MODUL

UNIVERZITET U SARAJEVU
ARHITEKTONSKI FAKULTET
PROF. MR. SABRIJA BILALI dipl.ing.arh
K.GOD 2015/2016.

STUDENT: HAMZI AVDIJA

APSTRAKT

GRADSKA TRNICA_GRAANICA

MODUL
2
Najavljena izmjena izgleda gradske pijace nova je informacija o izgradnji i renoviranju
objekata u samom centru grada. Izgradnja nove zgrade robne kue, kao i izgradnja i
renoviranje nekoliko drugih zgrada, postavljanje ANEA parka za djecu, kao i najavljena
promjena rasvjetnih ureaja u ariji, potencijal su za razvoj novih sadraja koji se mogu
ponuditi graanima u centru, a koji e vratiti graane na mjesto koje, posljednjih godina,
gubi na komercijalnom i drutvenom interesu.

Inae, prema navodu javnog konkursa za izradu rjeenja pijace, prostor pijace vlasti su
nastojale urediti ve od 1984. godine kroz plansku dokumentaciju, no sva rjeenja koja
su bila data, podrazumijevala su graevinske zahvate i materijalna ulaganja koja Opina
Graanica, kao i JP Komus doo (firma koja upravlja prostorom pijace), nisu
mogli obezbjediti. Donoenjem regulacionog plana Centar 2013. godine, prostor na
kome se nalazi pijaca je dugorono definisan i dao je rjeenje prema kojem se pijaca
moe regulisati za rad na malo.

JP Komus doo Graanica je, u saradnji sa Opinom Graanica, raspisao javni konkurs
krajem juna ove godine, u cilju kvalitetnog urbanistiko-arhitektonskog rjeenja kojim e
biti zadovoljeni funkcionalni, tehniki i zakonski uslovi. Prema konkursu, rjeenje je
trebalo da rijei sve komponente pijanog prostora, kako bi prostor zadovoljio svoju
osnovnu funkciju, ali da zadri i ostale elemente kojima se prostor uokviruje i poboljava.
Od rjeenja se takoer trailo da planira i locira objekte, rijei komunikaciju unutar datog
prostora, te da ponudi rjeenje zatite od poara, kao i da prostor upotpuni i urbanim
mobilijarom.

HISTORIJAT PIJACE

GRADSKA TRNICA_GRAANICA

MODUL
Prilog prof. Edin akovi
3
Pijaca u Graanici, kao javna trnica i mjesto na kome se redovno, obino jednom
sedmino vri trgovina i trgovaka razmjena, stara je koliko i sam grad Graanica.
Doslovno tako, jer jedan od uvjeta da bi neko naselje u ranom osmanskom dobu moglo
stei status grada (kasabe), sa svim povlasticama i privilegijama koje je uivalo gradsko
stanovnitvo, bilo je i postojanje trga sa redovnim sedminim pazarom. Graanica je
slubeno proglaena kasabom neto prije 1548. godine, ali se moe pretpostaviti da je
neka vrsta trga u njoj postojala jo u srednjem vijeku, u vrijeme kada je ovo naselje bilo
selo sa rudnikom eljeza, u kome su svakako postojali i pojedini vidovi neagrarne
privrede.
Gdje se prvobitno nalazila pijaca u Graanici, nije pouzdano utvreno. Usmena narodna predaja
veli da je jedna zaravan u mahali Drafnii nekada bila pijaca, a ova mahala, se smatra i
najstarijom u gradu, ali to je ipak samo pria. U kasnijem osmanskom periodu u samoj su ariji
postojala dva prostrana, otvorena prostora: Mejdan oko dananjeg Skvera, te Mejdani iznad
same arije, a rije mejdan je oznaavala povelik slobodan prostor unutar naselja, koji se
koristio kao trnica, vaarite i zborite. Jedan od spomenutih je vjerovatno bio i mjesto redovne
sedmine pijace, koja se u Graanici tradicionalno odrava petkom.

Koncem osmanske i poetkom austrougarske uprave pijaca se, prema nekim izvorima, odravala
na prostranoj meraji uz desnu obalu Sokolue, podno mahale iri i nasuprot arije, na mjestu
gdje 1897. sagraena eljeznika stanica i niz drugih objekata. Pijaca je u meuvremenu
preseljena na novu lokaciju. Naime, nakon to je stara graanika arija izgorjela u
katastrofalnom poaru 1896. godine (za Aliun, 2. augusta), u njenom je sreditu ureen
prostrani gradski trg na mjestu dananjeg parka u centru grada. Trg je od tada sluio kao
glavna gradska trnica; drvoredom lipa je bio odvojen od glavne gradske ulice, a na njemu se
nalazio i stari bunar, te javna gradska vaga. Uz ovu trnicu, na dananjem Skveru se nalazila
GRADSKA TRNICA_GRAANICA

MODUL
drvarna pijaca, dok je prostor parka ispred zgrade Srednjokolskog centra sluilo kao stono
4 tu se nalazio i gradski tor.
sajmite;

Poslije Drugog svjetskog rata, glavni gradski trg je pretvoren u park (1951.), dok je pijaca
premjetena na plato uz ulicu Kej, iza zgrade poznate kao Hadikadijina bina (na mjestu kasnije
robne kue Graanka); ona je u narodu ostala upamena kao Mala pijaca. Negdje oko 1970.
godine ureuje se i gradi nova gradska pijaca, prostranoj zaravni podno mahale Stubo, dok se
prostor Male pijace koristi kao parking, sve do izgradnje robne kue. Gradska pijaca se od tada
pa sve do danas odrava na spomenutoj lokaciji.

GRADSKA TRNICA_GRAANICA

MODUL
5

IZVOR
WEB stranice
http://www.gracanicadanas.info/novi-izgled-pijaca-gracanica

GRADSKA TRNICA_GRAANICA