ISU INTEGRASI NASIONAL & PERPADUAN KAUM

Integrasi antara kaum merupakan isu yang amat diberi perhatian oleh pihak
kerajaan

ketika

menggubal

dasar

pendidikan

selepas

negara

mencapai

kemerdekaannya. Laporan Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 telah
menggariskan dengan jelas dasar yang berkaitan dengan nilai-nilai integrasi antara
kaum ini. Faktor utama yang menjadi tunjang ke arah pembentukan sistem pendidikan
negara selepas mencapai kemerdekaannya ialah perpaduan. Oleh hal yang demikian,
matlamat pendidikan KBSR di sekolah rendah untuk memastikan perkembangan murid
secara menyeluruh dari aspek intelek, rohani, jasmani, emosi, bakat, akhlak, nilai-nilai
estetika dan sosial selaras dengan falsafah dan dasar pendidikan negara iaitu untuk
membangunkan negara dan menyemai perpaduan kaum yang kukuh serta integrasi
nasional melalui sistem pendidikan yang tersusun dan bersistematik.
Isu integrasi nasional merupakan salah satu daripada cabaran penting dalam
negara kita. Oleh hal yang demikian, cara yang paling berkesan untuk menanganinya
adalah melalui peranan guru di sekolah. Integrasi nasional merupakan satu proses
penyatuan antara kumpulan manusia yang berbeza dari segi latar belakang, status
sosial dan budaya untuk membentuk satu entiti yang mempunyai pegangan norma,
sistem nilai serta mengamalkan kehidupan bersama. Penyatuan ini pada akhirnya akan
mewujudkan perkongsian persefahaman dan pemikiran antara kaum di sesebuah
negara. Integrasi nasional merujuk kepada satu proses dinamik untuk merapatkan
masyarakat di setiap negeri di Malaysia khususnya antara negeri-negeri di
Semenanjung Malaysia dengan Sabah dan Sarawak yang bertujuan membentuk satu

bangsa Malaysia yang mempunyai identitinya sendiri berteraskan Perlembagaan

Persekutuan dan Rukun Negara.
Usaha membentuk satu bangsa Malaysia amat mencabar kerana selepas
kemerdekaan, masalah perkauman tetap merupakan satu isu yang serius dan perlu
diambil perhatian. Malaysia yang terdiri daripada penduduk berbilang kaum pernah
menghadapi masalah dan konflik kaum, khasnya peristiwa 13 Mei 1969. Walaupun
hampir lima puluh lima tahun Malaysia merdeka, penduduk berbilang kaum masih
melalui pelbagai liku peristiwa pasang surut, pahit dan manis. Namun begitu, rakyat
dengan latar belakang budaya, agama, bahasa dan asal keturunan yang berbeza akan
terus bergerak maju mengharungi pelbagai cabaran dan halangan dalam perhubungan
sosial bagi mewujudkan persekitaran yang harmoni,damai dan selamat.
Antara peristiwa yang tercetusnya ketegangan kaum adalah peristiwa 13 Mei
1969 dan peristiwa Kampung Medan yang berlaku 12 Mac 2001. Dalam pada itu, wujud
juga prasangka, amalan diskriminasi dan sikap prejudis dalam kalangan kumpulan etnik
yang boleh mencetuskan rasa tidak senang dalam kumpulan etnik tertentu. Tambahan
pula, isu-isu yang berkaitan dengan perpaduan dan integrasi nasional yang sentiasa
menjadi topik hangat adalah tindakan kerajaan membantu kaum bumiputera dalam
bidang sosioekonomi dilihat sebagai diskriminasi oleh kaum-kaum lain. Topik lain iaitu
kurangnya sensitiviti dan toleransi terhadap agama-agama lain, kurangnya semangat
patriotisme dalam kalangan masyarakat, peningkatan kes-kes gejala sosial yang dapat
menjejaskan proses integrasi, pembangunan ekonomi yang tidak seimbang, fahaman
politik yang melampau dan peranan media massa yang mensensasikan isu-isu
perpaduan.

Justeru, banyak usaha telah dirancang dan dilaksanakan oleh pihak kerajaan
yang memerintah dan pihak sekolah untuk memupuk integrasi nasional dan seterusnya
membentuk satu bangsa Malaysia. Usaha Malaysia untuk membentuk negara bangsa
telah dinyatakan dalam wawasan 2020. Menjelang tahun 2020, Malaysia harus menjadi
Negara yang bersatu padu, mempunyai masyarakat yang berkeyakinan, nilai moral dan
etika yang kukuh, hidup secara demokratik, liberal dan bertolak ansur, penyayang, adil
serta mempunyai penguasaan sepenuhnya terhadap ekonomi yang berdaya saing.
Pembinaan negara bangsa amat penting bagi sebuah Negara yang berbilang
kaum dan agama seperti Malaysia. Keupayaan membina negara bangsa bergantung
kepada perkongsian nilai serta semangat patriotisme dalam kalangan rakyat.
Pembinaan negara bangsa menjadi semakin penting lebih-lebih lagi dalam era
globalisasi yang membuka peluang kepada pengaliran secara bebas dan pantas bukan
sahaja maklumat, modal serta manusia, tetapi juga sistem nilai dan kepercayaan tanpa
batasan memberikan cabaran kepada negara kita yang berusaha membentuk satu
identiti terunggul untuk masyarakat kita.
Guru sememangnya dianggap sebagai pembina negara bangsa kerana gurulah
yang dapat membangunkan modal insan dan memastikan pembentukan jati diri murid
yang kukuh, berdaya saing, berkeyakinan tinggi dan berpegang teguh kepada agama
dan nilai sejagat seterusnya menjadi warganegara global yang mampu bersaing
dengan dunia luar. Guru dengan kecekapannya melalui system pendidikan berupaya
membina sebuah negara bangsa yang berjaya.

Guru harus menggalakkan

penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar di sekolah dan

menjadikan bahasa ini sebagai bahasa perpaduan. Guru bukan sahaja harus berusaha

menanam rasa cinta kepada bahasa Malaysia dalam diri murid-murid tetapi turut juga
mencintai bahasa tersebut.
Dalam usaha memantapkan perpaduan dan integrasi nasional, KPM telah
memperkenalkan Rancangan Integrasi Murid untuk Perpaduan (RIMUP). Rancangan ini
bertujuan menggalakkan penyertaan masyarakat setempat, guru dan murid serta warga
sekolah dalam aktiviti sekolah. Rasional aktiviti-aktiviti yang dijalankan adalah bertujuan
untuk mewujudkan sikap kerjasama, tolong menolong, mewujudkan suasana muhibbah
dan hormat-menghormati, melahirkan persefahaman dan toleransi antara murid
pelbagai kaum di sekolah dan berkongsi kemudahan peralatan, tenaga dan kepakaran
untuk menjayakan kegiatan khas secara bersama-sama. Selain itu, semangat
patriotisme secara berterusan dalam kalangan pelajar dapat dipupuk oleh para guru
melalui aktiviti-aktiviti yang dijalankan sempena bulan kemerdekaan misalnya. Semua
aktiviti yang dianjurkan bertujuan menanam rasa cinta kepada Negara, memupuk
semangat perpaduan dan semangat hormat menghormati serta peka terhadap
sensitiviti masyarakat pelbagai kaum dalam kalangan pelajar. Di samping itu,
penerapan sikap dan nilai-nilai yang murni dapat mencapai perpaduan negara dan
integrasi nasional dalam kalangan pelajar yang berbilang bangsa.
Konsep 1 Malaysia yang diperkenalkan oleh Perdana Menteri Malaysia, YAB
DatoSri Mohd Najib Tun Abdul Razak merupakan konsep yang selari dengan apa jua
yang termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan dan Prinsip-prinsip Rukun Negara.
Menurut penjelasan YAB DatoSri Mohd Najib, konsep 1 Malaysia adalah seperti
berikut:

kita berdiri, kita berfikir dan bertindak sebagai bangsa Malaysia ( one people) dan kita
mengambil tindakan-tindakan berdasarkan kehendak semua kumpulan etnik dalam
negara kita.
Ini bermaksud rakyat pelbagai kaum dan agama harus berfikir melepasi
sempadan kaum masing-masing, bukan bertindak atas kepentingan kaum sendiri serta
kepimpinan Negara akan melayani dan memenuhi segala keperluan dan hak semua
kaum dan etnik di Malaysia. Konsep 1 Malaysia membawa aspirasi dan harapan untuk
mengeratkan hubungan antara kaum bagi memastikan rakyat Malaysia dapat menjalin
perpaduan yang erat. Konsep ini merupakan pemangkin untuk mewujudkan dan
membina sebuah Negara bangsa yang mempunyai sikap kesamaan dan kekitaan
dalam kalangan rakyat Malaysia. Antara nilai asas yang terdapat dalam semangat
perpaduan terdiri daripada perasaan hormat-menghormati, keikhlasan dan sikap saling
mempercayai antara kaum.

Dimanakah peranan guru dalam menyatu padukan anak bangsa?