy
osobami zwizanymi takim stosunkiem w razie ustania stosunku wspwasno traci swj czny charakter
Rodzaje wspwasnoci cznej w Polsce:
a) wspwasno wynikajca ze wsplnoci majtkowej pomidzy maonkami stosunkiem osobistym jest tu maestwo
b) wspwasno wsplnikw spki cywilnej istnieje midzy nimi i umoliwia cel, dla ktrego zawizali spk
Problemy terminologiczne:
- zamiast wspwasno czna lepiej uywa terminu wsplno czna bo mamy do czynienia ze wspwasnoci
pewnego ogu praw, a nie tylko jednej rzeczy
Regulacja wspwasnoci cznej i zwykej rnice:
- we wspwasnoci zwykej kady wspwaciciel ma swj uamkowy udzia w. czna jest za bezudziaowa
- w. zwyka wspwaciciel moe sobie rozporzdza swoim udziaem, w w. cznej to kci si z jej celem
- w. zwyka wspwaciciel moe w kadym czasie da zniesienia wspwasnoci w. czna nie ma takiego prawa
Rodzaje wspwasnoci zwykej:
a) wspwasno przymusowa
- wsplna droga naleca do kilku wacicieli istnieje po to, aby lepiej mona byo korzysta ze swoich nieruchomoci
- czci nieruchomoci, w ktrej wyodrbniono wasno lokali, suce do wsplnego uytku, stanowi przedmiot wspw.
b) wspwasno siedlisk
- powstay w wyniku nadawania ziemi na Ziemiach Odzyskanych (przyznawanie siedlisk na wspwasno kliku osadnikw)
- jest to z zasady wspwasno zwyka, z zastrzeeniem e:
1) nie moe zosta zniesiona
2) zasady podzielnego korzystania z siedlisk przez wspwacicieli
c) wspwasno spadkowa
Odrniamy:
1) wasno caej masy spadkowej
2) wspwasno przedmiotw wchodzcych w skad spadku i to jest wspwasno sensu stricto
- mona da zniesienia wspwasnoci tylko w ramach dziau caego spadku
- prawo rozporzdzania udziaem w tej wspwasnoci doznaje pewnych ogranicze
d) wspwasno wsplnot gruntowych
- do zarzdzania sprawami takich wsplnot powoane s spki przymusowe, ktre s tylko zarzdcami gruntu wsplnoty
- wspwacicielami s waciciele gospodarstw rolnych danej wsi lub okolicy, a w wypadku gruntw lenych inni mieszkacy
tej okolicy
- jest to wspwasno zwyka, ale swoista pod tym wzgldem, i:
1) nie mona da zniesienia wspwasnoci z wyjtkiem objcia jej gruntw scaleniem wtedy decyduje wikszo
bezwzgldna wspwacicieli
2) wspwaciciele maj bardzo ograniczone prawo zbywania udziaw
- SN: do takiej wspwasnoci nie maj zastosowania przepisy KC
udzia we wspwasnoci jest wycinkiem prawa wasnoci ze swej istoty jest prawem wasnoci dlatego do
wspwasnoci stosuje si odpowiednio przepisy odnoszce si do wasnoci (bezporednio)
- wrd uprawnie wspwaciciela znajduj si swoiste uprawnienia wspwasnociowe np. prawo do dania zniesienia
wspwasnoci
17
-wspwaciciel podlega ograniczeniom swoistym tylko dla wspwasnoci np. obowizek liczenia si z uprawnieniami
innych wacicieli
Powstawanie wspwasnoci zwykej:
a) ze spadkobrania (jeli spadek przechodzi na kilku spadkobiercw)
b) z czynnoci prawnej (kupno jednej rzeczy przez kilku nabywcw)
c) ex lege na skutek zasiedzenia
d) ex lege z poczenia / pomieszania rzeczy ruchomych
e) z orzeczenia sdowego (jeli sd znoszc wspwasno przyznaje rzecz wspln kilku wacicielom)
regulacja wspwasnoci do w. cznej odnosz si przepisy dotyczce stosunkw, z ktrych ona wynika, w. zwyka jest
uregulowana za w KC (art. 195-221 i przepisy prawa spadkowego + inne przepisy (odpowiednio) dotyczce wasnoci)
Problem wsplnoci praw:
- jeli istnieje wsplno praw innych ni prawo wasnoci per analogiem stosujemy przepisy dot. wspwasnoci
- przykady: wsplne prawo autorskie, wsplno majtkowa, wsplno praw obligacyjnych np. najmu
21 Udziay wspwacicieli
udzia wyraa zakres uprawnie wspwaciciela wzgldem rzeczy wsplnej i jest okrelany uamkowo
- prawo wasnoci caej rzeczy przysuguje niepodzielnie wszystkim wspwacicielom
- udzia jest prawem, ktre naley do wspwaciciela
art. 197 domniemywa si, e udziay wspwacicieli s rwne praesumptio iuris tantum wzruszalne, stosuje si tylko w
wypadkach, gdy nie mona ustali udziaw we wspwasnoci
zasada kady wspwaciciel moe rozporzdza swoim udziaem bez zgody innych wspwacicieli
Rozporzdzanie udziaem:
- zbycie udziau
- obcienie udziau ograniczonym prawem rzeczowym (ale nie suebnoci)
- ustanowienie na nim prawa obligacyjnego (ale nie najmu)
- zrzeknicie si udziau w nieruchomoci
- rozporzdzanie udziaem na wypadek mierci
Ograniczenia swobodnego rozporzdzania udziaem:
a) w razie sprzeday udziau w nieruchomoci rolnej pozostaym wspwacicielom przysuguje prawo pierwokupu, jeli
prowadz gospodarstwo na wsplnym gruncie
b) rozporzdzanie udziaem w przedmiocie nalecym do spadku jest dopuszczalne tylko za zgod pozostaych spadkobiercw
c) rozporzdzanie udziaem we wspwasnoci przymusowej i wsplnocie gruntowej jest ograniczone
18
Artyku 199:
- do rozporzdzania rzecz wspln oraz do czynnoci przekraczajcych zwyky zarzd potrzebna jest zgoda wszystkich
wspwacicieli
- w braku takiej zgody wspwaciciele, ktrych udziay wynosz min. 50%, mog da rozstrzygnicia przez sd, ktry
orzeknie na podstawie interesu wspwacicieli i celu zamierzonej czynnoci
art. 201 do czynnoci zwykego zarzdu potrzebna jest zgoda wikszoci wspwacicieli
Dziaanie sdu:
a) brak zgody na czynno zwykego zarzdu - kady ze wspwacicieli moe da sdowego upowanienia do dokonania
czynnoci
b) jeli wikszo wspwacicieli postanowi dokona czynnoci raco sprzecznej z zasadami wsplnego zarzdu, kady z
pozostaych wspwacicieli moe da rozstrzygnicia przez sd
czynnoci zachowawcze zmierzaj do zachowania wsplnego prawa przykad: roszczenie windykacyjne wzgldem osoby
trzeciej o wydanie rzeczy wsplnej; wniosek o rozgraniczenie nieruchomoci, rozebranie budynku grocego zawaleniem si
art. 209 kady wspwaciciel moe wykonywa wszelkie czynnoci i dochodzi wszelkich roszcze, ktre zmierzaj do
zachowania wsplnego prawa
ZARZD UMOWNY:
- strony mog umownie okrela zasady zarzdu zupenie inaczej ni przewiduje kodeks lub modyfikujc zarzd ustawowy
- umowa ta jest czynnoci przekraczajc zwyky zarzd wymagana jest zgoda wszystkich wspwacicieli
ZARZD SDOWY:
- o wyznaczenie zarzdcy sdowego moe si zwrci kady wspwaciciel jeli:
a) nie mona uzyska zgody wikszoci wspwacicieli w istotnych sprawach zwykego zarzdu
b) wikszo wspwacicieli narusza zasady prawidowego zarzdu lub krzywdzi mniejszo
zarzdca moe nim by jeden ze wspwacicieli i osoba trzecia
Skutek zarzdu sdowego:
- wspwaciciele trac prawo do dokonywania czynnoci zwykego zarzdu (uprawnienie to nabywa zarzdca)
- wspwaciciele zachowuj prawo do dokonywania czynnoci przekraczajcych zwyky zarzd
19
24 Zniesienie wspwasnoci
istota likwidacja stosunku prawnego, jaki czy wspwacicieli
Regulacja zniesienia wspwasnoci:
- kady wspwaciciel moe da zniesienia wspwasnoci [art. 210 zd.1]
- uprawnienie do dania zniesienia wspwasnoci nie przedawnia si [art. 220]
Umowa wyczajca na czas do lat 5 uprawnienie do dania zniesienia wspwasnoci: [art. 220]
- uprawnienie do dania zniesienia wspwasnoci moe by wyczone przez CP na czas nie duszy ni 5 lat
- w ostatnim roku przed upywem terminu mona go przeduy na dalsze 5 lat
- przeduenie mona powtrzy raz
formy zniesienia wspwasnoci umowny i sdowy
forma umowy znoszcej KC nie przewiduje, ale jeli znosi si wspwasno nieruchomoci wymg formy aktu
notarialnego ad solemnitatem
Sdowe zniesienie wspwasnoci:
- dokonuje si w postpowaniu nieprocesowym
- wniosek o SZW moe zgosi kady wspwaciciel oraz prokurator
Sd rozstrzyga ostatecznie rwnie o:
a) wzajemnych roszczeniach z tytuu posiadania
b) roszczeniach wspwacicieli z tytuu:
- nakadw
- korzystania przez niektrych z nich z rzeczy wsplnej w zakresie szerszym ni wynika to z ich udziau
Sposoby zniesienia wspwasnoci:
a) podzia rzeczy wsplnej podzia fizyczny
b) przez przyznanie rzeczy wsplnej jednemu lub kilku wspwacicielom
c) przez sprzeda rzeczy wsplnej - podzia cywilny
ad a)
Podziau fizycznego moe da kady ze wspwacicieli, o ile podzia ten:
a) nie jest sprzeczny z przepisami ustawy (np. gdy obowizuj zakazy podziau)
b) nie jest sprzeczny ze spo.-gosp. przeznaczeniem rzeczy
c) nie pociga za sob istotn zmian rzeczy
20
21
22
b) o dziale spadku
c) o podziale majtku maeskiego
- tu te wymaga si wpisu do ksigi wieczystej
- w razie powanych zgrzytw midzy wspwacicielami sd moe odstpi od zniesienia wspwasnoci w drodze
wyodrbnienia lokali i np. nieruchomo sprzeda, a kas podzieli
ad d)
- tu te wymaga si formy aktu notarialnego i wpisu do ksigi wieczystej
- w razie likwidacji lub upadoci lub post. egzekucyjnego spdzielni mieszkaniowej spdzielcze wasnociowe prawa do
lokalu przeksztacaj si w odrbn wasno chyba e nabywc budynku lub udziau w nim bdzie inna spdzielnia
mieszkaniowa
Nieruchomo wsplna:
- w razie wyodrbnienia wasnoci lokali, grunt, oraz wszelkie czci budynku i inne urzdzenia, ktre nie su wycznie do
uytku poszczeglnych wacicieli lokali, stanowi przedmiot ich wsplnej wasnoci (wspwasnoci) w czciach uamkowych
- udziay w nieruchomoci wsplnej tworzone s wg stosunku powierzchni uytkowej lokalu (+pomieszczenia przynalene) do
powierzchni uytkowej wszystkich lokali (+ pomieszczenia przynalene)
Cechy tej wspwasnoci:
a) udzia w niej jest prawem zwizanym z wasnoci lokalu moe by przedmiotem obrotu tylko razem z t wasnoci
b) nie mona da jej zniesienia tak dugo, jak dugo trwa odrbna wasno lokali
Dotychczasowy waciciel nieruchomoci:
- nale do niego lokale niewyodrbnione i udzia w nieruchomoci wsplnej adekwatny do powierzchni tych lokali (w sytuacji
niewyodrbnienia wszystkich lokali)
- przysuguj mu takie same prawa co do niewyodrbnionych lokali i NW, jak innym wacicielom lokali wyodrbnionych
dotyczy to te obowizkw (np. przysuguje mu prawo do udziau w zyskach, ale i odpowiada za zobowizania)
- takie niewyodrbnione lokale nazywa si zoona nieruchomo lokalowa stanowi to odrbn nieruchomo
Odrbna wasno lokali w ramach budynku stojcego na gruncie uytkowanym wieczycie:
- grunt ten nie wchodzi w skad nieruchomoci wsplnej
- wacicielom lokali przypadaj udziay w UW odpowiadajce ich udziaom we wspwasnoci NW
- unormowania dotyczce tej NW odnosz si te do wsplnego prawa uytkowania wieczystego
Wsplnota mieszkaniowa:
- tworzy j og wacicieli jest uomn osob prawn
- moe nabywa prawa i zaciga zobowizania, pozywa i by pozywana
- za zobowizania dotyczce NW wsplnota odpowiada bez ogranicze, a kady waciciel lokalu w czci odpowiadajcej jego
udziaowi w NW
Prawa i obowizki wacicieli lokali:
- mog korzysta z rzeczy i rozporzdza rzecz (lokalem) za art. 140
- poytki jakie przynosi NW su pokrywaniu wydatkw na jej utrzymanie, a w wysokoci te wydatki przekraczajcej przypada
proporcjonalnie wacicielom lokali
- maj prawo do wspkorzystania z nieruchomoci wsplnej
- powinien ponosi wydatki zwizane z utrzymaniem lokalu itp. itd....
naruszenie obowizkw jeli waciciel lokalu to czyni, wsplnota mieszkaniowa moe da w trybie procesu, aby sd
nakaza sprzeda jego lokalu w drodze licytacji
Zarzd nieruchomoci wspln:
Sposb ustalania:
- waciciele lokali mog zasady zarzdu ustali w umowie (ustanowienia wasnoci lokali lub pniejszej ale w formie aktu
notarialnego) powierzy go OF lub OP
- jeli tego nie uczyni w umowie lub uchwale obowizuje ich ustawowa regulacja zarzdu NW
- ustawowa regulacja obowizuje rwnie wtedy, jeli waciciele lokali w umowie przekazali osobie trzeciej zarzd NW, a nie
uregulowali tam warunkw zarzdu odmiennie ni w ustawie
Rodzaje zarzdu ustawowego:
- dla wsplnoty do 7 lokali (wyodrbnionych i niewyodrbnionych) stosujemy odpowiednio przepisy KC i KPC dotyczce
zarzdu rzecz wspln we wspwasnoci
- dla wsplnoty o liczbie lokali powyej 7 odrbne regulacje:
zarzd poredni sprawowany jest przez powoane do tego organy:
a) zarzd organ wykonawczy jedno lub wieloosobowy
b) og wacicieli lokali organ kontrolno-stanowicy, ktrego uchway zapadaj wikszoci gosw
23
24
- czonek, ktry ma to pierwsze prawo moe tego dokona speniajc okrelone wymogi finansowe i skadajc odpow. danie
- powstaje wtedy roszczenie o ustanowienie na jego rzecz odrbnej wasnoci lokali
- jeli spdzielnia wyodrbnia uprzednio ten lokal dla siebie roszczenie o przeniesienie jego wasnoci
- moe tego te dokona osoba, ktrej SWPdL przysuguje na skutek dziedziczenia chociaby nie bya czonkiem spdzielni
umowa o przeniesienie/ustanowienie wasnoci powinna zawiera jako causa tego rozporzdzenia, zobowizanie spdzielni
Wyodrbnienie lokalu dla siebie przez spdzielni:
- jeli taki lokal stanie si przedmiotem SWPdL lub SLPdL, wasno spdzielni podlega ograniczeniom:
a) spdzielnia nie moe przenie wasnoci lokalu na inny ni uprawniony ze SWPdL /SLPdL podmiot
b) podmiot ten moe da przeniesienia wasnoci
Zarzd nieruchomoci wspln:
- USM nie przewiduje istnienia wsplnoty mieszkaniowej w rozumieniu UWL
- zarzd ustawowy sprawuje ex lege spdzielnia mieszkaniowa
a) jeli s.m. jest wspwacicielem NW bo nie zostay wyodrbnione wszystkie lokale
b) jeli zostay wyodrbnione wszystkie lokale (doktryna) gdy min. 1 z wacicieli lokali jest czonkiem spdzielni
- w stosunkach z osobami 3cimi s.m. wystpuje we wasnym imieniu
Wykonywanie zarzdu:
- czynnoci zwykego zarzdu s.m. moe wykonywa samodzielnie
- czynnoci przekraczajce zwyky zarzd s.m. wykonuje po uzyskaniu zgody wikszoci wacicieli lokali (z wyjtkiem takich
czynnoci, ktre ustawa poddaje swobodnej kompetencji s.m.)
odpowiedzialno za zobowizania wobec osb trzecich odpowiada s.m.
Obowizki wacicieli lokali:
- uczestniczenie w formie opat wiadczonych spdzielni:
a) w ponoszonych przez s.m. wydatkach zwizanych z eksploatacj i utrzymaniem ich lokali
b) w kosztach zwizanych z wykonywaniem przez s.m. zarzdu NW
c) w wydatkach zwizanych z utrzymaniem/eksploatacj innych nieruchomoci, stanowicych mienie s.m., ktre s przeznaczone
do wsplnego korzystania przez osoby zamieszkae w okrelonych budynkach / osiedlu
- opaty wacicieli lokali bdcych czonkami spdzielni
a) dotycz udziau w wydatkach i obcieniach s.m. z innych tytuw
b) mog by nisze od opat wiadczonych przez wacicieli lokali (nie-czonkw s.m.), jeli s.m. osiga dochd z dzia. gosp.
wysoko opat ustala spdzielnia
Kwestionowanie opat:
- waciciel lokalu, czonek spdzielni najpierw postpowanie wewntrzspdzielcze, potem sd
- waciciel lokalu, nie-czonek spdzielni tylko sd + prawo do zaskarenia uchwa spdzielni, ktre dotycz jego prawa
Prawa i obowizki wacicieli:
- stosuje si odpowiednio przepisy UWL
- wobec osoby ktra dugotrwale zalega z opatami / narusza prawa innych i swoje obowizki zarzd spdzielni, poparty uchwa
wikszoci wacicieli lokali moe wnie do sdu powdztwo o sprzeda przez sd w drodze licytacji lokalu takiej osoby
Wyganicie reimu wasnoci lokali wg USM:
a) wyodrbnienie wasnoci wszystkich lokali w tym budynku (lub w kilku budynkach jeli w skad danej nieruchomoci
wchodzi ich kilka)
b) ustao czonkowstwo wszystkich wacicieli tych lokali
- wtedy stosuje si przepisy UWL WYCZNIE powstaje wsplnota mieszkaniowa itd.
25
29 Roszczenia uzupeniajce
26
Rodzaje:
a) roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy
b) roszczenie o zwrot poytkw lub ich rwnowartoci
c) roszczenie o odszkodowanie za szkod spowodowan zuyciem rzeczy, jej pogorszeniem lub utrat
Charakter:
- uzupeniaj rei vindicatio tak, e tylko razem z nimi moe ono zrwnoway strat spowodowan utrat wadztwa nad rzecz
- mog by dochodzone oddzielnie
- mog by samoistnym przedmiotem obrotu
Zastosowanie:
- stosunki midzy wacicielem a posiadaczem samoistnym (wadajcym rzecz jak waciciel)
- odpowiednio stosuje si te przepisy do stosunkw midzy wacicielem rzeczy a posiadaczem zalenym (wadajcym rzecz jak
inny uprawniony anieli waciciel)
- nie stosuje si ich do stosunkw z posiadaczami zalenymi, jeli co innego wynika z przepisw regulujcych ich stosunek z
wacicielem
Przedawnienie:
- roszczenia te przedawniaj si z upywem 1 roku od zwrotu rzeczy
- jeli zwrot rzeczy nie nastpi, przedawniaj si z upywem lat 10
ochrona subiektywna roszczenia te s zalene od dobrej / zej wiary posiadacza
Regulacje:
a) posiadacz jest w dobrej wierze
- nie powstaj adne roszczenia uzupeniajce, bo posiadacz:
1) nie jest zobowizany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
2) nie jest odpowiedzialny za jej zuycie, pogorszenie lub utrat
3) nabywa wasno poytkw naturalnych odczonych od rzeczy w czasie jego posiadania
4) zachowuje poytki cywilne, ktre stay si w tym czasie wymagalne
- ale jeli uzyska odszkodowanie za utracon rzecz, musi je przela na waciciela zgodnie z bezpodstawnym wzbogaceniem
b) posiadaczowi mona przypisa z wiar
1) jest zobowizany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
2) jest odpowiedzialny za jej zuycie, pogorszenie lub utrat chyba e nastpioby to rwnie gdyby rzecz znajdowaa si w
posiadaniu uprawnionego
3) musi zwrci pobrane poytki / rwnowarto
4) musi zwrci rwnowarto poytkw niepobranych z powodu zej gospodarki
c) posiadacz jest w dobrej wierze, ale dowiedzia si o wytoczonym przeciwko niemu rei vindicatio:
- stosuje si t regulacj rwnie wtedy, gdy samoistny posiadacz rzeczy bdcej przedmiotem wasnoci pastwowej zosta
wezwany do wydania rzeczy przez odpowiedni organ pastwowy
1) jest zobowizany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
2) jest odpowiedzialny za jej zuycie, pogorszenie lub utrat chyba e nastpio to bez jego winy
3) musi zwrci pobrane poytki / rwnowarto
27
- stosuje si t regulacj rwnie wtedy, gdy samoistny posiadacz rzeczy bdcej przedmiotem wasnoci pastwowej zosta
wezwany do wydania rzeczy przez odpowiedni organ pastwowy
- moe da zwrotu jedynie nakadw koniecznych, jeli dokona ich po tym dowiedzeniu si / wezwaniu (jeli dokonma ich
przed, traktowany jest jak posiadacz w dobrej wierze)
- jednak jest w lepszej sytuacji, bo moe da zwrotu nakadw nawet jeli nie wzbogaciyby one waciciela
Zwrot rzeczy poczonych:
- posiadacz w dobrej wierze przywracajc stan poprzedni moe zatrzyma przedmioty, ktre poczy z rzecz (nawet jeli stay
si jej c.s.)
- w dwch pozostaych sytuacjach rzeczy te moe zatrzyma waciciel za zwrotem ich rwnowartoci i kosztw robocizny
albo za zwrotem sumy, o ktr zwikszya si warto rzeczy
przedawnienie roszczenia o zwrot nakadw przedawniaj si po roku od zwrotu rzeczy
ROSZCZENIE O WYKUP:
roszczenie o wykup ma je osoba, ktra budynek wzniosa oraz waciciel, bo moe by zainteresowany takim zaatwieniem
sprawy
Przesanki powstania roszczenia o wykup dla osoby, ktra wzniosa budynek:
a) posiadanie samoistne roszczenie nie przysuguje np. dzierawcy albo posiadaczowi zalenemu, ktry wada rzecz jak
dzierawca
- jeli budynek wznioso kilka osb, kadej z nich przysuguje roszczenie o przeniesienie udziau odpowiedniej cz. nieruchomoci
b) dobra wiara posiadacza z przyczyn usprawiedliwionych nie wie, e nie przysuguje mu prawo wasnoci dziaki, na ktrej
wznosi budynek
- koncepcja porednia w dobrej wierze jest posiadacz, ktry nie wie, e nie przysuguje mu prawo wasnoci dziaki; ale na
rwni z nim traktuje si, na potrzeby stosowania art. 231, posiadacza bdcego formalnie w zej wierze, ale jeli ze wzgldu na
szczeglne okolicznoci danego przypadku wymagaj tego ZWSy
c) wzniesienie budynku lub innego urzdzenia tamy, urzdzenia melioracyjne, silosy, kanay, ogrodzenie dziaki (za SN) na
powierzchni lub pod powierzchni grutnu
d) znaczna rnica wartoci wzniesionej budowli i dziaki zajtej pod budow ta pierwsza odbiega w sposb istotny od
wartoci zajtej dziaki
e) brak sprzecznoci takiego roszczenia z interesem spo.-gosp. np. szkodliwa konfiguracja gruntw za orzecznictwem SN
Przesanki powstania roszczenia dla waciciela:
- przesanki c,d,e obowizuj
- roszczenie przysuguje wacicielowi wzgldem kogokolwiek, kto budynek wznis czyli nie musi to by posiadacz i nie musi
by w dobrej wierze
- roszczenie nie przysuguje, jeli inne uregulowanie wynika z czcej strony umowy
uwaga roszczenie o wykup przysuguje rwnie osobie, ktra w chwili jego realizacji wspposiadaa zabudowan dziak z
wacicielem nieruchomoci
- osoba ta moe da przeniesienia udziau w zabudowanej dziace
- osoba ta nie moe da wyodrbnienia wasnoci lokalu we wzniesionym budynku
Skutki:
- uprawniony moe da aby nastpio przeniesienie wasnoci dziaki gruntu zajtej pod budow na osob, ktra wzniosa
budowl
- dziaka zajta pod budow = grunt zajmowany przez budowl + grunt potrzebny do racjonalnego jej wykorzystania (np.
podwrze)
- przeniesienie wasnoci nastpuje za odpowiednim wynagrodzeniem (przecitna cena przyjta w obrocie w okolicy)
Forma przeniesienia wasnoci:
a) umowa o przeniesienie wasnoci
b) orzeczenie sdowe zastpuje OW osoby do tego zobowizanej
- jeli wynagrodzenie zostao zapacone, zbdne jest orzekanie o nim w wyroku
przedawnienie roszczenie o wykup nie ulega przedawnieniu, wygasa jednak z chwil utraty posiadania
29
1) uytkowanie wieczyste mona przenie na inn osob (stosuje si odpowiednio przepisy o przeniesieniu wasnoci nier.)
a) przeniesienie jest skuteczne tylko po dokonaniu wpisu do ksigi wieczystej (czynno prawna nie-konsensualna)
b) niepotrzebna jest zgoda Skarbu Pastwa / (Z)JST jako wacicieli
c) przeniesienie to podlega ograniczeniom obrotu nieruchomociami
2) moliwo obcienia UW niektrymi ograniczonymi prawami rzeczowymi
- hipotek, uytkowaniem (ex lege) suebnoci (ex iurisprudentia)
3) moliwo rozporzdzania UW na wypadek mierci
- jest prawem dziedzicznym i zbywalnym
Negatywna strona UW:
- uytkownik moe korzysta z nieruchomoci z wyczeniem innych osb (w tym waciciela)
Waciciel nieruchomoci obcionej UW nie moe przenie wasnoci tej nieruchomoci, chyba e na:
- uytkownika wieczystego
- na JST / ZJST jeli wacicielem jest SP
- na JST inna JST
Wasno budynkw znajdujcych si na gruncie uytkowanym wieczycie:
A. BUDYNKI KTRE ISTNIEJ W MOMENCIE USTANOWIENIA UW:
- z ustanowieniem uytkowania wieczystego zawsze czy si ich sprzeda uytkownikowi wieczystemu
B. BUDYNKI, KTRE ZOSTAY WZNIESIONE PO USTANOWIENIU UW:
Wasnoci uytkownika wieczystego s:
a) budynki i inne urzdzenia wzniesione przez uytkownika wieczystego
b) rwnie jeli zostay wzniesione niezgodnie z umow
c) rwnie jeli nie wznis ich uytkownik wieczysty (a np. posiadacz) doktryna
- prawo wasnoci tych budynkw jest prawem zwizanym z uytkowaniem wieczystym (dzieli jego los)
Uytkowanie wieczyste jako prawo terminowe:
- oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste nastpuje na okres 99 lat
- jeli cel gospodarczy UW nie wymaga oddania gruntu na 99 lat, mona ustanowi UW na czas krtszy minimum 40 lat
Przeduenie UW:
- w cigu ostatnich 5 lat przed upywem terminu, uytkownik wieczysty moe da jego przeduenia na okres od 40 do 99 lat
- danie to mona zgosi wczeniej, jeli okres amortyzacji zamierzonych na uytkowanym gruncie jest znacznie duszy ni
czas, ktry pozosta do koca umowy
- odmowa przeduenia tylko ze wzgldu na wany interes spoeczny
- umowa przeduenia w formie aktu notarialnego
Odpatno prawa uytkowania wieczystego:
- z reguy ustanawiane jest za wynagrodzeniem
- art. 238 przez czas trwania swego prawa uytkownik wieczysty uiszcza opat roczn
- pierwsza opata uiszczana obok opat rocznych, najpniej w dniu zawarcia umowy UW od 15 do 25% ceny nieruch.
Opata roczna:
- z gry za cay rok, do 31 marca
- nie pobiera si opaty rocznej za rok, w ktrym ustanowiono uytkowanie wieczyste
Stawki:
- 0,3%:
a) nieruchomoci oddane w UW na cele obronnoci i bezpieczestwa pastwa
b) nieruchomoci oddane w UW na budow obiektw sakralnych itp.
c) oddane w UW na dziaalno charytatywn i pewne gazie dziaalnoci niezarobkowych
1% - cele mieszkaniowe, realizacja urzdze infrastruktury, dziaalno sportowa, inne cele publiczne
2% - na dziaalno turystyczn
3% - wszystkie pozostae cele
Sposb korzystania z nieruchomoci:
- powinien by okrelony w umowie [art. 239 1]
- postanowienia umowy dotyczce sposobu korzystania z nieruchomoci powinny by ujawnione w ksidze wieczystej
Artyku 239 2:
30
Jeeli oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste nastpuje w celu wzniesienia budynkw lub innych urzdze na gruncie, to
umowa powinna okrela:
a) termin rozpoczcia i zakoczenia robt
b) rodzaj budynkw / urzdze + obowizek utrzymania ich w naleytym stanie
c) warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia albo rozbirki bud./urz. w czasie trwania UW
d) wynagrodzenie nalene UW za budynki/urzdzenia istniejce na gruncie w dniu wyganicia UW
31
35 Powstanie i wyganicie praw rzeczowych ograniczonych oraz sytuacja prawna osb, ktrym te
prawa przysuguj
Zasada oglna:
- przepisy oglne dot. OPR przewiduj jeden sposb ich powstania w drodze czynnoci prawnej
- inne sposoby wynikaj z unormowa przepisw szczeglnych
POWSTAWANIE PRAW RZECZOWYCH OGRANICZONYCH:
1) Umowa waciciela z osob, ktra w ten sposb nabywa OPR:
32
- z zastrzeeniem ustawowych wyjtkw, do ustanowienia OPR stosujemy odpowiednio przepisy o przeniesieniu wasnoci
(konsensualno, przyczynowo, kwestia umowy zobowizujcej)
Wyjtki od tego odpowiedniego stosowania przepisw o przeniesieniu wasnoci:
- prawo rzeczowe moe by ustanowione na nieruchomoci z zastrzeeniem warunku lub terminu
- forma aktu notarialnego jest wymagana tylko dla owiadczenia waciciela nieruchomoci owiadczenie drugiej strony moe
by nawet dorozumiane
- do ustanowienia hipoteki wymagany jest wpis do ksigi wieczystej (wyjtek od zasady konsensualnoci)
- do ustanowienia zastawu wydanie rzeczy
- do ustanowienia zastawu rejestrowego wpis do rejestru zastaww rejestrowych
1a) Jednostronna czynno prawna:
- w sytuacjach wyjtkowych, przewidywanych przez przepisy ustawy o obligacjach
- odnosi si to tylko do OPR o charakterze zastawniczym wystarczy jednostronne OW waciciela rzeczy obcianej
2) Orzeczenie sdowe:
- ustanowienie suebnoci drogi koniecznej
- ustanowienie suebnoci w orzeczeniu o zniesienie wspwasnoci
- powstawanie hipoteki przymusowej
3) Decyzja administracyjna:
- powstanie suebnoci gruntowej w wyniku wywaszczenia
- powstanie zastawu skarbowego i hipoteki przymusowej zabezpieczajcej nalenoci podatkowe
4) Zasiedzenie tylko w odniesieniu do suebnoci gruntowej
5) Z mocy prawa zastaw w pewnych sytuacjach + hipoteka w bardzo ograniczonym zakresie
ZMIANA TRECI PRAW RZECZOWYCH OGRANICZONYCH:
- umowna zmiana treci OPR musi si mieci w granicach wyznaczonych przez ustaw
- przykady: zmiana suebnoci przechodu na suebno przejazdu, ograniczenie prawa do pob. niektrych poytkw odnonie
uytkowania
Wymogi:
- do zmiany treci OPR potrzebna jest umowa midzy uprawnionym a wacicielem rzeczy obcionej
- jeli OPR jest ujawnione w ksidze wieczystej do zmiany treci dodatkowo potrzebny jest odpowiedni wpis
- umowa ta ma charakter konsensualny (nie liczc powyszego wyjtku)
Jeli zmiana treci dotyka osoby trzeciej:
- wymagana jest zgoda osoby trzeciej (przez OW zoone jednej ze stron)
- brak spenienia tego wymogu bezskuteczno zawieszona
PRZENIESIENIE PRAW RZECZOWYCH OGRANICZONYCH:
- w drodze czynnoci prawnej prawo przechodzi na inn osob
Ograniczenia:
- uytkowanie (bez timesharingu) oraz suebnoci osobiste s niezbywalne
- suebno gruntow jako prawo zwizane mona przenie tylko razem z prawem wasnoci nieruchomoci
- zastaw i hipoteka mog by przeniesione tylko razem z wierzytelnoci, ktr zabezpieczaj
- spdzielcze prawo do lokalu jest przenoszalne
Przeniesienie OPR na nieruchomoci:
- wymaga umowy midzy uprawnionym a nabywc
- jeli OPR jest ujawnione w ksidze wieczystej, potrzebny jest do niej wpis chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej
KOLIZJA OGRANICZONYCH PRAW RZECZOWYCH:
Istota:
- dwa prawa nie mog by rwnoczenie wykonywane
- honorowanie jednego prawa moe wpyn na warto innego prawa
- pene zaspokojenie jednego prawa uniemoliwia zaspokojenie innego prawa
zasada pierwszestwa najpierw ulega zaspokojeniu lub innej realizacji prawo, ktremu suy pierwszestwo, a dopiero gdy to
jest moliwe, kolejne prawo
art. 249 1 jeli kilka OPR obcia t sam rzecz, prawo powstae pniej nie moe by wykonywane z uszczerbkiem dla
prawa powstaego wczeniej
33
36 Ciary realne
Regulacja:
- art. 279-289 prawa rzeczowego z 1946 r. cel: zabezpieczenie rnego rodzaju rent
- dekret o wpisywaniu w ksigach hipotecznych prawa wasnoci nieruchomoci przejtych na cele reformy rolnej (1946) cel:
zabezpieczenie nalenoci SP z tytuu ceny nabycia przez rolnikw ziemi i inwentarza
- dekret o mocy prawnej ksig wieczystych na obszarze Ziem Odzyskanych i Wolnego Miasta Gdaska (1947)
34
Istota:
- ciary realne polegay na obowizku powtarzajcych si wiadcze ze strony kadoczesnego waciciela oznaczonej
nieruchomoci na rzecz:
a) oznaczonej osoby
b) kadoczesnego waciciela innej nieruchomoci
- treci c.r. mogy by tylko wiadczenia w pienidzu lub w innych rzeczach zamiennych oraz w drodze wyjtku
wiadczenia nalene doywotnikowi na podstawie umowy doywocia
Podzia ciarw realnych:
posta zwyka powtarzajce si wiadczenia w pienidzu lub w rzeczach zamiennych
- utrzymuj si w mocy
- jeli nie s ustanowione na czas ycia uprawnionego, waciciel nier. obcionej moe je wykupi po 3miesicznym
wypowiedzeniu
- stosuje si do nich przepisy powoane powyej (z lat 1946-48)
posta szczeglna wiadczenia nalene doywotnikowi
- wygasy, bo znalazy inne zabezpieczenie (art. 910 KC)
ROZDZIA X UYTKOWANIE
37 Pojcie i funkcja spoeczno-gospodarcza uytkowania oraz zasady wsplne dla wszystkich
wypadkw uytkowania
EWOLUCJA FUNKCJI UYTKOWANIA:
funkcja alimentacyjna w prawie rzymskim i prawie rzeczowym z 1946 uytkowanie ustanawiane dla celw
konsumpcyjnych, zabezpieczajce egzystencj okrelonych osb
funkcja produkcyjna w Polsce ludowej, na skutek nacjonalizacji pastwo stao si wacicielem ogromnych obszarw
potrzeba odpowiedniego ich zagospodarowania
Dziaki pracownicze:
to forma eksploatowania gruntw rolnych
- zakada je i prowadzi wycznie Polski Zwizek Dziakowcw otrzymuje grunty rolne od SP lub gminy
- z zasady PZD otrzymuje te grunty w uytkowanie, moe to jednak by te uytkowanie wieczyste
- dziakowcy otrzymuj prawo uytkowania dziaek od PZD:
a) jeli PZD ma uytkowanie gruntw status tego uytkowania dziakowcw jest niejasny
b) jeli PZD ma uytkowanie wieczyste uytkowanie dziakowca jest ustanowione w drodze umowy z dziakowcem w formie
aktu notarialnego + wpis do ksigi wieczystej odpowiada to instytucji uytkowania z KC
timesharing OF mog corocznie, przez okrelony czas korzysta z pomieszcze lub domw, okrelanych jako wakacyjne, w
celu wypoczynku lub innym niepolegajcym na prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej
TRE UYTKOWANIA:
art. 252 rzecz mona obciy prawem do jej uywania i pobierania jej poytkw
Uprawnienia tworzce tre uytkowania:
a) prawo do uywania rzeczy
b) prawo do pobierania poytkw z rzeczy
c) odnonie timesharingu prawo do zbycia takiej formy uytkowania
Ograniczenia korzystania z rzeczy:
Wynikaj:
a) z przepisw oglnych o uytkowaniu
- obowizek przestrzegania zasad prawidowej gospodarki
- moe pobiera tylko poytki z rzeczy (inne korzyci np. budulec z rozbieranego budynku przypadaj wacicielowi)
- ponadto mona ograniczy zakres uytkowania przez wyczenie niektrych poytkw rzeczy
b) z przepisw szczeglnych o uytkowaniu
Przedmiot uytkowania:
- moe by nim rzecz ruchoma bd nieruchomo (w odniesieniu do timesharingu wycznie nieruchomo)
- uytkowanie obcia rzecz jako cao wraz z c.s. i (w braku innego zastrzeenia) przynalenociami
- wykonywanie uytkowania mona ograniczy do oznaczonej czci rzeczy (w timesharingu to regua) jednak samo
uytkowanie OBCIA CA RZECZ
- z zasady przedmiotem uytkowania mog by rzeczy niezuywalne
35
36
38a Timesharing
Regulacja:
a) Ustawa o ochronie nabywcw prawa do korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w
kadym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks Cywilny, Kodeks Wykrocze i Ustawy o Ksigach wieczystych i hipotece z
13.07.2000
b) art. 2701 KC
Powstanie:
- na mocy umowy zawartej pomidzy przedsibiorc, a osob fizyczn
- treci umowy jest ustanowienie na rzecz OF za ryczatowym wynagrodzeniem, na okres minimum 3 lat prawa do korzystania
z domu lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku oraz nadanie temu prawu charakteru uytkowania
- umowa powinna zosta zawarta w formie pisemnej ad solemnitatem
Cechy:
- prawo zbywalne i dziedziczne
Charakter umowy przeniesienia timesharingu:
- jest czynnoci prawn kauzaln
- umowa zobowizujca do przeniesienia timesharingu wywouje skutek rozporzdzajcy jeli strony inaczej nie postanowi
- jeli prawo to jest ujawnione w ksidze wieczystej wymaga si wpisu do tej ksigi
Forma umowy przeniesienia timesharingu:
- brak odmiennej regulacji powoujemy si na art. 60 KC forma dowolna
- jeli obowizkowy jest wpis do ksigi wieczystej forma pisemna z powiadczonym notarialnie podpisem (ad intabulationem)
- mona jednak przychyli si do analogii dotyczcej wpisu przeniesienia hipoteki wystarczy dokument obejmujcy
owiadczenie woli osoby zbywajcej prawo timesharingu
Egzekucja z timesharingu:
- prawo to jako swoista forma uytkowania, zbywalna i dziedziczna podlega egzekucji
- form egzekucji wydaje si by sprzeda uytkowania wg przepisw o egzekucyjnej sprzeday ruchomoci
Timesharing jako przedmiot zastawu:
- moe mu podlega, bo jest prawem zbywalnym i dziedzicznym
- umowa o ustanowienie zastawu powinna by zawarta pisemnie z dat pewn, ad solemnitatem
Timesharing jako uytkowanie (ograniczone prawo rzeczowe):
37
38
ROZDZIA XI SUEBNOCI
41 Suebnoci gruntowe
Kodeksowa definicja suebnoci gruntowej:
Nieruchomo mona obciy na rzecz waciciela innej nieruchomoci (nieruchomoci wadncej):
- prawem, ktrego tre polega na tym, e:
a) albo waciciel nieruchomoci wadncej moe korzysta z nieruchomoci obcionej w okrelonym zakresie
b) albo waciciel nieruchomoci obcionej zostaje ograniczony w moliwoci dokonywania w stosunku do niej okrelonych
dziaa
c) albo wacicielowi nieruchomoci obcionej nie wolno wykonywa okrelonych uprawnie, ktre mu wzgldem
nieruchomoci wadncej przysuguj na podstawie przepisw o treci i wykonywaniu wasnoci
suebnoci czynne a) waciciel nieruchomoci wadncej korzysta z innej nieruchomoci
przykad suebno drogowa (przejazdu lub przechodu); suebno oparcia budynku o mur ssiada
suebnoci bierne b),c) waciciel nie czyni nic, ale i tak jest uprzywilejowany, bo waciciel nieruchomoci obcionej
zostaje ograniczony w moliwoci wykonywania swego prawa wasnoci
Suebnoci bierne mog polega na tym, e:
- waciciel nieruchomoci obcionej ma obowizek powstrzymania si od pewnych czynnoci faktycznych, ktre mgby
podejmowa w ramach prawa wasnoci, gdyby obcienie nie istniao (b)
przykad suebnoci widoku/wiata zakaz wznoszenia budynkw ponad okrelon wysoko
39
- waciciel nieruchomoci obcionej musi si powstrzyma od wykonywania tych uprawnie wzgldem nieruchomoci
wadncej, ktre przysugiwayby mu na mocy treci prawa wasnoci (c)
przykad zakaz wejcia na grunt ssiada w celu zebrania owocw ze swojego drzewa, na ten grunt si zwieszajcych
nieruchomo wadnca praedium dominans na jej rzecz ustanawiana jest suebno
nieruchomo obciona praedium serviens jej kosztem ustanawiana jest suebno
Podmioty uprawnione w suebnoci gruntowej:
- waciciel nieruchomoci wadncej
- w drodze wyjtku: RSP, nawet jeli nie jest wacicielem gruntu
Status suebnoci gruntowej:
- to prawo rzeczowe ograniczone, skuteczne erga omnes
- jest prawem zwizanym z prawem wasnoci nieruchomoci
Wymogi dotyczce suebnoci gruntowych:
- musi mie na celu zwikszenie uytecznoci nieruchomoci wadncej (lub jej oznaczonej czci)
- jej zakres i sposb wykonywania oznacza si, w braku innych danych wg ZWSw i zwyczajw miejscowych
- powinna by wykonywana w taki sposb, aby jak najmniej utrudniaa korzystanie z nieruchomoci obcionej
Servitus infaciendo consistere non potest [Suebno nie moe polega na obowizku czynnym]:
- obowizki wynikajce z suebnoci dla waciciela gruntu obcionego maj bierny charakter:
a) przy s. czynnych znoszenie tego, e waciciel nieruchomoci wadncej korzysta z naszej nieruchomoci
b) przy s. biernych powstrzymanie si od niektrych dziaa / uprawnie
Obowizek utrzymywania urzdze potrzebnych do korzystania ze suebnoci:
- ex lege obcia waciciela nieruchomoci wadncej chyba e strony umwi si inaczej
- jeli obowizek ten z mocy umowy obcia waciciela nieruchomoci obcionej:
a) waciciel nieruchomoci wadncej osobicie odpowiada za wykonywanie tego obowizku
b) odpowiedzialno osobista wspwacicieli jest solidarna
Terminowo suebnoci gruntowej:
- KC nie ogranicza jej trwania w czasie
- a zatem moe by ustanowiona z zastrzeeniem warunku lub terminu
POWSTANIE SUEBNOCI GRUNTOWYCH:
a) umowa o jej ustanowienie oglne zasady dotyczce OPR
b) orzeczenie sdu:
1. SUEBNO DROGI KONIECZNEJ
art. 145 jeli nieruchomo nie ma odpowiedniego dostpu do drogi publicznej lub do nalecych do tej nieruchomoci
budynkw gospodarskich, waciciel (lub posiadacz samoistny ale moe da tylko suebnoci osobistej) moe da od
wacicieli gruntw ssiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej suebnoci drogowej (droga konieczna)
Warunki takiej suebnoci:
- moe przebiega przez kilka nieruchomoci
- jeli mona j poprowadzi alternatywnie, wybr powinien uwzgldnia takie jej poprowadzenie, aby byo to jak najmniej
uciliwe dla waciciela nieruchomoci obcianej
Roszczenie o ustanowienie suebnoci przysuguje gdy:
a) jeli nieruchomo nie ma odpowiedniego dostpu do budynkw gospodarskich na jej terenie / drogi publicznej
b) jeli dostp ten istnieje , ale:
- jest nieodpowiedni (np. zbyt okrny)
- stwarza niebezpieczestwo w ruchu drogowym
c) gdy za grzecznociow zgod lub w braku sprzeciwu waciciela nieruchomoci ssiedniej ma on faktyczn moliwo
przechodu / przejazdu przez t nieruchomo w celu dostpu do drogi publ. / budynkw gospodarskich
Komu przysuguje roszczenie:
- wacicielowi
- uytkownikowi wieczystemu (orzecznictwo)
- posiadaczowi samoistnemu ale moe on da tylko ustanowienia suebnoci osobistej
Wynagrodzenie za ustanowienie SDK:
a) zapata jednorazowa lub wiadczenie okresowe
40
b) suebno korzystanie z przygranicznego pasa gruntu wchodzcego w skad nieruchomoci, na rzecz ktrej ustanawia si
SDK (w uzasadnionych wypadkach)
Ograniczenia:
- SDK powinna by dokonana z uwzgldnieniem potrzeb nieruchomoci z brakiem dostpu do drogi publ. / budynkw
gospodarskich
- powinna by dokonana z jak najmniejszym obcieniem gruntu, przez ktry ma prowadzi
- jeli potrzeba ustanowienia SDK jest nastpstwem sprzeday gruntu lub innej CP (podzia fizyczny rzeczy wsplnej), to sd
zarzdzi (jeli to moliwe), przeprowadzenie drogi przez grunty, ktre byy przedmiotem CP
orzeczenie SN na podstawie art. 145 mona te per analogiem da ustanowienia suebnoci przeprowadzenia sieci
elektrycznej / wodocigowej
Tryb realizacji roszczenia:
- umowa midzy wacicielami
- postpowanie nieprocesowe sd orzeka na danie waciciela
2. SUEBNO BUDYNKOWA
art. 151 Jeeli przy wznoszeniu budynku lub innego urzdzenia przekroczono bez winy umylnej granice ssiedniego gruntu,
waciciel tego gruntu nie moe da przywrcenia stanu poprzedniego, chyba e bez nie uzasadnionej zwoki sprzeciwi si
przekroczeniu granicy albo e grozi mu niewspmiernie wielka szkoda
Mona da przywrcenia stanu poprzedniego jeli:
d) przekroczenie granicy byo wynikiem winy umylnej
e) jeli waciciel gruntu ssiedniego sprzeciwi si wobec budowy bez nieuzasadnionej zwoki
f) jeli utrzymanie budowli grozi mu niewspmiernie wielk szkod
Jeli waciciel gruntu ssiedniego nie moe da / rezygnuje z przywrcenia stanu poprzedniego, to:
- moe da stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie suebnoci gruntowej (suebno budynkowa)
- moe da wykupienia czci gruntu zajtej przez feralny budynek
- moe da wykupienia czci gruntu, ktra na skutek budowy stracia dla niego znaczenie gospodarcze
suebno budynkowa waciciel zajtej czciowo nieruchomoci musi znosi, e na jego gruncie stoi budynek nalecy do
innej osoby
3. ORZECZENIE O ZNIESIENIU WSPWASNOCI
- patrz rozdzia V
c) zasiedzenie
- tylko te suebnoci gruntowe, ktre polegaj na korzystaniu z widocznego i trwaego urzdzenia
- przepisy o nabyciu wasnoci nieruchomoci w drodze zasiedzenia stosuje si odpowiednio
Konstrukcja nabycia suebnoci gruntowej w drodze zasiedzenia:
Posiadanie:
- nie samoistne, lecz posiadanie suebnoci faktyczne korzystanie z gruntu ssiada w ten sposb, jakby si byo osob, ktrej
przysuguje suebno (np. przejedanie przez grunt ssiada)
- nie dotyczy prekarzysty waciciela, ktry korzysta z nieruchomoci ssiedniej tylko dziki grzecznoci ssiada
- przez zasiedzenie nie mona naby suebnoci biernej
Upyw czasu:
- 20 lat dobra wiara / 30 lat za wiara (w chwili objcia w posiadanie)
Trwao i widoczno urzdzenia:
- np. korzystanie za pomoc specjalnych rur z wody ssiada, przejedanie przez grunt ssiada specjaln wybrukowan drog
- musz by wykonane przez waciciela nieruchomoci, ktry korzysta z nieruchomoci ssiedniej
d) orzeczenie administracyjne
- w drodze wywaszczenia pastwo moe obciy prawo wasnoci gruntu suebnoci gruntow
USTANIE I ZMIANA TRECI SUEBNOCI GRUNTOWYCH:
Ustanie z mocy prawa:
- niewykonywanie prawa przez lat 10 (bezwarunkowo w suebnociach czynnych)
- w suebnociach biernych: jeli na nieruchomoci obcionej przez 10 lat istnieje stan rzeczy sprzeczny z treci suebnoci
danie zniesienia suebnoci gruntowej:
- przysuguje wacicielowi nieruchomoci obcionej:
41
a) jeli wskutek zmiany stosunkw suebno staa si dla niego uciliwa szczeglnie, a nie jest potrzebna do prawidowego
korzystania z nieruchomoci wadncej za wynagrodzeniem
b) jeli suebno stracia dla nieruchomoci wadncej wszelkie znaczenie bez wynagrodzenia
Zmiana treci / sposobu wykonywania suebnoci:
- danie takie przysuguje wacicielowi nieruchomoci obcionej za wynagrodzeniem jeli:
a) po ustanowieniu suebnoci gruntowej powstanie wana zmiana gospodarcza
b) dana zmiana nie przynosi niewspmiernego uszczerbku nieruchomoci wadncej
Konsekwencje podziau nieruchomoci:
a) podzia nieruchomoci wadncej
- suebno utrzymuje si w mocy na rzecz kadej czci utworzonej przez podzia
- jeli zwiksza ona uyteczno tylko jednej lub kilku nieruchomoci utworzonych w wyniku podziau, waciciel nieruchomoci
obcionej moe da zniesienia suebnoci w stosunku do pozostaych nieruchomoci wadncych
b) podzia nieruchomoci obcionej
- suebno utrzymuje si w mocy na czciach utworzonych przez podzia
- jeli jej wykonywanie ogranicza si do jednej / kilku czci, waciciele czci pozostaych mog da zwolnienia ich z
suebnoci na rzecz czci, ktre obcia
c) zasady wsplne
- w braku porozumienia stron, jeli podzia nieruchomoci pociga za sob konieczno zmiany sposobu wykonywania
suebnoci, sposb ten zostanie ustalony przez sd
inne przypadki wyganicia zrzeczenie si, moc umowy midzy stronami, konfuzja
42 Suebnoci osobiste
Ujcie kodeksowe:
- nieruchomo mona obciy prawem, na rzecz oznaczonej osoby fizycznej, ktre treci odpowiada treci suebnoci
gruntowej
- do suebnoci osobistych odpowiednio stosuje si przepisy o suebnociach gruntowych, z zastrzeeniem przepisw
niniejszych (o suebnociach osobistych)
Podmioty:
- suebno osobista obcia kadoczesnego waciciela nieruchomoci wadncej
- suebno jest uprawnieniem indywidualnej osoby fizycznej
Zakres i sposb wykonywania suebnoci osobistej:
- ustala si, w braku innych danych, wg osobistych potrzeb uprawnionego z uwzgldnieniem ZWS i zwyczajw miejscowych
S.O. jako prawo zwizane:
- jako prawo zwizane z osob uprawnion, S.O. wygasa najpniej z chwil mierci uprawnionego
- z tego te wynika niezbywalno tej suebnoci ani prawa do jej wykonywania
- oraz brak moliwoci nabycia jej przez zasiedzenie
Zmiana treci / zamiana na rent:
- waciciel nieruchomoci obcionej moe da zamiany s.o. na rent, jeli uprawniony dopuszcza si racych uchybie
przy wykonywaniu swego prawa
- RSP moe z wanych powodw da zmiany treci s.o. / zamiany s.o. na rent, jeli grunt wniesiony jako wkad do RSP jest
obciony takow s.o.
SUEBNO MIESZKANIA:
Tre:
- uprawniony ma rzeczowe prawo zamieszkiwania w cudzej nieruchomoci (w jej czci / zajcia jej caoci / zamieszkiwania
wsplnie z jej wacicielem)
Towarzysze osoby uprawnionej:
- na mieszkanie moe przyj maonka i dzieci maoletnie
- moe te przyj inne osoby jeli s przez niego utrzymywane / s potrzebne przy prowadzeniu gosp. domowego
- dzieci maoletnie mog pozosta w mieszkaniu take po uzyskaniu penoletnoci
Uprawnienia i stosunki:
- uprawniony moe korzysta z pomieszcze i urzdze przeznaczonych do wsplnego uytku mieszkacw budynku
- do wzajemnych stosunkw pomidzy stronami odpowiednio przepisy o uytkowaniu przez osoby fizyczne
Wyganicie:
42
43
44
- jeli strony wycz rozporzdzajcy skutek tej umowy potrzebna jest druga umowa (take gdy rozporzdzenie wynika z
innego zobowizania ni umowa zobowizujca)
- przeniesienie SWPDL moe nastpi w celu zabezpieczenia wierzytelnoci (SN causa cavendi)
Forma umowy zbycia SWPDL:
- akt notarialny odnosi si to rwnie do umowy zobowizujcej
- oraz do zbycia tego prawa na rzecz kilku osb, zbycia jego uamkowej czci, zbycia czci stanowicej udzia we wsplnym
prawie do lokalu z pewnymi ograniczeniami
DZIEDZICZENIE SWPDL:
- podlega zasadom oglnym z prawa spadkowego nastpuje z chwil otwarcia spadku
- nie jest uzalenione od czonkowstwa spadkobiercy w SM (ale przysuguje mu roszczenie o czonkowstwo)
- jeli spadek obejmujcy SWPDL przypadnie kilku spadkobiercom do zachowania tego prawa nie wymaga si dziau spadku
Sdowy dzia spadku moliwoci:
- przyznanie SWPDL jednemu ze spadkobiercw
- przyznanie na wsplno SWPDL kilku spadkobiercom na danie 2 lub wicej spadkobiercw
- [doktryna] podzia cywilny sprzeda prawa w trybie egzekucji z nieruchomoci
Umowny dzia spadku:
- forma aktu notarialnego
Problematyka zapisu:
- przeniesienie prawa do lokalu przez spadkobierc zapisobiorcy nie obejmuje obowizek czonkowstwa w spdzielni
mieszkaniowej jako wymg skutecznoci zbycia tego prawa
- zapisobiorcy przysuguje roszczenie o czonkowstwo w SM
EGZEKUCJA Z SWPDL:
- SWPDL podlega egzekucji za dugi podmiotu tego prawa
- stosujemy odpowiednio przepisy dotyczce egzekucji z nieruchomoci
- warunkiem przysdzenia SWPDL na rzecz licytanta jest jego czonkowstwo w SM przysuguje mu roszczenie o
czonkowstwo
SWPDL JAKO OGRANICZONE PRAWO RZECZOWE:
Oglnie:
- podlega ochronie przysugujcej tym prawom (odpowiednio stosowanym przepisom o ochronie wasnoci)
- moe by wpisane do ksigi wieczystej
Kwestia pierwszestwa:
- nie mona na tym samym lokalu ustanowi SWPDL zanim nie wyganie SWPDL ustanowione wczeniej
- egzekucja z nieruchomoci nalecej do SM, obcionej prawami SWPDL:
a) ulegaj przeksztaceniu w odrbn wasno lokalu rwnie w sytuacji upadoci / likwidacji spdzielni
b) pozostaj w dotychczasowej postaci jeli nieruchomo nabdzie inna spdzielnia
OBOWIZKI PODMIOTU SWPDL:
- obowizek ich uiszczania przez podmioty SWPDL
- obowizek uiszczania wiadcze na wkad budowlany
- obowizek uiszczania wkadu budowlanego w okrelonych sytuacjach
- jeli ustanowiona jest wsplno SWPDL odpowiedzialno za te wiadczenia ma charakter solidarny
WYGANICIE SWPDL:
- przeksztacenie SWPDL w odrbn wasno lokalu na danie uprawnionego:
a) hipoteki cice na byym SWPDL staj si hipotekami na uzyskanym na wasno lokalu
b) prowadzona dla tego prawa ksiga wieczysta staje si ksig dla tej nieruchomoci
- teoretycznie rwnie zrzeczenie si
Los SWPDL obcionego hipotek:
a) przechodzi ono na spdzielni
b) spdzielnia dokonuje przetargowego zbycia tego prawa
c) zwraca byemu podmiotowi kwot uzyskan ze sprzeday pomniejszon o wierzytelno hipoteczn i naleno z tytuu
niewniesionej czci wkadu budowlanego
Wyjtkowe wyganicie SWPDL:
- na skutek ustania czonkowstwa podmiotu SWPDL z przyczyn innych ni mier (jeli nie jest obcione hipotek)
- dochodzi do niego po 6 miesicach od tego dnia lub od dnia, gdy uchwaa o pozbawieniu go czonkowstwa staa si ostateczna,
jeli:
45
46
47 Przedmiot hipoteki
Przedmiot hipoteki:
a) prawo wasnoci nieruchomoci
b) udzia wspwaciciela we wasnoci nieruchomoci
47
c) uytkowanie wieczyste
d) spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu
e) prawo do domu jednorodzinnego w spdzielni mieszkaniowej
f) wierzytelno zabezpieczona hipotek
Uregulowania dotyczce hipotecznego obciania nieruchomoci:
a) zasada szczegowoci hipoteki moe ona obcia cile oznaczon nieruchomo
b) hipotek mona ustanowi na nieruchomoci majcej urzdzon ksig wieczyst (bo wymagany jest wpis)
wyjtek hipoteka przymusowa wg ordynacji podatkowej i hipoteki zabezpieczajce pewne wierzytelnoci bankw wystarcza
zoenie (za zgod sdu) dokumentw bdcych podstaw wpisu do tzw. samodzielnego zbioru dokumentw
c) hipoteka moe obciy kad nieruchomo niezalenie od tego kto jest jej wacicielem
- ale niemoliwe jest ustanowienie hipoteki umownej zabezpieczajcej cudzy dug na nieruchomoci Skarbu Pastwa
d) hipotek mona obciy wszelkie nieruchomoci gruntowe i lokalowe
- na nieruchomociach budynkowych:
- jeli nie mog by przedmiotem samodzielnego obrotu wasno budynku jest obciana wraz z prawem gwnym
-jeli ich wasno jest prawem niezbywalnym nie podlega obcieniu hipotecznemu
Zakres obcienia hipotecznego:
- nieruchomo +
a) jej czci skadowe
b) jej przynalenoci
c) niektre roszczenia okresowe przypadajce wacicielowi obcionej nier. (najem, dzierawa czynsz)
Hipoteka czna:
istota pozwala na zabezpieczenie jednej wierzytelnoci na kilku nieruchomociach
Moliwoci wierzyciela:
- moe wg wyboru da zaspokojenia w caoci lub w czci:
a) jednej z nieruchomoci (kadej z osobna)
b) z kilku nieruchomoci
c) z wszystkich nieruchomoci
Powstawanie hipoteki cznej:
a) z mocy ustawy w wyniku podziau nieruchomoci obcionej hipotek
- wtedy hipoteka dotychczas obciajca nieruchomo obcia wszystkie nieruchomoci utworzone w wyniku podziau
zasada niepodzielnoci hipoteki h. czna obcia w caoci kad z podzielonych nieruchomoci
b) powstaje rwnie na skutek wyodrbnienia wasnoci lokali w nieruchomoci obcionej hipotek
- h. czna obcia wtedy kady z lokali (+ udziay w nieruchomoci wsplnej + zoon nieruchomo lokalow)
Jeli cz podzielonej nieruchomoci jest niewielka:
- w razie sprzeday tej czci zbywca i nabywca mog da, aby wierzyciel zwolni t cz od obcienia
- warunki cz jest stosunkowo nieznaczna, warto pozostaych czci zapewnia wierzycielowi naleyte zabezpieczenie
Wyjtek:
- hipoteka ulega podziaowi:
a) jeli zabezpiecza kredyt udzielony pod budow domw mieszkalnych
b) jeli podzia nieruchomoci polega na przeniesieniu wasnoci czci nieruchomoci zabudowanej domem mieszkalnym
Hipoteka czna umowna:
- do jej powstania maj zastosowanie przepisy dot. hipoteki umownej
- wymaga si wpisu do ksigi wieczystej kadej z podzielonych nieruchomoci
- hipoteka ta powstaje po uzyskaniu wpisw we wszystkich ksigach (lub stopniowo odmienny pogld)
Hipoteka czna przymusowa:
Powstanie:
a) jeli przepis szczeglny tak stanowi
b) jeli nieruchomoci s obcione inn hipotek czn
c) jeli nieruchomoci stanowi wasno dunikw solidarnych
- wierzyciel musi wskaza, w jakiej czci jego wierzytelno bdzie zabezpieczona na kadej z tych nieruchomoci
CZ UAMKOWA NIERUCHOMOCI:
- moe by obciona hipotek jeli stanowi udzia wspwaciciela
- udzia musi by obciony w caoci
- waciciel nie moe obciy hipotek czci nieruchomoci
48
49
a) z mocy umowy
b) z mocy orzeczenia sdu lub innego organu
c) absolutnie wyjtkowo ex lege
Szczeglne rodzaje hipoteki niezalenie od sposobu powstania:
- hipoteka czna patrz wyej
- hipoteka kaucyjna patrz niej :P
HIPOTEKA UMOWNA:
- potrzebna jest umowa midzy wierzycielem a wacicielem nieruchomoci (ktra ma by obciona) lub podmiotem prawa
(UW, SWPDL) do tej nieruchomoci
- OW waciciela musi by zoone w formie aktu notarialnego, OW wierzyciela nawet dorozumiane
- ponadto potrzebny jest wpis do ksigi wieczystej
- charakter hipoteki umownej ma te hipoteka bankowa
HIPOTEKA PRZYMUSOWA:
- powstaje bez zgody lub wbrew woli waciciela nieruchomoci obcianej w okolicznociach przewidzianych w ustawie
- wobec SP (jako dunika pewnego) moe powsta tylko w cisych wypadkach ustawowych
Charakter hipoteki przymusowej:
zwyka dokument stanowicy podstaw jej wpisu stwierdza ostatecznie istnienie i wysoko wierzytelnoci
kaucyjna dokument, na podstawie ktrego dokonuje si jej wpisu, zabezpiecza jedynie patno wierzytelnoci na czas
toczcego si postpowania
Warunki ustanowienia:
- wierzyciel musi uzyska odpowiednie orzeczenie
- i na jego podstawie zoy wniosek o wpis
Orzeczenia sdowe bdce podstaw do wpisu:
a) tytu wykonawczy
Zaopatrzony przez sd w klauzul wykonalnoci tytu egzekucyjny, czyli:
1) prawomocne orzeczenie sdu i ugoda przed nim zawarta
2) orzeczenie nieprawomocne, ale podlegajce natychmiastowemu wykonaniu (hipoteka kaucyjna!)
3) wyrok i ugoda zawarta przed sdem polubownym _ inne (bankowy tytu egzekucyjny, akt notarialny)
b) tymczasowe zarzdzenie sdu
- to postanowienie zabezpieczajce h. przymusow roszczenie dochodzone w postpowaniu sdowym tylko kaucyjna!
Orzeczenia administracyjne stanowice podstaw do wpisu:
- administracyjny tytu wykonawczy stwierdzajcy wierzytelno pienin
- inne akty organu administracji
Przedmiot hipoteki przymusowej:
- mona j uzyska na wszystkich nieruchomociach dunika, to znaczy:
- nie jest to klasyczna hipoteka czna
- wierzyciel uzyskuje zabezpieczenie jednej wierzytelnoci na wszystkich nieruchomociach dunika w ten sposb, e moe
dokona ich podziau i okreli, w jakim stopniu kada z czci ma zaspokaja jego wierzytelno
HIPOTEKA USTAWOWA (PRAWNA)
- powstaje z mocy samego prawa
- ogranicza bezpieczestwo obrotu
Hipoteka ustawowa w Polsce:
- dla zabezpieczenia na nabytej w drodze egzekucji nieruchomoci okrelonych roszcze wobec jej nabywcy (za KPC i
postpowaniem egzekucyjnym w administracji)
HIPOTEKA KAUCYJNA:
- zabezpiecza wierzytelno o wysokoci jeszcze nie ustalonej, do wysokoci oznaczonej sumy najwyszej
Powstanie:
- wypadki ustawowe zabezpiecza:
a) wierzytelnoci istniejce lub mogce powsta z danego stosunku prawnego
b) wierzytelnoci z dokumentw zbywalnych przez indos chociaby wysoko wierzytelnoci bya z gry ustalona
c) roszczenia zwizane z wierzytelnoci hipoteczn, nieobjte z mocy ustawy hipotek zwyk
Sposb powstania:
51
- z mocy umowy
- z mocy tymczasowego zarzdzenia sdu
- z mocy nieprawomocnego orzeczenia sdu podlegajcego natychmiastowemu wykonaniu
wpis do ksigi wieczystej jest konieczny do powstania hipoteki kaucyjnej
Odmiennoci od hipoteki zwykej:
- zabezpiecza odsetki oraz koszty procesu o tyle, o ile mieszcz si w sumie we wpisie hipoteki oznaczonej
- wierzyciel nie moe si powoa na wpis hipoteki kaucyjnej w celu udowodnienia istnienia zabezpieczonej wierzytelnoci
Zamiana:
- kaucyjnej na zwyk gdy istnienie i wysoko wierzytelnoci zostan ustalone
- zwykej na kaucyjn
50 Wyganicie hipoteki
a) wyganicie wierzytelnoci
b) zniesienie przez czynno prawn
c) zoenie zabezpieczonej kwoty do depozytu sdowego
d) konfuzja
e) wykrelenie bez podstawy prawnej
ad a)
- powoduje wyganicie hipoteki chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej
- przedawnienie wierzytelnoci nie pozbawia wierzyciela prawa do zaspokojenia si z obcionej nieruchomoci
ad b)
- na zasadach oglnych dotyczcych ograniczonych praw rzeczowych
- umowa lub jednostronna CP uprawnionego (OW skierowane do waciciela nieruchomoci obcionej)
- wykrelenie jej wpisu z ksigi wieczystej
ad c)
Warunki:
a) wierzytelno staa si wymagalna
b) wierzyciel dopuszcza si zwoki lub zaspokojenie go napotyka trudnoci
- dunik moe zoy zabezpieczon hipotek kwot do depozytu sdowego i zrzec si uprawnienia do jej odebrania
- na tej podstawie wykrela si wpis z ksigi wieczystej
ad d)
- jeli hipoteka przejdzie na waciciela nieruchomoci obcionej
- jeli wierzyciel nabdzie wasno rzeczy obcionej
ad e)
- z chwil bezpodstawnego wykrelenia wierzyciel uzyskuje uprawnienie do domagania si przywrcenia wpisu
- jeli tego nie uczyni, hipoteka wygasa po 10 latach od dnia jej wykrelenia
Posuwanie si hipotek naprzd:
- jeli nieruchomo jest obciona kilkoma hipotekami, hipoteki dalsze przesuwaj si o jedno miejsce w przd
- waciciel nieruchomoci moe ustanowi now hipotek tylko na miejscu ostatnim
Obowizki wierzyciela zwizane z wyganiciem hipoteki:
- wydaje pokwitowanie z notarialnie powiadczonym podpisem (ad intabulationem)
- jeli wierzycielem jest bank odpowiedni bankowy dokument
- jeli wierzytelno wynika z obligacji protok umorzenia wykupionych obligacji sporzdza notariusz
ROZDZIA XV ZASTAW
51 Pojcie i funkcja spoeczno-gospodarcza zastawu
istota ograniczone prawo rzeczowe, forma rzeczowego zabezpieczenia wierzytelnoci
Ustawowa definicja zastawu:
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelnoci mona rzecz ruchom obciy prawem, na mocy ktrego wierzyciel moe
dochodzi zaspokojenia z tej rzeczy:
a) bez wzgldu na to czyj staa si wasnoci
b) z pierwszestwem przed wierzycielami osobistymi waciciela rzeczy oprcz tych, ktrym przysuguje pierwszestwo
szczeglne
52
Akcesoryjno zastawu:
a) zasada oglna: zastaw moe istnie tylko wtedy, gdy istnieje prawo zasadnicze (wierzytelno):
- nie moe powsta bez wierzytelnoci
- nie moe by bez niej przeniesiony
- gdy wygasa wierzytelno, wygasa te zastaw, ktry j zabezpiecza
b) wyjtek od zasady akcesoryjnoci:
- zastaw moe zabezpiecza wierzytelno przysz lub warunkow (per analogiem do wysokoci okrelonej sumy)
- przedawnienie wierzytelnoci nie pozbawia wierzyciela prawa zaspokojenia si z nieruchomoci obcionej (nie dotyczy
wiadcze ubocznych)
Strony zastawu:
wierzyciel zastawny zastawnik
waciciel, ktry obciy nim sw rzecz zastawca
Uprawnienia zastawnika:
a) pierwszestwo zaspokojenia si z rzeczy ruchomej przed wierzycielami osobistymi jej waciciela (z wyj. pierwszestwa
szczeglnego)
b) skuteczno obcienia wzgldem kadoczesnego waciciela tej rzeczy
Wielo dunikw zastawnika:
- od zbywcy rzeczy (jako dunika osobistego) moe da zaspokojenia z jego majtku, jeli to on zacign dug
- gdy waciciel rzeczy (dunik rzeczowy) oddaje j w zastaw w celu zabezpieczenia patnoci dugu, ktry zacigna inna
osoba wierzyciel moe da zaspokojenia od tej innej osoby (dunik osobisty)
Szczeglne pierwszestwo:
- wynagrodzenia za prac, alimenty, podatki korzystaj z ustawowego pierwszestwa przy podziale sumy uzyskanej z
egzekucji
Przedmiot zastawu:
- rzeczy ruchome niewyjte z obiegu i majce warto majtkow
- rwnie udzia wspwaciciela w rzeczy ruchomej
- rzecz ktra spenia te wymogi moe by obciona zastawem, chociaby bya wyjta spod egzekucji
Oddanie rzeczy w zastaw rozciga si:
a) na jej przynalenoci w braku innych postanowie umowy
b) na jej czci skadowe
Zastaw na prawach:
- tylko prawa zbywalne i tylko te, ktrych nie da si obciy hipotek
- do zastawu na prawach odpowiednio stosujemy przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych + przepisy szczeglne
- do ustanowienia zastawu na prawie stosujemy odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa i przepisy o formie
forma zawsze umowa zastawu na prawach musi by zawarta pisemnie, z dat pewn
Zabezpieczana wierzytelno:
- zarwno pienina jak i niepienina
- wierzytelno niepienina realizacja co do niej jest moliwa tylko wtedy, gdy przeksztaci si w wierzytelno pienin
(np. odszkodowanie)
- oprcz wierzytelnoci zastaw zabezpiecza te roszczenia z ni zwizane odsetki nieprzedawnione, zwrot nakadw na rzecz,
przyznane koszty zaspokojenia wierzytelnoci
53
ad b)
- powstaje z mocy prawa na mocy przepisw szczeglnych
- np. wynajmujcemu taki zastaw przysuguje na rzeczach najemcy wniesionych do przedmiotu najmu
- np. poczcie na przesykach zastaw przysuguje z tytuu nieuregulowanych nalenoci pocztowych
- do zastawu ustawowego odpowiedni stosujemy przepisy o zastawie na rzeczach
Problematyka uprawnie zastawcy i zastawnika:
- zastawca zostaje pozbawiony bezporedniego prawa do korzystania z rzeczy
- zastaw nie ogranicza prawa zastawcy do rozporzdzania rzecz
- zastawca nie moe si zobowiza wzgldem zastawnika, e nie dokona zbycia lub obcienia rzeczy przed wyganiciem
zastawu
Zaspokojenie si przez wierzyciela z rzeczy:
- wg przepisw o sdowym postpowaniu egzekucyjnym (lub administracyjnym nie explicite z KC):
Sdowe postpowanie egzekucyjne:
a) jeli zastawnik chce si zaspokoi z tytuu wymagalnej wierzytelnoci:
1) wytaczamy powdztwo, uzyskujemy tytu egzekucyjny, a potem wykonawczy
2) zgaszamy wniosek egzekucyjny do komornika (pzdr Peziu again ;])
- sdowego postpowania nie mona omin z jednym wyjtkiem:
art. 313 jeli przedmiotem zastawu s rzeczy o cenie sztywnej, mona si umwi, e w razie zwoki z zapat dugu
przypadn one w odpowiednim stosunku zastawnikowi na wasno zamiast zapaty wg ceny z dnia wymagalnoci wierzyteln.
b) jeli zastawnik nie dochodzi zaspokojenia (bo wierzytelno nie jest wymagalna), ale z rzeczy prowadzona jest egzekucja
przez innego zastawnika
- zastawnik moe si zaspokoi z sumy uzyskanej z egzekucyjnej sprzeday rzeczy jeli:
a) zgosi swoj wierzytelno komornikowi [hehe Peziowi] w przewidzianym terminie
b) zoy tytu wykonawczy w przewidzianym terminie
c) przedstawi dokument dowodzcy jego wierzytelnoci a potem w odp. terminie przedoy tytu wykonawczy
Administracyjne postpowanie egzekucyjne:
a) zbieg postpowania sdowego z administracyjnym:
- gdy ta druga jest realizacj zastawu skarbowego
- gdy sd tak postanowi
b) gdy po skierowaniu egzekucji adm. do rzeczy obcionej zastawem nie zostaa ona w przewidzianym trybie zwolniona od tej
egzekucji
Problematyka poytkw:
- jeli rzecz obciona przynosi poytki, zastawnik powinien je pobiera i zalicza w poczet wierzytelnoci i roszcze z ni
zwizanych w braku odmiennej umowy
- po wyganiciu zastawu powinien zoy rachunek dunikowi
Obowizki zastawnika:
- powinien czuwa nad jej zachowaniem stosownie do przepisw o przechowaniu za wynagrodzeniem
- po wyganiciu zastawu zwraca rzecz zastawcy
- jeli uczyni nakady do ktrych nie by zobowizany stosujemy przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia
Jeli rzecz jest naraona na utrat lub uszkodzenie, to zastawca moe:
- da zoenia rzeczy do depozytu sdowego
- da zwrotu za ustanowieniem innego zabezpieczenia lub sprzeday wtedy zastaw przechodzi na uzyskan ze sprzeday
cen, ktra powinna by zoona do depozytu
Pierwszestwo:
- jeli w chwili obcienia rzeczy jest ona ju obciona innym zastawem, to:
a) zastaw pniejszy wypiera wczeniejszy
b) jeli zastawnik by w dobrej wierze
Roszczenia:
a) zastawcy przeciwko zastawnikowi o napraw szkody spowodowanej pogorszeniem rzeczy
b) zastawnikowi przeciwko zastawcy o zwrot nakadw
- przedawniaj si z upywem 3 lat od zwrotu rzeczy
Wyganicie zastawu:
1) w drodze czynnoci prawnej
54
55
a) strony mog w umowie zastrzec, e zastaw nie wygasa wraz z wyganiciem wierzytelnoci nim zabezpieczonej
b) odmienne zasady pierwszestwa:
- pierwszestwo zastawu rejestrowego przed zwykym przy podziale sumy uzyskanej ze sprzeday rzeczy
- w wypadku zbiegu zastaww: rejestrowego i skarbowego prior tempore, potior iure
c) modyfikacja uprawnie stron
- dopuszczalno zastrzeenia na mocy ktrego zastawca nie zbdzie / nie obciy przedmiotu zastawu przed dniem jego
wyganicia
- podlega wpisowi do rejestru zastaww
- CP dokonana wbrew temu zastrzeeniu jest niewana, chyba e:
1) nie wiedziaa lub mimo naleytej starannoci nie moga wiedzie o takim zastrzeeniu umownym
56
Warunki:
- musi to by wierzytelno istniejca
- moe jednak te by przysza i warunkowa z tym e naley okreli w umowie najwysz jej sum, jeli nie jest okrelona w
dniu ustanowienia ZR [kaucyjny]
- moe by w walucie obcej wyraona musi by jednak zgodnie z prawem
59 Rejestr zastaww
Rola wpisu do Rejestru Zastaww:
- wpis o ustanowieniu zastawu ma charakter konstytutywny prawo tworzcy
funkcja suy dokonywaniu wpisw okrelonych w ustawie
kto prowadzi ? Sdy Rejonowe (sdy gospodarcze) z siedzib w miastach bdcych siedzib wojewodw i obejmuj sw
waciwoci obszar wojewdztwa
57
waciwo wpisu dokonuje Sd ktry jest waciwy ze wzgldu na m.z. zastawcy i pozostaje nim w stosunku do dalszych
wpisw dotyczcych tego konkretnego zastawu
Prawnomaterialny charakter rejestru zastaww:
a) do ustanowienia, zniesienia i przeniesienia ZR konieczny jest wpis do rejestru
b) od dnia dokonania wpisu nikt nie moe si zasania nieznajomoci danych ujawnionych w rejestrze (chyba e nie mg o
nich wiedzie mimo zachowania naleytej starannoci)
c) wobec osb 3cich zastawca/zastawnik nie mog si zasania zarzutem nieprawdziwoci danych z rejestru, chyba e:
- wpis nastpi niezgodnie z wnioskiem
- zastawca/zastawnik niezwocznie wystpi o sprostowanie/uzupenienie/wykrelenie wpisu
Inne regulacje:
- rejestr ten jest jawny wraz ze zoonymi dokumentami
- odpisy z rejestru stanowice dowd wpisu mog by wydane na czyjekolwiek danie
58
61 Ochrona posiadania
art. 342 nie wolno samowolnie narusza posiadania, choby posiadacz by w zej wierze chroni kade posiadanie i kadego
posiadacza
Postacie ochrony posesoryjnej:
a) ochrona przez samego posiadacza
b) ochrona w drodze sdowej
Ochrona wasna posiadacza: (moe z niej korzysta rwnie dzieryciel)
Przybiera posta:
a) obrony koniecznej
- posiadacz moe j zastosowa, aby odeprze samowolne naruszenie posiadania
- rodki obrony powinny by dostosowane do celu
b) dozwolonej samopomocy
1) Posiadacz nieruchomoci:
- moe niezwocznie(w stosunkowo krtkim czasie po naruszeniu) po samowolnym naruszeniu posiadania przywrci stan
poprzedni wasnym dziaaniem
- nie wolno mu stosowa przemocy wzgldem osb
2) Posiadacz rzeczy ruchomej:
Przesanki:
a) zachodzi niebezpieczestwo niepowetowanej straty rzeczy (np. ukrycie zabranej rzeczy)
b) samopomoc musi nastpi natychmiast tzn. bezporednio po naruszeniu wolno stosowa rodki przymusu, ale racjonalnie
59
Ochrona sdowa:
- korzysta z niej kady, czyje posiadanie zostao naruszone samowolnie przez inn osob
Postacie naruszenia posiadania:
a) pozbawienie posiadania takie dziaanie, ktrego skutkiem jest utrata przez posiadacza wadztwa nad rzecz
b) zakcenie posiadania wtargnicie w sfer wadztwa posiadacza, ktre tego posiadania go nie pozbawia
charakter ochrony obiektywna i posesoryjna (chroni stan faktyczny niezalenie od dobrej/zej wiary naruszajcego)
przedmiot roszczenia zaniechanie dalszych narusze i przywrcenie stanu poprzedniego
legitymacja czynna tylko posiadacz (samoistny lub zaleny)
legitymacja bierna:
- ten kto posiadanie naruszy
- osoba na ktrej korzy dokonane zostao naruszenie
- mona pozwa kad z tych osb osobno lub obydwie - cznie
Charakter procesu posesoryjnego w Polsce:
- bada si fakty zwizane ze stanem posiadania i jego naruszeniem
- nie ma znaczenia czy i komu przysugiwao jakie uprawnienie wzgldem danej rzeczy
- niedopuszczalne s zarzuty:
a) wasnoci (exceptio dominii) naruszajcy twierdzi, e przysuguje mu wzgldem rzeczy wasno
b) prawa (exceptio iuris) naruszajcy twierdzi, e wzgldem rzeczy ma inne prawo ni wasno
- wyjtkowo pozwany moe si powoa na to, e jemu przysuguje prawo do spornej rzeczy, jeli sd / organ w prawomocnym
orzeczeniu stwierdzi, e stan posiadania powstay wskutek naruszenia jest zgodny z prawem
termin zawity rok po naruszeniu roszczenia posesoryjne wygasaj !
Ochrona wspposiadaczy:
- roszczenie posesoryjne nie przysuguje w stosunkach midzy wspposiadaczami jeli nie da si ustali zakresu
wspposiadania
Wyjanienie:
- roszczenie posesoryjne wspposiadacza A przeciw wspposiadaczowi B przysuguje tylko wtedy, gdy wspposiadanie nie
wymaga wspdziaania wspposiadaczy
Roszczenie o wstrzymanie budowy:
- posiadaczowi nieruchomoci przysuguje roszczenie o wstrzymanie budowy, jeli budowa mogaby naruszy jego posiadanie
albo grozi wyrzdzeniem mu szkody
- roszczenie moe by dochodzone przed rozpoczciem budowy, jednak wygasa miesic po jej rozpoczciu
Przesanki:
- przysuguje w razie budowy na gruncie ssiednim
Wyrok w procesie posesoryjnym:
a) powinien by sformuowany tak, aby nadawa si do egzekucji (np. sposb przywrcenia posiadania)
b) powinien wskazywa na to, e zapad w trybie posesoryjnym
- przywrcenie posiadania nastpuje w chwili wykonania wyroku
60
61