‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ﺧﺮداد ‪1389‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫دوره ‪68‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪ :‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆول‪ :‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ اﻣﺎﻣﻲرﺿﻮي‬
‫ﺳﺮدﺑﻴﺮ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش‬
‫ﻣﺪﻳﺮ اﺟﺮاﻳﻲ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‬
‫ﺷﻮراي دﺑﻴﺮان‬
‫دﻛﺘﺮ ﺷﺎﻫﻴﻦ آﺧﻮﻧﺪزاده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺻﺪﻳﻘﻪ ﺑﺮﻧﺎ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺣﺎﺟﺘﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﮕﺎر ﺳﺠﺎدﻳﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﺧﻮاﻧﺴﺎري‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﺮبﺧﺮدﻣﻨﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﻋﻄﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ راﻣﺶ ﻋﻤﺮاﻧﻲﭘﻮر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪﺟﻮاد ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻴﺮ ﺳﻌﻴﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮي ﻛﺪﺧﺪاﻳﻲ‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﺮادﻣﻨﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ زﻳﻨﺖ ﻧﺎدﻳﺎﺣﺘﻤﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‬
‫ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ‬
‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ درﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد اﻛﺒﺮﻳﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻧﺎز آﻣﻮزﮔﺎر ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺑﺎﺑﻚ ﺑﻬﺎر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﻦ ﭘﺎﺳﺎﻻر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮﻳﭽﻬﺮ ﭘﺎﺳﺒﺨﺶ‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ زاﻫﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺧﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ زﻫﺮا ﺣﻼﺟﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ داوري ﺗﻨﻬﺎ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮﻧﺎز رﺳﻮﻟﻲﻧﮋاد‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﺘﻮده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺷﻌﺒﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪرﺿﺎ ﻃﻼﺋﻲﭘﻮر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺠﺒﺎفزاده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬دﻛﺘﺮ اﻋﻈﻢاﻟﺴﺎدات ﻣﻮﺳﻮي‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﻴﻜﺎﺋﻴﻠﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺮوز ﻧﺒﺌﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺮﺿﻴﻪ وﺣﻴﺪ دﺳﺘﺠﺮدي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻫﺎدﻳﺎن‬
‫ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ‬
‫دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﺎك اﺳﺪي )ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺟﻮاد ﭘﺮوﻳﺰي )ﻓﻴﻼدﻟﻔﻴﺎ(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻛﺸﺘﮕﺮ )ﻟﻨﺪن(‪ ،‬دﻛﺘﺮ اﻓﺸﻴﻦ ﮔﻨﺠﻲ )اﺳﺘﺮاﺳﺒﻮرگ(‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﺷﻬﻼ ﻣﺴﻌﻮد )ﻓﻠﻮرﻳﺪا(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﺰ ﻫﻨﺠﻨﻲ )ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎ(‬
‫وﻳﺮاﺳﺘﺎران‬
‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‬
‫ﻫﻤﻜﺎران دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﭼﺎﻳﭽﻲ‪ ،‬ﺳﺤﺮ ﺻﺪﻳﻖ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﺴﮕﺮي‪ ،‬آرزو ﻛﻤﻴﺰاﻧﻲ‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻲ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻗﺪس‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻮرﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻣﻮزش‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ اول‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،202‬دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ http://tumj.tums.ac.ir :‬ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪medjournal@tums.ac.ir :‬‬
‫ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ ‪ ،14155/6447‬ﺗﻠﻔﻜﺲ‪Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login ، 88962510 :‬‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻦ ﻣﺠﻠﻪ اﻣﺘﻴﺎز ارﺗﻘﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫)راﻳﮕﺎن(‬ ‫ﻟﻴﺘﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪ :‬ﺑﻬﺮﻧﮓ‬ ‫ﺗﻴﺮاژ‪ 1000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺷﺪه در ‪،Chemical Abstract Service (CAS) ، CAB Abstracts (CABI) ، Cambridge Scientific Abstracts (CSA) ، EMBASE‬‬
‫‪Iran Medex‬‬ ‫و‬ ‫‪Magiran ، SID‬‬ ‫‪، EMR Beta ، IMEMR ، Index Copernicus ، ULRICH΄S ، Psych Info ، DOAJ‬‬

‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬
 ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﺧﺮداد ‪1389‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫دوره ‪68‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ وزن ﺑﺪن‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻮرﺗﻴﺰول و ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم در ﻣﻮش ﺳﻮري ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ‪141.....................................................‬‬
‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﺟﻠﻮدار‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﻀﺎﻳﻲ‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻟﺮژنﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺑﻪروش اﻻﻳﺰا‪147..................................................................................... ..........................‬‬
‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﻛﺎردر‪ ،‬زﻫﺮا ﭘﻮرﭘﺎك‬

‫آﻣﻴﺰه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ‪153........................................................‬‬
‫ﻣﻬﻮش ﺣﺼﺎري‪ ،‬ﻛﺎﻣﺮان ﻣﻨﺼﻮري‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻣﺼﻄﻔﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺑﻴﺪﻣﺸﻜﻲ ﭘﻮر‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ‪ 230‬ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در اﻳﺮان‪162......................................................................................................‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﻄﺮف‪ ،‬ﻣﺎزﻳﺎر اذر‪ ،‬ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻣﻴﺮي‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ ﺷﻴﺦ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺰدك ﻋﺎﻟﻴﺨﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮداﷲ وردي‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺷﺮﻳﻒ ﺗﺒﺮﻳﺰي‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻃﻴﺒﻲ ﻣﻴﺒﺪي‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺧﺎرج ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺎل و ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ در ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‪168..............................................................................‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﻗﻤﺮي‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐاﷲ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل در اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﺮم ‪175.............................................................................................................‬‬
‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﻴﮕﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪه ﻣﻴﺘﺮا ﻛﺎﻇﻤﻲﭘﻮر‪ ،‬ﻫﺪي ﻃﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫ارﺗﺒﺎط ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮﺳﺎز ﻗﻠﺒﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ و ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ در ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‪182..............................................................................‬‬
‫اﻣﻴﺮﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪ ﭘﺎرﺳﺎ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﺿﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻚ ﻓﻼﺣﻲ‬

‫ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 1024‬ﺑﻴﻤﺎر‪188...................................................................................... ..........................................................................‬‬

‫رﺿﺎ ﺑﺎﻗﺮي‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﺿﻴﺎءا‪ ...‬ﺣﻘﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺎز اﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬آﺳﻴﻪﺳﺎدات ﻓﺘﺎﺣﻲ ﻣﻌﺼﻮم‬

‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ اﻧﺴﺎن در ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﺮاﻧﻲ زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل در ﺳﺎل ‪ :1386‬ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪194...................................................‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻓﻘﻴﻪﻟﻮ‪ ،‬ﻓﺮﻫﺎد رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬وﺣﻴﺪ ﺳﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺳﺘﺎره ﻣﻤﻴﺸﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﻮدي‪ ،‬ﻃﻠﻌﺖ ﻣﺨﺘﺎريآزاد‬

‫ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي‪200...........................................................................................‬‬
‫زﻫﺮا اﺣﻤﺪيﻧﮋاد‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ‪205.................................................................................................................................................................................................‬‬

‫ﻟﻴﻼ ﻋﻠﻴﺰاده‪ ،‬رﺿﺎ ﻋﻤﺎﻧﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪205.............................................................................................................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺮﻧﺎز ﺳﻬﺮابوﻧﺪ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺳﻔﻴﺪ و دوﺑﻌﺪي ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻨﻮان ﺟﺪول ﺑﺎﻻي آن و در ﻧﻤﻮدار زﻳﺮ آن ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد )ﺑـﺎ‬ ‫‪ -1‬اﺻﻮل ﻛﻠﻲ‪ -1-1 :‬آﻳﻴﻦ ﻧﮕﺎرش زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه و از‬
‫ذﻛﺮ ﺷﻤﺎره(‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺠﻠـﻪ‪ ،‬ﺑـﺪﻳﻬﻲ اﺳـﺖ از ﺗﻜـﺮار اراﻳـﻪ‬ ‫ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﻛﻠﻤﺎت ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدلﻫﺎي دﻗﻴﻖ و رﺳﺎﻳﻲ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺟﺪاول و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺟﺪاول و‬ ‫ﺧﻮدداري ﺷﻮد‪ -1-2 .‬ﻣﻘﺎﻻت ارﺳﺎﻟﻲ در ﭼﻬﺎر ﻧـﺴﺨﻪ )ﻳـﻚ ﻧـﺴﺨﻪ اﺻـﻞ و ﺳـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑﺤـﺚ‪ -1:‬آﺛـﺎر و اﻫﻤﻴـﺖ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه و‬ ‫ﻧﺴﺨﻪ ﻛﭙﻲ( ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ ﮔﺮدﻧـﺪ‪ -1-3 .‬ﻣﻄﺎﻟـﺐ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻓﻘـﻂ ﺑـﺮ روي‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ آﻧﻬﺎ ‪-2‬ذﻛﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ذﻛﺮ ﻣﻐـﺎﻳﺮات و ﻣـﻮارد ﻧﻘـﺾ‬ ‫ﻳﻜﻄﺮف ﻛﺎﻏﺬ ‪ A4‬و ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ ﺳﺘﻮﻧﻲ و ﻳﻚ ﺧﻂ درﻣﻴﺎن ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺣﺎﺷـﻴﻪ ﻻزم‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ‪-3‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ‪-4‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻮارد ﻛـﺎرﺑﺮد‬ ‫)ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( ﺗﺎﻳﭗ ﮔﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﺻـﻔﺤﺎت ﺷـﻤﺎرهﮔـﺬاري ﺷـﻮﻧﺪ‪-1-4 .‬‬
‫ﻋﻤﻠﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ‪-5‬راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ارﺳﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮاي ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺠـﻼت ارﺳـﺎل ﻧﮕـﺮدد و در ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫ﻳﺎ دﻳﮕﺮان‪ ،‬در ﻣﺠﻤﻮع اراﻳﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨـﺎﺑﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﺠﻼت )ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ -1-5 .‬ﻟﻮح ﻓﺸﺮده‬
‫ﺷﻤﺎره ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺘﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋـﺪد‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ )ﺗﺮﺟﻴﺤﺎً ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ Word XP‬ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ( ﺑﺎ اﻋﻤﺎل آﺧﺮﻳﻦ اﺻﻼﺣﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﻤﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪاد رﻓﺮاﻧﺴﻬﺎي ﻣﺤﺘـﻮاي‬ ‫ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠـﻪ اراﻳـﻪ ﮔـﺮدد‪ -1-6 .‬ﻧـﻮع ﻣﻘـﺎﻻت‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻟﻴﺴﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ آن‪ ،‬ﻣﺘﻦ دﻗﻴﻖ رﻓﺮاﻧﺲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻇﻬﻮر‪ ،‬در ﻓﻬﺮﺳـﺖ ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮوري )از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛـﺎﻓﻲ‬
‫آورده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺑـﻪ ﺷـﺮح ذﻳـﻞ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺑـﺼﻮرت ﻛﺘـﺎب‪:‬‬ ‫و ﺻﺎﺣﺐ ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ( و ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ -1-7 .‬در اﻧﺠـﺎم‬
‫)ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ /‬ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ /‬ﻓﺼﻞ‪ /‬ﻋﻨـﻮان‪ /‬ﻓـﺼﻞ‪ /‬ﻋﻨـﻮان ﻛﺘـﺎب‪ /‬ﻧـﺎم ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﺻﻮل اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻫﻠﺴﻴﻨﻜﻲ و ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪ -2 .‬ﻧﺤﻮه‬
‫ﻛﺘﺎب‪ /‬ﻧﺎم ﻧﺎﺷﺮ‪ /‬ﻣﺤﻞ اﻧﺘﺸﺎر‪ /‬ﺳﺎل‪ /‬ﺻﻔﺤﺎت‪:‬‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‪ -2-1 :‬ﺻﻔﺤﻪ اول )ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻨـﻮان( ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ ﺷـﺎﻣﻞ‪ :‬ﻋﻨـﻮان‬
‫‪Nochols DH, Randall CL. Massive eversion of the vagina. In:‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻧﺎم و ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬درﺟﻪ ﻋﻠﻤﻲ و آدرس دﻗﻴﻖ ﻛﻠﻴـﻪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫‪Nichols DH, Randall CL, editors. Vaginal Surgery. 3rd ed. Baltimore:‬‬
‫‪Williams Wilkins; 1989. p. 328-57.‬‬ ‫)از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺪ ﭘﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬دورﻧﮕﺎر و ‪ (E-mail‬ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻘﺎﻟﻪ و‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺼﻮرت ﻣﻘﺎﻟﻪ‪) :‬ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ(‪ /‬ﻧﺎم‪ /‬ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ /‬ﻋﻨـﻮان ﻛﺎﻣـﻞ ژورﻧـﺎل‪ /‬ﺳـﺎل‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -2-2 .‬ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﺔ ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‬
‫اﻧﺘﺸﺎر‪ /‬ﺷﻤﺎره ﻣﺠﻠﻪ‪ /‬ﺻﻔﺤﺎت‪ .‬ﻣﺜﺎل‪ .1 :‬ﻛﺎوﻳــﺎﻧﻲ ﺣــﺴﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮرﻧﺎﺻــﺢ ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴــﺰ‪.‬‬
‫و ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻤﻲﺑﺎﻳﺴﺖ از ‪ 250‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬
‫اﻋﺘﺒﺎرﻳﺎﺑﻲ و ﻫﻨﺠﺎرﺳﺎزي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﺮﺷـﺖ و ﻣـﻨﺶ ﻛﻠـﻮﻧﻴﻨﺠﺮ ‪ TCI‬در ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و در ﭼﻬﺎر ﭘﺎراﮔﺮاف ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ و ﻫـﺪف‪ ،‬روش ﺑﺮرﺳـﻲ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎ‪،‬‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ‪ .‬ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ;1384 ،‬ﺳﺎل ‪ ،63‬ﺷﻤﺎره ‪ :2‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ 89‬ﺗﺎ ‪.98‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي )ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 3‬و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 7‬واژه( ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ در ﻧﺴﺨﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪:‬‬
‫‪CDI, Clinical Dermatology Illustrated [monograph on CD-ROM].‬‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1-2-2-1‬در ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻜﻴﺪه ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﻮان ﻓـﻮق ﻣـﻮرد ﻟﺤـﺎظ‬
‫‪Reeves JRT, Maibach H. CMEA Multimedia Group, Producers. 2nd‬‬ ‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛـﺎﻣﻼ ﻣﻨﻄﺒـﻖ ﺑـﺎ ﭼﻜﻴـﺪه ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و در‬
‫‪ed. Version 2.0 Scan Diego: CMEA; 1995.‬‬
‫ﺑﺨــﺸﻬﺎي ‪ Conclusion ،Results ،Methods ،Background‬و ‪Keywords‬‬
‫‪ -‬ﻋﻜﺲﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت آﻧﻬـﺎ ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد و در ﺣﺪود ‪ 230-250‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -2-3 .‬اﺻـﻞ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻘﺎﻟـﻪ )‪ (text‬آورده ﺷـﻮد و ﺷـﻤﺎرهﮔـﺬاري ﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ -1 :‬اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺒﻠﻲ و زﻣﻴﻨﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ارﺳﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اراﻳﻪ ﻋﻜﺴﻬﺎي اﺳﻜﻦ ﺷﺪه اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫رزوﻟﻮﺷﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 600dpi‬ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻜﺲ ﻫﺎي ارﺳﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳـﺴﺘﻲ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ رﻓﺮاﻧﺲ ‪ -2‬ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪ -3‬ﺳﺆاﻻت ﺑﺪون ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﻀﻤﺎم ﺳﻪ ﻧـﺴﺨﻪ ﻛﭙـﻲ رﻧﮕـﻲ و در ﭘـﺸﺖ ﻋﻜـﺲ ﺷـﻤﺎره آن‪ ،‬ﻧـﺎم‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ رﻓﻊ اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ -4 .‬ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻳﺎ اﺧﺘـﺼﺎرات ﻋﻠﻤـﻲ‬
‫‪ -3‬ﻧﺤﻮة ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﮔﺰارش ﻣﻮارد ‪ -3-‬ﺻﻔﺤﻪ اول ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اراﻳﻪ ﺷـﺪه در‬ ‫‪ -6‬ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ روﺷﻦ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ‪ -3-1 ،2-1‬ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻛﻠﻤـﺎت‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪهاي ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ آن‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ‪:‬‬
‫ﻛﻠﻴﺪي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﻧﺒﺎﻳـﺴﺘﻲ از ‪ 100‬ﻛﻠﻤـﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬ ‫ﺟﺰﺋﻴﺎت روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻋﻠﺖ اﻧﺘﺨﺎب آن )ﻣﺜﻼ ﻛﻮﻫـﻮرت( – ﻣـﺪت زﻣـﺎن اﺟـﺮاي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ -3-3 .‬اﺻﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺮح ﺣـﺎل ﺑﻴﻤـﺎر ﻳـﺎ‬ ‫ﻃﺮح و ﭘﻲﮔﻴﺮي‪-1 .‬زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ ‪-2‬ﺳﻮژهﻫﺎ و ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﻣـﻮرد‬
‫ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺤﺚ‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮرد و ﺑﺤﺚ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً از ‪ 1500‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﻮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫آزﻣﻮن و ﻣﻼك اﻧﺘﺨﺎب‪ .‬روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮي و ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ )اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑـﺴﻴﺎر‬
‫دو ﺟﺪول ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ اراﻳﻪ ﺷﻮد‪ -3-4 .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و در اﺑﺘﺪاي اﻣﺮ ﻣﻮرد ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد(‪ -‬ﻣﻼﻛﻬﺎي ورود و ﺧﺮوج‬
‫‪ -4‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﻣـﺮوري‪ -4-1 :‬اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﺑـﺮاي اراﻳـﻪ آﺧـﺮﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪-3 .‬ﻧﺤﻮه ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋـﺎت‪ -4 .‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮازﻳﻦ اﺧﻼق در ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ درﺑﺎره ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص ﺑﺎﺷﺪ‪ -4-2 .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در زﻣﻴﻨـﻪ ﻣﻮﺿـﻮع‬ ‫‪ -5‬اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪ -6‬آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري ‪ -7‬ﻧﺎم ﻛﺸﻮر و ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﺎزﻧﺪه‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ و داراي ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ -5 .‬ﻫﻴـﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳـﻪ ﻣﺠﻠـﻪ در‬ ‫ﻣﻮاد و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‪ :‬اراﻳﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻖ‪-1 :‬رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل ﻋﻠﻤﻲ )ﮔﺰارش ﻋـﺪد‬
‫ﻗﺒﻮل ﻳﺎ ﻋﺪم ﻗﺒﻮل و ﻳﺎ اﺻﻼح ﻣﻘﺎﻟﻪ )ﺑﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﺆﻟﻒ( آزاد اﺳـﺖ و از ﭘـﺲ دادن‬ ‫ﺑﺎ درﺻﺪ ‪ -‬ﮔﺰارش ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺎ ‪ -2 (Range‬ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﻠﺤﻘﺎت آن ﻣﻌﺬور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ -6 .‬ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘـﺎﻻت ﻣـﺴﺌﻮل ﻧﻮﺷـﺘﻪﻫـﺎ و‬ ‫دادن ﻫﻤﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ ﺟﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه ‪ -3‬اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭼـﺎپ ﺷـﺪه از ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺧـﻮد در ﻣﺠﻠـﻪ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد‪ -7 .‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺟﺪول و ﻧﻤﻮدار ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮريﻛـﻪ ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﺳـﻪ‬
‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺄﺧﺬ آزاد اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺎﻳﭙﻲ ﻳﻚ ﺟﺪول ﻳﺎ ﻧﻤﻮدار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﻳﻦﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻳـﺪ ﺳﻴﺎه و‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻣﻮش‬
‫‪141‬‬ ‫ﺳﺮم در‬
‫‪-146‬‬ ‫ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي‬
‫‪،1389‬‬ ‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول ‪3‬و‪ ،‬ﺧﺮداد‬
‫ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪ ، 68،‬ﺷﻤﺎره‬ ‫ﻫﻮرﻣﻮن‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره‬ ‫ﻋﻠﻮموزن‪،‬‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ‬
‫اﺟﺎقﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻧﺸﺘﻲﭘﺰﺷﻜ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪاﻣﻮاج‬
‫داﻧﺸﻜﺪه‬ ‫ﺗﺎﺛﻴﺮ‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ وزن ﺑﺪن‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪،‬‬

‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول و ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم در ﻣﻮش ﺳﻮري ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/10/09 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/02/15 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪*1‬‬
‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﺟﻠﻮدار‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج ﻛﻪ از اﺟﺎقﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﻀﺎﻳﻲ‬
‫ﮔﺴﺘﺮش اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط اﻳﻦ اﺧﺘﻼﻻت را ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻄﺮح‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻛﻨﺠﻜﺎوي و ﻳﺎ ﺣﻀﻮر در ﻛﻨﺎر ﻣﺎدران در ﻣﻌﺮض اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﻗﺮار‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺪف اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺮ ﻏﻠﻈﺖ ‪ ،T3, T4‬ﻛﻮرﺗﻴﺰول‪ ،‬ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي‬ ‫‪ -2‬داﻣﭙﺰﺷﻚ‬

‫ﺳﺮم و وزن ﺑﺪن در ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج از ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺧﺎﻧﮕﻲ‬
‫داﻧﺸﻜﺪه داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪ 20 .‬ﺳﺮ ﻣﻮش ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )ﺳﻦ ‪ 7±3‬روز و وزن ‪ 5±1‬ﮔﺮم( ﺑﻪ دو ﮔﺮوه‬ ‫‪RF‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ روزاﻧﻪ ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﺳﻲ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪﻣﺪت دو ﻣﺎه در ﻣﺠﺎورت‬
‫و ﻛﻮرﺗﻴﺰول در ﺳﺮم ﺑﺎ‬ ‫‪T3, T4‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮشﻫﺎ ﻣﺠﺪداً وزن ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش رادﻳﻮاﻳﻤﻴﻴﻮﻧﻮاﺳﻲ )‪ (RIA‬و ﻣﻴﺰان ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫وزن ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ در ﭘﺎﻳﺎن دوره ‪ %29/5‬ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮد )‪ .(p<0/05‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ‪ T3, T4‬و‬
‫)‪54/606/20nmol/L‬‬ ‫‪T4‬‬ ‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري )‪ (p<0/05‬در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮاي‬
‫)‪ 0/8600/09nmol/L‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ (1/390/15‬و در ﻣﻮرد ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻮرﺗﻴﺰول‬ ‫‪T3‬‬ ‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ ،(77/807/67‬ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎﻫﺶ‬ ‫‪HDL‬‬ ‫)‪ 9/941/21ng/ml‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ (17/441/78‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ اﻓﺰاﻳﺶ و‬
‫ﻳﺎﻓﺖ )‪ .(p<0/05‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬اﻣﻮاج ﻣﻴﻜﺮووﻳﻮ ﻧﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ از اﺟﺎقﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ رﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان‬
‫ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ‪ T3, T4‬و ﻛﻮرﺗﻴﺰول‪ ،‬ﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ و ﻛﺎﻫﺶ ‪ HDL‬ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﮔﺮوه ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي داﻧﺸﻜﺪه‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪6138757 :‬‬ ‫داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮن‪ ،‬ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻮرﺗﻴﺰول‪ ،‬ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎ‪.‬‬ ‫‪email: jelodar@shirazu.ac.ir‬‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﻮج و‬
‫‪3‬و‪2‬‬
‫ﻃﻮل ﻣﺪت ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن اﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﺛﺮات ﻋﻤﺪﺗﺎَ ﺑﻪ اﺛﺮات ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﻧﺴﺒﺖ داده‬
‫‪4‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﮔﺰارﺷﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﺛﺮات ﻏﻴﺮ ﮔﺮﻣﺎﻳﺸﻲ اﻳﻦ‬
‫اﻣﻮاج و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد‬
‫اﺛﺮات ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺘﻔﺎوت و ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﻲ وﺟﻮد دارد‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻋﻤﺪﺗﺎَ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ و ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ از ‪ 15‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري اﻳﻦ اﻣﻮاج را ﺟﺬب ﻣﻲﻛﻨﺪ و‬
‫ﻣﻴﺰان ﺟﺬب اﻳﻦ اﻣﻮاج در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫اﻣﻮاج ﺑﻴﻦ ‪ 70-100‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻣﻮاج ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﻣﻮج ‪ FM‬ﺗﺪاﺧﻞ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﻣﺮوزه اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ )‪ (Electromagnetic waves‬از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺎﻣﻞ رادار‪ ،‬رادﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺰﺷﻜﻲ و اﺟﺎقﻫﺎي‬
‫ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي‬
‫ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻣﻴﺪانﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ را اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺛﺮات ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻳﻦ اﻣﻮاج اﺧﻴﺮاً ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻊ اﻣﻮاج‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ داﻣﻨﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ آنﻫﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 300‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﺗﺎ‬
‫‪ 300‬ﮔﻴﮕﺎﻫﺮﺗﺰ و ﻃﻮل ﻣﻮج آنﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﻏﻴﺮ ﻳﻮﻧﻴﺰهﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎ ﺟﺬب‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در اﻧﺮژي ﻣﻮﻟﻜﻮل اﻳـﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 1.‬ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟﻮد‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﺟﻠﻮدار و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪142‬‬

‫ارﺗﻔﺎع ﺻﻔﺮ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي از ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻛﻪ‬ ‫‪HI-1600- SURVEY METER‬‬ ‫)ﻣﺪل‬ ‫‪RF‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج را در ﻃﻮل ﻣﻮجﻫﺎي ﺑﻴﻦ ‪ 915‬ﺗﺎ ‪ 2450‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ‬
‫اﻧﺪازه ﻣﻲﮔﻴﺮد( اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ‪ 20‬ﺳﺮ ﺑﭽﻪ ﻣﻮش ﺳﻮري‬
‫ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )ﺳﻦ ﺣﺪوداً ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ و وزن ‪ 4-6‬ﮔﺮم( ﻧﮋاد ‪ BALB/C‬از ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺧﺮﻳﺪاري و ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫‪6‬‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻣﻮشﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل و آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﻮشﻫﺎ اﺑﺘﺪا در ﻛﻨﺎر ﻣﺎدران ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و ﺟﻬﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬آب و ﻏﺬا ﺑﻪﺻﻮرت آزاد در اﺧﺘﻴﺎر آنﻫﺎ ﺑﻮده و‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﻮر اﺗﺎق ﺑﻪﺻﻮرت ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ و ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﮔﺮوهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪﻣﺪت دو ﻣﺎه در ﻗﻔﺲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪30‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي )ﻛﻪ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي اﺟﺎزه ﺣﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ( از‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ )ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ‪ LG‬ﻣﺪل ‪ (MS-543XD‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ را ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 2450‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪﻣﺪت ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ روﺷﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮ ‪ Power‬ﻣﻌﺎدل ‪ 10‬و زﻣﺎن ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪ )اﻳﻦ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﭘﺨﺖ ﻏﺬاﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود( دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻪ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪﻣﺪت ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ )ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ده دﻗﻴﻘﻪاي ﻣﺘﻮاﻟﻲ(‬
‫روﺷﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻮشﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﻳﻚﺳﺎﻋﺖ و ﻧﻴﻢ‬
‫در ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺎ اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮشﻫﺎي ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺰﻣﺎن از اﺗﺎق ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎرج و در ﻣﺤﻴﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺴﺎوي از ﻧﻈﺮ ﻧﻮر و دﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن‬
‫دوره آزﻣﺎﻳﺶ )‪ 60‬روز( ﻣﻮشﻫﺎ اﺑﺘﺪا وزن و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺗﺮ ﺑﻴﻬﻮش و ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮنﮔﻴﺮي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي و ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺳﺮم‬
‫ﺑﺎ روش رادﻳﻮاﻳﻤﻴﻮﻧﻮاﺳﻲ )‪ (RIA‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از دﺳﺘﮕﺎه در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده‬
‫دارد ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﻣﺜﻞ ﻳﻚ آﻧﺘﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻗﻮﻳﺎَ اﻣﻮاج اﻳﻦ ﻃﻮل ﻣﻮج‬
‫را ﺟﺬب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 5.‬اﺛﺮات ﺗﺮﻣﻴﻤﻲ اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 5.‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﺮكﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪن ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷﺎﺗﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ‬
‫اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻳﻚ ﺣﺪ ﻣﺸﺨﺺ )آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ(‬
‫ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪي در ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬
‫ﺷﻮاﻫﺪي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ در‬
‫ﻳﻚ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺧﺎص ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﺮو اﻧﺪوﻛﺮاﻳﻦ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ اﺛﺮات ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻳﻦ اﻣﻮاج در آﺳﺘﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده و ﺑﻲﺧﻄﺮ اﻳﻦ اﻣﻮاج ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻏﺪه آدرﻧﺎل در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ‬
‫ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺪن ﻧﺴﺒﺖ داده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آدرﻧﺎل‬
‫ﻏﺪه ﻫﺪف اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ از ﻳﻚﺳﻮ و ﮔﺴﺘﺮش ﺣﻀﻮر‬
‫ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ در زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط آنﻫﺎ‬
‫ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧﻮان ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻤﺎس را ﺑﺎ ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ در ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﮔﺰارﺷﺎت‪ ،‬اﺛﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق‬
‫ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ آنﻫﻢ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺼﺎرف ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﺛﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ )اﻣﻮاج ﻣﻴﻜﺮووﻳﻮ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 2450‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ( ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺼﺎرف در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 30-50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي‪ ،‬ﺑﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي و ﻛﻮرﺗﻴﺰول در ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫اﺑﺘﺪا ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج ﻣﻴﻜﺮووﻳﻮ از دﺳﺘﮕﺎه در ﻓﻮاﺻﻞ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪50‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﻛﻪ ﻣﻮشﻫﺎ اﺟﺎزة ﺣﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﺖ درب ﺑﺴﺘﻪ در‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج ﻣﻴﻜﺮووﻳﻮ )‪ (mW/cm2‬از اﺟﺎق ﻣﻴﻜﺮوﻓﺮ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺗﻮان ﺳﻤﺖ راﺳﺖ )‪(mW/cm2‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺗﻮان وﺳﻂ )‪(mW/cm2‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺗﻮان ﺳﻤﺖ ﭼﭗ )‪(mW/cm2‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ از اﺟﺎق ﻣﻴﻜﺮووﻳﻮ )‪(cm‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﺻﻔﺮ‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﺻﻔﺮ‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﺻﻔﺮ‬
‫‪40‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪57/5‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪16/5‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪37/5‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪50‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪143‬‬ ‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ وزن‪ ،‬ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻮرﺗﻴﺰول و ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم در ﻣﻮش‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :3-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣـﻮاج ﻧـﺸﺘﻲ از اﺟـﺎق ﻣـﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان ‪ T4‬ﺳـﺮم‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻛـﻮرﺗﻴﺰول ﺳـﺮم‬
‫ﻣﻮشﻫﺎيﺳﻮري ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )‪ ،(n=10‬ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪(p<0/05‬‬ ‫ﻣﻮشﻫﺎيﺳﻮري ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )‪ ،(n=10‬ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪(p<0/05‬‬

‫ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدار‪ :4-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺮ ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم ﻣﻮشﻫﺎي ﺳـﻮري‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :2-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣـﻮاج ﻧـﺸﺘﻲ از اﺟـﺎق ﻣـﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان ‪ T3‬ﺳـﺮم‬
‫ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )‪ * ،(n=10‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪(p<0/05‬‬ ‫ﻣﻮشﻫﺎيﺳﻮري ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )‪ ،(n=10‬ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪(p<0/05‬‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻴـﺪانﻫـﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴـﺴﻲ ﺑـﺮ ﻣﻴـﺰان ﻫﻮرﻣـﻮنﻫـﺎي‬ ‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ وزن ﻣﻮشﻫﺎ )‪(n=10‬‬
‫درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن )ﮔﺮم(‬ ‫ﮔﺮوهﻫﺎ‬
‫ﺗﻴﺮوﻳﻴــﺪ و ﻛــﻮرﺗﻴﺰول در ﻧﻤﻮدارﻫــﺎي ‪ 1-3‬ﻧــﺸﺎن داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻗﺒﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪ T3,‬و ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺑـﻪﻃـﻮر ﻣﻌﻨـﻲداري‬ ‫‪T4‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫‪29/5‬‬ ‫‪30/35±0/5‬‬ ‫‪5±1‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل‬
‫)‪ (p<0/05‬در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل اﻓـﺰاﻳﺶ ﻧـﺸﺎن داد‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫‪21/4±0/5‬‬ ‫‪5±1‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮاي ‪ 54/606/20nmol/L) T4‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ ،(77/807/67‬ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪(p<0/05‬‬

‫‪ 0/8600/09nmol/L) T3‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ (1/390/15‬و در ﻣـﻮرد ﻏﻠﻈـﺖ‬

‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول )‪ 9/941/21ng/ml‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ (17/441/78‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗـﺮار‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺗﻮان‬
‫ﮔــﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻴــﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﻴــﺴﻲ ﺳــﺒﺐ اﻓــﺰاﻳﺶ ﺗــﺮي ﮔﻠﻴــﺴﻴﺮﻳﺪﻫﺎ‬ ‫اﻣﻮاج ﺧﺮوﺟﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺳﺘﮕﺎه و در ﻓﻮاﺻﻞ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻛﻨﺎرهﻫﺎ‬
‫‪HDL‬‬ ‫)‪ 52/65/8mg/dl‬در ﻣﻘﺎﺑـــــــﻞ ‪ (74/26/11‬و ﻛـــــــﺎﻫﺶ‬ ‫و ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي دورﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ارﺗﻔﺎع ﭘﻨﺞ ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮي ﻛـﻪ‬
‫)‪ 15/281/48mg/dl‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ (8/821/18‬ﮔﺮدﻳﺪ )ﻧﻤﻮدار ‪.(4‬‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻮازي ﺳﻄﺢ داﺧﻠـﻲ دﺳـﺘﮕﺎه ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﺣـﻀﻮر اﻣـﻮاج ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن ﻣﻮشﻫـﺎ در دو ﮔـﺮوه در ﺟـﺪول ‪ 2‬ﻧـﺸﺎن داده‬
‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت اﻳﻦ ﺟﺪول‪ ،‬ﻗـﺮار ﮔـﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻴـﺎدﻳﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج از دﺳﺘﮕﺎه در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻮرد‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ وزن در اﻳـﻦ ﮔـﺮوه در ﭘﺎﻳـﺎن دوره‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺴﺒﺘﺎً زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد در ﻣﻘﺎﺑﻞ و‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ %29‬ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ )‪ 21/4‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ 30/35‬ﮔﺮم(‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﺟﻠﻮدار و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺮس و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫و ﺑﻪدﻧﺒﺎل آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻮرﺗﻴﺰول و ﻳﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫‪ACTH‬‬
‫ﻣﻴﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺮ ﻏﺪه آدرﻧﺎل و اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺮﺷﺤﻲ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰاﻛﺘﻮﻣﻲ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻣﻴﺰان ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺳﺮم آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل اﻳﺠﺎد ﻧﻨﻤﻮد‪ 13‬ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮﺷﺢ ﻏﺪه آدرﻧﺎل‬
‫‪12‬‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺮ ﻏﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ Lotz .‬ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول را در ﻣﻴﻤﻮن در اﺛﺮ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ اﻣﻮاج ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪129‬‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫‪T4‬‬ ‫و‬ ‫‪T3‬‬ ‫ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪ 14.‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﺑﺮ ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰ و ﻳﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫اﻣﻮاج ﺑﺮ ﻏﺪه ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺰارش ‪ Magin‬در‬
‫‪16‬‬
‫ﻣﻮرد ﻫﻮرﻣﻮن ‪ T4‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را‬
‫در ﺳﮓﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﺪت دو ﺳﺎﻋﺖ در ﻣﻌﺮض اﻣﻮاج ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪2450‬‬
‫‪Lu‬‬ ‫ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺰارش‬
‫ﻛﻪ ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ را در ﻣﻌﺮض اﻣﻮاج ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 2450‬ﻗﺮار‬
‫دادﻧﺪ‪ 17‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﮔﺰارش ‪ Koyu‬ﻛﻪ ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ را در‬
‫‪18‬‬
‫ﻣﻌﺮض اﻣﻮاج ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 900‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ Lotz‬ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي در ﻣﻴﻤﻮن در اﺛﺮ ﻣﻴﺪانﻫﺎي‬
‫و‬ ‫‪TSH‬‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 129‬ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻨﻤﻮد‪ 14.‬ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي در اﺛﺮ ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪900‬‬
‫‪18‬‬
‫ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻮرد ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ اﺛﺮ اﻳﻦ ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت اﺛﺮ ﻣﺮﻛﺰي و از ﻃﺮﻳﻖ )ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰ( در ﻏﺪه ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ اﻋﻤﺎل‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺘﻔﺎوت در ﻣﻮرد اﺛﺮات اﻳﻦ ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺮ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺳﺮم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ و ﻣﺪت‬
‫زﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﺛﺮات ﻣﻨﻔﻲ اﻣﻮاج ﻧﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ از اﺟﺎقﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ‪ T4 ،T3‬و ﻛﻮرﺗﻴﺰول‪ ،‬ﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ و ‪ HDL‬در ﻳﻚ‬
‫اﻟﮕﻮي ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻟﺬا ﻟﺰوم ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫اﺟﺎقﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺷﺪﻳﺪاً ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬ﺑﺪﻳﻦوﺳﻴﻠﻪ از زﺣﻤﺎت ﺳﺮﻛﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻌﻴﺪه اﺣﻤﺪي‬
‫‪15‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺨﺶ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي و ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺷﻴﺮاز ﺟﻬﺖ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪144‬‬
‫در ﻓﻮاﺻﻞ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ و ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻛﻢ از دﺳﺘﮕﺎه اﺛﺮات ﺳﻮء ﺑﻴﺸﺘﺮي اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻣﻮاج ﻧﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ از اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪50‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي در ﺣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣﻮن‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي و ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺷﻮد‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺧﻄﺮات اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ از‬
‫اﺟﺎقﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﻧﻈﺮات ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﺰارﺷﺎت‬
‫ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻋﺪم ﻧﺸﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ از درب ﺑﺴﺘﻪ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻧﺮژي‬
‫اﻣﻮاج ﻧﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون در ﺣﺪود ‪ 1mW/cm2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در ﺣﺪي‬
‫‪8‬و‪7‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه ﺧﻄﺮﺳﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Oates‬‬ ‫دﻳﮕﺮ از ﮔﺰارﺷﺎت ﺑﺮ ﺧﻼف اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ از ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺎ درب ﺑﺴﺘﻪ را در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫‪Inaloz‬‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﺑﻴﻦ ‪ 1mW/cm2‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪ 9.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺰان ﻧﺸﺖ اﻳﻦ اﻣﻮاج را از ﻣﺎﻳﻜﺮوﻓﺮ ﺑﺎ درب ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ روي ﻣﻮش‬
‫ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﺎردار ﻣﻀﺮ و ﺧﻄﺮﻧﺎك داﻧﺴﺖ‪ 10.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ذﻛﺮ‬
‫ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 2‬ﺗﻐﻴﻴﺮات وزن ﻃﻲ ﻣﺪت دو ﻣﺎه در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻴﺰان اﻓﺰاﻳﺶ وزن ﺣﺪوداً ‪ %29/5‬ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ‬
‫ﻛﻤﺒﻮد اﻓﺰاﻳﺶ وزن در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان‬
‫ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي و ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﺳﻠﻮﻟﻲ و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖاز‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ وزن ﻣﻲﮔﺮدد و در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد در ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ وزن ﮔﺮدد‪ 11.‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫و ﻛﻮرﺗﻴﺰول‬ ‫‪T3 ،T4‬‬ ‫ﺷﺪن ﺑﺎ اﻣﻮاج ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﺎت‬
‫اﻧﺪﻛﻲ در ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﺳﺮم ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺣﺎﻛﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪﻫﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎ در اﺛﺮ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻴﺪانﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 12.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در‬
‫ﻣﻮرد اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺳﺮم در اﺛﺮ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ اﻣﻮاج‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻳﻮ ﺑﺎ ﮔﺰارش ‪ 1978 ،1979) Lotz‬و ‪ (1982‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ‬
‫‪14‬و‪13‬و‪6‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ‪ Selmaoui‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت )‪9‬‬ ‫دارد‪،‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ( در ﻣﻴﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ را ﺑﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪي و ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮﻳﻴﺪي ﻣﺮدان از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻛﻮرﺗﻴﺰول ﺗﺤﺖ اﺛﺮ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
145
‫ ﻛﻮرﺗﻴﺰول و ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺳﺮم در ﻣﻮش‬،‫ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‬
References
1. Verschaeve L, Maes A. Genetic, carcinogenic and teratogenic
effects of radiofrequency fields. Mutat Res 1998;410(2):141-65.
2. Rai S, Singh UP, Mishra GD, Singh SP, Samarketu, Wagner KG.
Synergistic effects of ajoene and the microwave power density
memories of water on germination inhibition of fungal spores. Med
Biol Eng Comput 1995;33(3):313-6.
3. Rai S, Singh UP, Mishra GD, Singh SP, Samarketu. Additional
evidence of stable EMF-induced changes in water revealed by
fungal spore germination. Electr Magnetobiol 1994;13(3):253-9.
4. Gandhi OP, editor. IEEE Engineeeing in Medicine and Biology,
1987.
5. Banik S, Bandyopadhyay S, Ganguly S. Bioeffects of microwave: a
brief review. Bioresour Technol 2003;87(2):155-9.
6. Lotz WG, Michaelson SM. Temperature and corticosterone
relationships in microwave-exposed rats. J Appl Physiol
1978;44(3):438-45.
7. Alhekail ZO. Electromagnetic radiation from microwave ovens. J
Radiol Prot 2001;21(3):251-8.
8. Delaney A. Reliability of modern microwave ovens to safely heat
intravenous fluids for resuscitation. Emerg Med (Fremantle)
2001;13(2):181-5.
9. Oates WH Jr, Snellings DD Jr, Wilson EF. Microwave oven survey
results in Arkansas during 1970. Am J Public Health
1973;63(3):193-8.
10. Inalöz SS, Daşdağ S, Ceviz A, Bilici A. Acceptable radiation
leakage of microwave ovens on pregnant and newborn rat brains.
Clin Exp Obstet Gynecol 1997;24(4):215-9.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
Jelodar
G.A. et
‫ﻫﻮرﻣﻮن‬ al. ‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻧﺸﺘﻲ اﺟﺎق ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ‬
،‫وزن‬
11. Koeppen BM, Stanton B. Berne and Levy Physiology. 6th ed. St.
Louis: Mosby; 2008.
12. Black DR, Heynick LN. Radiofrequency (RF) effects on blood
cells, cardiac, endocrine, and immunological functions.
Bioelectromagnetics 2003;Suppl 6:S187-95.
13. Lotz WG, Michaelson SM. Effects of hypophysectomy and
dexamethasone on rat adrenal response to microwaves. J Appl
Physiol 1979;47(6):1284-8.
14. Lotz WG, Podgorski RP. Temperature and adrenocortical responses
in rhesus monkeys exposed to microwaves. J Appl Physiol
1982;53(6):1565-71.
15. Selmaoui B, Lambrozo J, Touitou Y. Endocrine functions in young
men exposed for one night to a 50-Hz magnetic field. A circadian
study of pituitary, thyroid and adrenocortical hormones. Life Sci
1997;61(5):473-86.
16. Magin RL, Lu S, Michaelson SM. Stimulation of dog thyroid by
local application of high intensity microwaves. Am J Physiol
1977;233(5):E363-8.
17. Lu ST, Lebda N, Pettit S, Michaelson SM. Delineating acute
neuroendocrine responses in microwave-exposed rats. J Appl
Physiol 1980;48(6):927-32.
18. Koyu A, Cesur G, Ozguner F, Akdogan M, Mollaoglu H, Ozen S.
Effects of 900 MHz electromagnetic field on TSH and thyroid
hormones in rats. Toxicol Lett 2005;157(3):257-62.

The effects of radiation leakage of microwave oven on body weight,
cortisol, thyroid hormones and lipid profile in immature mice
Gholamali Jelodar Ph.D.1*
Mohammad Beyzaee DVM2
1- Department of Physiology, School
of Veterinary Medicine, Shiraz
University, Shiraz, Iran
2- Veterinarian
*
Corresponding author: Dept. of
Physiology, School of Veterinary
Medicine, Shiraz University, Shiraz, Iran,
PO Box.71345-1735
Tel: +98-711-6138757
email: Jelodar@shirazu.ac.ir
Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 141-146
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100
Received: December 30, 2009 Accepted: May 05, 2010
Abstract
Background: High-frequency electromagnetic field (EMF) is generated by different
sources such as radar installations, radio and television transmitters, medical
microwave diathermy device and domestic use of microwave ovens. Radiation leakage
of microwave oven may be harmful for users. Kids who are residing near their mothers
may expose to electromagnetic field. This study was carried out to evaluate the effect
of radiation leakage of microwave oven on body weight, cortisol, thyroid hormones
and plasma lipid profile.
Methods: Radiation leakage of microwave oven was measured by RF measuring
instrument. For this study 20 immature (7±3 days old and 5±1 g weight) mice were
selected and randomly divided in two groups, control and test group. Test groups were
exposed to 2450 MHZ microwaves produced by microwave oven three times a day, 30
minute each time. After 60 days, body weights of both groups were determined and the
blood samples were collected by heart puncture. Serum cortisol and thyroid hormones
levels were evaluated using RIA method.
Results: Radiation leakage from oven showed variations from 6.5 to 57.5 mW/cm2.
Mean body weight in test group was 29.5% lower than control group. Serum cortisol,
T3 and T4 level were significantly higher in test group compare to control group,
(17.44±1.78 vs. 9.94±1.21 ng/ml), (1.39±0.15 vs. 0.86±0.09 nmol/L) and (77.80±7.67 vs.
54.6±6.2 nmol/L) respectively. Compare to control group serum Triglyceride level
increased while HDL decreased significantly in test group (p<0.05).
Conclusion: Microwaves leaked from oven have deleterious effect on body weight, T4
and cortisol level by decreasing weight gain and increasing these hormones.
Keywords: Microwaves, hormone, thyroid, cortisol, plasma lipids.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‬
‫ﺧﺮداد ‪147-152 ،1389‬‬ ‫آﻟﺮژنﻫﺎي‬
‫ﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫ﭘﺰﺷﻜ‪gE‬ﻲ‪ I‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ‪، 68‬‬ ‫ﻋﻠﻮمﮔﻴﺮي‬
‫داﻧﺸﮕﺎهاﻧﺪازه‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺖ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻟﺮژنﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺑﻪروش اﻻﻳﺰا‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1389/01/21 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/02/29 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪1‬‬
‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﻛﺎردر‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺳﻦ ﺑﺮوز آﻟﺮژي ﻏﺬاﻳﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚﺳﺎل و آﻟﺮژي ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ آﻟﺮژي‬ ‫‪*2‬‬
‫زﻫﺮا ﭘﻮرﭘﺎك‬
‫ﻏﺬاﻳﻲ در اﻳﻦ ﺳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮع آﻟﺮژﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ آن ﺣﺴﺎس اﺳﺖ از آزﻣﻮنﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ آﻟﺮژن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ‬ ‫‪Ig E‬‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ آﻟﺮژي‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ‬ ‫‪ -1‬داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﻪروش اﻻﻳﺰا اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬ ‫‪Ig E‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روشﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‬

‫ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎزﻳﻴﻦ‪ ،‬آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ و ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ راهاﻧﺪازي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﺑﺘﺪا دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺣﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‪ ،‬آﺳﻢ و آﻟﺮژي‪،‬‬
‫آﻟﺮژن‪ ،‬ﻃﻲ اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﻛﺎﻏﺬ ﻧﻴﺘﺮوﺳﻠﻮﻟﺰي ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻟﺮژنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﻜﻮﺑﻪ ﻛﺮدن ﺳﺮمﻫﺎ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﺑﺮ روي دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن‪ ،‬ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ آﻧﺰﻳﻤﻲ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز ﺑﺮاي ﺗﺴﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻪﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻛﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﺮم ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎ آن ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ‬ ‫‪Ig E‬‬ ‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪارد ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻃﺮح ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎزﻳﻴﻦ‪ ،‬آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ و ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %89/7 ،%93‬و ‪ %82/8‬و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪%81/3 ،%86/3‬‬
‫و ‪ %89/6‬ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ )اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار دﻳﺪه ﻧﺸﺪ(‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎﻻي ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫*‬
‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﺖﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان در داﺧﻞ ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ارزانﺗﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده و آنﻫﺎ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺮﻳﺐ‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ ،62‬ﻣﺮﻛﺰ ﻃﺒﻲ ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﮔﺮانﻗﻴﻤﺖ ﺟﻬﺖ اﻣﻮر ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‪ ،‬آﺳﻢو آﻟﺮژي‪ ،‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ‪14185-863 :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪66935855 :‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬آﻟﺮژي‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‪ ،‬اﻻﻳﺰا‪ ،‬راهاﻧﺪازي‪ IgE ،‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‪.‬‬ ‫‪email: pourpakz@sina.tums.ac.ir‬‬

‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺿﺪ آﻟﺮژن اﺳﺖ‪ 2.‬در اﻳﻦ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﻧﻮع ﺗﺴﺖ ‪ Invitro‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎﺑﻘﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ آﻟﺮژي در ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﻳﻚﺳﺎل‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﻓﺮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺪادي از‬ ‫‪Cow’s‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ آﻟﺮژي ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‬
‫آﻟﺮژنﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻧﻮع آﻟﺮژﻧﻲ را ﻛﻪ‬ ‫‪ Milk Allergy‬از ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦﻛﻪ اﻏﻠﺐ‬ ‫)‪(CMA‬‬
‫‪4‬و‪3‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻓﺮد ﺑﻪ آن ﺣﺴﺎس اﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻟﻘﻮه آﻟﺮژيزا ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﻛﺎزﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺘﺎ ﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﻟﺮژي اﻧﺠﺎم‬ ‫و آﻟﻔﺎ ﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ از آﻟﺮژنﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﻟﻒ( روشﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼت ﺗﻐﺬﻳﻪاي و ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺴﺎﺳﻴﺖﻫﺎ در‬
‫‪6‬و‪5‬‬
‫و ب( روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻈﻴﺮ روش‬ ‫‪ImmunoCAP‬‬ ‫اﺗﻮآﻧﺎﻟﻴﺰر ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫ﻧﻮزادان اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻮع ﻣﺎده آﻟﺮژيزا ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺣﺬف آن‬
‫اﻻﻳﺰا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ‬ ‫از رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﻮدك و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن آن ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ در رژﻳﻢ‬
‫‪7‬و‪6‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ روشﻫﺎي‬ ‫روش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻳﻜﻲ از ﺿﺮورتﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫‪IgE‬‬ ‫اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﭽﻮن روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس واﻛﻨﺶ‬ ‫ﺗﺴﺖﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ آﻟﺮژي درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﻛﺎردر و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫‪Allergen Basic Test,‬‬ ‫ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ‪ Allergopharma Co. Italy‬و‬
‫‪ Biocheme Immune Systeme Ltd. Germany‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ج( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮاي ﻛﻮت ﻛﺮدن آﻟﺮژنﻫﺎ‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دﻳﺴﻚ‬
‫آﻟﺮژن اﺑﺘﺪا ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻧﻮع ﻓﺎز ﺛﺎﺑﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮع دﻳﺴﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻟﺮژنﻫﺎ‬
‫روي آن ﻛﻮت ﺷﻮﻧﺪ )‪ (Coating‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ ،‬از ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻛﺎﻏﺬ‬
‫و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻮﺟﻮد در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي اﺳﺘﺎت‬
‫ﺳﻠﻮﻟﺰ‪ ،‬ﻧﻴﺘﺮوﺳﻠﻮﻟﺰ‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬ واﺗﻤﻦ ﻳﻚ و ﻛﺎﻏﺬ ﺧﺸﻚﻛﻦ )‪ (Filtrak‬ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در آزﻣﻮنﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫دﻳﺴﻚﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺷﺶ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫د( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ آﻟﺮژن ﺑﺮاي ﻛﻮت ﻛﺮدن روي ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ :‬ﭘﺲ از‬
‫‪11‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺎز ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻟﺮژنﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﺺ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻮت ﻛﺮدن روي ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﻟﺬا ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﺳﺮﻳﺎل از ‪50‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺗﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 3/2‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮروي دﻳﺴﻚﻫﺎ ﻛﻮت ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺟﺎزه داده ﺷﺪ در‬
‫دﻣﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه دﻳﺴﻚﻫﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه و ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻠﻮﻛﻪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه )ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎي ‪ %3‬ﺳﺮم آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﮔﺎوي در ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺳﺎﻟﻴﻦ(‬
‫ﺳﻄﻮح ﺧﺎﻟﻲ دﻳﺴﻚ ﻃﻲ دو ﺳﺎﻋﺖ در دﻣﺎي اﺗﺎق ﺑﻠﻮﻛﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و در‬
‫اداﻣﻪ آنﻫﺎ را ﺷﺴﺘﺸﻮ داده و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮﻃﻮب در ﻳﺨﭽﺎل ﺗﺎ زﻣﺎن‬
‫‪13‬و‪12‬‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ه( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ‪ :‬در ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز ﺑﻪﻋﻨﻮان آﻧﺰﻳﻢ‬
‫ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺑﺘﺪا دو آﻧﺰﻳﻢ راﻳﺞ در‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي اﻻﻳﺰا ﻳﻌﻨﻲ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز و ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز ﺿﺪ ‪ IgE‬اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫)‪ (Allergopharma Co.‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﻮﻧﮋوﮔﺎﺳﻴﻮن آﻧﺘﻲ‬
‫‪IgE‬‬ ‫‪ IgE‬آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺑﺎ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز‪ 0/5 ،‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺿﺪ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ )‪ (RhIgE, specific  chain, Dako‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم آﻧﺰﻳﻢ‬
‫‪ (Phosphatase Alkaline‬ﻣﺨﻠﻮط‬ ‫)‪7500 U, Roche‬‬ ‫آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز‬
‫در ﭼﻬﺎر درﺟﻪ‬ ‫‪(PH 7.4) PBS‬‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه و ﻳﻚ ﺷﺐ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎﻓﺮ‬
‫دﻳﺎﻟﻴﺰ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮط ‪ %0/2‬ﻣﺤﻠﻮل ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ اﻓﺰوده ﺷﺪ و‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه دو ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﮔﺮدﻳﺪه و‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﺣﺠﻢ آن ﻣﺤﻠﻮل ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﻮﻻر اﺗﺎﻧﻮل آﻣﻴﻦ اﻓﺰوده ﺷﺪ و ﭘﺲ‬
‫ﻳﻚ‬ ‫‪PBS‬‬ ‫از دو ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺷﺐ دﻳﺎﻟﻴﺰ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻣﺤﻠﻮل دﻳﺎﻟﻴﺰ ﺷﺪه ﺑﺎ دور ‪20000 RPM‬‬
‫ﺑﻪﻣﺪت ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺤﻠﻮل روﻳﻲ واﺟﺪ‬
‫‪148‬‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﺎ ﻋﺼﺎره آﻟﺮژﻧﻲ ﺑﻨﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 8.‬اﺳﺘﻔﺎده از روش اﻻﻳﺰا‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ردﻳﺎﺑﻲ آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 9.‬اﻳﻦ روش ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪادي از‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮاد آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬در ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻴﺖﻫﺎي آﻣﺎده اﻻﻳﺰا‬
‫و در ﻣﻮرد اﻛﺜﺮ ﻣﻮاد آﻟﺮژن ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ و ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺎري ﻧﻴﺰ در‬
‫‪10‬‬
‫ﺑﺮﺧﻼف ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ دﻳﮕﺮ‪،‬‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ آﻟﺮژي در اﻧﺤﺼﺎر ﭼﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺤﺪود در دﻧﻴﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﻮاع ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻓﻮق‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮده و ﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺎدي را ﻧﻴﺰ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ‬
‫آزﻣﻮن ﻓﻘﻂ در ﭼﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻌﺪود اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺗﻼﺷﻲ‬
‫در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻴﺖﻫﺎﻳﻲ در اﻳﺮان اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر راهاﻧﺪازي روش اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ آﻟﺮژنﻫﺎ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺟﻬﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‪ ،‬در اﺑﺘﺪا‬
‫‪11‬‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎزﻳﻴﻦ‪،‬‬ ‫در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ و ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﻮﮔﻠﻮﺑﻮﻟﻴﻦ ﺟﺪاﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ و در اداﻣﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آﻧﺘﻲﺑﺎدي ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ در ﺳﺮم ﺑﺎ‬
‫روش اﻻﻳﺰا ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻨﻴﺎدي ﻛﺎرﺑﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪1384‬‬
‫در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي آﺳﻢ و آﻟﺮژي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﻪ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‬
‫)‪ (Sensitivity‬و وﻳﮋﮔﻲ )‪ (Specificity‬ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ‪ 29 :‬ﻛﻮدك ﺳﺎﻟﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎري آﻟﺮژي ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و از ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻈﻴﺮ ﺧﺘﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻃﺒﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﻼﻣﺘﻲ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و از ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺿﺎﻓﻲ آزﻣﺎﻳﺸﺎت روﺗﻴﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم آزﻣﻮنﻫﺎي اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ )ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔﻲ(‬
‫و ‪ 153‬ﻛﻮدك ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﻟﺮژي ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ‬ ‫‪RAST‬‬ ‫ﮔﺎو ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮح ﺣﺎل‪ ،‬آزﻣﻮن ﺗﺴﺖ ﭘﻮﺳﺘﻲ و آزﻣﻮن‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ )ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺜﺒﺖ(‪.‬‬
‫ب( ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ‬
‫روشﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد از دو ﮔﺮوه ﻛﻴﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺎﺑﻪ از دو ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻟﺮژنﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻳﻚ ﻛﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻳﻚ‬
‫ﻛﻴﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺠﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫از اﺟﺰا ﺑﺎ ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري ﻛﻪ آن ﺟﺰء آن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮ روي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‬
‫ﻃﺮح ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دﻳﺴﻚ آﻟﺮژن‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻮع دﻳﺴﻚ‪ ،‬ﺳﺮمﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري‪ -‬ﻛﻪ از‬
‫دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪ‪ -‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‬
‫و ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري ﻣﻌﺎدل آن و دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﻴﺘﺮوﺳﻠﻮﻟﺰي ﺑﻪدﻟﻴﻞ‬
‫را ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫‪OD‬‬ ‫در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ‬ ‫‪OD‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دﻳﺴﻚ آﻟﺮژن ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮنﻫﺎي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﺑﺮ روي ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫آﻟﺮژنﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻴﻪ دﻳﺴﻚ آﻟﺮژن ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ ‪،1mg/ml‬‬
‫را داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫‪OD‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻏﻠﻈﺖ از آﻟﺮژن ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫دﻳﺴﻚ در اﻳﻦ آﻟﺮژنﻫﺎ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻲ‬
‫دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﺴﻚﻫﺎ ﺗﺎ ‪ 45‬روز در ﻳﺨﭽﺎل‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻮده و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻻزم را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬آزﻣﻮنﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع آﻧﺰﻳﻢ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﻴﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدن ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ و واﻛﻨﺶ ﻏﻴﺮ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻧﺰﻳﻢ ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ ،‬آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و‬
‫ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ آﻧﺰﻳﻤﻲ‪ ،‬در ﻳﻚ ﺳﺮي ﺗﺴﺖ‬
‫ﭘﺎﻳﻠﻮت‪ ،‬رﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم آزﻣﻮنﻫﺎي ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬رﻗﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 100‬ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻠﻮﻛﻪﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬رﻗﻴﻖ ﺷﺪه و اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﻓﺎﻗﺪ ﭘﺎﻳﺪار ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﻳﺨﭽﺎل ﻓﻘﻂ ﻳﻚﻣﺎه‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻻزم را ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺿﺪ آﻟﺮژنﻫﺎي ﻛﺎزﻳﻴﻦ‪،‬‬
‫آﻟﻔﺎ ﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺘﺎ ﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ و در ﻫﺮ‬
‫ﻳﻚ از ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري و ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‬
‫)ﺟﺪول ‪ .(1‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول ‪ ،1‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ‬
‫‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻪ آﻟﺮژن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه در ﻃﺮح ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه در‬
‫ﺑﺮوﺷﻮر ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﺷﺪه ﺟﺪا ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺲ از اﻓﺰودن ‪ %1‬ﺳﺮم‬
‫آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﮔﺎوي‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻲﻣﻮﻻر ﻛﻠﺮﻳﺪ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ و ‪ %0/2‬ﺳﺪﻳﻢ آزاﻳﺪ در‬
‫‪15‬و‪14‬و‪10‬‬
‫ﭼﻬﺎر درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫و( ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن ﭘﺎﻳﺪاري دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن و آﻧﺰﻳﻢ‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫دﻳﺴﻚ آﻟﺮژن و آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ‪ 45 ،30 ،15‬و ‪60‬‬
‫روز ﻣﺠﺪداً ارزﻳﺎﺑﻲﺷﺪه ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري آنﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ز( ﭘﺲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻛﻴﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎ آن ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﮔﺮدد و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺗﺴﺖ در ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫داﺷﺘﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺶ و روش اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎنﻫﺎي‬
‫اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﺬاري و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﺳﺎﻟﻴﻦ واﺟﺪ‬
‫‪ %0/05‬ﺗﻮﻳﻦ ‪ ،(PBS/T) 20‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﺮم ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ‪ ،‬دﻳﺴﻚ آﻟﺮژن در ﺗﻪ ﭼﺎﻫﻚ‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﭘﻠﻴﺖ ﺗﻪ ﺻﺎف ﻗﺮار داده ﺷﺪ و ﻫﻤﺰﻣﺎن از دﻳﺴﻚﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري ﺑﺮاي رﺳﻢ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ‪ 50l‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺮم‬
‫روي ﻫﺮ دﻳﺴﻚ اﺿﺎﻓﻪ و در دﻣﺎي ‪ 37‬درﺟﻪ ﻳﻚﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از آن ﭼﺎﻫﻚﻫﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ ‪ PBS/T‬ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺷﺪه و ﭘﺲ از دور‬
‫رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺎﻓﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ وِل ‪ 50‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از رﻗﺖ ‪ 1/100‬از‬
‫ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن‬
‫ﺳﻪ ﺑﺎر ﺷﺴﺘﺸﻮ داده و ﺑﻪ‬ ‫‪PBS/T‬‬ ‫در دﻣﺎي ‪ 37‬درﺟﻪ‪ ،‬ﭼﺎﻫﻚﻫﺎ را ﺑﺎ‬
‫ﻫﺮ ﭼﺎﻫﻚ ‪ 200‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ﺳﻮﺑﺴﺘﺮا‪ -‬ﻣﺤﻠﻮل ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ‬
‫)‪ 4-Nitrophenol Phosphate (Roche‬اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻳﻚﺳﺎﻋﺖ‬
‫اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﭘﻠﻴﺖ در دﻣﺎي ‪ 37‬درﺟﻪ و دور از ﻧﻮر‪ ،‬واﻛﻨﺶ آﻧﺰﻳﻤﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮد ﻳﻚ ﻧﺮﻣﺎل ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن ‪ OD‬ﺟﺬب‪200 ،‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻫﺮ ول ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﭘﻠﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪه و‬
‫در ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ 405‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫‪ELISA Reader‬‬ ‫ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﻳﺎ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدن‬ ‫‪OD‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ‬
‫‪16‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ آﻟﺮژن ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ در ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري و ﻛﻴﺖ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬درﺻﺪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي زﻳﺎد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اﺑﺘﺪا‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و‬
 ‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ ﻛﺎردر و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪150‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﻮنﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﻛﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري )‪(Allergopharma Co.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﻔﻲ )‪(n=29‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ )‪(n=153‬‬ ‫آﻟﺮژن‬

‫ﻣﺜﺒﺖ ﻛﺎذب‬ ‫ﻛﻴﺖ ﻃﺮح‬ ‫ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ ﻛﺎذب‬ ‫ﻛﻴﺖ ﻃﺮح‬ ‫ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬

‫‪2‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪72‬‬ ‫ﻛﺎزﻳﻴﻦ‬

‫‪3‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪48‬‬ ‫آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ‬
‫‪5‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪64‬‬ ‫ﺑﺘﺎ ﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ و ﻛﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲﺷﺪه در اﻳﻦ ﻃﺮح‬
‫وﻳﮋﮔﻲ )درﺻﺪ(‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ )درﺻﺪ(‬ ‫ﻛﻴﺖ‬
‫ﺑﺘﺎ ﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ‬ ‫آﻟﻔﺎ ﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎزﻳﻴﻦ‬ ‫ﺑﺘﺎ ﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ‬ ‫آﻟﻔﺎ ﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎزﻳﻴﻦ‬

‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪>90‬‬ ‫‪>90‬‬ ‫‪>90‬‬ ‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ*‬ ‫ﻛﻴﺖ‬

‫‪99‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ**‬ ‫ﻛﻴﺖ‬
‫‪82/8‬‬ ‫‪89/7‬‬ ‫‪93/1‬‬ ‫‪89/6‬‬ ‫‪81/3‬‬ ‫‪86/3‬‬ ‫ﻛﻴﺖ ﻃﺮح‬
‫** ‪) ELISA: Allergen Basic Test, Biocheme Immune Systeme Ltd. Germany‬اﻻﻳﺰا ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻴﻮﺗﻴﻦ‪ -‬اوﻳﺪﻳﻦ(‬ ‫* ‪) ،ELISA: Allergopharma Co. Italy‬اﻻﻳﺰا ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن(‬

‫‪8‬و‪3‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻮابﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﻛﺎذب در ﻛﻴﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ در‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺟﻮاب ﺑﺎ ﻛﻴﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮده وﻟﻲ در ﻛﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﺗﺠﺎري ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ -‬ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد ﻣﻨﻔﻲ ﻛﺎذب و ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺴﺎوي ﺗﻌﺪاد ﻣﺜﺒﺖ ﺗﺠﺎري ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﻮارد زﻳﺮ آﻧﺎﻟﻴﺰ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ :‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدن آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺮح ﺣﺎل‪ ،‬ﺗﺴﺖ ﭘﻮﺳﺘﻲ‬
‫و ﭼﺎﻟﺶ ﺗﺎﺋﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺒﺖ واﻗﻌﻲ در ﻓﺮﻣﻮل ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﺮاي ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري ﻣﻨﻔﻲ ﻛﺎذب ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد( و‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدن آنﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴﺪ ﺗﺴﺖ ﭘﻮﺳﺘﻲ و ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺒﺖ ﻛﺎذب در ﻓﺮﻣﻮل وﻳﮋﮔﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫‪17‬و‪5‬‬
‫روشﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎران آﻟﺮژﻳﻚ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ واﻛﻨﺶ ‪ IgE‬اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﺎ ﻋﺼﺎره آﻟﺮژن ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎده‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل روش اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ‪ ImmunoCAP‬ﻛﻪ اﻣﺮوزه‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺟﻬﺎن از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫اﺳﺎس اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2009‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ Lee‬ﺑﺮ‬
‫روي ﺳﺮم ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﻟﺮژي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ دو روش ‪ ImmunoCAP‬و‬
‫‪ Immulite‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد روش اﺧﻴﺮ ﻛﻪ‬
‫ﻳﻚ روش اﻳﻤﻮﻧﻮاﺳﻲ ﻛﻤﻲ ﻟﻮﻣﻴﻨﺴﺎﻧﺲ اﺳﺖ از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪاي ﺑﺎ روش ‪ ImmunoCAP‬ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﻃﺮح‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري‬
‫‪ Allergopharma‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ و اﺧﺘﻼف ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮريﻛﻪ ﺑﻪﺟﺰ ﻛﻴﺖ آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮارد‬
‫اﺧﺘﻼف ﻛﻤﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري‬
‫دوم ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﺑﻪروش اﻻﻳﺰا ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻴﻮﺗﻴﻦ‪ -‬اوﻳﺪﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در‬
‫ﺟﺪول ‪ 3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪3‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻃﺮح اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎزﻳﻴﻦ ‪ ،%93‬ﺑﺮاي آﻟﻔﺎﻻﻛﺘﺎﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ‪ %89/7‬و ﺑﺮاي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﻮﮔﻠﺒﻮﻟﻴﻦ‬
‫‪ %82/8‬ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻛﻤﺘﺮ از وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫از دو ﻛﻴﺖ ﺗﺠﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮوﺷﻮر ﻳﺎ ‪ Data Sheet‬ﻛﻤﭙﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻴﺖ درج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ اﺳﺘﺨﺮاج و در ﺟﺪول ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﻃﺮح در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻧﮕﻬﺪاري‪،‬‬
‫ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻧﮕﻬﺪاري دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن در ﻳﺨﭽﺎل‪ ،‬ﻣﺎﻫﻴﺖ آﻟﺮژنﻫﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ در ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻴﺖ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
151 ‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻟﺮژنﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو‬ IgEet‫ﮔﻴﺮي‬
Kardar G.A.
‫( ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف آنرا‬Stabilizer) ‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﭘﺎﻳﺪار ﻛﻨﻨﺪه‬
‫در دراز ﻣﺪت ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان آنرا ﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺗﺠﺎري ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد و ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﻣﻮل ﺗﻬﻴﻪ‬
‫آنرا ﺑﻪدﺳﺖ آورده و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻴﺖ و ﻛﻴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده‬
‫ روز ﺑﺮاي‬45 ‫ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻟﺮژن ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎ‬.‫ﺷﻮﻧﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
16
‫ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬.‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ‬،‫اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻛﺸﻮر‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻴﺖﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ را در‬
‫ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬،‫داﺧﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد و ﺿﻤﻦ ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج‬
.‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ را در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻛﺎﻫﺶ داد‬
‫ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬
‫ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬،‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
.‫ آﺳﻢ و آﻟﺮژي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬،‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‬
References
1. Sampson HA. Adverse reactions to foods. In: Adkinson NF,
Yunginger JW, Busse WW, Bochner BS, Holgate ST, Simons FER.
Middleton's Allergy Principles and Practice. 6th ed. Elsevier Co.
2003.
2. Nolte H, DuBuske LM. Performance characteristics of a new
automated enzyme immunoassay for the measurement of allergen-
specific IgE. Summary of the probability outcomes comparing
results of allergen skin testing to results obtained with the HYTEC
system and CAP system. Ann Allergy Asthma Immunol
1997;79(1):27-34.
3. Yang AC, Arruda LK, Santos AB, Barbosa MC, Chapman MD,
Galvão CE, et al. Measurement of IgE antibodies to shrimp
tropomyosin is superior to skin prick testing with commercial
extract and measurement of IgE to shrimp for predicting clinically
relevant allergic reactions after shrimp ingestion. J Allergy Clin
Immunol 2010;125(4):872-8.
4. Poulsen LK, Weeke B. Aluminium hydroxide adsorbed allergens
used in modified RAST. Allergy 1985;40(6):405-16.
5. Hamilton RG. Clinical laboratory assessment of immediate-type
hypersensitivity. J Allergy Clin Immunol 2010;125(2 Suppl
2):S284-96.
6. Ewan PW, Coote D. Evaluation of a capsulated hydrophilic carrier
polymer (the ImmunoCAP) for measurement of specific IgE
antibodies. Allergy 1990;45(1):22-9.
7. Bousquet J, Chanez P, Chanal I, Michel FB. Comparison between
RAST and Pharmacia CAP system: a new automated specific IgE
assay. J Allergy Clin Immunol 1990;85(6):1039-43.
8. Mazur G, Pethran A. Detection of specific IgE in isocyanate and
phthalic anhydride exposed workers: comparison of RAST RIA,
Immuno CAP System FEIA, and Magic Lite SQ. Allergy
1993;48(8):627-30.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
al. ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺖ اﻧﺪازه‬
‫ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺿﺪ‬IgE ‫ ﻛﻪ در ﺳﺎل اﺧﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬Hamilton
‫آﻟﺮژنﻫﺎي ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺑﺎ ﺳﻪ روش اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدﻳﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ‬
‫ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﺑﺎ‬.‫روش ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻴﻜﺮواري ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‬
‫وﺟﻮد ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي‬
‫ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻳﻦ روشﻫﺎ‬،‫ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬IgE ‫اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﻨﺠﺶ ﺳﺮﻳﻊ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ روشﻫﺎي‬
‫ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روﺷﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬%90-95 ‫ﻓﻮق در ﻣﺤﺪوده‬
5‫و‬8‫و‬18
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ‬ .‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺮﻗﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‬
‫ روشﻫﺎي‬،‫ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬IgE ‫وﺟﻮد روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ و اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﻨﺠﺶ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺳﺎدهﺗﺮ ﻧﻈﻴﺮ روﺷﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬.‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ اﺣﺘﻴﺎﺟﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﮔﺮانﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺳﺎده و ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه اﻻﻳﺰا رﻳﺪر ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم‬
‫ ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﺒﻮدن ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ آﻧﺰﻳﻤﻲ‬.‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‬
9. Bernard H, Créminon C, Yvon M, Wal JM. Specificity of the
human IgE response to the different purified caseins in allergy to
cow's milk proteins. Int Arch Allergy Immunol 1998;115(3):235-44.
10. Harlow ED, Lone D. Using Antibodies: A Laboratory Manual. New
York: Cold Spring Harbor Laboratory Press; 2001.
11. Pourpak Z, Mostafaie A, Hasan Z, Kardar GA, Mahmoudi M. A
laboratory method for purification of major cow's milk allergens. J
Immunoassay Immunochem 2004;25(4):385-97.
12. Walsh BJ, Sutton R, Wrigley CW, Baldo BA. Allergen discs
prepared from nitrocellulose: detection of IgE binding to soluble
and insoluble allergens. J Immunol Methods 1984;73(1):139-45.
13. Walsh BJ, Wrigley CW, Baldo BA. Simultaneous detection of IgE
binding to several allergens using a nitrocellulose 'polydisc'. J
Immunol Methods 1984;66(1):99-102.
14. Bierer B, Coligan JE, Margulies DH, Shevach EM, Strober W.
Current Protocol in Immunology. New York: John Wiley and Sons
Inc; 2004.
15. Hay FC, Westwood OMR. Practical Immunology. 4th ed. Oxford:
Blackwell Science; 2002.
16. Singh BP, Sridhara S, Malhotra M, Tulsani NB, Gangal SV.
Development of allergen-coated paper discs for allergy diagnosis
by ELISA. Biotechnol Appl Biochem 2000;32 ( Pt 1):15-9.
17. Gavrović-Jankulović M, Cirković T, Burazer L, Vucković O,
Jankov RM. IgE cross-reactivity between meadow fescue pollen
and kiwi fruit in patients' sera with sensitivity to both extracts. J
Investig Allergol Clin Immunol 2002;12(4):279-86.
18. Lee YW, Sohn JH, Lee JH, Hong CS, Park JW. Allergen-specific
IgE measurement with the IMMULITE 2000 system: intermethod
comparison of detection performance for allergen-specific IgE
antibodies from Korean allergic patients. Clin Chim Acta
2009;401(1-2):25-32.

The design of a “specific- IgE ELISA assay kit”
for major cow’s milk allergens
1
Gholam Ali Kardar M.Sc.
Zahra Pourpak M.D., Ph.D.2*
1- Ph.D. Student in Molecular
Genetic
2- Department of Immunology
Immunology, Asthma & Allergy
Research Institute, Children’s
Medical Center, Tehran University
of Medical Sciences
*
Corresponding author: Immunology,
Asthma & Allergy Research Institute,
Children’s Medical Center, Tehran
University of Medical Sciences, Tehran
14194; Iran.
Tel: +98-21-66935855
email: pourpakz@sina.tums.ac.ir
Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 147-152
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100
Received: April 10, 2010 Accepted: May 19, 2010
Abstract
Background: The hypersensitivity to cow’s milk allergens is the most common
allergies in children at the first year of life. The specific IgE evaluation is one of the
important methods in diagnosis of allergic disease. The aim of this study was
development of a sensitive and credible procedure for detection of cow’s milk
allergens specific IgE.
Methods: The allergen discs were prepared by coating of allergens on nitrocellulose
paper. After incubation of allergen discs with patients serum, anti-human IgE
conjugated were used. In following optimization of any step of ELISAs test, a complete
kit was designed. Efficiency of designed kits were evaluated by determination of
specific IgE in normal (n= 29) and patient (n= 153) children serum samples and
compared with commercial kits.
Results: The specific IgE against three allergrns involving casein, -lactalbumin and -
lactoglobulin were measured on normal and patient children serum with designed and
commercial ELISA kits. Results were demonstrated specificity of 93%, 89.7% & 82.8%
and sensitivity of 86.3%, 81.3% & 89.6% respectively for casein, -lactalbumin and -
lactoglobulin specific kits and these results were similar and comparable with
commercial kits.
Conclusion: The Designed kits in comparison with the commercial kits were showed
equivalent sensitivity and specificity. The designed kit stability was ultimately one
month, probably due to don’t using of stabilizers for prepared allergen discs. We
suggest these kits for commercial product in Iran and we hope be helpful for easier
accesses for Cow’s milk allergy diagnosis and extend that for other allergens.
Keywords: Allergy, cow’s milk, ELISA, specific IgE.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﺧﺮدادﻣﻮش‬
‫‪153-161 ،1389‬‬ ‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ‪،3‬آﺋﻮرت‬
‫‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره‬‫ﻛﺸﺖ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫دوره‬ ‫ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻛﻴﻮي و‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﻣﻴﻮه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫آﻣﻴﺰة ا‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه‬

‫آﻣﻴﺰه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي‬

‫و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/11/03 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/01/17 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﻬﻮش ﺣﺼﺎري‪ ،1‬ﻛﺎﻣﺮان ﻣﻨﺼﻮري‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﭘﺮوﺗﺌﻮﻟﻴﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﻀﻢ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎ و‬ ‫‪4‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﻣﺼﻄﻔﺎﻳﻲ‪ ،*3‬ﻋﻠﻲ ﺑﻴﺪﻣﺸﻜﻲ ﭘﻮر‬
‫ﻛﺸﺖ اوﻟﻴﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺗﺨﻠﻴﺺ و ﻣﻘﺪار ﻛﻢ ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺟﺎﻧﻮري‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎ اﻫﻤﻴﺖ دارد‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻛﻪ‬ ‫‪ -1‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ‬
‫ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﺺ ﺷﺪ و ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از آن و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫‪ -2‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻫﻤﺎﺗﻮﻟﻮژي‬
‫‪ -3‬ﮔﺮوه اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﻠﻮل ﻫﻀﻤﻲ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ )دو ﺗﺎ ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ )‪ 1/2 ،0/6 ،0/3‬و ‪ 2/4‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ( ﺟﺪا ﺷﺪﻧﺪ و در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ‪ DMEM‬ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫ﺟﺪاﺷﺪه ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ و رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ و درﺻﺪ ﺑﻘﺎ ﺑﻪﻛﻤﻚ‬ ‫‪ .4‬ﮔﺮوه زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬
‫رازي ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‬
‫آزﻣﻮن ﺗﺮﻳﭙﺎن ﺑﻠﻮ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪ 1/2‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻪﻣﺪت ‪ 60‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ را ﺟﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬درﺻﺪ‬
‫ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ‪ %90‬ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ و اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﻣﺎﻫﻴﺖ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻬﻴﻨﻪ‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ اﺛﺮات ﺳﻤﻲ ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ ﺑﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﮔﺰﻳﻨﻪاي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي‬
‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻮﻟﻮژي‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺧﻪ ﻟﻴﮋه‪ ،‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ‪1568 :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪0831-4276473 :‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‪ ،‬آﺋﻮرت‪ ،‬ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻼژﻧﺎز‪.‬‬ ‫‪email: amostafaie@kums.ac.ir‬‬

‫زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪ 5.‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪلﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫واﻗﻌﻲﺗﺮ در ﻣﺤﻴﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫‪6‬‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل از اﻧﻮاع ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل در ﻣﺤﻴﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ‬
‫‪7-9‬‬
‫ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ از ﺳﺎل ‪ 1970‬ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ را ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﺧﺎص ﺳﻠﻮﻟﻲ و ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ‪،‬‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﭘﺎﺗﻮﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژي و آﻧﮋﻳﻮژﻧﺰ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻳﻚ ﻣﺪل آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ درون ﺗﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺪﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوزﻳﺲ و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﻨﺘﺰ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ 10.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﻮح ﮔﻠﻮﻛﺰ ﺧﻮن ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﻫﺮگﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ و ﻣﻮﻳﺮگﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻪﻧﺎم‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل )‪ (Endothelial cells‬ﻣﻔﺮوش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط‬
‫ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ و ﺧﻮن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﺣﻔﻆ ﻫﻤﻮﺳﺘﺎز ﺑﺪن‪،‬‬
‫ﺗﺒﺎدل ﻣﻮاد‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﻋﺮوق و ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻋﻤﺎل ﻣﻬﻤﻲ ﻫﻤﭽﻮن آﻧﮋﻳﻮژﻧﺰ‬
‫‪1-3‬‬
‫ﺑﻪﻋﻼوه ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‬ ‫و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫داراي اﻋﻤﺎل ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺗﺮﺷﺤﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪي‪ ،‬ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ و اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژﻳﻚ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 4.‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻋﺮوق اﻋﻀﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن و ﺣﺘﻲ‬
‫ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﻳﻚ ﻋﻀﻮ داراي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺳﻴﺎﻫﺮگ و ﺳﺮﺧﺮگ از ﻧﻈﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻣﻴﺘﻮزي‪،‬‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻻﻳﻪ زﻳﺮي )‪ ،(Substratum‬ذﺧﻴﺮه ﻟﻴﭙﻴﺪ در ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ‪،‬‬
‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﻫﺎي آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎﻫﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﻘﺎ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻣﻬﻮش ﺣﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺗﺨﻠﻴﺺ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮدن ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺨﻠﻴﺺ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻢ‬
‫ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺟﺎﻧﻮري‪ ،‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻬﻴﻨﻪاي‬
‫از آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت‬
‫ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﺗﺌﻮﮔﻠﻴﻜﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻼژنﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1387-1388‬در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬
‫ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺎﻣﻞ‬
‫‪ ،DTT‬اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ و ﭘﻨﻲ ﺳﻴﻠﻴﻦ )ﺷﺮﻛﺖ اﭘﻠﻴﻜﻢ‪ ،‬آﻟﻤﺎن(‪ ،‬ﻛﻼژﻧﺎز‬
‫ﻧﻮع ‪ ،EDTA ،IV‬ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ ،‬آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺿﺪ ﻓﺎﻛﺘﻮر ون وﻳﻠﺒﺮاﻧﺪ از‬
‫ﺧﺮﮔﻮش )‪ ،(Anti-von-willebrand factor from rabbit‬آﻧﺘﻲﺑﺎدي‬
‫‪(Goat anti-rabbit‬‬ ‫ﺿﺪ ‪ IgG‬ﺧﺮﮔﻮش ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز‬
‫)‪ IgG-HRP‬و ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي دي آﻣﻴﻨﻮﺑﻨﺰﻳﺪﻳﻦ )ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻴﮕﻤﺎ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ(‪،‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ‪ ،DMEM‬ﻣﺤﻠﻮل ‪ 0/4‬درﺻﺪ ﺗﺮﻳﭙﺎن ﺑﻠﻮ و ﺳﺮم ﺟﻨﻴﻦ‬
‫)ﺷﺮﻛﺖ ﮔﻴﺒﻜﻮ‪ ،‬ﻫﻠﻨﺪ(‪ ،‬ﻣﺤﻠﻮل ﭘﻨﺞ درﺻﺪ اﺳﻴﺪ‬ ‫)‪(FCS‬‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﻧﻤﻜﻲ )‪ ،(PBS‬ﻣﺤﻠﻮل ﺛﺒﻮت )ﻣﺘﺎﻧﻮل‪ -‬اﺳﺘﻮن‬
‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ ،(3:1‬ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ و ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن )ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺮك‪ ،‬آﻟﻤﺎن(‪،‬‬
‫ﺳﻔﺎرز )ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺎرﻣﺎﺳﻴﺎ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ( ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ‬ ‫‪DEAE‬‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 40‬ﺳﺮ ﻣﻮش ﺳﻔﻴﺪ ﻧﮋاد وﻳﺴﺘﺎر‬
‫)‪ (Wistar‬ﺑﺎ وزن ‪ 200-250‬ﮔﺮم ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‬
‫ﺳﺮمﺳﺎزي رازي ﻛﺮج ﺗﻬﻴﻪ و در ﺣﻴﻮان ﺧﺎﻧﻪ داﻧﺸﻜﺪه داروﺳﺎزي‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Hardman‬‬ ‫ﺗﺨﻠﻴﺺ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‪ :‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺳﺎس روش ‪ Boland‬و‬
‫ﺑﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات از ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺪ‪ 25.‬ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫آﻧﺰﻳﻤﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻟﻔﺎت آﻣﻮﻧﻴﻮم ‪ %60‬اﺷﺒﺎع از ﻋﺼﺎره ﻛﻴﻮي ﺟﺪا و‬
‫در ﺳﺘﻮن ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻳﻮن ﺳﺘﻮن ‪ DEAE‬ﺳﻔﺎرز ﺧﺎﻟﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﺧﻠﻮص و ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‪ :‬ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﺑﺎ روش‬
‫‪ Bradford‬و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﺳﺮم ﮔﺎوي ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪26‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻠﻮص آﻧﺰﻳﻢ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ روش‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻓﻮرز در ژل ﭘﻠﻲ اﻛﺮﻳﻞ آﻣﻴﺪ )‪ (SDS-PAGE‬ﺑﺮ اﺳﺎس روش‬
‫ﻻﻣﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪154‬‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺛﺮات آن در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ 11.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل روشﻫﺎي ﻛﺎر آﻣﺪ و ﻣﺆﺛﺮي ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل از اﻧﻮاع رگﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺤﻴﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺧﻮاص ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل در ﺷﺮاﻳﻂ درون ﺗﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻻزﻣﻪ ﺟﺪاﺳﺎزي‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫و‬ ‫ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬‬ ‫رﺷﺘﻪاي‬ ‫ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ از ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 27‬ﻧﻮع ﻛﻼژن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎﺧﺘﺎر و اﻧﺪازه زﻧﺠﻴﺮه‬
‫آﻟﻔﺎ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺎﻓﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 12.‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ دﻳﻮاره آﺋﻮرت ﺷﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﻮاﻋﻲ از ﻛﻼژن‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺻﺎف و رﺷﺘﻪﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ 13.‬ﻛﻼژنﻫﺎي ﻋﻤﺪهاي ﻛﻪ در دﻳﻮاره آﺋﻮرت ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ از ﻧﻮع‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 14.‬ﻓﻴﺒﺮﻫﺎي ﻛﻼژن دارﺑﺴﺘﻲ را ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬ ‫‪III‬‬ ‫و‬ ‫‪I‬‬
‫‪15‬‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده و ﺷﻜﻞ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ را ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬
‫اﻻﺳﺘﻴﻚ اﻏﻠﺐ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺮوق ﺧﻮﻧﻲ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮر‬
‫رﺷﺘﻪﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﻓﻀﺎي ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﮔﺎو‬ ‫آﻧﺰﻳﻢﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎدرﻧﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﭘﭙﺘﻴﺪي را در ﻧﻮاﺣﻲ‬
‫‪17‬و‪16‬‬
‫ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه‬ ‫ﻣﺎرﭘﻴﭻﻫﺎي ﺳﻪ ﺗﺎﻳﻲ ﻛﻼژن ﺑﺮش دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ (1‬ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﺮ زﻧﺠﻴﺮه ﭘﻠﻲ ﭘﭙﺘﻴﺪي‬
‫ﻛﻼژن را در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬و ‪ (2‬ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎي ﻣﻬﺮه‬
‫داران ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺮش در ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋهاي از ﻫﺮ ﺳﻪ زﻧﺠﻴﺮه آﻟﻔﺎ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 18.‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز ﮔﻴﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﺎﭘﺎﺋﻴﻦ از ﺗﻴﻮل ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ در ﺳﺎل ‪ 1959‬ﺑﺮاي‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ‪ Arcus‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ 19.‬در ﭼﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻼژﻧﺎزي اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ‪ ،‬اﺛﺮات ﻫﻴﺪروﻻزي اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﺮ‬
‫‪20-22‬‬
‫‪Morimoto‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪،‬‬ ‫اﺷﻜﺎﻟﻲ از ﻛﻼژن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰارش ﻛﺮد ﻛﻪ آﺗﻠﻮﻛﻼژن )ﻛﻼژن ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰﺷﺪه ﺑﺎ ﭘﭙﺴﻴﻦ( ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﻴﺪي اﺳﺖ‪ Mostafaie 22.‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬
‫را در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎﻓﺮي ﺑﺎزي‬ ‫‪II‬‬ ‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻛﻼژنﻫﺎي ﻧﻮع ‪ I‬و‬
‫ﺿﻌﻴﻒ و ﺧﻨﺜﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ ﻛﻨﺪ‪ 23‬و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي و‬
‫ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل از ﺑﻨﺪ ﻧﺎف اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻫﭙﺎﺗﻮﺳﻴﺖﻫﺎ از ﻛﺒﺪ و‬
‫‪24‬و‪23‬‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ را‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﭘﻴﺘﻠﻴﺎل ﺗﻴﻤﻮﺳﻲ از ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ روﺷﻲ ﺳﺎده و ﻛﻢﻫﺰﻳﻨﻪ از ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي ﺟﺪا و‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪155‬‬ ‫آﻣﻴﺰة اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش‬
‫ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ 37‬درﺟﻪ در ﺣﺎل ﺑﻪﻫﻢ‬
‫ﺧﻮردن ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ‪ .‬در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ در زﻳﺮ‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻫﻀﻢ ﻣﺘﻮﻗﻒ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت‬
‫آﺋﻮرت ﺧﺎرج و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ دﻗﻴﻘﻪ در ‪ 3000‬دور در دﻗﻴﻘﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ و رﺳﻮب ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮط اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ :‬روﻧﺪ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ‬
‫ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤﻠﻮل ﻫﻀﻤﻲ‬
‫ﺣﺎوي ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮي از آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ )دو ﺗﺎ ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( و آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 1/2 ،0/6 ،0/3‬و ‪2/4‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ و زﻣﺎنﻫﺎي ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪37‬‬
‫درﺟﻪ در ﺣﺎل ﺑﻪﻫﻢ ﺧﻮردن ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ و در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ در زﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻃﻲ زﻣﺎن‬
‫اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻀﻢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ و ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ دﻗﻴﻘﻪ در‬
‫‪DMEM‬‬ ‫‪ 3000‬دور در دﻗﻴﻘﻪ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮب در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬
‫ﺣﺎوي ‪ ،FCS %20‬ﭘﻨﻲ ﺳﻴﻠﻴﻦ )‪ 100‬واﺣﺪ در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( و‬
‫اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ )‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻠﻴﻖ در آﻣﺪه‬
‫و در ﭘﻠﻴﺖ ﭼﻬﺎر ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﻛﻼژن ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪه و در‬
‫اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ 37‬درﺟﻪ ﺑﺎ ‪ CO2 %5‬و ‪ O2 %95‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺟﺪا ﺷﺪه از آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل از ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ و‬
‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬روش‬
‫اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻓﺎﻛﺘﻮر ون وﻳﻠﺒﺮاﻧﺪ در‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪﻛﻤﻚ ﻣﺤﻠﻮل‬
‫ﻣﺘﺎﻧﻮل‪ -‬اﺳﺘﻦ )ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ (3:1‬در ﻛﻒ ﻣﻴﻜﺮو ﭘﻠﻴﺖ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪﻛﻤﻚ آﻧﺘﻲﺑﺎدي اوﻟﻴﻪ )آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﻋﻠﻴﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮر ون وﻳﻠﺒﺮاﻧﺪ ﺗﻬﻴﻪ‬
‫ﺷﺪه در ﺧﺮﮔﻮش( ﺑﺎ رﻗﺖ ‪ 1/1000‬و آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ )آﻧﺘﻲﺑﺎدي‬
‫ﺑﺰي ﻋﻠﻴﻪ ‪ IgG‬ﺧﺮﮔﻮش ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﺑﺎ ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز( ﺑﺎ رﻗﺖ ‪ 1/500‬و‬
‫ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي دي آﻣﻴﻨﻮ ﺑﻨﺰﻳﺪﻳﻦ و ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن‪ ،‬وﺟﻮد ﻓﺎﻛﺘﻮر ون‬
‫وﻳﻠﺒﺮاﻧﺪ در اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎ‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎ ‪ PBS‬ﺷﺴﺘﺸﻮ داده ﺷﺪﻧﺪ و‬
‫ﻣﺠﺪداً در اﻳﻦ ﺑﺎﻓﺮ ﺑﻪﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻠﻴﻖ درآﻣﺪﻧﺪ‪ 50 .‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﻠﻮل‬
‫ﺗﺮﻳﭙﺎن ﺑﻠﻮ ﺑﺎ ‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺨﻠﻮط و دو‬
‫دﻗﻴﻘﻪ در دﻣﺎي اﺗﺎق ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ ﺳﭙﺲ ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﻴﺪن‬
‫درﺻﺪ ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﻪروش‬
‫‪ Boland‬و ‪ Hardman‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪ 25.‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ در‬
‫‪N-α-Cbz-L-Lys‬‬ ‫ﻏﻠﻈﺖ ‪ 50‬ﻧﺎﻧﻮﻣﻮﻻر در ﺣﻀﻮر ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي ﺻﻨﺎﻋﻲ‬
‫‪ P-Nitrophenyl Ester‬ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر در ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت‬
‫ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﻣﻮﻻر و‬ ‫‪EDTA‬‬ ‫ﺳﺪﻳﻢ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﻮﻻر )‪ (pH=6/5‬در ﺣﻀﻮر‬
‫دﻣﺎي ‪ 25 ºC‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ‪:‬‬
‫‪ ،4mM‬دي ﺗﻴﻮ‬ ‫‪EDTA‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﻪ آن‬
‫‪ 2mM‬و ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ ‪ 0/4mM‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ و ‪ pH‬در‬ ‫)‪(DTT‬‬ ‫ﺗﺮﻳﺘﻮل‬
‫ﻣﺤﺪوده ‪ 7/2-7/4‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺣﻴﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺮ ﺑﻴﻬﻮش‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ ﺑﺎز ﺷﺪ و آﺋﻮرت ﺧﺎرج ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺑﺎر‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﻧﻤﻜﻲ )‪ ،(PBS‬ادوﻧﺘﻴﻦ ﺑﻪﻛﻤﻚ ﭘﻨﺲ ﺟﺪا‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪﻛﻤﻚ ﺗﻴﻎ ﺟﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺑﺮش ﻃﻮﻟﻲ در آﺋﻮرت اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫و آﺋﻮرت ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ‪ 1-2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻀﻢ آﻧﺰﻳﻤﻲ در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا اﺛﺮ ﻛﻼژﻧﺎز ﻧﻮع‬
‫ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﭼﻬﺎر ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫‪IV‬‬
‫‪ 1/2‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ روش ‪ 5Blose‬ﺑﺎ ﭘﺎرهاي ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺛﺮ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻫﺮﻳﻚ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪ از آن اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮط اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ در‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ )‪ 2-16‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( و زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ 37‬درﺟﻪ در ﺣﺎل ﺑﻪﻫﻢ ﺧﻮردن‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ در زﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ‬
‫ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻫﻀﻢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ دﻗﻴﻘﻪ در ‪ 3000‬دور در دﻗﻴﻘﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮب ﺳﻠﻮﻟﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ‪ DMEM‬ﺣﺎوي ‪%20‬‬
‫‪ ،FCS‬ﭘﻨﻲ ﺳﻴﻠﻴﻦ )‪ 100‬واﺣﺪ در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( و اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ )‪100‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( ﺑﻪﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻠﻴﻖ در آﻣﺪه و در ﭘﻠﻴﺖ ﭼﻬﺎر‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﻛﻼژن ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪه و در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ 37‬درﺟﻪ ﺑﺎ‬
‫‪ CO2 %5‬و ‪ O2 %95‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ :‬روﻧﺪ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و‬
‫ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي‬
‫‪ 1/2 ،0/6 ،0/3‬و ‪ 2/4‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪15‬‬
 ‫ﻣﻬﻮش ﺣﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪156‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 1/2‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ در ﻣﺪت ‪ 60‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت را‬
‫ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺟﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﻤﺎرش ﺳﻠﻮل‪ ،‬درﺻﺪ ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ذﻛﺮ ﺷﺪه ‪ 90‬درﺻﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫ﺟﺪاﺷﺪه در زﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ اﺑﺘﺪا‬
‫در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻨﺎور ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اواﺧﺮ روز اول ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ‬
‫ﺗﻪﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻌﺪادي از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻒ ﭘﻠﻴﺖ ﭼﺴﺒﻴﺪﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪1‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ‪.(A‬‬
‫در روز دوم و ﺳﻮم ﺳﻠﻮلﻫﺎي زﻧﺪه و ﺳﺎﻟﻢ ﻇﺎﻫﺮي دوﻛﻲ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ و اﺗﺼﺎل ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﻒ ﭘﻠﻴﺖ را ﻣﺤﻜﻢﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪1‬‬
‫و ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻗﺴﻤﺖ ‪ .(A‬رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺮ‬ ‫‪B‬‬
‫روي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه و ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻛﻒ ﻣﻴﻜﺮوﭘﻠﻴﺖ ﭘﺲ از ﺗﺜﺒﻴﺖ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﻣﺘﺎﻧﻮل‪ ،‬اﺳﺘﻦ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻛﻒ ﻣﻴﻜﺮوﭘﻠﻴﺖ از ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ﻓﺎﻛﺘﻮر ون‬
‫وﻳﻠﺒﺮاﻧﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭘﺲ از اﻓﺰودن ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻫﻚﻫﺎ‪ ،‬رﻧﮓ ﻗﻬﻮهاي ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺆﻳﺪ وﺟﻮد ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻗﺴﻤﺖ ‪ .(B‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از رﻧﮓآﻣﻴﺰي‬
‫اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از درﺻﺪ‬
‫ﺧﻠﻮص ﺑﺎﻻي ‪ 90‬درﺻﺪ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫در ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻼژﻧﺎز و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ آﻧﺰﻳﻢ‬
‫ﻛﻼژﻧﺎز ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﭼﻬﺎر ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ‪ 1/2‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻗﺎدر اﺳﺖ در ﻣﺪت زﻣﺎن ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را ﺟﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬درﺻﺪ ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ‪90‬‬
‫درﺻﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﺰﻳﻢ ﭘﺮوﺗﺌﺎز و‬
‫زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش‬
‫ﺻﺤﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ از ‪ 2-16‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ و زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ از آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻي ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎي‬
‫ﻗﺴﻤﺖ‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 80‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪ .‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺛﺮ آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 1/2 ،0/6 ،0/3‬و ‪ 2/4‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ در زﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻫﻀﻤﻲ در زﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ‬
‫ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻇﺎﻫﺮاً ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺟﺪا ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ وﻟﻲ رﺳﻮﺑﻲ در ﺑﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ دو آزﻣﻮن ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدن ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ و‬
‫ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﻳﻦ دو آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪ :A‬ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﺟﺪاﺳﺎزي )ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ‪ (×100‬و ‪ 24 :B‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﺟﺪاﺳﺎزي )ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ‪(×400‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪157‬‬ ‫آﻣﻴﺰة اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪ 72 :A‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﺟﺪاﺳﺎزي )ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :2-‬ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺟﺪاﺷﺪه ﺑﺎ آﻣﻴﺰه اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‬
‫ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ ‪ :B .(×400‬ﭘﺲاز رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ )ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ ‪(×400‬‬

‫‪37‬و‪36‬‬
‫ﮔﺰارش‬ ‫اﻣﻜﺎن ﺗﻔﻜﻴﻚ و ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﺪه ﻛﻪ ﭘﺎﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻨﺜﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﻴﺪروﻻزي ﺧﻮﺑﻲ روي‬
‫اﻻﺳﺘﻴﻦ دارد‪ 38.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﭘﺎﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻼژن‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﻫﻴﺪروﻻزي ﺑﻴﺸﺘﺮي روي اﻻﺳﺘﻴﻦ دارد‪ 39.‬از ﻃﺮﻓﻲ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻪ‬
‫ﺑﻌﺪي اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﭘﺎﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎ اﺷﻌﻪ ‪ x‬ﺣﺎﻛﻲاز ﺗﺸﺎﺑﻪ زﻳﺎد اﻳﻦدو آﻧﺰﻳﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ 30.‬ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﻌﺎل اﻳﻦ دو آﻧﺰﻳﻢ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ 40،‬اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻫﻀﻢ‬
‫اﻻﺳﺘﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻳﻚ ﺳﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎ و‬
‫ﭘﭙﺘﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ آﻣﻴﺪي را در ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻞ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪهﻫﺎي‬
‫ﻟﻴﺰﻳﻦ و آرژﻧﻴﻦ ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻴﻴﻦ‬
‫ﭘﺮوﺗﺌﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺳﺘﺮازي و ﭘﭙﺘﻴﺪازي از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده و‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي اﺳﺘﺮي و آﻣﻴﺪي را در ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﻟﻴﺰﻳﻦ ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﻳﻦ دو آﻧﺰﻳﻢ ﻗﺎدرﻧﺪ در ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي‬
‫ﭘﭙﺘﻴﺪي اﺛﺮ ﺳﻴﻨﺮژﻳﺴﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﻌﺪ از ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪهﻫﺎي‬
‫‪42‬‬
‫ﻟﻴﺰﻳﻦ و آرژﻧﻴﻦ را ﺑﺮش ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در اﻻﺳﺘﻴﻦ ﻫﻢ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ ،‬ﻛﻴﻤﻮﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ و اﻻﺳﺘﺎز در ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫ﻓﻌﺎﻟﺸﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰ‬
‫‪43‬‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ ﭘﻞﻫﺎي ﭘﺮوﺗﺌﻮﮔﻠﻴﻜﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﭘﺮوﺗﺌﻮﮔﻠﻴﻜﺎنﻫﺎ ژﻟﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ رﺷﺘﻪ‪-‬ﻫﺎي ﻛﻼژن و اﻻﺳﺘﻴﻚ در‬
‫‪44‬‬
‫آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪45‬‬
‫ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻫﺴﺘﻪ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻨﻲ ﭘﺮوﺗﺌﻮﮔﻠﻴﻜﺎنﻫﺎ را ﻫﻀﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ و ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻲﮔﺮدد و زﻣﻴﻨﻪ را‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻴﻮل ﭘﺮوﺗﺌﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي ﺑﻪ وﻓﻮر ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ 27.‬اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﻴﻮل ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﭘﺎﭘﺎﻳﻴﻦ دارد‪ 28-30.‬اﺛﺮ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‬
‫روي ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺳﻨﺘﺰي در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪32‬و‪31‬و‪ 17‬و ﭼﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻼژﻧﺎزي اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز‬
‫‪33‬و‪20-22‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ‪ Ohyama‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﺼﺎره‬ ‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ در دﻣﺎي ‪ 27 ºC‬و ‪ ،pH=3‬در ﻣﺪت‬
‫‪20‬‬
‫‪Wada‬‬ ‫زﻣﺎن ‪ 60‬دﻗﻴﻘﻪ ﻛﻼژن ﺗﺎﻧﺪون و ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻮش را ﻫﻀﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ در ‪ 3/3 pH‬و ﺷﺶ و دﻣﺎي ‪20 ºC‬‬
‫ﻛﻼژن ﺗﺎﻧﺪون آﺷﻴﻞ ﮔﺎو را ﻫﻀﻢ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫‪41‬‬
‫اﻋﻈﻢ ﻗﻄﻌﺎت ﭘﭙﺘﻴﺪي‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞﻫﻀﻢ اﻻﺳﺘﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ Mostafaie 33.‬آﻧﺰﻳﻢ‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ را ﺑﺎ روﺷﻲ ﺳﺎده و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ از ﭼﻬﺎر وارﻳﺘﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻴﻮي‬
‫‪I‬‬ ‫ﺧﺎﻟﺺ ﻧﻤﻮد و ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ دو ﻧﻮع ﻛﻼژن ﻧﻮع‬
‫و ‪ II‬را در ‪ pH‬ﻣﻌﺎدل ﻫﻔﺖ و ‪ 8/5‬ﻫﻀﻢ ﻛﻨﺪ وﻟﻲ در ﺑﺎﻓﺮﻫﺎي اﺳﻴﺪي‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎﻓﺮ اﺳﺘﺎت ﺑﺎ ‪ pH‬ﻣﻌﺎدل ﭼﻬﺎر ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاﻫﺎ اﺛﺮ‬
‫‪35‬و‪34‬‬
‫ﺑﻪﻋﻼوه آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﻪﻃﻮر‬ ‫ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﻀﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻗﺎدر اﺳﺖ‬ ‫‪II‬‬ ‫را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫‪I‬‬ ‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮي ﻛﻼژن ﻧﻮع‬
‫‪23‬‬
‫ﻛﻼژن را در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﻤﺎﻳﺎنﮔﺮ آن ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﻼژن ﻧﻮع ‪ I‬و ‪ II‬داراي ﺟﺎﻳﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل دﻳﮕﺮ اﻧﻮاع ﻓﻴﺒﺮﻫﺎ و‬
‫ﭘﺮوﺗﺌﻮﮔﻠﻴﻜﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ اﻳﻦ دو ﻧﻮع اﺻﻠﻲ ﻛﻼژن‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻣﻬﻮش ﺣﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮط اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ وﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮ روي آﺋﻮرت در ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻏﻠﻈﺖ ‪10mg/ml‬‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 1/2mg/ml‬ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ و ﻣﺪت زﻣﺎن ‪60‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از اﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮل‬
‫ﻛﻤﺘﺮي ﺟﺪا ﺷﺪ و در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎ و زﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮل‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮد‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﻴﻨﻪ درﺻﺪ ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫ﺟﺪا ﺷﺪه ﺣﺪود ‪ 90‬درﺻﺪ ﺑﻮد و ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ و‬
‫اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺣﺎﻛﻲ از ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺪاﺳﺎزي‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﺪاﺳﺎزي اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬
‫‪48‬و‪47‬‬
‫ﺑﻪﻛﻤﻚ آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻼژﻧﺎز و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ روشﻫﺎي آﻧﺰﻳﻤﻲ‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را از‬
‫ﻋﺮوق ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺟﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﺑﻪوﺿﻮح ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ در ﻛﻨﺎر ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺟﺪا ﺳﺎزي‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ‬
‫اﺳﺘﺤﻜﺎم و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﻓﺖ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن آن ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﺮوق‪ ،‬از‬
‫اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻼژﻧﺎز‬
‫در ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﻤﺘﺮي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ را‬
‫ﺟﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ از ﻧﻈﺮ‬
‫‪54‬و‪13‬‬
‫ﻗﺪرت ﺑﻘﺎ و ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻼژﻧﺎز و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻼژﻧﺎزي‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز داراي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺳﻠﻮﻟﻲ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﺎ روﺷﻲ ﺳﺎده‬
‫و ﻛﻢﻫﺰﻳﻨﻪ و ﺑﺪون رﻳﺴﻚ آﻟﻮدﮔﻲ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎي‬
‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ و ﺟﺎﻧﻮري‪ ،‬از ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺪاﺳﺎزي اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻴﻊ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻳﻚ ﻛﻼژﻧﺎز ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي‬
‫ﺳﻠﻮل از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ روش دﻗﻴﻖ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ روي ﻛﻼژن ﺗﻴﭗ ‪ I‬و ‪ ،II‬اﻻﺳﺘﻴﻦ و دﻳﮕﺮ ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﻴﺎز دارد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎ و ﻣﺴﺎﻋﺪتﻫﺎي ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ‬
‫ﭼﻠﺒﻲ‪ ،‬ﻛﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻬﺮاﺑﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺎم و آﻗﺎﻳﺎن ﭘﺮواﻧﻪ و ﻣﺤﻤﺪي ﻣﻄﻠﻖ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ از ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﻣﻜﺎﻧﺎت اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪.‬‬
‫‪158‬‬
‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻬﺘﺮ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزﮔﺎري اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و‬
‫)ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﻴﻼت در ﺷﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﺎﻓﺖ( از دﻳﮕﺮ‬ ‫‪EDTA‬‬ ‫ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺰﻳﺖﻫﺎي ﻫﻤﻜﺎري اﻳﻦ دو آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ اﺳﺖ‪ Khan .‬ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﻮاره ﺷﺮﻳﺎن ﻣﻮش‬
‫ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ دراﻳﻨﺘﻴﻤﺎي آﺋﻮرت ﻻﻳﻪ زﻳﺮ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‬
‫)‪ (Subendothelial‬ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮده و ﻻﻳﻪ اﻻﺳﺘﻴﻚ آن ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮاج‬
‫دارد‪ .‬ﻏﻼف ﻣﺪﻳﺎي آﺋﻮرت ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻴﺒﺮﻫﺎي ﻋﻀﻠﻪ اﺳﻜﻠﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪور آراﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻏﻼف ادوﻧﺘﻴﺘﻴﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻴﺒﺮﻫﺎي ﻛﻼژن‬
‫‪46‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻛﻼژن ﻏﺎﻟﺐ در دﻳﻮاره‬ ‫و اﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫آﺋﻮرت از ﻧﻮع ‪ I‬و ‪ III‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت از ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻛﺎﺷﺖ ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت در ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﻛﻼژن و ﻳﺎﻣﺎﺗﺮﻳﮋل‪.‬‬
‫در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻫﻢ از روشﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺧﺮاﺷﻴﺪن‬
‫ﺳﻄﺢ ﻟﻮﻣﻴﻨﺎل آﺋﻮرت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫﻀﻢ آﻧﺰﻳﻤﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﺮدن ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬
‫‪50‬و‪49‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻜﻨﻴﻚ دﻳﮕﺮ ﻫﻀﻢ آﻧﺰﻳﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي اﻳﻦ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن ﺑﺎﻓﺖ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‬
‫آﺋﻮرت ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آﻧﺰﻳﻤﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارد‪ .‬ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﺑﺎ ﭘﺎﭘﺎﺋﻴﻦ‪ 51،‬ﻛﻼژﻧﺎزﻫﺎ‪53،‬و‪52‬و‪ 2‬ﻛﻼژﻧﺎز و دﻳﺴﭙﺎز‪،‬‬
‫و ﻛﻼژﻧﺎز و ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‪ 5‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫‪56‬و‪55‬‬
‫ﻛﻼژﻧﺎز و اﻻﺳﺘﺎز‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮل ﺟﺪاﺷﺪه و ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ Lincoln‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻢزﻣﺎن از ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﻀﻢ آﻧﺰﻳﻤﻲ ﻛﻼژﻧﺎز و‬
‫ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻛﺎﺷﺖ ﻗﻄﻌﺎت آﺋﻮرت در ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﻛﻼژن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي‬
‫‪57‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮات‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺮدﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﮔﻮﺷﺖ اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻼژﻧﺎزي‪ 23‬و اﺣﺘﻤﺎﻻً‬
‫اﻻﺳﺘﺎزي اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻪ ﻛﻼژن ﻣﻮﺟﻮد‬
‫در ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎٌ از ﻧﻮع ‪ I‬و‬
‫‪14‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي‬ ‫اﺳﺖ‪،‬‬ ‫‪III‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻧﻘﺶ آنﻫﺎ در‬
‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻋﺮوق ﺧﻮﻧﻲ‪ ،‬آﻧﮋﻳﻮژﻧﺰ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺗﻮﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژي و ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
159 ‫ﻛﺸﺖ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل آﺋﻮرت ﻣﻮش‬Hesari M. et al.
‫ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﺮاي‬ ‫آﻣﻴﺰة اﻛﺘﻴﻨﻴﺪﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻛﻴﻮي و‬
References
1. Cole OF, Fan TPD, Lewis GP. Isolation, characterization, growth
and culture of endothelial cells from the rat aorta. Cell Biol Inter
Rep 1986;10(6):399-405.
2. Nistri S, Mazzetti L, Failli P, Bani D. High-yield method for
isolation and culture of endothelial cells from rat coronary blood
vessels suitable for analysis of intracellular calcium and nitric
oxide biosynthetic pathways. Biol Proced 2002;4(1):32-7.
3. Huang TY, Chu TF, Chen HI, Gen C. Heterogenity of [Ca+2]i
Signaling in intact rat aortic endothelium. FASEB J
2000;14(5):797-80.
4. Cines DB, Pollak ES, Buck CA, Loscalzo J, Zimmerman GA,
McEver RP, et al. Endothelial cells in physiology and in the
pathophysiology of vascular disorders. Blood 1998;91(10):3527-
61.
5. Blose SH, Chacko S. In vitro behavior of guinea pig arterial and
venous endothelial cells. Dev Growth Differ 1975;17(2):153-65.
6. Mahabeleshwar GH, Somanath PR, Byzova TV. Methods for
isolation of endothelial and smooth muscle cells and in vitro
proliferation assays. Methods Mol Med 2006;129:197-208.
7. Jaffe EA, Nachman RL, Becker CG, Minick CR. Culture of
human endothelial cells derived from umbilical veins.
Identification by morphologic and immunologic criteria. J Clin
Invest 1973;52(11):2745-56.
8. Gimbrone MA Jr, Cotran RS, Folkman J. Human vascular
endothelial cells in culture. Growth and DNA Synthesis
1974;60(3):673-84.
9. Lewis LJ, Hoak JC, Maca RD, Fry GL. Replication of human
endothelial cells in culture. Science 1973;181:453-54.
10. McGuire PG, Twietmeyer TA. Transcytosis of ferritin and
increased production of subendothelial matrix components by
aortic endothelial cells during the development of hypertension.
Microcirc Endothelium Lymphatics 1985;2(2):129-49.
11. Ye XY, Tu Q, Tong Z, Weng YJ, Wang YF. Effects of glucose
concentration fluctuation on function of cultured bovine arterial
endothelial cells. Zhonghua Xin Xue Guan Bing Za Zhi
2010;38(3):264-7.
12. Boot-Handford RP, Tuckwell DS, Plumb DA, Rock CF, Poulsom
R. A novel and highly conserved collagen (pro(alpha)1(XXVII))
with a unique expression pattern and unusual molecular
characteristics establishes a new clade within the vertebrate
fibrillar collagen family. J Biol Chem 2003;278(33):31067-77.
13. Hlavackova L, Janega P, Cerna A, Pechanova O,
Andriantsitohaina R, Babal P. Red wine polyphenols affect the
collagen composition in the aorta after oxidative damage induced
by chronic administration of CCl(4). Physiol Res 2009;58(3):337-
44.
14. Satta J, Juvonen T, Haukipuro K, Juvonen M, Kairaluoma MI.
Increased turnover of collagen in abdominal aortic aneurysms,
demonstrated by measuring the concentration of the
aminoterminal propeptide of type III procollagen in peripheral and
aortal blood samples. J Vasc Surg 1995;22(2):155-60.
15. Kadler KE, Holmes DF, Trotter JA, Chapman JA. Collagen fibril
formation. Biochem J 1996;316 ( Pt 1):1-11.
16. Hulboy DL, Rudolph LA, Matrisian LM. Matrix
metalloproteinases as mediators of reproductive function. Mol
Hum Reprod 1997;3(1):27-45.
17. Hayashi T, Nakamura T, Hori H, Nagai Y. The degradation rates
of type I, II, and III collagens by tadpole collagenase. J Biochem
1980;87(3):809-15.
18. Goldberg GI, Wilhelm SM, Kronberger A, Bauer EA, Grant GA,
Eisen AZ. Human fibroblast collagenase. Complete primary
structure and homology to an oncogene transformation-induced rat
protein. J Biol Chem 1986;261(14):6600-5.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
19. Arcus AC. Proteolytic enzyme of Actinidia chinensis. Biochim
Biophys Acta 1959;33(1):242-4.
20. Ohyama H, Enomoto T, Mitsunaga S. Variety of kiwifruit protease
and their collagenolytic activity. J Jpn Soc Nutr Food Sci
1997;50:57-62.
21. Sugiyama S, Ohtsuki K, Sato K, Kawabata M. Enzymatic
properties, substrate specificities and pH-activity profiles of two
kiwifruit proteases. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 1997;43(5):581-
9.
22. Morimoto K, Kunii S, Hamano K, Tonomura B. Preparation and
structural analysis of actinidain-processed atelocollagen of
yellowfin tuna (Thunnus albacares). Biosci Biotechnol Biochem
2004;68(4):861-7.
23. Mostafaie A, Bidmeshkipour A, Shirvani Z, Mansouri K, Chalabi
M. Kiwifruit actinidin: a proper new collagenase for isolation of
cells from different tissues. Appl Biochem Biotechnol
2008;144(2):123-31.
24. Bidmeshkipour A, Shirvani Farsani Z, Mansouri K, Mostafaei A.
Isolation of human umbilical vein endothelial cells using kiwifruit
actinidin. Yakhteh Med J 2007;9(2):151-6.
25. Boland MJ, Hardman MJ. Kinetic studies on the thiol protease
from Actinidia chinensis. FEBS Lett 1972;27(2):282-4.
26. Bradford MM. A rapid and sensitive method for the quantitation of
microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-
dye binding. Anal Biochem 1976;72:248-54.
27. Boyes S, Strubi P, Marsh H. Actinidin levels in fruit of actinidia
species and some actinidia arguta rootstock- scion combination.
Lebensm-Wiss U-Technol 1997;30:379-89.
28. Baker EN. Structure of actinidin details of the polypeptide chain
conformation and active site from an electron density map at 2.8 A
resolution. J Mol Biol 1977;115:263-77.
29. Brocklehurst K, Carey PR, Lee HH, Salih E, Storer AC.
Comparative resonance Raman spectroscopic and kinetic studies
of acyl-enzymes involving papain, actinidin and papaya peptidase
II. Biochem J 1984;223(3):649-57.
30. Kamphuis IG, Drenth J, Baker EN. Thiol proteases. Comparative
studies based on the high-resolution structures of papain and
actinidin, and on amino acid sequence information for cathepsins
B and H, and stem bromelain. J Mol Biol 1985;182(2):317-29.
31. Varughese KI, Su Y, Cromwell D, Hasnain S, Xuong NH. Crystal
structure of an actinidin-E-64 complex. Biochemistry
1992;31(22):5172-6.
32. Vazquez-Lara L, Tello-Solis SR, Gomez-Ruiz L, Garcia- Garibay
M, M rodriguez-Serrano G. Degradation of α-lactalbumin and β-
lactoglubulin by Actinidin. Food Biotechnol 2003;17:117-28.
33. Wada M, Hosaka M, Nakazawa R, Kobayashi Y, Hasegawa T.
The solubilization of unheated cattle Achilles tendon with
actinidin under neutral and acidic conditions. Food Sci Technol
Res 2004;10(1):35-7.
34. Mostafaie A, Chalabi M. Kiwifruit actinidin: its purification and
examination of amount in different. Varieties. J Sci Technol Agric
Natur Resour 2006;10(3):223-30.
35. Mostafaie A, Chalabi M, ferdosi ME. Purification of kiwifruit
actinidin and examination of its proteolytic activity. Medical
Biology Research Center, Kermanshah University of Medical
Sciences, 2004.
36. Marchant JK, Hahn RA, Linsenmayer TF, Birk DE. Reduction of
type V collagen using a dominant-negative strategy alters the
regulation of fibrillogenesis and results in the loss of corneal-
specific fibril morphology. J Cell Biol 1996;135(5):1415-26.
37. Blaschke UK, Eikenberry EF, Hulmes DJ, Galla HJ, Bruckner P.
Collagen XI nucleates self-assembly and limits lateral growth of
cartilage fibrils. J Biol Chem 2000;275(14):10370-8.
 An optimized mixture of kiwifruit actinidin and‫ﻫﻤﻜﺎران‬
trypsin‫و‬for culture of rat aortal endothelium cells
38. Takagi H, Kondou M, Hisatsuka T, Nakamori S, Tsai YC,
Yamasaki M. Effects of an alkaline elastase from an alkalophilic
bacillus strain on the tenderization of beef meat. J Agric Food
Chem 1992;40:2364-8.
39. Senior RM, Bielefeld DR.The activity of papain against native
collagen and elastin. Am Rev Respir Dis 1972;105:998.
40. Brocklehurst K, Baines BS, Malthouse JP. Differences in the
interactions of the catalytic groups of the active centres of
actinidin and papain. J Biochem 1981;197(3):739-46.
41. Morimoto K, Furuta E, Hashimoto H, Inouye K. Effects of high
concentration of salts on the esterase activity and structure of a
kiwifruit peptidase, actinidain. J Biochem 2006;139(6):1065-71.
42. Olsen JV, Ong SE, Mann M. Trypsin cleaves exclusively C-
terminal to arginine and lysine residues. Mol Cell Proteomics
2004;3(6):608-14.
43. Kraut J. Serine proteases: structure and mechanism of catalysis.
Annu Rev Biochem 1977;46:331-58.
44. Ritter MC, Jesudason R, Majumdar A, Stamenovic D, Buczek-
Thomas JA, Stone PJ, et al. A zipper network model of the failure
mechanics of extracellular matrices. Proc Natl Acad Sci U S A
2009;106(4):1081-6.
45. Rapraeger A, Bernfield M. Cell surface proteoglycan of mammary
epithelial cells. Protease releases a heparan sulfate-rich
ectodomain from a putative membrane-anchored domain. J Biol
Chem 1985;260(7):4103-9.
46. Khan H, Khan AA, Faruqi NA. Comparative history of coronary
arteries in mammals. J Anat Socc India 2006;55(1):27-30.
47. Hanashiro K, Nakamura M, Nakasone T, Tokeshi Y, kosugi T.
Permeability of rat IgE across rat aortic endothelial cell is
enhanced by histamine. Allergology Int 2007;50:223-30.
48. Iwashima F, Yoshimoto T, Minami I, Sakurada M, Hirono Y,
Hirata Y. Aldosterone induces superoxide generation via Rac1
activation in endothelial cells. Endocrinology 2008;149(3):1009-
14.
102 160
49. Buonassisi V, Root M. Enzymatic degradation of heparin-related
mucopolysaccharides from the surface of endothelial cell cultures.
Biochim Biophys Acta 1975;385(1):1-10.
50. Gimbrone MAJR. Culture of vascular endothelium. In: Spaet TH,
editor. Progress In Hemostasis and Thrombosis. New York: Grune
and Stratton; 1976. p. 1-28.
51. Rusko J, Tanzi F, van Breemen C, Adams DJ. Calcium-activated
potassium channels in native endothelial cells from rabbit aorta:
conductance, Ca2+ sensitivity and block. J Physiol 1992;455:601-
21.
52. Howson KM, Aplin AC, Gelati M, Alessandri G, Parati EA,
Nicosia RF. The postnatal rat aorta contains pericyte progenitor
cells that form spheroidal colonies in suspension culture. Am J
Physiol Cell Physiol 2005;289(6):C1396-407.
53. Teng B, Ansari HR, Oldenburg PJ, Schnermann J, Mustafa SJ.
Isolation and characterization of coronary endothelial and smooth
muscle cells from A1 adenosine receptor-knockout mice. Am J
Physiol Heart Circ Physiol 2006;290(4):H1713-20.
54. Cheung WY, Young EW, Simmons CA. Techniques for isolating
and purifying porcine aortic valve endothelial cells. J Heart Valve
Dis 2008;17(6):674-81.
55. Fowler S, Shio H, Wolinsky H. Subcellular fractionation and
morphology of calf aortic smooth muscle cells: studies on whole
aorta, aortic explants, and subcultures grown under. J Cell Biol
1977;75(1):166-84.
56. Matsumoto S, Kobayashi T, Katoh M, Saito S, Ikeda Y, Kobori M,
et al. Expression and localization of matrix metalloproteinase-12
in the aorta of cholesterol-fed rabbits: relationship to lesion
development. Am J Pathol 1998;153(1):109-19.
57. Lincoln DW 2nd, Larsen AM, Phillips PG, Bove K. Isolation of
murine aortic endothelial cells in culture and the effects of sex
steroids on their growth. In Vitro Cell Dev Biol Anim 2003;39(3-
4):140-5. 
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. 68, No. 3, Jun 2010: 153-161

An optimized mixture of kiwifruit actinidin and trypsin for isolation and

culture of endothelial cells from rat aorta

Received: January 23, 2010 Accepted: April 06, 2010

Abstract
1
Mahvash Hesari M.Sc.
Kamran Mansouri M.Sc.2
Ali Mostafaie Ph.D.3*
Background: Proteolytic enzymes, especially collagenases, are used for digestion of
Ali Bidmeshkipour Ph.D.4 extracellular matrix, cell isolation and primary culture. Because of the problems in
purification and low amount of collagenases in bacterial or animal sources, it is
1- M. Sc. of Cellular and Molecular important to find new sources of the enzymes. So, in the present study actinidin, a
Biology plentiful protein in kiwifruit was purified and a mixture of actinidin and trypsin was
2- M. Sc. of Hematology
applied to isolate rat aortic endothelial cells.
3- Department of Immunology
Methods: Aortic endothelial cells were isolated using digestion solution containing
Medical Biology Research Center, different concentrations of actinidin (from 2 to 16 mg/ml) and trypsin (0.3, 0.6, 1.2 and
Kermanshah University of Medical 2.4 mg/ml) in different times (from 15 to 90 minute). Isolated cells were cultured in
Sciences.
DMEM culture medium. Isolated cells were identified by morphological characteristics
4- Department of Biology, Faculty of and immunocytochemical staining; viability of separated cells was estimated by trypan
Sciences, Razi University. blue exclusion test.
Results: Actinidin in concentration of 10 mg/ml with trypsin in concentration of 1.2
mg/ml for one hour could isolate rat aortic endothelial cells. In this condition the
viability of cells was estimated 90%. Morphological and immunocytochemical charac-
teristics confirmed the isolated cells as endothelial cells.
Conclusion: The results showed that the mentioned mixture of actinidin and trypsin
has not considerable toxic effects on separated cells and is a novel and suitable option
for isolation of rat aortic endothelial cells.

Keywords: Actinidin, trypsin, endothelial cells, aorta, rat, collagenase.

*
Corresponding author: Medical Biology
Research Center, Kermanshah University
of Medical Sciences, Sorkheh Lizheh,
Kermanshah, Iran, PO. Box 1568
Tel: +98-831-4276473
email: amostafaie@kums.ac.ir

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫اﻳﺮان‪162-167‬‬ ‫رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در‬
‫‪،1389‬‬ ‫ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد‬ ‫ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﺎ‬
‫دوره ‪، 68‬‬ ‫ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﭘﺰﺷﻜ‬ ‫‪ 230‬ﻣﻮرد‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫درﻣﺎﻧﻲﻜﻲ‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞﺪه ﭘﺰﺷ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ‪ 230‬ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ‬

‫ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1389/02/01 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/03/03 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﻄﺮف‪ ،*1‬ﻣﺎزﻳﺎر اذر‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ درﺻﺪ ﻋﻤﺪهاي از ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻣﻐﺰ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬درﻣﺎن ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻣﻴﺮي‪ ،1‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ ﺷﻴﺦ رﺿﺎﻳﻲ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ دﺷﻮار ﺑﻮده و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻔﺼﻠﻲ را ﻧﻴﺎز دارد زﻳﺮا اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ در ﻣﺠﺎورت ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻌﺪد ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﻐﺰ‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺰدك ﻋﺎﻟﻴﺨﺎﻧﻲ‪ ،2‬ﻣﺤﻤﻮداﷲ وردي‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ راه درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮﺛﺮ در اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪2‬‬
‫اﺣﻤﺪ ﺷﺮﻳﻒ ﺗﺒﺮﻳﺰي‬
‫ﺑﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ اﻳﻦ روش در درﻣﺎن اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ‪ 230‬ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮﻣﺎ را در‬ ‫‪1‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﻃﻴﺒﻲ ﻣﻴﺒﺪي‬
‫ﺗﺤﺖ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﻗﺮار‬ ‫‪C‬‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد‪ ،‬ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﻣﺪل‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ دوز ‪ 15‬ﮔﺮي و اﻳﺰودوز ‪ %50‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬از ‪ 230‬ﻣﻮرد‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ اﻋﺼﺎب‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ارﺟﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ اﻳﺮان‪ (%35) 80 ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮارد ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫‪ -2‬ﻣﺮﻛﺰ ﮔﺎﻣﺎ ﻧﺎﻳﻒ اﻳﺮان‬
‫ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ درﻣﺎن دﭼﺎر ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض‪ ،‬ﺳﺮدرد ﺷﺪﻳﺪ )‪ 30‬ﺑﻴﻤﺎر( و ادم دور ﺗﻮﻣﻮر )‪ 12‬ﺑﻴﻤﺎر( ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﻣﻮر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻮد در ‪ (%95) 219‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻮﻣﻮر ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫ﺣﻀﻮر ﺷﺮاﻳﻂ ﻻزم از ﻧﻈﺮ ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻣﻮر و ﻋﺪم وﺟﻮد ﻧﻘﺺ ﭘﻴﺸﺮوﻧﺪه ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت اوﻟﻴﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻠﻮار ﻛﺸﺎورز‪،‬‬
‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﻮارد رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﻪﻋﻨﻮان درﻣﺎن ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ اﻋﺼﺎب‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪66939330 :‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‪ ،‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ‪ ،‬رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي‪.‬‬ ‫‪email: mbitaraf@sina.tums.ac.ir‬‬

‫ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻐﺰ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ در‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ و اﻳﻦ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ رزﻛﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻤﻲرود‪ .‬در ﻋﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل در ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي اﻧﺪازه ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ واﻗﻊ ﮔﺮدد زﻳﺮا اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﻛﭙﺴﻮل ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮنﮔﻴﺮي ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎ از ﺳﺨﺖ ﺷﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﻄﻊ ﺧﻮنرﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﻜﺮوز و اﻳﻨﻔﺎرﻛﺸﻦ در ﺗﻮﻣﻮر ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدي‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دراز‬
‫‪1-4‬‬
‫در‬ ‫ﻣﺪت ﻋﺎﻟﻲ در درﻣﺎن ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻣﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺮوه )‪ 230‬ﺑﻴﻤﺎر(‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ را ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي‬
‫درﻣﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ را اراﻳﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران در درﻣﺎن اوﻟﻴﻪ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﻧﻘﺺ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﻲ در اﺛﺮ ﻓﺸـﺎر ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ )‪%30-40 (Skull base meningiomas‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻣﻐﺰ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﺑﻄﺌﻲ و ﺑﻲﺳﺮوﺻﺪا دارﻧﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻼﻳﻤﻲ ﺧﻔﻴﻒو ﺟﺰﻳﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺮ‬
‫ﺑﻄﺌﻲ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺎ ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺎر ﺑﻪ ﺳﺨﺖ‬
‫ﺷﺎﻣﻪ و اﺳﺘﺨﻮان دﺳﺖاﻧﺪازي ﻧﻜﺮده‪ ،‬ﻛﺸﻒ ﻧﮕﺮدد و ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ در‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪاي رزﻛﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣﻞ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻜﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﻐﺰ‬
‫ﺳﺒﺐ ﺑﻐﺮﻧﺞ ﺷﺪن ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮﻫﺎي ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دو‬
‫ﻧﻮع ﻋﺎرﺿﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺮاﺣﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ روي ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬ﻋﻮارض‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از آﺳﻴـﺐ ﺑﻪ اﻋﺼﺎب ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﻣﺮگ و ﻣﻴـﺮ در اﺛﺮ ﺣﻮادث ﻋﺮوﻗﻲ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺮاﺣﻲ ﻧﻈﻴﺮ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺗﻐﺬﻳﻪﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪163‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﻄﺮف و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺶﻣﺎه‪ ،‬ﻳﻚ و دو ﺳﺎل‬ ‫‪MRI‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻣﺠﺪد و ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم‬
‫‪SPSS‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬از آزﻣﻮن ‪ Student’s T-test‬ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 10‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ رﺷﺪ ﺗﻮﻣﻮر در دو ﮔﺮوه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد )‪ (Case series‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻓﺮوردﻳﻦ‬
‫‪ 83‬و ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 230 ،87‬ﺑﻴﻤﺎر )ﺷﺎﻣﻞ ‪ 95‬ﻣﺮد‪ 135 ،‬زن ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫ﺳﻨﻲ ‪ 55‬ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺤﺪوده ‪ (35-70‬ﺳﺎل ﺟﻬﺖ درﻣﺎن ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻣﻐﺰي ﺑﻪ‬
‫ﭘﻲﮔﻴﺮي رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ :‬ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪ MRI‬و ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺶ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ اﻳﺮان ارﺟﺎع داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ‪ %75‬ﺗﺤﺖ‬
‫ﻣﺎه در ﺳﺎل اول و ﺳﭙﺲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪17‬‬ ‫ﻳﻚﺑﺎر ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺎه )ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ ﺗﺎ ‪ 24‬ﻣﺎه(‪ ،‬در ‪ 65‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%20‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ ﺗﻮﻣﻮر‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮد )ﮔﺮوه ﻳﻚ(‪ .‬ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬در ‪ 177‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%77‬ﺗﻐﻴﻴﺮي در اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮارد ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در آنﻫﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ‬
‫ﻧﺸﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻫﻔﺖ ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺪازه ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﺑﺰرگﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد )ﮔﺮوه دو(‪) .‬ﺟﺪول ‪1‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﻛﻠﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﻣﻮر ‪ %97‬ﺑﻮد‪ .‬در ﮔﺮوه ﻳﻚ ﻣﻴﺰان ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﻣﻮر‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻣﻮر را در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ(‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران‬
‫‪ %96/7‬و در ﮔﺮوه دوم ‪ %93/2‬ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در روز درﻣﺎن‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﺮﻳﻢ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫اﺳﺘﺮﻳﻮﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻣﺪل ﻟﻜﺴﻞ )‪ (Leksel‬ﺗﺤﺖ ﺑﻲﺣﺴﻲ ﻣﻮﺿﻌﻲ روي ﺳﺮ‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻛﺎﻣﻞ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺜﺒﻴﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻓﺮﻳﻢ اﺳﺘﺮﻳﻮﺗﺎﻛﺘﻴﻚ روي ﺳﺮ ﺑﻴﻤﺎر‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺷﺪﻧﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪.(p<0/01‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري رزوﻧﺎﻧﺲ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ اﻧﺠﺎمﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻣﺨﺘﺼﺎت اﺳﺘﺮﻳﻮ‪-‬‬
‫ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻫﺪف درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي درﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻣﻮر‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ Gamma Plan‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي‬
‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺤﻞ در ﻛﻒ ﺟﻤﺠﻤﻪ‬ ‫)ﻛﻤﭙﺎﻧﻲ اﻟﻜﺘﺎ‪ ،‬ﺳﻮﺋﺪ( و ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ‪201‬‬ ‫‪C‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﻣﺪل‬
‫)‪104(%45‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﻴﻨﻮس ﻛﺎورﻧﻮس و اﻃﺮاف زﻳﻦ ﺗﺮﻛﻲ‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ ﻛﺒﺎﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران درﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫)‪32(%14‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ زاوﻳﻪاي ﭘﻠﻲ ﻣﺨﭽﻪاي‬ ‫اﻳﺰوﺳﻨﺘﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻳﺰوﺳﻨﺘﺮﻫﺎ ‪8/8‬‬
‫)‪16(%7‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺘﺮوﻛﻼﻳﻮال‬
‫ﺑﻮد )ﺗﻌﺪاد ‪ .(4-20‬اﻳﺰودوز ﺑﺮاي درﻣﺎن در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد‪ %50 ،‬ﺑﻮد‬
‫)‪9(%4‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻴﺎر ﺑﻮﻳﺎﻳﻲ و ﺗﻮﺑﺮﻛﻮﻻر ﺳﻼر‬
‫)ﻣﺤﺪوده ‪ (%40-%60‬ﻣﺘﻮﺳﻂ دوز ﺗﺎﻳﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ ﻟﺒﻪ ﺗﻮﻣﻮر ‪ 14‬ﮔﺮي‬
‫ب‪ -‬در ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺎﻫﺎ‬
‫)‪50(%22‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎراﺳﺎژﻳﺘﺎل‬
‫ﺑﻮد )ﻣﺤﺪوده ‪ (10-18‬ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫)‪9(%4‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ارﺑﻴﺖ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي درﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺰان دوز‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻣﻮر و‬
‫)‪10(%4‬‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻋﺼﺒﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺟﺪول‬
‫‪230‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع‬ ‫‪ 2‬ﺧﻼﺻﻪ دادهﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ دو ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﻣﺨﺘﺼﺎت درﻣﺎﻧﻲ دو ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﻲ )ﻣﺬﻛﺮ و ﻣﻮﻧﺚ(‬

‫ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻳﺰودوز )ﻣﺤﺪوده(‬ ‫ﻣﺼﺮف دوز ﻣﺎرژﻳﻨﺎل )ﻣﺤﺪوده(‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ )ﻣﺤﺪوده(‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ )ﻣﺬﻛﺮ‪ /‬ﻣﻮﻧﺚ(‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫)ﻣﺤﺪوده ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻣﻮر(‬
‫)‪%50(56-40‬‬ ‫)‪14 Gy(10-18‬‬ ‫)‪10/54(7-28‬‬ ‫)‪49(30-70‬‬ ‫‪14/25‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪%50(56-40‬‬ ‫)‪14 Gy(10-18‬‬ ‫)‪20/5(7-30‬‬ ‫)‪64(30-70‬‬ ‫‪21/22‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪%50‬‬ ‫‪14 Gy‬‬ ‫‪23/6‬‬ ‫‪61/5‬‬ ‫‪62/45‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ‪ 230‬ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در اﻳﺮان‬ ‫‪164‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :2-‬ﺑﻴﻤﺎر دوم‪ :‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﻴﻨﻮس ﻛﺎورﻧﻮس ﭼﭗ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ 1‬ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬ﺑﻴﻤﺎر اول‪ :‬ﻣﻮﻟﺘﻴﭙﻞ ﻣﻨﻨﮋﻳﻮﻣﺎ ﻗﺒﻞاز ﻋﻤﻞ و ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‬
‫و ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ 2‬ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :4-‬ﺑﻴﻤﺎر ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﺗﻨﺘﻮرﻳﻮم ﻗﺒﻞ و ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :3-‬ﺑﻴﻤﺎر ﺳﻮم‪ :‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم زاوﻳﻪ ‪ CPA‬ﻗﺒﻞ و دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪165‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﻄﺮف و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺧﺎرج ﭼﺸﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﺳﻴﺐ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻋﺼﺎب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﺪول‪ :3-‬ﻋﻮارض ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ درﻣﺎن ﻋﻮارض ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ درﻣﺎن‬
‫درﺻﺪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﻋﺎرﺿﻪ‬
‫دوﺑﻴﻨﻲ ﻣﻮﻗﺖ ﻳﺎ داﻳﻢ در ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ %50‬ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮدد و ﺑﺎ اﻳـﻦﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫‪%4‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺳﺮدرد ﺷﺪﻳﺪ‬
‫اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺎرﺿﻪاي ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺧﻔﻴﻔﻲ ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺰرﮔﻲ‬ ‫‪%4‬‬ ‫)دو ﻣﻮرد داراي ﻋﻼﻣﺖ( ‪9‬‬ ‫ﺗﻮرم ﻣﻐﺰي اﻃﺮاف ﺗﻮﻣﻮر‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدد اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﺗﻮانﻛﻨﻨـﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫‪%1/3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻠﺠﻲ ﻧﺎﻗﺺ‬
‫در ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﭘﺘﺮوﻛﻼﻳﻮال ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﺎنﻫﺎي ﭘﺮﻓﻮران ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻐـﺰ‬ ‫‪%1/3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺗﺸﻨﺞ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫‪%1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اﺧﺘﻼل ﺣﺪت و ﻣﻴﺪان ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬
‫و اﻋﺼﺎب ﻣﻐﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻫﻤﻴﺖ ﺣﻴﺎﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻻﻳﻪ آراﻛﻨﻮﺋﻴﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ رزﻛـﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣـﻞ ﺗﻮﻣـﻮر ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺟﺪول‪ :4-‬ﻋﻮارض ﻋﺼﺒﻲ در ‪ 107‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺒﻞ از ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮواﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﺷﻮد‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻐﺰ ﺗﻨﻬـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺪون ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺗﻜﻪﺗﻜﻪاي ﺗﻮﻣﻮر از ﺧﺎرج ﺑﻪ داﺧﻞ رﻓﻊ ﻓﺸﺎر ﮔـﺮدد‬ ‫)‪21 (%28‬‬ ‫)‪55 (%72‬‬ ‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ‬
‫و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮي از ﺗﻮﻣـﻮر ﺑـﺎﻗﻲ‬ ‫)‪21 ( %77‬‬ ‫)‪10 (%33‬‬ ‫ﻏﻴﺮه‬
‫‪7‬و‪6‬و‪4‬‬
‫در ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋـﺪه ﺟﻤﺠﻤـﻪ ﺟﺮاﺣـﻲ رادﻳﻜـﺎل‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﻫﺮﺗﺮﻳﻦ دﺳﺖﻫﺎ ﺟﻬﺖ رزﻛﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﻣـﻮر ﺳـﺒﺐ‬ ‫ﻋﻮارض ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ درﻣﺎن‪ :‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﺳﺮدرد ﺑﻮد ﻛﻪ در ‪24‬‬
‫ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %30-40‬ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ دﻟﻴـﻞ آن ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ در‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ اول ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن ﺑﺮوز ﻛﺮد‪ .‬ادم ﻣﻐﺰي ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ درﻣﺎن در ‪%10‬‬
‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻦ اﻋﺼﺎب ﻣﻐﺰي ﻳﺎ ﺳﺎﻗﻪ ﻣﻐﺰ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻋـﻼوه‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران روي داد ﻛﻪ در دو ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮ آن ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ رزﻛﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﻋﻮد ‪ %7-10‬ﺑﻌﺪ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل و‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ‪ :‬ﻗﺒﻞ از درﻣـﺎن ‪ %60‬ﺑﻴﻤـﺎران ﮔـﺮوه اول و ‪%25‬‬
‫‪ %20-22‬ﺑﻌﺪ از ‪ 10‬ﺳﺎل ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬رزﻛﺴﻴﻮن ﻧﺎﻛﺎﻣـﻞ ﻫﻤـﺮاه‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه دوم ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻋﻮد ﻳﻌﻨـﻲ ‪ %26-37‬ﻇـﺮف ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎل و ‪55-74‬‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ در ‪ %74‬ﻣﻮارد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﺮد‪ ،‬در ‪ %25‬ﻣﻮارد ﺑﻬﺘـﺮ و‬
‫درﺻﺪ ﺑﻌﺪ از ‪ 10‬ﺳﺎل اﺳـﺖ‪ 8-12.‬در ﻳـﻚ ﺳـﺮي ﺷـﺎﻣﻞ ‪ 42‬ﺑﻴﻤـﺎر ﺑـﺎ‬ ‫در ‪ %5‬ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه دوم )رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﻪﻋﻨـﻮان درﻣـﺎن اوﻟﻴـﻪ(‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﺳﻴﻨﻮس ﻛﺎورﻧﻮس‪ ،Jesus ،‬ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴـﺮ ‪ %2‬و ﺑـﺮوز‬ ‫ﺑﻬﺒﻮد ﻋﺼﺒﻲ در ‪ %20‬دﻳﺪه ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ در ﮔﺮوه اول ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻼﻳـﻢ‬
‫‪ %7‬ﺗﻐﻴﻴﺮات داﻳـﻢ ﻋﻤـﺪه ﻧﻮروﻟﻮژﻳـﻚ ﺑﻌـﺪ از رزﻛـﺴﻴﻮن را ﮔـﺰارش‬ ‫ﻧﻮرﻟﻮژﻳﻚ ﻛﻤﺘﺮ )‪ (%15‬و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮد‪ %15 13.‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﻳﻚ دوره ‪ 3-76‬ﻣﺎه ﭘﻲﮔﻴﺮي دﭼـﺎر ﻋـﻮد‬
‫ﺗﻮﻣﻮر ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬دو ﺑﻴﻤـﺎر ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ ﺟﺮاﺣـﻲ ﻣﺠـﺪد و ‪ 9‬ﺑﻴﻤـﺎر ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺤﺚ‬
‫‪5‬‬
‫رادﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﮔﺰارش ﭘﻲﮔﻴﺮي اﺧﺘﻼﻻت داﻳـﻢ ﺑﻌـﺪ‬ ‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎﻳﻲ ﺧﻮشﺧﻴﻢ و ﺑﺎ رﺷـﺪ ﻛﻨـﺪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪13‬‬
‫از ﺟﺮاﺣـﻲ در ‪ 12‬ﺑﻴﻤــﺎر از ‪ 75‬ﺑﻴﻤـﺎر ﮔــﺰارش ﺷـﺪه اﺳــﺖ )‪.(%16‬‬ ‫ﻋﻤﺪﺗﺎً زﻧﺎن ﺑﺎﻻي ‪ 40‬ﺳﺎل را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ روش درﻣـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫‪ Couldwell‬ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ﭘﺘﺮوﻛﻼﻳﻮال را ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﻮﻣﻮر و ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ آن ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺳﺨﺖ ﺷـﺎﻣﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوز ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻋﻮارض ‪ %35‬و ﻣﻴـﺰان ﻣـﺮگ و ﻣﻴـﺮ ‪ %4‬را‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫـﺎي ﻗﺎﻋـﺪه ﺟﻤﺠﻤـﻪ اﻣﻜـﺎنﭘـﺬﻳﺮ‬
‫‪4‬‬
‫ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ ﻧﻘﺺﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤـﺪهاي از‬ ‫ﻧﺒﻮده و ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻤـﺮاه ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﺤﺖ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ وﺟـﻮد داﺷـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﺮاﺣﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ رزﻛﺴﻴﻮن ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﻣـﻮر ﻛـﻪ ﺧﻄـﺮ‬
‫اﻫﻤﻴــﺖ ﭼﻨــﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈــﺎﺗﻲ را در ﺑﻴﻤــﺎران اﻳﺮاﻧــﻲ ﻧــﺸﺎن ﻣــﻲدﻫــﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻋﻮارض ﻣﺘﻌﺪد و ﻧﻴﺰ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻧﺎﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﻣﻮر ﻛﻪ ﻋـﻮارض‬
‫‪ Kandziolka‬ﻣﻴــﺰان ﻛﻨﺘــﺮل آﻣــﺎري ﺳــﻪﺳــﺎﻟﻪ ﺗﻮﻣــﻮر را در ‪ 50‬ﺑﻴﻤــﺎر‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ وﻟﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ‬
‫‪7‬‬
‫‪Aichholzer‬‬ ‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم ‪ %96‬ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ درﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣـﺎل ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ﻗﺎﻋـﺪه ﺟﻤﺠﻤـﻪ‬
‫‪9‬‬
‫ﺑﺮ روي ‪ 99‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي اﻧﺠﺎم داد‪ %91 .‬اﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت‬ ‫رﺷــﺪ ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ ﻣﻌــﻀﻼت ﺗﻜﻨﻴﻜـﻲ ﻓﺮاواﻧــﻲ را ﺑــﺮاي ﺟــﺮاح اﻳﺠــﺎد‬
‫در ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر از ﭘـﻨﺞ ﺑﻴﻤـﺎري ﻛـﻪ ﺑـﻴﺶ از‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛـﻪ درﮔﻴـﺮي ﺳـﻴﻨﻮس ﻛـﺎورﻧﻮس وﺟـﻮد دارد‪،‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از رادﻳﻮﺳـﺮﺟﺮي ﭘـﻲﮔﻴـﺮي ﺷـﺪﻧﺪ ﻛـﺎﻫﺶ در ﺣﺠـﻢ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ ﻋﻤﺪه آﺳﻴﺐ ﺑﻪ اﻋﺼﺎب ﻣﻐـﺰي و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ آن ﻓﻠـﺞ اﻋـﺼﺎب‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫‪Bitaraf‬‬
‫ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي در اﻳﺮان‬
‫ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات دور ﺗﻮﻣﻮر در ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ‪ MRI‬و اﺧﺘﻼﻻت اﻋﺼﺎب ﻣﻐﺰي‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات دور ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺪﻳـﺪ و‬
‫ﻳــﺎ ﺗــﺸﺪﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴــﺮات دور ﺗﻮﻣــﻮر ﻗﺒﻠــﻲ ﻫــﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳــﻦ ﺗﻐﻴﻴــﺮات‬
‫ﺗــﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري‪ ،‬ادم دور ﺗﻮﻣــﻮر ﻣﺘﻌﺎﻗــﺐ رادﻳﻮﺳــﺮﺟﺮي ﻫــﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻧﻴﻤﻜﺮهاي ﭘﺎراﺳﺎژﻳﺘﺎل ﻳﺎ ﻓﺎﻟﻜﺲ اﺣﺘﻤـﺎل اﻳﺠـﺎد ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬
‫دور ﺗﻮﻣﻮري ﺑﻌﺪ از ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫـﺎي ﻗﺎﻋـﺪه ﺟﻤﺠﻤـﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي روﺷﻲ اﻳﺪهآل ﻣﺤـﺴﻮب‬
‫‪9‬و‪2‬‬
‫ﻳﻜـﻲ از اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎي ﺧـﺎص ﺧـﻮد را ﻧﻴـﺰ دارد‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر اﺳﺖ )ﻗﻄﺮ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 3cm‬ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖ ﺣﺪود ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﻣﺤﺪودﻳﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪوﻳﮋه در ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫـﺎي ﻛﻼﻳـﻮوس‪ ،‬ﻣﻨﻨﮋﻳـﻮمﻫـﺎي ‪ En-plaque‬و‬
‫ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻪ ﺗﻨﺘﻮرﻳﻮم ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ ﺗـﻮده اﺻـﻠﻲ‬
‫ﺗﻮﻣﻮر ﺗﻮﺳﻂ رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي رﻳﺸﻪﻛﻦ ﻣﻲﮔﺮدد وﻟﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺎذب ﻣـﺎده‬
‫ﺣﺎﺟﺐ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻟﺒﻪ آزاد ﺗﻨﺘﻮرﻳﻮم ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻛـﺎﻣﻼً در ﻫـﺪفﮔﻴـﺮي‬
‫ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮل دراز ﻣﺪت ﺗﻮﻣﻮر را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﺛﺮ ﺗﻮدهاي ﺗﻮﻣﻮر ﺑـﺮ روي ﺳـﺎﻗﻪ ﻣﻐـﺰ و در ﺑﺮﮔـﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮﻓﻮراﺗﻮرﻫـﺎي‬
‫ﺑﺎزﻳﻼر ﻧﻴﺰ ﻧﻜﺎت ﻣﻬﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻄـﺮ آﺳـﻴﺐ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻗﻪ ﻣﻐـﺰ را در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺴﻜﻤﻲ ﻣﻴﻜﺮوواﺳﻜﻮﻻر در ﺑﺮ دارد‪ .‬رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧـﺎﻳﻒ‬
‫در ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي داﺧﻞ ﻣﻐﺰي ﻳﻚ روش ﻣﻮﺛﺮ و اﻳﻤﻦ درﻣﺎن اوﻟﻴﻪ و ﻳـﺎ‬
‫ﻛﻤﻜﻲ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ رزﻛﺴﻴﻮن ﺗﺤﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫‪References‬‬
‫‪1. Samii M, Klekamp J, Carvalho G. Surgical results for meningiomas‬‬
‫;‪of the craniocervical junction. Neurosurgery 1996;39(6):1086-94‬‬
‫‪discussion 1094-5.‬‬
‫‪2. Sekhar LN, Swamy NK, Jaiswal V, Rubinstein E, Hirsch WE Jr,‬‬
‫‪Wright DC. Surgical excision of meningiomas involving the clivus:‬‬
‫‪preoperative and intraoperative features as predictors of‬‬
‫‪postoperative‬‬ ‫‪functional‬‬ ‫‪deterioration.‬‬ ‫‪J‬‬
‫‪1994;81(6):860-8.‬‬
‫‪3. DeMonte F, Smith HK, al-Mefty O. Outcome of aggressive‬‬
‫‪removal of cavernous sinus meningiomas. J Neurosurg‬‬
‫‪1994;81(2):245-51.‬‬
‫‪4. Couldwell WT, Fukushima T, Giannotta SL, Weiss MH. Petroclival‬‬
‫‪meningiomas: surgical experience in 109 cases. J Neurosurg‬‬
‫‪1996;84(1):20-8.‬‬
‫‪5. Samii M, Tatagiba M. Experience with 36 surgical cases of‬‬
‫‪petroclival meningiomas. Acta Neurochir (Wien) 1992;118(1-2):27-‬‬
‫‪32.‬‬
‫‪6. Mathiesen T, Lindquist C, Kihlström L, Karlsson B. Recurrence of‬‬
‫;‪cranial base meningiomas. Neurosurgery 1996;39(1):2-7‬‬
‫‪discussion 8-9.‬‬
‫‪7. Kondziolka D, Lunsford LD, Coffey RJ, Flickinger JC. Stereotactic‬‬
‫‪radiosurgery of meningiomas. J Neurosurg 1991;74(4):552-9.‬‬
‫‪M.A.‬‬
‫‪et al.‬‬
‫ﻗﺎﻋﺪه‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ‪ 230‬ﻣﻮرد ﻣﻨﻨﮋﻳﻮم‬ ‫‪166‬‬
‫ﺗﻮﻣﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎزده ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻌـﺪ از رادﻳﻮﺳـﺮﺟﺮي‬
‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺶ ﺑﻴﻤـﺎر ﭼـﺮوك ﺷـﺪن را ﻧـﺸﺎن داد و در ﺑﻘﻴـﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪهﻧﺸﺪ‪ 30 .‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻴﻦ دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ‪ 10‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻮﻣﻮر ﻛﻮﭼﻚ و در ‪ 20‬ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻜﺮد‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ در اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر در ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﻴﻤـﺎران ﺣﺘـﻲ ﺳـﻪ‬
‫ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻮد‪ ،Pendl .‬ﻣﻴﺰان ﻛﻨﺘﺮل آﻣﺎري‬
‫ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺲ از ﭼﻬﺎر ﺳﺎل را در ﺣﺪ ‪ %92‬ﺑﺮاي ‪ 94‬ﻣﻨﻨﮋﻳﻢ ﺧـﻮشﺧـﻴﻢ‬
‫ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻗﻄﻊ رﺷﺪ ﺗﻮﻣﻮر و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻣـﻮر‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﺪ‪ 11.‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣـﻲﺗـﻮان ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ‬
‫رادﻳﻮﺳﺮﺟﺮي ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎﻧـﺎﻳﻒ در اﻳـﺮان ﻳـﻚ اﻧﺘﺨـﺎب درﻣـﺎﻧﻲ ﻋـﺎﻟﻲ در‬
‫درﻣﺎن ﻣﻨﻨﮋﻳﻮمﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤـﺎران ارﺟـﺎع ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪه‬
‫ﻋﺪم رﻏﺒﺖ ﺟﺮاﺣﺎن اﻋﺼﺎب اﻳﺮاﻧﻲ در ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻜﺮر ﻳﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺮ‬
‫روي اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣـﺎ ﺳـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ را در اﻧﺘﺨـﺎب ﺑﻴﻤـﺎران ﺟﻬـﺖ‬
‫ﮔﺎﻣﺎﻧﺎﻳﻒ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻴﻢ‪ (1 :‬اﻧﺪازه ﺗﻮﻣﻮر ‪ (2‬اﺣﺘﻤﺎل ﻗﺎﺑـﻞ رزﻛـﺴﻴﻮن‬
‫ﺑﻮدن ﺗﻮﻣﻮر ‪ (3‬ﻣﺠﺎورت ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﺣﻔﻆ ﺑﺎﻓﺖ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻣﻐـﺰ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺰان ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﻣﻮر را در ﻛﻮﺗـﺎهﻣـﺪت ﺑـﻪ ‪ %95‬رﺳـﺎﻧﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران و ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ درﻣـﺎن ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣـﺎ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺟﻬـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻋـﻮارض در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺎ ‪ %29‬و در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ‪ %25‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ 9.‬اﻳـﻦ ﻋـﻮارض ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ‬
‫‪8. Spallone A, Makhmudov UB, Mukhamedjanov DJ, Tcherekajev‬‬
‫‪VA. Petroclival meningioma. An attempt to define the role of skull‬‬
‫‪base approaches in their surgical management. Surg Neurol‬‬
‫‪1999;51(4):412-9; discussion 419-20.‬‬
‫‪9. Aichholzer M, Bertalanffy A, Dietrich W, Roessler K, Pfisterer W,‬‬
‫‪Ungersboeck K, et al. Gamma knife radiosurgery of skull base‬‬
‫‪Neurosurg‬‬ ‫;‪meningiomas. Acta Neurochir (Wien) 2000;142(6):647-52‬‬
‫‪discussion 652-3.‬‬
‫‪10. Pendl G, Schröttner O, Eustacchio S, Feichtinger K, Ganz J.‬‬
‫‪Stereotactic radiosurgery of skull base meningiomas. Minim‬‬
‫‪Invasive Neurosurg 1997;40(3):87-90.‬‬
‫‪11. Pendl G, Unger F, Papaefthymiou G, Eustacchio S. Staged‬‬
‫‪radiosurgical treatment for large benign cerebral lesions. J‬‬
‫‪Neurosurg 2000;93 Suppl 3:107-12.‬‬
‫‪12. Villavicencio AT, Black PM, Shrieve DC, Fallon MP, Alexander E,‬‬
‫‪Loeffler JS. Linac radiosurgery for skull base meningiomas. Acta‬‬
‫‪Neurochir (Wien) 2001;143(11):1141-52.‬‬
‫‪13. De Jesús O, Sekhar LN, Parikh HK, Wright DC, Wagner DP. Long-‬‬
‫‪term follow-up of patients with meningiomas involving the‬‬
‫‪cavernous sinus: recurrence, progression, and quality of life.‬‬
‫‪Neurosurgery 1996;39(5):915-9; discussion 919-20.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 162-167
Radiosurgery for skull base meningiomas: a study on 230 cases
in Iranian Gamma Knife Center
Mohammad Ali Bitaraf M.D.1*
Mazyar Azar M.D.2
Seyed Mojtaba Miri M.D.1
Abdolreza Sheikhrezai M.D.1
Mazdak Alikhani M.D.2
Mahmud Allahverdi M.D.2
Ahmad Sharif Tabrizi M.D.2
Ali Tayebi Meybodi M.D.1
1- Department of Neurosurgery,
Imam Khomeini Hospital, Tehran
University of Medical Sciences
2- Iranian Gamma-Knife Center
*
Corresponding author: Dept. of
Neurosurgery, Imam Khomeini Hospital,
Tehran University of Medical Sciences,
Tehran, Iran
Tel: +98-21-66939330
email: mbitaraf@sina.tums.ac.ir
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100
Received: April 21, 2010 Accepted: May 24, 2010
Abstract
Background: Meningiomas are among the most common tumors of the brain. Skull
base meningiomas comprise s major part of brain meningiomas. They are difficult to
treat because of proximity to major vital neuro-vascular structures which makes their
surgical resection hazardous and fraught with a high rate of complications.
Radiosurgery is considered as an alternative efficient way to treat them, which targets
the tumor and its supplying vasculature. The standard treatment consists of tumor
eradication and its supplying vessels through homogeneous dose of 201 rays of cobalt
60 source.
Methods: In a case-series study, we report 230 meningiomas referred to Iraninan
Gamma Knife Center, treated by radiosurgery with type C Gamma Knife. Radio-surgery
was performed at a mean dose of 15 Gy and 50% isodose.
Results: Two hundred and thirty of all meningioma cases refered to our institute were
skull base lesions. Eighty (35%) were new case and the rest were previously treated
microsurgically one or more times. None of the patients died after treatment and the
most common post-operative complications were headache (30 patients) and peri-
tumoral edema (12 patients).
Conclusion: Tumoral control is defined as reduced tumor volume or as no change in
tumor volume. Tumor control was achieved in 218 (95%) patients. In those who were
not treated microsurgically, clinical improvement was more pronounced. Thus when
suitable (favorable tumor size and absence of progressive mass effect signs) the
patients could be primarily treated with Gamma knife. Other patients could be
managed complementarily with radiosurgery after they are treated surgically.
Keywords: Skull base meningioma, gamma knife, radiosurgery.
 ‫اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬
‫‪168-174‬‬ ‫ﻓﺘﻖ‪،1389‬‬ ‫اﺷﺘﺎﻳﻦ‪ ،‬در‬
‫ﺧﺮداد‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬‫ﻟﻴﺨﺘﻦ‬
‫روش‪، 68‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬ﺑﻪدوره‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ‬‫ﺰﺷوﻜﻲ‬
‫ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢداﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘ‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﺪهﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜ‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺧﺎرج ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺎل و ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ‬
‫در ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/12/19 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/02/29 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪*1‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻓﺘﻖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران )اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل( ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﺷﺎﻳﻊ در ﺣﻮزه ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روشﻫﺎي‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﻗﻤﺮي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﺮﻣﻴﻢ اﻳﻦ ﻓﺘﻖﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ از ﻣﺶ ﺻﻨﺎﻋﻲ ﺟﻬﺖ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﻧﻘﺺ ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫‪2‬‬
‫ﺣﺒﻴﺐاﷲ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‬
‫دﻳﻮاره اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪهﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ‬
‫روش ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ در اﺻﻼح ﻓﺘﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف از اﻳﻦ‬ ‫)‪Totally Extraperitoneal Procedure (TEP‬‬ ‫ﺧﺎرج ﺻﻔﺎﻗﻲ‬ ‫‪ -1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ آﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه‬
‫و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﻋﻮارض‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺎز ﻓﺘﻖ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﺎ روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫‪ -2‬ﮔﺮوه آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ و اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه‬
‫اﻳﻦ دو روش اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬از ‪ 50‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ 25 ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﺟﺮاﺣﻲ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و ‪ 25‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺮﻣﻴﻢ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺧﺎرج ﺻﻔﺎﻗﻲ در ﻓﺘﻖ ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ اوﻟﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺛﺒﺖ و از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ ﺑﻴﻤﺎران از ﻟﺤﺎظ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و‬
‫ﻣﻴﺰان ﻋﻮارض اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮد در دو ﮔﺮوه ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﻣﻴﺰان درد ﭘﺲ‬
‫از ﻋﻤﻞ و درد ﻣﺰﻣﻦ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران و زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزﻣﺮه ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪروش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺧﺎرج ﺻﻔﺎﻗﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﻲﺗﻮان روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺧﺎرج ﺻﻔﺎﻗﻲ را ﻳﻚ روش ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﻓﺘﻖ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﺛﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻓﺘﻖ‬
‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﻳﻦ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﮔﺬراﻧﺪن ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ آﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪05118012806 :‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻓﺘﻖ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران‪ ،‬ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ‪ ،TEP ،‬ﻣﺶ ﺻﻨﺎﻋﻲ‪ ،‬درد ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻋﻮارض‪ ،‬ﻋﻮد‪.‬‬ ‫‪email: tavassolia@mums.ac.ir‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ در ﻧﻮزادي و دﻳﮕﺮي در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻي ‪ 60‬ﺳﺎﻟﮕﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻄﺮ ﻛﻠﻲ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻓﺘﻖ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺑﺮاي ﻳﻚ‬
‫ﻣﺮد ‪ 15‬درﺻﺪ و ﺑﺮاي ﻳﻚ زن ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻨﺞ درﺻﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﻓﺘﻖ در ﻣﺮدان ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺘﻖ‬
‫ﻛﺸﺎﻟﻪ ران از ﻳﻚ ﺳﻮ اﻳﺠﺎد ﻧﺎراﺣﺘﻲ و درد و اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﺑﻴﻤﺎر‬
‫و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺧﻄﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﻮارض ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺗﻬﺪﻳﺪﮔﺮ ﺣﻴﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ از ﻧﻈﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻮارض ﺧﻄﻴﺮ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﻛﻪ اﻛﺜﺮاً ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﮔﻴﺮﻛﺮدن و‬
‫اﺧﺘﻨﺎق ﻓﺘﻖ ﺑﺮوز ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﻮري و اﻗﺪام ﻣﺪاﺧﻠﻪاي‬
‫اورژاﻧﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻋﻮارض اﻧﺴﺪاد و اﻳﺴﻜﻤﻲ و‬
‫‪4‬‬
‫ﮔﺎﻧﮕﺮن روده و ﻳﺎ ﻫﺮ ﻋﻀﻮي اﺳﺖ ﻛﻪ درون ﺳﺎك ﻓﺘﻖ ﮔﻴﺮ ﻛﺮده‬
‫‪4‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻨﺎﺧﺖ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻓﻮق و‬
‫ﻓﺘﻖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران )‪ (Inguinal hernia‬ﻳﻚ اﺧﺘﻼل ﺷﺎﻳﻊ در زﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ و ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ درﻣﺎن اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﺘﻖ‬
‫روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1-3.‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎ ﺷﻴﻮﻋﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 45‬درﺻﺪ‬
‫در ﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﺎرﺿﻪاي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺮﻣﻴﻢ‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ اﺳﺖ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺘﻖ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪاي از ﺟﺪار‬
‫ﺷﻜﻢ ﻛﻪ در آن ﺿﻌﻒ در ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪي ﻋﻀﻼﻧﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ‪ 75‬درﺻﺪ ﻓﺘﻖﻫﺎي ﺟﺪار ﺷﻜﻢ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺑﺮوز ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﻓﺘﻖﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را‬
‫ﻓﺘﻖﻫﺎي اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮع ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛـﻠﻲ دو ﻗﻠـﻪ ﺳﻨﻲ از ﻧﻈـﺮ ﺣﺪاﻛـﺜﺮ ﺑﺮوز ﻓﺘﻖ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران دﻳـﺪه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪169‬‬
‫ﺑﺎﻟﻮن‪ ،‬ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮپ و ﻳﺎ ﮔﺎز ‪ CO2‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺲ از آزادﺳﺎزي‬
‫ﺳﺎك ﻓﺘﻖ و ﺟﺎاﻧﺪازي آن‪ ،‬ﻣﺶ وارد ﻓﻀﺎي ﭘﺮه ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺎل ﻣﻲﮔﺮدد و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺜﻞ ﺑﺨﻴﻪ زدن‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Tacker‬و ﻳﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Fibrin glue‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪ 10.‬ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺎز ﻓﺘﻖ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﺎ روش ﺗﺮﻣﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫)‪(TEP‬‬ ‫ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﻛﺎﻣﻼً ﺧﺎرﺟﻲ ﺻﻔﺎﻗﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي روز ﺑﻪروز در ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻓﺘﻖ ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫و ﻋﻮارض اﻳﻦ دو روش و ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻈﺮ ﻋﻮد در ﻳﻚ دوره ﭘﻲﮔﻴﺮي‬
‫‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ راهﻛﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ درﻣﺎن ارﺟﺢ ﻓﺘﻖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ‬
‫ران ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺜﻞ‬
‫ﻣﺪت ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻋﻮارض ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻴﺰان درد ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ‪ ،‬زﻣﺎن‬
‫ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزﻣﺮه و ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻴﻤﺎر در‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در دو روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪاي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 50 .‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺘﻖ‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1386‬و ‪ 1387‬ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ( ﻣﺸﻬﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﺮﻣﻴﻢ‬
‫ﻓﺘﻖ ﺑﺴﺘﺮي ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺟﻬﺖ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻧﻮع ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻓﺘﻖ در ﻳﻜﻲ از دو ﮔﺮوه ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ‬
‫ﻗﺒﻞ ﺷﺮوع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول اﻋﺪاد ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺷﻤﺎرهﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و اﻓﺮاد ﻃﺒﻖ ﺷﻤﺎره اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه در ﻳﻜﻲ از دو ﮔﺮوه وارد‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ‪ 25‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و ‪25‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ‬
‫®‪Prolen mesh‬‬ ‫اول ﻛﻪ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪ از‬
‫‪(Ethicon, Johnson & Johnson,‬‬ ‫)‪ (6×11cm‬ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ‬
‫‪ Sommerville,‬و در ﮔﺮوه ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺶ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﺰ ‪ 8×12cm‬ﺑﺪون ﺑﺮش در ﻣﺤﻞ ﻛﻮرد اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران داراي ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ اوﻟﻴﻪ ﺑﻮده و در ﻃﻴﻒ‬
‫ﺳﻨﻲ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 80‬ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي ﻣﺜﻞ ﺳﻦ زﻳﺮ ‪ 20‬ﺳﺎل و‬
‫ﺑﺎﻻي ‪ 80‬ﺳﺎل‪ ،‬ﻓﺘﻖ ﻋﻤﻞ ﺷﺪه‪ ،‬ﻓﺘﻖ دوﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﻓﺘﻖ ﮔﻴﺮ ﻛﺮده‪ ،‬ﻓﺘﻖ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫اﺳﻜﺮوﺗﺎل‪ ،‬ﻓﺘﻖ ﻓﻤﻮرال و وﺟﻮد اﻧﺴﻴﺰﻳﻮن ﻣﻴﺪﻻﻳﻦ زﻳﺮ ﻧﺎف ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ رﺳﻴﺪه‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آن اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺪام ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻤﺎم ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺎن ﻓﺘﻖ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻓﺘﻖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه‬
‫‪5‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻮدﺑﺨﺸﻲ را ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺘﻌﺪدي ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﺟﺮاﺣﻲ ﻓﺘﻖﻫﺎي ﻛﺸﺎﻟﻪ‬
‫ران ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲﺗﺮ ﻛﻪﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ اوﻟﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻮده و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫و اراﻳﻪ ﻣﺶﻫﺎي ﺻﻨﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺪون ﻛﺸﺶ ﻓﺘﻖ ﺑﺎ ﻣﺶ‪ ،‬روش‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼﻳﻲ ﺟﺮاﺣﻲ ﻓﺘﻖ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ 6-9.‬ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫آنﻛﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺎز ﻓﺘﻖﻫﺎي ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺑﺎ ﻣﺶ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﻴﻮهاي آﺳﺎن و ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺎﻻ و ﻋﻮد ﻛﻢ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﻓﺘﻖ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ و اﻳﺠﺎد ﺑﻬﺒﻮدي و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺗﺮﻣﻴﻢ‬
‫ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﻛﺎﻣﻼً ﺧﺎرج ﺻﻔﺎﻗﻲ ﻓﺘﻖ )‪ (TEP‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢ اﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﻓﺘﻖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي وﻳﮋهاي ﺟﻬﺖ ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮدن‬
‫ﺑﺮ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ذاﺗﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻘﺪان ﻟﻤﺲ ﻋﻤﻖ و‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺟﺮاح و درك ﺣﺴﻲ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫‪(learning‬‬ ‫روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ داراي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬
‫)‪ curve‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ روش‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺰ ﺑﺪون ﻛﺸﺶ )‪ (Tension free‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﺷﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻦ از‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎي آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻃﻨﺎب اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻴﻚ آزادﺳﺎزي و‬
‫)‪NJ, US‬‬ ‫ﺟﺪاﻛﺮدن ﺳﺎك ﻓﺘﻖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﺎك ﻓﺘﻖ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻀﺎي ﭘﺮه‬
‫ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺎل ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﻣﺶ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫‪ 8×15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( در روي ﻛﻒ ﻛﺎﻧﺎل ﻛﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻋﻀﻼت اﺑﻠﻴﻚ‬
‫داﺧﻠﻲ و ﺗﺮاﻧﺴﻮرﺳﺎﻟﻴﺲ اﺳﺖ ﺗﻌﺒﻴﻪ و ﻓﻴﻜﺲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در روش‬
‫‪ Totally Extraperitoneal Procedure‬از ﺳﻪ ﺗﺮوﻛﺎر‬ ‫)‪(TEP‬‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺗﺮوﻛﺎر ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي زﻳﺮ ﻧﺎف و دو ﺗﺮوﻛﺎر ﭘﻨﺞ‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي ﻳﻜﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﻤﻔﻴﺰﭘﻮﺑﻴﺲ و دﻳﮕﺮي در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺎف و‬
‫ﺳﻨﻔﻴﺰ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻓﻀﺎي ﭘﺮه ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﺌﺎل ﺗﻮﺳﻂ‬
 ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ و ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ در ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬
‫ﺳﻪ روز ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺪت‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪.(p<0/001‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در روش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻌﺎدل‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 537‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫‪ 469/3‬دﻗﻴﻘﻪ و در روش‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ Student’s T-test‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه از‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(p=0/41‬ﻋﻮارض‬
‫ﻋﻤﺪه ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل آﺳﻴﺐ ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻧﻪ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ﺑﻪ‬
‫روده و آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﻮرد و ﺳﺎﻳﺮ آﺳﻴﺐﻫﺎي اﺣﺸﺎﻳﻲ در ﻫﻴﭻﻛﺪام‬
‫رؤﻳﺖ ﻧﮕﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻮارض‬ ‫‪TEP‬‬ ‫از دو روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و‬
‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﺷﺎﻣﻞ اﺣﺘﺒﺎس ادراري و ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ و ﻧﻔﺦ ﺷﻜﻢ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ دو ﻣﻮرد‬
‫اﺣﺘﺒﺎس ادراري و ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع‪ ،‬اﺳﺘﻔﺮاغ و ﻧﻔﺦ ﺷﻜﻢ دﻳﺪه‬
‫اﺣﺘﺒﺎس ادراري رؤﻳﺖ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻧﮕﺮدﻳﺪ و ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﻋﺎرﺿﻪ اﺣﺘﺒﺎس ادراري ﺑﺎ ‪ p=0/47‬و‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع اﺳﺘﻔﺮاغ و ﻧﻔﺦ ﺷﻜﻢ ﺑﺎ ‪ p=0/18‬در دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮوز ﺗﻮرم در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از ﻫﻤﺎﺗﻮم ﻳﺎ ﺳﺮوﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻮرم ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل در ﺷﺶ‬
‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%24‬ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و در ‪ 9‬ﺑﻴﻤﺎر )‪(%36‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻳﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫رؤﻳﺖ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﻮن‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ در دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(p=0/53‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي از ﺗﻮرم و ﻳﺎ ﻫﻤﺎﺗﻮم اﺳﻜﺮوﺗﺎل در دو ﮔﺮوه‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و ‪ TEP‬رؤﻳﺖ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درد ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درد ﺑﻴﻤﺎران روز ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ و ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺑﺮ‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺮارداد‪ ،‬ﻋﺪد ﺻﻔﺮ ﺑﺮاي‬ ‫‪VAS‬‬ ‫اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎر‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺪون درد و ﻋﺪد ﻳﻚ ﺑﺮاي ‪ ،VAS 1-3‬ﻋﺪد دو ﺑﺮاي ‪ VAS 4-6‬و‬
‫ﻋﺪد ﺳﻪ ﺑﺮاي ‪ VAS 7-9‬و ﻋﺪد ﭼﻬﺎر ﺑﺮاي ‪ VAS 10‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه درد روز ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ در ﮔﺮوه ﻋﻤﻞ ﺷﺪه‬
‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ‪ 2/640/49‬و در ﮔﺮوه ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 1/80/57‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درد در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ اول در‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻌﺎدل ‪ 1/950/21‬و در‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 1/40/64‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫‪170‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫داده ﺷﺪ و در ﺻﻮرت ﺗﻤﺎﻳﻞ رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒﻲ از آنﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ از ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻳﻖ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ و ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻋﻴﻨﻲ آن و‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزﻣﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ و ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت‬
‫دورهاي و اﺧﺬ ﺷﺮح ﺣﺎل دورهاي ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه در ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد ﺛﺒﺖ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺜﻞ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻧﻮع و ﺳﻤﺖ ﻓﺘﻖ‪ ،‬ﻣﺪت‬
‫ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻧﻮع ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻮع ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺪت ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻋﻮارض ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ و ﻋﻮارض ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫درد ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻜﺮد روزﻣﺮه ﺑﻴﻤﺎر و‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻈﺮ ﻋﻮد ﻓﺘﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪﻣﺪت ‪ 12‬ﻣﺎه از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ و ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه ﻳﻚﺑﺎر ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دادهﻫﺎي‬
‫‪SPSS‬‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺸﺎﻫﺪات و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 11/5‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫دادهﻫﺎ از ﺟﺪاول ﻓﺮاواﻧﻲ و ﻧﻤﻮدار و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮاف‬
‫ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﺪ و ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ از آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري ‪ 2‬و‬
‫آزﻣﻮن ‪ Student’s T-test‬و ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ و ﻣﺪلﻫﺎي رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ p<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ‪ TEP‬ﻣﻌﺎدل ‪51/614/8‬‬
‫ﺳﺎل و در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻌﺎدل‬
‫‪Student’s T-test‬‬ ‫‪ 41/5714/6‬ﺳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﻮن‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﻃﻴﻒ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد )‪ .(p=0/059‬در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 96‬درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻣﺮد ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و ‪ %84‬ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫‪2‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺴﻴﺖ در دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(p=0/349‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫آزﻣﻮن ‪ 2‬از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل )ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ﺑﻴﻦ دو‬
‫ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(p=0/72‬ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي‬
‫در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن از روز ﻋﻤﻞ ﺗﺎ ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺪت در ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪﺗﻜﻨﻴﻚ ‪ TEP‬ﻳﻚ روز ﺑﻮده اﺳﺖ و‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ روز و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪171‬‬ ‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺷﻐﻠﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫‪11‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Eklund‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬در ﻣﻌﺪودي از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Singh‬ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 13.‬از ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﮔﺰارش ﻣﺤﻘﻘﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ‬
‫از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺤﺜﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻋﻤﻞ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮاح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ‪ Learning curve‬ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ‬
‫ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺮاح در اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻓﺘﻖ‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﺑﻪروش ‪ TEP‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آن‬
‫از ﻣﺪت ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و ﻋﻮارض ﻋﻤﻞ و ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﻣﺪت ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در‬
‫روش ‪ TEP‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن‬
‫ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Schneider‬و ‪ Eklund‬ﻧﻴﺰ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫‪12‬و‪11‬‬
‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻤﺎران از ﻧﻈﺮ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﻮارض ﻧﻴﺰ ﻓﻬﻢ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ در روش ‪ TEP‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺮاح ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻛﺴﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ از ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Memon‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ Eklund‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Singh‬ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﻮارض ﻣﺎژور ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ‬
‫‪14‬و‪13‬و‪11‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪TEP‬‬ ‫در روش‬
‫‪ Andersson‬ﺑﺮ روي ‪ 168‬ﺑﻴﻤﺎر و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Schneider‬ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز‬
‫‪15‬و‪12‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در‬ ‫ﻋﻮارض ﺑﻴﻦ دو روش ﻳﻜﺴﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Vidovikc‬ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2007‬ﺑﺮ روي ‪ 345‬ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫دو ﻣﻮرد آﺳﻴﺐ ﻣﺜﺎﻧﻪ دﻳﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ در ﺑﻴﻤﺎر ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫و دﻳﮕﺮي در ﺑﻴﻤﺎر ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ اﻳﺠﺎد‬ ‫‪TEP‬‬
‫‪16‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺰان درد ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮوز درد‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻣﺰﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺰ در اﻛﺜﺮ آنﻫﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Andersson‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪17‬و‪15‬و‪11‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫‪ Eklund‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Lau‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫آزﻣﻮن ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ درد در روز اول ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ و درد‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ اول ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ‪ p<0/001‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻪروش‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد روزﻣﺮه‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻌﺎدل ‪ 6/63/05‬روز‬
‫ﻣﻌﺎدل‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن در ﮔﺮوه ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫‪ 3/163/1‬روز ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﻮن ﻣﻦ وﻳﺘﻨﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ‪ TEP‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري زودﺗﺮ از ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد روزﻣﺮه و ﺷﻐﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ )‪ .(p<0/001‬درد ﻣﺰﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت درد‬
‫و اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﺳﻪ ﻣﺎه از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ دﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ‪ 12‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ 48‬درﺻﺪ( ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و‬
‫رؤﻳﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر )‪ 12‬درﺻﺪ( ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫آزﻣﻮن ‪ 2‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز درد ﻣﺰﻣﻦ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران در ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ .(p=0/0121‬در ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ‬
‫ﻋﻮارض ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺮوﻛﺎر در‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران رؤﻳﺖ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻤﺎران از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻋﻮد ﻓﺘﻖ ﻛﻪ در ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺎم آﻧﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻣﻮردي از ﻋﻮد در دو ﮔﺮوه دﻳﺪه ﻧﺸﺪ و ﻣﻴﺰان ﻋﻮد در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه‬
‫ﺻﻔﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﻓﺘﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه‬
‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﻣﻴﺰان ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Eklund‬و ‪ Schneider‬و ‪ Singh‬ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﻓﺘﻖ‬
‫‪11-13‬‬
‫ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻳﻚ ﻣﺪاﺧﻠﻪ درﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺄﺛﻴﺮ رواﻧﻲ ﺑﺮ ﺑﻴﻤﺎر و ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزﻣﺮه ﻣﻲﮔﺬارد‬
‫ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﻢ در ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻟﺤﺎظ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه و‬
 ‫‪Tavassoli‬‬
‫روش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ در ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل‬ ‫ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ‪et‬و ‪A.‬‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪ‬ ‫‪al.‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮﻣﻴﻢ‬ ‫‪172‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﻋﻜﺲ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻋﻮد دارد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ در آنﻫﺎ ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Singh‬درد ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﮔﺮوه ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻋﻮد در روش‬ ‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 13.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه‬
‫‪18‬و‪15‬و‪13‬و‪11‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Eklund ،Andersson‬و ‪ Singh‬اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ درد ﻣﺰﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه‬
‫‪ Kuhry‬و ‪ Hallen‬ﻣﻴﺰان ﻋﻮد در ﻫﺮ دو روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮده‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻪروش‬
‫‪20‬و‪19‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻫﺮﻧﻲ ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﺑﺎ روش‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Kuhry ،Eklund‬و ‪ Hallen‬ﻧﻴﺰ درد‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻧﻮﻳﻦ ‪ TEP‬ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و‬ ‫ﻣﺰﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ‬
‫‪18-20‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﻋﻮارض اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮد ﻫﺮﻧﻲ در ﺑﻴﻤﺎران دو ﮔﺮوه‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ‪ TEP‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻣ‪‬ﺎ ﻣﻮارد ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺜﻞ ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و‬ ‫‪ Johansson‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Singh‬ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ درد ﻣﺰﻣﻦ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران‬
‫‪21‬و‪13‬‬
‫ﻣﻴﺰان درد ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ و زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻔﺎوﺗﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزﻣﺮه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درد ﻣﺰﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺸﺎﻟﻪ ران ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزﻣﺮه ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻬﻤﻲ ﻫﻢ از ﺟﻨﺒﻪ رواﻧﻲ و ﻫﻢ ﻧﺤﻮه‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ‪ TEP‬ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎران دارد در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزﻣﺮه در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻫﺮﻧﻲ ‪ TEP‬داراي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺟﺮاح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻣﻮاردي ﺧﺎص در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه‬
‫را ﻳﻚ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺗﻬﺎﺟﻢ ﭘﻴﺶ ﻣﻲروﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮان روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺟﺮاﺣﻲ ﻫﺮﻧﻲ‬ ‫دوره ﻧﻘﺎﻫﺖ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮي داﺷﺘﻪ و ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻪروش‬
‫روش ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺑﻴﻤﺎران داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﺛﺮات ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫روزﻣﺮه ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Eklund‬در ﺳﺎل‬
‫ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫‪2006‬و ﺳﺎل ‪ 2009‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Vidovikc‬ﻛﻪ ﺑﺮ روي ‪ 345‬ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم‬
‫‪18‬و‪16‬و‪11‬‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻮارض ﻣﻬﻢ و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ و زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻈﺮ ﻋﻮد اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ در ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻓﺘﻖ اﻳﻨﮕﻮﻳﻨﺎل ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ روش ﺟﺮاﺣﻲ‬
‫دﻳﺮرس و ﻋﻮارض ﻧﺎدر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ دو روش از ﻧﻈﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻮد ﻓﺘﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻴﺰان ﻋﻮد ﻓﺘﻖ ﻃﻲ ﺷﺶ‬
‫در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺟﺮاح و ارﺗﻘﺎئ‬ ‫ﻣﺎه ﺗﺎ ‪ 12‬ﻣﺎه اول اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد و ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺶ ﻣﺎﻫﻪ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺳﻄﺢ آﻣﻮزش ﭘﺮﺳﻨﻞ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬در ﭘﺎﻳﺎن از ﻣﻌﺎوﻧﺖ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮد ﻓﺘﻖ ﻻزم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺤﺖ ﭘﻲﮔﻴﺮي‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫‪ 12‬ﻣﺎﻫﻪ از زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﻣﻮرد ﻋﻮدي در دو ﮔﺮوه‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﻴﺰ ﺳﺮﻛﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﺗﻮران ﻣﺨﺪوﻣﻲ ﻛﻪ وﻳﺮاﻳﺶ اﻳﻦ‬ ‫رؤﻳﺖ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬در‬ ‫‪TEP‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﺑﻪروش ﻟﻴﺨﺘﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ و‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺟﺮاح ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬

‫‪References‬‬
‫)‪1. Rutkow IM. Surgical operations in the United States. Then (1983‬‬
‫‪and now (1994). Arch Surg 1997;132(9):983-90.‬‬
‫‪2. Nilsson E, Kald A, Anderberg B, Bragmark M, Fordell R,‬‬
‫‪Haapaniemi S, et al. Hernia surgery in a defined population: a‬‬
‫‪prospective three year audit. Eur J Surg 1997;163(11):823-9.‬‬
‫‪3. Bay-Nielsen M, Perkins FM, Kehlet H; Danish Hernia Database.‬‬
‫‪Pain and functional impairment 1 year after inguinal herniorrhaphy:‬‬
‫‪a nationwide questionnaire study. Ann Surg 2001;233(1):1-7.‬‬
‫‪4. Zinner MJ, Ashley SW, editors. Maingot’s Abdominal Operations.‬‬
‫‪11th ed. New York: McGraw-Hill; 2007. p. 103-20,1129-37.‬‬
‫‪5. Fitzgibbons RJ, Filippi CJ, Quinn TH. Inguinal hernias. In:‬‬
‫‪Brunicard C, Anderson D, Dune D, Hunter J, Pollak R, editors.‬‬
‫;‪Schwartz’s Principles of Surgery. 8th ed. Texas: McGraw-Hill‬‬
‫‪2005. p. 1353-90.‬‬
‫‪6.‬‬ ‫‪Collaboration EH. Mesh compared with non-mesh methods of open‬‬
‫‪groin hernia repair: systematic review of randomized controlled‬‬
‫‪trials. Br J Surg 2000;87(7):854-9.‬‬
‫‪7.‬‬ ‫‪Hair A, Duffy K, McLean J, Taylor S, Smith H, Walker A, et al.‬‬
‫‪Groin hernia repair in Scotland. Br J Surg 2000;87(12):1722-6.‬‬
‫‪8.‬‬ ‫‪Nilsson E, Haapaniemi S, Gruber G, Sandblom G. Methods of repair‬‬
‫‪and risk for reoperation in Swedish hernia surgery from 1992 to‬‬
‫‪1996. Br J Surg 1998;85(12):1686-91.‬‬
‫‪9.‬‬ ‫‪Kugel RD. Minimally invasive, nonlaparoscopic, preperitoneal, and‬‬
‫‪sutureless, inguinal herniorrhaphy. Am J Surg 1999;178(4):298-302.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
173 Repair of inguinal hernia: extraperitoneal ‫ﻫﻤﻜﺎران‬
laparoscopy
‫و‬ versus Lichtenstein open surgery 100

10. Amid P. Lichtenstein tension-free hernioplasty. In: Fisher JE, Kirby
I, editors. Mastery of Surgery. 5th ed. Philadelphia: Lippincott
Williams and Wilkins; 2007. p. 1932-7.
11. Eklund A, Rudberg C, Smedberg S, Enander LK, Leijonmarck CE,
Osterberg J, et al. Short-term results of a randomized clinical trial
comparing Lichtenstein open repair with totally extraperitoneal
laparoscopic inguinal hernia repair. Br J Surg 2006;93(9):1060-8.
12. Schneider BE, Castillo JM, Villegas L, Scott DJ, Jones DB.
Laparoscopic totally extraperitoneal versus Lichtenstein
herniorrhaphy: cost comparison at teaching hospitals. Surg
Laparosc Endosc Percutan Tech 2003;13(4):261-7.
13. Singh V, De U. Laparoscopic mesh versus open mesh repair of
inguinal hernia. An experience from west Bengal, India. Int J Surg
2009;20(1):84-92.
14. Memon MA, Cooper NJ, Memon B, Memon MI, Abrams KR.
Meta-analysis of randomized clinical trials comparing open and
laparoscopic inguinal hernia repair. Br J Surg 2003;90(12):1479-92.
15. Andersson B, Hallen M, Leveau P, Bergenfelz A, Westerdahl J.
Laparoscopic extraperitoneal inguinal hernia repair versus open
mesh repair: a prospective randomized controlled trial. Surgery
2003;133(5):464-72.
16. Vidović D, Kirac I, Glavan E, Filipović-Cugura J, Ledinsky M,
Bekavac-Beslin M. Laparoscopic totally extraperitoneal hernia
repair versus open Lichtenstein hernia repair: results and
complications. J Laparoendosc Adv Surg Tech A 2007;17(5):585-
90.
17. Lau H, Patil NG, Yuen WK. Day-case endoscopic totally
extraperitoneal inguinal hernioplasty versus open Lichtenstein
hernioplasty for unilateral primary inguinal hernia in males: a
randomized trial. Surg Endosc 2006;20(1):76-81.
18. Eklund A. Laparoscopic or open inguinal hernia repair which is best
for the patient. 2009 Aug 31. Available from: URL:http://
www.urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:uu:diva-107630/
19. Kuhry E, Veen R, Langeveld H, Steyerberg E, Jeekel J, Bonjer H.
Open or endoscopic total extraperitoneal inguinal hernia repair? A
systematic review. Surg Endosc 2007;21(2):161-6.
20. Hallén M, Bergenfelz A, Westerdahl J. Laparoscopic
extraperitoneal inguinal hernia repair versus open mesh repair:
long-term follow-up of a randomized controlled trial. Surgery
2008;143(3):313-7.
21. Johansson B, Hallerbäck B, Glise H, Anesten B, Smedberg S,
Román J. Laparoscopic mesh versus open preperitoneal mesh
versus conventional technique for inguinal hernia repair: a
randomized multicenter trial (SCUR Hernia Repair Study). Ann
Surg 1999;230(2):225-31.

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

Repair of inguinal hernia: a comparison between extraperitoneal
laparoscopy and Lichtenstein open surgery
Alireza Tavassoli M.D.1*
Mohamad Javad Ghamari M.D.1
Habibollah Esmaily Ph.D.2
1- Endoscopic and Minimally
Invasive Research Center,
Department of General Surgery
2- Department of Biostatistics and
Epidemiology
Mashhad University of Medical
Sciences
*
Corresponding author: Endoscopic and
Minimally Invasive Research Center,
Department of General Surgery, Mashhad
University of Medical Sciences,
Mashhad, Iran
Tel: +98-511-8402972
email: tavassolia@mums.ac.ir
Tehran University Medical Journal; Vol. 68, No. 3, Jun 2010: 168-174
Received: March 10, 2010 Accepted: May 19, 2010
Abstract
Background: The inguinal hernia is a common disorder in general surgery. Different
methods have been described for repair of these hernias. In modern methods, synthetic
mesh is used to cover the wall defect and the most known method is Lichtenstein
surgical repair. The laparoscopic totally extra peritoneal procedure (TEP) is a newer
technique of repairing hernia. The aim of this study is to compare the outcomes of
totally extraperitoneal laparoscopic inguinal hernia repair versus Lichtenstein open
repair in patients with inguinal hernia.
Methods: Among 50 patients, 25 cases underwent Lichtenstein procedure and 25
patients underwent TEP technique for repairing primary unilateral inguinal hernia.
Findings during the operation have been recorded and the 12-months follow-up of
patients in different views was performed through a questionnaire and then the results
were compared.
Results: The operation duration, the rate of complications and frequency of recurrence
were similar in two groups; but the hospital stay, postoperative pain, chronic groin pain
and the required time to return to normal activity were significantly lower in patients
who underwent the TEP method compared to the patients who underwent the
Lichtenstein technique (p<0.001, p<0.001, p=0.012, p<0.001, respectively).
Conclusion: The TEP surgical technique can be recognized as a safe method with
acceptable results for patients and has significant effects on improvement of patients’
quality of life after hernia repair. Suitable results of this surgical method are achieved
when the surgeon goes through the learning curve.
Keywords: Inguinal hernia, lichtenstein, TEP, synthetic mesh, post operative pain,
complications, recurrence.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﺗﺮم ‪175-181‬‬ ‫ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‬
‫‪،1389‬‬ ‫زاﻳﻤﺎن‪،3‬درﺧﺮداد‬
‫اﻟﻘﺎيﺷﻤﺎره‬
‫در ‪، 68‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫دوره‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲﻲ وﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜ‬ ‫اﺛﺮﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﭘﺰﺷ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل در اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﺮم‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/12/15 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/02/06 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪*1‬‬
‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﻴﮕﻲ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻄﻠﻮب و اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﻲ دو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﻲ در زاﻳﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻟﻘﺎي ﻟﻴﺒﺮ‬ ‫‪1‬‬
‫ﺳﻴﺪه ﻣﻴﺘﺮا ﻛﺎﻇﻤﻲﭘﻮر‬
‫ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬ ‫‪2‬‬
‫ﻫﺪي ﻃﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در اﻳﺮان ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل در اﻟﻘﺎي ﻟﻴﺒﺮ در ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺮم اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻳﻚ‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و زاﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آرش‬

‫ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ دوﺳﻮﻛﻮر اﺳﺖ‪ 250 .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺎردار ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آرش در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪87-88‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و زاﻳﻤﺎن‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول اﻋﺪاد ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﭘﻼﺳﺒﻮي ﺧﻮراﻛﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺧﻮراﻛﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻼﺳﺒﻮي واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و در اداﻣﻪ‬
‫ﻋﻮارض ﺟﻨﻴﻨﻲ و ﻣﺎدري و اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ و زﻣﺎن آﻏﺎز درد و ﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن در دو ﮔﺮوه ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل و ﻧﻴﺰ زﻣﺎن ﺷﺮوع درد و ﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن و ﺗﻌﺪاد‬
‫دوزﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل در دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(p>0/05‬در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 43‬ﻧﻔﺮ )‪ (%34/4‬و در‬
‫روش واژﻳﻨﺎل ‪ 54‬ﻧﻔﺮ )‪ (%43/2‬زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد )‪.(p>0/05‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮد )‪ .(p>0/05‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ دو روش‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل از ﻧﻈﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎرداري و ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻟﺬا ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫از آنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻴﻤﺎر و ﭘﺰﺷﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪77883195 :‬‬ ‫ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‪ ،‬اﻟﻘﺎي ﻟﻴﺒﺮ‪ ،‬ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﺮم‪.‬‬ ‫‪email: beigi_a@yahoo.com‬‬

‫ﻣﻴﺰان اﻟﻘﺎي ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻟﻴﺒﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻃﻮر ﭘﻴﺸﺮوﻧﺪه‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺑﺪاع روشﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ‬
‫ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻢ ﻣﻌﻄﻮف‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‪ ،‬از اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﭼﻬﺎر ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮﻧﻲ ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ 2.‬ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي‬
‫ﺳﺮوﻳﻜﺲ در ﻣﻮارد اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮن دار اﻟﻘﺎي ﻟﻴﺒﺮ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ‬
‫اﺑﺪاع ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ روشﻫﺎي ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ از اﻧﻮاع‬
‫اﻳﻦ روشﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ ‪) E2‬دﻳﻨﻮﭘﺮوﺳﺘﻮن(‬
‫)ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل( ﺑﻪﺷﻜﻞ‬ ‫‪E1‬‬ ‫ﺑﻪﺷﻜﻞ ژل ﻳﺎ ﺷﻴﺎف‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻄﻠﻮب و اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﻲ دو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﻲ در زاﻳﻤﺎن‬
‫)‪ (Labor‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 1.‬وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮدن آن‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻟﻘﺎي ﻟﻴﺒﺮ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪ 2.‬ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻄﻠﻮب ﻳﺎ ﻧﺮم‬
‫ﻛﺮدن ﺳﺮوﻳﻜﺲ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ‪ ،‬اﻓﺎﺳﻤﺎن و دﻳﻼﺗﺎﺳﻴﻮن ﺳﺮوﻳﻜﺲ‬
‫دارد ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﭘﺎﻳﺎن ﺳﻪﻣﺎﻫﻪ ﺳﻮم ﻗﺒﻞ از ﻟﻴﺒﺮ ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮد‬
‫آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ 3.‬ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﺮوﻳﻜﺲ از دو روش داروﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ اﻛﺴﻲﺗﻮﺳﻴﻦ و ﺗﺠﻮﻳﺰ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 3،‬و روش‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﺪ ﻓﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺟﺪا ﻛﺮدن ﭘﺮده آﻣﻨﻴﻮﺗﻴﻚ و‬
‫آﻣﻴﻨﻮﺗﻮﻣﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ‪ ،‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮن ﺑﺮاي اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن وﺟﻮد دارد ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻓﺎﻗﺪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻄـﻠﻮب ﻳـﺎ اﻣﺘﻴـﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪،‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﻴﮕﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﻲ را در ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺎرداري‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ دوﺳﻮﻛﻮر اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺑﺎردار ﻧﻮﻟﻲ ﭘﺎر ﻳﺎ ﻣﻮﻟﺘﻲ ﭘﺎر‬
‫)ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻨﺞ زاﻳﻤﺎن( ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آرش ﺗﻬﺮان ﻃﻲ‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 87‬و ‪ 88‬ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪250‬‬
‫ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻫﺮ ﮔﺮوه ‪ 125‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب اﺧﺘﻼف‬
‫‪ 20‬درﺻﺪي ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع دارو )‪ %50‬در زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و‬
‫‪Power‬‬ ‫‪ %70‬در واژﻳﻨﺎل زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ( و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫‪ %90‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‬
‫ﺗﻚﻗﻠﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻴﻦ زﻧﺪه‪ ،‬ﺳﻦ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 37‬ﻫﻔﺘﻪ ﻛﺎﻣﻞ‪،‬‬
‫وزن ﺟﻨﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ﭼﻬﺎر ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‪ ،‬اﻳﻨﺪﻛﺲ ﻣﺎﻳﻊ آﻣﻨﻴﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﻨﺞ‪،‬‬
‫‪ NST‬ﻧﺮﻣﺎل‪ ،‬اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﻛﻤﺘﺮ از ﻫﻔﺖ و ﻋﺪم وﺟﻮد دردﻫﺎي زاﻳﻤﺎﻧﻲ‬
‫در ﻣﺎدر ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎرهﺷﺪن ﻏﺸﺎﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ رﺷﺪ ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺷﻚ ﺑﻪ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﺟﻨﻴﻨﻲ‪ ،‬اﺳﻜﺎر رﺣﻤﻲ ﻗﺒﻠﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺎز ﻓﻮري ﺑﻪ زاﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زاﻳﻤﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﻨﺞ‪ ،‬ﺗﺐ ﺑﺎﻻي ‪ 38‬درﺟﻪ‬
‫در ﻣﺎدر ﻳﺎ ﻛﻮرﻳﻮآﻣﻨﻴﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺨﻤﻴﻦ وزن ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎر ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‪،‬‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴﮕﻮﻫﻴﺪرآﻣﻨﻴﻮس ﻳﺎ ﭘﻠﻲ ﻫﻴﺪرآﻣﻨﻴﻮس‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ و ﺳﻦ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 37‬ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﭘﺲ از اداي ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻛﺎﻓﻲ و ﻛﺎﻣﻞ رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻛﺘﺒﻲ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮده و واﺟﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫‪(Random‬‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﺎده ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول اﻋﺪاد ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬
‫)‪ number Generators‬ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮماﻓﺰار آﻣﺎري ‪ SPSS‬در ﻳﻜﻲ از دو‬
‫ﮔﺮوه زﻳﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل‬
‫)‪ (Cytotec, searle, England‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻼﺳﺒﻮي ﺧﻮراﻛﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه‬
‫‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺧﻮراﻛﻲ )‪ (Cytotec, searle, England‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﭘﻼﺳﺒﻮي واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻫﺮ ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ‬
‫در ﻓﺎزﻫﺎي ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺑﻌﺪ و ﺣﻴﻦ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﻲ ﺳﻤﻊ و ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻋﻼوه ﻫﺮ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﺷﺪ و ﻋﻼﻳﻢ‬
‫ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﮔﻮارﺷﻲ ﻣﺎدر ﻧﻴﺰ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﺗﻐﻴﻴﺮي‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ ﻳﺎ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ رﺣﻤﻲ )ﺳﻪ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻴﺶ از ‪ 40‬ﺛﺎﻧﻴﻪ در‬
‫ﻃﻲ ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ( رخ ﻧﻤﻲداد‪ ،‬دوز دوم ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﺪ و‬
‫ﻣﺠﺪداً ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻓﻮق ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﺪ و اﻳﻦ روﻧﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت‬
‫‪176‬‬
‫ﻗﺮص از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮراﻛﻲ ﻳﺎ واژﻳﻨﺎل ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫آﻏﺎز ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺧﺘﻢ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎر روﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫و ﻣﺘﻴﻞ‬ ‫‪F2‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ‬
‫ارﮔﻮﻧﻮوﻳﻦ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر درﻣﺎن ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﭘﺲ از زاﻳﻤﺎن ﺑﻪﻛﺎر روﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ‪ ،‬ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻛﻼژن در ﺳﺮوﻳﻜﺲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ‬
‫ﻛﻼژن ﺳﺮوﻳﻜﺲ را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺮم و آﻣﺎده ﺷﺪن‬
‫‪5‬‬
‫ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺧﻮراﻛﻲ‪ ،‬زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ در ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﻫﺰﻳﻨﻪ و ﻋﻮارض ﻛﻤﺘﺮي در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ دﻳﻨﻮﭘﺮوﺳﺘﻮن دارد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻛﺴﻲﺗﻮﺳﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه و ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻋﺮض ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از‬
‫اﻟﻘﺎ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻟﻘﺎ ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل ﺑﻪﻃﻮر ﺷﺎﻳﻊ در ﻣﻮارد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ‬
‫در ﻣﻮارد ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮدن ﺳﺮوﻳﻜﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺧﻄﺮات و ﻋﻮارض آن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ رﺣﻢ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت‬
‫رﺣﻤﻲ‪ ،‬دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم و آﺳﭙﻴﺮاﺳﻴﻮن ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮارد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻴﺰان زاﻳﻤﺎن ﺳﺰارﻳﻦ ﻧﻴﺰ در‬
‫اﺛﺮ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ رﺣﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪4.‬و‪ 2‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻧﺸﺎن‬
‫دادهاﻧﺪ ﻛﻪ روشﻫﺎي زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﺧﻮراﻛﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ روش واژﻳﻨﺎل اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و‬
‫ﻣﺪت زﻣﺎن اﻟﻘﺎ ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ روشﻫﺎي‬
‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل اﺳﺖ‪ 2.‬ﺑﻪﻋﻼوه روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ روش‬
‫واژﻳﻨﺎل در آﻣﺎدﮔﻲ ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺛﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﺳﺮوﻳﻜﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻄﺮ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ رﺣﻤﻲ‬
‫‪4‬و‪2‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻮاﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬ ‫را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ روش ﺳﺎده ﺗﺠﻮﻳﺰ آن‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﻤﺎر و ﻧﻴﺎز ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت واژﻳﻨﺎل ﻣﻜﺮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در اﻳﺮان در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل و زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ در اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در‬
‫ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺗﺮم ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آرش ﻃﻲ‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 87‬و ‪ 88‬ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪177‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل در اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﺮم‬

‫ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(p>0/05‬اﻟﺒﺘﻪ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ اﻧـﺪﻛﻲ در ﮔـﺮوه‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭼﻬﺎر دوز ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮد و ﻧﻴﺰ ﻓﺎﺻﻠﻪ درد ﺗﺎ آﻏﺎز زاﻳﻤـﺎن ﻧﻴـﺰ ﻣﺨﺘـﺼﺮي در‬ ‫ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻜﺮار ﺷﻮد‪ ،‬اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﮔﺮوه زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﺑﻮد )ﺟﺪول ‪ .(2‬از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد دوزﻫﺎي ﻣـﺼﺮﻓﻲ‬ ‫ﭘﺲ از ﺗﺠﻮﻳﺰ آﺧﺮﻳﻦ دوز ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ رﺣﻤﻲ رخ‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل در ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪(p>0/05) .‬‬ ‫ﻧﺪاده و ﻳﺎ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻤﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳﺰارﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ دارو‬
‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮارض ﻣﺎدري در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻛﻲ ﺳﻴﺴﺘﻮل )ﺣﻀﻮر ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻨﺞ اﻧﻘﺒﺎض رﺣﻤﻲ ﻃﻲ ‪10‬‬
‫‪p‬‬ ‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﮔﺮوه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ( و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ رﺣﻤﻲ )ﺗﺎﻛﻲ ﺳﻴﺴﺘﻮل ﻳﺎ رﺣﻢ ﺑﺎ ﺗﻮن‬
‫‪ Bishop Score‬اوﻟﻴﻪ )ﺑﺪو ﺑﺴﺘﺮي(‬ ‫ﺑﺎﻻ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺮادي ﻛﺎردي‬
‫*‪>0/05‬‬
‫‪1/31‬‬ ‫‪3/68‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪0/75‬‬ ‫‪3/87‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬ ‫)ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ (110‬ﻳﺎ اﻓﺖ دﻳﺮرس ﻳﺎ ﻓﻘﺪان‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﭘﺬﻳﺮي ﺿﺮﺑﺎن ﺑﻪ ﺿﺮﺑﺎن( و ﻋﻮارض ﮔﻮارﺷﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻬﻮع‪،‬‬
‫‪) Bishop Score‬ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از‬
‫‪2/07‬‬ ‫‪5/67‬‬ ‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل(‬ ‫اﺳﺘﻔﺮاغ‪ ،‬اﺳﻬﺎل‪ ،‬ﺗﺐ و ﺳﺮدرد ﻧﻴﺰ در دو ﮔﺮوه ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮﺑﺎن‬
‫*‪>0/05‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪2/85‬‬ ‫‪5‬‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم‪ ،‬ﻣﺮگ ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬آﭘﮕﺎر دﻗﺎﻳﻖ اول و ﭘﻨﺠﻢ و ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ‪ NICU‬ﻧﻴﺰ در ﻣﻮرد ﻧﻮزادان دو ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺟﻤﻊآوري‬
‫زﻣﺎن آﻏﺎز درد )دﻗﻴﻘﻪ(‬

‫*‪>0/05‬‬
‫‪23/62‬‬ ‫‪42/06‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫‪23/46‬‬ ‫‪39/94‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 13‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪SPSS‬‬ ‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ از ﻧﺮماﻓﺰار آﻣﺎري‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ درد ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن )ﺳﺎﻋﺖ(‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪﻛﻤﻚ آزﻣﻮن ‪ 2‬و ‪ ،Student’s T-test‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺻﻮرت‬
‫*‪>0/05‬‬
‫‪2/05‬‬ ‫‪11/19‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪3/6‬‬ ‫‪11/06‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮاي ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪ 0/05‬ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻮع زاﻳﻤﺎن‬
‫**‪>0/05‬‬
‫‪%43/2‬‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫‪%34/4‬‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫در دو ﮔﺮوه ﻫﻤﺴﺎن ﺑﻮد‬ ‫‪BMI‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ‪ ،‬ﭘﺎرﻳﺘﻲ‪ ،‬ﺳﻦ ﺑﺎرداري و‬
‫ﺷﺎﻳﻌﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ‬ ‫)‪) (p>0/05‬ﺟﺪول ‪ .(1‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴـﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﺸﺎپ ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و‬
‫**‪>0/05‬‬
‫‪%6/4‬‬ ‫ﺳﺮدرد‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪%4/8‬‬ ‫ﺳﺮدرد‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﺗﺎﻛﻲﺳﻴﺴﺘﻮل‬
‫ـــ‬ ‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬ ‫*‪p‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﮔﺮوه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬
‫** آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ 2‬و ‪ p<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار‪.‬‬ ‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ t -test‬و ‪ p<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار‪.‬‬ ‫‪>0/05‬‬
‫‪2/54‬‬ ‫‪25/56‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪3/96‬‬ ‫‪26/33‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﺎرﻳﺘﻲ )ﺗﻌﺪاد زاﻳﻤﺎن(‬
‫ﺟﺪول‪ :3-‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ دوزﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪>0/05‬‬ ‫‪0/94‬‬ ‫‪1/03‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل‬ ‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬ ‫دوز ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪1/03‬‬ ‫‪0/91‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬
‫ﺳﻦ ﺑﺎرداري )ﻫﻔﺘﻪ(‬
‫)‪30(%24‬‬ ‫)‪28(%22/4‬‬ ‫‪ 25‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم )‪ 1‬دوز(‬
‫‪>0/05‬‬ ‫‪1/32‬‬ ‫‪40/21‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫)‪31(%24/8‬‬ ‫)‪27(%21/6‬‬ ‫‪ 50‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم )‪ 2‬دوز(‬ ‫‪1/63‬‬ ‫‪39/92‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫)‪22(%17/6‬‬ ‫)‪24(%19/2‬‬ ‫‪ 75‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم )‪ 3‬دوز(‬ ‫‪(kg/m2) BMI‬‬
‫)‪42(%33/6‬‬ ‫)‪46(%36/8‬‬ ‫‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم )‪ 4‬دوز(‬ ‫‪>0/05‬‬ ‫‪3/98‬‬ ‫‪28/35‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫‪125‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪2/05‬‬ ‫‪27/86‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬

‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ t -test‬و ‪ p<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﻴﮕﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪178‬‬

‫ﺟﺪول‪ :4-‬ﻓﺮاواﻧﻲ وزن و آﭘﮕﺎر دﻗﺎﻳﻖاول و ﭘﻨﺠﻢ ﻧﻮزاد در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫‪p‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﮔﺮوه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬
‫وزن ﻧﻮزاد )ﮔﺮم(‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎ ﺑﺮ روي ﻣﺎدران ﺑﺎردار ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫*‪>0/05‬‬
‫‪332/19‬‬ ‫‪3449/53‬‬
‫آرش ﺗﻬﺮان در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1387‬و ‪ 1388‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد‬ ‫‪424/6‬‬ ‫‪3387/58‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬

‫ﻛﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ‬ ‫آﭘﮕﺎر دﻗﻴﻘﻪ اول‬
‫‪0/37‬‬ ‫‪9/17‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ و ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫*‪>0/05‬‬
‫‪0/64‬‬ ‫‪9/15‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫)‪ .(p>0/05‬ﺑﻪﻋﻼوه ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي از دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻨﻴﻦ و ﻧﻴﺰ‬
‫آﭘﮕﺎر دﻗﻴﻘﻪ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫‪ Still Birth‬در ﻫﻴﭻﻳﻚ از دو ﮔﺮوه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم‬ ‫‪0/49‬‬ ‫‪9/61‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫*‪>0/05‬‬
‫‪0/47‬‬ ‫‪9/66‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﺪه در آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺳﺎل ‪ 2004‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ 10 ،Schaff‬ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ‪ 800g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺑﻮﻛﺎل‬ ‫دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪ و ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ دارو‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ آن و زﻣﺎن رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬ ‫**‪>0/05‬‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬

‫اوج ﻏﻠﻈﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮرد دو ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﻣﺼﺮف‬

‫دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺮاﻣﭗ ﺷﺪﻳﺪ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ و ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ در روش‬ ‫**‪>0/05‬‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﺑﻴﺶ از روش ﺑﻮﻛﺎل ﺑﻮد و در ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻴﺰ روش ﺑﻮﻛﺎل‬
‫ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎران اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ 6.‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻴﭻﻳﻚ‬ ‫ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ‬
‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫**‪>0/05‬‬
‫از اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ دﭼﺎر ﻛﺮاﻣﭗﻫﺎي ﺷﻜﻤﻲ ﻧﺸﺪﻧﺪ ﻛﻪ دﻟﻴﻞ‬ ‫ـــ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬

‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن‪ ،‬دوز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Wolf‬در آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺳﺎل ‪ ،2005‬در ‪203‬‬
‫ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻳﻜﻲ از دو ﻣﻘﺪار ‪ 50‬ﻳﺎ ‪ 100g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع ﺗﺎﻛﻲ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻮل در ﮔﺮوه ‪ 100g‬ﺑﻪﻣﻴﺰان ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮد و ﻧﻴﺰ ‪61‬‬
‫درﺻﺪ در ﮔﺮوه ‪ 100g‬و ‪ 81‬درﺻﺪ در ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ‬
‫‪7‬‬
‫ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺗﺎﻛﻲ ﺳﻴﺴﺘﻮل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن دوز ﺗﺠﻮﻳﺰي ﺑﺎﻻﺗﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Elhassan‬در ﺳﺎل ‪ 2007‬در ﺳﻮدان‪،‬‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮراﻛﻲ و واژﻳﻨﺎل ﺑﺎ دوز ‪ 50g‬ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫‪ 50‬ﺧﺎﻧﻢ داده ﺷﺪ و در اداﻣﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺰارﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ NICU‬ﺑﺮاي ﻧﻮزاد‬
‫و ﻣﻴﺰان دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺳﺰارﻳﻦ در روش واژﻳﻨﺎل ‪ 54/5‬درﺻﺪ‪ ،‬در روش ﺧﻮراﻛﻲ ‪27/3‬‬
‫درﺻﺪ و در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 18/2‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ NICU‬در روش‬
‫واژﻳﻨﺎل ‪ 42/2‬درﺻﺪ‪ ،‬در روش ﺧﻮراﻛﻲ ‪ 39/1‬درﺻﺪ و در روش‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 18/8‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪ .‬دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم در روش واژﻳﻨﺎل ‪ 7/7‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪8‬‬
‫در روش ﺧﻮراﻛﻲ ‪ 8/6‬درﺻﺪ و در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 7/7‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ NICU‬در‬
‫‪NICU‬‬ ‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫**‪>0/05‬‬ ‫ـــ‬ ‫‪%10/4‬‬ ‫واژﻳﻨﺎل‬
‫ـــ‬ ‫‪%14/4‬‬ ‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ‬
‫** آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ 2‬و ‪ p>0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار‪.‬‬ ‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ t -test‬و ‪ p>0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار‪.‬‬
‫)ﺟﺪول ‪ .(3‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آﭘﮕﺎر دﻗﺎﻳﻖ اول و ﭘﻨﺠﻢ ﻧﻮزادان و وزن آنﻫـﺎ در‬
‫ﻧﻴﺰ زﻣﺎن ﺷﺮوع درد و ﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺑﺎ ﺷﺮوع زاﻳﻤﺎن در دو ﮔـﺮوه ﺗﻔـﺎوﺗﻲ‬
‫دو ﮔﺮوه ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮد )ﺟﺪول ‪ .(p>0/05) (4‬در ﻣﻮرد ‪ 13‬ﻧﻔﺮ )‪(%10/4‬‬
‫‪NICU‬‬ ‫در روش واژﻳﻨﺎل و ‪ 18‬ﻧﻔﺮ )‪ (%14/4‬در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻮزاد ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري را‬
‫ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد )‪ .(p>0/05‬در ﻣـﻮرد ‪ 22‬ﻧﻔـﺮ )‪ (%82/4‬در‬
‫روش واژﻳﻨﺎل و ‪ 20‬ﻧﻔﺮ )‪ (%16‬ﻋﻮارض ﻣﺎدري ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺮدرد‪ ،‬ﺗﻬـﻮع و‬
‫ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﺑﻴﻦ دو ﮔـﺮوه‬
‫ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد )‪ .(p>0/05‬در ﻣﻮرد ‪ 54‬ﻧﻔﺮ )‪ (%43/2‬در روش واژﻳﻨـﺎل‬
‫و ‪ 43‬ﻧﻔﺮ )‪ (%34/4‬زاﻳﻤﺎن ﺑﻪﺷﻴﻮه ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري را ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻧﺸﺎن ﻧﻤـﻲداد )‪ .(p>0/05‬ﻣـﻮردي از دﻓـﻊ‬
‫ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻨﻴﻦ و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻮزاد ﻣﺮده ‪ Still Birth‬در ﻫﻴﭻﻳﻚ از‬
‫دو ﮔـﺮوه وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ‪ .‬در ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه ﻣﻴـﺰان ﻓﺮاواﻧـﻲ ﻣــﺮگ و‬
‫دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ ﺻﻔﺮ ﺑﻮد و ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض ﺳﺮدرد و ﺗﻬﻮع ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪179‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل در اﻟﻘﺎي زاﻳﻤﺎن در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﺮم‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 66/7‬درﺻﺪ در روش واژﻳﻨﺎل زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ و‬
‫‪ 13/8‬درﺻﺪ در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 16/3‬درﺻﺪ در روش واژﻳﻨﺎل دﻓﻊ‬
‫‪13‬‬
‫ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 34/4‬درﺻﺪ و‬
‫در روش واژﻳﻨﺎل ‪ 43/2‬درﺻﺪ زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي از دﻓﻊ ﻣﻜﻮﻧﻴﻮم‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 49 ،Karsidag‬ﺧﺎﻧﻢ در دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 200g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه‬
‫‪ 200g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ آﻏﺎز ﻟﻴﺒﺮ‬
‫و اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ در ﮔﺮوه ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ از ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫‪14‬‬
‫واژﻳﻨﺎل ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ آﻏﺎز ﻟﻴﺒﺮ و اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ‬
‫در ﮔﺮوه ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ از ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل ﺑﻮد؛‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ اﺧﺘﻼف از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Nassar‬در‬
‫ﻟﺒﻨﺎن در ﺳﺎل ‪ 170 ،2007‬ﺧﺎﻧﻢ در دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻧﻴﺰ‬
‫ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ‬
‫درد ﻛﻤﺘﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺮوه ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‬
‫‪15‬‬
‫ﻟﮕﻨﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﻋﻮارض‬
‫ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ 26 ،Marzouk‬ﺧﺎﻧﻢ در دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪50g‬‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻧﻴﺰ ﻋﻮارض‬
‫‪16‬‬
‫ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه‬
‫ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 42 ،Zein‬ﺧﺎﻧﻢ در ﻳﻚ ﮔﺮوه‬
‫‪ 100g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و در ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 100g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻧﻴﺰ‬
‫‪17‬‬
‫ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو‬
‫ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ دو روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و واژﻳﻨﺎل‬
‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل از ﻧﻈﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎرداري و ﻋﻮارض ﻣﺎدري و ﺟﻨﻴﻨﻲ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻟﺬا ﻫﺮ ﻳﻚ از آنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﻧﻢ‬
‫ﺑﺎردار و ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﻚ وي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫‪ ،Bartusevicius‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل و زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ اﻟﻘﺎي‬
‫زاﻳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ‪ 83‬درﺻﺪ در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 76‬درﺻﺪ‬
‫در روش واژﻳﻨﺎل زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﻮع ﺗﺎﻛﻲ ﺳﻴﺴﺘﻮل در‬
‫روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺶ از واژﻳﻨﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه زﻣﺎن ﺷﺮوع اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن در روش‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ از واژﻳﻨﺎل ﺑﻮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺟﻨﻴﻨﻲ در دو ﮔﺮوه‬
‫ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ 9‬ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 150 ،Feitosa‬ﺧﺎﻧﻢ در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﭘﻼﺳﺒﻮي واژﻳﻨﺎل ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 25g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل‬
‫واژﻳﻨﺎل و ﭘﻼﺳﺒﻮي زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ‪ 57‬درﺻﺪ در ﮔﺮوه‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 69‬درﺻﺪ در ﮔﺮوه ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل‬
‫زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ در ‪ 15‬درﺻﺪ در ﮔﺮوه‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﭘﻨﺞ درﺻﺪ در ﮔﺮوه واژﻳﻨﺎل دﻳﺪه ﺷﺪ وﻟﻲ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ اوﻟﻴﻦ‬
‫دوز ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻧﺪاﺷﺖ‪ 10‬ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 250 ،Shetty‬ﺧﺎﻧﻢ در‬
‫دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و‬
‫ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 100g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل ﺧﻮراﻛﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ‬
‫‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ 62/7 ،‬درﺻﺪ در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 59‬درﺻﺪ در روش‬
‫ﺧﻮراﻛﻲ زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن‬
‫‪ 21/8‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ 24/1‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮد و ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ رﺣﻤﻲ‬
‫در دو ﮔﺮوه ‪ 1/6‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪ 11‬و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻲ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد‬
‫ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 80 ،Caliskan‬ﺧﺎﻧﻢ در دو‬
‫ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﻳﻚ‬
‫ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ‪24‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ‪ 92/5 ،‬درﺻﺪ در روش زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ‪ 91/3‬درﺻﺪ در روش‬
‫واژﻳﻨﺎل زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن اﻳﻨﺪاﻛﺸﻦ ﺗﺎ زاﻳﻤﺎن ‪711‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ 748‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻴﺰان ﺗﺎﻛﻲ ﺳﻴﺴﺘﻮل در ﮔﺮوه‬
‫زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ ‪ 17/5‬درﺻﺪ و در ﮔﺮوه واژﻳﻨﺎل ‪ 3/8‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪ 12.‬اﻟﺒﺘﻪ در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺰان زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ 480 ،Zahran‬ﺧﺎﻧﻢ در دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪50g‬‬
‫ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل زﻳﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ‪ 50g‬ﻣﻴﺰوﭘﺮوﺳﺘﻮل واژﻳﻨﺎل‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ 70/4 ،‬درﺻﺪ در روش‬
 Beigi
‫ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺑﻴﮕﻲ و‬ al.
References
1. Tromans PM, Beazley J, Shenouda PI. Comparative study of
oestradiol and prostaglandin E2 vaginal gel for ripening the
unfavourable cervix before induction of labour. Br Med J (Clin Res
Ed) 1981;282(6265):679-81.
2. Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, Hauth JC, Gilstrap L,
Wenstrom KD. Williams Obstetrics and Gynecology. 22nd ed. New
York: McGraw-Hill; 2005.
3. Edwards RK, Richards DS. Preinduction cervical assessment. Clin
Obstet Gynecol 2000;43(3):440-6.
4. Cunningham FG, Gant NF, Leveno KJ, Gilstrap LC, Hauth JC,
Wenstrom KD, editors. Williams Obstetrics and Gynecology. 21st
ed. New York: McGraw-Hill; 2001.
5. Trevor AJ, Katzung BG, Masters S, editors. Katzung and Trevor's
Pharmacology: Examination & Board Review. 8th ed. New York:
McGraw-Hill; 2008.
6. Schaff EA, DiCenzo R, Fielding SL. Comparison of misoprostol
plasma concentrations following buccal and sublingual
administration. Contraception 2005;71(1):22-5.
7. Wolf SB, Sanchez-Ramos L, Kaunitz AM. Sublingual misoprostol
for labor induction: a randomized clinical trial. Obstet Gynecol
2005;105(2):365-71.
8. Elhassan EM, Nasr AM, Adam I. Sublingual compared with oral
and vaginal misoprostol for labor induction. Int J Gynaecol Obstet
2007;97(2):153-4.
9. Bartusevicius A, Barcaite E, Krikstolaitis R, Gintautas V,
Nadisauskiene R. Sublingual compared with vaginal misoprostol for
labour induction at term: a randomised controlled trial. BJOG
2006;113(12):1431-7.
A. et‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ‬
180
10. Feitosa FE, Sampaio ZS, Alencar CA Jr, Amorim MM, Passini R
Jr. Sublingual vs. vaginal misoprostol for induction of labor. Int J
Gynaecol Obstet 2006;94(2):91-5.
11. Shetty A, Livingstone I, Acharya S, Rice P, Danielian P, Templeton
A. A randomised comparison of oral misoprostol and vaginal
prostaglandin E2 tablets in labour induction at term. BJOG
2004;111(5):436-40.
12. Caliskan E, Bodur H, Ozeren S, Corakci A, Ozkan S, Yucesoy I.
Misoprostol 50 microg sublingually versus vaginally for labor
induction at term: a randomized study. Gynecol Obstet Invest
2005;59(3):155-61.
13. Zahran KM, Shahin AY, Abdellah MS, Elsayh KI. Sublingual
versus vaginal misoprostol for induction of labor at term: A
randomized prospective placebo-controlled study. J Obstet
Gynaecol Res 2009;35(6):1054-60.
14. Karsidag AY, Buyukbayrak EE, Kars B, Dansuk R, Unal O, Turan
MC. Vaginal versus sublingual misoprostol for second-trimester
pregnancy termination and effect on Doppler measurements. Int J
Gynaecol Obstet 2009;106(3):250-3.
15. Nassar AH, Awwad J, Khalil AM, Abu-Musa A, Mehio G, Usta
IM. A randomised comparison of patient satisfaction with vaginal
and sublingual misoprostol for induction of labour at term. BJOG
2007;114(10):1215-21.
16. Marzouk A, Sayyed B. Comparison of vaginal and sublingual
misoprostol for labour induction. Acta Gynecol Suda
2010;12(2):33-9.
17. Zein S, Laden B, Xeronas F. A randomised clinical trial: vaginal
and sublingual misoprostol for induction of labour. SOGJ
2010;31(12):321-5.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. 68, No. 3, Jun 2010: 175-181

Induction of labor in term pregnancy:

Sublingual versus vaginal misoprostol

Received: March 06, 2010 Accepted: April 26, 2010

Abstract
Aboutaleb Beigi M.D.1*
Seyyedeh-Mitra Kazemipour
M.D.1
Background: Induction of labor implies stimulation of contractions before the
Hoda Tabarestani M.D.2 spontaneous onset of labor and is indicated when have benefits to eighter mother or
fetus. Uterine contractions and an appropriate cervix are two important factors in labor
1- Department of Gynecology and and are contributed to good outcomes. Nowadays, there are many therapeutic
Obstetrics, Arash Hospital modalities for it such as misoprostol. Both vaginal and oral misoprostol may be used
2- Department of Gynecology and
for eighter cervical ripening or labor induction. The tablets are stable at room
Obstetrics
temperature. Regarding the issue importance and lack of similar studies in Iran, this
Tehran University of Medical study was conducted to compare the efficacy of sublingual and vaginal misoprostol for
Sciences labor induction.
Methods: This study was conducted as a randomized double-blind clinical trial. In this
survey, 250 women were randomly assigned to receive 25 g vaginal misoprostol plus
sublingual placebo or 25 g sublingual misoprostol plus vaginal placebo in Arash
hospital Tehran, Iran from 2008 to 2010. The maternal and fetal complications, Bishop
Score, and time of pain onset and it’s interval with labor were monitored in two groups
analyzed.
Results: Mean Bishop Score, and time of pain onset and its interval with labor were
similar in two groups (p>0.05). 43 patients (34.4%) in sublingual and 54 (43.2%) in
vaginal group had normal vaginal delivery (p>0.05). The frequencies of maternal and
fetal complications were similar between two groups (p>0.05).
Conclusion: It may be concluded that there is no difference between efficacy of
sublingual and vaginal misoprostol in pregnancy outcomes, maternal and fetal
complications and so each one may be used according to pregnant woman’s condition
and physician attitude.

Keywords: Misoprostol, labor induction, term pregnancy.

*
Corresponding author: Tehran
University of Medical Sciences, Tehran,
Iran
Tel: +98-21-77883195
email: beigi_a@yahoo.com

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﻛﺮوﻧﺮ‪182-187 ،‬‬ ‫درﮔﻴﺮي‪،3‬ﻋﺮوق‬
‫ﺧﺮداد ‪1389‬‬ ‫ﺷﺪت ﺷﻤﺎره‬ ‫ﻣﺤﻞ و‬
‫دوره ‪، 68‬‬ ‫ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻗﻠﺒﻲ‪-‬‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﺧﻄﺮﺳﺎزﻋﻠﻮم‬
‫ﻋﻮاﻣﻞداﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬‫ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه‬

‫ارﺗﺒﺎط ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮﺳﺎز ﻗﻠﺒﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ و ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ در ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/11/20 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/01/18 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪*1‬‬
‫اﻣﻴﺮﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪ ﭘﺎرﺳﺎ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار در ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻪ و ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق‬ ‫‪1‬‬
‫ﺣﻤﻴﺪ ﺿﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ و درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑﺎﺑﻚ ﻓﻼﺣﻲ‬
‫ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﺑﺎ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ )دﻳﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪،‬‬
‫ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ و ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر( اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻮرد‪ -‬ﺷﺎﻫﺪي اﻧﺠﺎم‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ)ره(‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ 125 ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻪ در آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺗﻨﮕﻲ‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﺴﺘﻪاي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‬

‫ﺑﻴﺶ از ‪ %50‬در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻳﻜﻲ از ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻮرد و ‪ 125‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ درﮔﻴﺮي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻳﺎ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﺮوﻧﺮ ﭘﺲ از ﺗﻄﺒﻴﻖ از ﻧﻈﺮ ﺳﻦ و ﺟﻨﺲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و وﺟﻮد ﻳﺎ ﻋﺪم‬
‫وﺟﻮد رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ در دو ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ دﻳﺎﺑﺖ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪ %33/6‬و‬
‫ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ %10/4‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪه از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد )‪ (p<0/0001‬وﻟﻲ در ﻓﺮاواﻧﻲ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪،‬‬
‫ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ و ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫درﮔﻴﺮي ﭼﻨﺪ رﮔﻲ ﺑﺎ اﺑﺘﻼء ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ارﺗﺒﺎط داﺷﺖ )‪ (p<0/0001‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ‪ ،p=0/41‬ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‬
‫‪ ،p=0/052‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ ‪ p=0/38‬و ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ‪ p=0/375‬ارﺗﺒﺎط ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬دﻳﺎﺑﺖ ﺑﺎ درﮔﻴﺮي‬
‫ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ و درﮔﻴﺮي ﭼﻨﺪ رﮔﻲ ارﺗﺒﺎط دارد اﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي‬
‫ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ و ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي و ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ درﮔﻴﺮ ارﺗﺒﺎﻃﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬ ‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻠﻮار ﻛﺸﺎورز‪ ،‬ﻣﺠﺘﻤﻊ‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻗﻠﺐ ﺗﻠﻔﻦ‪66581626 :‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺑﻴﻤﺎري ﻋﺮوقﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬ﺗﻨﮕﻲ‪ ،‬ﭘﺮوﻛﺴﻴﻤﺎل‪ ،‬دﻳﺴﺘﺎل‪ ،‬آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬رﻳﺴﻚﻓﺎﻛﺘﻮر‪ ،‬ﻗﻠﺐ‪.‬‬ ‫‪email: zandparsa@tums.ac.ir‬‬

‫‪ ،Coronary Artery Disease‬اﻳﻦ ﻋﺮوق ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ‬ ‫)‪(CAD‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻴﻤﺎران درﮔﻴﺮي ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻳﻚ رگ اﺳﺖ و در ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬درﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫درﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻋﺮوق ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻴﻦ ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق‬
‫ﻛﺮوﻧﺮ و ﺑﻌﻀﻲ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﺜﻞ دﻳﺎﺑﺖ ارﺗﺒﺎط‬
‫‪4-8‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ ﻧﻴﺰ در اﻏﻠﺐ‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪7-9‬‬
‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن و ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎﺋﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫‪8‬و‪7‬‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﻮق ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ درﮔﻴﺮ و ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي‬
‫ﻧﻤﺮهدﻫﻲِ )‪ (Scoring‬ﺷﺪت ﺗﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻌﺪاد رگ درﮔﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‬
‫ﺿﺎﻳﻌﻪ و ﻃﻮل ﺿﺎﻳﻌﻪ و ﻣﻴﺰان ﺗﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺷﺪت‬
‫در ﻃﻲ دو ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ‬
‫ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ‪ %50‬ﻛﻞ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ‬
‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻴﺶ از ‪ %25‬ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در‬
‫ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﺪ‪ 1.‬اﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮش رو ﺑﻪ ﻓﺰوﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ را ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﺸﻒ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﻴﻮع‬
‫و ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻄﻮف‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬ﻛﺸﻒ ﻋﻮاﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي دﻳﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﻓﺎﻣﻴـﻠﻲ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 2.‬در ﺑﻴـﻤﺎري ﻋﺮوق ﻛـﺮوﻧﺮ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪183‬‬ ‫اﻣﻴﺮﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪ ﭘﺎرﺳﺎ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺳﺎل و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ 58/8±10/9‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ و ﺳﻦ دو ﮔﺮوه‬
‫ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ )ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ p=0/256‬و‬
‫‪ .(p=0/558‬ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﺷﻴﻮع ﻫﺮ ﻳﻚ از ﭘﻨﺞ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ در دو‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ در ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﺑﻴﻦ ‪125‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﮔﺮوه ﻣﻮرد‪ 42 ،‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %33/6‬دﻳﺎﺑﺘﻲ و ‪ 83‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %66/4‬ﻏﻴﺮ‬
‫دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ و ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲ در ﮔﺮوه‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 13‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %10/4‬و ‪ 112‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %89/6‬ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻔﺎوت‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ دﻳﺎﺑﺖ در دو ﮔﺮوه ﺑﺮاﺳﺎس آزﻣﻮن ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد‬
‫)‪ (p<0/0001‬و )‪ .Odds ratio= 4/36(2/2-8/6‬ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪ 42‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %33/6‬و در ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ‬
‫‪ 36‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %28/8‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )‪ (p=0/41‬و‬
‫)‪ .Odds ratio=1/25(0/732-2/14‬از ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪ 38‬ﺑﻴﻤﺎر‬
‫‪ %30/4‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪37‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%29/6‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪(p=0/89‬‬
‫و )‪.Odds ratio= 1/04(0/60-1/78‬‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪ 24‬ﺑﻴﻤﺎر ‪%19/2‬‬
‫و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ 21‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %16/8‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﺑﺎرزي ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫)‪ (p=0/62‬و )‪ .Odds ratio=1/18(0/62-2/25‬در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪36‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%28/8‬ﺳﻴﮕﺎري ﺑﻮدﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل‬
‫)‪Odds ratio=0/63(0/37-1/06‬‬ ‫‪ 49‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%39/2‬ﺑﻮد )‪ (p=0/08‬و‬
‫ﻛﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري در ﮔﺮوه ﺑﺎ درﮔﻴﺮي‬
‫ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ و ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ دﻳﺎﺑﺖ‬
‫در اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻴﮕﺎري ‪ 55/6±12/2‬ﺳﺎل و در ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري ‪ 61±9/6‬ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‬
‫)‪ (p<0/0001‬و ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ دﻳﺎﺑﺖ در اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري )‪%8/2 (7/85‬‬
‫و در اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري )‪ %29/1 (48/165‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﺎرزي را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )‪.(p<0/0001‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ‪ :‬در ﻛﻞ ‪ 250‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ‬
‫وﺟﻮد رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ و ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ درﮔﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول ‪ .(1‬در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 55‬ﺑﻴﻤﺎر ‪ %22‬دﻳﺎﺑﺘﻴﻚ و ‪195‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ‪ %78‬ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻴﻚ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي ﻳﻚرﮔﻲ‪ ،‬و ﭼﻨﺪ رﮔﻲ‬
‫در ﺑﻴـﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ %10/9‬و ‪ %89/1‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳـﻦ ﻣﻴﺰان در‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫ﺗﻨﮕﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﻨﮕﻲ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬
‫)ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل( ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ اﻫﻤﻴﺖ آن در ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري و ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ اﺣﺘﻤﺎل اﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧﻼت درﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺣﻴﻦ آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‬ ‫‪PCI‬‬ ‫آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻣﺜﻞ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﻗﺒﻞ از آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ و رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ و آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮاردي از درﮔﻴﺮي ﻛﺮوﻧﺮ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺪاﺧﻠﻪاي ﺣﻴﻦ‬
‫آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻻزم و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺮحرﻳﺰي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫از ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﺪت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ )ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ‪ -1384‬ﻣﻬﺮ ‪(1385‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮنﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺨﺶ آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻬﺮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮح ﺣﺎل اﺧﺬ و ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت‬
‫ﻻزم از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ‬
‫و‬ ‫‪TG ،FBS‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻛﻠﺴﺘﺮول ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ وﺿﻌﻴﺖ دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ و وﺿﻌﻴﺖ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﺑﻮد ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻢ آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺠﺮب ﻗﻠﺐ ﻛﻪ از ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ ﻣﻮارد ﻣﺸﻜﻮك ﺗﻮﺳﻂ دو ﻣﺘﺨﺼﺺ دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪ 125 .‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ درﮔﻴﺮي ﺑﻴﺶ از ‪ %50‬در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻮرد )‪ (Case‬وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر ‪ Case‬ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺪون درﮔﻴﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻛﻪ‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ و ﺳﻦ )‪ ±3‬ﺳﺎل( ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﻫﻤﺴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺷﺎﻧﺲ ‪ Odds ratio‬ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻣﺤﺪوده اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪%95‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻦ ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻫﻤﺴﺎن‬
‫ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ از آزﻣﻮن ‪ Student’s T- test‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 125‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ 87‬ﻣﺮد ‪ %69/6‬و ‪ 38‬زن ‪ (30/4‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﻮرد و ‪ 125‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ 95‬ﻣﺮد ‪ %76‬و ‪ 30‬زن ‪ (%24‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ‪59/6±10/8‬‬
 ‫ارﺗﺒﺎط ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮﺳﺎز ﻗﻠﺒﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ و ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬ ‫‪184‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻓﺮاواﻧﻲ درﮔﻴﺮي ﻳﻚو ﭼﻨﺪ رﮔﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻫﺮﻳﻚاز رﻳﺴﻚﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ‬

‫درﮔﻴﺮي ﻳﻚ رﮔﻲ‬ ‫درﮔﻴﺮي ﭼﻨﺪ رﮔﻲ‬ ‫ﻧﻮع درﮔﻴﺮي‬
‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫)‪6(%10/9‬‬ ‫)‪49(%89/1‬‬ ‫دﻳﺎﺑﺘﻲ‬
‫)‪76(%39‬‬ ‫)‪119(%61‬‬ ‫ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲ‬
‫)‪20(%25/6‬‬ ‫)‪58(%74/4‬‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮ‬
‫)‪62(%36‬‬ ‫)‪110(%64‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮ‬
‫)‪18(%24‬‬ ‫)‪57(%76‬‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‬
‫)‪64(%36/6‬‬ ‫)‪111(%63/4‬‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﺷﻴﻮع ﻫﺮ ﻳﻚ از رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﻏﻴﺮ ﻫﻴﭙﺮﻛﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‬
‫‪DM: Diabetes mellitus‬‬ ‫‪HTN: Hypertension‬‬ ‫‪HCL: Hyper cholestrolemia‬‬
‫)‪12(%26/7‬‬ ‫)‪33(%73/3‬‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻣﻲ‬ ‫‪HTG: Hyper triglyceridemia‬‬ ‫‪C/S: Cigarette smoking‬‬

‫)‪70(%34/1‬‬ ‫)‪135(%65/9‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ‬

‫)‪31(%36/5‬‬ ‫)‪54(%63/5‬‬ ‫ﺳﻴﮕﺎري‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻴﻚ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %39‬و ‪ %61‬ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﻮن‬
‫)‪51(%30/9‬‬ ‫)‪114(%69/1‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري‬
‫‪ Pearson chi- square‬اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد‬
‫)‪82(%33‬‬ ‫)‪168(%67‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع‬
‫در ‪ 78‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ %31/2‬از ﺑﻴﻤﺎران( وﺟﻮد‬ ‫‪HTN‬‬ ‫)‪ .(p<0/0001‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي ﻳﻚ و ﭼﻨﺪ رﮔﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻳﻚ و ﭼﻨﺪ رﮔﻲ ﺑـﻪﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ %36‬و ‪ %64‬ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻓﺎﻗـﺪ ارزش‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %25/6‬و ‪ %74/4‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮ‬
‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري اﺳﺖ )‪.(p=0/4‬‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %36‬و ‪ %64‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻓﺎﻗﺪ ارزش‬
‫اﺳﺖ )‪ .(p=0/104‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ در ‪ 75‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%30‬وﺟﻮد‬
‫ﺑﺤﺚ‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ درﮔﻴﺮي ﻳﻚرگ و ﭼﻨﺪ رگ در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع دﻳﺎﺑﺖ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %24‬و ‪ %76‬و در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون‬
‫داد ﻛﻪ ﺷﻴﻮع دﻳﺎﺑﺖ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﺑﻪ وﺿﻮح ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ ‪ %36/6‬و ‪ %63/4‬ﺑﻮد ﻛﻪ ارزش آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري‬
‫‪ 42‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%33/6‬در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 13‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%10/4‬در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻧﺪارد )‪ 45 .(p=0/052‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%18‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ داﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎري دﻳﺎﺑﺖ و ﺷﺪت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﮔﻴﺮي ﻛﺮوﻧﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻴﺰان درﮔﻴﺮي ﻳﻚ و ﭼﻨﺪ رگ در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %26/7‬و‬
‫)ﺑﺮاﺳﺎس ‪ gensini score‬و ‪ Atheroma burden index‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه‬ ‫‪ %73/3‬و در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻣﻲ ‪ %34/1‬و‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ Syvanne‬و‬ ‫‪M‬‬ ‫‪،Fallow‬‬ ‫‪GD‬‬ ‫‪،Ammann P ،Uddin‬‬ ‫‪SN‬‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ %65/9‬ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪(p=0/333‬‬
‫‪14‬‬
‫‪ Uddin‬ﻣﺤﻞ‬ ‫‪SN‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪﺟﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪.Wilson‬‬ ‫‪SH‬‬ ‫)ﺟﺪول ‪ .(1‬از ﻛﻞ ‪ 250‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 85‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%34‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫درﮔﻴﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل و دﻳﺴﺘﺎل ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر داﺷﺘﻨﺪ )درﮔﻴﺮي ﻳﻚ و ﭼﻨﺪ رﮔﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ‪%36/5‬‬
‫ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Uddin SN‬و ‪ Synkija R‬ﻧﻴﺰ اﮔﺮ ﭼﻪ‬ ‫و ‪ %63/5‬از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دﻳﺎﺑﺖ و درﮔﻴﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺳﻴﮕﺎري ﻳﻚ و ﭼﻨﺪ رگ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ‪ %30/9‬و ‪ %69/1‬ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫‪Pajunen P‬‬ ‫اﻣﺎ اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻓﺎﻗﺪ ارزش آﻣﺎري ﺑﻮد )‪ (p>0/05‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺷﺪ و ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻜﻮس ﺑﻴﻦ ﺗﻌﺪاد رگ درﮔﻴﺮ و ﺷﻴﻮع‬
‫اﺻﻮﻻً وﺟﻮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دﻳﺎﺑﺖ و ﺷﺪت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﮔﻴﺮي‬ ‫ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬ﺑﻮد )‪ .(p=0/375‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻜﺮد‪ 11.‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در‬ ‫درﮔﻴﺮي ﻳﻚرﮔﻲ و ﺳﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻜﻮس ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ‪،‬‬
‫دﺳﺘﺮس از ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دﻳﺎﺑﺖ و ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺣﺬف ارﺗﺒﺎط اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﻳﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ‬
‫‪Synkija‬‬ ‫ﻛﺮوﻧﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻴﮕﺎري و ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 50‬ﺳﺎل )‪ 190‬ﺑﻴﻤﺎر(‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪه ﻋﺪم ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻗﻄﻌﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و ﻧﺘﺎﻳـﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺷﻴﻮع ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪185‬‬ ‫اﻣﻴﺮﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪ ﭘﺎرﺳﺎ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد‬ ‫‪HDL‬‬ ‫اﻣﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Hong MR‬ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺑﻪ‬
‫ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ )‪ (p<0/001‬ﻛﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﻪﺟﺎي ‪ LDL‬از ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺑﻪ ‪ HDL‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دﻗﻴﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫‪12‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻣﻲ در ‪ %19/2‬از ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﻣﻮرد‬
‫و ‪ %16/8‬از ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪ .(p=0/62‬در ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ‪،‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻣﻲ و ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻮرد‬
‫‪ Sposito‬ارﺗﺒﺎط ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي‬ ‫‪AC‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻣﻲ را ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد درﮔﻴﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ در زﻧﺎن در ﺳﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻨﻮﭘﻮز ﻧﺸﺎن داد )‪ (p=0/0013‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‬
‫ﺑﺎ آن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ 5.‬ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺪم ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Pajunen P‬وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮت ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در دﺳﺘﺮس‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ﻧﻴﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ وﺟﻮد‬
‫دﻳﺎﺑﺖ و ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ارﺗﺒﺎط وﺟﻮد داﺷﺖ )‪(p<0/0001‬‬
‫‪7‬و‪6‬و‪4‬‬
‫و ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺪم‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Pajunen P‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن در ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه‬
‫ﻣﻮرد ‪ %33/6‬و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ %28/8‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ )‪ .(p=0/41‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن و ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ﻧﻴﺰ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ )‪ .(p=0/062‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ Synkija‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬ ‫‪R‬‬

‫اﻣﺎ ﺗﻔﺎوت در ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ارﺗﺒﺎط ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪه ﻧﺘﺎﻳﺞ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﻮع ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در ﮔﺮوه ﻣﻮرد‬ ‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ )‪ .(p<0/0003‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Hong MR‬ﻧﻴﺰ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫‪ %28/8‬و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ %39/2‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ را ﻧﺸﺎن داد )‪ 12(p<0/01‬اﻣﺎ‬
‫ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻜﻮس ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و درﮔﻴﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﺑﻮد‪ .‬در‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ ،Sposito AC‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ را‬
‫ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي‬ ‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ در ﮔﺮوه ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ %30/4‬و ‪ %29/6‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﺸﺨﺼﻲ را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد‬
‫ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎر ‪ Extent score‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪ Synkija‬ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ اﻣﺎ‬ ‫‪R‬‬ ‫)‪ .(p=0/89‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪ Wilson‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ )‪ .(p<0/005‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ‬ ‫‪SH‬‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق‬ ‫‪LDL‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ ،Syvanne‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻴﮕﺎري ‪ 55/6±12/2‬ﺳﺎل و ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري ‪61±9/6‬‬ ‫‪Kossuge M‬‬ ‫را ﻧﺸﺎن داد )‪ (p=0/027‬و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪ABI‬‬ ‫ﻛﺮوﻧﺮ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي‬
‫ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺻﺪ دﻳﺎﺑﺖ‬ ‫ﺑﺎ وﺳﻌﺖ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق‬ ‫‪HDL‬‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﻛﻞ ﺑﻪ‬
‫در اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري )‪ (%29/1‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﺎرزي از اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري‬ ‫ﻛﺮوﻧﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Extent index‬را ﻧﺸﺎن داد )‪ (p=0/01‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫)‪ (%8/2‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻤﺘﺮ درﮔﻴﺮي‬ ‫اﻳﻦﻛﻪ در اﻳﻦ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪت درﮔﻴﺮي و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي‬
‫ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل در اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺳﻴﮕﺎري را ﺗﻮﺟﻴﻪ‬ ‫از‬ ‫‪LDL‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪﺟﺎي ﻣﻴﺰان‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت در ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬ ‫‪HDL‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺑﻪ‬
‫دﻳﺴﺘﺎل در ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻴﮕﺎري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت در ﺳﻦ و ﺷﻴﻮع اﺑﺘﻼء ﺑﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻼً ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫دﻳﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﻳﺎ ﻋﺪم ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﻦ دﻳﺎﺑﺖ و درﮔﻴﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﮔﻴﺮي‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﭼﻨﺪ رﮔﻲ )ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ( ارﺗﺒﺎط وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻛﻪ از‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )‪ .(p=0/105‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﻦ دﻳﮕﺮ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬ ‫‪ Synkija R‬و ﻧﻴﺰ ‪ Kosuge M‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺧﻴﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ‬
‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻣﻲ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬ ‫‪HDL‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺑﻪ‬
‫‪9‬‬
‫ﺳﻴﮕﺎر‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ و ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ درﮔﻴﺮ‬ ‫‪ Spositio‬ﺑﻴﻦ‬ ‫‪AC‬‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪ )‪ .(p>0/05‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪13‬‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻋﺮوق درﮔﻴﺮ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )‪(p>0/05‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 Zand
‫ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬
‫ﻣﺤﻞ و‬
References
1. Gaziano JM. Global burden of cardiovascular disease. In: Zipes DP,
Libby P, Bonow RO, Braunwald E, editors. Braunwald's Heart
Disease. 7th ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2005. p. 423-55.
2. Falk E, Shah PK, Fuster V. Atherothrombosis and thrombosis-
prone plaques. In: Fuster V, Alexander RW, O'Rourke RA, editors.
Hurst's The Heart. 11th ed. New York: McGraw-Hill; 2004. p. 1123-
34.
3. Pompao JJ. Coronary angiography and ultra sound imaging. In:
Zipes DP, Libby P, Bonow R, Braunwald E, editors. Braunwald's
Heart Disease. 7th ed. Philadelphia: Elsevier Saunder; 2005. p.1-2.
4. Uddin SN, Malik F, Bari MA, Siddiqui NI, Khan GK, Rahman S.,
et al. Angiographic severity and extent of coronary artery disease in
patients with type 2 diabetes mellitus. Mymensingh Med J
2005;14(1):32-7.
5. Sukhija R, Aronow WS, Nayak D, Ahn C, Weiss MB. Increased
fasting plasma insulin concentrations are associated with the
severity of angiographic coronary artery disease. Angiology
2005;56(3):249-51.
6. Ammann P, Brunner-La Rocca H, Fehr T, Münzer T, Sagmeister
M, Angehrn W, et al. Coronary anatomy and left ventricular
ejection fraction in patients with type 2 diabetes admitted for
elective coronary angiography. Catheter Cardiovasc Interv
2004;62(4):432-8.
7. Fallow GD. The prevalence, type and severity of cardiovascular
disease in diabetics and non diabetic patients: amathced-paired
retrospective analysis using CAG as the diagnosis tools. Mol cell
Biochem 2004;261(1-2):263-9.
8. Syvänne M, Pajunen P, Kahri J, Lahdenperä S, Ehnholm C,
Nieminen MS, et al. Determinants of the severity and extent of
Parsa
A.F. -et‫ﻗﻠﺒﻲ‬
‫ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎ‬ al. ‫ارﺗﺒﺎط ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮﺳﺎز‬ 186
coronary artery disease in patients with type-2 diabetes and in
nondiabetic subjects. Coron Artery Dis 2001;12(2):99-106.
9. Kosuge M, Kimura K, Ishikawa T, Shimizu T, Sugano T, Sumita S,
et al. Different clinical and coronary angiographic findings
according to ratios of total cholesterol to high-density lipoprotein
cholesterol during the acute phase of myocardial infarction. J
Cardiol 2004;43(6):251-8.
10. Pajunen P, Taskinen MR, Nieminen MS, Syvänne M. Angiographic
severity and extent of coronary artery disease in patients with type
1 diabetes mellitus. Am J Cardiol 2000;86(10):1080-5.
11. Pajunen P, Nieminen MS, Taskinen MR, Syvänne M. Quantitative
comparison of angiographic characteristics of coronary artery
disease in patients with noninsulin-dependent diabetes mellitus
compared with matched nondiabetic control subjects. Am J Cardiol
1997;80(5):550-6.
12. Hong MK, Romm PA, Reagan K, Green CE, Rackley CE.
Usefulness of the total cholesterol to high-density lipoprotein
cholesterol ratio in predicting angiographic coronary artery disease
in women. Am J Cardiol 1991;68(17):1646-50.
13. Sposito AC, Mansur AP, Maranhão RC, Martinez TR, Aldrighi JM,
Ramires JA. Triglyceride and lipoprotein (a) are markers of
coronary artery disease severity among postmenopausal women.
Maturitas 2001;39(3):203-8.
14. Wilson SH, Celermajer DS, Nakagomi A, Wyndham RN, Janu MR,
Ben Freedman S. Vascular risk factors correlate to the extent as
well as the severity of coronary atherosclerosis. Coron Artery Dis
1999;10(7):449-53.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 182-187
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100

The relationship between cardiovascular risk factors and the site and
extent of coronary artery stenosis according to angiographic findings

Received: February 09, 2010 Accepted: April 07, 2010

Abstract
Amir Farhang Zand Parsa M.D1*
Hamid Ziai M.D.1
Babak Fallahi M.D.2
Background: Coronary Artery Disease (CAD) is one of the leading causes of mortality
and morbidity all over the world. One of the most important predictors of outcome of
1- Department of Cardiology, Imam patients with coronary aterey disease is the site of stenosis i.e. Proximal versus
Khomeini Medical Center nonproximal stenosis. This study designed to evaluate the relationship between CAD
2- Department of Nuclear Medicine, risk factors and site of stenosis.
Shariati Hospital
Methods: In this case- control study in the patients undergone coronary angiography
Tehran University of Medical (CAG) in Imam Khomeini Hospital, Tehran, Iran a total of 125 CAD patients with
Sciences proximal lesion in CAG enrolled the study as case group and equal sex and age
matched number of patients with non proximal lesion selected as control group. Two
groups were compared based on presence or absence of DM, hypertension, hyper
cholestrolemia, hypertriglyceridemia and cigarette smoking.
Results: Relative frequency of DM was 33.6% and 10.4% in case and control group
respectively (p< 0.0001). Relative frequency in two groups were 33.6 vs 28.8% For HTN
(p= 0.41), 30.4% vs 29.6% for hyper cholestrolemia (p= 0.89), 19.2% vs 16.8% for
hypertriglyceridemia (p= 0.062) and 28.8 vs 39.2 for C/S (p= 0.08). Multivessle disease
was significantly more prevalent in diabetics compared with non diabetic patients
89.1% vs 61% (p< 0.0001), no relationship was seen with HTN (p= 0.41), Hyper cholest-
rolemia (p= 0.052) hypertriglyceridemia (p= 0.38) and cigarette smoking (p= 0.375).
Conclusion: Proximal involvement of coronary arteries and multivessle disease in
CAD patients is related to the history of DM but not to the history of hypertension,
hypercholestrolemia, hypertriglyceridemia and cigarette smoking.

Keywords: Coronary angiography, coronary artery disease, proximal, distal, lesions,

cardiac, risk factors.

*
Corresponding author: Keshavarz Blvd.,
Imam Khomeini Medical Center, Division
of Cardiology, Tehran, Iran
Tel: +98-21-66581626
email: zandparsa@tums.ac.ir

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫‪، 1024‬ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪188-193 ،1389‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫دوره ‪68‬‬ ‫ﻲﻳﻪ‪:‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﺰﺷﻚﻜ ر‬
‫ﻋﻠﻮمﻴ ﭘﺪاﺗﻴ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﺴﺖ ﻫ‬
‫ﻛﻴ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 1024‬ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/09/11 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1388/12/19 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪3‬و‪*1‬‬
‫رﺿﺎ ﺑﺎﻗﺮي‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﺑﻴﻤﺎري اﻧﮕﻠﻲ ﺷﺎﻳﻊ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺿﻴﺎءا‪ ...‬ﺣﻘﻲ ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺎز اﻣﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻤﺎلﺷﺮق اﻳﺮان‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫‪3‬‬
‫آﺳﻴﻪﺳﺎدات ﻓﺘﺎﺣﻲ ﻣﻌﺼﻮم‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺋﻢ و اﻣﻴﺪ ﻣﺸﻬﺪ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1360-86‬ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ وارد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ‪ ،‬ﻣﺤﻞ و ﺗﻌﺪاد‪ ،‬روشﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ‪ ،‬ﻧﻮع ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﻮراﻛﺲ‬

‫آن‪ ،‬آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ 1024 :‬ﺑﻴﻤﺎر وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ اﻓﺮاد ‪ 30/6±16/1‬ﺳﺎل‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ زن‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه داﺧﻠﻲ )رﻳﻪ(‬
‫‪ -3‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻴﻚ و روشﻫﺎي ﻛﻢ‬
‫‪ 1/2‬ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﺮﻓﻪ )‪ (%55/1‬و درد ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ )‪ (%33/8‬ﺑﻮد‪ %53/8 .‬درﮔﻴﺮي ﺳﻤﺖراﺳﺖ رﻳﻪ‪%40 ،‬‬
‫ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ‬
‫ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ‪ %6/2‬دو ﻃﺮﻓﻪ دﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻟﻮب درﮔﻴﺮ ﺑﻮد‪ %52/6 .‬ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﻘﻴﻪ‬
‫ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖ دﭼﺎر ﻋﺎرﺿﻪ و ﻳﺎ ﭘﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺟﺮاﺣﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺬف ﻏﺸﺎء )ﻣﻤﺒﺮان( ﻛﻴﺴﺖ ﺑﺪون‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬

‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪﺣﺬف ﭘﺮيﻛﻴﺴﺖ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺳﻮراخﻫﻮاﻳﻲ ﺑﻮد )‪ ،(%67/2‬در ‪ %21/2‬ﻓﻘﻂ ﻛﻴﺴﺖ اﻧﻮﻛﻠﺌﻪ ﺷﺪ و رزﻛﺴﻴﻮن ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ‬
‫رﻳﻪ در ‪ %10/3‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻪ در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%0/2‬و ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲ در ‪ %8/4‬داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻀﺎي‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه در رﻳﻪ در ‪ %3/4‬ﺑﻴﻤﺎرانو ﻋﻔﻮﻧﺖزﺧﻢ در ‪ %1/5‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻮدهاﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ درﻣﺎنﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ‬
‫رﻳﻪ‪ ،‬درﻣﺎنﻫﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲو ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖو ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﺧﺮوج ﻣﻤﺒﺮان ﻛﻴﺴﺖ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺣﺬف ﭘﺮيﻛﻴﺴﺖ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و رزﻛﺴﻴﻮن ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻮارد ﻋﺎرﺿﻪدار ﺑﻪﻛﺎر رود‪.‬‬ ‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ)ﻋﺞ(‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم‪ ،‬دﻓﺘﺮ‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪09123463752 :‬‬ ‫ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﻮراﻛﺲ‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ‪ ،‬رﻳﻪ‪ ،‬درﻣﺎن‪ ،‬ﻋﻮارض‪.‬‬ ‫‪email: Bagherir@mums.ac.ir‬‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ و اﻧﺪازه ﻛﻴﺴﺖ ارﺗﺒﺎط دارد‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ‬
‫ﺳﺮﻓﻪ و درد ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎرﮔﻲ ﻛﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﺮوﻧﺶ ﻣﺠﺎور ﺑﺎ ﺳﺮﻓﻪ‬
‫ﺷﺪﻳﺪ و ﺧﻠﻂ ﺣﺎوي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮﻛﻮﺋﻴﺪ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ ﻳﺎ ﻏﺸﺎء ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ واﻛﻨﺶ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺷﻮك و ﺣﺘﻲ‬
‫ﻣﺮگ رخ دﻫﺪ‪ 1.‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ روش رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﮔﺮاﻓﻲ ﺳﺎده‬
‫ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ اﺳﺖ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ روش درﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ 2.‬ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﻴﻤﺎري‪،‬‬
‫روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺎ )ﺷﻤﺎل‬
‫ﺷﺮق اﻳﺮان( در ﻃﻲ ﻳﻚ دوره ‪ 27‬ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 3.‬ﭘﺲ از ﻛﺒﺪ‪ ،‬رﻳﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي در ﺑﻴﻤﺎري‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪدر ﻳﻚ دوره ‪ 27‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1360-86‬در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ( و ﻣﻬﺮ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ )‪ ،(Hydatid disease‬ﺑﻴﻤﺎري اﻧﮕﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﺷﺎﻳﻊ ﺗﻮﺳﻂ اﻛﻴﻨﻮﻛﻮﻛﻮس ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮزﻳﺲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ 1.‬ﺑﻴﻤﺎري‬
‫ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ ﻣﺸﻜﻞ ﻋﻤﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺪﻣﻴﻚ‬
‫ﻣﺜﻞ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬آﻟﻮدﮔﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎس اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﮓ و‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ وﺟﻮد دارد اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 2.‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ را در اﻧﺴﺎن و دام در ﻛﻞ ﻛﺸﻮر دارد‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﻴﻮع ﻃﻲ دوره ﭘﻨﺞﺳﺎﻟﻪ ‪ 0/61 ،2002-2007‬در ‪ 100/000‬در‬
‫اﻧﺴﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ ﻟﺰوم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫‪4‬‬
‫ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي رﻳﻮي ‪ %10-40‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﻛﺒﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻛﻠﺴﻴﻔﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و در‬
‫ﻣﻮارد ﻛﻴـﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و ﻛﻮﭼـﻚ اﻛﺜﺮاً ﺑﺪون ﻋﻼﻣـﺖ ﻫﺴﺘـﻨﺪ‪ .‬ﺗﻈﺎﻫﺮات‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪189‬‬ ‫رﺿﺎ ﺑﺎﻗﺮي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﻣﺸﻬﺪ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﻤﺎران ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ‬
‫رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ ،‬ﻣﺤﻞ درﮔﻴﺮي رﻳﻪ‪ ،‬روش درﻣﺎن و ﻣﻴﺰان ﻋﻮد اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 11/5‬ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﺷﺪ و ﺑﺎ‬ ‫‪SPSS‬‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬دادهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫ﺟﺪاول ﻓﺮاواﻧﻲ و ﻧﻤﻮدار ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوهﻫﺎ از ﺗﺴﺖ‬
‫‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ p<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﺷﻴﻮع ﻋﻼﻳﻢ رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻛﻴﺴﺖﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ‪ 1024‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ( ﻣﻬﺮ و اﻣﻴﺪ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ‪1360-86‬‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ اﻓﺮاد ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 30/6±16/1‬ﺳﺎل و ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺳﺎل و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 81‬ﺳﺎل ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬از ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ‪ %52/2‬ﻣﺬﻛﺮ و‬
‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي ﻟﻮبﻫﺎي رﻳﻮي در ﺑﻴﻤـﺎران ﺑـﺎ ﻛﻴـﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴـﺪ رﻳـﻪ‬ ‫‪ %47/8‬ﻣﻮﻧﺚ ﺑﻮدﻧﺪ‪ %27/2 .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺧﺎﻧﻪدار‪ %24/8 ،‬ﻣﺤﺼﻞ‪%19/6 ،‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬اﻣﻴﺪ و ﻣﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ‪1360-86‬‬
‫ﻛﺸﺎورز‪ %13/4 ،‬داﻣﺪار‪ %5/4 ،‬ﻛﺎرﻣﻨﺪ‪ %5/2 ،‬ﺷﻐﻞ آزاد و ‪ %4/3‬ﻛﺎرﮔﺮ‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ )درﺻﺪ(‬ ‫ﻟﻮب درﮔﻴﺮ‬
‫)‪246(%24‬‬ ‫ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺮﻓﻪ در ‪ 565‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%55/1‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫)‪120(%11/8‬‬ ‫ﻟﻮب ﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻼﻳﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬درد ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ در ‪ 347‬ﺑﻴﻤﺎر )‪،(%33/8‬‬
‫)‪523(%51/1‬‬ ‫ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﻤﻮﭘﺘﺰي در ‪ 296‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ ،(%28/9‬ﺗﺐ در ‪ 273‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%26/6‬و ﺧﻠﻂ‬
‫)‪6(%0/6‬‬ ‫ﻟﻴﻨﮕﻮﻻ‬
‫)‪16(%1/7‬‬ ‫ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﺮﻛﻲ در ‪ 197‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ 10 .(%19/2‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1‬ﻧﻴﺰ ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫)‪45(%4/4‬‬ ‫ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ روشﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ و‬
‫)‪2(%0/2‬‬ ‫ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﻟﻴﻨﮕﻮﻻ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻈﺎﻫﺮات رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ‬
‫)‪2(%0/2‬‬ ‫ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ و ﻟﻴﻨﮕﻮﻻ‬
‫)‪47(%4/6‬‬ ‫ﻟﻮب ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﻣﻨﻔﺮد و ﻣﺘﻌﺪد ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﺪ و در ﻫﺮ ﻛﺪام ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫)‪15(%1/4‬‬ ‫ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻛﻴﺴﺖ ﭘﺮﻓﻮره‪ ،‬داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﺎﻳﻊ‪،‬‬
‫ارﺗﺸﺎح ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ اﻃﺮاف ﻳﺎ ﻛﻼﭘﺲ رﻳﻪ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪ .‬در ‪%53/8‬‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و در ﻣﻮارد درﮔﻴﺮي دو ﻃﺮﻓـﻪ دو ﻣﺮﺣﻠـﻪاي اﻧﺠـﺎم‬ ‫درﮔﻴﺮي ﺳﻤﺖ راﺳﺖ رﻳﻪ‪ %39/6 ،‬درﮔﻴﺮي ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮارد‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ در ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﻲ ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و ﭘﺮﻓﻮره اﺑﺘﺪا ﺳﻤﺖ ﻛﻴﺴﺖ ﺳـﺎﻟﻢ‬ ‫درﮔﻴﺮي دو ﻃﺮﻓﻪ ‪ %6/6‬داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ‪ 659) %64/3‬ﺑﻴﻤﺎر( ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و‬
‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪ‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺑﺘﺪا ﻛﻴﺴﺖ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ و ﺑـﺎ ﺗﻌـﺪاد ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬ ‫ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖ ﭘﺮﻓﻮره ﻳﺎ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻼﻳﻢ رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﺗﻮراﻛﺲ اﻃﺮاف ﻛﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﮔﺎز آﻏـﺸﺘﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﺷﻴﻮع ﻋﻼﻳﻢ رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻧﻤﺎي رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ‬
‫ﺳﺎﻟﻴﻦ ﻫﻴﭙﺮﺗﻮﻧﻴﻚ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﻧﻘـﺎط‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و ﭘﺎرهﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان درﮔﻴﺮي‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺖ‪ ،‬ﺧﺮوج ﻣﻤﺒﺮان ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻟﻮبﻫﺎ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ رﻳﻪ ‪ %51/1‬و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ درﮔﻴﺮي‬
‫و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ در ‪ %67/2‬ﻣﻮارد ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ‬ ‫ﻟﻴﻨﮕﻮﻻ ‪ %0/6‬ﺑﻮد و در ﻣﻮارد درﮔﻴﺮي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻟﻮب‪ ،‬ﻟﻮب‬
‫ﺣﺬف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﺮي ﻛﻴﺴﺖ در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در اﻧﺘﻬـﺎ در اﻛﺜـﺮ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ درﮔﻴﺮي ﻫﻤﺰﻣﺎن را داﺷﺘﻨﺪ )‪ .(%4/6‬در ‪44‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎران از ﻛﺎﭘﻴﺘﻮﻧﺎژ ﻧﻴﺰ ﺳﻮد ﺑﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ درﻣﺎنﻫﺎ ﺷـﺎﻣﻞ اﻧﻮﻛﻠﺌﺎﺳـﻴﻮن‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺷﻚ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻏﻴﺮ از ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ ﻳﺎ ﻛﻴﺴﺖ ﻋﺎرﺿﻪدار‬
‫ﻛﻴــﺴﺖ ‪) %21/2‬ﺷــﻜﻞ ‪ (3‬و رزﻛــﺴﻴﻮن ﭘﺎراﻧــﺸﻴﻢ رﻳــﻮي در ‪%10/3‬‬ ‫ﺑﺮوﻧﻜﻮﺳﻜﻮﭘﻲ ﻓﻴﺒﺮ اﭘﺘﻴﻚ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ %1/3 .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪﻋﻠﺖ‬
‫)وﺟﻮد ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺰرگ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ‪ %71‬و ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻴﺶ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻳﺎ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﻲ درﻣﺎن ﻃﺒﻲ‬
‫از ‪ %50‬ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻪ ‪ (%29‬ﺑﻮد‪ .‬رزﻛﺴﻴﻮنرﻳﻮي ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﮕﻤﺎن‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬درﻣﺎن ﺷﺎﻳﻊ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮراﻛﻮﺗﻮﻣﻲ ﭘﻮﺳﺘﺮوﻟﺘﺮال‪،‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﻚ رﻳﻪ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 1024‬ﺑﻴﻤﺎر‬ ‫‪190‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬ﻧﻤﺎي رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ و ﭘﺎرهﺷﺪه در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :3-‬ﻧﻤﺎياﻧﻮﻛﻠﺌﺎﺳﻴﻮن )ﻛﻴﺴﺖﺳﺎﻟﻢ ﺧﺎرجﺷﺪه( در درﻣﺎنﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺴﺖﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ‬

‫ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻪﻋﻠﺖ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺳﮓ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در ﺑﺴﻴﺎري‬

‫ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﻣﻦﺟﻤﻠﻪ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ اﻧﺪﻣﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬اﺧﻴﺮاً در اروﭘﺎ و‬
‫ﺷﻤﺎل آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻬﺎﺟﺮان ﻣﻮارد ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ 5.‬ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺪن را ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫ﻛﺒﺪ‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﺷﺎﻳﻊ درﮔﻴﺮ‪ ،‬رﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬درﺻﺪ درﮔﻴﺮي رﻳﻪ‬
‫‪ %10-40‬و ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪود ‪ %20‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪4.‬و‪ 2‬ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ‬
‫رﻳﻪ ﺳﻪ ﻻﻳﻪ ﭘﺮي ﺳﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻛﺘﻮﺳﻴﺴﺖ و اﻧﺪوﺳﻴﺖ دارد‪ 5.‬ﺑﺮﺧﻼف ﻛﺒﺪ‬
‫ﻛﻠﺴﻴﻔﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﭘﻠﻮر رﺷﺪ آن را ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﻳﻔﺮال رﻳﻪ‬
‫ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺑﺘﻼ ﺑﻴﻦ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 40‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﮔﺰارش‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪7.‬و‪ 6‬ﺑﺮﺗﺮي اﻧﺪك ﻣﺮدان در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Wo‬در ‪ 1230‬ﺑﻴﻤﺎر و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪7‬و‪6‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬ ‫‪ Kavuk‬در ‪ 1118‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :2-‬ﻧﻤﺎي رادﻳﻮﻟﻮژي و ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻛﻴﺴﺖ در ﺣﺎل ﭘﺎرهﺷﺪن در ﺟـﻮان ‪17‬‬
‫‪8‬و‪4‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻦ‬ ‫ﺑﺮﺗﺮي ﺑﺎ ﺟﻨﺲ زن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻪ )‪(Crescent sign‬‬
‫اﺑﺘﻼي ﺑﻴﻤﺎران ‪ 30/4‬ﺑﻮده و ﺑﺮﺗﺮي ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺬﻛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ و اﻓﺮاد‬
‫ﺧﺎﻧﻪدار‪ ،‬ﻛﺸﺎورز و داﻣﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﺷﻴﻮع را داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ در ‪ ،%32‬ﻟﻮﺑﻜﺘـﻮﻣﻲ ‪ ،%74/7‬ﻟﻮﺑﻜﺘـﻮﻣﻲ و ﺳـﮕﻤﻨﺘﻜﺘﻮﻣﻲ ‪ %1/4‬و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي از اﻳﺮان اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﻧﮕﻞ را در اﻳﻦ‬ ‫ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻜﺘﻮﻣﻲ ‪ %0/9‬ﺑﻮد‪ %2/5 .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻴﺶاز ﻳﻚﺑﺎر ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎن‬
‫ﻣﺸﺎﻏﻞ و رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺑﺘﻼ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ 9.‬در ﺑﺮرﺳﻲ ‪،Shehatha‬‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي اﻛﺜﺮاً ﺑـﻴﻦ ‪ 5-15‬روز ﺑـﻮد )‪ .(%75/7‬ﻣﻮرﺑﻴـﺪﻳﺘﻲ ‪ %8/7‬ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫‪ %37‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ در ‪ CXR‬روﺗﻴﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﺨﺪام ﻳﺎ ورود ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﺖ زﺧﻢ ‪ 15‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ ،(%1/5‬ﻓﻀﺎي ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧـﺪه در ‪ 35‬ﺑﻴﻤـﺎر )‪(%3/4‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮﻓﻪ‬ ‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ دو ﻣـﻮرد ﺑـﻪﻋﻠـﺖ ﺳـﻦ ﺑـﺎﻻ و‬
‫و درد ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ‬ ‫ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﺑﻮد )‪ .(%1‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﻟﻮآپ دو ﺳﺎل و ﻋـﻮد‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﺸﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﮔﻴﺮي در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ رﻳﻪ و‬ ‫در ‪ %2/5‬ﻣﻮارد دﻳﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ‪ %95/7‬ﻣﻮارد ﻋﻮد درﻣﺎن ﺗﻮأم ﺟﺮاﺣـﻲ و‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺧﻮنرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻃﺒﻲ و ‪ %4/3‬درﻣﺎن ﻃﺒﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﺟﺮاﺣـﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﺲ از ورود اﻧﮕﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش و ﺳﭙﺲ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن در اﻳﻦ‬ ‫آﻟﺒﻨﺪازول ﺑﻪﻣﺪت ﺷﺶ ﻣﺎه درﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ درﮔﻴﺮ اﺳﺖ‪ 10.‬ﭘﺲ از ﻟﻮب‬ ‫ﺑﺤﺚ‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻟﻮب ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ درﮔﻴﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺰارش‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻴـﻤﺎري اﻧﮕﻠﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از زﻣﺎنﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ اﺳﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪191‬‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻛﺮدن ﻛﺎﻣﻞ ﺟﺪار ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ( در ‪ %21/2‬ﻣﻮارد اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ روش ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮوج ﻣﻤﺒﺮان ﻛﻴﺴﺖ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ‬
‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫و ‪ Shehatha‬در‬ ‫‪WU‬‬ ‫در ‪ %67/2‬ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﮔﺰارﺷﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻪ ﺗﺎﻛﻴﺪ دارد وﻟﻲ آنﻫﺎ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ در ﺑﺴﺘﻦ ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ %50‬ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ ﻟﻮب رزﻛﺴﻴﻮن رﻳﻮي ﺿﺮورت دارد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﺎ رزﻛﺴﻴﻮن ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻮي ﺷﺎﻣﻞ ﻟﻮﺑﻜﺘﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﺳﮕﻤﻨﺘﻜﺘﻮﻣﻲ و دو‬
‫ﻣﻮرد ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻜﺘﻮﻣﻲ در ﺑﻴﻤﺎران اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬در ‪ %10/3‬ﻣﻮارد ﻛﻪ در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻮراخ ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺰرگ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ %50‬ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض ﭘﺲ از‬
‫ﻋﻤﻞ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖ زﺧﻢ و ﻓﻀﺎي ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه در رﻳﻪ در ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻣﻮارد ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻋﻮارض ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ‬
‫‪16‬‬
‫را اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻋﻮد در ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎﻻ ﺑﻴﻦ‬
‫‪ 1/9‬ﺗﺎ ‪ %3/3‬ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 17Qian‬و ‪ 7.WU‬در ﻓﺎﻟﻮآپ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺳﺎل‪ %2/5 ،‬ﻋﻮد داﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺰارﺷﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﻗﺒﻠﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﺗﺐ ﺗﺤﺖ ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ 18.‬اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﻋﻮد‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﺠﺪد و ﻳﺎ ﺟﺮاﺣﻲ ﻫﻤﺮاه درﻣﺎن ﻃﺒﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬درﻣﺎن اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﺟﺮاﺣﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﻤﺒﺮان ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺑﺴﺘﻦ‬
‫ﺳﻮراخ راهﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رزﻛﺴﻴﻮن رﻳﻪ در ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻋﺎرﺿﻪدار ﺑﺎ ﺳﻮراخ‬
‫ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺰرگ ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻴﺶ از ‪ %50‬ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻮي ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺎﻟﻴﺘﻲ و ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲ اﻧﺪك و ﻣﻴﺰان‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ از ﻣﻮارد ﻋﻮد ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬از ﻣﻌﺎوﻧﺖ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻃﺮح‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و دﻛﺘﺮ ﻣﮋﮔﺎن اﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﺟﻤﻊآوري‬
‫دادهﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎران ﻫﻤﻜﺎري اﺳﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ و از دﻛﺘﺮ ﺣﺒﻴﺐا‪ ...‬اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‬
‫ﻛﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ و ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪﻧﻴﺎ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺎﻳﭗ و ﺟﺪولﺑﻨﺪي را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻤﺎل ﺗﺸﻜﺮ را دارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪References‬‬
‫‪1. Harlaftis N, Aletras H, Symbas P. Hydatid disease of the lung. In:‬‬
‫‪Sheilds T, Locicero J, Ponn R, Rusch V. Philadelphia: Lippincott‬‬
‫‪Williams & Wilkins; 2004: 1298-308.‬‬
‫‪2. Saidi F. Echinococcal cycts: etiology, diagnosis, complications, and‬‬
‫‪medical and surgical treatment. In: Bakar RJ, Fislher JE, editors.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪Bagheri‬‬
‫رﺿﺎ ‪R. et‬‬
‫ﺑﺎﻗﺮي و‬ ‫‪al.‬‬
‫‪ 45‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻴﻤﺎري از ﭼﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 7.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ‬
‫درﮔﻴﺮي در ﻟﻮبﻫﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫‪ Fatimish‬در ﺳﺎل ‪ 2007‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ %24 ،‬درﮔﻴﺮي دو ﻃﺮﻓﻪ ﮔﺰارش‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 11.‬ﻣﺎ ‪ %6/6‬درﮔﻴﺮي دو ﻃﺮﻓﻪ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﮔﺮاﻓﻲ ﺳﺎده ﻗﻔﺴﻪﺳﻴﻨﻪ‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺪﻣﻴﻚ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ اﺳﺖ و ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻣﻨﻔﺮد ﻳﺎ‬
‫ﻣﺘﻌﺪد ﮔﺮد‪ ،‬ﻫﻤﻮژن و ﻟﺒﻪ ﺷﺎرپ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ‬
‫ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻮاردي ﻣﺜﻞ ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ‪ ،‬آﺑﺴﻪ رﻳﻪ‪ ،‬ﺳﻞ و‬
‫اﻓﺘﺮاق داده‬ ‫‪MRI‬‬ ‫ﻛﺎﻧﺴﺮ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ ‪ ،CT‬ﺑﺮوﻧﻜﻮﺳﻜﻮﭘﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ 7.‬ﻋﻮارض ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎرﮔﻲ‪ ،‬ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬واﻛﻨﺶ ﺑﺎﻓﺖ اﻃﺮاف و‬
‫ﻋﻮارض ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻓﻀﺎﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎرﮔﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺪﻣﻴﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ آﺷﻨﺎ‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮن ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ در ﻣﻮارد ﭘﺎرﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻮك آﻧﺎﻓﻴﻼﻛﺘﻴﻚ و ﻣﺮگ ﺷﻮد‪ 5.‬ﻋﻼﻳﻢ رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﭘﺎرﮔﻲ ﻛﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻼﻣﺖ زﻧﺒﻖ آﺑﻲ )‪ (Water lily‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﻫﻮاي ﻫﻼﻟﻲ )‪ (Crescent sign‬را ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ در ‪ %65/6‬ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻣﻮارد‬
‫ﻋﺎرﺿﻪدار ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات رادﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﭘﺮﻓﻮراﺳﻴﻮن ﺑﻮد )‪.(%23/5‬‬
‫‪12‬‬
‫‪WHO‬‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻣﺎن ﻃﺒﻲ را در ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪوز رﻳﻮي و ﻛﺒﺪي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و در‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ درﮔﻴﺮي دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ارﮔﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 13.‬درﻣﺎن ﻃﺒﻲ در‬
‫دﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻣﺎ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ آﻟﺒﻨﺪازول ﺑﻪﻣﻴﺰان ‪ 10-15mg/kg/d‬در ﻣﻮارد ﻋﻮد‬
‫ﻳﺎ ﻣﻮارد ﻛﻴﺴﺖ ﻣﺘﻌﺪد و ﻳﺎ ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ‬
‫ﻛﺸﻤﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺖ‪ 14.‬درﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در‬
‫ﻛﻴﺴﺖ ﻫﻴﺪاﺗﻴﺪ رﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮوج ﻣﻤﺒﺮان ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻛﺴﺰﻳﻮن ﭘﺮي‬
‫ﻛﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎﻓﺖ رﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪ Kavukw‬روي ‪ 1118‬ﺑﻴﻤﺎر‪ 6‬و ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ‪ Shipulin‬در ‪ 515‬ﺑﻴﻤﺎر‬
‫‪15‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Shehatha‬ﺗﻜﻨﻴﻚ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ روش ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﻮﻛﻠﺌﺎﺳﻴﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ‪ %37‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻲﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮده و‬
‫درﺻﺪ ﻛﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﻻ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 4.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ اﻧﻮﻛﻠﺌﺎﺳﻴﻮن )ﺧﺎرج‬
‫‪Mastry of Surgery. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and‬‬
‫‪Wilkins; 2004. p. 1082-99.‬‬
‫‪3. Tavakoli H, Sonaidi Jafari N, Izadi M, Parsa M. Epidemiological‬‬
‫‪investigation of hydatidosis infections in Iran. 18th European‬‬
‫‪Congress Of Clinical Microbiology And Infectious Disease, 2008.‬‬
 Pulmonary Hydatid cyst: analysis of 1024 cases
4. Shehatha J, Alizzi A, Alward M, Konstantinov I. Thoracic hydatid
disease; a review of 763 cases. Heart Lung Circ 2008;17(6):502-4.
5. Turgut AT, Altinok T, Topçu S, Koşar U. Local complications of
hydatid disease involving thoracic cavity: imaging findings. Eur J
Radiol 2009;70(1):49-56.
6. Kavukcu S, Kilic D, Tokat AO, Kutlay H, Cangir AK, Enon S, et
al. Parenchyma-preserving surgery in the management of
pulmonary hydatid cysts. J Invest Surg 2006;19(1):61-8.
7. Wu MB, Zhang LW, Zhu H, Qian ZX. Surgical treatment for
thoracic hydatidosis: review of 1230 cases. Chin Med J (Engl)
2005;118(19):1665-7.
8. Gonlugur U, Ozcelik S, Gonlugur TE, Arici S, Celiksoz A, Elagoz
S, et al. The retrospective annual surgical incidence of cystic
echinococcosis in Sivas, Turkey. Zoonoses Public Health
2009;56(5):209-14.
9. Ahmadi NA, Hamidi M. A retrospective analysis of hyman cystic
echinococcosis in hamedan province, an endemic region of Iran.
Ann Trop Med Prasitol. 2008; 102(7): 603-609.
10. Kocer B, Gulbahar G, Han S, Durukan E, Dural K, Sakinci U. An
analysis of clinical features of pulmonary giant hydatid cyst in adult
population. Am J Surg 2009;197(2):177-81.
11. Fatimi SH, Naureen S, Moizuddin SS, Puri MM, Yousuf MA,
Javed MA, et al. Pulmonary hydatidosis: clinical profile and follow
up from an endemic region. ANZ J Surg 2007;77(9):749-51.
192
12. Sayek I, Tirnaksiz MB, Dogan R. Cystic hydatid disease: current
trends in diagnosis and management. Surg Today 2004;34(12):987-
96.
13. WHO Informal Working Group on Echinococcosis. Guidelines for
treatment of cystic and alveolar echinococcosis in humans. Bull
World Health Organ 1996;74(3):231-42.
14. Keshmiri M, Baharvahdat H, Fattahi SH, Davachi B, Dabiri RH,
Baradaran H, et al. A placebo controlled study of albendazole in the
treatment of pulmonary echinococcosis. Eur Respir J
1999;14(3):503-7.
15. Shipulin PP, Baĭdan VI, Chetverikov SG, Martyniuk VA, Baĭdan
VV, Koziar ON. Surgical treatment of pulmonary echinococcosis.
Klin Khir 2008;(7):40-2.
16. Sersar SI, Elnahas HA, Saleh AB, Moussa SA, Ghafar WA.
Pulmonary parasitosis: applied clinical and therapeutic issues.
Heart Lung Circ 2006;15(1):24-9.
17. Qian Z. Thoracic hydatid cyst a report of 842 cases treated over a
thirty-year period. Annals of thoracic surgery 1988; 46(3): 342-346.
18. Arinc S, Alpay L, Okur E, Köksal C, Sogukpinar O, Kosif A, et al.
Recurrent pulmonary hydatid disease: analysis of ten cases. Surg
Today 2008;38(11):983-6.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 188-193
Pulmonary Hydatid cyst: analysis of 1024 cases
Reza Bagheri M.D.1,3*
Seyyed Ziaollah Haghi M.D.1
Maahnaz Amini M.D.2
Asieh Sadat Fattahi M.D.3
1- Department of Thoracic Surgery
2- Department of Medicine
3- Endoscopic & Minimally Invasive
Research Center
Mashhad University of Medical
Sciences
*
Corresponding author: Endoscopic &
Minimally Invasive Research Center,
Ghaem Hospital, Mashhad, Iran
Tel: +98-511-8012806
email: Bagherir@mums.ac.ir
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100
Received: December 02, 2009 Accepted: March 10, 2010
Abstract
Background: Pulmonary hydatic cyst is a common parasitic disease and health care
problem in developing countries. In our study we assessed treatment outcomes of
pulmonary hydatic cyst in our area.
Methods: All patients presenting to Ghaem, Omid and Mehr hospitals of Mashhad-
Iran since 1981 to 2008 with pulmonary hydatic cyst were enrolled in this study and
demographic data, location and number of cysts, diagnostic methods, type of
operations, out comes and rate of recurrence were statistically analyzed.
Results: One thousand and twenty for patients enrolled in this study. The mean age
was 30.6±16.1 years and male to female ratio was 1.2. The most common symptoms
were cough (55.1%) and chest pain (33.8%). 53.8% of the patients had right side
involvement, 40% had left side involvement and 6.2% had bilateral disease. Inferior
lobe was the most common involved lobe. The cyst was intact in 52.6% and the other
cases were complicated or perforated. The most common surgical technique was
removing the cyst membrane without resection of pericyst and closure of air leaks
(67.2%). The cyst was enucleated in 21.2% and parenchymal resection was performed in
10.3%. The mortality rate was 0.2% and morbidity occurred in 8.4% of patients. The
most common complications were dead-space in pulmonary parenchyma in 3.4% of
cases and wound infection in 1.5%.
Conclusion: The best treatment for pulmonary hydatic cyst disease is surgery with low
mortality and morbidity. The most common treatment is extraction of cyst membrane
and closure of small air ways. Pulmonary resection should be reserved for complicated
forms of disease.
Keywords: Hydatid cyst, lung, treatment, complication.
 ‫اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫‪194-199 ،1389‬‬ ‫ﻛﻮدﻛﺎن‬
‫ﺧﺮداد‬ ‫ﺗﻨﻔﺴﻲ در‬
‫ﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل‬
‫دوره ‪، 68‬‬ ‫وﻳﺮوسﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜ‬ ‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‬
‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ اﻧﺴﺎن‬

‫در ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﺮاﻧﻲ زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل در ﺳﺎل ‪ :1386‬ﺑﺮرﺳﻲ ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1388/12/22 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/03/08 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫‪1‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻓﻘﻴﻪﻟﻮ‪ ،1‬ﻓﺮﻫﺎد رﺿﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ وﻳﺮوﺳﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺣﺎد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺴﻲ‬ ‫)‪(HRSV‬‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ اﻧﺴﺎن‬ ‫‪1‬‬
‫وﺣﻴﺪ ﺳﻠﻴﻤﻲ‪ ،1‬ﻣﺮﻳﻢ ﻧﺎﺻﺮي‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ در ﻧﻮزادان و ﻛﻮدﻛﺎن در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ دﻧﻴﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ وﻳﺮوس ﻣﺴﺌﻮل ‪ %50‬از ﺑﺮوﻧﺸﻴﻮﻟﻴﺖ و ‪ %25‬از‬ ‫‪3‬‬
‫ﺳﺘﺎره ﻣﻤﻴﺸﻲ‪ ،2‬ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﻮدي‬
‫ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻧﻮزادان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻤﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ اﻳﻦ وﻳﺮوس‬ ‫‪*1‬‬
‫ﻃﻠﻌﺖ ﻣﺨﺘﺎريآزاد‬
‫در اﻳﺮان‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ روي ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻼﻳﻢ‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه وﻳﺮوسﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬
‫‪G‬‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس دوﻣﻴﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﻳﺮوس‬ ‫‪RT-PCR‬‬ ‫ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ در ﺳﺎل ‪،1386‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬از ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻨﻔﺴﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه ‪ 14‬ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ (%19/44‬از ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﻮدﻛﺎن‬
‫‪ -3‬ﮔﺮوه آﻣﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ و اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه‬
‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻓﻴﻠﻮژﻧﻴﻚ ﻧﺸﺎن داد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ در ﺳﻪ ژﻧﻮﺗﻴﭗ از زﻳﺮ ﮔﺮوه ‪ A‬ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ 12 :‬ﺳﻮﻳﻪ )‪ (%85/71‬در‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬
‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ ،GA2‬ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ )‪ (%7/1‬در ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ GA1‬و ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ )‪ (%7/1‬در ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ .GA5‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪدر ﻃﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻀﻮر ﻫﻢزﻣﺎن ﭼﻨﺪﻳﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗ از‬ ‫‪B‬‬ ‫اﻳﻦ زﻣﺎن ﻫﻴﭻ ژﻧﻮﺗﻴﭙﻲ از زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫زﻳﺮ ﮔﺮوه ‪ A‬در ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﺮاﻧﻲ زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ GA2‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﻏﺎﻟﺐ‬
‫از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻬﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻛﺮج‪ ،‬ﻗﺰوﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس و ﺷﻬﺮﺿﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ ،GA2‬ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬
‫ﻏﺎﻟﺐ ‪ HRSV‬در ﺳﺎل ‪ 1386‬در اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ HRSV‬ﺑﻪروش ‪ RT-PCR‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ‬
‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﻠﻮار ﻛﺸﺎورز‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻮرﺳﻴﻨﺎ‪،‬‬
‫دوم ژن ‪ G‬را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪي اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ‪ HRSV‬در اﻳﺮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﮔﺮوه‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪88962343 :‬‬ ‫وﻳﺮوسﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ اﻧﺴﺎن‪ ،‬اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪email: mokhtari@sina.tums.ac.ir‬‬

‫‪3‬‬
‫در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪﻧﻘﺺ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﺎراﻣﻴﻜﺴﻮ وﻳﺮﻳﺪه و در ﺟﻨﺲ ﭘﻨﻮﻣﻮوﻳﺮوس‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫‪Human Respiratory Syncytial‬‬ ‫وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺗﻚ رﺷﺘﻪاي ﺑﺎ ﭘﻼرﻳﺘﻪ ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫‪RNA‬‬ ‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه و داراي ژﻧﻮم‬ ‫‪ Virus‬ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ وﻳﺮوﺳﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ در‬ ‫)‪(HRSV‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪3.‬و‪ 2‬ژﻧﻮم ‪ 11 HRSV‬ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻛﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﮔﻠﻴﻜﻮ‪-‬‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫‪HRSV‬‬

‫و ‪ ،(SH‬ﺳﻪ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ )‪ M‬و‬ ‫‪F‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ داﺧﻞ ﻏﺸﺎﻳﻲ )‪ G‬و‬
‫‪ M2-2‬و ‪ ،(M2-1‬ﺳﻪ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﻛﭙﺴﻴﺪ )‪ N‬و ‪ P‬و ‪ (L‬و دو‬
‫ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري )‪ NS2‬و ‪ (NS1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 4.‬دو زﻳﺮ ﮔﺮوه آﻧﺘﻲژﻧﻲ‬
‫‪ B‬و ‪ A‬اﻳﻦ وﻳﺮوس ﺑﺮاﺳﺎس واﻛﻨﺶ آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي ﻣﻮﻧﻮﻛﻠﻮﻧﺎل ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫‪4‬و‪1‬‬
‫ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ داﺧﻞ ﻏﺸﺎﻳﻲ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪G‬‬
‫‪ G‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻟﻴﮕﺎﻧﺪ وﻳﺮوس ‪ HRSV‬ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﻣﺘﻐﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫وﻳﺮوس ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﻮع اﻳﻦ ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫دوﻣﻦ ﺧﺎرﺟﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ‬
‫‪4‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ‪ 13‬اﺳﻴﺪ آﻣﻴﻨﻪاي از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﻮزادان و ﻛﻮدﻛﺎن در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ دﻧﻴﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻮارد ﺑﺮوﻧﺸﻴﻮﻟﻴﺖ و ﻳﻚﭼﻬﺎرم از ﻣﻮارد ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ در‬
‫ﻧﻮزادان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻤﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺗﺎ ﺳﻦ دو ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ وﻳﺮوس‬
‫آﻟﻮده ﺷﺪه و ﻧﻴﻤﻲ از آنﻫﺎ دو ﺑﺎر اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ‪ HRSV‬را ﺗﺎ اﻳﻦ ﺳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺷﺪت ﺑﻴﻤﺎري‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 2.‬ﻳﻚدرﺻﺪ از ﻧﻮزادان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬ ‫در ﻣﻮارد ﺣﺎد‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺴﺘﺮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎري ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﻛﺸﻨﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻳﻊ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮگ در ﻳﻚدرﺻﺪ از ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮيﺷﺪه رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫ﻓﺮد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ HRSV‬داراي ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ ﺗﺎ ‪%35‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 2.‬ﻫﻤﭽﻨﻴـﻦ اﻳﻦ وﻳﺮوس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺎﺗﻮژن ﺧﻄﺮﻧﺎك‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪195‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻓﻘﻴﻪﻟﻮ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫و ﭘﺮاﻳﻤﺮ ‪ (GTGGCAACAATCAACTCTGC) nRSBG‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ دوم دوﻣﻦ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻠﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫‪A‬‬ ‫و‬ ‫‪B‬‬ ‫ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮو ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاي زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻌﻜﺲﻛﻨﻨﺪه ﺗﻨﻮع ﻛﻠﻲ اﻳﻦ ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬ ‫‪G‬‬ ‫ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬
‫‪6‬‬
‫‪F1‬‬ ‫‪ ،external and Hemi-nested‬ﭘﺮاﻳﻤﺮ‬ ‫‪PCR‬‬ ‫در‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻮده و از اﻳﻦ رو ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻟﻲ ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫)‪ (CAACTCCATTGTTATTTGCC‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺮاﻳﻤﺮ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺮاي ﻫﺮ‬ ‫در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫‪5‬‬
‫دو زﻳﺮ ﮔﺮوه ‪ B‬و ‪ A‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻟﻲ ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي‬
‫‪ :PCR‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ‪ 10 external PCR‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ‪ cDNA‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬ ‫در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫وﻳﺮوس‬ ‫‪G‬‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ دوم ژن‬
‫‪ ،10X‬ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ‬ ‫‪PCR‬‬ ‫ﺑﻪ دو ﺗﻴﻮپ ﻣﺠﺰا ﻛﻪ ﺣﺎوي ‪ 23l‬ﺑﺎﻓﺮ‬ ‫ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه از ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل در ﺳﺎل ‪ 1386‬اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‬
‫‪ ،dNTP‬ﭼﻬﺎر ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ‪ Taq DNA Polymerase 0/5l ،Mgcl2‬و ‪20‬‬ ‫ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ اﻳﻦ وﻳﺮوس را در اﻳﺮان ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫‪GPB,‬‬ ‫ﭘﻴﻜﻮﻣﻮل از ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي ‪ GPA, F1‬ﺑﺮاي زﻳﺮﮔﺮوه ‪ A‬و ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي در ﺣﺎل ﮔﺮدش ‪ HRSV‬در اﻳﺮان‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﺮﺧﻪﻫﺎي‬ ‫‪B‬‬ ‫ﺑﺮاي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫‪F1‬‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗ وﻳﺮوس‬
‫ﺣﺮارﺗﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ‪ PCR‬ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻮد‪ 95 ºC :‬ﺑﻪﻣﺪت دو دﻗﻴﻘﻪ‪،‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ارزﺷﻤﻨﺪي را در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﮔﺮدش و روﻧﺪ ﺗﻜﺎﻣﻞ‬
‫‪ 30‬ﺳﻴﻜﻞ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 94 ºC‬ﺑﻪﻣﺪت ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ‪ 50 ºC ،‬ﺑﻪﻣﺪت ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ‪،‬‬ ‫ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي اﻳﻦ وﻳﺮوس در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫‪6‬‬
‫‪ 72 ºC‬ﺑﻪﻣﺪت دو دﻗﻴﻘﻪ و ﺣﺮارت ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ 72 ºC‬ﺑﻪﻣﺪت ﻫﻔﺖ دﻗﻴﻘﻪ‪.‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ژﻧﻮﺗﻴﭗ وﻳﺮوسﻫﺎي ‪ HRSV‬ﻣﻮﺟﻮد در ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫‪PCR‬‬ ‫‪ Hemi-nested‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﺼﻮل‬ ‫‪PCR‬‬ ‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮﻧـﺎﻣﻪﻫﺎي واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري و اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺗﺤﺖ ﻫﻤﺎن ﺷﺮاﻳﻂ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي دروﻧﻲ‬ ‫واﻛﺴﻦﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺻﻮرت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪nRSBG, F1‬‬ ‫و ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي‬ ‫‪A‬‬ ‫‪ nRSAG,‬ﺑﺮاي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫‪F1‬‬ ‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫در دو ﺗﻴﻮپ ﻣﺠﺰا اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ‪ 10l‬از‬ ‫‪B‬‬ ‫ﺑﺮاي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ژل آﮔﺎرز ‪ 1/5‬درﺻﺪ ﺣﺎوي اﺗﻴﺪﻳﻮم‬ ‫‪PCR‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ 72 ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮآب ﮔﻠﻮ از ﻛﻮدﻛﺎن ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﻨﺞ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ دو زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫‪PCR‬‬ ‫ﺑﺮﻣﺎﻳﺪ اﻟﻜﺘﺮوﻓﻮرز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﺎل ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺑﺎ ﻋﻼﻳﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺲﺧﺲ‪ ،‬ﺳﺮﻓﻪ و‬
‫و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫‪UV‬‬ ‫در ﺣﺪود ‪ 400bp‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻧﻮر‬ ‫‪A‬‬ ‫و‬ ‫‪B‬‬ ‫ﺗﺐ در ﺳﺎل ‪ 1386‬ﺟﻤﻊآوري ﮔﺮدﻳﺪ و ﺗﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ 100bp DNA size marker‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در ‪ -80 ºC‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ اﻳﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺨﺶ وﻳﺮوس‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮاﻟﻲ ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﻮاﻟﻲﻫﺎي ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي‬ ‫‪PCR‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ در داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﺗﻮاﻟﻲﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ‪ GenBank database‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ‪ RNA‬وﻳﺮوس ‪ HRSV‬از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎيﺗﻨﻔﺴﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫)‪CLUSTAL X (version 1/83‬‬ ‫از ﻧﺮماﻓﺰار‬ ‫‪high pure nucleic extraction kit (Roche Diagnostics,‬‬ ‫ﻛﻴﺖ‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻓﻴﻠﻮژﻧﻴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ‪ neighbor-joining‬در ﻧﺮماﻓﺰار‬ ‫)‪ Germany‬اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺟﻬﺖ ﺳﺎﺧﺖ ‪17/5 ،cDNA‬‬
‫ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﺗﻮاﻟﻲﻫﺎي‬ ‫‪MEGA‬‬ ‫)‪(version 3‬‬ ‫اﺳﺘﺨﺮاجﺷﺪه را ﺑﻪ ﺗﻴﻮپ ﺣﺎوي ﺷﺶ ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ‬ ‫‪RNA‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از‬
‫‪GU339396-‬‬ ‫و‬ ‫‪GQ259155‬‬ ‫ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﺷﻤﺎرهﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﻓﺮ ‪ 2/5 ،RT‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ‪ 2/5 ،dNTP‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ‪0/5 ،random primers‬‬
‫‪ GU339408‬در ‪ GenBank database‬ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪RNase‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ آﻧﺰﻳﻢ ﺗﺮاﻧﺴﻜﺮﻳﭙﺘﺎز واروﻧﻪ و ‪ 0/5‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ‬
‫‪ inhibitor‬اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪه و در دﻣﺎي ‪ 37 ºC‬ﺑﻪﻣﺪت ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺮار داده‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫‪external‬‬ ‫‪ :Hemi-nested‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪PCR‬‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮاﻟﻲ ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي‬
‫از ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه از ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬ ‫‪GPA‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮاﻳﻤﺮ ﭘﻴﺸﺮو اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ زﻳﺮ ﮔﺮوه ‪،A‬‬ ‫‪PCR‬‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺗﻌﺪاد ‪ 14‬ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ (%19/44‬از ﻟﺤﺎظ ‪ HRSV‬ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫)‪ ،(GAAGTGTTCAACTTTGTACC‬ﭘﺮاﻳﻤﺮ ﭘﻴﺸﺮو اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ زﻳﺮﮔﺮوه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻓﻴﻠﻮژﻧﻴﻚ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ در ﺳﻪ‬ ‫)‪ (AAGATGATTACCATTTTGAAGT‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ 5.‬ﺑﺮاي‬ ‫‪GPB‬‬ ‫‪،B‬‬
‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ از زﻳـﺮ ﮔﺮوه ‪ A‬ﻗﺮار داﺷﺘـﻨﺪ‪ 12 :‬ﺳﻮﻳﻪ )‪ (%85/71‬در ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬ ‫‪ Hemi-nested‬از ﭘﺮاﻳﻤﺮ ‪(TATGCAGCAACAATCCAACC) nRSAG‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ وﻳﺮوس ﺳﻴﻨﺴﻴﺸﻴﺎل ﺗﻨﻔﺴﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫‪196‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻤﺎران و ﻧﻮع ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ HRSV‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از آنﻫﺎ‬

‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬ ‫زﻳﺮﮔﺮوه آﻧﺘﻲژﻧﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺳﻦ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر‬
‫‪GA1‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﻛﺮﻣﺎن‬ ‫‪ 4‬ﺳﺎل‬ ‫ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ‬ ‫‪1‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﻗﺰوﻳﻦ‬ ‫‪ 3‬ﺳﺎل‬ ‫ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ‬ ‫‪2‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 4‬ﺳﺎل‬ ‫ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ‬ ‫‪3‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫‪ 2‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪4‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 6‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪5‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 1/5‬ﻣﺎه‬ ‫ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ‬ ‫‪6‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس‬ ‫‪ 1‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪7‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس‬ ‫‪ 3‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪8‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﺗﻮزﻳﻊ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ‪ HRSV‬در اﻳﺮان در ﻣﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ‪1386‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺷﻬﺮﺿﺎ‬ ‫‪ 2‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪9‬‬
‫‪GA5‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 6‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪10‬‬
‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 2/5‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪11‬‬
‫‪ ،GA2‬ﻳﻚ ﺳـﻮﻳﻪ )‪ (%7/1‬در ژﻧﻮﺗﻴـﭗ ‪ GA1‬و ﻳـﻚ ﺳـﻮﻳﻪ )‪ (%7/1‬در‬ ‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 10‬ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪12‬‬
‫‪B‬‬ ‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪) GA5‬ﺷﻜﻞ ‪ .(1‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﻴﭻ ژﻧﻮﺗﻴﭙﻲ از زﻳـﺮ ﮔـﺮوه‬ ‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﻛﺮج‬ ‫‪ 2‬ﺳﺎل‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪13‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ‪ 12‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ )‪(%85/7‬‬ ‫‪GA2‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ 3‬ﺳﺎل‬ ‫ﺑﺴﺘﺮي‬ ‫‪14‬‬

‫از ﺳﻮﻳﻪ ‪ GA2‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ژﻧﻮﺗﻴـﭗ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ژﻧﻮﺗﻴـﭗ ﻏﺎﻟـﺐ در اﻳـﻦ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 9‬ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ HRSV (%64/2‬از‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬
‫ﺑﻴﻤﺎران و ﻧﻮع ژﻧﻮﺗﻴـﭗ ‪ HRSV‬در ﺟـﺪول ‪ 1‬ذﻛـﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ در ﻃﻲ ﻣﺎهﻫﺎي آﺑﺎن ﺗﺎ اﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫‪GA2‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﻣﺜﺒﺖ ‪ HRSV‬ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﭘﻨﺞ ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ (%35/71‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‬
‫در ديﻣﺎه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(2‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬
‫‪GA3‬‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻛﻮدﻛﺎن در‬
‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ‪ 30‬درﺻﺪ ﻣﺮگ‬
‫‪GA1‬‬
‫و ﻣﻴﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ‪ 60‬درﺻﺪ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫اﻳﺠﺎدﻛﻨﻨﺪه آن وﻳﺮوسﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 7.‬ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻳﺮوﺳﻲ در‬ ‫‪GA7‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‬ ‫‪GA6‬‬

‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ وﻳﺮوﺳﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺣﺎد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺴﻲ در ﻧﻮزادان و‬ ‫‪SAA1‬‬

‫ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از وﻳﺮوس ‪ HRSV‬در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬

‫دﻧﻴﺎ در ﺣﺎل ﮔﺮدش ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻔﻮﻧﺖزاﻳﻲ‬ ‫‪GA5‬‬

‫وﻳﺮوس‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ ﮔﺮوﻫﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﻮﺗﺎﺳﻴﻮنﻫﺎي ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮدي ﻛﻪ‬

‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات آﻧﺘﻲژﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد در ﻧﺤﻮه ﮔﺮدش ﻓﺼﻠﻲ و ﺗﻜﺎﻣﻞ‬
‫‪G‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬درﺧﺖ ﻓﻴﻠﻮژﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮاﻟﻲ ﻧﻮﻛﻠﺌﻮﺗﻴﺪي ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﻣﺘﻐﻴـﺮ دوم ژن ﭘـﺮوﺗﻴﻴﻦ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ دارﻧﺪ‪ 4.‬از اﻳﻦ رو ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ‪ HRSV‬اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻟﻲﻫﺎي رﻓﺮاﻧﺲ از ‪GenBank database‬‬
‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ‬ ‫رﺳﻢ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﻬﺮ‪ /‬ژﻧﻮﺗﻴﭗ‪ /‬ﺷﻤﺎره ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪197‬‬ ‫‪Faghihloo‬‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ‪E.‬‬
‫ﻓﻘﻴﻪﻟﻮ و‬ ‫‪et al.‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫‪G‬‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﻣﺆﺛﺮﺗﺮي ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬ ‫وﻳﺮوس و ﻧﺤﻮه ﮔﺮدش آنﻫﺎ در دﻧﻴﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﻨﺠﺮ‬
‫اﻳﻦ وﻳﺮوس آﻟﻮده ﺷﺪﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫و ﻫﺸﺖ‬ ‫‪A‬‬ ‫از زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫‪SAA1‬‬ ‫و‬ ‫‪GA1-7‬‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺸﺖ ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬
‫‪8‬‬
‫اﻳﻤﻨﻲ‬ ‫‪B‬‬ ‫رو اﻳﻤﻨﻲ اﻳﺠﺎده ﺷﺪه ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ وﻳﺮوسﻫﺎي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ SAB1-3 ،GB1-4‬و ‪ BA‬از زﻳﺮﮔﺮوه ‪ B‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ‬
‫‪24‬‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﻴﻮع اﻳﻦ وﻳﺮوسﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت‬ ‫ﮔﺮوه اول ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫‪9-11‬و‪6‬‬
‫‪ HRSV‬در ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ﺷﺎﻳﻊ اﻳﻦ وﻳﺮوس را ﺑﻴﻦ‬ ‫ﮔﺮوه دوم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ را‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫‪17‬و‪16‬‬ ‫‪12-15‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻃﻲ ‪10‬‬ ‫‪A‬‬ ‫و‬ ‫‪B‬‬ ‫زﻳﺮﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫و ﮔﺮوه ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت اﺳﺖ‬ ‫در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‬
‫ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ در ﺑﻠﮋﻳﻚ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ دو ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫‪B‬‬ ‫ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺳﺎل ﺳﻮم ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺑﻪ زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫در اﻳﺮان ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﻮرد ﺷﻴﻮع‬
‫ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﺗﻨﺎوب در ﻃﻲ ‪ 10‬اﭘﻴﺪﻣﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ در ﺑﻠﮋﻳﻚ ﺗﻜﺮار‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ‪ HRSV‬در اﻳﺮان ﭘﺮداﺧﺘﻪ و‬
‫‪25‬‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺟﺪاﺳﺎزي ژﻧﻮﺗﻴﭙﻲ از زﻳﺮﮔﺮوه‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬از ﺗﻌﺪاد ‪ 72‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه از‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣﻜﺎن ﺷﻴﻮع ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي اﻳﻦ زﻳﺮﮔﺮوه در ﺳﺎلﻫﺎي‬ ‫‪B‬‬ ‫ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻼﻳﻢ ﺣﺎد ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺗﻌﺪاد ‪ 14‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﻌﺪي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 9‬ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ (%64/2‬از ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫)‪ (%19/44‬از ﻟﺤﺎظ‬
‫ﻛﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ از ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ ازﺟﻤﻠﻪ ‪ %21‬در‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ‪ HRSV‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﻬﻢ در ﻧﻮزادان و ﻛﻮدﻛﺎن زﻳﺮ‬ ‫اﺗﺮﻳﺶ‪ %16/2 18،‬در آﻟﻤﺎن‪ 19،‬و ‪ %18/4‬در ﻣﺎﻟﺰي‪ 20‬و ‪ %25/56‬در اردن‬
‫ﻳﻚﺳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﻮع ‪ HRSV‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘﺪل در ﻃﻲ زﻣﺴﺘﺎن و در‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﺑﻮد‪ 21.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺻﺪ ﺷﻴﻮع‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ ﻓﺼﻮل ﺑﺎراﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ 26.‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬ ‫در اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ ‪ %19/18‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﻼﻧﻲ‪ 22‬و ‪ %15‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از آﺑﺎن ﺗﺎ اﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺗﻘﻲﭘﻮر ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ 23.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻀﻮر‬
‫در اﻳﺮان‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﻣﺜﺒﺖ در ديﻣﺎه ﺑﻮد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﻴﻮع‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 1386‬را ﻧﺸﺎن‬ ‫‪A‬‬ ‫ﻫﻢزﻣﺎن ﭼﻨﺪﻳﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗ از زﻳﺮ ﮔﺮوه‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘﺪل دﻧﻴﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻓﺼﻮل ﺳﺮد ﺳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬ ‫‪GA2‬‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ژﻧﻮﺗﻴﭗ‬
‫در ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺤﻮه‬ ‫ﻏﺎﻟﺐ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻬﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻛﺮج‪ ،‬ﻗﺰوﻳﻦ‪،‬‬
‫و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ﮔﺮدش ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس و ﺷﻬﺮﺿﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪،GA2‬‬
‫ﺷﺎﻳﻊ زﻳﺮﮔﺮوهﻫﺎي ‪ B‬و ‪ A‬در اﻳﺮان ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 1386‬در اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ژﻧﻮﺗﻴﭙﻲ از‬ ‫‪HRSV‬‬ ‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﻏﺎﻟﺐ‬
‫ژﻧﻮﺗﻴﭗ ‪ HRSV‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ‪ RT-PCR‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ دوم‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫‪B‬‬ ‫زﻳﺮ ﮔﺮوه‬
‫را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪي اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‬ ‫‪G‬‬ ‫ژن‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ژﻧﺘﻴﻜﻲ و ﻣﻮﺗﺎﺳﻴﻮنﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ وﻳﺮوسﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ‪ HRSV‬در اﻳﺮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫زﻳﺮﮔﺮوه ‪ B‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻳﺮوسﻫﺎي زﻳﺮﮔﺮوه ‪ A‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻣﺼﻮب داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﺮار اﻳﻦ وﻳﺮوسﻫﺎ از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪن و ﺷﻴﻮع ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ﻗﺮارداد ‪ 9011‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺑﺨﺶ ﻋﻔﻮﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ 24.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻃﺒﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫وﻳﺮوسﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ زﻳﺮﮔﺮوه ‪ B‬وﻳﺮوس ‪ HRSV‬آﻟﻮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﭘﺎﺳﺦ‬

‫‪References‬‬
‫‪1. Anderson LJ, Hierholzer JC, Tsou C, Hendry RM, Fernie BF, Stone‬‬ ‫‪2. Brooks GF, Butel JS, Mores SA, editors. Jawetz, Melnick and‬‬
‫‪Y, et al. Antigenic characterization of respiratory syncytial virus‬‬ ‫‪Adelberg's Medical Microbiology. 21st ed. Stamford, CT: Appleton‬‬
‫‪and Lange; 1998. p. 515-7.‬‬
‫‪strains with monoclonal antibodies. J Infect Dis 1985;151(4):626-‬‬ ‫‪3. Falsey AR, Walsh EE. Respiratory syncytial virus infection in‬‬
‫‪33.‬‬ ‫‪adults. Clin Microbiol Rev 2000;13(3):371-84.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 Molecular epidemiology of human respiratory syncytial virus in Iranian children
4. Sullender WM. Respiratory syncytial virus genetic and antigenic
diversity. Clin Microbiol Rev 2000;13(1):1-15.
5. Peret TC, Hall CB, Schnabel KC, Golub JA, Anderson LJ.
Circulation patterns of genetically distinct group A and B strains of
human respiratory syncytial virus in a community. J Gen Virol
1998;79(Pt 9):2221-9.
6. Sato M, Saito R, Sakai T, Sano Y, Nishikawa M, Sasaki A, et al.
Molecular epidemiology of respiratory syncytial virus infections
among children with acute respiratory symptoms in a community
over three seasons. J Clin Microbiol 2005;43(1):36-40.
7. Weber MW, Mulholland EK, Greenwood BM. Respiratory
syncytial virus infection in tropical and developing countries. Trop
Med Int Health 1998;3(4):268-80.
8. Ostlund MR, Lindell AT, Stenler S, Riedel HM, Wirgart BZ,
Grillner L. Molecular epidemiology and genetic variability of
respiratory syncytial virus (RSV) in Stockholm, 2002-2003. J Med
Virol 2008;80(1):159-67.
9. Choi EH, Lee HJ. Genetic diversity and molecular epidemiology of
the G protein of subgroups A and B of respiratory syncytial viruses
isolated over 9 consecutive epidemics in Korea. J Infect Dis
2000;181(5):1547-56.
10. Seki K, Tsutsumi H, Ohsaki M, Kamasaki H, Chiba S. Genetic
variability of respiratory syncytial virus subgroup a strain in 15
successive epidemics in one city. J Med Virol 2001;64(3):374-80.
11. Scott PD, Ochola R, Ngama M, Okiro EA, Nokes DJ, Medley GF,
et al. Molecular epidemiology of respiratory syncytial virus in Kilifi
district, Kenya. J Med Virol 2004;74(2):344-54.
12. Cane PA, Matthews DA, Pringle CR. Analysis of respiratory
syncytial virus strain variation in successive epidemics in one city. J
Clin Microbiol 1994;32(1):1-4.
13. Zambon MC, Stockton JD, Clewley JP, Fleming DM. Contribution
of influenza and respiratory syncytial virus to community cases of
influenza-like illness: an observational study. Lancet
2001;358(9291):1410-6.
14. Venter M, Collinson M, Schoub BD. Molecular epidemiological
analysis of community circulating respiratory syncytial virus in
rural South Africa: Comparison of viruses and genotypes
responsible for different disease manifestations. J Med Virol
2002;68(3):452-61.
15. Rafiefard F, Johansson B, Tecle T, Orvell C. Molecular
epidemiology of respiratory syncytial virus (RSV) of group A in
198
Stockholm, Sweden, between 1965 and 2003. Virus Res
2004;105(2):137-45.
16. Peret TC, Hall CB, Hammond GW, Piedra PA, Storch GA,
Sullender WM, et al. Circulation patterns of group A and B human
respiratory syncytial virus genotypes in 5 communities in North
America. J Infect Dis 2000;181(6):1891-6
17. Moura FE, Blanc A, Frabasile S, Delfraro A, de Sierra MJ, Tome L,
et al. Genetic diversity of respiratory syncytial virus isolated during
an epidemic period from children of northeastern Brazil. J Med
Virol 2004;74(1):156-60.
18. Resch B, Gusenleitner W, Müller W. The impact of respiratory
syncytial virus infection: a prospective study in hospitalized infants
younger than 2 years. Infection 2002;30(4):193-7.
19. Weigl JA, Puppe W, Schmitt HJ. Seasonality of respiratory
syncytial virus-positive hospitalizations in children in Kiel,
Germany, over a 7-year period. Infection 2002;30(4):186-92.
20. Chan PW, Chew FT, Tan TN, Chua KB, Hooi PS. Seasonal
variation in respiratory syncytial virus chest infection in the tropics.
Pediatr Pulmonol 2002;34(1):47-51.
21. Bdour S. Respiratory syncytial virus subgroup A in hospitalized
children in Zarqa, Jordan. Ann Trop Paediatr 2001;21(3):253-61.
22. Milani M. Respiratory syncytial virus infection among young
children with acute respiratory infection. Acta Medica Iranica
2003;41(4):269-72.
23. Naghipour M, Cuevas LE, Bakhshinejad T, Dove W, Hart CA.
Human bocavirus in Iranian children with acute respiratory
infections. J Med Virol 2007;79(5):539-43.
24. Hall CB, Walsh EE, Schnabel KC, Long CE, McConnochie KM,
Hildreth SW, et al. Occurrence of groups A and B of respiratory
syncytial virus over 15 years: associated epidemiologic and clinical
characteristics in hospitalized and ambulatory children. J Infect Dis
1990;162(6):1283-90.
25. Zlateva KT, Vijgen L, Dekeersmaeker N, Naranjo C, Van Ranst M.
Subgroup prevalence and genotype circulation patterns of human
respiratory syncytial virus in Belgium during ten successive
epidemic seasons. J Clin Microbiol 2007;45(9):3022-30.
26. Law BJ, Carbonell-Estrany X, Simoes EA. An update on respiratory
syncytial virus epidemiology: a developed country perspective.
Respir Med 2002;96 Suppl B:S1-7.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 Tehran University Medical Journal; Vol. ‫و‬68, No. 3, Jun 2010: 194-199
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ 100

Molecular epidemiology of human respiratory syncytial virus

in Iranian children less than 5 years in 2007: a study on 72 cases

Received: March 13, 2010 Accepted: May 29, 2010

1
Ebrahim Faghihloo M.Sc.
Farhad Rezaie Ph.D. Student1
Vahid Salimi Ph.D. Student1
Maryam Naseri M.Sc.1
Setare Mamishi M.D.2
Mahmood Mahmoodi Ph.D.3
Talat Mokhtari-Azad Ph.D.1*
1- Department of Virology, School
of Public Health
2- Department of Pediatrics,
Infectious Disease Research Center,
Children’s Medical Center
3- Department of Biostatic and
Epidemiology, School of Public
Health
Tehran University of Medical
Sciences
Abstract
Background: Human respiratory syncytial virus (HRSV) is the most important viral
agent of acute lower respiratory tract disease in infants and young children worldwide.
This virus is responsible for 50% brochiolitis and 25% pneumonia in infants. There are
limited data of molecular epidemiology of HRSV from developing countries. This is the
report on the molecular epidemiology of human respiratory syncytial virus in Iran.
Methods: In this study, RT-PCR for second hypervariable region of the HRSV G
glycoprotein was performed on 72 throat swabs collected from children less than 5
years of age with acute respiratory symptoms in 1386.
Results: Of the 72 throat swabs collected from children with acute respiratory
symptoms, 14 (19.44%) were positive for HRSV. Phylogenetic analysis revealed that all
HRSV-positive samples clustered in three genotypes of subgroup A: 12 strains (85/71%)
in genotype GA2, 1 strain (7/1%) in genotype GA1, and 1 strain (7/1%) in genotype GA5.
In this study we couldn’t identify any genotype of subgroup B.
Conclusion: Our results revealed that multiple genotypes of subgroup A were co-
circulated during 1386 in children less than 5 years of age in Iran. Also this study
revealed that genotype GA2 was predominant genotype in isolates were obtained from
several cities (Tehran, Isfahan, Karaj, Qazvin, Bandar Abbas, Shahreza), so we
speculate that this genotype may be predominant during 1386 in Iran. This study
supported that RT-PCR for second variable region of G protein is an effective method
for further studies of HRSV genotype designation in Iran.

Keywords: Human respiratory syncytial virus, molecular epidemiology, children, Iran.

*
Corresponding author: Dept. of
Virology, School of Public Health,
Tehran University of Medical Sciences,
Poursina St., Keshavarz Blvd., Tehran,
Iran
Tel: +98-21-88962343
email: mokhtari@sina.tums.ac.ir

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﭘﺴﺘﺎن ‪200-204‬‬
‫ﺳﺮﻃﺎن‪،1389‬‬
‫درﻣﺎﻧﻲ‪ ،3‬ﺧﺮداد‬
‫ﺷﻴﻤﻲﺷﻤﺎره‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬ﺑﻪدﻧﺒﺎل‬
‫دوره ‪، 68‬‬ ‫ﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﻲﺮوس‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜ‬‫داﻧﺸﮕﺎهﺳﻴ‬
‫ﻲ‪،‬ﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ‬
‫ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨ‬ ‫ﺗﺐﻜ و‬
‫ﺪه ﭘﺰﺷﻜ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸ‬

‫ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1389/02/18 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1389/03/02 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫*‬
‫زﻫﺮا اﺣﻤﺪيﻧﮋاد‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﻳﻜﻲ از اورژاﻧﺲﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ و ﺑﻪدﻧﺒﺎل‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺼﺮف داروﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞﻫﺎي ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ‬
‫ﺑﻪﻛﻤﺘﺮ از ‪ 500‬ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1000‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 500‬اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﻠﻞ ﻋﻤﺪه ﺗﺐ در ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ و ﻗﺎرﭼﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻳﺮوسﻫﺎ ﺑﻪوﻳﮋه ﻫﺮﭘﺲ ﺳﻴﻤﭙﻠﻜﺲ و ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮ وﻳﺮوس از ﻋﻠﻞ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺎﻳﻊ ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻴﻤﺎر‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﺎﻧﻢ ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل‬
‫ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ دﭼﺎر ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬اﮔﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺧﻴﻠﻲ ﺷﺎﻳﻊ ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲ‬
‫و ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ‪ CMV‬در ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ‪ ،‬در ﺻﻮرت‬
‫*‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻠﻮار ﻛﺸﺎورز‪،‬‬
‫ﺑﺮوز ﺗﺐ ﺑﺪون ﻋﻠﺖ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻳﺎ درﮔﻴﺮي ارﮔﺎنﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﭼﺸﻢ و ﻛﺒﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪66581598 :‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺗﺐ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن‪.‬‬ ‫‪email: ahmadiz@tums.ac.ir‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻴﻤﺎر‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺧﺎﻧﻤﻲ ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ در ﺑﺨﺶ اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﻛﺎﻧﺴﺮ در‬
‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﺴﺘﺮي ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ از ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺤﺖ‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﺴﺘﺎن ﭼﭗ )ﻻﻣﭙﻜﺘﻮﻣﻲ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ رادﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ و‬
‫ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي وي ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ده روز ﭘﺲ از ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬دﭼﺎر ﺗﺐ و راش ﺷﺪه و ﭘﻨﺞ روز ﭘﺲ از ﺷﺮوع‬
‫ﺗﺐ در اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺴﺘﺮي ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺴﺘﺮي‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻲﺣﺎل ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت دﻫﺎﻧﻲ ‪ ،38/5 ºC‬ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺗﻨﻔﺲ ‪ 26‬در دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻧﺒﺾ ‪ 80‬در دﻗﻴﻘﻪ و ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﺑﻴﻤﺎر‬
‫‪ 140/80‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺟﻴﻮه ﺑﻮد‪ .‬راش ﭘﻮﺳﺘﻲ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد‪ .‬در ﻃﻲ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻴﻤﺎر از ﺗﺎري دﻳﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺷﻜﺎﻳﺖ داﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎر اﻣﻜﺎن‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞﻫﺎي‬
‫‪3‬‬
‫ﺧﻮنﻣﺤﻴﻄﻲ ) ‪ (PMN= 210Cells/mm‬در ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﺿﻤﻦ ارﺳﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﺧﻮن و ادرار ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ و اﻧﺠﺎم ﮔﺮاﻓﻲ ﻗﻔﺴﻪ ﺻﺪري )‪،(CXR‬‬
‫درﻣﺎن ﺗﺠﺮﺑﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ و آﻣﻴﻜﺎﺳﻴﻦ ﺑﺮاي وي ﺗﺠﻮﻳﺰ‬
‫ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ )‪ (Fever and Neutropenia‬ﻳﻜﻲ از اورژاﻧﺲﻫﺎي‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ و از ﻋﻠﻞ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻪوﻳﮋه در اﻓﺮاد‬
‫درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه داروﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺐ در‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ ﺑﻪﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 38/3 ºC‬در ﻳﻚ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ و ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 38‬در ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪ 1.‬ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞﻫﺎي ﺧﻮن‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻪﻛﻤﺘﺮ از ‪ 500‬ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1000‬ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪﺳﻤﺖ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 500‬اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد‪ 2.‬ﻋﻠﻞ ﻋﻤﺪه ﺗﺐ در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ و ﻗﺎرﭼﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻳﺮوسﻫﺎ ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻫﺮﭘﺲ‬
‫ﺳﻴﻤﭙﻠﻜﺲ )‪ (HSV‬و ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮ وﻳﺮوس )‪ (CMV‬ﻧﻴﺰ از ﻋﻠﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺎﻳﻊ‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖ در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 3.‬ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮ وﻳﺮوس در اﻓﺮاد ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﺿﻌﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺗﻈﺎﻫﺮات‬
‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﺟﻤﻠﻪ رﺗﻴﻨﻴﺖ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺴﻔﺎﻟﻴﺖ و ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ‬
‫دارد و ﺑﺎ ﻋﻮارض و ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف از ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻳﺎدآوري اﻣﻜﺎن وﻗﻮع ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس در‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن و ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪201‬‬ ‫زﻫﺮا اﺣﻤﺪيﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻗﺒﻞ و ﭘﺲ از درﻣﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﻗﻄﻊ ﺗﺐ ﭘﺲ از ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬داروﻫﺎي وي ﺑﻪ اﻳﻤﻲ‬
‫واﺣﺪ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﭘﻨﻢ و واﻧﻜﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﺗﻜﺮار ﮔﺮدﻳﺪ و اﻛﻮﻛﺎر‪-‬‬
‫ﭘﺲ از درﻣﺎن‬ ‫ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن‬
‫دﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﻜﻢ و ﻟﮕﻦ ﺟﺰ ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫‪l‬‬ ‫‪7700‬‬ ‫‪340‬‬ ‫ﺷﻤﺎرش ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‬
‫‪l‬‬ ‫‪4000‬‬ ‫‪210‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞ در ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ‬ ‫ﻃﺤﺎل )ﺑﺎ اﻧﺪازه ‪ (143×55mm‬ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ‬
‫‪gr/dl‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6/8‬‬ ‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ‬ ‫ﭘﻨﺞ روز ﺗﺐ ﺑﻴﻤﺎر اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺸﺖ ﺧﻮن و ادرار ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻨﻔﻲ‬
‫‪l‬‬ ‫‪57000‬‬ ‫‪9000‬‬ ‫ﭘﻼﻛﺖ‬
‫ﺑﻪ رژﻳﻢ‬ ‫‪B‬‬ ‫ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ اداﻣﻪ ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ آﻣﻔﻮﺗﺮﻳﺴﻴﻦ‬
‫ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫‪CMV Ab IgG‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫‪CMV Ab IgM‬‬
‫داروﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎر اﺿﺎﻓﻪو اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫‪30/5000‬‬ ‫‪CMV Ag‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺸﺎت روﺗﻴﻦ و ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺑﻴﻤﺎر در ﺟﺪول ‪ 1‬اراﻳﻪ ﺷﺪه‬
‫‪IU/L‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪43‬‬ ‫)‪(ALT‬‬ ‫آﻻﻧﻴﻦ آﻣﻴﻨﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ درﻣﺎن ﺗﺐ ﺑﻴﻤﺎر اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن‬
‫‪IU/L‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪123‬‬ ‫)‪(AST‬‬ ‫آﺳﭙﺎرﺗﺎت آﻣﻴﻨﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز‬
‫‪1/80‬‬ ‫‪1/80‬‬ ‫راﻳﺖ‬
‫آﻧﺘﻲژن اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ وﻳﺮوس ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎل در ﻟﻜﻮﺳﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ‬
‫‪1/80‬‬ ‫‪1/80‬‬ ‫ﻛﻮﻣﺒﺲ راﻳﺖ‬ ‫‪ (CMV leukocyte Ag‬درﻣﺎن ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺴﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ‬ ‫)‪PP65>30/50000 WBC‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫دو ﻣﺮﻛﺎﭘﺘﻮاﺗﺎﻧﻮل‬ ‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺷﺮوع و ﺳﺎﻳﺮ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ روز‬
‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﺑﺮوﺳﻼ آﻧﺘﻲﺑﺎدي اﻟﻴﺰا & ‪(IgG‬‬
‫درﻣﺎن ﺿﺪ وﻳﺮوس‪ ،‬ﺗﺐ ﺑﻴﻤﺎر ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ ،‬ﻃﻲ روزﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﺷﻤﺎرش‬
‫)‪IgM‬‬
‫‪mg/dl‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪31‬‬ ‫اوره‬ ‫ﻟﻜﻮﺳﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬درﻣﺎن ﺑﻪﻣﺪت‬
‫‪mg/dl‬‬ ‫‪0/7‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫ﻛﺮاﺗﻲﻧﻴﻦ‬
‫ﭼﻬﺎرده روز اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻟﻜﻮﺳﻴﺖﻫﺎي ﺣﺎوي‬
‫آﻧﺘﻲژن ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎل ﺑﻪ ‪ 1/50000‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد درﻣﺎن وي ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪.‬‬
‫راﺳﺖ دﻳﺪي در ﺣﺪ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ داﺷﺖ اﻣﺎ ﺷﻮاﻫﺪي ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﻟﺘﻬـﺎب ﻓﻌـﺎل‬ ‫ﺗﺎري دﻳﺪ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﭘﻲﮔﻴﺮي‬
‫در ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﮔﺰارش ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻋﻔﻮﻧـﺖ‬ ‫‪CMV‬‬ ‫دو ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮد و آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻴﺘﻮ ﻣﮕﺎﻟﻮووﻳﺮوس )‪ (CMV Ag‬در ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ leukocyte Ag PP65‬ﻣﻨﻔﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻳﺪ اﻟﺘﻬﺎب ﺧﺎﻣﻮش در ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺠﺪداً‬
‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﺎري دﻳﺪ و ﻛﺎﻫﺶ دﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﺗﺤﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺟﺪي و ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻣﺼﺮف داروﻫﺎي ﺳﻴﺘﻮ‪-‬‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﺸﻢ ﭼﭗ ﺑﻴﻤﺎر در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺟﻌﻪ دﻳﺪ در ﺣﺪ ‪ 1/10‬و‬
‫ﺗﻮﻛﺴﻴﻚ و ﺿﻌﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﻤﺎرش ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬ ‫‪Polymerase‬‬ ‫دﻳﺪ ﭼﺸﻢ راﺳﺖ ﻧﻴﺰ ‪ 2/10‬ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺴﺖﻫﺎي آﻧﺘﻲژﻧﻲ و‬
‫ﺳﻔﻴﺪ ﺧﻮن ﺑﻪوﻳﮋه ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻌﺮض اﺑﺘﻼء‬ ‫‪ Chain Reaction‬ﺑﺮاي ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫)‪(PCR‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺎ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﭘﺎﺗﻮژن و ﻓﺮﺻﺖﻃﻠﺐ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﺴﺌﻮل ﻋﻔﻮﻧﺖ در ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﻮم ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺗﺐ و‬
‫ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 4.‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ‪ 49‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه از ﺳﺎل ‪ 1995‬ﺗﺎ ‪ ،2000‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ ‪%62-76‬‬
‫‪3‬‬
‫و ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ ‪ %14-22‬ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ واﻛﻨﺶﻫﺎي اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻚ ﺗﺤﺖ‬
‫درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎي ﺳﻴﺘﻮ ﺗﻮﻛﺴﻴﻚ )آزاﺗﻴﻮ ﭘﺮﻳﻦ و ﺳﻴﻜﻠﻮﻓﺴﻔﺎﻣﻴﺪ( ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ اول ﺷﺮوع درﻣﺎن‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻳﺎﻓﺖ اﻣﺎ‬
‫ﻣﺠﺪداً دﭼﺎر ﺗﺸﺪﻳﺪ اﺧﺘﻼﻻت ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ وﻳﺘﺮه ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﻣﺪت دو ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺤﺖ‬ ‫‪PCR for CMV‬‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻗﺎرﭼﻲ ﺑﻪوﻳﮋه ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪا و آﺳﭙﺮژﻳﻠﻮس ﻧﻴﺰ در‬ ‫درﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺴﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮياز ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬وﻳﺮوسﻫﺎ از ﻋﻠﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺎﻳﻊ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬ ‫ﻣﺠﺪد ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس درﻣﺎن ﭘﻴﺸﮕﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺎ آﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻔﻮﻧﺖ‬ ‫‪CMV‬‬ ‫و‬ ‫‪HSV‬‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آنﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺎ دوز ‪ 800‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﺳﻪﺑﺎر در روز ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﺛﺮ ﻓﻌﺎلﺷﺪن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﻳﺠﺎد‬ ‫)ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ دارو ﺗﻬﻴﻪ وال ﮔﺎﻧﺴﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻘﺪور ﻧﺒﻮد(‪ .‬در‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪوﻳﮋه در اﻓﺮادي ﻛﻪ داروﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ دﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﭼﭗ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ و ﭼﺸﻢ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
 ‫ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن‬
‫و ﺗﻌﺪاد ﭘﻼﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻮارض داروﻫﺎي‬
‫‪CMV‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻄﻌﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬ ‫‪CMV‬‬ ‫ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ و اﻏﻠﺐ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن‬
‫وﻳﺮوس در ﻳﻚ ارﮔﺎن ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون ﺗﺎﻳﻴﺪ وﻳﺮﻣﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آﻧﺘﻲ‪-‬‬
‫‪PCR for CMV‬‬ ‫ژن اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ وﻳﺮوس در ﺧﻮن )‪ (CMV Ag PP65‬و ﻳﺎ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺮوﻟﻮژي و ﻛﺸﺖ ادرار و‬
‫ﺑﺰاق ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ زﻳﺮا اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران از ﻗﺒﻞ‬
‫ﺳﺮوﻟﻮژي ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻪ و وﻳﺮوس را از ﻃﺮﻳﻖ ادرار و ﺑﺰاق دﻓﻊ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺣﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن )‪ (Cut off Point‬آﻧﺘﻲژن و ﻣﻘﺪار‬
‫وﻳﺮوس در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﺪود ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫‪CMV‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ از ﻧﻈﺮ وﻳﺮﻣﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از دو روش ﻣﺬﻛﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﺘﻲژن ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ در ﻫﺮ ده ﻫﺰار ﮔﻠﺒﻮل ﺳﻔﻴﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻳﻚ در ﻫﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار و در ﻣﻮرد ‪ PCR‬ﻣﺤﺪوده ‪ 500‬ﺗﺎ ‪ 10000‬ﻛﭙﻲ در‬
‫‪12‬و‪11‬‬
‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﺻﻮرت‬ ‫ﻫﺮ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺳﺮم‪ ،‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻳﺮﻣﻲ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﺑﻴﻤﺎري ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫آﺳﻴﺐ ارﮔﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬درﻣﺎن ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺮه اﻣﭙﺘﻴﻮ‬
‫)‪ (Preemptive treatment‬در ﺻﻮرت ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺴﺖﻫﺎ‬
‫‪CMV‬‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ 13.‬ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎري‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺮگ و ﻋﻮارض‬
‫‪14‬‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ درﻣﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺎد ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎ‬
‫ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﻤﺎران از ﺟﻤﻠﻪ درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻐﺰ‬
‫و ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪت‬ ‫‪HIV/AIDS‬‬ ‫اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ در آﻳﻨﺪه اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﺎﭘﺮﺳﻴﻮ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻣﺎن‬
‫‪15‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺎد وال ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ )ﻛﻪ در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ درﻣﺎناﻧﺘﺨﺎﺑﻲ در ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس اﺳﺖ(‬
‫و در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﻮدن داروي ﺧﻮراﻛﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ‪ ،‬آﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان داروي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ وال ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ در درﻣﺎن ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻧﻴﺰ‬
‫در ﻣﻮاردي ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻي ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﻔﻮﻧﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫‪CMV‬‬
‫ﺳﺮوﻧﮕﺎﺗﻴﻮ ﻛﻪ از دﻫﻨﺪه ﺳﺮوﭘﺎزﻳﺘﻴﻮ ارﮔﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد اﮔﺮﭼﻪ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ آن ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ و وال‬
‫‪16‬‬
‫ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر در ﻧﻮﺑﺖ اول ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺷﺪن دوره ﺷﻴﻤﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻗﺒﻞ از ﺑﺮوز ﺑﻴﻤﺎري ‪ ،CMV‬درﻣﺎن ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬
‫‪202‬‬
‫اﻳﻤﻨﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ و ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ( و ﻳﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري‪-‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دوﺑﺎره‬ ‫‪HIV/AIDS‬‬ ‫ﻫﺎي ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪ ﺣﺎل اﻣﺎ ﺑﺪون ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎرز ﻧﻴﺰ‬ ‫‪CMV‬‬ ‫ﻓﻌﺎل ﺷﺪن‬
‫‪5‬‬
‫و‬ ‫)‪(CMV IgG‬‬ ‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﺳﺮوﻟﻮژي ﻣﺜﺒﺖ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ داروﻫﺎي اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﺎﭘﺮﺳﻴﻮ ﺑﻪﻧﻔﻊ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻔﻮﻧﺖ اوﻟﻴﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻤﺎس ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن‪،‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ آﻟﻮده و ﺗﻤﺎس ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رخ‬
‫دﻫﺪ‪ 6.‬ﺑﺮوز ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺐ‪ ،‬ﮔﻠﻮدرد و راش و درﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ )ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻛﻢﺧﻮﻧﻲ ﺷﺪﻳﺪ( در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻄﺮحﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖ اوﻟﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮوز راش در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﻋﻠﺖ‬
‫‪CMV‬‬ ‫واﻛﻨﺶ داروﻳﻲ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ درﮔﻴﺮي ارﮔﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺗﻨﻬﺎ در ﻳﻚ ارﮔﺎن ﺑﺪون ﻋﻼﻳﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﺗﻴﻨﻴﺖ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺴﻔﺎﻟﻴﺖ‪ ،‬ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ‪ ،‬زﺧﻢ در ﻗﺴﻤﺖ‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش و اﭘﻲﮔﻠﻮﺗﻴﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي‬
‫ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 7.‬اﮔﺮﭼﻪ‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻧﻮﺑﺖ اول ﺑﺴﺘﺮي در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪ‬
‫اﻣﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﺗﺎري دﻳﺪ ﺑﺎ درﻣﺎن ﺿﺪ وﻳﺮوس و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﺑﻌﺪي‬
‫ﻣﻄﺮحﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﺮاﻫﻲ رﺗﻴﻨﻴﺖ ﺑﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺗﻴﻨﻴﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﻳﻚ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه‬
‫‪HIV/AIDS‬‬ ‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪوﻳﮋه ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ 8.‬در ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه داروﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻓﺮاد ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﺎﻟﻢ رﺗﻴﻨﻴﺖ ﻏﻴﺮ‬
‫ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻮده اﻣﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 9.‬ﭘﻴﺶآﮔﻬﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮ‪-‬‬
‫وﻳﺮوس در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻘﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪ ﺑﻮده و ﻋﻮارض و ﻣﺮگ و‬
‫ﻣﻴﺮ در اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻜﻮﭘﻨﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻄﻠﻖ ﻳﺎ ﻧﺴﺒﻲ‬
‫ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖﻫﺎ )ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ %50‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻨﻮﻧﻮﻛﻠﺌﺮ(‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖ‪-‬‬
‫ﻫﺎي آﺗﻴﭙﻴﻚ )ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ %10‬ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖﻫﺎ(‪ ،‬آﻧﻤﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ و‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻼﻛﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺷﺎﻳﻊ در ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫‪ CMV‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 10.‬در ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه آﻧﻤﻲ ﺷﺪﻳﺪ )‪ (Hb=6/8mg/dl‬ﺑﺎ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬
‫)ﺳﺮﻃﺎنﭘﺴﺘﺎن(‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻐﺰاﺳﺘﺨﻮان در اﺛﺮ ﻋﻔﻮﻧﺖﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس‬
‫و ﻋﻮارض داروﻫﺎي ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
203
‫ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‬
‫ﮔﺰارش ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ‬
‫ﮔﺰارش ﻳﻚ ﻣﻮرد اﭘﻲﮔﻠﻮﺗﻴﺖ ﺣﺎد ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ‬
‫ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬2 ‫ﺟﺪول‬
‫ وﺟﻮد اﻳﻦ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬،‫ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ‬.‫اﺳﺖ‬
‫ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﻓﺮاد ﺗﺤﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﺐ و‬CMV ‫ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه‬.‫ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻫﻢ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺑﻮد ﻛﻪ دﭼﺎر ﻋﻮد ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن زودرس ﺗﺎﺛﻴﺮ‬.‫ﺑﻪﺻﻮرت رﺗﻴﻨﻴﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖ‬
‫ در‬،‫ در ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ‬CMV ‫ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ‬،‫دارد‬
‫ ﻳﺎ درﮔﻴﺮي ارﮔﺎنﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‬،‫ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺗﺐ ﺑﺪون ﻋﻠﺖ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮ ﺧﻄﺮ ﺑﺎ‬.‫ ﺿﺮوري اﺳﺖ‬،‫ﭼﺸﻢ و ﻛﺒﺪ‬
‫ راﻫﻜﺎري‬،‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﺮﻣﻲ و درﻣﺎن ﭘﺮهاﻣﭙﺘﻴﻮ در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ وﻳﺮﻣﻲ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﺑﻴﻤﺎري در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﻛﻪ‬
.‫ﺗﺤﺖ ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‬
References
1. Hughes WT, Armstrong D, Bodey GP, Bow EJ, Brown AE,
Calandra T, et al. 2002 guidelines for the use of antimicrobial
agents in neutropenic patients with cancer. Clin Infect Dis
2002;34(6):730-51.
2. Viscoli C, Varnier O, Machetti M. Infections in patients with febrile
neutropenia: epidemiology, microbiology, and risk stratification.
Clin Infect Dis 2005;40 Suppl 4:S240-5.
3. Wisplinghoff H, Seifert H, Wenzel RP, Edmond MB. Current
trends in the epidemiology of nosocomial bloodstream infections in
patients with hematological malignancies and solid neoplasms in
hospitals in the United States. Clin Infect Dis 2003;36(9):1103-10.
4. Heininger A, Jahn G, Engel C, Notheisen T, Unertl K, Hamprecht
K. Human cytomegalovirus infections in nonimmunosuppressed
critically ill patients. Crit Care Med 2001;29(3):541-7.
5. Jordan MC, Rousseau WE, Noble GR, Steward JA, Chin TD.
Association of cervical cytomegaloviruses with venereal disease. N
Engl J Med 1973;288(18):932-4.
6. Cohen JI, Corey GR. Cytomegalovirus infection in the normal host.
Medicine (Baltimore) 1985;64(2):100-14.
7. Sengör A, Willke A, Aydin O, Gündes S, Almaç A. Isolated
necrotizing epiglottitis: report of a case in a neutropenic patient and
review of the literature. Ann Otol Rhinol Laryngol 2004;113(3 Pt
1):225-8.
8. Baglivo E, Leuenberger PM, Krause KH. Presumed bilateral
cytomegalovirus-induced optic neuropathy in an immunocompetent
person. A case report. J Neuroophthalmol 1996;16(1):14-7.
9. van den Berg AP, Klompmaker IJ, Haagsma EB, Scholten-
Sampson A, Bijleveld CM, Schirm J, et al. Antigenemia in the
diagnosis and monitoring of active cytomegalovirus infection after
liver transplantation. J Infect Dis 1991;164(2):265-70.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
Ahmadinejad
Z. et‫زﻫﺮا‬
‫اﺣﻤﺪيﻧﮋاد و‬ al.
‫ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه از ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬:2-‫ﺟﺪول‬
‫آدرس ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اول‬
Clin Microbiol Infect. 2003 Jul;9(7):640-4 Persson L
Ann Aotol Rinol Laryngol. 2004; 113: 225- 228. Sengor A
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮده در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد ﺑﺎ‬ CMV ‫ درﻣﺎن رﺗﻴﻨﻴﺖ‬.‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻧﺸﺪ‬
.‫ﺳﻜﻞ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ و ﻋﻮد ﻣﺠﺪد ﺑﻌﺪ از ﻗﻄﻊ درﻣﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ ﻋﻮد‬15.‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺰارش درﻣﺎن ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎ ﮔﺎنﺳﻴﻜﻠﻮوﻳﺮ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد‬
‫ﻣﺠﺪد رﺗﻴﻨﻴﺖ ﺑﻴـﻤﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﻋﺪم درﻳﺎﻓﺖ درﻣﺎن‬
‫ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ در‬.‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻳﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻣﺪه اﻏﻠﺐ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران‬
14‫و‬17
‫وﻟﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ در ﺳﻮﺋﺪ اﻧﺠﺎم‬ ‫درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺗﺐ و ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻲ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﭘﻨﺞ‬20 ‫ از ﺑﻴﻦ‬،‫ﺷﺪه‬
18
.‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ CMV ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ‬
‫ ﺑﺮوز ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس‬،‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻳﻚ ﮔﺰارش ﻣﻮرد‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت اﭘﻲﮔﻠﻮﺗﻴﺖ ﺣﺎد در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻮﺗﺮوﭘﻨﻴﻚ ﮔﺰارش ﺷﺪه‬
‫ اﻣﺎ در ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻮد‬7.‫اﺳﺖ‬
‫ در‬.‫ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮوﻳﺮوس ﺑﻪﺻﻮرت رﺗﻴﻨﻴﺖ ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬
10. Evans AS. Infectious mononucleosis and related syndromes. Am J
Med Sci 1978;276(3):325-39.
11. Weinberg A, Hodges TN, Li S, Cai G, Zamora MR. Comparison of
PCR, antigenemia assay, and rapid blood culture for detection and
prevention of cytomegalovirus disease after lung transplantation. J
Clin Microbiol 2000;38(2):768-72.
12. Gluckman E, Traineau R, Devergie A, Esperou-Bourdeau H, Hirsch
I. Prevention and treatment of CMV infection after allogeneic bone
marrow transplant. Ann Hematol 1992;64 Suppl:A158-61.
13. Crumpacker C. Ganciclovir. N Engl J Med 1996;335:721-9.
14. Song MK, Karavellas MP, MacDonald JC, Plummer DJ, Freeman
WR. Characterization of reactivation of cytomegalovirus retinitis in
patients healed after treatment with highly active antiretroviral
therapy. Retina 2000;20(2):151-5.
15. Meyers JD, Reed EC, Shepp DH, Thornquist M, Dandliker PS,
Vicary CA, et al. Acyclovir for prevention of cytomegalovirus
infection and disease after allogeneic marrow transplantation. N
Engl J Med 1988;318(2):70-5.
16. Chee SP, Bacsal K, Jap A, Se-Thoe SY, Cheng CL, Tan BH.
Clinical features of cytomegalovirus anterior uveitis in
immunocompetent patients. Am J Ophthalmol 2008;145(5):834-40.
17. Patel HD, Anderson JR, Duncombe AS, Carrington D, Murday A.
Granulocyte colony-stimulating factor. A new application for
cytomegalovirus-induced neutropenia in cardiac allograft
recipients. Transplantation 1994;58(7):863-7.
18. Persson L, Dahl H, Linde A, Engervall P, Vikerfors T, Tidefelt U.
Human cytomegalovirus, human herpesvirus-6 and human
herpesvirus-7 in neutropenic patients with fever of unknown origin.
Clin Microbiol Infect 2003;9(7):640-4.

Fever and neutropenia due to cytomegalovirus infection in a breast
cancer patient under chemotherapy: a case report
Zahra Ahmadinejad M.D.*
Ali reza Soleimani M.D.
Department of Infectious Diseases,
Imam Khomeini Grand Hospital
Complex
Tehran University of Medical
Sciences
*
Corresponding author: Dept. of
Infectious Diseases, Imam Khomeini
Hospital, Keshavarz Blvd., Tehran, Iran
Tel: +98-21-66581598
email: ahmadiz@sina.tums.ac.ir
Tehran University Medical Journal; Vol. 68, No. 3, Jun 2010: 200-204
Received: May 08, 2010 Accepted: May 23, 2010
Abstract
Background: Fever in neutropenic patients is a medical emergency which may happen
in patients undergoing chemotherapy. The definition of neutropenia varies from
institution to institution but is usually defined as an absolute neutrophil count (ANC)
< 500 cells/l or < 1,000 cells/l with a predicted nadir of < 500 cells/l. Bacterial and
fungal infections are the most important in neutropenic patients. Viral infections with
agents such as herpes simplex virus and cytomegalovirus are common but less than
other pathogens.
Case presentation: We report a patient with fever & neutropenia following
cytomegalovirus infection during chemotherapy course for breast cancer.
Conclusion: Although fever and neutropenia after cytomegalovirus infection is not
very common but prompt diagnosis and treatment of this disease reduces the mortality
and morbidity associated with cytomegalovirus. For this reason, screen testing for CMV
infection in high risk patients including patients with cancer and preemptive therapy in
patients with viremia, for prevention of CMV disease could be considered as a strategy
for prevention of CMV infection.
Keywords: Fever, neutropenia, cytomegalovirus, breast cancer.
1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 ‫ﻣﻮش‬
‫‪205‬‬ ‫ﺳﺮم در‬
‫‪-206‬‬ ‫ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي‬
‫‪،1389‬‬ ‫ﻛﻮرﺗﻴﺰول ‪3‬و‪ ،‬ﺧﺮداد‬
‫ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ‪ ، 68،‬ﺷﻤﺎره‬
‫دوره‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫‪et‬ﻜﻲ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮن‬ ‫ﭘﺰﺷ‬‫ﻋﻠﻮم‪al.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري را ﺑﻴﻦ ﺳﻦ و ﻣﻴﺰان ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‬
‫و ﻫﻢ از رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻦ راه ﻫﻢ از‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﺴﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻧﺤﻮة ﻛﺎر روﺷﻦ‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدد وﮔﺮﻧﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺣﺎﺻﻞ از اﺷﺘﺒﺎه‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ داﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﻧﺘﻘﺎل ﭘﻨﺞ ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدد و اراﻳﻪ‬
‫آﻣﺎري ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺎوي ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭘﻨﺞ ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬ﻛﺸﻮر ﻣﺎ را از ﻧﻈﺮ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ زﻳﺮ ﺳﻮال ﻣﻲﺑﺮد و ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﻣﺎر‬
‫اراﻳﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻜﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان در ﻣﻮرد ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺟﻨﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﻴﻦ ﻓﺮﻳﺰ‬
‫اﺷﺎرهاي ﻧﺸﺪه اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﻜﻞﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺟﻨﻴﻦ ‪ Fresh‬در ﻃﻲ ﺳﻴﻜﻞ ‪ ART‬ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻴﻼ ﻋﻠﻴﺰاده‪ -‬دﻛﺘﺮ رﺿﺎ ﻋﻤﺎﻧﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮔﺮوه اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي و ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺎروري‪ -‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن ﺗﻬﺮان‬
‫‪References‬‬
‫‪1. Ertzeid G, Fedorcsak P, Abyholm T, Tanbo T. Elective single‬‬
‫‪embryo transfer in assisted reproduction. Tidsskr Nor Laegeforen‬‬
‫‪2006;126(23):3101-2.‬‬
‫‪2. Roberts SA, Fitzgerald CT, Brison DR. Modelling the impact of‬‬
‫‪single embryo transfer in a national health service IVF programme.‬‬
‫‪Hum Reprod 2009;24(1):122-31.‬‬
‫‪3. Fauque P, Léandri R, Merlet F, Juillard JC, Epelboin S, Guibert J, et‬‬
‫‪al. Pregnancy outcome and live birth after IVF and ICSI according‬‬
‫‪to embryo quality. J Assist Reprod Genet 2007;24(5):159-65.‬‬
‫‪4. Hourvitz A, Lerner-Geva L, Elizur SE, Baum M, Levron J, David B,‬‬
‫‪et al. Role of embryo quality in predicting early pregnancy loss‬‬
‫‪following assisted reproductive technology. Reprod Biomed Online‬‬
‫‪2006;13(4):504-9.‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﺗﻌﺪاد و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﻨﻴﻦﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ و ﭼﻨﺪﻗﻠﻮﻳﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و وﺟﻮد ﻓﻴﺒﺮوم و‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺳﺨﺖ در آن ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﺎﻟﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
‫‪Jelodar‬‬
‫‪Gh.‬‬
‫وزن‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮ ﺑﺮ‬
‫اﺟﺎقﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻧﺸﺘﻲﭘﺰﺷﻜ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪاﻣﻮاج‬
‫داﻧﺸﻜﺪه‬ ‫ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺮدﺑﻴﺮ‬
‫اﺣﺘﺮاﻣﺎً ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ارﺗﺒﺎط ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ در‬
‫ﺳﻴﻜﻞﻫﺎي ‪) "ART‬ﻛﻪدر ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان دوره ‪ ،67‬ﺷﻤﺎره ‪ ،2‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 132-136 ،1388‬ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ(‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ و ﺗﺎﻣﻞﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪﻧﻈﺮ‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻧﺒﺎن ﻣﺴﺎﺋﻞ ذﻳﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻛﻤﻚ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺟﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ دارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﻤﺎ دﻟﻴﻞ دﺧﺎﻟﺖ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‪.‬‬
‫‪ -2‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺎدري ﻓﻘﻂ ﺳﻦ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪﻧﻈﺮ اﻳﻨﺠﺎﻧﺒﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻗﻄﺮ ﺟﺪار رﺣﻢ و وﺟﻮد ﻳﺎ‬
‫ﻋﺪم وﺟﻮد ﻓﻴﺒﺮوم در ﻫﺮ ﺳﺎﻳﺰيو ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم اﻧﺘﻘﺎل ﺳﺨﺖ‪ ،‬آورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﻦ‪ ،‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري در ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻨﻲ ﺑﺎﻻي ‪ 40‬و زﻳﺮ ‪ 40‬دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫)‪ (p<0/05‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮ‬
‫‪5. Richter KS, Bugge KR, Bromer JG, Levy MJ. Relationship between‬‬
‫‪endometrial thickness and embryo implantation, based on 1,294‬‬
‫‪cycles of in vitro fertilization with transfer of two blastocyst-stage‬‬
‫‪embryos. Fertil Steril 2007;87(1):53-9‬‬
‫‪6. Zhang X, Chen CH, Confino E, Barnes R, Milad M, Kazer RR.‬‬
‫‪Increased endometrial thickness is associated with improved‬‬
‫‪treatment outcome for selected patients undergoing in vitro‬‬
‫‪fertilization-embryo transfer. Fertil Steril 2005;83(2):336-40.‬‬
‫‪7. McWilliams GD, Frattarelli JL. Changes in measured endometrial‬‬
‫‪thickness predict in vitro fertilization success. Fertil Steril‬‬
‫‪2007;88(1):74-81.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻫﻤﻜﺎر ﻣﺤﺘﺮم‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ از ﻧﻈﺮﻳﺎت ارزﺷﻤﻨﺪ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺳﻮاﻻت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﻨﻴﻦﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫آن ﻫﻢ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻟﻴﻜﻦ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ درج ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ‬
 ‫ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪205-206 ،1389‬‬ ‫‪، Jelodar‬‬
‫دوره ‪68‬‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪Gh. et‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬
‫ﺟﻠﻮدار و‬ ‫‪al.‬ﻲ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜ‬
‫ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ‬

‫ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻً ﻳﻜﻲ از اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﻤﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ آنﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮاﻛﺰ‬
‫دﻧﻴﺎ از روش اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺟﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮب‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻟﻴﻜﻦ ﻛﻤﺎﻛﺎن در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻪﻋﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻦﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻋﺪم ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﺮﻳﺰ ﺟﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ در ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﻌﻠﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ روﻳﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ اﺷﺎره ﻓﺮﻣﻮدهاﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﻜﻞﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﻨﻴﻦ ﺗﺎزه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻠﻮﻳﻲ و ﺗﻚ ﻗﻠﻮﻳﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ )ﺟﺪول ‪ (3‬ﺑﺮده‬
‫ﻓﺮﻧﺎز ﺳﻬﺮابوﻧﺪ‬
‫ﮔﺮوه زﻧﺎنو ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺑﺎروري‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖﺑﺎروريوﻟﻴﻌﺼﺮ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ و‬
‫ﭼﻨﺪﻗﻠﻮﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -3‬ﺳﻦ را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدﻳﻢ‪ 40 :‬و ‪ ،40‬ﺑﺎ آزﻣﻮن ‪ ‬ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در ﺳﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 40‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺟﺪول ﭼﻨﻴﻦ‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻴﺎﻣﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آنﻛﻪ دادهﻫﺎ و ﺟﺪول ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻫﻤﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻨﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻟﺬا از ذﻛﺮ ﻣﺠﺪد آن ﻫﻢ‬
‫ﺧﻮدداري ﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺣﺎﺻﻞ اراﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ آزﻣﻮن ‪ 2‬ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ و رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺤﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ در ﺗﻌﺪاد ﺟﻨﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ اﻋﻤﺎل‬

‫‪References‬‬
‫‪1. Terriou P, Sapin C, Giorgetti C, Hans E, Spach JL, Roulier R.‬‬ ‫‪3. De Sutter P. Single embryo transfer (set) not only leads to a‬‬
‫‪Embryo score is a better predictor of pregnancy than the number of‬‬ ‫‪reduction in twinning rates. Verh K Acad Geneeskd Belg 2006; 68:‬‬
‫‪319-27‬‬
‫‪transferred embryos or female age. Fertil Steril2001; 75: 525-31.‬‬ ‫‪4. Jain T., Missmer SA, Hornstein MD. Trends in Embryo-Transfer‬‬
‫‪2. Nygren KG. Single embryo transfer: the role of natural‬‬ ‫‪Practice and in Outcomes of the Use of Assisted Reproductive‬‬
‫‪cycle/minimal stimulation IVF in the future. Reprod Biomed Online‬‬ ‫‪Technology in the United States .New England Journal of Medicine‬‬
‫‪2007; 14: 626-7.‬‬ ‫‪2004;350:1639-1645.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 68‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1389‬‬
experimental animals complies with National Institutes of Health guidelines for the humane use
of laboratory animals, or those of your Institute or agency.

18. Conflicts of interest: Authors must acknowledge and declare any sources of funding and
potential conflicting interest, such as receiving funds or fees by, or holding stocks and shares in,
an organization that may profit or lose through publication of your paper. Declaring a competing
interest will not lead to automatic rejection of the paper, but we like to be made aware of it.

19. Page charges: There are no charges for publication in this Journal.

20. Copyright: Accepted manuscripts become the permanent property of the TUMJ and may not
be reproduced, in whole or in part, without the written permission of the Editor.

21. Peer review process: All manuscripts are considered to be confidential. They are peer-
reviewed by at least 2 anonymous reviewers selected by the Editorial Board. The corresponding
author is notified as soon as possible of the editor decision to accept, reject, or require
modifications. If the manuscript is completely acceptable according to the criteria set forth in
these instructions, it is scheduled for the next available issue.

22. Disposal of material: Once published, all copies of the manuscript, correspondence and
artwork will be held for 6 months before disposal.

The Final Checklist

The authors must ensure that before submitting the manuscript for publication, they have taken
care of the following:
1. Title page should contain title, name of the author/co-authors, their qualifications, designation
& institutions they are affiliated with and mailing address for future correspondence, E-mail
address, Phone & Fax number.
2. Abstract in Structured format up to 250 words.
3. References mentioned as stated in the Instruction to Authors section.
4. Tables should be typed on separate pages.
6. Make sure for Headings of Tables, their numbers and Captions of illustrations. Don’t repeat the
information in tables if it is covered in the text.
7. Photographs / illustrations along with their captions.
8. Manuscript in Triplicate
9. Letter of Undertaking signed by all the authors.
10. Disclosure regarding source of funding and conflict of interest if any besides approval of the
study from respective Ethics Committee/Institution Review Board.
11. Covering Letter
12. Floppy disk (latest version of windows) for on-line edition

Nadereh Behtash M.D.

Editor-in-Chief,
Tehran University Medical Journal
P.O. Box: 14155-6447, Tehran, Iran.
Tel/Fax: + 98-21-88962510
Email: medjournal@tums.ac.ir
URL: http://tumj.tums.ac.ir and http://www.tumj.ir

The Editorial Board of the journal, reserves the right to accept or reject the article in any
stage and any time or delete a part of the text, tables or figures, if necessary.
9. Acknowledgement: All contributors who do not meet the criteria for authorship should be
covered in the acknowledgement section. It should include persons who provided technical help,
writing assistance and departmental head who only provided general support. Financial and
material support should also be acknowledged [in Persian].

10. Tables in limited numbers should be submitted with the captions placed above. Do not submit
tables as photograph. Place explanatory matters in footnotes, not in the heading [in Persian].

11. Figures should be in limited numbers, with high quality art work and mounted on separate
pages. The captions should be placed below.

12. The same data should not be presented in tables, figures and text, simultaneously.

13. References: Personal communications, manuscripts in preparation and other unpublished data
are not cited in the reference list but may be mentioned in the text in parentheses. Identify
references in the text by Farsi numerals in parentheses on the line. References should be typed,
double-spaced, and separate from the text and numbered consecutively in the order in which they
are mentioned in the text. (References cited in figures and tables, but not in the text, should be
numbered consecutively following the text references.) Journal references should contain
inclusive page numbers; book references specific page numbers. Indicate abstracts by the
abbreviation ‘Abst’ and letters by ‘Lett’ in parentheses. Abbreviations of journals should conform
to those used in Index Medicus, National Library of Medicine. The references should observe the
following style:
Periodicals: List all authors if six or fewer; otherwise, list first six and add ‘et al’. Do not use
periods after the authors initials
1. Vimala N, Mittal S, Kumar S. Sublingual misoprostol versus oxytocin infusion to reduce blood
loss at cesarean section. Int J Gynaecol Obstet 2006; 92(2): 106-10.
2. Patted SS, Goudar SS, Naik VA, Bellad MB, Edlavitch SA, Kodkany BS, et al. Side effects of
oral misoprostol for the prevention of postpartum hemorrhage: results of a community-based
randomised controlled trial in rural India. J Matern Fetal Neonatal Med 2009; 22(1): 24-8.

Books: Basmajian JV. Grant's Method of Anatomy. 11th ed. Baltimore: Williams Wilkins; 1989.

Chapter in book: Monks R. Psychotropic drugs. In: Wall PD, Melzack RA, editors. Textbook of
Pain. 3rd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1994: p. 963-89.

14. Proof Reading: A computer printout is sent to the corresponding author for proof reading
before publication in order to avoid any mistakes. Corrections should be marked clearly and sent
immediately to the Journal office.

15. Abbreviations and symbols: use only standard abbreviations. Avoid using them in the title
and abstract. The full term for which an abbreviation stands should precede its first use in the text
unless it is a standard unit of measurement. Short communication when possible; follow the same
structure as original papers.

16. The corresponding author will be supplied with 3 free issues.

17. Ethics: Ethical considerations must be addressed in the Materials and Methods section. 1)
Please state that informed consent was obtained from all human adult participants and from the
parents or legal guardians of minors. Include the name of the appropriate institutional
review board that approved the project. 2) Indicate in the text that the maintenance and care of
INSTRUCTION FOR AUTHORS:

1. Aims and Scope: The “Tehran University Medical Journal” (TUMJ) is the official
scientific and clinical monthly publication of the Tehran University of Medical Sciences. It
accepts Original Papers, Review Articles, Short Communications and Letters to the Editor in the
fields of basic science and medicine. All correspondences should be addressed to:
The Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal. P.O. Box: 14155-6447. Tehran, Iran
Tel/Fax: + 98-21-88962510

2. Submission: Papers submitted for publication should describe original work, not previously
published elsewhere, totally or partly. Manuscripts must be submitted only in Persian with
English abstracts and should be written according to sound grammar and proper terminology.
Submission is acceptable via Journal URL: http://journals.tums.ac.ir/login. The Manuscript must
be accompanied by a covering letter to the Editor-in-Chief, including title and author(s) name and
undertaking that it has not been published or submitted elsewhere, and should include: Title; No
author(s) name; the Abstract; Introduction; Materials & Methods; Results; Discussion;
Acknowledgement and References.

3. The title page: The complete title of the manuscript, the name of all the authors with their
highest qualifications, the department or institution to which they are attached, address for
correspondence with telephone numbers, e-mail, and Fax number.

4. The abstract (no more than 250 words) in structured format as Background, Methods,
Results and Conclusion followed by 3 to 6 Keywords must be presented.
Use terms from the Medical Subject Headings (MeSH) list of index medicus:
(http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html ).

5. Introduction: This should summarize the purpose and the rationale for the study. It should
neither review the subject extensively nor should it have data or conclusions of the study [in
Persian].

6. Materials & Methods: This should include exact method or observation or experiment. If an
apparatus is used, its manufacturer’s name and address should be given in parenthesis. If the
method is established, give reference but if the method is new, give enough information so that
another author is able to perform it. If a drug is used, its generic name, dose and route of
administration must be given. For patients, age, sex with mean age ± standard deviation must be
given. Statistical method must be mentioned and specify any general computer program used.
The Info system used should be clearly mentioned [in Persian].

7. Results: It must be presented in the form of text, tables and illustrations. The contents of the
tables should not be all repeated in the text. Instead, a reference to the table number may be
given. Long articles may need sub-headings within some sections (especially the Results and
Discussion parts) to clarify their contents [in Persian].

8. Discussion: This should emphasize the present findings and the variations or similarities with
other work done in the field by other workers. The detailed data should not be repeated in the
discussion again. Emphasize the new and important aspects of the study and the conclusions that
follow from them. It must be mentioned whether the hypothesis mentioned in the article is true,
false or no conclusions can be derived [in Persian].
 14-21 Tehran University
Tehran University Medical Journal;Journal
Medical Vol. 64, No. 8, Nov 2006:
Tehran University
Tehran UniversityMedical Journal
Medical Journal
Volume 64 68Number.
Volume 1 April
Number 3 2007
June 2010
Volume 64, Number 8, November 2006

Contents

The effects of radiation leakage of microwave oven on body weight, cortisol, thyroid hormones and lipid
profile in immature mice..........................................................................................................................141
Jelodar Gh, Beyzaee M.

The design of a “specific- IgE ELISA assay kit” for major cow’s milk allergens........................................147
Kardar Gh.A, Pourpak Z.

An optimized mixture of kiwifruit actinidin and trypsin for isolation and culture of endothelial cells
from rat aorta..........................................................................................................................................153
Hesari M, Mansouri K, Mostafaie A, Bidmeshkipour A.

Radiosurgery for skull base meningiomas: a study on 230 cases in Iranian Gamma Knife Center...........162
Bitaraf M.A, Azar M, Miri S.M, Sheikhrezai A, Alikhani M, Allahverdi M, Sharif Tabrizi A, Tayebi Meybodi A.

Repair of inguinal hernia: a comparison between extraperitoneal laparoscopy and Lichtenstein open
surgery.....................................................................................................................................................168
Tavassoli A, Ghamari M.J, Esmaily H.

Induction of labor in term pregnancy: Sublingual versus vaginal misoprostol.........................................175

Beigi A, Kazemipour S.M, Tabarestani H.

The relationship between cardiovascular risk factors and the site and the extent of coronary artery
stenosis according to angiographic findings..............................................................................................182
Zand Parsa A.F, Ziai H, Fallahi B.

Pulmonary Hydatid cyst: analysis of 1024 cases........................................................................................188

Bagheri R, Haghi S.Z, Amini M, Fattahi A.S.

Molecular epidemiology of human respiratory syncytial virus in Iranian children less than 5 years
in 2007: a study on 72 cases.......................................................................................................................194
Faghihloo E, Rezaie F, Salimi V, Naseri M, Mamishi S, Mahmoodi M, Mokhtari-Azad T.

Fever and neutropenia due to cytomegalovirus infection in a breast cancer patient under chemotherapy:
a case report.................................................................................................................................................200
Ahmadinejad Z, Soleimani A.R.

1389 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 68 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
 TUMJ

TEHRAN UNIVERSITY MEDICAL JOURNAL

The Official Publication of Medical School, Tehran University of Medical Sciences

Volume 68 Number 3 June 2010

Chairman:
S.H. Emami Razavi
Editor in Chief:
N. Behtash
Executive Editor:
M.A. Noyan Ashraf
Associate Editors:
SH. Akhondzadeh, A. Arab Kheradmand, N. Ataei, S. Borna, M. Ghazi Khansari, S.J. Ghazi Mirsaeed, J. Hajati,
M. Kadkhodaei, S. Moradmand, Z. Nadiya Hatmi, M.A. Noyan Ashraf, R. Omranipoor, N. Sajjadian
Editorial Board:
M. Akbarian, F. AmoozegarHashemi, B. Bahar, F. Davari Tanha, N. Ebrahimi Daryani, M.R. Hadiyan,
Z. Hallaji, Z. Hussain Khan, M. Kajbaf Zadeh, M.J Mikaeli, A. Mousavi, S.M.J. Mortazavi, B. Nabaei,
P. Pasalar , P. Pasbakhsh, M. Rasooli Negad, A. Shaabani, M. Sotoodeh, A.R. Talaeipoor,
M. Vahid Dasjerdi, M.R. Zafarghandi
International Board:
F. Assadi (Chicago), J. Parvizi (Philadelphia), A. Gangi (Strasbourg), M.R. Keshtgar (London), Sh. Masood (Florida),
P. Hanjani (Pennsylvania)
Editors:
N. Behtash, M.A. Noyan Ashraf
Office staff:
M. Asgari, H. Chaychi, A. Kamizani, S. Sadigh
Publisher:
Tehran University of Medical Sciences
Office: Tehran University Medical Journal, Medical School, 202 Amouzesh building, Poursina Ave., Ghods St., Keshavarz
Blvd., Tehran, Iran, P.o. Box: 14155-6447, Tel: +98(21)88962510, Fax: +98(21)88962510,
Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login, and http://tumj.tums.ac.ir, Email: medjournal@tums.ac.ir

TUMJ is indexed/ abstracted in:

EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), Chemical Abstract Service (CAS), CAB Abstracts (CABI),
DOAJ, Psych Info, ULRICH΄S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran and Iran Medex

http://tumj.tums.ac.ir