Professional Documents
Culture Documents
Programi i lnds Gjeografia e Republiks s Shqipris dhe trevave t tjera shqiptare synon q nxns/ija:
- t fitoj njohuri mbi diversitetin natyror dhe human t trevave shqiptare; veorit natyrore, socialekonomike, kulturore e mjedisore t rajoneve dhe ndrveprimin midis tyre;
- t zhvilloj aftsi pr t parashikuar perspektivn e zhvillimit t trevave shqiptare dhe t bashkpunimit
midis tyre, si dhe bashkpunimin e integrimin n nivel rajonal, evropian e global.
OBJEKTIVA T PRGJITHSHM
N prfundim t ktij programi, nxns/i, -ja do:
- t analizoj e vlersoj modelet dhe diversitetin e sistemeve natyrore dhe humane t trevave shqiptare;
faktort, kushtet, shkaqet q kan kushtzuar kto modele dhe diversitete;
- t vlersoj lidhjet dhe marrdhniet ekonomike, kulturore dhe mjedisore ndrmjet trevave shqiptare dhe
vendeve ku ato ndodhen, me Bashkimin Evropian dhe vende t tjera t bots;
- t shpjegoj ndikimin e zhvillimeve aktuale globale n botn shqiptare;
- t prcaktoj dallimet rajonale, duke prdorur konceptet rajon, nnrajon, zon, etj;
- t prdor metodat dhe mjetet e krkimit gjeografik pr mbledhjen, vlersimin, organizimin dhe
interpretimin e informacionit;
- t zhvilloj, prmes studimit t gjeografis kombtare, aftsit qytetare, t cilat kontribuojn n rritjen e
tyre personale si individ, n prgatitjen e tyre pr n jet, n pun dhe n shoqri.
PROGRAMI SINTETIK
34 jav x 2 or = 68 or
Njohuri t reja - 49 or
Pun praktike - 5 or
Prsritje - 4 or
Projekte kurrikulare - 7 or
Teste 3 or
Nr
Linja
1.
I.
Vendndod
hja
gjeografik
e
(4 or)
2.
3.
Objektiva t linjs
N prfundim t ksaj linje, nxnsi/ja do t
jet i/e aft:
Objektiva minimal:
- t prshkruaj objektin e studimit t
Gjeografis 12, vendin q ajo z n studimet
gjeografike dhe rndsin e studimit t saj; t diferencoj prbrjen e trevave shqiptare
(Republika e Shqipris, Kosova, trevat
shqiptare n Serbi, n Maqedoni, n Greqi
Blloku tematik
Nr
Tema
I.
Hapsira
gjeografike e
trevave
shqiptare
( 4 or)
1.
Njohuri t reja:
3 or
3.
Objekti i gjeografis s
trevave shqiptare dhe
rndsia e studimit t
saj
Pozita gjeografike dhe
prbrja e trevave
shqiptare
Harta politike e
trevave shqiptare
2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1
0.
II.
Sistemet
fizike
(14 or)
4.
Projekt- Tema:
Ndryshimet e harts
politike t trevave
shqiptare
1.
Projekt: 1 or
II. Diversiteti i
mjediseve dhe
peizazheve t
trevave
shqiptare
Njohuri t reja:
11 or
Prsritje: 1
or
2.
3.
4.
5.
Projekt: 1 or
Testim: 1 or
6.
1
1.
1
2.
1
3.
1
4.
1
5.
1
6.
1
7.
1
8.
1
9.
III.
Sistemet
humane
(7 or)
7.
8.
9.
1
0.
1
1.
1
2.
1
3.
1
4.
III.1.
Organizimi
administrativ i
trevave
1.
Hidrografia e trevave
shqiptare. Detet dhe
liqenet
Lumenjt e trevave
shqiptare
Ujrat nntoksor dhe
burimet
Llojet e tokave
Bota bimore dhe
shtazore e trevave
shqiptare
Projekt 2 - Tema:
Pasuria e madhe
natyrore e trevave
shqiptare
Prsritje 1 - Tema:
Hapsira gjeografike e
trevave shqiptare dhe
kushtet natyrore t
tyre
Testim 1- Tema:
Hapsira gjeografike e
trevave shqiptare dhe
kushtet natyrore t
tyre
Organizimi
administrativ i trevave
shqiptare
2
0.
2
1.
2
2.
2
3.
2
4.
2
5.
shqiptare
Njohuri t
reja:1 or
III.2 Popullsia
dhe
vendbanimet
Njohuri t
reja:3 or
1.
Historiku i popullimit
dhe ndryshimet
demografike t trevave
shqiptare
2.
Migrimet e popullsis.
Shkaqet dhe pasojat e
tyre n trevat
shqiptare
Struktura e
vendbanimeve n
trevat shqiptare
Kushtet e zhvillimit
ekonomik t trevave
shqiptare
Ekonomia e trevave
shqiptare
Projekt 3 - Tema:
Zhvillimi ekonomik,
problematikat e
zhvillimit dhe
perspektiva e trevave
shqiptare drejt
integrimit evropian
3.
III.3 Ekonomia
e trevave
shqiptare
Njohuri t
reja:2 or
Projekt: 1 or
1.
2.
3.
2
6.
2
7.
2
8.
2
9.
3
0.
3
1.
3
2.
IV.
Ndrvepri
mi
njeri/mjedi
s
(7 or)
Objektiva minimal:
- t identifikoj vlerat natyrore dhe historikokulturore t trevave shqiptare; - t veoj
disa nga sitet e trashgimis natyrore dhe
kulturore kombtare (prfshir ato q jan
pjes e trashgimis botrore) t trevave
shqiptare;
- t identifikoj potencialet turistike dhe
zonat m t rndsishme turistike;
Objektiva mesatar:
- t evidentoj vlerat natyrore dhe historikokulturore t trevave shqiptare, n varsi me
veorit e specifikat e tyre; -t evidentoj
gjendjen aktuale dhe mundsit pr
zhvillimin e ardhshm t turizmit si dhe
gjendjen e mjedisit n trevat shqiptare; - t
evidentoj disa site t trashgimis natyrore
e kulturore shqiptare;
Objektiva maksimal:
- t analizoj vlerat natyrore dhe historikokulturore t trevave shqiptare, n varsi me
veorit e specifikat e tyre; - t veoj disa
nga sitet e trashgimis natyrore dhe
kulturore kombtare (prfshir ato q jan
pjes e trashgimis botrore) t trevave
Trashgimia natyrore e
trevave shqiptare
Trashgimia kulturore
e trevave shqiptare
Projekt 4 - Tema:
Trashgimia natyrore
dhe kulturore e
trevave shqiptare n
favor t zhvillimit t
tyre
Mjedisi i trevave
shqiptare dhe
problemet e tij
mjedisore
Projekt 5 - Tema:
Problemet mjedisore
n hapsirn e banimit
dhe rrugt e zgjidhjes
s tyre
Prsritje 2 - Tema:
Sistemet humane dhe
ndrveprimi shoqrimjedis
Testim 2 - Tema:
Sistemet humane dhe
3
3.
3
4.
3
5.
3
6.
3
7.
3
8.
V.
Rajonet
gjeografik
e
(36 or)
ndrveprimi shoqrimjedis
V.1 Republika e
Shqipris
(24 or)
Njohuri t reja:
17 or
Pun praktike:
4 or
Projekt: 1 or
Prsritje: 1
or
Testim: 1 or
Veorit fizikogjeografike t
Republiks s
Shqipris
Popullsia n
Republikn e
Shqipris
Ekonomia e Republiks
s Shqipris
Rajoni verior dhe
verilindor i Republiks
s Shqipris
Popullimi dhe
ekonomia n Alpet
Shqiptare
Nnrajoni verilindor
3
9.
4
0.
4
1.
4
2.
4
3.
4
4.
4
5.
4
6.
4
7.
4
8.
4
Objektiva mesatar:
- t evidentoj tiparet specifike t Republiks
s Shqipris dhe rajonet gjeografik t saj;
- t evidentoj karakteristikat kryesore t
kushteve natyrore, t popullimit dhe t
zhvillimit ekonomik t katr rajoneve t
Republiks s Shqipris;
- t evidentoj akset dhe drejtimet e
zhvillimit t ardhshm t Republiks s
Shqipris me shanset dhe mundsit q
ofron ajo pr integrim rajonal dhe evropian.
- t prcaktoj tiparet e trashgimis
natyrore dhe kulturore t rajonit pr qllime
turistike, etj;
- t analizoj tendencn e ndryshimeve
demografike t Rajonit Verior/Verilindor, me
problematikat q e shoqrojn;
- t evidentoj proesin e urbanizimit n RSH
(pr t gjitha rajonet), sidomos urbanizimin e
shpejt t Rajonit Perndimor dhe rrjedhojat
e tij;
Objektiva maksimal:
- t analizoj tiparet specifike natyrore,
demografike dhe ekonomike q dallojn
Republikn e Shqipris nga trevat e tjera
shqiptare, faktort e diferencimit t saj
rajonal dhe rajonet gjeografik; - t vlersoj
akset dhe drejtimet e zhvillimit t ardhshm
t Republiks s Shqipris me shanset dhe
mundsit q ofron ajo pr integrim rajonal
9.
5
0.
5
1.
5
2.
5
3.
5
4.
5
5.
5
6.
5
7.
dhe evropian.
- t analizoj tendencn e ndryshimeve
demografike t rajoneve, me problematikat
q e shoqrojn;
- t analizoj urbanizimin e shpejt t Rajonit
Perndimor dhe rrjedhojat e tij; - t vlersoj
diversitetin e hapsirave t prodhimit
bujqsor e industrial, sektorit terciar, rrjetin e
transportit dhe rolin e tij n prirjen e
organizmit t ri hapsinor t rajoneve; - t
vlersoj trashgimin natyrore dhe kulturore
t rajoneve pr qllime turistike, etj; - t
parashikoj mundsit e perspektivs s
zhvillimit t rajoneve; - t realizoj n grup
nj detyr tematike mbi mundsit e
zhvillimit ekonomik t RSH dhe t rrugve
npr t cilat ajo duhet t ndjek pr tu
integruar n Evrop.
Objektiva minimal:
- t prshkruaj Republikn e Kosovs si nj
rajon gjeografik me kufi t qart natyror dhe
politik, veorit specifike fiziko-gjeografike,
demografike dhe ekonomike t saj;
Objektiva mesatar:
- t evidentoj veorit fiziko-gjeografike t
Republiks s Kosovs dhe tiparet
demografike dhe ekonomike t saj;
- t evidentoj diferencimin rajonal dhe
tiparet gjeografike natyrore, demografike dhe
ekonomike t Rajonit Perndimor dhe Lindor
V.2 Republika
e Kosovs
(5 or)
5
8.
5
9.
6
0.
6
1.
6
2.
6
3.
6
4.
6
5.
6
6.
6
7.
6
8.
t Kosovs;
Objektiva maksimal:
- t analizoj veorit specifike fizikogjeografike, demografike dhe ekonomike t
Republiks s Kosovs; - t analizoj tiparet
gjeografike natyrore, demografike dhe
ekonomike t Rajonit Perndimor dhe Lindor
t Kosovs; - t vlersoj akset dhe drejtimet
e zhvillimit t ardhshm t Republiks s
Kosovs me shanset dhe mundsit q ofron
ajo pr integrim rajonal dhe evropian;
Objektiva minimal:
- t prcaktoj pozitn gjeografike t trevave
shqiptare n Serbi, n Maqedonin
Perndimore, n Mal t Zi dhe n Greqi,
statusin e tyre politik, veorit e tyre
specifike natyrore, demografike dhe
ekonomike.
Objektiva mesatar:
- t evidentoj veorit fiziko-gjeografike,
natyrn e kushtet e popullimit dhe t
zhvillimit ekonomik t trevave shqiptare n
Serbi, n Maqedonin Perndimore, n Mal t
Zi dhe n Greqi.
Objektiva mesatar:
- t analizoj veorit fiziko-gjeografike,
natyrn e kushtet e popullimit dhe t
zhvillimit ekonomik t trevave shqiptare n
Serbi, n Maqedonin Perndimore, n Mal t
Njohuri t
reja:5 or
Popullsia e Republiks
s Kosovs
Ekonomia e Republiks
s Kosovs
Rajonizimi i Republiks
s Kosovs. Rajoni
Perndimor
Rajoni lindor
V.3 Trevat e
tjera shqiptare
jasht kufirit
(7 or)
Trevat shqiptare n
Serbi
Trevat shqiptare n
pjesn perndimore t
Republiks s
Maqedonis
Trevat shqiptare n
Mal t Zi
Trevat shqiptare n
Greqi
Prsritje 4 - Tema:
Republika e Kosovs
Pun Praktike Nr 5 Tema: Republika e
Kosovs dhe trevat e
tjera jasht kufirit t
Republiks s
Shqipris
Projekt 7 - Tema:
Zhvillimi ekonomik i
Republiks s Kosovs
Njohuri t
reja:4 or
Prsritje: 1
or
Pun praktike:
1 or
Projekt: 1 or
Zi dhe n Greqi.
- t zhvilloj nj projekt mbi zhvillimin
ekonomik t Republiks s Kosovs e t
trevave t tjera shqiptare jasht kufirit t
Republiks s Shqipris dhe perspektivs
s tyre drejt integrimit evropian
PRSRITJE
Prsritje Nr 1
Metoda:
shtjet rreth t cilave do t zhvillohet prsritja:
1. Analizo pozitn gjeografike t trevave shqiptare dhe vlersoni rndsin e saj.
2. Cila sht prbrja territoriale e trevave shqiptare?
27.
Analizo veorit dalluese t liqeneve t trevave shqiptare.
28.
Listo disa veori t prgjithshme t lumenjve q prshkojn trevat shqiptare.
29.
Analizo veorit dalluese t lumenjve q derdhen n: Detin Adriatik; Detin Jon; Detin Egje;
Detin e Zi.
30.
Cilt jan faktort q ndikojn n pasurit e mdha nntoksore e burimet n trevat shqiptare?
31.
Si ndahen ujrat nntoksor t trevave shqiptare?
32.
Krahaso midis tyre, ujrat nntoksor t trevave shqiptare dhe prcakto t prbashktat dhe
dallimet midis tyre.
33.
Analizo faktort q ndikojn mbi larmin e tokave n truallin e trevave shqiptare.
34.
Evidento veorit e tokave zonale q formohen n truallin e trevave shqiptare.
35.
Evidento veorit e tokave jozonale q formohen n truallin e trevave shqiptare.
36.
Analizo se si ndikojn faktort natyror dhe human n shkalln e lart t degradimit e t
shkretirizimit t tokave n trevat shqiptare.
37.
Cilt jan faktort q ndikojn mbi larmin e bots s gjall n hapsirn e trevave shqiptare?
38.
Analizo veorit dalluese t brezave t bimsis n trevat shqiptare.
39.
Analizo larmin e bots shtazore n mjedise t ndryshme t trevave shqiptare
Hart konceptesh
Prsritje 2
Tema: Sistemet humane dhe ndrveprimi shoqri-mjedis
shtjet rreth t cilave do t zhvillohet prsritja:
1. Analizo mnyrn e organizimit administrativ t trevave shqiptare duke evidentuar ndryshimet q vihen re, n periudha t
ndryshme historike t tyre.
2. Cili ka qn roli i faktorve t ndryshm q kan ndikuar n organizimin administrativ t trevave shqiptare gjat
periudhave t ndryshme historike?
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Prsritje 3
Tema: Republika e Shqipris
shtjet rreth t cilave do t zhvillohet prsritja:
1. Analizo rndsin e pozits gjeografike t Republiks s Shqipris.
2. Evidento kushtet natyrore t Republiks s Shqipris.
3. Listo rajonet gjeografike t Republiks s Shqipris.
4. Cila sht origjina e popullsis s Republiks s Shqipris?
5. Evidento numrin e popullsis n Republikn e Shqipris.
6. Analizo shprndarjen gjeografike t popullsis s Republiks s Shqipris.
7. Analizo strukturn e popullsis s Republiks s Shqipris.
8. Cilat jan veorit kryesore t ekonomis s Shqipris: a.deri n Prfundim t Lufts s Dyt Botrore; b.gjat
periudhs 1945-1990; c.gjat periudhs post-komuniste.
9. Analizo zhvillimin aktual t ekonomis s Republiks s Shqipris, duke evidentuar peshn q z secila prej degve t
saj.
10.
Cila sht pozita gjeografike e Alpeve Shqiptare?
11.
Analizo kushtet natyrore t Alpeve Shqiptare.
12.
Prcakto njsit kryesore prbrse t Alpeve dhe evidento t prbashktat dhe ndryshimet
midis tyre.
13.
Cilat jan veorit e popullimit e t vendbanimeve n Alpet Shqiptare?
14.
Cila sht natyra e zhvillimit ekonomik t ktij nnrajoni?
15.
Evidento veantin e trashgimis natyrore dhe kulturore t Alpeve Shqiptare dhe vlerso
resurset q ofrojn kto treva pr zhvillimin ekonomik t tyre.
16.
Cila sht pozita gjeografike e rajonit verilindor dhe ku qndron rndsia e saj?
17.
Evidento mozaikun natyror t Rajonit Verilindor dhe vlerso ofertat potenciale natyrore q
ofron pr zhvillim.
18.
Si paraqitet dinamika e popullimit t Rajonit Verilindor?
19.
Analizo veorit natyrore dhe kushtet e popullimit t: Malsis s Gjakovs dhe t Hasit; Vargut t Korabit;
Lugins s Drinit t Zi; Vargjeve t Lurs; Malsis Puk-Mirdit; Pellgut Klos-Kaliva, Vargjeve t
Sknderbeut dhe Malsive Martanesh, ermenik, Gollobord.
20.
Krahaso midis tyre tri malsit: Martanesh, ermenik e Gollobord dhe prcakto t prbashktat e dallimet midis
tyre.
21.
N far raporti qndrojn midis tyre kushtet natyrore dhe zhvillimi ekonomik i rajonit verilindor?
22.
Cila sht pozita gjeografike e Rajonit Juglindor dhe ku qndron rndsia e saj?
23.
Evidento kushtet natyrore t rajonit Juglindor.
24.
Analizo veorit e secils nnnjsi prbrse t Rajonit Juglindor.
25.
Cili sht historiku i popullimit t Rajonit Juglindor dhe si paraqitet shprndarja gjeografike e popullsis n t?
26.
Analizo dinamikn e popullsis s Rajonit Juglindor, duke u mbshtetur n faktort q kan ndikuar n t.
27.
Analizo strukturn e popullsis n Rajonin Juglindor.
28.
far natyre kan vendbanimet e ktij rajoni?
29.
Analizo mundsit q i ofrohen zhvillimit ekonomik t Rajonit Juglindor dhe natyrn e zhvillimit
ekonomik t tij.
30.
Cila sht pozita gjeografike e Rajonit Jugor dhe ku qndron rndsia e pozits gjeografike t rajonit jugor?
31.
Analizo kushtet natyrore t Rajonit Jugor.
32.
Evidento njsit prbrse t Rajonit Jugor dhe prcakto t veantat pr secilin prej tyre.
33.
Cilat jan veorit e popullimit t Rajonit Jugor dhe si paraqitet shprndarja gjeografike e popullsis n t?
34.
35.
36.
37.
Prsritje 4
Tema: Republika e Kosovs dhe trevat e tjera jasht kufirit t Republiks s Shqipris
shtjet rreth t cilave do t zhvillohet prsritja:
1. Pse pozita gjeografike e Republiks s Kosovs sht e favorshme?
2. far veori fiziko-gjeografike ka Republika e Kosovs?
3. Analizo veorit e popullimit n Republikn e Kosovs, gjat periudhave t ndryshme historike.
4. Cila sht dinamika e popullsis n Republikn e Kosovs?
5. Si sht shprndar popullsia n Republikn e Kosovs?
6. Analizo strukturn e popullsis sipas: prbrjes etnike, moshore, gjinore dhe sipas vendbanimeve .
7. Evidento veorit e zhvillimit t ekonomis s Republiks s Kosovs.
8. far zhvillimi ka ekonomia bujqsore n Republikn e Kosovs?
9. Analizo nivelin e zhvillimit t sektorit industrial, sipas nndegve t tij.
10.
Evidento peshn q z turizmi, tregtia dhe transporti n Republikn e Kosovs.
11.
Diferenco nga pikpamja rajonale Republikn e Kosovs dhe prcakto se nga far elementsh
dallojn dy rajonet e saj.
12.
Analizo tiparet fiziko gjeografike, natyrn e popullimit dhe t ekonomis s rajonit Perndimor t Kosovs.
13.
Analizo veorit fiziko-gjeografike, natyrn e popullimit dhe t ekonomis s Rajonit Lindor t
Kosovs.
14.
Prcakto pozitn gjeografike dhe statusin politik t trevave shqiptare n Serbi.
15.
Analizo veorit natyrore t trevave shqiptare n Serbi, t popullimit dhe t ekonomis s tyre.
16.
Prcakto pozitn gjeografike dhe prbrjen e trevave shqiptare n perndim t Republiks s Maqedonis.
17.
Pr far kushte natyrore dallohen trevat shqiptare n perndim t Republiks s Maqedonis?
18.
Si paraqitet popullimi dhe ekonomia n trevat shqiptare n perndim t Republiks s Maqedonis?
19.
far pozicioni gjeografik dhe prbrje territoriale, kan trevat shqiptare n Mal t Zi?
20.
Pr far kushte natyrore dhe popullimi dallohen trevat shqiptare n Mal t Zi?
21.
far pozicioni gjeografik kan trevat shqiptare n Greqi?
22.
Analizo veorit fiziko-gjeografike, kushtet natyrore dhe natyrn e popullimit t trevave
shqiptare n Greqi.