Professional Documents
Culture Documents
( )
, 1994.
......................................................................................................................... i
............................................................................................................................ i
1. ................................................................................... i
2. .............................................................................................. ii
2.1. .
(SI ) ................................................................................................................iii
2.2. ............................................... iv
2.3. .................................................. v
I .......................................................................................................... 1
1. ......................................................................... 2
1.1. ......................................................................................... 2
1.2. ........................................................................... 2
1.3. ........................................................................ 4
1.4. ..................................................................... 5
1.5. ................................................... 6
1.6. .......... 6
1.7. .......................................................... 8
2. .................................................................................. 11
2.1. ............................................................................................ 12
2.2. ......................................................................................... 13
2.3. ..................................... 14
3. ........................................................................... 15
3.1. ....................................................................................... 15
3.2. ........................................................................ 17
3.3. ............................................... 20
3.4. ................................................................................................. 23
3.5. ................................................................. 25
3.6. ........................................................................... 26
3.7 ....................................................................................................... 29
3.8. ........................................................................................................... 30
3.9. . ......... 30
3.10. ................................................................ 32
3.11. ...................................................................................................... 36
3.12. .............................................. 39
3.13. .............................. 40
4. ...................................................................................... 46
4.1. ................................................................................................ 46
4.2. ......... 48
5. .............................................................................................................. 57
5.1. ............................................. 57
3.2. ........................................................................................................ 57
6. ............................................................ 59
6.1. ()......................................... 60
6.2. ............................................................ 61
7. ............................................................................................. 63
7.1. .................................................................................................... 64
7.2. . ............................ 64
7.3. .................... 66
7.4. ................................................................................. 68
7.5. ....................................................... 69
ii
7.6. .............................................................................................. 71
7.7. .................................................................................... 73
7.8. ............................................ 75
7.9. ............................................................................................... 76
7.10. ................................................................... 78
7.11. .................................................................. 86
8. ...................................................................................... 89
8.1. ........................................................ 91
8.2. ...................................... 92
8.3. ..................................................... 94
8.4. .............................................................. 96
9. ............................................................................................... 98
9.1. ..................................................................................... 98
9.2. ............................................................. 103
9.3. ........................................................................... 105
9.4. () () .................. 107
9.5. () ................................................................ 111
9.6. ........................................................................................................... 112
II ............................................................................ 117
10. ................................................................................ 117
10.1. ........................................................................................... 117
10.2. .................................. 119
10.3. ................................................................................. 121
10.4. .................................................................. 123
10.5. ............................................ 125
11. .............................................................................. 127
iv
1.
, .
, ,
. ,
, ,
. ,
(, , , , .), , . , ,
.
,
. ,
.
. , .
, .
: .
, , , . .
, , , , , .
, , , ,
, , .
2.
,
, .
: , , , , , , , , , .
() , .
,
( ). ,
. :
( ) .
, ().
()
.
()
(). ,
. . ,
s t ,
v=
v .
ii
s
t
(i)
, .
- ( ).
2.1. .
(SI )
, , . , ,
.
,
. l , m t . , , : ,
, ,
I.
, , .
( ) , (SI) .
I
m
kg
s
K
A
cd
mol
iii
,
. II .
1998. , SI .
2.2.
. ,
, A ,
L , M T l , m t
[ A ] = Lp M q T r ,
(ii)
p , q r .
(ii) A .
II
E
P
T
G
M
k
h
c
m
1018
1015
1012
109
106
103
10 2
102
103
106
109
10 12
10 15
10 18
n
p
f
a
iv
. ,
(ii),
1
s [s] L
[v ] = =
= 1 = L T 1 .
t [t ] T
(iii)
,
. .
s r , = s r ,
1
s [ s] L
[ ] = =
= 1 = L0 .
r [r ] L
(iv)
,
. .
(iii), SI m s 1 (
m s ).
,
.
2.3.
() , , .
m , t , A , E , T , .
() , . . v , a , F , .
,
( ) ,
i
v
, .
, a ( i),
| a | , , a .
, ( )
. , ii a , b c , ( a = b = c ), : a = b = c .
-
ii
, (
), .
iii
, iii d e , d = e , d = e .
( ).
,
.
. , f g h ,
,
( iv).
iv
, f g h
f g
, h ( ivb).
,
vi
h = f +g;
(v)
, h
h 2 = f 2 + g 2 + 2 f g cos ,
(vi)
f g .
(. i , j , k , l m ,
v) ( , ). , j
i ; k
j , .
,
i ,
v
m . R ,
R = i + j +k +l +m .
(vii)
, n , , o
p = n o = n + ( o ) .
vi (viii)
vi.
, .
vii
vii
.
,
. ,
, s vii s1 s2 e1 e2 .
s = s1 + s2 .
(ix)
s x y
, , viii
s = sx + s y ,
(x)
s 2 = sx2 + s y2 .
viii
(xi)
s n ( ix)
sn ,
sn = s cos ,
(xii)
n s .
A ( x) r
ix
x, y, z ,
(xiii)
A ,
r 2 = x2 + y 2 + z 2 .
viii
(xiv)
x
r x e x , y e y , z e z
,
r = x ex + y e y + z ez .
(xv)
t k ,
u =kt ,
(xvi)
u = | k |t .
(xvii)
t u k > 0 , k < 0 .
(xvi) (xvii) ,
w ( xi) xi
w () ew
w ,
w = w ew , | ew | = 1 .
(xviii)
a e ( xii),
a e ,
ix
xii
c = a e cos ,
(xix)
a e .
(xix) ,
a e = e a ,
(xx)
.
a e1 + e2 + ,
a (e1 + e2 + ) = a e1 + a e2 + ,
(xxi)
.
a b
( xiii)
c = a b ,
(xxii)
a
e
xiii
| a b | = c = a b sin .
(xxiii)
c a b ,
( a
b ,
c ). , (xxiii)
a b = b a .
(xxiv)
a e1 + e2 + ,
a (e1 + e2 + ) = a e1 + a e2 +
(xxv)
I
.
. (
) .
, , , .
. , . ,
.
, , .
, ,
. ,
.
.
. .
.
1.
1.1.
, ,
l t .
.
, :
1. ( ).
;
2. .
, , j, .
()
(
1.1). ,
, j -
1.1
.
( ), s ( 1.1).
1.2.
1.2.
, A r ,
r = r (t ) .
(1.1)
t s ,
A' , r + r .
r t ,
. r t .
r t
vsr =
r
,
t
(1.2)
r , .
t A'
A ,
s r ,
vsr
.
1.2
r t t 0
( t )
r dr
=
=r .
t 0 t
dt
v = lim
(1.3)
(1.3)
, , . , (1.3),
| r |
s ds
= lim
=
= s ,
t 0 t
t 0 t
dt
v = | v | = lim
(1.4)
v t , s
t1 t2 ,
(1.4)
ds
v(t ) =
dt
ds = v(t ) dt
t2
t2
ds = v(t ) dt
s = v(t ) dt .
t1
t1
(1.5)
(iii),
[v ] =
[ s]
= L T 1 ,
[t ]
(1.6)
SI , , m s .
1.3.
. v t A , v + v
t + t A' , 1.3. v
t .
v -
1.3
t ,
asr =
v
t
(1.7)
v ,
. v t t 0
( t )
v dv
=
=v,
t 0 t
dt
a = lim
(1.8)
, (1.3),
dv d dr d 2 r
a=
= =
=r ,
dt dt dt dt 2
(1.9)
.
, (1.8),
v [v ]
[a] = =
= L T 2 ,
t [t ]
(1.10)
, SI , , m s 2 .
1.4.
1.2.,
(1.1), -
x = x(t ) , y = y (t ) , z = z (t ) .
(1.11)
(1.1) (1.11) .
s = s (t ) ,
(1.12)
. (1.12)
.
r = r (t ) , v = v (t ) , a = a (t ) ,
(1.13)
( v = dr dt , a = dv dt ).
, :
5
, : / /.
,
. ,
.
1.5.
,
v = const.
(1.14)
(1.5), v = const. , t1 = 0 t2 = t
t
s = v dt = v dt = v t 0 = v t .
t
(1.15)
s
v= .
t
(1.16)
1.4
1.4
1.6.
a = const.
(1.17)
(1.8)
dv = a dt .
(1.18)
( t = 0 ) v0 ( ),
t v , (1.18)
6
v0
dv = a dt .
(1.19)
(1.17), ,
v v0 = a t ,
(1.20)
,
v = v0 + a t .
(1.21)
, , (1.21) , (1.21)
v = v0 a t ,
(1.22)
+ ( v a ),
( v a ).
v0 ,
v = at ,
(1.23)
.
,
(1.22) (1.23) 1.5.
-
1.5
, (1.4) (1.22),
ds
= v0 a t
dt
ds = v0 dt a t dt ,
(1.24)
ds = v dt a t dt ,
0
s0
(1.25)
s0 t = 0 , s t .
v0 a , ,
s = s0 + v0 t
a t2
.
2
(1.26)
s0 = 0 ,
a t2
s = v0 t
,
2
(1.27)
v0 = 0 ,
s=
a t2
,
2
(1.28)
1.6.
.
(1.23) (1.28)
1.6
v = 2a s .
(1.29)
1.7.
r ( 1.7),
v A t , v
A t + t . A A
s , r , . -
v v ,
A A .
v A A ,
,
v = v + v ,
(1.30)
v ,
v v
r r A A (
).
v
1.7
: v , -
v , vn , v .
v = v v .
(1.31)
v
(a )sr =
v
,
t
(1.32)
vn
(an )sr =
vn
.
t
(1.33)
( t 0 ), (1.32) (1.33)
a an a . A A ( s 0 ), ( 0 ). a
A v , .
9
. v v v v ,
a = lim
t 0
v
v dv
= lim
=
.
0
t
t dt
(1.34)
, t 0 , ABC 0 ,
2 , an ,
vn , v ,
A , . ABC OAA
vn | r |
=
,
v
r
(1.35)
an
vn
v | r | v
| r | v
s v
v2
= lim
= lim
= lim
= v= .
t 0 t
t 0 r t
r t 0 t
r t 0 t r
r
an = lim
(1.36)
a
a an ( 1.8)
a = a + an ,
(1.37)
, (1.34)
(1.36),
1.8
2
2
dv v
a = a + a = + . (1.38)
dt r
2
10
2
n
(1.34) a . ( v = const. dv dt 0 ), a = 0 .
an ,
( v = const. ),
(1.36).
(1.38), r an 0 ,
. a , (1.34).
2.
() ,
.
: .
( 2.1).
2.1
.
,
.
11
' ( 2.2).
,
, , ,
. ,
(
)
.
2.2
.
SI ,
rad.
( 2.3).
2.3
2.1.
t
sr =
.
t
(2.1)
, t 0 ,
12
= lim
t 0
d
=
= .
t
dt
(2.2)
, ,
,
(2.2). ,
.
SI , (2.1-2) rad s .
= const. ,
T ,
. , (2.1),
2
.
T
(2.3)
T (),
1
=
.
T 2
(2.4)
SI s 1 , . ( Hz ).
2.2.
, .
t
sr =
.
t
(2.6)
, t 0 ,
13
= lim
t 0
d
=
.
dt
t
(2.7)
(2.2)
d 2
=
dt 2
(2.8)
, ,
.
SI , (2.6-7) rad s 2 .
2.3.
( 2.4). ,
.
i
ri , si
t .
2.4
,
si = ri ,
(2.9)
. (2.9) t ,
, t 0 ,
si
= lim ri
.
t 0 t
t 0
t
lim
(2.10)
ri i (
t ), .
14
si
= ri lim
.
t 0 t
t 0 t
lim
(2.11)
, (1.4),
vi i ,
vi = ri .
(2.12)
dvi d (ri )
d
=
= ri
= ri ,
dt
dt
dt
(2.13)
( ri , i -
), i
a ni =
vi2 vi2
= 2 ri = 2 ri = ( ri ) = vi .
ri ri
(2.14)
(2.12-14)
vi = ri ,
(2.15)
ai = ri ,
(2.16)
ani = vi ,
(2.17)
ri i ( ).
3.
3.1.
,
, .
15
(),
( ). (), .
, (),
, . .
.
, :
1. ,
;
2. , , .
,
,
( 3.1).
x .
.
, , , .
3.1
() : . ,
: ,
1fm = 1015 m .
. ,
16
,
. /,
.
, m .
m v ( )
p = mv .
(3.1)
SI , kg m s .
3.2.
1687.
. ,
() .
.
3.2.1. ( )
:
. , ( )
,
.
v = const.
(3.2)
, .
( ),
.
. , , , . , ,
. ,
17
.
,
.
,
.
. .
.
. ,
, .
,
.
. , ,
, ,
, .
3.2.2.
, :
p , t , t 0 ,
.
p dp
=
=F.
t 0 t
dt
lim
(3.3)
,
dp d (m v )
dv
=
=m
= ma = F .
dt
dt
dt
18
(3.4)
m
, ,
, .
F1 , F2 , ..., Fn ,
m a = F1 + F2 + + Fn
n
dv
= Fi
dt i =1
dv
=F,
dt
(3.5)
F , a
. (3.5) .
, .
F = 0 , (3.5) a = 0 , . v = const. ,
.
(3.4) SI , N = kg m s 2 .
3.2.3. ( )
:
F12 , F21 , , .
F12 = F21 .
(3.6)
( 3.2) (. 3.2b).
3.2
19
, , . :
,
.
, ( mZ ) ( m )
Fg ,
3.3
Fg ( 3.3).
3.3.
.
. (
) :
Fg m1 m2 , r 2 .
Fg =
m1m2
,
r2
(3.7)
: = 6, 67 1011 Nm 2 kg 2 ,
6, 67 1011 Nm 2 kg 2 .
(3.7)
Fg =
m1 m2
er ,
r2
(3.8)
Fg
er ( 3.4).
20
3.4
.
G=
d
Fg
mp
(3.9)
Fg m mp
( m mp ).
.
(3.8) (3.9)
G=
m mp
1
1
m
Fg =
2 er = 2 er .
mp
mp
r
r
(3.10)
G Fg ,
.
(3.9), , SI , m s 2 .
.
,
G , , .
3.5
(.
),
( 3.5),
G Fg .
21
(3.8), ( mZ ) (
mp )
Fg =
mZ mp
r2
er ,
(3.11)
, (3.10)
G=
1
m
Fg = 2Z er .
mp
r
(3.12)
(3.4),
( mp ) g (
)
mp g = Fg ,
(3.13)
, (3.13)
g =G.
(3.14)
g r = RZ + h ( 3.6), RZ
3.6
, h ( mp )
, , (3.12) (3.14),
g =
mZ
.
( RZ + h) 2
(3.15)
h (3.15)
,
RZ 6,37 108 m ,
(3.16)
(3.15)
g
mZ
.
RZ2
22
(3.17)
g , m , RZ ( ). g 9, 78 m s 2
, 9,81 m s 2 , 9,83 m s 2 ,
.
(3.13),
m
( 3.7)
3.7
Fg = mg .
(3.18)
,
Fg
Q = Fg ,
(3.19)
. ,
, N ,
N = Q .
(3.20)
Q N ,
,
.
3.4.
, . ,
23
, , .
.
.
.
m ( 3.8). F
,
3.8
Fgr .
,
Fstr , F . Fstr
F , , ,
Fstrmax = Fgr .
(3.21)
Fstrmax = s tr Fn ,
(3.22)
Fn , s tr ,
, (
). F ,
Fn = Fg = mg . (3.22),
Fsmax
tr
.
3.9
( 3.9),
24
, Fd tr ,
,
Fdmax
tr = d tr Fn ,
(3.23)
d tr , .
F ( v = const. ).
F = Fdmax
tr = d tr Fn .
(3.24)
, ,
: s tr d tr . . s tr = 0,8 d tr = 0, 4 ,
s tr = 0,10 d tr = 0, 06 , s tr = 0, 04
d tr = 0, 04 .
. ,
. ,
, .
, ,
.
3.5.
, m V
m
.
V
(3.25)
, .
,
25
dm
.
dV
(3.26)
SI , kg m3 .
Q
,
V
(3.27)
Q . (3.25) (3.27),
mg m
= g = g .
V
V
(3.28)
.
3.6.
(), .
n , : m1 , m2 , ..., mi , mj , ..., mn : v1 , v2 , ..., vi ,
vj , ..., vn .
, . Fi j
mi mj , Fji
mj mi . ,
,
Fi j = Fji .
(3.29)
, Fi mi .
,
26
dp1 d (m1 v1 )
=
= F21 + F31 + + Fn1 + F1
dt
dt
dp2 d (m2 v2 )
=
= F12 + F32 + + Fn 2 + F2
.
dt
dt
dpn d (mn vn )
=
= F1n + F3 n + + F( n 1) n + Fn
dt
dt
(3.30)
, (3.29),
n
n
dpi
d (mi vi ) n
=
= Fi = F ,
dt
i =1 dt
i =1
i =1
(3.31)
F .
, ().
n
F = F =0,
(3.32)
n
dpi
d (mi vi )
=
= 0,
dt
i =1 dt
i =1
(3.33)
d n
d n
p
mi vi = 0 .
i=
dt i =1 dt i =1
(3.34)
i =1
(3.31)
n
, ,
,
n
i =1
i =1
p = pi = mi vi = const.
(3.35)
(3.35)
, p
.
27
.
( m1 m2 )
,
(,
, 3.10).
: p = 0 . , ,
3.10
, , ,
v1 v2 . ,
p = m1 v1 + m2 v2 = 0 ,
(3.36)
m1 v1 = m2 v2 ,
(3.37)
,
.
m1 v1 = m2 v2 ,
(3.38)
v1 m2
=
.
v2 m1
(3.39)
.
,
, p = 0 . , ,
(3.36), v1 ( m1 ), v2
( m2 ). v1 v2 (3.39).
28
3.7
. , .
s F ,
( 3.11),
A = F s = F s cos .
(3.40)
(3.40), .
3.11
: F = F ( s ) ,
, dA
ds
dA = F ds .
(3.41)
(3.41) s s1 s2
s2
A = F ds .
(3.42)
s1
SI j , J , , (3.40), je
: J = Nm .
29
3.8.
. F A t ,
P=
A
.
t
(3.43)
, . .
,
P=
dA
.
dt
(3.44)
SI , W , , (3.43)
: W = J s .
3.9. . .
(3.8), m mp
Fg =
m mp
r2
er .
(3.45)
dA
mp ds ( 3.12) ,
(3.41) (3.45),
dA = Fg ds =
m mp
r2
er ds .
(3.46)
3.12
er ds = | er || ds | cos = ds cos = dr ,
30
(3.47)
dA =
m mp
r2
dr .
(3.48)
1 2 a
r2
1 1
dr
A12 (a) = m mp
2 = m mp . (3.49)
r
r1 r2
r1
3.12
(3.49) A12 (a)
r1 r2 , 1 2.
b,
A12 (b) = A12 (a) .
(3.50)
(3.51)
(3.49)
A12 (a) = A21 (a) ,
(3.52)
. (3.52) (3.51) A
L ( 1 2 b, 2 1
)
A=
F ds = m G ds = A
g
12
(3.53)
(3.53) Fg ,
G L .
31
(3.50) (3.53),
, , !
, , . .
3.10.
. , : , , , , . ,
. ,
.
,
. :
( ) ( ).
3.10.1.
m F ,
v1 v2 . F
, . F
v1 v2 . ,
s2
A12 =
s1
s2
s2
s2
dv
dv
ds
F ds =
ds = m
ds = m
dv
m
dt
dt
dt
s1
v2
= m v dv =
v1
s1
2
2
2
1
mv mv
2
2
32
s1
(3.54)
, ,
Ek =
m v2
,
2
(3.55)
. (3.55) ( Ek 0 ).
SI , .
(3.54) (3.55) F
m
A12 = Ek2 Ek1 = Ek .
(3.56)
3.10.2.
( ) .
mp t = 0
, h
( h RZ ) ( 3.13),
3.13
v1 = 0 , Ek1 = 0 .
h ,
Ek2 =
mp v22
2
mp
2
( 2 gh )2 = mp g h ,
(3.57)
v (1.29)
.
1 2
A12 = Ek = Ek2 Ek1 = mp g h .
33
(3.58)
(3.58)
h .
mp
Ep = mp g h ,
(3.59)
, , (3.58),
A = Ek = Ek2 Ek1 = mp g h = mp g h mp g 0 = Ep1 Ep2 = Ep .
(3.60)
(3.59) , . mp g h0 ( h0
),
Ep = Ep + mp g h0 .
(3.61)
, Ep , Ep , (3.60)
.
(3.59), (3.61),
mp , h RZ .
mp (3.49) ,
mZ .
1 1
1
1
A12 = mZ mp = mZ mp mZ mp = ( Ep1 Ep2 ) = Ep (3.62)
r1
r2
r1 r2
, r2 = RZ Ep2 = 0 .
r1 = r Ep1 = Ep ,
1 1
r RZ
h
Ep = mZ mp
= mZ mp
= mZ mp
,
RZ r
RZ r
RZ r
34
(3.63)
h mp . h RZ
, RZ r = RZ2 , , (3.17),
mZ mp
h
=
h = mp g h ,
RZ2
RZ2
Ep = mZ mp
(3.64)
(3.59).
(3.63)
(3.62)
: r2 .
Ep2 = 0 ,
r1 = r Ep1 = Ep ,
Ep (r ) =
3.14
Ep ( RZ ) =
mZ mp
r
(3.65)
mZ mp
RZ
mZ
mp RZ = mp g RZ ,
RZ2
(3.66)
g (3.16).
Ep (r ) (3.65) 3.14.
3.10.3.
Ek j Ep a
Ek + Ep = E .
(3.67)
mp h , 3.13.
35
1 : Ek1 = 0 , Ep1 = mp g h ,
E1 = Ek1 + Ep1 = mp g h .
(3.68)
1 , 1 2 , : Ek1 = mp v12 2 ,
Ep1 = mp g h ,
E1 = Ek1 + Ep1 =
mp v12
2
+ mp g h =
mp
2
2 g (h h) + mp g h = mp g h ,
(3.69)
v1 (1.29) , .
2 : Ek2 = mp v22 2 , Ep2 = 0 ,
E2 = Ek2 + Ep2 =
mp v22
2
mp
2
2 g h = mp g h .
(3.70)
, , , :
E = Ek + Ep = const.
(3.71)
( ) , , , , , .
.
3.11.
.
, , , .
, , . ,
36
( ). ,
, ,
.
: .
3.11.1.
.
,
( m1 m2 ), v1 v2 = 0 , v1 v2 , , 3.15.
3.15
m1v1 = m1v1 + m2 v2 ,
(3.72)
(3.73)
(3.72) . v1
v2 v1 . (3.72) (3.73)
m1 (v1 v1 ) = m2 v2 ,
37
(3.74)
(3.75)
(3.74) (3.75),
v1 + v1 = v2 .
(3.76)
v2 (3.76) (3.74)
m1 (v1 v1 ) = m2 (v1 + v1 ) m1v1 m1v1 = m2 v1 + m2 v1
(m1 m2 )v1 = (m1 + m2 )v1
(3.77)
v1 =
m1 m2
v1 .
m1 + m2
(3.78)
(3.76) (3.78)
v2 =
2m1
v1 .
m1 + m2
(3.79)
m1 = m2 , (3.78) (3.79) v1 = 0 , v2 = v1 .
m2 m1 (. ),
, (3.78) (3.79), m2 ,
v2 = 0 , v1 = v1 .
,
3.16
( 3.16).
3.11.2.
m1
m2 , v1 v2 , -
3.17
3.17).
38
m1v1 + m2 v2 = (m1 + m2 ) v ,
(3.80)
, .
v=
m1v1 + m2 v2
.
m1 + m2
(3.81)
,
.
3.12.
( ) m ,
r ,
( v = const. ), 3.18. 1.7, an ,
3.18
, (1.36)
an =
v2
.
r
(3.82)
, ( )
Fcp = m an ,
(3.83)
an ,
m v2
Fcp = m an =
.
r
(3.84)
, , ,
, Fcf .
39
() , ,
,
Fcp = Fcf .
(3.85)
, , .
, ,
. ,
.
3.13.
3.2. .
()
.
3.13.1.
,
, a0 . S , S
( B) m ,
, B
( 3.19). -
(
).
3.19
S ,
( v0 = 0 ) ( v0 = const. )
40
,
, .
S ,
.
S ( )
Fin a0 .
Fin = m a0 ,
(3.86)
S .
Fin B,
Fel Fin , : Fin = Fel .
, B S , S
a0 .
Fin ,
Fel .
(). , , . ,
3.20
, .
41
. , Fg = mg , Fin = m a0
, a0 .
mg + ma0 = m ( g + a0 ) , , . a0 = 3 g ,
4mg , .
,
a0 .
,
.
( 3.20).
Qa = mg + ma0 = m ( g + a0 ) .
(3.87)
( 3.20b),
Qa = mg ma0 = m ( g a0 ) .
(3.88)
a0 = g ( ),
, . .
3.13.2.
() . m
z , x
y .
S ( z
z S ), m
( 3.21). Fcp Fcf .
42
, r ; ,
(3.84) (2.12)
Fcp =
m v2
= m 2r .
r
(3.89)
3.21
, Fcf , Fcp , ( ).
,
() , Fcp , Fcf .
, (
), , . .
S ( 3.21b) , .
, .
,
Fcfi = m 2 r .
, .
43
(3.90)
, .
mi
, , (3.90), ( Fcfi )i = mi 2 ri , ,
mi , ri . (
ri , ),
,
.
.
. ,
mg , ,
() . , ( < 0, 2 m ),
().
, , mg ,
m 2 r ,
, . ( an = 2 r ) g (. 2 r > 60000 g ),
,
, .
,
Z =
2
2
rad
=
= 7, 29 10 5
.
TZ 24 60 60
s
44
(3.91)
m ,
Fg ,
Fcfi ( 3.22),
Q
Fg Fcfi .
Fcfi = m 2 r ,
( Fcfi = 0 ),
( Fcfimax = m Z2 RZ ).
3.22
Fcfimax m Z2 RZ Z2 RZ
=
=
= 3,5 103 ,
Fg
mg
g
(3.92)
( 0,35% ).
, FKor .
m v ;
FKor = 2m (v ) .
(3.93)
m
( ) r -
vr ( 3.23). vr ,
FKor = 2m vr .
(3.94)
,
3.23
, -
.
45
S , ()
.
,
( S ) ,
. ( S )
S , .
4.
4.1.
m
m1 , m2 , ..., mi , ..., mn ,
r1 , r2 , ..., ri , ..., rn
( 4.1). -
,
n
m = mi .
(4.1)
i =1
4.1
rCM =
1 n
mi ri ,
m i =1
(4.2)
m rCM = mi ri .
i =1
(4.3)
46
(4.3)
n
drCM
dr
= mi i ,
dt
dt
i =1
(4.4)
m vCM = mi vi ,
(4.5)
i =1
vCM , vi mi .
(4.5)
m
n
dvCM
dv
= mi i ,
dt
dt
i =1
(4.6)
m aCM = mi ai ,
(4.7)
i =1
aCM , ai mi .
n
mi
i =1
n
n
dvi
= mi ai = Fi = F ,
dt i =1
i =1
(4.8)
F ,
( 3.6).
n
m aCM = Fi = F .
(4.9)
i =1
,
(). , (4.9)
, . ,
47
.
( F = 0 ), (4.8)
m aCM = m
dvCM d (m vCM )
=
= 0,
dt
dt
(4.10)
m vCM = const. ,
(4.11)
.
. ( )
mi g ( 4.2)
n
i =1
i =1
mi g = g mi = mg = Fg .
4.2
(4.12)
(,
, ) . ,
, ,
(
).
4.2.
.
.
4.2.1.
I OO (
4.3)
48
I = m r2 ,
(4.13)
m , r
OO .
m OO ( 4.4)
4.3
n
I = mi ri 2 ,
(4.14)
i =1
ri mi
OO .
(),
,
m
I = lim mi ri = r 2 dm ,
2
i =1
(4.15)
r dm
OO . (3.26) , -
dV , dV
, (4.15)
4.4
I = r 2 dV ,
(4.16)
.
,
V
I = r 2 dV .
0
49
(4.17)
(4.17) . m , R h mR 2 2 ,
m R 2mR 2 5 .
4.2.2. . .
O (
4.5). F ( ) A
r . F O
M ,
M = rF .
(4.18)
r F ,
(
4.5
), ( 4.5 M ).
M = r F sin = F d ,
(4.19)
: d = r sin .
n ( ),
n
i =1
i =1
M = M i = ri Fi ,
ri Fi .
50
(4.20)
, ,
, .
,
(4.20), M 1
M 2 (
4.6
4.6).
. ( 4.6 ), , ,
M = M 1 + M 2 = F d1 + F d 2 = F (d1 + d 2 ) = F d .
(4.21)
d1 d 2 ,
,
F d .
4.2.3.
O ( 4.7) F . ,
. ,
4.7
.
51
( ) .
.
4.7 m1 , m2 , ..., mi , ...,
mn r1 , r2 , ..., ri , ..., rn . Fi ( ) mi ,
: Fi Fni ( ),
Fi = Fi + Fni .
(4.22)
(4.20)
M i = ri Fi = ri ( Fi + Fni ) = ri Fi + ri Fni = ri Fi ,
(4.23)
ri Fni = 0 ( ri Fni ). Fi
, mi .
(2.16): ai = ri ,
Fi = mi ai = mi ( ri ) ,
(4.24)
, (4.23) (4.24)
M i = ri Fi = ri mi ( ri ) .
(4.25)
ri ri Fi , i
M i = ri mi ri = mi ri 2 .
(4.26)
Fi ( 4.7), , (4.25), M i
, .
M i = mi ri 2 .
52
(4.27)
(4.27)
n
n
n
M = M i = mi ri 2 = mi ri 2 = I .
i =1
i =1
i =1
(4.28)
(4.28)
( F = m a ) ; M F ,
I m , a .
4.2.4. ,
m
( 4.8)
mi vi ri
n
Ek = Eki =
i =1
i =1
mi vi2
2
1
2
= mi ri 2 2 =
2 i =1
2
n
I 2
2
=
m
r
i i
2
i =1
n
, (4.29)
(2.12) 4.8
: vi = ri .
OO ( 4.9). mi Fi .
t mi
dsi = ri d ,
53
(4.30)
Fi dsi ,
(3.40)
(4.31)
Fsi Fi
dsi . Fsi ri = M i
,
dAi = M i di .
(4.32)
(4.32)
4.9
t
n
i =1
i =1
i =1
dA = dAi = M i di = d M i = M d ,
(4.33)
M .
,
( ).
(4.33)
2
A = M d .
(4.34)
, (3.43)
P=
dA
d
=M
= M ,
dt
dt
, (4.33), dA = M d .
54
(4.35)
4.2.5.
OO
( 4.10)
L=rp,
(4.36)
r , p
m , ( v ) .
L
r p ,
,
, .
OO ( 4.11), mi ,
4.10
ri pi = mi vi ,
OO
Li = ri pi = ri mi vi = ri mi ( ri ) ,
(4.37)
vi (2.15).
vi ri ri ,
Li = ri mi ri = mi ri 2 ,
(4.38)
Li
4.11
Li = mi ri 2 .
(4.39)
L OO
Li
55
i =1
i =1
i =1
L = Li = mi ri 2 = mi ri 2 = I .
(4.40)
(4.40) (3.1)
( p = m v ).
(4.40),
(4.28)
M = I = I
d d ( I ) dL
=
=
,
dt
dt
dt
(4.41)
(3.4) .
(4.41), M = 0 ,
L = I = const. ,
(4.42)
:
,
.
.
. ,
I1
I 2 .
(4.42)
I1 1 = I 2 2 ,
(4.43)
1 , 2 .
.
( ).
56
,
( , ).
5.
5.1.
, F1 , F2 , ..., Fi , ..., Fn ,
r1 , r2 , ...,
ri , ..., rn , :
()
n
F = Fi = 0 v0 = 0 ,
(5.1)
i =1
v0 ;
()
M = M i = 0 0 = 0 ,
(5.2)
i =1
0 .
(5.2)
(.
).
(5.1) , (5.2)
.
3.2.
, . , .
57
(5.2) M = 0 ,
.
. ( 5.1),
F1 F2 ( 5.1), .
.
,
,
(5.2)
5.1
M = M 1 + M 2 = r1 F1 + r2 F2 = 0 .
(5.3)
,
, (5.3)
,
M = M 1 M 2 = d1 F1 d 2 F2 = 0 ,
(5.4)
d1 F1 = d 2 F2 ,
(5.5)
F2 d1
= =k,
F1 d 2
(5.6)
k .
5.1,
,
, , ,
( d1 d 2 ) ( d1 = d 2 ,
. , ).
5.2
58
,
( 5.2). .
, . F1 F2 .
6.
,
( ) .
,
.
( ), ,
.
.
( )
. , 6.1
, -
. .
,
.
:
() .
59
6.1. ()
, S ,
Fn , (
6.1). Fn
S ,
Fn
.
S
n =
(6.1)
Fn , l
( 6.1), ( 6.1b). l , ( )
l =
l
,
l
(6.2)
l > 0 , l < 0 .
,
l = n ,
(6.3)
. (6.3) .
Ey =
(6.4)
n = Ey l .
60
(6.5)
SI ,
, N m 2 .
n l
( 6.2). n < np , (6.5); n = np ,
; np < n < ne , ;
n = ne ; n > ne , , nk . .
6.2
(6.5) n (6.1), l (6.2),
Fn =
Ey S
l
l = k l ,
(6.6)
. l Fn , k .
6.2.
61
6.3
, F ,
S ( 6.3).
F ,
.
F S
F
,
S
(6.7)
, ,
6.3,
x
= tg .
l
(6.8)
= Es ,
(6.9)
Es . SI
, N m 2 .
(). .
( ) l R
,
F F ,
, S ( 6.4).
6.4
62
M
, .
M ,
2l
1
M= M,
4
c
R Es
(6.10)
c , Es .
,
.
7.
( ) ( ) ().
, , , ,
. ,
. ,
(
, , , ). - ( Es = 0 ).
, , ,
- !
.
63
7.1.
,
,
p=
F
,
S
(7.1)
F S .
,
p=
dF
.
dS
(7.2)
; SI :
Pa = N m 2 .
7.2. . .
, ( S1 S2 ) ( 7.1). :
1. ;
2.
7.1
;
3. .
, S1 , F1 ,
s1 , p1 = F1 S1 .
A1 = F1 s1 = p1 S1 s1 = p1 V1 ,
V1 .
64
(7.3)
, S2 s2
F2 , p2 = F2 S 2 .
A2 = F2 s2 = p2 S 2 s2 = p2 V2 .
(7.4)
, ,
A1 = A2 ,
(7.5)
p1 V1 = p2 V2 .
(7.6)
V1 = V2 ,
p1 = p2 .
(7.7)
, .
7.2
, ,
.
, 7.2.
(7.7),
F1 F2
= ,
S1 S 2
65
(7.8)
F1 S1
= ,
F2 S 2
(7.9)
.
F1 S1 F2 S2 .
p = EV
V
,
V
(7.10)
EV . .
, .
.
7.3.
() 7.3.
,
.
7.3
dh S ,
h , .
( ,
). F1 F2 -
66
Fg , ( )
F1 + Fg = F2 .
(7.11)
F1 = p S , F2 = ( p + dp ) S , Fg = mg = Vg = S dh g , (7.11)
p S + S dh g = ( p + dp ) S .
(7.12)
dp = g dh .
(7.13)
dp = g dh ,
patm
(7.14)
patm ( h = 0 ).
p = patm + g h .
(7.15)
(7.15) ,
. . (
7.4
)
, -
( 7.4).
.
U ( 7.5) ( 1 > 2 ) (.
), ( h1 h2 )
a b .
67
7.5
p1 = patm + 1 g h1 ,
(7.16)
p2 = patm + 2 g h2 .
(7.17)
patm + 1 g h1 = patm + 2 g h2 ,
(7.18)
1 h2
= .
2 h1
(7.19)
,
, h1 h2 .
, , .
7.4.
, , ,
.
, . ,
.
, . , , -
pV = p0 V0 = const. (m, T = const.)
7.6.
68
(7.20)
7.6
m
m
p
=
p = 0
,
V p0 V0
p0
(7.21)
0 = m V0 .
- (
,
).
, (. H 2 , O2 , N 2 , He , )
.
. .
7.5.
, , .
,
, ( ): 78% N 2 , 21% O 2 , 0,94% Ar ,
0,02% CO 2 , . -
. 200 km ,
: , .
69
10 km .
. 10 km
60 C .
, ().
.
10 40 km . ,
. 80 C .
40 km .
.
= 1, 29 kg m3 ,
.
.
1645. ,
:
1 m . ,
,
7.7
( 7.7). 760 mm -
,
. (, , , ),
patm = g h = 101.325 Pa .
(7.22)
patm = p0atm e
70
h
7970
(7.23)
p0atm ( h = 0 ), patm
h ( ) .
.
(. ), , . ,
.
. , .
101,325 kPa ,
1 m 2 , g = 9,81 m s 2 km ,
m=
Fg
g
105 N
10 4 kg .
m
9,81 2
s
(7.24)
, .
7.6.
f ( 7.8).
, . , V .
S Fi
S ,
Fi = pi S ,
(7.25)
pi S
. ,
71
Fp = Fi ,
(7.26)
i =1
,
Fp = Qf ,
(7.27)
.
(7.27)
Fp = Qf = mf g = f V g ,
(7.28)
mf .
( 7.8b). , Fp , . , (7.28),
. :
.
, .
Q = Q Fp = t Vg f Vg = ( t f ) Vg .
7.8
72
(7.29)
,
:
1. t > f , : Q > Fp ;
2. t = f , : Q = Fp ;
3. t < f , : Q < Fp .
, .
7.7.
. , ,
, , .
, . . , . , R , .
M1 M 2
d1 d 2 , d1 R , d 2 < R
7.9.
M1 , -
7.9
.
M 2 , ,
, . , M 2 F2 , .
73
, , . .
, ,
.
,
, .
,
, , .
, .
, (
7.10). ,
F ,
7.10
F
F = F ,
(7.30)
,
F = F .
(7.31)
,
F = 2l ,
(7.32)
2l ,
.
74
F
2l
(7.33)
.
s , F
A = F s = F s = 2l s = 2 S ,
(7.34)
S , 2 S
. (7.34)
A
,
2 S
(7.35)
.
(7.33) (7.35), N m J m 2 SI
.
.
7.8.
:
.
, .
,
, ( 7.11).
7.11
75
F
Fko Fad . ,
. , 7.11 2 . = 0 , , .
7.11b .
, ,
, , ( 7.12). 2 .
= , .
7.12
, . ,
, .
7.9.
( 1 mm )
, ( ),
( ) ( 7.13).
76
7.13
()
, .
( = 0 ),
( 7.14). , ,
. ,
,
,
F = Q .
(7.36)
7.14
(
2r ),
F = 2r .
(7.37)
Q = mg = Vg = r 2 h g ,
(7.38)
r , , V
.
(7.36)
2r = r 2 h g ,
77
(7.39)
h=
2
.
rg
(7.34)
.
7.10.
7.10.1. . .
()
. ( ),
, , .
,
v = v (r , t ) .
7.15
(7.41)
v ( 7.15).
. , , ,
p = p(r , t ) , = (r , t ) .
(7.42)
,
. , -
7.16
, 78
,
. .
, ( 7.16). ,
, .
.
7.17. v1 v2 S1 S2 . V1 ,
S1 t ,
7.17
S1 v1 t
V1 = S1 v1 t .
(7.43)
, S2
V2 ,
V2 = S 2 v2 t .
(7.44)
V1 = V2 ,
(7.45)
, (7.43) (7.44),
S1 v1 t = S 2 v2 t ,
(7.46)
S1 v1 = S 2 v2 .
(7.47)
,
S v = const.
79
(7.48)
(7.47) (7.48) .
Q=
V
= Sv,
t
(7.49)
, V t S . SI , m3 s .
7.10.2.
( ) , ,
7.18.
1
2 ( S1 S2 ) m , v1 v2 , h1 h2 .
7.18
S1 S2 . t
1 2 1 2 .
, (7.47) S1 S2
S1 v1 = S 2 v2 .
(7.50)
(7.50) t ( = const. ),
S1 v1 t = S2 v2 t ,
(7.51)
m1 = m2 ,
(7.52)
80
m1 = m2 = m t
S1 , S2 . 1 2
, m 1 1 2 2 . m
1
1
E = m v22 + m g h2 m v12 + m g h1 .
2
2
.(7.53)
t
A = F1 s1 F2 s2 = S1 p1 s1 S 2 p2 s2 = p1 V p2 V ,
(7.54)
s1 S1 1 1 , s2 S2
2 2 ; F1 = S1 p1 S1
( ), F2 = S 2 p2 S2 ( ).
,
E = A ,
(7.55)
, (7.53) (7.54),
1
1
m v22 + m g h2 m v12 m g h1 = ( p1 p2 ) V .
2
2
(7.56)
V , = m V ,
1
1
p1 + g h1 + v12 = p2 + g h2 + v22 ,
2
2
(7.57)
1
p + g h + v 2 = const. ,
2
(7.58)
81
,
. p (7.58) , g h , v 2 2 .
7.10.3.
)
7.19
, ( S2 ) h (
S1 ). S1 S 2 , , 7.19
(7.47), v1 v2 ,
v1 0 . , S1 S2 patm ,
patm + g h = patm +
1 2
v2 ,
2
(7.59)
v2 = 2 gh .
(7.60)
(7.60) , h .
v2 , , h
.
82
)
7.20 ,
S1 S2 ,
.
p1 +
1 2
1
v1 = p2 + v22 ,
2
2
(7.61)
7.20
p = p1 p2 =
( v22 v12 ) .
(7.62)
, (7.47)
v2 = v1
S1
,
S2
(7.63)
(7.62)
p =
2
2 S12 v12 2
2 S1
2
v
v
=
v1 2 1 =
( S1 S22 ) ,
1 2 1
2
2 S2
2 S2
2 S2
(7.64)
v1
v1 = S2
2 p
,
( S12 S22 )
(7.65)
, (7.49),
Q = S1 v1 = S1 S2
83
2 p
.
( S12 S 22 )
(7.66)
S1 S2 , , p , , (7.66), .
)
7.21, (
). ( v2 = 0 ). S1
, (
v1 , p1 ), S2
( p2 , v2 = 0 ). ( h1 = h2 = 0 ),
, ,
p1 +
1 2
v1 = p2 .
2
(7.67)
p2 patm
7.21
p = p2 patm ,
(7.68)
(7.67) (7.68) (
)
p1 +
1 2
v1 = p2 = patm + p .
2
84
(7.69)
) ( )
(
7.22) B ,
S1
. v1
S1 B, v0
S0 B, (7.47)
7.22
S1 v1 = S0 v0 ,
(7.70)
v1 =
S0
v0 > v0 ,
S1
(7.71)
S0 > S1 .
S1 S0 (7.58),
S1 S0 ,
p1 +
v12
2
= p0 +
v02
(7.72)
(v02 v12 ) .
(7.73)
p1 p0 =
, (7.71) v1 > v0 ,
p1 < p0 ,
85
(7.74)
, p0 , p1
.
, ()
.
7.11.
.
, ,
. ,
4,
, v .
()
F = S
v
,
x
(7.75)
S , v x , . x ,
,
. SI
, N s m 2 .
,
() R ( 7.23).
l , p1 p2 , (7.75),
7.23
r
v=
p1 p2 2 2
(R r ) .
4 l
86
(7.76)
( r = 0 )
v=
p1 p2 2
R ,
4 l
(7.77)
( r = R ).
(7.76),
7.23
Q=
dV R 4 p1 p2
=
,
dt
8
l
(7.78)
( p1 p2 ) l .
, , .
Q R 4 ,
.
(7.48), ,
, (7.78),
Q=
R 4 p1 p2
= const.
8
l
(7.79)
R 4 8 ,
p1 p2 p
=
= const. ,
l
l
(7.80)
( p = l const. ). ,
(7.57) 7.23,
p1 +
v12
2
= p2 +
87
v22
2
(7.81)
h1 = h2 . ,
S v = const. ,
( S = const. ), v = const.
( v1 = v2 (7.81)), (7.81)
p1 = p2 ,
(7.82)
p = p1 p2 = 0 .
(7.83)
7.24
, 7.24.
(7.78)
V R 4 p0
=
,
8 l 0
t0
(7.84)
V R 4 p
=
,
t
8l
(7.85)
t0 0 l R , t . (7.84) (7.85)
= 0
p t
gh t
t
= 0
= 0
,
p0 t0
0 g h t0
0 t0
(7.86)
0 .
, , . , 88
, (, ,
). ,
7.25 ( )
( )
.
. ,
( ),
, .
7.25
8.
, , , ,
, , , .
f (t + T ) = f (t ) ,
(8.1)
T .
,
, .
m
8.1.
x = 0 ( ). -
8.1
x = A ,
,
89
Fel = k x ,
(8.2)
k ,
.
Fel = k x ,
(8.3)
x .
x .
x = 0 , , , (8.2), ,
, . , v ( x )
, ,
. , ( v = 0 ) x = A . ,
( x = 0 ).
v ( x )
, ,
. , ( v = 0 )
x = A . , , .
-. ,
, , .
90
. , ( )
, , , x ( ).
8.1.
, , Fel
x , (8.3).
,
m 8.1 , (7.3)
m a = k x ,
(8.4)
a . a x , (3.4)
m
x = k x ,
(8.5)
k
x.
m
(8.6)
x=
k
= 2
m
(8.7)
x + 2x = 0 .
(8.8)
(8.6)
(8.3) ,
x = A cos(t + ) ,
91
(8.9)
x (
), A ( ), t + ,
( t = 0 ). (8.9)
8.2
,
8.2.
( , ) 2 ,
2
cos(t + ) = cos(t + 2 + ) = cos t +
+ .
(8.10)
(8.1) T
T=
(8.11)
, (8.7).
()
1
.
T
(8.12)
(8.11) (8.12)
2
= 2 .
T
(8.13)
8.2.
A12
8.1. (3.42) (8.3),
92
s2
x2
k
A12 = Fel ds = k x dx = ( x22 x12 ) .
2
s1
x1
(8.14)
x1
x2 , . , (3.60),
A12 = Ep = Ep1 Ep2 ,
(8.15)
k x2
Ep ( x ) =
,
2
(8.16)
, (8.14)
. x = A
k A2
,
2
Ep ( A) =
(8.17)
x = 0
Ep (0) = 0 .
(8.18)
, (8.9),
v = x =
dx
= A sin(t + ) .
dt
(8.19)
x , (8.7),
mv 2 m 2 2 2
k A2
1 cos 2 (t + )
Ek ( x) =
= A sin (t + ) =
2
2
2
,
k 2
k 2
2
2
2
= A A cos (t + ) = ( A x )
2
2
(8.20)
x = 0
Ek (0) =
k A2
,
2
x = A
93
(8.21)
Ek ( A) = 0 .
(8.22)
x
, (8.16) (8.20)
E ( x) = Ep ( x) + Ek ( x) =
k x2 k 2
k x 2 k A2 k x 2 k A2
+ ( A x2 ) =
+
=
,
2
2
2
2
2
2
(8.23)
.
8.3 ,
8.3
x .
8.3.
(8.9) .
, ()
. , ,
. () .
8.4,
, , .
, , 8.4
94
Ftr = rv ,
(8.24)
r ,
.
, x
m a = k x rv ,
(8.25)
, , (8.25)
m
x = k x r x ,
(8.26)
x+
r
k
x + x = 0 .
m
m
(8.27)
: 2 = r m 2 = k m , (8.27)
x + 2 x + 2 x = 0 ,
(8.28)
r < 4k m
x = A e t cos(1 t + ) ,
(8.29)
A , , 1
1 = 2 2 .
(8.29) 8.5, = 0 .
95
(8.30)
8.5
1 < , (8.11) T1 > T .
0 ( r 0 ), .
(8.29)
x = A cos(1 t + ) .
(8.31)
r 4k m ,
, , .
8.4.
.
8.6,
F = F0 cos p t ,
(8.32)
F0 , p
.
ma = F kx r v .
(8.33)
8.6
, (8.33)
96
m
x + k x + r x = F0 cos p t ,
(8.34)
F
r
k
x + x = 0 cos p t .
m
m
m
(8.35)
x+
: 2 = r m 2 = k m ,
x + 2 x + 2 x =
F0
cos p t ,
m
(8.36)
.
x = A cos(p t + ) ,
(8.37)
A=
F0
(8.38)
m ( 2 p2 ) 2 + 4 2p2
tg =
2 p
2 p2
(8.39)
A p 8.7.
p = r , .
r = 2 2 2 ,
8.7
(8.40)
97
,
, , , , .
9.
9.1.
,
. () () . ( , , ),
,
() .
() , . ,
. , , . ,
.
. ,
, , .
. ,
( ), (). .
98
,
.
.
9.1, .
( ), : ,
,
.
-. , ,
. ,
,
(
) . , ( ).
.
9.1 , 9.1b.
( t = 0 ) , 1 ,
. t = T 4 , 1
(), 2 .
99
t = T 2 1 , 2 , 3 .
t = 3T 4 1
, 2
, 3
,
4 . t = T 1
,
9.1
2 -
, 3 , 4 , 5 ,
. , 5
1. 5 , 1
. , 1 5 . , , , .
. 1 5
1 5. 1 5
T ,
100
= cT .
(9.1)
T=
(9.2)
() , (9.1)
c = ,
(9.3)
.
.
,
. 9.2
.
9.2
, . 1 ( ), , 1 . ,
2, 1. 101
, 1 2, 1,
. , 2 3,
. , .
9.2b
9.2 .
9.1b , (9.1), (9.2) (9.3)
.
, . . , , .
,
, .
, :
1. () , ( );
2. () , ;
3. () , ,
, .
,
( ).
( )
. , 102
( )
.
.
, , , 9.3.
. , 9.4,
.
9.3
.
,
.
, 9.3,
,
9.4
9.4.
9.2.
,
, , .
, x 9.5, ,
( x = 0 ), , (8.9)
= 0 sin t ,
103
(9.4)
, 0 , ,
2 .
9.5
x c . x
t1 =
x
.
c
(9.5)
= 0 sin (t t1 ) = 0 sin t ,
c
(9.6)
x .
,
t = const.
c
(9.7)
, = const. ,
dt
dx
=0,
c
(9.8)
dx
=c.
dt
(9.9)
c
.
,
(9.6),
104
= 0 sin t + .
c
(9.10)
, ,
dx
= c .
dt
(9.11)
(9.6) = 2 T cT = ,
t x
.
T
= 0 sin 2
(9.12)
9.3.
. ,
( ).
: ( ),
1 = 2 ,
(9.13)
1 2 = const.
(9.14)
.
,
x1
,
c
(9.15)
x2
.
c
(9.16)
1 = 01 sin t
2 = 02 sin t
01 = 02 = 0 , (9.15) (9.16)
105
x1
x1
= 0 sin t
= 0 sin (t + 1 ) ,
c
c
(9.17)
x2
x2
= 0 sin t
= 0 sin (t + 2 ) .
c
c
(9.18)
1 = 0 sin t
2 = 0 sin t
1 =
2 =
x1
c
x2
c
(9.19)
(9.20)
= 1 + 2 = 0 sin (t + 1 ) + 0 sin (t + 2 )
1 + 2
2
= 2 0 cos 1
sin t +
2
2
(9.21)
(9.19) (9.20),
1 2
2
2c
( x2 x1 ) =
2c
(9.22)
= x2 x1 . = 2 T cT = , (9.22)
1 2
2
= .
2cT
(9.23)
, (9.21)
+
= 2 0 cos sin t + 1 2 .
2
(9.24)
0 = 2 0 cos ,
106
(9.25)
cos = 1 ,
(9.26)
= 2n , (n = 0, 1, 2,) ,
(9.27)
= 2n , (n = 0, 1, 2,) .
(9.28)
0 , (9.25),
cos = 0 ,
(9.29)
= (2n + 1) , (n = 0, 1, 2,) ,
(9.30)
= (2n + 1) , (n = 0, 1, 2,) .
(9.31)
(9.28) (9.31)
, . () .
, ,
. , .
9.4. () ()
, . .
107
c=
Ey
(9.32)
Ey , .
c=
Ev
(9.33)
Ev , .
c=
p
,
(9.34)
= C p CV
, p , .
,
,
c=
Es
(9.35)
Es , .
,
:
.
AB MM
, 9.6. ( A ) , ( B ) BC .
, A
r = BC ( , 108
A ),
. DC ,
( C MM )
A ,
.
9.6
A
. , ,
1 . ADC ABC ( AC ) . , AD BC ADC ABC , . , 9.6
(9.36)
(9.37)
1 =
= 1 ,
(9.38)
= 1 .
(9.39)
109
, , .
,
. ,
( = ).
( = 0 ) .
MM , : c2 < c1 ,
9.7, .
9.7
, AB , A 1, 2 B .
2 C , t . c1 ,
BC = c1 t .
(9.40)
t , A , , AD .
c2 ( c2 < c1 ),
AD = c2 t .
(9.41)
DC , .
1 ( 110
). 2 DC ,
1 2 9.7,
BC = AC sin ,
(9.42)
AD = AC sin .
(9.43)
BC AC sin sin c1
=
=
= .
AD ACsin sin c2
(9.44)
c1 c2 (9.44) ,
BC c1
= = n12 .
AD c2
(9.45)
n12 .
c2 < c1 , < , . , , . , .
,
.
9.5. ()
. 9.8 . , , ,
P , ,
.
9.8
,
. 111
.
.
9.6.
16 20.000 Hz . .
. 16 Hz
, 20.000 Hz .
16 20.000 Hz
.
,
.
9.9
(. ). -
(, ). ( ). : , .
9.9 , .
. , 1
( 1 ). i ( i > 1 ) . , -
112
,
( ).
, . 9.4. .
.
I=
Esr Psr
=
.
St
S
(9.46)
SI , , W m 2 .
,
. p ; p p
p + p , p .
I=
(p ) 2
,
20 c
(9.47)
0 , c .
I min = 1012 W m 2 (
1.000 Hz < < 4.000 Hz , ).
I max = 10 W m 2 ( ). -
(13 ) L ,
I
L = 10 log10
I min
113
(9.48)
,
,
dB . I min L = 0 dB ,
I max L = 130 dB . .
60 dB . 9.10 -
9.10
L .
,
.
9.11.
,
9.11
, d = 2, 7 cm .
, 7,
= 4 d , = c = 3.000 Hz .
.
. (, ), 114
.
.
2 3.
20 30 .
, 2 3.000 Hz ,
180 ( 2 3 30 = 180 ) . -
, (9.47),
, 32.000.
( )
. , .
.
(). 2,5
. , ,
.
, . , , , . , ,
,
.
( ),
. ,
. , .
115
( > 20.000 Hz ) : ( ), . ,
, ,
,
. .
( ) .
( ) ,
105 W m 2 ,
MHz .
( ~ 0, 01 s ) , 35 70 kHz .
100 kHz .
.
.
. ,
. , ( ).
, . .
. . , .
,
.
- , .
116
II
10.
10.1.
.
,
, . . , ( )
( ).
,
( ),
( ). , ,
, . , ,
,
.
, .
. .
,
(. ).
, , .
(, ) .
, . ,
. ,
,
, ,
.
,
.
(
)
101.325 Pa .
0 C ,
100 C ,
10.1.
10.1
0 100 C ,
( 1 100 ) .
,
.
SI , K . ,
,
( ),
273,15 C . , ,
T (K) = t (C) + 273,15 C ,
118
(10.1)
T (K) = t (C) ,
(10.2)
.
( C ) ,
SI ( K ).
38 C
( ) 357 C ( ), -
). ( 110 C ). 300 C
. .
10.2.
( , )
.
.
,
, 10.2, l l
10.2
T ,
l
= T ,
l
(10.3)
, ( ).
119
l , T ,
(10.3),
l = l + l = l + l T = l (1 + T ) .
(10.4)
V V
T ,
V
= T ,
V
(10.5)
= 3 . V T ,
(10.5),
V = V + V = V + V T = V (1 + T ) = V (1 + 3 T ) .
(10.6)
, , (10.5),
.
m
V
(10.7)
.
( ),
V
,
V
(10.8)
m (10.7) 10.3
. ,
120
(10.5),
= T .
(10.9)
,
(10.8) . ,
0 C 4 C .
, 4 C ( 10.3). , ( )
4 C .
, 4 C ,
. , ,
. .
10.3.
( ,
) .
( , , ).
,
. , ,
, . ()
. . ,
.
121
, .
,
, SI . ,
, cal ,
1 g 14,5 C 15,5 C .
1840. ,
. - . ,
I = 4,186
J
.
cal
(10.10)
T1 T2 ,
Q m
T = T2 T1 ,
Q = m c T .
(10.11)
(10.2),
Q = m c t = m c (t2 t1 ) ,
(10.12)
c , , . (10.11),
c=
Q
,
m T
(10.13)
. ,
122
c=
1 dQ
.
m dT
(10.14)
SI , J kg K .
Ck = m c
(10.15)
, , (10.14),
Ck =
dQ
.
dT
(10.16)
SI , J K .
. ,
.
10.4.
,
, . ,
, .
,
.
, .
( , , ).
, (
).
123
: , , , , . . ,
( ).
,
. .
U ,
() ,
.
()
(). .
,
(.
, ).
, , , ,
. ,
.
.
(.
, ).
: Q
U , A
,
Q = U + A .
124
(10.17)
, Q
, .
U ,
. A ,
.
dQ = dU + dA .
(10.18)
, .
10.5.
10.4
,
. ,
S . x , -
10.4
V = S x .
(10.19)
( F = p S )
p
A = F x = p S x = p V .
(10.20)
, (10.20)
dA = p dV .
125
(10.21)
,
V1 V2
V2
A12 =
p dV .
(10.22)
V1
( p, V ) 10.5, .
, V = V2 V1 . , (10.22)
, ( ).
10.5
(10.22) ()
. , V = V2 V1 .
.
(10.20),
Q = U + p V ,
(10.23)
dQ = dU + p dV .
(10.24)
126
11.
11.1.
m
, p , V T . ,
.
11.1
,
(7.20), -
pV = const. (m = const., T = const.)
(11.1)
, ( p, V ) 11.1 .
p = p0 (1 + t ) (m = const., V = const.) ,
(11.2)
p t (C) , p0 0 C ,
,
1
.
273,15 C
11.2 (11.2).
11.2
127
(11.3)
p = 0 , (11.2),
p0 (1 + t( p =0) ) = 0 .
(11.4)
1 + t( p =0) = 0 ,
(11.5)
p = 0 ,
t( p = 0) =
= 273,15 C .
(11.6)
, , (10.1)
T( p = 0) = t( p = 0) + 273,15 C = 0 K .
(11.7)
,
0, 001 K .
,
, j.
.
1 + t (11.2) ,
(10.1) (11.3)
1+ t = 1+
t
273,15 C + t T
=
= ,
273,15 C
273,15 C
T0
(11.8)
T0 = 273,15 K . ,
p p0
=
T T0
(m = const., V = const.) ,
(11.9)
p
= const. (m = const., V = const.) .
T
( p, T ) 11.3.
128
(11.10)
11.3
( p, V ) (11.10) 11.4.
, ( p, t ) ,
( p, T ) , . ( p, V ) .
-
V = V0 (1 + t ) (m = const., p = const.) ,
(11.11)
V t (C) , V0
0 C ,
, -
11.4
, (11.3). (11.8), -
V V0
=
T T0
(m = const., p = const.) ,
(11.12)
V
= const. (m = const., p = const.) .
T
(11.13)
(V , t ) , (11.11) 11.5,
(V , T ) (11.13) 11.6
129
11.5
11.6
( p, V ) - 11.7.
11.7
- , .
11.2.
0 C , -
(11.1)
p0 V0 = p1V1 = p2 V2 = const.
(11.14)
p0 V0 = pV0 ,
(11.15)
p V0 .
,
- (11.11),
V = V0 (1 + t ) ,
(11.15)
130
(11.16)
p0 V0 = p
V
,
1+ t
(11.17)
, (11.8),
pV p0 V0
=
,
T
T0
(11.18)
p0 , V0 T0 0 C .
1 mol (
0, 012 kg
6
C12 ),
NA = 6, 023 10 23
.
mol
(11.19)
, ( T0 = 273,15 K
p0 = 101.325 Pa ) ,
VM = 22, 415 103
m3
,
mol
(11.20)
V0 = n VM ,
(11.21)
n
n=
m
,
M
(11.22)
m M . ,
(11.18)
pV
pV p0 n VM
=
= n 0 M = nR ,
T
T0
T0
(11.23)
, ,
pV = nRT ,
131
(11.24)
R = p0 VM T0 = 8, 314 J mol K .
11.3. -
-
(. ) (, , ,
, ).
,
.
. ,
. ,
. , , .
(
)
l , N .
,
11.8,
x X 1 X 2 .
, , 11.8
vi ,
vi = vxi e x + vyi e y + vzi e z ,
(11.25)
(11.26)
132
vxi x ,
pxi = vxi . ,
pxi = vxi .
pxi = pxi pxi = 2 vxi .
(11.27)
X 1
ti ,
( X 1 X 2 ),
,
ti =
2l
.
vxi
(11.28)
, X 1 ti
Fxi =
pxi
v
v2
1
2 vxi = xi 2 vxi = xi ,
=
2l
2l
l
ti
vxi
(11.29)
X 1 ti ,
Fxi = Fxi =
vxi2
l
(11.30)
N X 1
N
vxi2
i =1
Fx = Fxi =
i =1
v
i =1
2
xi
(11.31)
p=
F
=
l2 l3
i =1
l3
vxi2 =
133
vxi2 N 2
= 3 vx ,
l
i =1 N
N
(11.32)
vx2 x .
,
N
N
v
v2
v2
v = xi , v y2 = yi , vz2 = zi .
i =1 N
i =1 N
i =1 N
N
2
x
(11.33)
vx2 + v y2 + vz2 =
i =1
N
N
N
v yi N v 2
vxi + v yi + vzi
vxi2
v2
+ + zi =
= i = v2 ,
N i =1 N i =1 N i =1
N
i =1 N
2
(11.34)
v 2 . ,
v 2 = 3 vx2 ,
(11.35)
, (11.32)
p=
N v2
l3 3
2 N v2 2 N
2
=
Ek = n0 Ek ,
3V 2
3V
3
(11.36)
V = l 3 ,
Ek =
v2
2
(11.37)
, n0 = N V
.
(11.36) .
pV =
2
N Ek
3
(11.38)
,
pV = nRT ,
134
(11.39)
nRT =
2
N Ek ,
3
(11.40)
Ek =
3 n
3 R
3
RT =
T = kT .
2N
2 NA
2
(11.41)
N = n NA . k = 1,38 1023 J K .
(11.37) (11.41),
v2 =
3 kT
3RT
=
NA
3RT
,
M
(11.42)
M = NA .
(11.43)
(11.34) (11.42)
,
N
vi2
vef = v = =
i =1 N
2
3RT
.
M
.(11.44)
j ,
j
n0 = n0i ,
(11.45)
i =1
n0i i .
, (11.36)
p=
j
j
2
2 j
2
n0 Ek = n0i Ek = n0i Ek = pi ,
3
3 i =1
i =1 3
i =1
135
(11.46)
2
n0 i Ek
3
pi =
(11.47)
i . (11.46)
, .
11.4.
, (11.41), . ,
(
x , y z ),
1
kT .
2
(11.48)
.
Esr =
1
kT .
2
(11.49)
i ,
E=
i
kT .
2
(11.50)
, 1 UM
UM = NA E = NA
i
i R
i
kT = NA
T = RT .
2
2 NA
2
(11.51)
m
U = n UM = n
136
i
RT .
2
(11.52)
, (10.14) ,
, , ,
(10.14) (11.22),
C = Mc = M
dQ
M dQ 1 dQ
=
=
.
m dT m dT n dT
(11.53)
,
C=
1 Q
.
n T
(11.54)
SI J mol K .
,
(11.55) (11.54), .
( V = const. ) ?
, 11.9.
,
(11.54),
1 QV
CV =
.
n T
11.9
(11.55)
(10.23)
QV = U ,
(11.56)
V = 0 V = const. , (11.52)
U = n
i
R T ,
2
(11.57)
, (11.55-57),
137
CV =
1 U 1 i R T i
= n
= R.
n T n 2 T
2
(11.58)
( p = const. ) ?
11.10.
,
(11.54)
11.10
Cp =
1 Q p
.
n T
(11.59)
(10.23)
QV = U + p V .
(11.60)
,
(11.55),
Cp =
1 U p V
+
.
n T n T
(11.61)
, (11.24) p = const.
p V = n R T ,
(11.62)
p V
=R,
n T
(11.63)
(11.58),
C p = CV + R =
i
i+2
R+R =
R.
2
2
(11.58) (11.64)
138
(11.64)
Cp
CV
2 1 i+2
i+2
R=
.
i R 2
i
(11.65)
, i = 3
( ). , (11.58), (11.64) (11.65)
CV =
3
5
5
R , Cp = R , = = 1, 67 .
2
2
3
(11.66)
He
Ar , .
( O 2 , N 2 )
11.11.
, ,
(, x , y , z -
11.11
). I x x
, x
I x2 x2 2 . -
i = 5 (3 2 ), , (11.58), (11.64)
(11.65)
CV =
5
7
7
R , Cp = R , = = 1, 40 .
2
2
5
(11.67)
, ( ), .
, ,
( 139
). ( 9.2 ), , 7,
(11.87)
CV =
7
9
9
R , Cp = R , = = 1, 29 ,
2
2
7
(11.68)
.
,
,
,
.
,
.
( n = 3 4),
,
i = 6 . , (11.58), (11.64) (11.65)
CV =
6
8
8
R , Cp = R , = = 1,33 ,
2
2
6
(11.69)
. , , , , CV Cp . 4.
, ( 10 2 103 C ), : , , .
140
N N
1 N
=
,
v
v N
(11.70)
N N
(. 450 m s 451 m s , v = 1 m s ).
(11.70) ,
3
2
4 2 2kT v 2
f (v ) =
e
v ,
2 kT
(11.71)
T , k
.
11.12 T1 T2 ( T1 < T2 ).
11.12
141
, (0, ) .
:
1.
v0 =
2 kT
v=
8 kT
2 RT
;
M
(11.72)
8 RT
;
M
(11.73)
2.
3.
vef = v 2 =
3 kT
3RT
,
M
(11.74)
(11.44),
- .
(11.72-74)
v0 < v < vef .
(11.75)
142
(11.76)
, .
(10.23),
(11.76),
U + p V = 0 .
(11.77)
U (11.58), p (11.24),
n CV T + n
RT
V = 0 ,
V
(11.78)
, n CV T
T R V
+
= 0.
T CV V
(11.79)
,
dT R dV
+
= 0.
T CV V
(11.80)
ln T +
R
ln V = const. ,
CV
(11.81)
CV
ln T V
= const.
(11.82)
TV
R
CV
= const.
(11.83)
(11.64) (11.65),
Cp CV
TV
CV
= T V 1 = const.
143
(11.84)
, T ,
pV = const.
(11.85)
( p, V ) 11.13. .
11.13
,
,
. ,
, n > 1 . , ; ,
.
12.
12.1.
. ,
. ,
144
. ,
, .
(
) F
r 12.1.
r > r0 ( r0
F = 0 ), F < 0 , . r < r0 , F > 0 ,
.
U
r ,
12.1
12.1b. ,
r = r0 U min .
, .
( Ek ~ kT ), ,
.
, kT U min ,
.
,
.
, kT U min , , .
145
kT U min , r0 . .
kT > U min , ( ), (
). , , .
, , U min
( , , ).
U min , .
.
,
U min , . , ,
.
12.2.
, .
,
.
12.2
12.2 t Q .
146
( ),
. , , , , .
Q .
(, , ) ,
.
, t .
, , ,
.
,
q =
Q
,
m
(12.1)
Q , m . SI , J kg .
= 1083 C ,
, Cu , tCu
= 209, 3 kJ kg , H 2 O , tH 2 O = 0 C ,
qCu
qH 2 O = 333, 2 kJ kg .
,
. , t , q .
147
12.3.
:
. .
. , .
, ,
.
t . 12.3
12.3
t Q .
Q
,
(
).
,
q =
Q
,
m
(12.2)
Q m
, 12.3.
q SI J kg .
q ,
148
12.4,
, .
12.4
(
), .
, .
.
, , . ,
.
, , , .
, . , ,
,
. , . .
( ) .
149
, ,
, . , , 2,33 kPa
20 C , 100 C
101,325 kPa .
(, , , ), .
(, , , ).
,
.
m
1 m 3 . .
,
m 3 , M .
,
. , . , ( ).
.
m M
,
m
100 % .
M
(12.3)
0% 100% ( ).
m
(, H 2SO 4 - CaCl 2 ). 150
.
.
, .
12.4.
( p, T ) , . ,
()
(, ),
, .
12.5
12.5,
i ,
t , s .
.
ptr , (, ) .
610, 6 Pa 273,16 K .
12.5.
, ,
CO 2 , , 12.6.
p1 V1 . , .
151
T = const.
( pV = const. )
( p, V ) 12.6b -
1 2. V2 -
p23 ,
.
V2
V3 , ( p23 = const. ) ,
12.6
, .
p23 ;
( p, V ) 2-3 , V .
3 , ,
V3 V4 .
1-4 .
12.7 ( p, V )
, . Tkr ,
, ,
Vkr
pkr .
( Tkr = const. ) .
12.7
( p, V ) 4 :
152
1. , ;
2. , ,
;
3.
, 12.7
4. , ,
.
( p, V )
. , , . - CO 2 , Tkr = 304 K (31 C) ,
H 2 O Tkr = 647 K (374 C) , T = 293 K (20 C) . ,
O 2 Tkr = 154 K (119 C) , N 2 Tkr = 133 K (140 C) ,
He Tkr = 5 K (268 C) ,
.
( p, V ) , T > Tkr ,
, .
,
( pV = nR T )
: - , -
153
p + 2 (V b) = nR T ,
V
(12.4)
b ,
, a V 2
( a ).
,
( (12.4)
T = const . ),
( 12.6b, 12.7).
13.
13.1.
(10.22), V1
V2
V2
A12 =
p dV .
(13.1)
V1
( p = const . ),
V2
A12 = p dV = p (V2 V1 ) .
(13.2)
V1
( p, V ) , 13.1, A12
13.1
, A12 > 0
( V = const . ) ,
( V = 0 ).
( T = const . ), pV = nR T , V1 V2
(13.1)
V2
A12 =
V1
V2
2
V
dV
dV
p dV = nRT
= nR T
= nRT ln 2 .
V
V1
V1 V
V1
(13.3)
( p, V ) ( 13.2),
( Q = 0 )
(13.1), , -
13.2
(10.17) ,
U + A = 0 .
(13.4)
U (11.58), A12
T1 T2
T
A12 = A = n CV T = n CV (T2 T1 ) = n CV T1 1 2 .
T1
(13.5)
(11.84) ( T V 1 = const . )
1
T2 V1
=
T1 V2
(11.64) ( Cp = CV + R )
155
(13.6)
CV =
C
CV
R
1
CV = R V = R
=R
.
R
R
Cp CV
1
(13.7)
n RT1 V1
1
A12 =
1 V2
(13.8)
( p, V ) ( 13.3),
13.3
13.4
, , 1 2 ( p2 , V2 , T2 ), A1 , 1a221 1 .
2 1, b.
A2 , 1b221 1 .
156
A = A1 + A2
( A2 < 0 A1 > A2 ), 1a2b1 . ,
, U 2 U1 , Q1 . , , U1 U 2 ,
Q2 . ,
(10.17),
Q1 = U 2 U1 + A1 ,
(13.9)
Q2 = U1 U 2 + A2 .
(13.10)
,
Q1 Q2 = A1 + A2 = A .
(13.11)
Q1 , Q2 ,
Q1 > Q2 . ,
, ( ).
(
) , , 13.5.
,
,
( T1 T2 ; T1 > T2 ).
13.5
Q1 T1 A , Q2 T2 .
157
(),
=
d
A Q1 Q2
=
.
Q1
Q1
(13.12)
13.3.
, , .
13.6
( p, V ) ,
1 2 , 2 3 ,
3 4 4 1 .
, T1
T2 ( T1 > T2 ), ( ;
).
,
-
13.6
.
().
1 p1 , V1 , T1 . 1 2 T1 158
Q1 , ( T1 = const. ) V1 V2 ,
p1 p2 ( 13.6b). 2
p2 , V2 , T1 . (10.17)
, (11.58),
Q = n CV T + A .
(13.13)
1 2 , Q = Q1 , T = 0 A = A12 ,
Q1 = A12 ,
(13.14)
, (13.3),
V
A12 = n RT1 ln 2 .
V1
(13.15)
2 3 , 13.6c,
T1 ;
( Q = 0 ) V2 V3 , T1 T2
p2 p3 , . 3 p3 , V3 ,
T2 . , (13.5),
A23 = n CV T = n CV (T2 T1 ) .
(13.16)
3 4 , 13.6d,
T2 , ,
Q2 , ( T2 = const. ) V3 V4
p3 p4 . 4 p4 ,
V4 , T2 . (13.13), 3 4 Q = Q2 , T = 0
A = A34 ,
Q2 = A34 ,
159
.(13.17)
, (13.3),
V
V
A34 = n RT2 ln 4 = n RT2 ln 3 .
V3
V4
(13.18)
4 1 , T2
, ( Q = 0 ) V4 V1
T2 T1 p4 p1 , .
1 p1 , V1 , T1 . (13.5),
A41 = n CV T = n CV (T1 T2 ) .
(13.19)
(13.20)
(13.16) (13.19)
A23 = A41 ,
(13.21)
, (13.15) (13.18),
V
V
A = n RT1 ln 2 n RT2 ln 3 .
V1
V4
(13.22)
(11.84) ( T V 1 = const. ) 2 3
T1 V2 1 = T2 V3 1 ,
(13.23)
T2 V4 1 = T1 V1 1 .
(13.24)
4 1
(13.23) (13.24),
V2 V3
= .
V1 V4
160
(13.25)
(13.25)
(13.22)
V
V
V
A = n RT1 ln 2 n RT2 ln 2 = n R (T1 T2 ) ln 2 .
V1
V1
V1
(13.26)
(13.27)
T1 T2 . T2 = 0 K ,
1, .
.
, (13.27)
. ,
, ,
(13.27),
,
K .
(13.28)
13.4.
, , . , ,
161
. , .
: ( ) .
13.7, m1 m2 , T1 T2 , T1 > T2 . 13.7
, -
. (
) ( ), .
, , ,
, -
. - .
:
, .
(13.28),
K
. ,
(13.12),
Q2 Q1 T2 T1
,
Q1
T1
.
162
(13.29)
. .
. , ,
, .
, ;
.
, 13.8.
,
, , . , 13.8b, -
13.8
.
,
. . ,
(. ,
1 2 ). , ( N ,
N
1 2 ).
(
)
,
. ,
( ),
163
. , , .
,
. , , ,
.
:
, ()
.
,
S = k ln W ,
(13.30)
k , W , ()
.
S SI , J K .
(13.30),
,
. , .
:
( ),
( ),
S 0 .
(13.31)
.
164
, ()
. , . , .
, ,
, ,
.
14.
: (), () (). ,
.
,
,
.
14.1.
, . ,
, , .
(, , , ).
, .
. , ,
165
, , .
.
, .
14.1 dx
S .
T , T dT . -
,
. dQ dt
14.1
S ,
,
dQ
dT
= k S
,
dt
dx
(14.1)
k , . k SI W m K . ,
k (. Ag 418 W m K , Cu 381 W m K ),
( 0, 024 W m K ,
0,59 W m K , 0, 08 W m K , 0,8 W m K ).
(14.1), l ,
S , T1 T2 ( T2 > T1 ), Q
t ,
Q
T T
=kS 2 1,
t
l
.
166
(14.2)
14.2
, 14.2b (14.2).
, T1 , , T2 .
(14.2) ,
(T , x)
14.2
.
14.2.
. .
. 14.3
, . ,
. ,
,
14.3
. .
, 14.4. , ,
14.4
( ), ().
167
(, , ).
, , ( ).
T . dQ dt
5
dQ
= K (T ) 4 ,
dt
(14.3)
5 4 , K
. dQ (10.14),
5
dT
K
=
(T ) 4 .
dt m c
(14.4)
, 5 4
,
dT
K
=
T .
dt m c
(14.5)
(14.5)
T = (T ) max e
Kt
mc
(14.6)
(T ) max .
(14.6)
14.5.
14.5
168
1. J.B. Marion: General Physics with Bioscience Essays,
John Wiley & Sons, New York, 1979.
2. D.M. Burns and S.G.G. Macdonald: Physics for Biology and Pre-medical
Students, Addison-Wesley Publishers Limited, London, 1975.
3. M.E.J. Holwill and N.R. Silvester: Introduction to Biological Physics,
John Wiley & Sons, London, 1976.
4. . . : ,
, , 1982.
5. . : , , , 1976.
6. . : ,
-, , 1979.
7. .. : , , ,
, , 1962.
8. .. .. : I, ,
, , , 1969.
9. G. Shortley and D. Williams: Elements of Physics, volume one,
Prentice-Hall Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, 1965.
10. .. .. : I,
, , 1965.
11. R. Resnick and D. Halliday: Physics, part 1,
John Wiley and Sons Inc, New York, 1966.
12. . : , , , , 1973.
13. A. Kikoin and I. Kikoin: Molecular Physics,
Mir Publishers, Moscow, 1978.
14. . : ,
, , 1976.
15. . , . , . , . , . , .
. : , ,
, , 1978.
16. . . : ,
, , 1978.
170
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. . . .
. . . .
. .
.
.
. . .
. .
. .
. .
(). . .
. .
. . .
. . .
. . .
. .
. .
. . .
. . .
. .
. . .
. . -
. .
.
. . . .
( ). . .
. .
172