Professional Documents
Culture Documents
Grade 10 Maths 13
Grade 10 Maths 13
jD;a;hl fldaK
fuu
mdvu yeoEfuka Tng
jD;a;hl fldaK inkaO m%fh y`kd .ekSug yd tAjd Nd; lsug
yelsshdj ,efnkq we;'
O
B
igyk: uyd pdmh u.ska jD;a;hl flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh ieu
gu mrdj;k fldaKhls'
C
uyd pdmh
B
iq`M pdmh
by; jD;a;h u; msys A iy B ,CIH foflka jD;a;h fldgia follg fjkaf'
fuu fldgiaj,g pdm hehs lshkq ,ef' A yd B hd lrk fLdj jD;a;fha flakah
yryd .uka lrk g" tk jD;a;fha IalNhla jk g fuu pdm fol .ska
iudk f' tfia .uka fkdlrk g pdm fol .ska wiudk f' fug .ska wvq
pdmhg iq pdmh hehs o .ska je pdmhg uyd pdmh hehs o lshkq ,ef'
ksoiqk 1
C
O
O
Q
we;s rEm igyfka oelafjk jD;a;fha flakah O f'
^a& PR iq pdmh u.ska
(i) jD;a;fha b;s fldgi u; wdmd;kh flfrk fldaKh;a
(ii) jD;a;fha flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh;a ,shd olajkak'
(b& PR uyd pdmh u.ska
fkdf,a fnod yeu i`oyd h' 163
^a& ^i& P
3' we;s rEmfha jD;a;fha flakah O f' PQ uyd pdmh u; X ,laIH msysgd we;'
^ii&
311 wNHdih
1' we;s rEm igyfka oelafjk jD;a; y;r Tf wNHdi fmdf;a msgm;a lr
.kak' O u.ska oelafjkafka tla tla jD;a;fha flakahhs'
o
A
o
B
o
B
c
d
a
b
my; oelafjk tla tla wjia:df wid we;s fldaKh ,l=Kq lrkak'
^i& a rEmfha iq pdmh u.ska jD;a;fha b;s pdm fldgi u; wdmd;kh flfrk
fldaKhla
^ii& b rEmfha iq pdmh u.ska flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh
^iii& c rEmfha uyd pdmh u.ska jD;a;fha b;s pdm fldgi u; wdmd;kh flfrk
fldaKhla
^iv& d rEmfha uyd pdmh u.ska flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh
2' rEmigyk wkqj"
A
^i& AB iq pdmh u.ska
^a& jD;a;fha b;s pdm fldgi u; wdmd;kh flfrk
O
X
fldaKhla
Y
^b& jD;a;fha flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh
B
,shkak'
D
O
C
B
O
B
165
l%shdldrlu
IQ lvodishl jD;a;hla we`o tys flakah O f,i k lrkak' iq pdmhla yd
uyd pdmhla ,efnk m jD;a;h u; ,CIH folla ,l=Kq lrkak' tu ,CIH A
yd B f,i k lrkak'
by; oelajq m%fhh Nd;fhka .Kkh ls lrk whqre my; oelafjk ksoiqka
u.ska uid n,uq'
= 20x k
flakah O jk jD;a;hla u; A" B iy C f,i ,laIH msysgd we;' OAB
w.h fidhuq'
ACB
o
A
B
20x
OA = OB ^tlu jD;a;fha wrh iudk f'&
OAB ;%sfldaKh iuoamdo ;%sfldaKhla f'
iuoamdo ;%sfldaKhl iudk mdoj,g iuqL fldaK iudk ksid
O
O
A,B
A
B
B
C
f' tu pdmh
AB iq`M pdmh u.ska flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh
u.ska jD;a;fha b;s pdmh u; wdmd;kh flfrk fldaKh ACB ksid' m%fhh
wkqj
167
ksoiqk 1
312 wNHdih
rEm igyfka oelafjk jD;a;fha flakah O f' we;s f;dr;=re weiqka PQR
fidhkak'
P
1' my; oelafjk tla tla jD;a;fhys flakah O u.ska oelaf' we;s o;a; wkqj
x ys w.h fidhkak'
(ii)
(i)
50
(iii)
x
O
15x
R
30x
50x
100x
^jD;a;hl pdmhlska flakah u; wdmd;kh flfrk fldaKh
tu pdmfhka jD;a;fha b;s pdm fldgi u; wdmd;kh flfrk fldaKh fuka
fo.=Khla f'&
(vi)
(v)
(iv)
O
50x
70x
80x
2' my; oelafjk tla tla jD;a;fha flakah O u.ska oelaf' we;s o;a; wkqj"
fya;= olajka y ys w.h fidhkak'
A
Q
(i)
^ii&
^iii&
y
o
100x
^iv& A
O
y
20x
^v&
C
70,
60
^vi&
o
P
110x
30x
S
50
x
30x 110
169
^vii&
^ix& A
^viii&
70
o
y
130x
ksoiqk 2
R
50x
31'3 jD;a;hl pdmhlska flaka h u; wdmd;kh lrk fldaKh tu pdmfha b;s fldgi
u; wdmd;kh lrk fldaKh fuka fo.=Khla fZZ hk m%fhfha u;a idOkh
X
O
A
idOkh:
2
B
X
o;a;h: O flakah jQ jD;a;h u; A"B iy C ,laIH msysgd we;'
idOkh l< hq;a;:
nj
ksudKh: CO fLdj X olajd la lsu
idOkh:
^tlu jD;a;fha wr&
1
^iuoamdo ;%sfldaKhl iudk
mdoj,g iuqL fldaK iudk ksid&
2 ^;%sfldaKhl mdohla la lsfuka
OAC + OCA XOA
iEfok ndysr fldaKh wNHka;r
iuqL fldaK fofla tl;=jg iudk ksid&
2
2
313 wNHdih
C
1' O flakah jq jD;a;hla u; A, B iy C ,laIH msysgd we;'
k
30 nj fmkajkak'
o
B
A
S
by; idOkh l< m%fhh Nd;fhka fjk;a idOkh lsf .eg ^wkqfhh&
idOkh lrk wdldrh oeka uid n,uq'
170 fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
P
Q
fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
171
wfkla fmfoi cHdfhka iy iq`M jD;a; pdmfhka jg jq iq`M jD;a; LKavh hs'
X
C
O
P
Q
P
5' O flakah jq jD;a;h u; A" B" iy C ,laIH msysgd we;'
) nj fmkajkak'
2(
A
rEmfha oelafjk
fldaK jD;a;fha iq`M
jD;a; LKavhg wh;a tlu LKAvfha fldaK f'
B
X
uyd jD;a;
LKavh
iq`M jD;a;
LKavh
my; oelafjk l%shdldrlu u.ska jD;a;fha tlu LKAvfha fldaK w;r inkaOh
y`kd .ksuq'
l%shdldrlu 1
lvodishl jD;a;hla w`uq' jD;a;h u; X iy Y k ,laIH folla ,l=Kq lr XY
cHdh w`kak'
XY uyd jD;a; LKAvfha pdmh u; P, Q, R iy S ,CIHh ,l=Kq lrkak'
tu ,CIH XY cHdfha fofl<jrg hd lrkak' tg uyd jD;a; LKAvhg wh;a,
hk tlu LKavfha fldaK ,ef'
iy
fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
173
Q
P
by; oelajq m%fh .Kkh ls i|yd fhdod.kakd wdldrh uid n,uq'
rEmfha we;s f;dr;=re Wmfhda.S lrf.k
fidhkak'
w`k ,o tlu LKAvfha fldaK fldaKudkhl wdOdrfhka ukskak' tla
tla fldaKfha Yd,;ajh mCId lrkak'
by; wdldrhgu jD;a;fha iq`M jD;a; LKAvhg wh;a jD;a; LKAvfha fldaK
lsysmhla we`o tu fldaK uek ,efnk w.hka mCId lrkak'
fuu l%shdldrlj, fhfuka tlu LKAvfha fldaK iudk nj y`kd.kakg we;'
th m%fhla f,i my; oelaf'
by; oelafjk rEmfha PQ = QR =PR iy
f'
w.h fidhuq'
PQ = QR = PR ksid
PQR ;%sfldaKh iumdo ;%sfldaKhls'
iumdo ;%sfldaKhl wNHka;r fldaKhl w.h 600 ksid'
Q
30x
( 30 + 60 )
X
o;a;h: O flakah jq jD;a;fha XY cHdfha tlu me;af;a jD;a;h u; A"
B iy C ,CIH msysgd we;'
idOkh l< hq;a;:
ksudKh: OX iy OY hd lsu'
idOkh: jD;a;hl cHdhlska jD;a;fha flakah u; wdmd;kh lrk
fldaKh mh u; wdmd;kh lrk fldaKh fuka fo.=Khla
f'
174 fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
ksoiqk 1
rEmfha we;s f;dr;=re fhdodf.k
B
C fidhkak'
C
100x
X
D
fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
175
31'5 tlu jD;a; LKavfha fldaK iudk f' m%fh Nd; lrka
wkqfh idOkh
'
' '
ksoiqk 1
rEmfha we;s f;dr;=re weiqfrka AC = BD nj fmkajkak'
)
A
40
>
X
D
40
>
DC
31'4 wNHdih
1' my; oelafjk wNHdij, x ys w.h fidhkak'
A
1'
2'
x
x
D
40x
30x
60x
50x
3'
AB = AC
<
70
P
x
70x
Q
31'5 wNHdih
7'
8'
x
B
120 x E
P
D
x
110x
B
6'
9'
D
50x
Bx
C
30x
70x
1' AB$$CD k
D
x
B
>
>
5'
<
4'
x
C
R
fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
177
nj fmkajkak'
>
wO jD;a;fha fldaKh
wO jD;a;h
X
flakah
>
5'
6'
fmkajkak'
B
A
X
P
7' XB = XC k AC = BD
nj fmkajkak'
8' XS = XR k" XP = XQ
nj fmkajkak'
X
C
178 fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
wO jD;a;fha fldaKh 90x nj Tng fmfkkq we;' fuf,iu ;j;a jD;a; lsysmhla
we| tAjdfha wO jD;a;fha fldaK we| w.h ukskak' by; i`oyka l%shdldrlfuys
wO jD;a;fha fldaKh yeu gu iDcqfldaKhla jk nj Tng ksCIKh lsug
yelsjkq we;'
179
'
tlu jD;a;fha wr neka
DO = OB
;%sfldaKhl iudk mdoj,g iuqL fldaK iudk ksid
ksoiqk 1
R
>
20x
>
my; oelafjk ksoiqka u.ska by; m%fhh weiqfrka .Kkh ls lrk wdldrh
y`kd .ksuq'
AYB pdmh u.ska jD;a;fha b;s fldgi u; wdmd;kh lrk fldaKh
f'
jD;a; pdmhla u.ska flakah u; wdmd;kh lrk fldaKh" tu pdmfhka jD;a;fha
b;s fldgi u; wdmd;kh lrk fldaKh fuka fo.=Khla jk ksid"
iy ksid
2
} iDcqfldaK 2
iDcqfldaK 1
by; idOkh u.ska ;yjqre l< inkaOh m%fhla f,i my; oelaf'
rEm igyfka O flakah jk jD;a;fha olajd we;s o;a; weiqfrka ACD w.h
fidhuq'
D
50x
A
20
o
90
180 fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
181
C
D
(iv)
(v)
A
O
50x
A
110x
B
B
1' my; oelafjk tla tla jD;a;fha flakah O j,ska oelaf' we;s o;a; wkqj
x ys w.h fidhkak'
nj
idOkh(-
C
(i)
A
30x
(ii)
x
(iii)
O
x
A
60x x
182 fkdf,a fnod yeu i`oyd h'
183
ksoiqk 2
nj fmkajkak'
we;s rEmfha jD;a; foflys flaka X iy Y f'
idOkh ( AC, X yryd hk neka AC" X flakah jq jD;a;fha IalNhls'
<
D
<
317 wNHdih
R
X
P
185
>
>
Y% wNHdih
B
C
D
A
187