Utwr ten jest swego rodzaju testamentem poety wystpujcego w roli przedstawiciela i

wyraziciela opinii upadego narodu. Wiersz napisany zosta po III rozbiorze Polski, w czasie
gdy zostay cakowicie pogrzebane nadzieje na odzyskanie niepodlegoci.
Podmiot liryczny kieruje swe sowa do ostatniego wadcy z dynastii Jagiellonw - Zygmunta
Augusta, ktry staje si w jego oczach symbolem dobrobytu, porzdku, potgi i wielkoci
dawnej Polski. Poeta przeciwstawia dawn potg i chwa Polski jej pniejszej bezsilnoci
wobec agresorw i upadkowi. Jest to wstrzsajcy obraz nieszczcia ojczyzny. Podmiot
liryczny zwraca si do zmarego krla mwic, e Polsk najechali zaborcy, ktrzy nie tak
dawno "czcili go" i "hodowali mu". Krl Zygmunt August nie pozostawi po sobie syna, za
fakt ten oznacza koniec dynastii i doprowadzi - przez woln elekcj - do zapanowania w
kraju nieadu, nieskutecznoci sejmw oraz nieuczciwych i wycieczajcych pastwo walk o
koron. Obecny upadek Rzeczypospolitej wyraa wstrzsajca apostrofa do ojczyzny, ktra
"zamona kiedy i w saw i w si", wadaa "od morza a do morza", teraz za "kawaka
ziemi nie ma na mogi".
Kolejnym aktem katastrofy narodowej byo powstanie kociuszkowskie, ktrego istotnym
epizodem bya rze Pragi. "Po tych rozbojach" cz Polakw udaa si na emigracj, inni
natomiast pozostali jak cudzoziemcy w kraju Niemcw i Rosjan, aby cierpie bied i uczy z
przymusu dzieci obcego jzyka. Podmiot liryczny wspomina te o uczestnikach kampanii
napoleoskiej, ktrzy pokazali, e "Polak zrczny", jednak w efekcie przynieli ze sob
"ubstwo, blizny, nadzieje zwiedzione". Przedostatnia zwrotka wyraa rozpaczliw
rezygnacj, zupeny brak wiary w moliwo nadejcia niepodlegoci:
"Ju Biaym Orom i bratniej Pogoni
wiat si, przed laty nawyky, nie skoni!"
W takim stanie ducha poeta rezygnuje z aspiracji osobistych, literackich i narodowych. W
drugiej czci ostatniej strofy pojawiaj si coraz krtsze wersy, co sprawia wraenie szlochu
i podkrela tragiczny wydwik wiersza.