1

Htani Htana Asak Hte Seng Ai Karai Masa

1. Ga Hpaw
Asak ngu ai gaw hkrung nga ai lam hpe tsun ai rai nna, si ai lam hte nhtai shai ai lam re.
Shinggyim masha a asak gaw du sat ni a sak hte shai ai (N.N 7:21). Hpa mjaaw nga yang shinggyim
masha gaw Karai Kasang a hkrang bung sumla hte hpan da ai majaw re. Dai majaw shinggyim masha a
asak gaw npawt hpang ai lam mung, hkang zing ai lam mung, Karai Kasang a bau sin ai lam hkam la lu
na matu mung, Karai Kasang hta shamyet shanat, kam hpa manoi manat nga ra ai. Karai Kasang
shinggyim masha hpe hpan da ai shaloi, asak hkrung nga lu ai sha n rai, nhpaw n-ya asak lu la na matu rip
kawp tara ni hpe mung tawn da ai re. Dai majaw shinggyim masha a matu Karai Kasang san da ya ai asak
gaw lu, sha let sak hkrung nga pra na matu sha n re. Dai asak gaw Karai Kasang hpe chyeju dum ai myit
masin hte tsawra hkungga madat mara let (Yoba 28:28; Tara.J 12:13-14), Karai Kasang sharawng awng
ai hku asak hkrung ai lam rai nga ra ai.
2. Asak Jaw Ya Ai A Yaw Shada Ai Lam: Shinggyim masha ni a asak gaw Karai Kasang jaw ya ai
chyeju kum hpa re. Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan jahkung na matu re. Dai majaw
shinggyim masha ni hpe asak jaw ya ai a yaw shada ai lam gaw, Karai Kasang yaw shada da ai asak
hkrung lam hku hkrung nga na matu re. Ningpawt Ninghpang Laika hta Karai Kasang shinggyim masha
ni hpe asak jaw ya ai a yaw shada ai lam hpe matsun madun da nga ai. Shinggyim masha gaw Karai
Kasang hpan tawn da ya ai yawng mayawng a ntsa up nga na lit hpe shatsawm hkrum ai re ( N.N 1:2731). Dai majaw Karai Kasang yaw shada da ai shinggyim a asak hkrung lam gaw, Karai Kasang jaw da ai
hpe madu da na lam sha n rai, Karai Kasang a shingdep shingtau hku nga yawng dang hta hpe yu lanu
lahku, gawn lajang ra ai lit mung lawm ai re. Dai rai nna, shinggyim asak gaw Karai Kasang jaw ai
chyeju hte Karai jaw ai lit ni hpe shadik shatsup let Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan jahkung
nga na matu rai nga ai.
3. Htani Htana Asak: Htani htana asak gaw htawm hpang prat e lu la na asak sha n re ai sha, ndai prat
hta Yesu Hkristu up hkang ai npu hta Yesu hte rau asak hkrung lu ai asak hkung lam, mungkan hpe awng
dang ai asak hkrung lam re. Aten hku nna n htum n wai hkra galu ai lam (Quantity) hpe tsun mayu ai sha
n rai, Yesu Hkristu a chyeju marang e Karai sharawng awng ai asak hkrung lam hku hkrung nga lu ai
ningja (Quality) hte kapyawn nga ai lam re. Htani htana asak ngu ai shaloi ya ndai prat (present) hte
htawm hpang prat (Future) lahkawng yan mahkri shawn nga ai lam re. Htani htana asak a madu gaw htani
htana ding grin anga nga ai Karai Kasang re. Karai Kasang gaw Yesu Hkristu hku nna, mungkan ga de yu
sa let, mungkan masha ni hpe asak jaw ya ai re (Yawhan 6:33). Dai majaw Yesu Hkristu shi nan asak rai
nga ai (Yawhan 12:25: 14:6).
Htani htana asak gaw Karai Kasang hpe chye chyang ai hte Yesu Hkristu a marang e Karai
Kasang hte htinglu htinglai kanawn mazum nga lu ai asak re (Yawhan 17:3). Dai asak gaw hten bya chye
ai, yu maya shinggyim masha ni a asak hte shai ai. Hten bya n chye ai htani htana grin nga ai asak re
( Yawhan 3:15-16, 18,36; 5:24; 10:9). Htani htana asak gaw Yesu Hkrsitu hpe tinang a hkye hkrang la ai
madu hku hkap la kam sham ai shaloi she madu la lu mai ai asak ( Eph 2:1,5) rai nna, myit malai lu ai
lam, Yesu hta ningnan tai ai lam ni hte mahkri shawn nga ai. Yesu Hkristu hpe hkap la kam sham ai aten
kaw nna, Chyoi Pra ai Wenyi a yu lahku bau sin makawp maga ai chyeju hta sak hkrung lu ai masa re.
Chyum laika hta htani htana asak a lam hpe hkrang masa 3 hku sang lang dan da nga ai. (1) Bai hpan
shalat la ai lam re: asai hte shaprat ai n rai, hkum shan a myit hte mung n rai, masha a myit maw ai hku

2
hte mung n rai, Karai Kasang e shaprat ai ni she rai ma ai (Yawhan 1:13).N tsa de na shangai ai (Yawhan
3:3). Karai Kasang a kashu kasha bai tai lu let, Karai Kasang hte kawa hte kasha zawn bai kanawn
mazum nga lu ai masa re. Yu maya shinggyim masha n rai sai. Karai Kasang a kasha majing bai tai lu sai
asak hkrung lam re. (2) Wenyi lam hta bai hkrung sharawt la hkrum ai asak re: Wenyi si nga ai kaw nna,
Hkristu hte rau bai hkrungrawt lu ai (Kolo 3:1) hte si mat ai kaw nna bai hkrung lu ai lam re (Rom 6:13).
Karai Kasang sharawng awng ai lam ni hpe chye na ai sha n ga, madat mara hkan nang hkan sa ai hta
awng sharawng ai wa rai wa ai re. Chyoi pra ai Wenyi a lam woi ai n pu hta, tinggyeng myit machyu ai
hta asak hkrung ai lam n rai sai sha, Karai a hpung shingkang dan hkung na matu asak hkrung ai wa tai
wa lu ai re. (3) asak hkrung lam ningnan hpe ap ya hkrum ai asak re: asak hkrung lam dingsa gaw lai mat
wa nna, asak hkrung lam ningnan hta pra lu ai lam re (II Kor 5:17). Mai kaja ai bungli shachyen na matu
Hkristu hta e hpan da hkrum ai ni re (Eph 2:10). Sak Hkrung masa Ningnan (New situation:

objective change), Myit masin ningnan (New self: inner change), Lai nsam sat lawat ningnan
(New Steps: behavioral change) hte sak hkrung nga pra ai masa rai nga ai.
Htani htana asak gaw, n dai dinghta mungkan prat (present) hta Karai Kasang a kashu
kasha majing bai tai lu sai ni hkam la lu ai asak rai nna, dai asak a hkum tsup kup ai manu hte
nam chyim gaw, htawm hpang prat hta she lu madu la lu mai ai asak re.
4. N Hpaw N-ya Asak: Htani htana asak ngu ai gaw asak hkrung lu ai lam sha n rai, ndai dinghta
mungkan prat hta nan, n hpaw n-ya hkam la lu mai ai asak hpe tsun ai rai nga ai. Ningpawt Ninghpang
Laika hta shinggyim masha ni a ntsa Karai Kasang tawn da ai tsawra myit hte, shinggyim masha ni a
matu n hpaw n-ya ndaw nhta hpan hpajang da ya ai lam ni hpe tsun dan da nga ai. Yesu Hkristu mung, Shi
mungkan ga de du sa ai lam gaw shinggyim masha ni asak hkrung lu na hte, nhpaw n-ya lu la mu ga
ngu nna du sa ai lam tsun dan da nga ai (Yawhan 10:10). Nhpaw n-ya asak ngu ai gaw, du hkra ladaw
htuk nna nsi naisi ndaw nhta shu la lu ai, hkum hkrang myit masin ngwi pyaw hkam kaja ai, Karai
Kasang hte ayan pri nen ai hku htinglu htinglai matut mahkai nga lu ai, shinggyim masha shada pri nen ai
hku mahkri shawn ganawn mazum nga ai, makau grup yin shingra tara yawng hte pri nyen htap htuk ai
hku mahkri shawn nga pra nga lu ai masa rai nga ai ( J.J 26:3-7; Esaiah 35:1-10). Karai Kasang nga
yawng danghta hpe hpan hpajang da ngut nna, shinggyim masha hpe lit shatsam ngut ai hpang shi hpan
da ai ni yawng, shi hte shi hkrak rai taw nga ai majaw Shi hpan hpajang da ai amu yawng mayawng hpe
yu yu nna, yu mu, dai gaw nachying kaja nga ai (N.N 1:31) ngu tsun ai re. Dai majaw nhpaw n-ya asak
gaw asak hpe madu da lu ai lam sha n rai, Karai Kasang yaw shada da ai asak hkrung lam hku, lit la nna
asak hkrung nga ai shaloi she dik tup wa ai baw re. Hpa majaw nga yawng, masha a yubak hta hkrat sum
ai a majaw mi na Karai yaw da ai chyeju ni yawng yawm mat sai re. Nhpaw n-ya asak gaw, hpanda ai Wa
jaw yang chyu sha lu la mai ai. Jaw ai Wa a yaw shada ai lam hku sha manu hte nam chyim hpe chye na
hkam sha lu mai ai re. Mungkan a arawng aya, ja gumhpraw arung arai ni hte bai gaw gap la, mari la,
galai la n lu ai asak re. Karai Kasang a yaw shada ai lam hku hkrak kam sham nna, hkan nang hkan sa
asak hkrung ai hku nna sha lu la mai ai baw asak re.
Chyum mungga ni hta Kasa Paula tsun ai Yesu Hkristu a marang e, Wenyi langai sha hte Kawa
hpang de shang wa na lam lu la sagaw ai (Ehp 2:18); Hebre 10:20 hta tsun ai Yesu Hkristu a hkum
hkrang ngu ai nba grang hkrang hkra, anhte a matu Shi waw ya ai ningnan hte hkrung ai lam hta, shi asai
a gawp e dai chyoi pra ai shara kata de shang lu na ngu nna htani htana asak lam hpe sang lang dan da
nga ai; Tara Jahprang 28: 1-6 hta tsun ai Karai Kasang a ga hpe azin ayang madat n yang gaw.. nhku

3
shang wa yang shaman lu la na, shinggan pru wa yang, chyeju shaman lu na ra ai ngu chyeju hte hpring
ai asak hkrung lam hpe tsun dan da nga ai.
Yesu Hkristu gaw ganing re ai wa re ngu ai hpe chye na hkam sha lu ai hte Yesu Hkristu a asak
hkrung lam hku nna Karai Kasang jaw ai asak hpe lu la ai lam gaw, htani htana asak lu la ai lam re. Dai
htani htana asak a manu hte nam chyim grau grau hpring tsup ai hku hkam la lu na matu gaw Karai
Kasang jaw da ai asak hkrung lam a manu, sari sadang hpe Karai Kasang a ga madat let shatsam da ai lit
ni hpe gun hpai ai hku nna she lu la mai ai re. Yesu up hkang ai asak hkrung lam hta she sak hkrung lam
a, lachyum nnan, n-gun atsam nnan, manu nnan, nam chyim nnan ni shani shagu lu la nna hkum dingnum
galu kaba jat wa ai hte Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan jahkung nga lu ai re.
5. Htani htana asak a manu hte nam chyim grau grau hpring tsup ai hku hkam sha lu na matu
Karai Kasang hpajang da ya ai mahkrun.
(a) Karai Kasang hpe tengman ngang grin ai makam masham hte kam sham ra ai: Karai Kasang hpe
tengman ngang grin ai makam masham hte kam sham ai wa gaw, Karai Kasang hpe tsawra hkirt hkungga
ai hte; Yehowa a tara hta awng nga nna, Shi a tara hpe shani shana myit mang ai wa, rai nga ai majaw, hka
kau e hkai ai, shi a aten hta asi si nna alap mung n nyip ai hpun hte bung nna, shi galaw ai yawng
mayawng mung tai na ra ai ( Shakawn Kungdawn Daw Kaba 1)
(b) Tinggyeng akyu machyu ai lam ni shagyawm nna, manang wa a akyu matu, shawa a akyu matu
sak hkrung ra ai: Shinggyim masha gaw tinang hkrai san san nga ai baw n re. KArai Kasang, Kanu
kawa, kahpu kanau, makyin jinghku, htingbu htingbyen, shingra tara hte rau nga rau pra let sak hkrung ai
baw re. Tinggyeng akyu chyu machyu ai lam gaw tinggyeng myit, law hpa marin marit ai myit, manawn
masham, nju ndawng ai myit, daw hka lam de shanang chye ai myit hpe byin pru shangun nga ai.
Wuhpawng akyu machyu ai lam gaw shada pu gang sin machyi, mahkri shawn seng hkat ai, matut mahkai
nga ai ngu ai myit masa hpe grau grau wumja wa shangun ai re. Wenyi lam ngu ai gaw Karai hpe kam hpa
manoi manat ai hte, shinggyim wuhpawng hta nga pra let gaw gap mat wa ai baw re. Hkristan asak
hkrung lam a manu hte sari sadang hpe, kaga wa a matu, wuhpawng a matu tinggyeng shagyawm nna
kade daram daw jau a ta? ngu ai ntsa daw dan ai re. Karai Kasang hpe tsaw ra ai wa gaw, manang wa hpe
tsawra ai, wuhpawng hpe tsawra ai, Karai hpan da ai lam yawng hpe tsawra ai wa re. Tengman ai tsawra
ai myit gaw, tinggyeng shagyawm nna kaga wa a akyu matu asak hkrung ai tsawra myit re. Manang wa a
matu, wuhpawng akyu a matu asak hkrung ai lam gaw Karai Kasang hpe tsawra ai hte, tinang a htingbu
wa hpe tinang a hkum hte maren tsawra ai ngu ai kum la rai nga ai. Dai gaw wenyi asak hkrung lam a
manu dan dik ai lam re. Karai Kasang a kaba dik ai hkang da ai tara hpe shadik shatup ai lam re. Karai
Kasang a hkang da ai tara hpe shadik shatup ai wuhpawng gaw Karai Kasang a chyeju hte hpring ai
wuhpawng tai wa ai re. Dai wuhpawng hta nga ai masha shagu gaw, shada tsawra myit hta shinggyim sari
sadang hpring hpring hte, tsawm htap ai makau grupyin shingra tara ni hte rau nga pra lu na re. Dai gaw
htani htana asak a manu hte nam chyim hpe ndai prat hta nan grau grau chyena hkam sha lu shangun ai
lam rai nga ai.
(c) Nga yawng danghta gaw shada mahkri shawn nga ai ngu ai hpe chye na hkam la let asak hkrung
ra ai: Karai Kasang gaw shinggyim masha hpe sha hpan da ai n re. Lamu ntsa, ga ntsa, ga kata amyu myu
re lam ni hpe hpan da ai re. Shi hpan da ai lam yawng hpe mung yaw shada lam hte, hkrak shada mahkri
shawn nga na matu hpan da ai re. N bung ai lam law law rai tim, shada lachyen ginhka hkat na matu n rai,
shada shamyet shanat, karum shingtau, mahkri shawn let nga pra na matu yaw shada nna hpan da ai re.

4
Shinggyim masha hpe hpan ai shaloi mung hkrang bung sumla ngu ai lachyum manu bung tim, num la
ngu ai n bung ai hkrang ni hte hpan da ai re. Daing majaw tinang hkrai nga yang lachyum n pru ai, n
hkum tsup ai, manu n dan ai, tsawm htap lam n nga ai. Shada manu shadan, hkungga, shamyet shanat,
karum shingtau, mahkrai shawn nga ai shaloi she, Karai Kasang a yaw shada da ai ai lam ni hte shaman
chyeju ni dik tup wa mai ai re. Chyurum Wunpawng Myu Sha ni a mayu dama, kahpu, kanau ngu ai
chyasam n nga ai, shada manu shadan, hkungga, shamyet shanat, karum shingtau, mahkrai shawn nga pra
ai masa gaw asak hte hpring ai chyeju hpe maka shapraw ai htunghkying rai nga ai. Teng sha dai hku
shada, pu gang sin machyi nga pra yang asak hte hpring ai htani htana asak a manu hte nam chyim hpe
grau grau chyena hkam sha wa lu ai amyu tut nawng tai na re.
Shinggyim masha sha n rai, nga yawng danghta gaw Karai Kasang hpan da ai chyeju hta nga nga
ai ni hkrai re. Lamu ntsa, ga ntsa, ga kata tu matu ru maru, nga manga yawng hte gaw tinang kam ai hku,
kam mara nga nga ai baw n re. Karai Kasang a yaw shada ai lam hte nga nga ra ai. Shaloi she lachyum
pru ai, manu dan ai, tsawm htap ai, ngang grin ai re. Shinggyim masha mung, nga yawng danghta a madu
n re. N mai madu la ai. N mai madu sha ai. N gawn n sawn n mai galaw ai. Tinggyeng akyu machyu nna
law hpa marin marit ai myit hte hpaga sut rai n mai shatai ai. Karai Kasang hpan da ai nga yawng danghta
hpe tsaw ra ra ai, manu shadan ra ai, yu lahku makawp maga ra ai.Tinang hpe jai lang na matu jaw da ai
ahkaw ahkang hpe mung chyeju dum ai myit masin hte manu shadan nna, Karai Kasang sharawng awng
ai hku jai lang ra ai. Ningpawt Ninghpang laika hta, shinggyim masha hkrat sum ai shaloi htani htana
asak ginlut mat ai a dingye gaw, shinggyim masha sha n rai, shinggyim masha hpe yu lahku up sin na
matu ap da ai nga yawng dang hta du hkra hkra machyi mat wa ai re. Ya htani htana asak bai jaw ai shaloi
mung, n dai prat hta, Yesu Hkristu hpe hkap la kam sham ai shani kaw nna hkam la lu shangun ai hta,
manu hte nam chyim hpe nga yawng dang hta hte tsawra mahkri shawn ai hku nna she grau grau chyena
hkam sha lu shangun nga ai re.
Ga Hpungdim

Htani htana asak gaw ndai prat hte htawm hpang prat lahkawng yan hte seng ai lam rai
nna, shada mahkri shawn nga ai. Hpan da ai shaloi, shinggyim masha hpe Karai Kasang jaw ai
asak gaw, Karai Kasang yaw shada da ai hku, hpan da ai nga yawng danghta hte rau nga pra let
chye na hkam sha lu ai asak re. Karai Kasang Yesu Hkristu hku nna, shinggyim masha ni hpe bai
jaw ya ai htani htana asak mung, shinggyim hkum hkrang dagraw let dinghta mungkan hta sa du
jaw ya ai re. Dai re ai majaw htani htana asak gaw, ndai dinghta mungkan kaw nna hpang sai re.
Shinggyim masha gaw ndai dinghta mungkan hta, nga yawng danghta hte rau nga pra ai re
majaw, htani htana asak ngu ai mung nga yawng danghta hte mahkri shawn nga pra nna chye na
hkam sha lu ai lam rai nga ai. Dai majaw, htani htana asak ngu ai gaw, htawm hpang prat lu la na
hkum tsup kup ai asak sha n rai; n dai prat hta Karai Kasang hpe kam sham manoi manat ai lam,
masha shada mahku mara tsaw ra ai ai lam, Karai Kasang hpan da ai nga yawng danghta hpe
tsaw ra manu shadan yu lanu lahku ai lam ni yawng mahkri shawng nga ai asak re. Dai mahkrun
hku asak hkrung let, Karai Kasang jaw ai htani htana asak chyeju kum hpa a manu hte nam
chyim hpe grau grau hkam sha lu ai amyu ni tai sa wa ga law.

Ginlen shalai ai,

Rev. Dr. Lahpai Awng Li

MIT, Insein, Yangon.