You are on page 1of 1

 Autor 

tworzy nową wizję Polski oraz poezji po odzyskaniu niepodległości przez swoją ojczyznę. Lechoń uważał, że należy zerwać
z wizerunkiem literatury jako obowiązku. Apelował, aby poruszać tematykę bliską codziennemu życiu zwyczajnego człowieka.

 Po stu dwudziestu trzech latach rozbiorów Polska odzyskała niepodległość, poeci nie muszą więc już koncentrować się na
motywach patriotycznych. Podmiot liryczny wspomina o Polakach, skazanych na przymusową emigrację. Niezależnie gdzie się
znaleźli, ich mentalność jest taka sama. Polacy wyjeżdżali przez wiele lat, uciekając z rządzonej przez zaborców ojczyzny oraz
unikając represji po przegranych zrywach narodowo-wyzwoleńczych.

 Podmiot liryczny nie zamierza jednak rozpamiętywać dawnych krzywd i gloryfikować swoich przodków. Stwierdza, że czas
zerwać z ideą mesjanizmu i martyrologii. Historia jest ważna, ale mniej istotna, niż teraźniejszość i przyszłość. Utwór jest
kontrowersyjny, poeta odrzuca narodowe świętości. Nakłania swoich czytelników, aby burzyli zabytki, nie tylko materialne
(Łazienki Królewskie, zabudowania warszawskiego Starego Miasta), ale też duchowe (pamięć o Janie Kilińskim, pułkowniku
powstania kościuszkowskiego).

 Podmiot liryczny odcina się od ideałów epoki romantyzmu. Zarzuca swoim poprzednikom nacjonalizm i ksenofobię. Polacy nie
powinni żyć dawnym cierpieniem ani potęgą sprzed kilkuset lat. Osoba mówiąca chce wrócić do prostoty i naturalności. Tylko
one pozwolą cieszyć się codziennością w odrodzonej ojczyźnie i zapomnieć o wojennych traumach.

 Podmiot liryczny odwołuje się do antyku, epoki wyróżniającej się umiarem i harmonią. Tytułowy Herostrates to szewc,
mieszkający w IV w. P. N. E. W Efezie. Stał się symbolem człowieka, obsesyjnie pragnącego nieśmiertelnej sławy. Podpalił
świątynię Artemidy, jeden z siedmiu cudów świata, aby zostać zapamiętany. Osoba mówiąca przywołuje również Ceres, rzymską
boginię wegetacji i urodzajów. Ma ona zastąpić Marzannę, topioną na znak końca zimy.

 W utworze pojawiają się czytelne nawiązania do twórczości Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Podmiot liryczny każe
zabić Jana Kilińskiego i porzucić jego ciało na uboczu. Jest to kontrowersyjna wypowiedź, poeta bez szacunku odnosi się do
jednego z bohaterów powstania kościuszkowskiego. W rzeczywistości, podmiot liryczny nie ma na myśli dawno nieżyjącego
Kilińskiego, ale obsesyjne rozpamiętywanie minionych zrywów narodowo-wyzwoleńczych. Nawiązuje do utworu Słowackiego
„Uspokojenie”, w którym szyby są „zielone jak Kilińskiego oczy”.

 Poeta odnosi się również do wiersza Słowackiego „Grób Agamemnona”, w którym wieszcz nazwał Polskę „pawiem narodów i
papugą”. Podmiot liryczny dodaje, że Polska-papuga wciąż ma na głowie cierniową koronę. Jest zależna od obcych mocarstw,
nieustannie tkwi w przeszłości, przypisując sobie rolę męczennicy. Osoba mówiąca wypowiada się o swoich rodakach w
ironiczny sposób, ponieważ od setek lat ich mentalność nie uległa zmianie.

 Podmiot liryczny nawiązuje także do czwartej części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Przywołuje robaczka świętojańskiego, który
wysłuchał Księdza i nakazał mu opamiętanie w rozpaczy. W utworze Lechonia robaczek symbolizuje Polaków, którzy nie
odnajdują się w nowej rzeczywistości. Wciąż wspominają dawną potęgę swojej ojczyzny i tęsknią za czasami szlacheckich
biesiad. Podmiot liryczny stara się ich przebudzić i zmotywować do działania. Aby coś osiągnąć, należy ciężko pracować, a nie
pogrążać się w żalu i wspomnieniach. Osoba mówiąca uważa, że w XX-wiecznej Polsce nie ma miejsca dla ludzi, którzy wciąż
nazywają swoją ojczyznę Chrystusem narodów i gloryfikują męczeństwo.

 Podmiot liryczny chce czytać wiersze o wiośnie, porze roku symbolizującej młodość, początek, biologizm i narodziny. Nie
zamierza tworzyć poezji tyrtejskiej, w podniosły sposób nawołującej do walki za ojczyznę. W odrodzonej Polsce jest
niepotrzebna.

 Osoba mówiąca postrzega rolę poety w społeczeństwie inaczej, niż romantycy. Uważa, że Polska śpi za grubym murem dawnych
idei i przekonań. Zadaniem poety jest przebudzenie swoich rodaków. Podmiot liryczny jest gotowy podjąć się tej misji. Nie wie
jednak, czy wyłącznie zniszczy przebrzmiałe ideały, czy też uda mu się zbudować nowe narodowe świętości. Osoba mówiąca w
pewny sposób zwraca się do swoich rodaków, wydając kolejne polecenia. Rozpoczyna rewolucję, która zburzy stary porządek
rzeczy.

 Wypowiedź osoby mówiącej przypomina manifesty futurystów, traktujących z niechęcią europejski dorobek kulturowy. Podmiot
liryczny zwraca się nie tylko do zbiorowości, ale też do jednostek. W ten sposób chce silniej oddziaływać na czytelników i
motywować ich do działania. Nie dopuszcza do rozproszenia odpowiedzialności na wszystkich Polaków. Każda jednostka musi
zdawać sobie sprawę, że to właśnie ona ma tworzyć nową Polskę. Poezja epoki dwudziestolecia międzywojennego musi wyrażać
ducha swoich czasów.

You might also like