Professional Documents
Culture Documents
rJacgif v_dif;cwfoHpnf;csuf
+idrfhanmif;nufanmap
&J a bmf r D e m(tcga'o)
rJacgif v_dif;cwfoHpnf;csuf
+idrfhanmif;nufanmap
&J a bmf r D e m(tcga'o)
2007 ck E S p f / atmuf w k d b mv
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
ESi;f qDvi
G jf yif pmay
.
trSm
Armjynf Ekid if aH &; tokid ;f t0kid ;f wGif ajymavhajymx&Sad om pum; wcGe;f
&SdcJhonf? wkdif;jynfvGwfvyfa&;twGuf EkdifiHwum tultnD&Sm&ef jynfy
xGuf}uKd;yrf;r_ jyK=u&mwGif ta&S@xGufolrsm;u &JabmfokH;usdyf/ taemuf
xGufolrsm;u avxD;ppfom;æwJh? ta&S@xGufaom awmfvSefa&;orm;wkd@
odyrf rsm;vSovkd taemufxu G o f rl sm;vnf; odyrf rsm;cJyh g? jynfwiG ;f ukd t"du
xm; vkycf =hJ ujcif; jzpfavonf? T&Jabmf ok;H usyd Ef iS hf avxD;ppfom; rsm;onf
zufqpfawmfveS af &;/ wkid ;f jynfvw G v f yfa&;twGuf oufpeG @f }uKd;yrf; wku d yf 0JG ifchJ
±krH #omru vGwv f yfa&;+y;D acwfwiG v f nf; r+y;D qk;H ao;aom wkid ;f jynf wm0efrsm;
ukd qufvufxrf;&Guu f m xif&mS ;aom Ekid if aH &;acgi;f aqmifrsm; jzpfvmcJ=h uav
onf? ok@d &mwGif wOD;ESiw hf OD; ,k=H unfcsucf si;f / &yfwnfcsucf si;f um; rwln=D u
awmh? wcsK@d u tpk;d &buf/ wcsK@d u uGejf rLepf/ wcsK@d u ppfom;/ wcsK@d u Ekid if aH &;
orm;/ wcsK@d u olyek æ f ?
taemufbuf tdE, dN Ekid if rH aS eI zufqpfawmfveS af &;twGuf Armjynf
wGi;f avxD;qif; 0ifa&mufco hJ l odyrf rsm;vSonft h xJwiG f Akvd rf LS ;cspaf umif;/
avxD; OD;tke;f armif/ ref;0if;armif/ OD;ausm&f ifæponfo h rl sm;rSm aemufyidk ;f wGif
olenf;ESio hf l xif&mS ;ausm=f um;olrsm; jzpfvmcJ=h uavonf? &Jabmfazaomif;
rSmvnf; xkdokd@ odyfrrsm;vSonfh avxD;ppf om;rsm;wGif wOD;tygt0ifyg?
ok@d &mwGif wjcm;olrsm; ajray:Ekid if aH &;vkyaf ecsed Yf olonfum; wlwpH OftvH
awmfatmufwiG f Armjynf olw&yfv;Hk vk;H 0vGwaf jrmuf a&;twGuf olus&m
wm0efudk tqif;&Jtyifyef;cH uk, d u f sK;d pGe@f +yD; qufvuf xrf;aqmifaecJo h nf?
olonf ygw. D acgi;f aqmif &Jabmf wa,mufvnf; jzpfonf?
ArmjynfwiG f zufqpf*syefawmfveS af &;ta=umif; azmfjya&;om;aom
pmayrsm; xGu&f cdS ahJ omfvnf; jynhpf v Hk aHk vmufonf[u k m; rqkEd idk yf g? zufqpf
awmfveS f a&;wGif yg0ifco hJ rl sm;uk, d w f idk f a&;om;wifjyaom pmayrsm;um; ykI d yif
(1)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
ta&twGuf enf;ayao;onf? xk@d xuf tdE, dN Ekid if o
H @dk jynfwiG ;f rSaeI pGe@f peG @f
pm;pm; oGm;a&mufum ArmjynfwiG ;f ok@d pGe@f peG @f pm;pm; jyef0ifvm+yD; zufqpf
awmfveS af &; qifEcJ¸ =hJ uaom wu,fjh zpf&yfreS u f dk azmfjyaom pmayrsK;d um; ykI d yif
&Sm;ao;onf? &Jabmfazaomif;. “av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;ukd jyefajymif;
owd&csu”f rSm xku d o hJ @dk aom &Sm;yg;onfh pmaytrsK;d tpm;0if pmtkyw f tkyf
jzpfaeojzifh Tpmrludk xkwaf 0cGihf &&So d nfth wGuf “ESi;f qDviG jf yifpmay”taejzifh
rsm;pGm 0rf;om*k%, f rl yd gonf?
aemufwcsurf mS ArmjynfwiG f wkid ;f &if;om;vlenf;pkrsm;.b0ukd tajc
cHaom pmaytrsK;d tpm;rsm; a&;om;xkwaf 0r_ &Scd ahJ omfvnf; ‚onfvnf;
ta&twGuf rrsm;vSyg? jynfph v Hk aHk vmufrr_ &Syd g/ xkrd #ru wkid ;f &if;om; vlenf;pk
trsK;d om;rsm;.b0o±kyrf eS u f dk yDjyifatmif wifjyEkid af om pmtkyrf sm;rSm ta&
twGuf ykI d yif enf;yg;ygao;onf? xk@d xufyI dk wkid ;f &if;om; vlenf;pk trsK;d om;
rsm;.b0ukd ,if;wkid ;f &if;om;vlenf;pktrsK;d om; uk, d w f idk u
f a&;om; wifjyxm;
aom pmtkyrf sK;d rSmvnf; &Sm;yg;vSygonf? &Jabmf‘rDem’. “rJacgif v_id ;f cwfoH
pnf;csu-f nufanm +ird ahf nmif; ap”pmrlrmS Armjynf tpGet f zsm; rJacgijf rpfem;
u tcgtrsK;d om;wk@d . cHpm;csuEf iS hf ol@cifyeG ;f onf.yk&H yd v f m¸ wk@d udk ol cHpm;rdovkd
aygi;f pyfa&;zG@J xm;aom pmrlwyk'f jzpfonf?
Arm/ w±kw/f avm e,fpyf/ rJacgijf rpf taemufbufjcrf;wGif rJacgif
jrpfEiS hf erfah vGacsmif;t=um; awmifwef;a'orsm;Y tcgtrsK;d om; trsm;pk}uD;
rSw
D if;aexkid =f uygonf? w±kwjf ynfwiG v f nf; tku d ef aD c: tcgtrsK;d om;rsm; ae
xkid =f uaomfvnf; ArmjynfbufrmS u trsm;pkyg? &Jabmf‘rDem’rSm tcgtrsK;d
orD;wOD; jzpf+yD; ‘rDem’qkd onfrmS vnf; tcgemrnf jzpfygonf? &Jabmf ‘rDem’
onf &Jabmfazaomif;. ZeD;onf jzpfygonf?
Tpmtkyu f dk xkwaf 0Ekid jf cif;twGuf ESi;f qDviG jf yifpmaytaejzifh *k%, f l
0rf;ajrmufjcif;jzpfro d vkd pmzwforl sm;twGuv f nf; wpkw H &m todtjrif tusK;d
aus;Zl;rsm; ay;a0Ekid v f rd rhf nf[k ,k=H unfar#mv f ifrh yd ga=umif;? ?
ESi;f qDviG jf yifpmay
2007 ckEpS /f atmufwb dk mv
(2)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
pma&;ol
&Jabmfazaomif;
(3)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
&Jabmfazaomif;
(1)
1)
a&eHajrtvkyform;wyf}uD; &efukefcsDwufjcif;
(6)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
(2)
2)
'kw,
d urBmppfr;D }uD;[m Armjynfe@J eD;uyfvmw,f? zufqpf*syef&@J
ppfjrm;OD;[mvnf; Armjynfudk csed &f ,
G v
f @dk vmw,f?
Aef;armftjyefc&D;
u|eaf wmfw@dk Aef;armfjyefwufz@dk pDpOf=uw,f? udp&P adS o;vk@d uku d }dk uD;u
rEWav;rSm use&f pfcw
hJ ,f? rD;&xm;vrf;u vrf;ysuaf evk@d u|eaf wmfe@J udx k eG ;f vS
ESpaf ,muf Aef;armfqefwufr,fh qm;ukeo f nf ukwd ;dk qkw
d v
hJ &l @J avSe@J yJ vku d =f u
(10)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
w,f? ukw d ;dk [m uku d }dk u;D eJ@ aqGrsKd ;awmfpyfov l nf; jzpfw,f? oabmvnf; aumif;/
aysmf w wf &$ i f w wf o l wa,muf y g? u|ef a wmf w k d @ *syef q ef @ usif a &;uk d
ulnaD y;olvnf; jzpfw,f? rEWav;rS Aef;armfa&vrf;c&D;[m Z&m0wDjrpfudk qef
wufwhJ a&&Sncf &D;yg? wwd, jrpfusO;f eJ@ 'kw, d jrpfusO;f ESpcf v k nf;&Sw d ,f?
(ygwo D ifwef;u pm&Gupf mwrf;rsm;ukd ukw d ;dk &J@t}uHay;csut f & xk;d 0g;
wvH;k wnf;rSm a&vHak tmif ydwx f nfx h m;w,f? ta=umif;u wcsKd @qyd u f rf;awG
rSm ppfaq;wJ*h w d af wG &Sv d @dk yg? ukeo f nfavSrsm;rSm xk;d 0g;tykrd sm; xm;=u&w,f?
oH;k aewJh xk;d 0g; wckcjk zpf&if oH;k zk@d yg?)
Aef;armf+rdK@[m {&m0wDjrpf&@J ta&Sbufurf;rSm wnf&w dS hJ +rdK@jzpfw,f?
u|eaf wmfe@J ukx d eG ;f vS[m Aef;armfom;rsm;jzpf=uwJt h wGuf avSavSmaf vScwf/
avSx;dk avSyu hJ dk tajccHawmh wwf=uw,f? u|r;f u|r;f usiu f siaf wmh r[kwyf g?
olrsm; avSay: tcrJ@ avS}uHKpD;/ avS&Sifau|;wmvnf;pm;/ tvum;vnf;
aewwf=uolawG r[kwfwhJ u|efawmfwkd@ ESpfa,muf[m avScwfwht J cgcwf/
avSx;dk wJt h cgx;dk / yJu h idk w
f t hJ cguidk /f avSucdk sw d ef @J qGw J ufwt hJ cgwuf/ }udK;qGJ
vrf;&Sw d thJ cg avSudk }udK;eJ@qif;qGJ 0ifvyk =f uw,f? &Guw f u
dk &f wJt h cg &Guw f udk /f
avScwfavSx;dk / avSq&JG wJt h vky[ f m tvGeq f if;&J yifyef;vSwt hJ vkyyf g? {&m
0wDjrpfudk qefwuf&mrSm jrpfurf;ab; }udK;qGv J rf;&S&d if}udK; qif;qG=J uwmygy?J
yJu
h idk o
f u l wa,muf/ wa,mufu avSO;D rSm&yf+y;D / avSurf;xk;d ruyfomG ;atmif
xk;d 0g;eJ@ axmuf axmufay;&w,f? ESpaf ,mufavmufu urf;ay:/ ab;}udK;qGJ
vrf;twkid ;f wuf&wmyg? }uKd ;qGeJ nf; taumif;qH;k u ykq;dk wxnfudk pvG,o f idk ;f /
ykq;dk rSm avSq}JG udK;pudk csn+f yD; qGw J myJ? awmifavvmEkid &f if &Guw f u dk &f w,f?
'DtcgrmS awmh avSay:xkid f avc|ev f u dk &f wJt h csed ?f ajrmufavvm&ifawmh a&
qef&±Hrk u avukyd gqef&vk@d tm;pku d x f wk =f u&jyefw,f? b,fvydk q J if;&Jqif;&J/
b,fvydk yJ ifyef;yifyef;/ b,fvydk cJ ufccJ ufcJ u|eaf wmfw@dk EpS f a,mufuawmh Aef;
armf tjrefjyef a&mufa&;udo k m pdwt f m;oefae=uw,f? waumif;eJ@ }uHny‡ f
t=um; naeapmif;csed rf mS av,mOfysEH pS pf if;[m {&m0wDjrpftaemufbufurf;
awmifwef;ay:rS ±kww f &ufqif;vm+yD;/ jrpf±;dk twkid ;f u|eaf wmfw@dk acgi;f ay:u
yso
H ef;ausmo f mG ;w,f? av,mOfyso H u H dk ta0;rS }udKwifr=um;vku d &f wJt h wGuf
avSudk urf;uyfcsed yf if r&vku d yf g? wcsed w f nf;rSmyif pufaoewfe@J ypfcwfomG ;
oHrsm;vnf; =um;vku d &f w,f? pufaoewfypfwm u|eaf wmfw@dk udk ypfcwfomG ;jcif;
(11)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
awmh r[kwyf g? wcgrmS vnf; ZD;csKd if&h mG a&mufcge;D u|eaf wmfw@dk avSay: npm
xkid pf m;aecsed /f 'Dvydk J av,mOfEpS pf if; ±kww f &ufa&mufvm+yD;/ {&m0wDjrpf±;dk
twkid ;f yso H ef;oGm;jyefw,f? u|eaf wmfw@dk av,mOfysaH pmif=h unf&h if; xrif;pm;+rJ
pm;ae=uw,f? 'Dav,mOfysEH pS pf if;[m {&m0wDjrpfrmS oGm;vmae=uwJah vSrsm;ukd
r=umc% ypfcwfwkdufckduf taESmifht,Suf ay;wwfw,f? {&m0wDjrpfrSm
oGm;vmvkyu f idk f pm;aomufaewJh avSorm;rsm;/ a&vkyo f m;rsm; {&m0wDjrpf
urf;wav#muf&mG rsm;u &Gmol&mG om;rsm;[m 'Dav,mOf ysEH pS pf if;ukd u|n J aD emif
vk@d ac:=uajym=uw,f?
u|efawmfwkd@avS[m a&$ul+rdK@vGefvm+yD; a&$ul-Aef;armft=um;u
{&m0wD jrpf &J@ 'kw, d jrpfusO;f ukd a&mufvmw,f? ukeo f nfrsm;/ avSorm;rsm;/
a&vkyo f m;rsm;eJ@ 'Djrpf±;dk wav#muf &Gmol&mG om;rsm;u 'DjrpfusO;f ukd 'kw, d
jrpfusO;f vk@d rac:/ rod=uyg? ausmufwiG ;f vk@d om ac:=uod=uw,f? 'DjrpfusO;f ukd
0ifprS xGuw f t hJ qH;k txd jrpf&@J ESpb f ufpvH;k jrifrh m;wJah usmufaqmif/ ausmuf
awmifawGyg? ausmufawmif}uD;wvH;k =um;xJu {&m0wDjrpfu pD;qif;oGm;wm
eJ@ wlw,f? 'ga=umifv h al wGu ausmufwiG ;f vk@d ac:=uod=uwmyg? {&m0wDjrpf
usOf;oGm;wJhae&mqkdawmh 'DausmufwGif;u a&=urf;w,f? ausmufawmifu
a&xJx;dk qif;vmwJh ausmufpeG ;f ausmufaqmifrsm;ukd wuf&wJt h cg a&pD;u
vnf; oefvw S mrk@d avScwfou l cwf/ avSx;dk oluxk;d / csw d ef @J qv
JG @dk &wJah e&m
cswd ef @J qoJG ul qG/J vluek v f ufuek v f ufnwD ufnD tm;xkw=f u&wmyg? wcgwcg
vefuswwfygao;w,f? wcgvefus&if a&pD; jrpfurf;atmuf tawmfa&muf
oGm;wwf+yD;/ wcgjyefwuf=u&jyefw,f? ausmufwiG ;f vGew f thJ cgrmS awmh urf;
uyf em;=u&w,f? a&S@c&D;vrf;vnf; acsmifoGm;+yDvkd@ qkdEkdifyg+yD? rEW av;rS
Aef;armftxd u|eaf wmfw@dk 10 &ufausmaf usmf vm=u&w,f? 1943 ckEpS u f ek /f
1944 ckEpS f ESpq f ef;avmufrmS u|eaf wmfw@dk Aef;armfudk jyefa&muf=uw,f?
Aef;armfjyefa&muf+yD;aemuf u|efawmfeJ@ukdxGef;vSu tm&Svli,f
tpnf;t±H;k rSmyJ qufvyk =f uw,f? acgi;f aqmifyidk ;f rSm rvky/f atmufajcrSm vkyf
w,f? u|eaf wmfw@dk EpS af ,mufpvH;k xif&mS ;olrsm;r[kwyf g? 'gayrJh atmufajc
vli,frsm;eJ@ xd awG@&if;ES;D em;vnfr&_ atmif vkyEf idk cf w hJ ,f? tm&Svil ,f&@J tum
tuG,, f /l ajratmuf vkyif ef;ukd ydy&d &d v d yk =f uw,f?
ukud }dk u;D &J@wm0efu Aef;armf-uom ESpcf ±kid pf vH;k &J@ tm&Svil ,f pnf;±H;k
(12)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
a&;eJ@ ygwaD jratmufpnf;±H;k a&;wm0efuydk g ,l&awmh Aef;armfaevku d /f uom
oGm;vkduf/ rEWav;qif;vkduf vkyf&w,f? Armh0efxrf;oifwef;+yD;vkd@ &efukef
ujyefvmwJh ukv d eG ;f armifuadk wmh Aef;armf0efxrf;xJrmS 0ifvyk af p+yD; wm0efay;
xm;w,f? 'Dvedk @J u|eaf wmfw@dk vli,ftawmfrsm;rsm;eJ@ qufq&H if;ES;D r_&vm+yD;/
olw@dk &@J axmufcrH u
_ &dk vmw,f? wufºuckid rf mwJh vli,ftcsKd @udk pnf;±H;k vk@d &vm
w,f? wcsKd @udk *syef pum;jyeftjzpf xnfx h m;vmEkifd w
f ,f?
r[mrdwfwyfrsm;eJ@ tquftoG,f&&Sdjcif;
&efuek u
f dk odr;f yku
d rf jd cif;
&Jabmfazaomif;
(32)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
tcgawmif w ef ; ay:u
&Jabmf(r)aiG
(1)
(34)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
tJ'0D rf;om&rvk/d &Su&f rvkd wuk, d vf ;kH &Sed ;f zde;f oGm;oluav;qkw d m
uawmh tcgawmifwef;ay:u tcgrav; ‘rDem’ayg?h ‘&JabmfreD m’qkw d hJ tcg
trsKd ;orD;av;ayg?h
olt'J v D dk jzpfaewke;f rSmyJ aemufxyftoHwoH xyfay:vmjyefw,f?
“oDcsi;f qkw d t hJ oHuawmh aumif;w,f? 'gayrJh tqk&d iS &f @J rsuEf mS ukd
rjrif&awmh aumif;oiho f avmuf raumif;bl;? rsuEf mS ukd uG,rf xm;yge@J ? zGihf
vkdufyg? jynfol@wyfrawmfoDcsif;udkvnf; xyfqkdjyygOD;”wJh? tm;vHk;uvnf;
vufcyk =f obmay; 'Dtwkid ;f awmif;qkad e=uw,f? cufyg+yD? b,fvv dk yk &f ygrh vJ?
&JabmfawG&@J awmif;qkrd [ _ m avsmrh oGm;±Hrk u ykv d @dk yv dk @dk awmif rsm;vm/ us,f
avmifvmygw,f? rwwf omawmhwmrk@d rDemav;[m uk, d uhf ,dk u f , dk f tm;
wif;um oDcsi;f ukq d zdk @dk rwfwwf&yf vku d w f ,f? rDem&J@ wuk, d v f ;kH ewf0ifovkd
qwfqwfwek af eygw,f? &Suv f nf;&Su/f a=umufvnf;a=umuf t&ifu 'Dvdk wcgrS
r}uHKbl;yg? vlu a=umufvGef;tm;}uD;awmh ikdcsifvmw,f? &JabmfawGu
awmif;qkad ewm qkjd yzk@d igrh mS wm0ef&dS w,f? ig}uKd ;pm;+y;D qkjd yr,f? rDemuav;[m
tm;wif;+yD; oDcsi;f ukd pqkv d udk &f ayr,fh toHu wkeaf e+yD;/ 'l;awGu wqwf
qwfwek u f m aZmac|;awG jyefvmw,f? aemufq;kH oDcsi;f qH;k oGm;vk@d =obmay;
oHawG =um;vku d af wmhrS oDcsi;f +y;D +y/D igw h m0ef +y;D oGm;+yq D w dk hJ todjyef 0ifvmw,f?
b,fvq dk v dk @dk b,fv+dk yD;oGm;w,fqw dk mukad wmh uk, d b hf momawmif rodvu dk f
ygb;l ”?
'g[m &JabmfreD m yxrOD;qH;k t}udrf wa,mufwnf; oDcsi;f qkjd y&jcif;
ygy?J
twdwu f dk jyefawG;&if; twdw&f @J yef;csu D m;csyaf wG[m wcsy+f yD;wcsyf
ay:vmjyefygw,f? v@al vmuta=umif;ukv d nf; bmrS em;rvnf/ pmoifvu dk /f
qkvd udk /f uvku d ef @J us&mawmfveS af &;wm0efrsm;ukd wufwufºuºu xrf;aqmif
ae&if; jynfo@l wyfrawmfom;wa,muftjzpf awmfveS af &;b0ukd jzwfoef;
vmvku d w f m aysmv f u dk f wmvnf; tvGeyf ?J touf 14 ESpt f &G,rf mS oli,fcsi;f
awGp+k yD; awmfveS af &;wyfz@JG x0J ifz@dk vmvku d w f m ±H;k a&mufawmh oli,fcsi;f awGu
t&yfjrifjh rifah wGqadk wmh olw@dk udk ‘wyfxu J o dk mG ;’wJ?h u|erf ukad wmh t&yferd w hf ,f?
‘aoewfrEkid b f ;l ±H;k uko d mG ;’ wJ?h 0rf;enf;vku d w f m? ±H;k a&mufjyefawmh ‘±H;k rSm wm
0ef,rl ,fq&dk if pmwwfrS &w,f? rif;pmwwfatmif t&if pmoifyg’wJ?h 'Dvedk @J
(35)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
ausmif;ukd a&muf&jyefw,f? oli,fcsi;f awGe@J uGo J mG ;+yD; ausmif;ukd a&mufomG ;
awmh 0rf;enf;vGe;f vk@d ik&d jyefw,f? ‘rwwf Ekid b
f ;l avæ awmfveS f a&;orm;
wa,muftaeeJ@ us&mwm0efudk taumif;qH;k jzpfatmif }udK;pm;ygawmhr,f’
vk@d yJ uk,
d phf w
d uf dk ajzvku
d &f w,f?
[kæ d i,fpOfuav;b0/ jynfo@l wyfrawmfom;opfb0tjzpf ausmf
jzwfchJ wmawGudk jyefvnfawG;rd&if; vufiif; &ifqidk af e&wJh tajc tae awGudk
w'*F tm;jzifah wmh arhc+hJ yD; twdw&f @J a&,Ofa=umrSm arsmygomG ;cJyh gw,f?
(2)
tarSmifuef@vef@um r[l&m+cHKv$mvSyfav+yD
awmfveS o f rl sm; ESv;kH om;rDtrd f xdef x f ed n f ;D awmhonf
w±kwjf ynf/ Armjynfe@J avmqkw d hJ 'Do;kH Ekid if H e,fpyfrsO;f a=umif;ay:rSm
wnf&u dS m awmtxyfxyf awmiftoG,o f ,G w f @dk t=um;rSm tvGeq f if;&JraJG w
vSpGm/ 0rf;r0cg;rvSeJ@ tod^m%fynmacgif;yg;vS+yD; arSmiftwdusaewJh tcg
trsKd ;om;wk@d aexkid &f m a'o}uD;wckv;kH [m xGe;f vif;awmufyvSwhJ =u,feD
atmifa&mifatmufrmS vlveG @f vy_ &f mS ; Ed;k xmvmcJyh g+y?D 1971 ckEpS /f Ek0d ifbmv(1)
&ufae@[m u|erf wk@d tcg wrsKd ;om;vH;k woufwmrSm arhr&Ekid af vmufatmif
ESv;kH om;rSm pG0J if+idw, G f aewJh xl;jcm;vSwhJ ckEpS w f &yfygy?J
rmausmvSwhJ awmifuek ;f awmifwef;rsm;ay:rSm awmif,mckwf vkyu f idk f
pm;wm/ 0rf;pmrvHak vmuf&if arsmufOvkd pm;vk@d &wJo h pfOopfzrk eS of r#udk &SmazG
pm;aomuf+yD; 0rf;pmukd jznf&h wJb h 0? A[kow k qkw d ma0vma0;/ aopm&Sipf m
av;awmif rodrwwfwb hJ 0? ulrifwefwyfºuif;wyfuserf sm;/ ppftpk;d &a=u;pm;
wyfrsm;/ umuG,af &;wyfrsm;eJ@ ra&rwGuEf idk af tmif rsm;jym;vSwhJ apmfbmG ;qk;d
awmckw d yf trsKd ;rsKd ;&J@ Akv
d u f sp;dk rk;d r_awG&@J '%fudk tvl;tvJccH &hJ wJah 'o? tcGef
twkwf trsKd ;rsKd ;/ vk,uf&rf;um;r_ tzHzk /kH zdEydS af oG;pkyrf _ toG,o f ,G /f ckid ;f or#
uke;f ±ke;f vkyaf y;&if;uae vlrqefpmG ESyd pf ufowfjzwf tapmfum;cHc&hJ wJh yde;f ydwf
atmifarSmifvw S hJ tarSmifumv? 'DarSmifru dk vf w S b hJ 0qk;d xJu vGwaf jrmuf vmcJh
&wmqkdawmh csrf;ajr@om,mwJhb0ukd zefwD;ay;vmwJh ygwDukdvnf; wae@
rjywfowd& aus;Zl;wifaeovkd b0qk;d u vGwaf jrmufvmcJ&h wJh 'Djzpf&yfreG u f dk
woufwmrSm rarhEidk af wmhyg?
(36)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
(3)
zl;pmewfrif;ukd,fwkdifa&;wm vGefqef;=u,f
rDemhb0rSm tcspaf &;eJ@ ywfoufv@dk rpOf;pm;Ekid af vmufatmif ±H;k rSm
ta&;}uD;pmapmifpmwrf;rsm;ukd vufESdyfpuf ±kduf&if; tvkyfawGrsm;aeovkd
wzufrmS 0g'jzef@csad &;vkyif ef;rsm; (ausmif;wke;f u tqufayg)h ukd ausmif;rSm
pmoif&if; 0g' jzef@csad &;vkyif ef;vnf; vkycf w hJ mqdak wmh tckvnf; qufvyk f ae&
ygw,f? rDem[m tvkyaf wG b,favmufyifyef;yifyef;/ yifyef;w,fv@dk rxifbJ
rdrb d 0ukd aysmaf eygw,f?
“'DvkdeJ@ wae@rSm cspfa&;udpPu rar#mfvifhbJ 0ifvmygawmhw,f?
0ifvmyHk uvnf; xl;qef;vku d w
f m? uk, d u hf , dk f uk,
d af wmif r,HEk idk af vmufatmif
ygyJ? u|efrukd arwWmr#zkd@ awmif;qkdvmolu u|efrwkd@ jynfol@wyfrawmfu
EdkdifiHa&;rSL;vnf; jzpfjyef/ wm0eft&vnf; t}uD;qHk;acgif;aqmifvnf; jzpfwhJ
u|erf wk@d tm;vH;k u av;pm;pGmjzifh qufqaH ewJh Ekid if aH &;rSL;yg? arwWmr#z@kd oabm
wlw,fqkd&if b0woufwmrSm twlvufw+GJ yD; awmfvSefa&;ukd qHk;cef;wkdif
atmif qifEo J$ mG ;=uzk@d ygy?J 'Dvedk @J aemufq;kH rSm rdbawGa&m acgi;f aqmifawGa&m
&Jabmfrsm;yg 0kid 0f ef;oabmwl/ ulnyD yhH ;dk r_ eJ@ u|erf [m Ekid if aH &;rSL;eJ@ vufxyf
cJhw,f? 1977 ckESpf/ Zlvkdif 17 &ufaygh”wJh? &JabmfrDemu zl;pmewfrif;u
zefwaD y;vku d w f hJ ol@&@J qef;=u,fvw S hJ ezk;l pm&Gmvnfyu kH dk jyefajym zl;ygw,f?
“u|efrvufxyf+yD; wESpfausmfavmuf&Sdawmh orD;av;wa,muf
&vmyg+yD? 'DorD;av;&vmawmh u|erf b,fwek ;f urS rpOf;pm;rdcw hJ hJ rdcifwOD;
taeeJ@ &vmwJh tcGit hf a&;awG[m tHrh cef;ygy?J
u|erf wk@d b0a[mif;wke;f u tcgtrsKd ;orD;awG[m uav;rD;zGm;+yD;&if
uav;csu}f udK; jzwf+yD;wmeJ@ rdcifjzpfo[ l m rD;zGm;pOf aoG;awGpeG ;f aewJ/h npfay
aewJh xrDudk ud, k bhf mom av#mzf yG &f w,f? rD;wGi;f wav#mufv;kH rSmvnf; 'Dvydk gy?J
cifyeG ;f jzpfou l bmrS ulnw D mr&Syd g? ole@J bmrSrqdik o f vkyd gy?J rD;aeonf ZeD;
r,m;ukd bmrS jyefvn S rhf =unfyh gb;l ? rD;aecef;xJudk rvmygb;l ? tcef;xJ0if&if
jrifjh rwfwhJ a,musmf ;om;rsm; bke;f uHerd o hf mG ;rSm pk;d vk@d yg? 'Dvydk J ypfxm;vku d f
wmygy?J pm;&wmuvnf; qm;ukad vSmx f m;wm wrsKd ;wnf;ygy?J wjcm;bm[if;rS
r&Syd gb;l ? xrif;pm;&if a&eJ@ ar#mcs&ygw,f? tckvdk orD;rde;f uav;om arG;w,f
(37)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
qkd&ifawmh ykdvkd@awmif rsufESmi,fygao;w,f? uav;tjr¸myl; arG;&ifvnf;
tJ'aD 'o}u;D wckv;kH tarSmifuswwfw,fq+dk y;D arG;vmwJh uav;tjrm¸ ylav;ukd
rdcifu b,forl S tod ray;bJ vufonfe@J aygi;f owfypf &ygw,f? aemufwyf
u|erf wk@d &@J xH;k pHwcku uav;rD;zGm;+yD; wvjynfw h ahJ e@rmS uav;ukd yk;d +yD; awmif
,m oGm;um uav;ukd awmif,mjyw,fqw dk hJ xH;k pHa[mif;wckvnf; &Sad o; w,f?
u|erf [m 'Dvdk tjzpfq;dk awGudk }uHKawG@&rSm a=umuf+yD; uk, d 0f ef&ifv
h m avav/
tawG;tac: txkyt f yk;d jzpfum pk;d &dr&f r_awG rsm;vmavavygy?J 'gawGudk &dyrf w d hJ
u|efr&J@ cifyGef;u u|efrukd bmrSrpkd;&drf/ rylyefzkd@ tm;ay; pum; awG t+rJ
ajym=um;cJw h ,f? u|erf &J@ pk;d &drpf wd af wGudk ajzodrhf ay;cJw h ,f? u|erf tm;i,frmS
u|efrpkd;&drfrSm a=umufrSmukd ra=umuf&atmif/ rpkd;&drf& atmif/ tm;ri,f
&atmif tpOft+rJ ajymqkd aqG;aEG;tm;ay;cJyh gw,f”?
“u|erf rD;zGm;awmhvnf; cifyeG ;f onfua&m &Jabmfrsm;uyg tm;vH;k uyg
0kdif;0ef;*±kpkduf=uygw,f? cifyGef;onfu vkdtyfr_t& ta&;}uD;wm0efe@J c&D;
xGuo f mG ;vk@d tdrrf mS r&Sjd yef&ifvnf; &Jabmfrsm;u vkad v;ao;r&Sad tmif ulnD
=uygw,f? t&if rvGwaf jrmufcifb0wke;f uawmh t&yfom; vufonfe@J rD;zGm;
&wmyg? t&yfom;qkad wmh twwfynm/ bmrS r&Sad wmh uav;rsm; aoqH;k r_
E_e;f vnf; jrifyh gw,f? +yD;awmh u|erf wk@d trsKd ;orD;awG[m cifyeG ;f onf eJ@awmif
xrif;w0kid ;f wnf; pm;cGirhf &Scd yhJ gb;l ”?
“tckawmh b0qd;k u vGwaf jrmufvm+yDr@dk om;zGm;q&mreJ@ pepfwus
rD;zGm;/ cifyeG ;f onf&aJ bmfrsm;u uav;rdcifudk ulnv D yk uf idk af y;wmawG jrif&awmh
aqGrsKd ; om;csi;f rsm;uvnf; ‘a=omfæ 'Dvv dk yk &f ygvm;/ uln&D wmyguvm;’vk@d
odem;vnf vm+yD;/ 0kid ;f 0ef;ulnv D yk u f idk v f m=uw,f? u|erf wOD;wnf;omru
rD;zGm;wJh uav;rdcif tm;vH;k 'Dvt dk cGit hf a&; tm;vH;k cHpm;=u&ygw,f? 'Dvedk @J
u|efrwkd@ wrsdK;om;vHk;[m b0opfrSm ynma&;/ usef;rma&;/ pD;yGm;a&;pwJh
bufaygi;f pHrk mS wk;d wuf jzpfxeG ;f cJh wmyg”vk@d &JabmfreD mu ol&@J uav;rdcifb0eJ@
qufpyf+yD; olw@dk tcga'o vGwf ajrmuf+yD;b0rsm;ukd ajymjyzl; ygw,f?
“trsKd ;orD;b0 vGwaf jrmufa&;qdw k mukv d nf; Ekid if aH &;rSL;u u|erf ukd
aqG;aEG;jyygw,f? u|erf [m tJ'v D dk Ekid if aH &; udpaP wG aqG;aEG;vm&ifawmh em;vnf
ovkv d /dk em;rvnfovkv d dk jzpfygw,f? vufvrS ;f rrDwmygy?J cifyeG ;f jzpfou l
}udrzf efrsm;pGm aqG;aEG;+yD; &Si;f jyygw,f? 'Dvpdk w d &f n S vf uf&n S f ynm ay;aqG;
(38)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
aEG;zefrsm;vmawmh u|erf [m rod&muae odvmw,f? odem;vnf vmw,f?
u|efrukd &Jabmfwa,muf vkda&m/ ZeD;wa,mufvkdyg ynmay;arG;jrLcJh vkd@
tckawmh u|erf [m ‘uGejf rLepf ygw0D if’wa,muf jzpfvmcJyh g+yD? wcsed w f nf;
rSmvnf; Ekid if aH &;rSL;[m Armjynf tpGet f zsm;awmifay:ol u|erf ukd wu,fh
tpfu}dk uD;wa,mufvydk J tppt&m&m ynmay; oGeo f ifcv
hJ @dk vl@avmu}uD;
ta=umif;ukv d nf; wpHw k &m em;vnf vmcJ&h ±Hrk u tpfu}dk uD;[m u|erf tay:
rSm cifyeG ;f onfwa,muftaeeJ@ tEkid , f w l m/ ESrd w
f m/ txifao;wmrsKd ; vnf;
r&Scd yhJ g”vk@d olw@dk ZeD;armifEt
HS =um;u qufqaH &;ukd ajymjy wwfygw,f?
(4)
rdcifarwWm pdrhfprf;a&yrm
ayzl;v$m &ifrSmykdufygvkd@
(41) &Jabmf(r)aiG
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
13-9-2007?
(42)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
nufanmjidrfhanmif;ap
&Jabmf‘rDem’(tcga'o)
tdrjf yefc&D;yg?
awmifay:vloGm;vrf;uav;rS usrjzwfoef;aecsdef awmxJrS iSuf
uav;rsm; pk;d pDp;Dk pD atmfjrnfae=uaomfvnf; usruawmhjzifh ud, k jf yefvm +y[D I l
[pfaºu;&efyif tm;r&Sdawmhovkd &ifxJrS EGrf;vsaerdygonf? vrf;c&D;
=urf;wrf;r_a=umifh ,if;okd@ cHpm;&jcif;r[kwfyg? tcgtrsKd;orD;wOD;taejzifh
i,fpOfuwnf;u Tok@d aom awmawmif c&D;vrf;=urf; rsm;ESihf usr,Ofyg;cJ+h yD;
om;yg? ,ckvnf; &GmrS tcgtrsK;d orD;rsm;ESihf pum; wajymajym em;em;aeae
av#mufvrS ;f cJ=h uojzifh armyef;EGr;f e,fonf[k rqko d myg?
&ifxJrSm EGrf;vsaerdonfrSm Twacguf arG;&yfajr tdrfjyefc&D;wGif
usrESihf twl ‘ol’ygrvmEkid o f jzifh ol@ukd owd&wrf;wpdwjf zifh &if0,fwodro hf rd hf
EGr;f vsaerd jcif;om jzpfygonf? om;orD;rsm;url ausmif;wuf&uf ysurf nfp;dk
ojzifh ac:rvm Ekid jf cif;yg? oluawmhrl b,faomtcgr# usrESit hf wl usrwk@d &mG ok@d
vdkufvnfEkdifjcif; &Sdawmhrnf r[kwfyg? usrcHpm;csuft&qkdv#if 'Dwacguf
tjyefc&D;[m ‘EGr;f vs tdrjf yef’yg?
,if;ok@d awG;rdvu dk of nfEiS hf usr rsuv
f ;Hk tdr0f ,f rsu&f nfaEG;rsm; pdrt hf idk f
a0h o D v mygawmh o nf ? usronf rsuf a wmif r sm; wzswf z swf cwf u m
(43)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
rsuf&nfrsm;ukd cgxkwfvkduf+yD;aemuf tm±kHajymif;oGm;atmif ywf0ef;usifudk
vSr;f =unfh vku d rf yd gonf?
tcgtrsK;d orD;wOD; jzpfaevk@d vm;rod/ usrrSm onftcg awmifwef;
rsm;ay:okd@ a&mufwkdif;a&mufwkdif; awmifwef;}uD;awGu usrukd qD;}uKd ayG@
axG;vku d of vkd aEG;oGm;wwfp+rJyg?o}uFe&f ufe;D ae+yDr@dk awmxJwiG f a&¸0ga&mif
opfcyG ef;rsm; yifjrif}h u;D rsm;ay:wGif tqkyv f u dk tf ckid v
f udk f 0ga±¸aeatmif yGiahf e=u
yg+yD? olajymjyzl;aom ydawmufyef;rsm;url usrwk@d tcga'orSm r&Syd g? o}uFef
&ufeD;vmv#if Ta&¸a&mif opfcGrsm;om usrwkd@ awmifwef;wGif yGifhvef;
=uygonf? vrf;ab;rS csKEH , G pf rd ;f pdr;f rsm;wGiv f nf; awmyef;awmifyef;rsm; a&mifpHk
zl;yGiahf e=uygonf? awmifay:awmeuf}uD;rS vlomG ;vrf;uav;rk@d iSurf sK;d pkH w
usnu f snf wusmusm atmforH sm; qlnv H mygonf?
ta0;qDo@dk vSr;f ar#m=f unfv h udk vf #if awmifwef;jym}u;D rsm; wawmifEiS hf
wawmifquf+yD; v_id ;f rsm;yrm edro hf mG ;vku d f jrifw h ufvmjyefvu dk f jzpfaeygonf?
Tawmifrsm;ay:wGif usrwk@d . tcg&mG uav;rsm; wnf&adS e=uavonf?
Tae&mrS wem&Domomc&D;wGifrl usrwkd@cspfaom“rJacgif”onf
tm;refaw;ukd [pfaºu;&if; o@cl &D;ukd olquf/ ol@wm0efudk olxrf;aeqJyg? wcg
w&H rJacgif a&pD;oHudk onfbuf&mG rsm;uyif vSr;f I =um;ae&ygonf? usr onf
i,fpOfuwnf;u rJacgi. f a&pD;oHudk em;axmif&if; =unfE;l wwfygonf? rJacgiu f dk
cspwf wfcyhJ gonf? usr}uD;jyif;I ygwx D J a&mufvmonft h cgwiG f usr =um;csif
vmonfrmS ‘rJacgif a&pD;oH’ r[kwaf wmhbJ ‘rJacgiaf oG;pnf;oH’ jzpfvmygonf?
rJacgijf rpf0rS ;f ESihf Tawmifwef;}uD;rsm;ay:wGif ulrifwef wyfºuif;wyf
userf sm;/ vlrsK;d pk vufeufuidk w f yfz@JG rsm;/ tpk;d &wyfrsm; ol0ifigxu G f oGm;vm
v_y&f mS ;cJ&h m ae&m jzpfygonf? ppfy. JG '%f&m'%fcsurf sm;ukd tcgjynforl sm;rSm
ajrpmyifyrm rGrGa=uatmif cHcJh=u&ygonf? pepfqkd;trsKd;rsKd;. vlxktay:
aoG;pkyzf ad xmif;r_rmS vnf; tvGe}f uD;rm;cJo h nf?
tcgawmifwef;ay:rS vlrsK;d pkjH ynfov l x l rk sm; aoG;pnf;rdaomtcgwiG f
awmfveS af &;ukd qifEv J¸ mEkid cf =hJ uygonf? yxrqk;H awmfveS af &;rSm tcg v,f
orm; olyek ?f
onfah emuf ygwaD &muf&v dS maomtcgwiG f usrwk@d jynfo@l b0 vGwf
ajrmufvmcJ=h u&ygonf? usrwk@d vGwaf jrmufvmonft h cg cHpm;&onfh tusL;d
(44)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
aus;Zl;rsm;rSm rsm;jym;vSojzifh usr jynfph pHk mG azmfjyjcif;iSm rpGr;f omyg? usr
xdawG@cpH m;&or# usrb0ESihf qufpyfIom wifjyoGm;Ekid yf gvrd rhf nf? ,ckuo hJ @dk
usr pma&;aeEkid jf cif;rSm ygwu D pmoifay;cJv h @dk omyg?
+yDf;awmhæygwDtvHawmfatmufrSmyJ ‘ol’ESifh usr awGqkHcJh&jcif;
jzpfavonf?
zufqpfawmfveS af &;rSm avxD;qif;ppfom;wOD;jzpfco hJ l ajrjyefo h m;
awmfvSefa&;orm; ArmwOD;ESifh vufeufukdifwyfzGJ@rsKd;pkHwkd@ ajccseif;&m
awmifay:&Gmuav;rSm cufcJqif;&JpGm }uD;jyif;vm&ol tcgtrsKd;orD;av;
wOD;onf Ttcgawmifwef; ay:wGiyf if ygwt D vHawmfatmufY awG@qrHk =d u+yD;
csp}f uKd;oG,af ESmifum om;orD;ajr;rsm; yGm;rsm;cJo h nfth jzpfrmS ,kEH idk zf ,
G &f myif
r&S?d
ok@d aomf ykjH yif r[kwcf yhJ g? ykjH yifr[kwaf =umif; twdwu f dk owd&wrf;
w&if; rsuv f ;Hk tdrrf S jynfv
h #zH w
d uf svmaom usr. rsu&f nfrsm;u oufaocHae
ygawmhonf?
· · · · · · ·
usrwk@d wawG qif;&J'u k aQ &mufc&hJ ykt
H a=umif;rSmvnf; ajymjyv#iyf if
,kEH idk zf ,
G f r&Syd g?
usr i,fpOfb0ta=umif; jyefvnf pOf;pm;rdv#if rae@wae@u jzpfysuf
cJo
h vkd jrifa,mifrq d /J =um;a,mifrq d yJ if jzpfygonf? awG;rdwidk ;f cg;onf;em
=unf;r_awGu pdwt f m±krH mS w&dy&f yd f ay:vmaeygonf?
usrwk@d tcga'oonf awmifbufwiG f rJacgijf rpfEiS hf vmtk-fd jrefrm e,f
pyf&+dS yD; ajrmufbufwiG f w±kw-f jrefrm e,fpyf wnf&adS om e,fpeG ef ,fjcm; a'o
yg? onfa'owGif awmifwef;rsm;ay:Y tcg/ yavmif/ vm;[l/ tac;ponfh
vlrsK;d pkrsm; aexkid =f u+yD; awmifajcajrjyef@f uiG ;f jyifwiG rf l &Sr;f vlrsK;d rsm; trsm;qk;H
aexkdif=uygonf? awmifay:vlrsKd;pkrsm;. t"du toufarG;0rf;a=umif;
vkyif ef;rSm awmif,mvkyif ef;yif jzpfonf?
usrwk@d rmS ArmjynfrmS arG;onfh Armjynfom;rsm;yg? 'gayrJh Armjynfr
}uD;rqkx d m;ESihf Armjynfu òr@}uD;jy}uD; wòr@wavr#avmufurdk # oGm;a&muf
zl;jcif;/ qufo, G zf ;l jcif; r&S=d uyg? vrf;yef;qufo, G af &;uvnf; r&So d avmuf
(45)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
jzpfojzifh usrwkd@a'orsm;okd@vnf; vlolta&muftayguf enf;vSygonf?
usrwkd@a'owGif aps;[lI r&Sdyg? aiGa=u;[lonfrSmvnf; w&m;0ifowfrSwf
okH;pGJonfh aiGa=u;r&Sdyg? wcsKd@u t*Fvdyftpkd;&vufxufu xkwfa0cJhaom
aiG'*Fg;a[mif;rsm;/ a=u;jym;rsm; ok;H =uonf/ wcsK@d u jyifopf'*Fg;ok;H =uonf?
w±kwjf ynf ulrifwefacwfu '*Fg;a[mif;rsm; ok;H =uonfvnf; &So d nf? qif;&J
aom &Gmol&mG om;rsm;uawmh ukeyf pPn;f csi;f zvS,o f nfh enf;uko d m ok;H =u
onf?
usrwk@d &Gmol&mG om;awGtwGuf rok;H rjzpfaom vkyif ef;ok;H ypPn;f rsm;
jzpf onfh "m;r/ aygujf ym;/ ayguw f ;l ponfw@dk udk 0,fvv dk #if rdrw d @dk . 0g*rG ;f rsm;/
0uf/ =uuf/ acG; ponfw@dk udk xrf;yk;d +yD; aps;ae@rsm;wGif wzufEidk if aH ps;ok@d omG ;um
ypPn;f csi;f zvS,f ,l=u&onf?f 0,f,pl &maiGqI dk usrwk@d xH r&Syd g?
0wf&onft h 0wfrmS vnf; uk, d pf u
dk yf sK;d wJh 0g*rG ;f ukd uk,d bhf mom csnif if/
wcg &ufuef;pifrmS ydwpf &uf/ onfah emuf 'Dyw d pf ukd rJe,fteufa&mifq f ;dk um
0wfqif&jcif; jzpfonf?
tpm;taomufqo dk nfrmS vnf; trsm;tm;jzifh awmxJrS opfOopfzk
rsm;ukd pm;&onfu rsm;ygonf?
zdeyfta=umif; a&;&v#iaf wmh yk+d yD; 0rf;enf;a=uuGpJ &m aumif;ygonf?
usrwk@d zdeyfudk rdrb d mom zefw;D xkwv f yk jf cif; r&SI d jzpfygonf? tarh0rf;u
u|wo f nfah erSp+yD; b,fca,mif;awm/ b,fq;l ykcH if; eif;&av#muf&onfjzpfap
tarhtarG zdeyfw&Hrv S I
JG wjcm;zdeyf usrwk@d wcgr# rpD;zl;=uyg?
twdwb f 0ukd jyefpOf;pm;=unfv h #if tarSmifx}k uD;pk;d aom acwf}uD;
wacwfxw J iG f aecJ&h ovkd cHpm;rdygonf? vif;a&mifjcnf rawG@rjrif&yg?
Ta'owGif v¸r;f rk;d }uD;pk;d xm;olrsm;rSm ae0if;-pef;,k ppftpk;d & a=u;
pm; wyfrsm;/ ulrifwef wyfºuif;wyfuserf sm;ESihf apmfbmG ;ESihf e,fpm;y,fpm; wk@d .
vufatmufcw H yfrsm;/ apmfbmG ;rsm; tm%m usqif;csed w f iG f apmfbmG ;wyfrS jyef@uJG
oGm;aom vlrsKd;pk azmufjyefa&; vufeufukdifwyfrsm;/ umuG,fa&;wyfrsm;
ponfw@dk jzpf=uygonf? T wyfaygi;f pkH wk@d aomif;use;f or# zdEydS o f r# tcg vlxk
rSm jym;jym;0yf ik@H ccH =hJ u&onf?
usrwkd@a'owGif a&S;uwnf;u wyfrsKd;pkH vma&mufeif;acsjcif;ukd
cHvmcJ&h wmyg? t*Fvyd pf pfwyf vmzl;onf? *syefppfwyf vmzl;onf? xkrd #om
(46)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
ruyg? avmwyf/ xkid ;f wyfrsm;yg usrwk@d e,fajrukd 0ifar¸czhJ ;l ygonf? usrwk@d
vlxb k 0ukd awG;=unfv h #if tawmfoem;p&m aumif;ygonf? usKid ;f wkaH pmfbmG ;ESihf
e,fpm;rsm;u tcGet f wkwt f rsK;d rsK;d aumufc=H uonf? vlceG /f ajrcGe/f tdrcf eG /f
ppfwyfcGef/ vufeuftcGef/ v,f,mtcGef/ oD;ESHcGef/ bdef;cGef/ om;owfcGef/
awmypfcGef pojzifh tcGefrsKd;pkHukd ay;&onf? tcGefay;&onfrSm apmfbGm;ESifh
e,fpm;y,fpm;rsm;uko d m ruyg? wyfrsK;d pku H awmif;or#udk ay;&ygao;onf?
vlxrk mS obm0tavsmuf jzpfay:aeaom a&ayguf a&ajrmif;uav;rsm;ukyd if
ykid qf idk cf iG hf r&Syd g? tcGeaf y;&vGe;f ojzifh w&Gmvk;H rSm wGepf &m =uufzwaumifyif
rusefawmwJhtxdyg? vlxkrSm awmxJrS opfOopfzkrsm; &SmazG+yD; ukd,hfrSm
useaf eonfh qefuav;tenf;i,fEiS hf a&m}uKdpm;&onfh b0jzpfygonf?
txl;ojzifh ulrifwef wyfºuif;wyfusefrsm;onf awmifwef;a'o
tcg&mG rsm;teufrS tcsut f csm usonfah e&mrsm; a&G;cs,u f m olw@dk . pcef;rsm;
tckid t f rm aqmufvyk w f yfpx JG m;+yD; a'ocHrsm;ukd aoG;pkycf siw f idk ;f aoG;pky/f jc,f
vS,cf siw f idk ;f jc,fv,S cf =hJ uygonf? jynfov l x l t
k aejzifh rdrud , kd u f dk ckcEH idk t
f m;
tb,fr# uif;rJh ae=uovJqv dk #if rdrtd oufwacsmif;ukyd if rdrrd ydik q f idk [
f k cHpm;
&onftxd tumtuG,u f if;rJah e=u&m awG;=unfah v oem;p&maumif;av
jzpfaeygonf?
vufeufrhJ tcgawmifwef;ae jynforl sm;rSm vufeufuidk x f m;olrsm;
b,fov l mvm wkeaf eatmif a=umufc=hJ u&ygonf? ae0if;wyfvmvm/ vlrsK;d pk
vufeufukdiftzGJ@rsm;vmvm 'grSr[kwf ulrifwefrsm;yJvmvm vlawGrSm
uk, d thf ouf zufe@J xyk x f m;&ovkd cHpm;ae&+y;D toufrao+y;D a&m olw@dk vo dk r#
bmrqkd tukezf ef wD;ay;ae=u&onf?
usr uav;b0wke;f uqkv d #if usrwk@d tcg&mG rsm;rSm ulrifwefwyf.
'%fudk trsm;qk;H cH=u&ygonf? olw@dk wyfpx JG m;&mpcef;awGudk oGm;+yD; olw@dk cidk ;f
or# pcef; taqmufttkaH wGudk aqmufvyk af y;=u&onf? uwkwu f si;f wlay;
&onf? ay:wmqGJv#if vkduf&onf? 'Dvkdt"rRckdif;apr_rsm;ukd &GmpOftvkduf
&Gmtm;vk;H u tvSnu hf s vkyaf y;&wmyg?
xkrd #ru olw@dk ae@pOfpm;aomufz@dk qef/ =uuf/ 0uf/ qm;/ i±kwyf grusef
olw@dk pcef;&S&d mok@d ta&muf vlxu k tvSnu hf s oGm;a&mufy@dk aqmifay;&ygonf?
tcsed rf D ta&mufryk@d Eidk v f @dk uawmh }u;D av;onfh tjypf'%f cH&+yo D m rSwaf ya&mh?
(47)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
vlxk ukd,fwkdifuawmh awmxJrS opf&Guf/ opfOopfzkrsm; &Smpm;ae&+yD;
olw@dk twGuf &Spd rk phJ k =uuf0ufawGudk ay;ae&jcif; jzpfonf? uk, d rhf mS r&Svd #iv f nf;
&So d nfyh pPn;f ESihf zvS,u f m &atmif&mS ay;&onf?
olw@dk u qefb,favmuf/ =uuf0ufb,favmuf/ qm;-i±kwf b,f
ESpyf \ d mukd b,fae@ta&muf pcef;ok@d vmyk@d &r,f[k E_wrf ed @f EiS hf rSmvku d v f #if
&Gmol}uD;u wcg &GmxJrmS E_wrf ed @f EiS hf toHuek af tmf+yD; b,ftrd u f b,favmuf
ol@trd f b,fae@ta&muf vmyk@d &r,f[k cGw J rf;csvu dk of nf?
Tae&mwGif “E_wrf ed @f ”[k ok;H E_e;f &jcif;rSm ta=umif;&Syd gonf? b,f
wyfawGu jzpfjzpf usrwkd@ tcgtrsKd;om;awGukd pmjzifhta=umif;=um;um
trde@f ay;I r&yg? ta=umif;rlum; b,fow l OD;wa,mufr# bmpmukrd S rwwf
onfh twGuf jzpfygonf? xkad =umifh vufeufuikd t f zG@J tpnf;awGuvnf; olw@dk
trde@f ay;vkw d m &Syd gu E_wrf ed @f ay;+yD; &GmpOftvku d f wqifjh cif; trde@f ay;yk@d um
ckifd ;f apae=ujcif; jzpfygonf?
e,fpeG ef ,fpm; acsmifusonfah e&m awmifay:rSm aexkid &f onft h jyif
acwftqufquf pepfq;dk rsm;. v¸r;f rk;d csKyfcs,x f m;r_atmufwiG f jym;jym;0yf
aecJ&h onfh usrwk@d jynforl sm;rSm pmay,Ofaus;r_qw d o f Ok ;f onfb h 0 ESpaf ygi;f
rsm;pGm usa&mufchJ &ygonf? awmifwef;}uD;ay:wGif ta&S@qrD S ay:xGe;f vmonfh
aea&mifjcnfukd zl;ar#mf Ekdifjcif;rSwyg; pmay,Ofaus;r_ vif;a&mifjcnfukdum;
zl;awG@ciG hf r&cJ=h uyg? todtjrif A[kow k uif;rJu h m tem*wfaysmuf aecJ&h yg
onf? usrwkd@jynfolrsm;. acwfa[mif;b0ukd jyefvnf pOf;pm;v#if &ifeifh
a=uuGzJ , G yf g?
Tok@d usrwk@d tcgjynforl sm; qif;&J'u k t Q wd+yD;cJ&h aom acwfumv
twGi;f usr. i,fpOfuav;b0wGif usrpdwx f J oHrEd_ u S of vkd pGaJ e+yD; em=unf;
a=uuG&J aom tjzpftysuw f &yf }uKHawG@c&hJ ygonf? usr rarhwEhJ idk f jzpfc&hJ aom
xkad e@onf 1970 ckEpS /f atmufwb dk mv. ae@wae@yif jzpfygonf? &ufpaJG wmh
twdtus rrSwrf yd g? ok@d aomf tcg±;dk &m ‘tzDavmh’ESpo f pfu;l yG. J t}uKd&uf
w&uf jzpfonfuadk wmh taotcsm rSwrf ad eygonf?
‘vmacstzDavmh’ ac: xkdESpfopful;yGJrSm Armbmomjzifhqkdygu
'ge;f pD;yG[J k t"dym` ,f&ygonf? T'ge;f pD;yGrJ mS wESpw f }udro f m &Syd gonf? wjcm;
tcsed rf sm;rSm 'ge;f pD;I r&yg? TESpo f pfu;l yGrJ mS pyg;&dwo f rd ;f zk@d twGuf txl;
(48)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
&nfp;l onfh yGv J nf; jzpfygonf? tcg trsK;d om;wk@d . "avhx;Hk pHt& TyGrJ jyKvyk b f J
pyg;&dwo f rd ;f vk@d r&yg? T'ge;f pD; ESpo f pfu;l yG+J yD;rS pyg;&dwo f rd ;f I &ygonf? TyGJ
onf wenf;tm;jzifh ewfyal Zmfyv JG nf; jzpfygonf?
tJ'ED pS -f ESpo f pfu;l yG.
J yxr t}uKd&ufwiG f usr. tpfudk w0rf;uGJ
‘*smaqmif’onf reufapmapm tdy&f mrS x+yD; awmif,mcif;xJo@dk yJyyk yf J oGm;
ckwf aeygonf? ol tdrjf yefa&mufonft h csed wf iG f ulrifwefvufeufuidk w f yfwpk
&Gmol}uD; tdrrf mS a&mufEiS hf ae=uav+yD?
“rif;wk@d &mG u &Gmol&mG ;om; usm;-r ra&G; ol}uD;tdrrf mS csucf si;f vm
pk=u”[k acgif;aqmifvkyfolu trdef@ay;onf? &Gmol}uD;onf wkefwkef&D&DESifh
vlxu k dk [pfatmf +yD; oltrd rf mS vlpak ponf? w&Gmvk;H &Sd usm;-r ra&G; &Gmol&mG
om;rsm; a&muf&v dS maom tcg “tm;vk;H wef;pDvu dk =f uprf;”[k Akv d v f yk o
f ul
ckdif;onf? yJykyfcif;rS jyefa&mufvmcgp usrwkd@. tpfukd*smaqmifonfvnf;
wef;pDxm;aom vltyk }f uD;xJ 0if&yfvu kd of nf?
olw@dk . aoewfajymif;rsm;u &Gmol&mG om;rsm;ukd csed &f , G x f m;vsu?f
&Gmol}uD;yifv#if wkeaf eatmif a=umufae+yDjzpf&m &Gmol&mG om;wk@d .
pk;d &drf ylyefrr_ mS ajymzG,&f m r&Sad wmh? Tok@d wef;pD+yD; &yfjy=u&olrsm;xJwiG f
usrwk@d uav;rsm;awmh ryg0if=uyg? ok@d aomf &Gmol}uD;tdrrf mS usrwk@d trd Ef iS hf
uyfvsuw f nf&o dS jzifh ajymqkod aH wG =um;ae&ovkd (a=umufvef@onf=h um;u
ajcmif;=unfah e=uojzif)h tjzpftysurf sm;ukv d nf; jrifawG@ae=u&ygonf?
wa,mufa,mufu r[kwrf rSef owif;ay;vku d of jzifh olw@dk ouFm
ruif;jzpfonfh tvk&d adS eaom olrsm;ukd vma&muf&mS azG=ujcif; jzpfonf? &Gmol
&Gmom; rsm;onf Tvltyk x f rJ S b,fo@l urdk sm; olw@dk rouFmjzpf+yD; qGx J w k f
vku d =f uavrvJ[k &ifwxdwx f wd Ef iS hf apmifah e=uonf?
ol w k d @ onf usr tpf r t&if ; ‘a&S m if ± k d ’ uk d qG J x k w f v k d u f o nf ?
onfah emuf wjcm; &Gmolred ;f rysKd ‘a=umifph ’D ?
onfrdef;rom;ESpfOD;ukd a&G;xkwfvkduf+yD; aemufxyfa&G;xkwfvkdufol
uHq;dk ol armif&iS rf mS rlum; usrtpfu0kd rf;uGJ *smaqmif yif jzpfavonf? olw@dk u
rif;xGucf /hJ rif;xGucf hJ qk+d yD; wa,mufpD qGx J wk v f u
dk =f ujcif; jzpfonf? pkpak ygi;f
&Gmom; 3 a,mufw@dk rmS olw@dk vufcyk x f u J a& jzpfomG ;+yD? oGev f o
dk eG /f arSmufvdk
arSmuf owfv#iv f nf; ao&rnfb h 0 a&mufomG ;+yD? &Gmol&mG om;rsm;uawmh
(49)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
T 3 a,mufpvk;H b,fow l OD;wa,mufr# bmtjypfrS r&Sad =umif; odxm;
=uonf? wa,mufa,mufu owif;rSm;ay;+yD; wkd@rD;±_d@rD; vkyfvkdufjcif; jzpf
ayrnf? b,fvydk jJ zpfap rSm;,Gi;f tzrf;cHvu dk &f olrsm;. b0rSm awG;0Hph &m r&S+d yD?
tpfudk *smaqmifurdk l olw@dk u }uKd;jzifh wif;wif;usyu f syf wkyaf ESmif
vku d of nf? trsK;d orD; 2 a,mufurdk u l m; }uKd;wkyjf cif;r&S?d onfah emuf olw@dk EiS hf
twl onf 3 a,mufukd ac:oGm;onf? (usr t&G,fa&mufcgrS jyefvnf
pOf;pm;rdonfrmS trsK;d orD;ESpaf ,mufudk olw@dk zrf;ac:oGm;jcif;rSm tjypf&o dS nf[k
ouFmruif;I r[kwb f J ,kwrf maom t}uHtpnfEiS hf zrf;ac:oGm;jcif; jzpfay
vdrrhf nf? pepfq;dk atmufrS trsK;d orD;rsm; b0rSm qk;d 0g;avpG?) onfjrifuiG ;f ukd
jrifvu dk &f onfu h srrSm urBm}uD; ysuo f mG ;ovkd cHpm;vdu k &f onf?
usrwk@d rdom;pkrsm;rSm rsu&f nfpufvufEiS hf tpfr.uH=urRm b,fvdk
jzpfrnfudk rcef@reS ;f wwfbJ xdwv f ef@a=umuf&@HG vsuo f m &Sad e=uonf? w&Gm
vk;H onfvnf; xdwv f ef@acsmufcsm;oGm;onf? w&Gmvk;H +idro f ufomG ;+yD; ae@cif;
a=umifawmif wap> tjcmufcv H u
dk &f wJh &Gmuav;yrm jzpfomG ;onf? acG;a[mif
oH =um;&wkid ;f wxdwx f wd f wvef@vef@EiS hf jzpfaeonf?
olw@dk udk 'Dvdk zrf;qD;oGm;jcif;rSm wbufEidk if o H @kd olw@dk url ifwefwyfz@JG
. owif;oGm;ykd@onffqkdaom olv#Kdr_ESifhyg? bmar;jref;r_rSrvkyf? bmpkHprf;
ppfaq;r_rv S nf; r&S?d bmoufaotaxmuftxm;rSvnf; r&S?d tzrf;cH&ol
rsm;rSm bmxkacsciG rhf S r&S?d bmrS jyefvnf &Si;f vif; ajymqkcd iG rhf &bJ =uufuav;/
iSuu f av;rsm;vkd qGaJ c:oGm;jcif; cHc&hJ avonf?
xk d a e@ nae(6) em&D a usmf a usmf a vmuf r S m rS tpf r a&S m if ± k d /
twltzrf;cH&ol trsK;d orD; a=umifph w D @dk tjcm;&Gmom;2 OD;ESit hf wl jyefvnf
a&muf&v dS monf? tdrjf yef a&mufonfw h idk f tpfrrSm a=umuf&@HG xw d v
f ef@aeqJ?
pum;vnf; rajymEkdfif? ±_duf }uD;wiif ikdaºu;aeonfrSm tikdrpJ Ekdifawmhyg?
aemufusrS wjznf;jznf;csi;f tjzpftysuu f dk ar;,l&onf?
olw@dk 3 a,mufudk zrf;+yD; ‘ysm[m’qko d nfh &Gmbuf ac:oGm;jcif; jzpf
onf? ysm[m&GmwGif ulrifwefw@dk pcef;aqmufvyk +f yD; tckid t f rm wyfpaJG e=u
onf? xk&d mG rS rJacgijf rpfEiS hf uyfvsuo f m; &Gmw&Gmyg? vmtkjd ynfEiS hf rJacgijf rpfom
jcm;aom &Gmuav; jzpfygonf?
xk&d mG ok@d oGm;ae&if; vrf;c&D;rSmyif awm}uD;rsurf nf; wae&m t
(50)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
a&mufwiG f olw@dk . bDv;l Zmwd±yk af y:vmawmhonf? bmompum;csi;f rwlojzifh
olw@dk u ajc[ef vuf[efEiS hf ajymonf? olw@dk u trsK;d orD;ESpaf ,mufudk rk'rd ;f
usirhf nf? +yD;v#if &Gmukd jyefvw ¸ f ay;rnfw?hJ b,favmufawmif ,kwrf myuf
pufvu dk =f uygovJ?
tpfru vufrcH? acgi;f ukd wtm;&rf;cg&if; xdwv f ef@w=um; atmf}uD;
[pfus,f ikyd gawmhonf?
xkt
d csed w f iG f wku
d w
f u
dk q f idk q
f idk f uHaz;raom tjzpftysuw f &yf ay:
vmonf?
usrwkd@&GmrS wjcm;&Gmokd@ rsKd;pyg;oGm;0,faom &Gmom;2 a,muf
(om;tz)onf Tawmvrf;c&D;rSyif jyefvmonf? vrf;c&D;wGif prf;acsmif;
av;wacsmif; &Sdojzifh olwkd@u a&aomuf&ef pyg;tdwfuav;rsm;ukd c%cs
xm;vku d =f uonf? olw@dk acsmif;qD a&aomufz@dk tqif; ae@cif;a=umifawmif
awm}u;D rsurf nf;xJrS rde;f rom;iko d H =um;& ojzifh olw@dk onf a&awmif raomuf
Ekid af wmhbJ vrf;ay: jyefwufum iko d =H um;&mqD xGuv f mcJo h nf?
TwGif tazmfjzpfol a=umifph u D dk zuf+yD; ik, d adk eaom tpfr a&Smif±/dk
rsuEf mS ukd t0wfp;D um }uKd;wkwzf rf;xm;aom tpfudk *smaqmifEiS hf ulrifwef
ppfom;rsm;ukd &Gmom;2 OD;u jAKef;ceJ awG@vu dk =f u&onf? Tom;tzu rde;f
uav; 2 a,mufrmS vlaumif;awG jzpfa=umif; t&JpeG @f +yD; ajym&awmhonf?
ulrifwefppfom;rsm;rSm olw@dk t}uH rxifrw S b f J vloo d mG ;ojzifh Towif;
ys@H E@HS omG ;rSm pk;d yk&H onf? &Gmom;-om;tz ESpaf ,mufuydk g zrf;ac:+yD; owfypf
rnfqydk guvnf; TudprP mS tr_}u;D oGm;Ekid o f nf? xk@d a=umifh rwwfombJ rde;f rysKd
2 a,mufudk &Gmom; om;tzESihf jyefxnfh ay;vku d f onf? Tom;tzrSm tpfr
wk@d 2 a,mufuo dk m t"duxm; u,fwifEidk +f yD; tpfudk *smaqmifudk u,fwifz@dk
awmh rwwfEidk cf yhJ g?
tpfudk *smaqmifrmS rsuEf mS rSm t0wfpnf;vsuo f m; use&f pfcyhJ u
Hk dk
arhr& Ekid yf g[k tpfru aemufyidk ;f wGif jyefajymjyonf? olw@dk xkad e&mrS ajcvSr;f
b,favmufrS rav#mufvrS ;f vku d &f ao;/ aoewfoH 2 csuf qifu h J xGuv f moH
ESit hf wl tpfu. dk atmfo/H rcsrd qef@ emusin f nf;wGm;oHrsm;ukyd g wqufwnf;
=um;vku d f &onf?
TwGif olw@kd 4 a,mufom; &Gmok@d okwaf jcwif jyefvmcJ=h u+yD; tpfudk
(51)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
towfcv H u
dk &f a=umif; &Gmukd ta=umif;=um;onf? ‚ae&mrSm &GmESihf odyrf eD;
vSyg? aemuf+y;D n}u;D rif;}u;D vnf; jzpf? a=umufvef@pw d af wGvnf; rajyao;ojzifh
nwGi;f csi;f xkad e&mok@d omG ;+yD; tavmif;ukd r&SmEkid =f uyg?
aemufwae@usawmhrSom &GmrS &Gmom;rsm; xkdae&mokd@oGm;um
tavmif; ukd &SmazG+yD; xkad e&mwGiyf if jr‡KyfEcHS &hJ ygawmhonf? usrwk@d jyefvnf
=um;od&onfrSm a=uuGJ0rf;enf;zG,f&myif? tpfukd@tavmif;rSm r=unfh&uf
rjrif&ufp&m pkwjf ywfae onfw?hJ rsuEf mS rSma&m/ wud, k v
f ;Hk rSmyg "m;jcpf&m
awGEiS hf txyfvu dk t
f xyfvu dk f jzpfaeojzifh pkwjf ywfaeonf[k qk&d jcif; jzpfonf?
0rf;Aku d rf v
S nf; tlawGtaxG;vku d f ayguu f svsu&f o
dS nf[k tavmif;ukd oGm;
a&mufajrjrK‡ yfpOfu vku d o f mG ;cJah om usr tazu jyefvnf ajymjycJo h nf? tjypfrhJ
jynfolwa,mufukd vlrqefavmufatmif ±kdif;±kdif;pkdif;pkdif; owfjzwfxm;cJh
=uwmygvm;?
tpfudk *smaqmif. rdb 2 yg;onfru l m; &GmwGif qufvufrae&Jonf
uwa=umif;/ ,lusK;H r& 0rf;enf;onfuwa=umif; nwGi;f csi;f wGiyf if wbuf
Ekid if o H @dk wdr;f a&Smifcvdk oH_ mG ;ygawmhonf?( aemif usrwk@d tcga'ook@d Armjynf
uGejf rLepfygwD a&muf&v dS m+yD; jynforl sm; vGwaf jrmufvmonft h cgusrS wbuf
Ekid if rH S tpfu@dk rb d rsm;u tpfu. dk t±k;d rsm; vmaumufum wbufEidk if o H @dk o,f
aqmifomG ;+yD; aumif; aumif;rGerf eG f *loiG ;f jr‡KyfEEHS idk yf gawmhonf?)
· · · · · · ·
· · · · · ·
· · · · · ·
· · · · · ·
(66)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
ig A[ku d dk 13 &ufae@u a&mufw,f? tpnf;ta0;awmh rpao;/ tpnf;
ta0; b,fae@avmufpr,f/ b,favmuf=umr,f/ b,fae@avmuf+yD; r,f
qkw d mawmh rodao;bl;? =umawmh=umvdrrhf ,fv@dk xifw,f?
igw@dk vufxyfc=hJ uwm wESpaf usmf &Scd +_hJ yD/ 'DwESpaf usmt f wGi;f rSm trSeyf J
igt
h aeeJ@ rif;ukd ulnrD r_ vHak vmufcb hJ ;l ? aemif ig }udK;pm; ulno D mG ;r,f? rif;u
vnf; igu h dk tultnDrsm;rsm;ay;oGm;zk@d awmif;qkd ar#mv f ifwh ,f?
ig[m ygwD0ifwa,mufjzpfw,f? acgif;aqmifwa,mufvnf; jzpf
w,f? rif;[m ygwD&@J acgif;aqmifr_atmufrSm&SdwhJ jynfol@wyfrawmfom; w
a,muf jzpfw,f? igw@dk [m woufv;kH aygi;f oif;aexkid o f mG ;=u+yD; &moufyef
awmfveS af &;tdraf xmif wckjzpfatmif }udK;pm;wnfaqmufomG ;=urS jzpfr,f?
awmfveS af &; tdraf xmifqw dk m taza&m tara&m om;orD;awGa&m wtdrf
axmifv;kH awmfveS af &; vkyw f thJ rd af xmifudk ac:w,f? igw@dk om;awGorD;awGudk
awmfvSefa&;rsdK;qufawGjzpfatmif arG;jrLoGm;=u&r,f? awmfvSefa&;rsdK;quf
qkwd m ige@J rif;vkyw f hJ awmfveS af &;ukd igw@dk om;orD;awG qufvyk o f al wGjzpf wmukd
qkv d w
kd ,f?
'Dvkd awmfvSefa&;tdrfaxmifjzpfzkd@qkd&if xm0pOf ygwD&J@ tvHawmf
atmufrmS ygwpD um;ukd em;axmif/ ygwn D e¸ f =um;wJt h wkid ;f vky/f ygwaD y;wJh
wm0efudk xrf;aqmifomG ;=u&r,f? uk, d u f sKd ;ukpd eG @f vw
$ &f r,f? uk, d uf sKd ;ukd wkud f
&r,f? ukd,fusdK;ukdrpGef@Ekdif/ rwkdufEkdif&if awmfvSefa&;tdrfaxmif jzpfEkdifrSm
r[kwb f ;l ? igw@dk qkw, f wk yf supf ;D oGm;vdrrhf ,f? igw@dk tawG;tac: ajymif;oGm;
vdrrhf ,f? igw@dk b0 ajymif;vdrrhf ,f? 'ga=umifh igw@dk tawG;tac:ukd igw@dk jyKjyif
=u&r,f? igw@dk tawG;tac: ysupf ;D oGm;apvk@d rjzpfb;l ? igw@dk b0ukd arhomG ;vk@d
rjzpfb;l ? raumif;wJt h awG;tac:ukd jyKjyif+yD; tawG;tac:ukd aumif;atmif
wnfaqmufomG ;=u&r,f? 'gro S m &Jabmf aumif; jzpfEidk v f rd rhf ,f? awmfveS af &;
tdraf xmifjzpfEidk v f rd rhf ,f?
ig[m ygw0D ifwa,mufvnf;jzpf/ ppfa'o acgi;f aqmifwa,mufvnf;
jzpfw,f? rif;eJ@ig[m pHjyjzpfz@dk vw dk ,f? igw@dk u pHerlemjy vkyEf idk rf S tjcm;&Jabmf
awGudk acgi;f aqmifEidk v f rd rhf ,f? igw@dk u, dk w f idk f aumif;wJv h rf;ukd vku d Ef idk rf S tjcm;&J
rif;eJ@[m odyt f a&;}uD;w,f?
(67)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
'ga=umifrh @dk tawG;tac:ukd ysupf ;D apEkid w f hJ tcsKd @raumif;wJh aexkid rf /_
pm;aomufra_ wGudk jyKjyifz@dk vw dk ,f? igw@dk wnfaqmuf&r,fh tawG;tac:u
trsm;twGupf Of;pm;wm/ wOD;csi;f twGuf pOf;pm;wm rjzpfoifb h ;l ? wOD;csi;f
twGuf tvkyv f yk w f m r[kwb f ;l ? trsm;twGuf pkaygi;f tvkyv f yk =f uwm jzpf&
r,f? 'Dvdk r[kw&f if uk, d u f sKd ;=unhw f t hJ awG;tac:awG 0ifvmvdrrhf ,f? uk, d u f sKd ;ukd
rpGe@f Eidk /f uk, d uf sKd ;ukd rwku d Ef idk f jzpfvmvdrrhf ,f?
rif;wk@d igph um;ukd em;axmifvrd rhf ,fv@dk ig,=kH unfygw,f?
igw@dk tdr0f if;+cx H rJ mS pku d yf sKd ;xm;wJh [if;oD;[if;&Gu+f cH uk, d yf idk +f cu H av;
rjzpfygapeJ@? igpvkyu f wnf;u uk, d yf idk +f cH vkyzf @dk r&nf&, G bf ;l ? igu tvkyrf sm;w,f?
um,tvkyf xkwv f yk af &;vnf; vkycf siw f ,f? &JabmfawGe@J ta0;}u;D vnf; oGm;
vkyv f @dk vnf; rjzpfawmh tem;rSmyJ vkyx f m;wmyJ jzpfw,f? trsm;qkid &f m+cHy?J
trsm;twGuyf ?J uk, d yf idk +f cHjzpfae&if raumif;bl;? &JabmfawGtm;vH;k ukd 'Dvydk J
ajymjyyg? +cHxu J [if;oD;[if;&Guaf wGvnf; olw@dk ,lpm;ygap? olw@dk udk ay;pm;yg?
tm;vH;k twGuyf ?J tm;vH;k csupf m;ygap?
rDem rif;vnf; rif;use;f rma&;ukd *±kpu dk yf g? ygwu D ay;wJh awmfveS f
a&;tvkyfawGukdvnf; wwfEkdifor# }udK;pm;vkyfyg? trsm;qkdif&m tvkyfawG
ukdvnf; &JabmfawGeJ@twl wwfEkdifor#vkyfyg? tjyeftvSefulnDyg? rif;[m
igrh ed ;f rjzpfayr,fh &JabmfawGe@J twlwyl ?J &JabmfawGudk wef;wloabmxm;&r,f?
aygi;f &r,f? rmer}uD;&bl;? pdwx f m;ESrd cfh s&r,f? &JabmfawGe@J rsm;rsm;pnf;vH;k
&r,f? pnf;vH;k r_rxdcu dk af p&bl;? &JabmfawGe@J &if;ES;D r_ &S&d r,f? cGjJ cm;cGjJ cm;raeeJ@?
'Dvrdk [kw&f if &JabmfawG xifjrifcsuf &Sv d rd =hf uvdrrhf ,f? &Jabmfwidk ;f eJ@ pnf;vH;k
&r,f? *k% d ;f rjzpfap&bl;?
rDem tckiga&;cJhwmawG[m rif;ukd igrcspfvkd@r[kwfbl;? cspfvkd@yJ?
&Jabmfvnf; &Jabmf/ ZeD;vnf; ZeD;jzpfv@dk y?J &Jabmfaumif;wa,mufjzpfapcsiv f @dk /
ZeD;aumif; wa,muf jzpfapcsiv f @dk / ygw&D @J orD;aumif;wa,mufjzpfapcsiv f @dk y?J
'g[m uk, d fh uk, d uf , dk f arG;jrLwnfaqmufa&;vnf; jzpfw,f? uk, d uhf , dk uf , dk f
awmfveS af &;vkyw f mvnf; jzpfw,f? rif;aoaocsmcsm pOf;pm;yg? ckiga&;wmawG
[m rSm;ovm;/ rSeo f vm;/ vkyo f ifo h vm;/ rvkyo f ifb h ;l vm;/ ygwt D wGuf [kwf
ovm;/ r[kwb f ;l vm;/ rif;twGuf [kwo f vm; r[kwb f ;l vm;/ awmfveS af &;
(68)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
tdraf xmifa&;twGuf [kwo f vm; r[kwb f ;l vm;? rSe&f if/ vkyo
f if&h if [kw&f if
rif;jywfjywfom;om; vkyv f rd rhf ,fv@dk ig,=kH unfygw,f?
rDem olrsm;awGvnf; 'Dvydk q J +dk yD; rvkyyf ge@J ? olrsm;awG[m olrsm;awGy?J
uk,
d [ hf muk, d yf ?J uk,
d [
hf muk, d f aumif;wmvkyzf @dk y?J olrsm;raumif;wm vkyw f idk ;f
rvkyef @J / olrsm;qDu aumif;wm twk,al vhvmyg? raumif;wm twkr,le@J ?
ravhvmeJ@?
rif; 'Dpmukd c%c% zwfyg? pOf;pm;yg? oabmaygu&f if vkyyf g?
Aoef;
17-10-78
13-12-78
pmtrSwf 3 rS
rDem
12 v 1 &ufae@peJG @J ay;pmukd 12 &ufae@u &&Syd gw,f? rDemxHu pmukd
&vk@d igtawmfyJ 0rf;omw,f? rDemxHrS pmukd ar#maf ewm tawm=umcJ+h yD? tck
pm&awmh 0rf;om&wmayg?h rDemeJ@aomif;ar ZeD;a&morD;yg om;trdEpS af ,muf
pvH;k use;f use;f rmrm &Sad e=uwm od&vk@d yk+d yD;0rf;omvSw,f? rDemowd&ovkd
rDemwk@d om;trdudk igvnf; tpOfowd&aewmygy?J tpnf;ta0;+y;D udpaP wG +y;D +y;D
csi;f tjrefjyefvmcJrh ,f? pdwcf syg? tck orD;aomif;ar enf;enf;}u;D vm+yyD ?J ol@±yk f
ay:vma&m ayg?h ige@J wo l vm;/ rDemeJ@wo l vm;? rDemeJ@w&l if +y;D +y?D ige@J wrl S vSrmS ?
tvum; ajymwmygumG ? ige@J ww l l rif;eJ@ww
l l vSrmS yg? igvw
S ahJ e&meJ@ wl/ rDemvS
wJah e&meJ@ wl&if ykv
d rS mS ayg?h ige@J vnf; rwl/ rDemeJ@vnf;rwl&ifawmh vSawmhrmS
r[kwb f ;l ?
(69)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
iga&;ay;vku d w f phJ mawG rDemzwf+yD; oabmayguf em;vnfwmod&wJh
twGuv f nf; 0rf;omygw,f? &Jabmfaumif; wa,mufjzpfatmif }uKd ;pm;oGm;r,fh
ta=umif; ighpum;em;axmifoGm;r,fhta=umif; raumif;wmrvkyf/ pdwfcszkd@
ta=umif; woufv;kH aygi;f oif;aexkid o f mG ;r,ft h a=umif;awGvnf; ygv@dk 0rf;om
w,f? rDemukd igcspyf gw,f? rDemuvnf; igu h dk cspw f m igoyd gw,f? rDemukd igpw d f
csygw,f? igu h vdk nf; rDem pdwo f mcsyg?
jynfo@l wyfrawmfom;aumif;wa,mufjzpfatmif }uKd ;pm;&rSmomru
tvGe*f % k af jymifwhJ ArmjynfueG jf rLepfygwD 0ifwa,mufjzpfatmifvnf; rDem
}udK;pm;oGm;zk@d igawmif;qkyd gw,f? pdwq f ;kH jzwfcsu&f &dS edS @J }udK;pm;&if jzpfvnf; jzpf
Ekid yf gw,f?
ArmjynfueG jf rLepfygw0D ifwa,muf jzpfz@dk bmawGvo dk vJ?
eHygwf (1) -ygwt D ay: awmfveS af &;tay: jynfov l xl t k ay: tºuif;rJh
opPm&S&d r,f? wckwnf; ajym&&if ygwt D ay: vH;k 0opPm&S&d r,fqw dk myJ? ygwD
tay: opPm&Sw d ,fq&dk if awmfveS af &;tay: opPm&Sw d myJ? jynfov l x l tk ay:
opPm&Sw d myJ? awmfveS af &;tay: opPmr&S&d if jynfov l x l tk ay: opPmr&S&d if ygwD
tay:vnf; opPm&Sad wmhrmS r[kwb f ;l ?
eHygwf (2) -uk, d u f sKd ;ukpd eG @f &r,f? ygwt D wGuf rdrt d ouf rdr&d @J rb d /
tpfut dk pfr/ armifEpS rf rdrad ,mufsm;om;orD; aqGrsKd ;&if;csmtm;vH;k / tk;d tdrpf nf;
pdrt f m;vH;k ukd pGe@f vw$ Ef idk &f r,f? ygwt D usKd ;ukd OD;xdyx f m;&r,f? ygwt D usKd ;ukd
t"du xm;&r,f? rdrt d usKd ;ukd ygwt D usKd ; vufatmufrmS xm;&r,f? ygwD
tusKd ;qkw d m awmfveS af &;tusKd ; jynfov l xl &k @J tusKd ;eJ@ twlwyl J jzpfygw,f?
eHygwf (3) -pnf;vH;k r_pnf;urf;awG wif;wif;usyu f syf vku d ef m&r,f?
b,fawmhrS razmufzsu&f bl;? &JabmfawGe@J pnf;pnf;vH;k vH;k nDnD nGwn f wG f &S&d
r,f? &JabmfawGudk uln&D r,f?
eHygwf (4) -ygw&D @J vrf;pOfay:vpDawGudk wufwufºuºu aqmif&u G f
taumiftxnfazmf&r,f? ygwn D e¸ =f um;wJt h wkid ;f vky&f r,f? ygwpD um; em;
axmif &r,f?
eHygwf (5) -tvkyw f idk ;f rSm wufwufºuºu vky&f r,f? txl;ojzifh
ygwaD y;xm;wJh uk, d w hf m0ef uk, d t hf vkyaf wGudk wufwufºuºu ausyeG af tmif
vky&f r,f?
(70)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
eHygwf (6) -vky[ f efaumif;&r,f? tusiphf m&dwaW umif;&r,f?
eHygwf (7) -avhvma&;aumif;&r,f? rmhupf 0f g'/ vDeif0g'/ armfpw D ek ;f
tawG;tac: trSew f &m;ukd avhvm&r,f? pmay,Ofaus;r_udk jr‡iw hf if&r,f?
pmykzd wfwwf/ a&;wwfatmif }udK;pm;&r,f? *%ef;ocFsm wGuw f wfcsuw f wf
atmif }udK;pm;&r,f?
uGejf rLepfygw0D ifwa,mufjzpfatmif rDem 'gawGudk }udK;pm;oGm;&r,f?
rDemukd igvnf; tpGr;f ukef tultnD ay;oGm;r,f? uGejf rLepfygw0D if wa,muf
jzpfatmif }udK;pm;oGm;r,fv@dk rDemuvnf; igu h dk uwday;&r,f?
igay;wJph mrsm;ukd rDem aoaocsmcsm odr;f qnf;xm;yg? c%c% xkwf
zwf avhvmyg? vufawG@usio hf ;kH Ekid af tmif }udK;pm;yg? 'DpmawG[m igw@dk orD;
aomif;arav; }u;D jyif;vmwJt h xd odr;f qnf;xm;&r,f? ol}u;D vm&if ol@ut dk arG
tjzpf ay;&r,f? ol@udk avhvmap&r,f?
tck vlxak &m igw@dk &aJ bmfawGyg tvkyt f awmfrsm;ae=uw,f? igw@dk
tdraf qmufa&; raqmufygapeJ@awmh? igw@dk jzpfovkyd J ae=u&atmif? jzpfygw,f?
udprP &Syd gb;l ? tdrrf +ydKEkid yf gb;l ?
Aoef;
13-12-78
· · · · · · ·
(72)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
om;orD; r&Ekid af wmhonfb h 0a&mufomG ;&onfh oli,fcsi;f twGuv f nf; oem;vk@d
rqk;H ?
&Gma&mufp xkdnrSm usr aumif;aumif; tdyfraysmf? tdyfr&? &Gm
ta=umif;/ aqGrsK;d om;csi;f rsm;ta=umif;/ oli,fcsi;f awGta=umif; awG;awm&if;
twdwu f tcg trsK;d om;wk@d . qif;&J'u k aQ wGta=umif;ukv d nf; jyefowd&rdonf?
ygwaD &mufvm+yD; usrwk@d wawG vGwaf jrmufvm+yD; tcgtrsK;d om; jynfoal wG
aysm&f i¸ +f idr;f csr;f vm=uyk?H
tcga'oukd ‘815 ppfa'o’tjzpf ajymif;vJ+yD; ygwD.tvHawmf
atmuf0,f jynfov l xl tk us;dk onfy;dk xrf;&Guaf y;&mY usrcifyeG ;f onfrmS vnf;
tm;}uKd;rmefwuf pGr;f aqmifay;cJo h rl sm;wGif wOD;tygt0if jzpfco hJ nf? olonf
‘815 ppfa'o’ukd oHa,mZOf }uD;cJo h nf? tcgjynforl sm;tay: apwemxm;
onf? wm0eft& wjcm;a'ook@d ol ajymif;a&¸@vm&aomtcgwiG v f nf; tcg
a'oESihf tcgjynforl sm;udk olrarh? onfa'ota=umif; t+rJwrf; pkpH rf; ar;jref;
aewwfonf?
ok@d &mwGif ArmjynfEidk if aH &;ESihf urBmEh idk if aH &;rSm tajymif;tvJ}uD;awG
jzpfcohJ vkd usrwk@d vGwaf jrmufa'owGiv f nf; tajymif;tvJawG jzpfco hJ nf?
usrwk@d a'o acgi;f aqmifawGu ppftpk;d &ESihf ‘+idr;f csr;f a&;’[laom acgi;f pOf
atmufrmS em;vnf r_,v l u dk =f uonf? onftcg cifyeG ;f onf &Jabmfazaomif;
onf ygwDESifh aotwl &SifruGm ygwDtvHawmfatmufrSm æxkd@twl usr
onfvnf; &Jabmfazaomif;ESihf aotwl &Sirf uGm ygwt D vHawmf atmufrmS æ?
&Gm jyefa&mufonfh nrSm usrtawG;awG [kad &muf'aD &muf jzpfae&mrS
aemufq;Hk wGif ol@ta=umif; jyefa&mufomG ;cJo h nf?
usr em;vnfoavmuf olonf b,ftcsed af &mufa&muf ygwu D dk 0ef;&H
tm;jznfah &;ESihf jynfou l dk tvkyt f au|;jyKa&;twGuf olwwfprG ;f or# vkyaf y;zk@d
}uKd;pm;cJo h l jzpfonf? tajctaet& usrwk@d wbufEidk if w H iG f ckv
d aH_ exkid &f aom
b0ok@d a&mufomG ;csed w f iG v f nf; olonf olpOf;pm;or# ygwu D dk t}uaH y;wifjywm
rjywf vkyo f nfudk teD;uyf&adS eaom usru awG@xrd yd gonf?
ok@d &mwGif olonf ol qEN b,fvdk }uD;rm;aeonfjzpfap/ pdwo f mG ;wkid ;f
uk,d yf gEidk af om b0rsK;d um; r[kwaf wmh+yD? t±G,u f pum;ajymvm+yD? Z&mu
pum; ajymvm+yD? ol@cE<mukd,fESifh ol@a&m*gu pum;ajymvmcJh+yD jzpfonf?
(73)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
ol@b0c&D;. aemufyidk ;f tcsed u f mvrsm;wGif Z&mESihf ol.wku d yf /JG a&m*gEiS hf ol.
wku d yf w
JG @dk udk ol ZGeJ bJEiS hf wku d yf 0JG ifcahJ om jzpfpOfjzpf+y;D usru teD;uyf ulnaD pmifh
a±Smufay;ol jzpfcahJ vonf?
ol@b0 ed*kH;ykdif;ta=umif; usr razmfjyvkdyg? jyefvnf awG;awm
pOf;pm;jcif;yif rjyKvkyd g? jyefvnf awG;awm pOf;pm;wkid ;f emusiaf =uuGrJ u _ &ifrmS
wpdrfhpdrfh tcsdef=umjrifhpGm wG,f+idv_dufpm;aewwfaoma=umifh jzpfygonf/
ok@d &mwGif xko d @dk 0rf;enf;a=uuGrJ _ jzpf&rnfudk odvsuu f yif usr r=umc%qko d vkd
'Dta=umif;awG jyefvnf pOf;pm;awG;awm aerdwwfygonf? xk@d twl 'Dta=umif;
awG usr razmfjyvko d nfw h idk f ol@b0.ed*;Hk ykid ;f ukd csev f yS x
f m;I roifah oma=umifh
usr }uKd;pm;+yD; azmfjy&ayOD;awmhrnf?
1998ckEpS /f *|ev f 6 &ufae@ eHeuf 4 em&Dct JG csed ?f wbufEidk if H aq;±kw H ±kH
. cGpJ wd cf ef;wGi;f ok@d vlemwifweG ;f vSn;f ay:rSm vku d yf g+y;D ol 0ifa&mufomG ;csed w f iG f
usronf cGpJ w d pf w
d cf ef;tjyifrmS pk;d &dryf yl efpw d rf sm; vdi_ ;f cwfaevsuf &if wxdwf
xdwjf zifh apmif;qkid ;f ae&avonf? usrESit hf wl &Jabmf±, _ Of/ &Jabmf a':OD;pde/f
&Jabmfrcif/ OD;rif;'ifEiS hf a':rmvkw@dk vifr,m;-wk@d onf usrukd tm;ay;az;r&if;
olw@dk u, dk f wkid v f nf; pk;d &dryf yl efpmG jzifh apmifq h idk ;f ae=uavonf/ usrorD;}uD;
aomif;arESihf om;i,f aomif;nGe@f w@dk rmS pmar;yGJ ajzqkad e=ucsed jf zpfojzifh olw@dk
taz.tajctaeukd uav;rsm;tm; today;rxm;ay? ol@a&m*gu qD;usw d f
uifqmæwJ?h ol@rmS rS 'D a&m*g jzpf&avjcif;æ?
ol@a&m*gudk cGpJ w d u f o k jcif; jyKrvm;-rjyKb;l vm; qko d nfudk q&m0efrsm;
t}udwt f e,f tjiif;tckev f yk +f yD; qk;jH zwfcsucf s&jcif; jzpfonf/ ta=umif;rlum;
ol@ qD;usw d u f ifqmtusw d o f nf aoG;v¸waf =umr}uD;. tm±kaH =umESihf odyf
eD;uyf vGe;f ojzifh cGpJ w d rf j_ yKygu ol@touftEW&,fudk pk;d &dr&f aoma=umifh jzpf
onf/
aemufq;Hk wGirf l cGpJ w d u f ok zk@d qk;H jzwfcsuf csvu kd =f uonf? cGpJ w d uf o k zk@d
oabmwla=umif; usru vufrw S af &;xk;d ay;vku d &f onf? ol@touf qkyH g;oGm;
rnfu h pd u P dk usr vufrw S x f ;dk ay;vku d &f wmrsm; jzpfavrvm;[k pk;d &drpf w d Ef iS hf
awG;awm&if; usr wv_u d v f u d_ f armvs aerdygonf/ q&m0efrsm;url tapm
uwnf;u &Si;f &Si;f vif;vif; ajymxm;ESio hf nf? touf&iS rf nf-r&Sirf nfudk olw@dk
(74)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
tmr rcHEidk yf g-wJ?h b,favmuf pk;d &dryf yl efz, G af umif;vku d w f hJ tajctaevJ?
ol@toufonf uH=urRm tay: rlwnfaeouJo h @dk æ?
cGpJ w
d uf o k cef;xJ ol 0ifomG ;+y;D aemuf 2 em&Dcef@t=umwGif ol@udk t"du
wm0ef,l cGpJ w d o f nfh q&m0ef cGpJ w d cf ef;xJrS xGuv f monf/ usr pk;d &draf eojzifh
q&m0ef. rsuEf mS ukyd if &J&J r=unf0h yHh g? ok@d &mwGif q&m0ef. rsuEf mS rSm 0rf;om
tm;& jzpfonfh t&dyt f a&mif oef;aeygonf? olu cGpJ w d vf u dk of nfh ausmufuyf
ukd ,lvm+y;D cGpJ w d uf ok r_ atmifjrifa=umif; 0rf;omtm;& ajymvmygonf? ol@cE<m
uk,d rf S uifqmtusw d uf dk z,f&mS ;Ekid vf u
dk +f yjD zpfovkd usryck;H rSm xrf;xifxm;ovkd
jzpfaeonfh pkd;&drfylyefr_ ausmufwkH;}ud;onfvnf; ,ckrSyif usrukd,fay:rS
av#musomG ;ygawmhonf?
ok@d &mwGif cGpJ w d cf ef; vlemwifweG ;f vSn;f ay:rSm ygvmaom olonf
arhaq;a=umifh ,cktcsed t f xd owdjyef vnfrvmao;yg? q&m0efrsm;uvnf;
ol owd jyefvnfrvmrSmukd pk;d =uojzifh ol@ab;rS ol@emrnfudk ac:+yD; E_;d E_;d ay;&ef/
jrefjrefE;dk vmav aumif;avætqufrjywf E_;d ay;yg[k ajymvmonf? usr E_;d rSm
ayg?h ol touf&iS f vmr,fq&dk if/ owdjyef&vmapr,fq&dk if &Siahf b;uae t+rJ
wap tqufrjywf E_;d aerSmæ&Siehf mrnfudk ac:aerSmaygh &Jabmfazaomif;&,f?
uHaumif;axmufrpGm olowd jyefvnfvmygonf? ol touf&iS cf yhJ g+y?D
aq;±krH S q&m0ef q&mrrsm;ESihf ab;rS tultnDay;ae=uaom usrwk@d . &Jabmf&J
bufrsm;. aus;Zl;ukd usr b,fawmhr# arhEidk v f rd rhf nf r[kwyf g/
8 ESp?f [kwu f ?hJ cGpJ w
d u
f o k r_atmifjrif+yD;aemuf olonf 8 ESpw f wd d
touf&Sif aexkdifoGm;cJhygonf? okd@&mwGif uifqma&m*gu cE<mukd,fwGif;rS
tjrpfjywfroGm;bJ wjznf;jznf; ys@H E@HS aeojzifh olonf a&m*gEiS hf wku d yf q
JG if&if;
touf&iS af exkid &f jcif; jzpfygonf? 3 vwcg aq;±ko H @dk omG ;jy+yD; a&m*gppfaq;um
vkt d yfaom ukor_w@dk udk cH,&l onf?
oluawmh tm;rmefudk t+rJarG;um ZGeJ bJEiS hf tvkyv f yk &f if; T8 ESpf
tawmtwGif; ol vkyfEkdifwmav;awGukd }uKd;pm;vkyfaqmifoGm;cJhygonf?
ygwt D wGuf ol wwfEidk o f r# t}uHjyKv$mrsm; a&;wifonf? ol. zufqpfawmf
vSeaf &; tawG@t}uKHrsm; ukd “vGecf ahJ om ESpaf ygi;f 60 u”[laom acgi;f pOfjzifh
vnf;aumif;/ ol. Ekid if aH &;tawG@t}uKHrsm;ukd “av#mufcw hJ hJ Ekid if aH &;c&D;ukd jyef
ajymif; owd&csu”f [laom acgi;f pOfjzifv h nf;aumif; a&;om;oGm;Ekid cf o hJ nf? ol
(75)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
ruse;f rm jzpfaeonft h csed rf sm;wGif olu ola&;csio f nfph mrsm;ukd yg;pyfuajymjy+y;D
usru vku d af &;ay;&onf? wcg w&Husawmhvnf; ol@t=urf;a&;xm;onfrsm;
ukd usru tacsm jyefu;l ay;&onf? ol@use;f rma&;twGuo f mru ol@qENjyif;jy
xuf oefvaS om ol@tvkyrf sm;ukv d nf; usr wwfEidk o f r# tultnDay;Ekid f
cJo
h nft h wGurf l usrawG;rdwidk ;f ESpo f rd ahf useyfr_ &&So d nf? pdwaf jzomcJo h nf?
ol@ta=umif; jyefvnf pOf;pm;awG;awmrdonft h cgrsm;wGif ol@use;f
rma&;twGuf olEiS hf usrwk@d EpS af ,mufom; vrf;av#mufxu G af vh&cdS yhJ rHk sm;ukd usr
txl;wvnf r=umc% owd&rdwwfonf? av#mufaeus vrf;uav;rSm
olEiS u hf sr t}udraf ygi;f ra&twGuEf idk af tmif/ tacguaf ygi;f ra&rwGuEf idk af tmif
ajc&mcsi;f xyfrwwf twlav#mufc&hJ onft h jzpf[m b,frmS arhEidk pf &m &Syd grh vJ?
olEiS hf vrf;av#mufxu G of nftcg ausmif;oifcef;pm wuf&ovkyd gy?J olonf
q&mwa,mufu wynfw h a,mufudk *±kwpku d o f eG of ifaeovkd vrf;av#muf&if;
usrukd vlr_a&;utp EkdifiHa&;txd oGefoifajym=um;ay;avh&Sdonf? wcg
wavusawmhvnf; ol@ar#mrf eS ;f csu/f ,k=H unfcsuaf wGta=umif; ajymjyonf/
'gawG[m usrtay: ol@&@J *±kpu dk rf a_ wG/ =uifemr_[k usrukd em;vnfapcJo h nfudk
vnf; usr rarhEidk yf gay?
olonf usrukd ynmay;oGefoif±kHoufoufomru tdrfwm0efukd
vnf; olwwfpGrf;or# ukef;±kef;xrf;aqmifwwfolyg? usrwkd@. om;ESifhorD;
ausmif;wufa&;udpP aiGa=u;rvkaH vmufonft h cg usr tjyifxu G +f yD; tvkyf
vkycf &hJ onf? onftcg tdrrf u _ pd rP sm;onf ol@yck;H ay: usa&mufomG ;+yaD yg?h tdru f pd P
olwm0ef,&l onft h cg wGiv f nf; &Jabmfazaomif;onf enf;enf;rS nnf;nLjcif;
r&Sbd J ol@tpDtpOfEiS o hf l pepfwus vkyw f wfol jzpfonf?
olu rae@tapm}uD; vrf;av#mufxu G /f vrf;av#muf&mrS jyeftvm
aps;0if+y;D tdrjf yefa&mufonfEiS hf csuaf wmh ðywfawmhonf? xrif;[if;csuw f mwif
ruyg? =urf;wku d w
f m/ av#mw f m zGyw f myg olvyk w f wfonf? ol@t0wftpm;
olav#mf wm jzpfayr,fh 'g usrwm0efjzpfw,fq+dk yD; usru wm;awmh olu “ig
vkyEf idk af o;wJh tcg igvyk rf ,f? ig rvkyEf idk w f thJ cgrS rif;vkyaf y;? tcktcsed rf mS ig
vkyEf idk af o;w,f”[k qkw d wfol jzpfonf? olwyg;tay: rajymESi/hf uk, d Zhf eD;r,m;
tay:rSmawmif tm;emwwfoyl g?
(76)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
usrwk@d &aJ bmfrsm; pkaygi;f aexkid =f uaom wku d t f rd 0f if;u us,o f nf?
tdr0f if;xJrmS ajcmufaoG@aºuusvmaom opf&u G af jcmufawG ae&mtES@H jyef@E@HS ae
wwfonf? ol tjyifxu G rf nf[k 0if;xJ qif;rdv#if 'Dopf&u G af wG/ tr_u d af wGudk
wHjrufpnf;wacsmif;ESihf ajymifaeatmif vSn;f usi;f +yD;rS xGuo f mG ;wwfonfrmS
vnf; ol@. ae@pOfvyk af eus tvkyw f ckvdk jzpfaeonf? rk;d &moDa&mufvmawmh
tdr0f if;xJu t*Faw cif;rxm;onfh ajruGuv f yfrmS jrufawm}uD;vdk jzpfvm
onf? jrufyifawGu vlw&yfe;d yg;yif &Srd nfxifonf? 'gudk olu raeEkid /f olu, dk f
wkid vf nf; xrvkyEf idk af wmhaom tajctaewGif usrukd t&Si;f ckid ;f onf? 'Dvdk
udprP sK;d rSmqkv d #if ol usrukd tm;remawmhyg? usrvnf; usrwa,mufwnf;
rEkid of jzifh orD;}uD;ukd tultnDac: +yD; &Si;f ypfvu dk &f onf?
'Dvydk gy?J olwyg;ukd ulnzD @dk qv dk #if olu usrukd awmif;qk+d yD; tvkycf idk ;f
avh&o dS nf? &Jabmfwu dk af tmif aq;±kw H ufpOf aq;±ko H mG ;+yd; vlemapmifah e&aom
&Jabmfwu dk af tmif.Zed; rcif ntcg tdrjf yefvmcsed w f iG f “rde;f rom; wa,muf
wnf; ntcg jyefvm&rSm”qkd+yD; usrukd apmapmuwnf;u aq;±kHoGm;+yD;
}uKdqcdk idk ;f ojzifh rcifjyefvmonfh nwkid ;f 'Dwm0efudk usr xrf;&Gucf o hJ nf? &Jabmf
pHol ±kww f &uf qk;H yg;oGm;csed w f iG v
f nf; ol@ ZeD;wa,mufwnf; tm;i,faevdrhf
r,fqu dk m usrukd “ckvdk ema&;udpeP @J 0rf;enf; ylaqG; pdwt f m;i,faecsed rf mS
&Jabmftcsi;f csi;f tjyeftvSef tm;ay;ulnD aEG;axG;ay;r_u odyt f a&;}uD;w,f?
oGm;tultnDay;yg? tdru f pd uP ta&;r}uD;bl;? ig vkyEf idk w f ,f? uav;awG
twGuf eifylraeeJ@”qkd+yD; usrukd wkdufwGef;onfhtwGuf usr oGm;a&muf
ulnaD pmifah &Smufco hJ nfrmS wveD;yg;r#yif =umonf?
onfvdk olwyg;ukd tultnDay;vkpd w d f xufoefveG ;f vSonfh ol@pw d f
"mwfEiS hf ywfoufI usr pdwx f J trSwx f ifxif &Sad eaom udpu P av;wck &Scd yhJ g
onf? wcgu rk;d awG &Gmaecsed rf mS tbk;d }uD; &Jabmfjrrif;u ol yJyifaygu[ f if;
csufpm;vkdojzifh usrukd t0,fckdif;onf? cgwkdif;rSmvnf; tbkd;}uD;twGuf
[if;csupf &mrsm;ukd usr uln0D ,fay;aeusr@dk &Jabmfjrrif;u vmckid ;f jcif;yg? usru
tvkyw f bufEiS hf rtm;ao;I “usr 0,fay;r,f? c%uav;aemf? ck rtm;
ao;vkd@”[k ajymum&Sdao;/ “ae-aeæusaemf 0,fay;r,f”[k qkdum olu
pdwjf refvufjrefEiS hf xD;aqmif;I rk;d &GmxJ xGuo f mG ;awmhonf? &Jabmftcsi;f csi;f
(77)
av#mufcJhwJh EkdifiHa&;c&D;
tultnDay;a&;rSm tcsed q f idk ;f aeonfudk r}uKu d af om ol@pw d "f mwfudk azmfjyvku d f
jcif;ygy?J
onfvdk &Jabmfrsm;ukd tultnDay;vkad om ol@pw d "f mwfudk azmfjyonfh
tjzpftysuf ajrmufjrm;pGm &Scd yhJ gonf? usru usr owdw& jzpfaerdaom
udpu P av; rsm;uko d m azmfjyvku d jf cif; jzpfygonf/ xkrd #ru tm;vk;H touft&G,f
}uD;&if+h yD; use;f rma&;raumif;vSaom ol@&b J uf&b J uf}uD;rsm;ukd ol oHa,mZOf
}u;D vSonf? ‚wk@d use;f rma&;twGuf ol t+rv J vdk dk pk;d &dryf yl efaewwfonf/ olw@dk
aq;±kw H ufae&v#if jzpfap/ aeraumif; jzpfae=uv#if jzpfap oGm;a&muftm;ay;
=uifemaEG;axG; wwfol jzpfonf?
ok@d &mwGif ol@use;f rma&;uk, d wf idk uf vnf; raumif;vSawmhyg? r=um
c% jyif;xefpmG tzsm;wufwmrsK;d jzpfvmonf? xkt d cg aq;±kw H uf+y;D ta&;ay:
uko r_c, H &l onf? q&m0efrsm;u ajymjyxm;ojzifh usruawmh tajctaeukd
odaeonf? uifqma&m*gonf ol@ wuk, d v f ;Hk ok@d ys@H E@HS oGm;cJah v+yD?
xko d @dk aq;±kw
H uf+yD; ta&;ay: uko&aom tajctaeonf wjznf;
jznf; pdyv f monf? oluawmh ZGrJ av#m?h tm;rmefjzifh a&m*gudk wku d yf 0JG ifaeqJ?
enf;enf; tzsm;usomG ;onfEiS hf tdrjf yefz@dk qEN jyif;jyaewwfonf? tdrjf yefaevku d f
aq;±kHjyef wufvkdufESifh ol@a&m*gtajctaerSm ykdrkd ,kd,Gif;+yD; tqkd;bufokd@
OD;wnfvm av+yD?
tzsm;jyif;xef+y;D ol aq;±kw H ufae&csed f tzsm;enf;enf; usomG ;onfEiS hf
ol vrf;av#mufz@dk }uK;d pm;awmhonf? aq;±kaH y:wGiyf ifo@l ajcvSr;f rsm;ukd a&wGu+f y;D
ajcvSr;f 2000 rjynfrh csi;f ZGeJ bJEiS hf av#mufonf?
ol@a&m*g tqk;d qk;H tcsed o f @dk a&mufvmaomtcgwiG rf u l m; olonf
vrf; av#mufz@dk rajymESi/hf ol@cE<muk, d yf if ol ro,fEidk af wmhaom tajctae
ok@d yif a&muf&v dS mygawmhonf? ol aq;±kw H ufaepOf ol pdwt f ±¸ivf ef;qk;H tcsed rf mS
ol@orD;}uD; aomif;aru arG;aom ol@ajruav; aq;±ko H @dk vm+yD; tbk;d jzpfou l dk
vm=unfah om tcsed yf if jzpfonf/ tpurl uav;rSm i,fao;I aq;±ku H dk vmzk@d
roif[ h q k u dk m olu uav;ukd aq;±ko H @dk ac:rvmap&? aemufyidk ;f usawmh uav;
aq;±ku H dk rvmwm =umv#if olu war#maf r#mf jzpfaeavh&o dS nf?
rnfr# tm;rmefwif;xm;onf jzpfap/ aemufq;Hk wGif ol@tajctaeukd
ol odav+yD? xk@d twGuf jyifqifoifo h nfrsm;ukd ol jyifqifawmhonf? ol w
(78)
rJacgifv_dif;cwfoHpnf;csuf nufanm+idrfhanmif;ap
av#mufv;Hk vkyv f mcJo h nfh awmfveS af &;vkyif ef;ESihf ygwvD yk if ef;qkid &f m v#K@d 0u
S cf suf
rsm;ukd ol pdppf a&G;xkw+f yD; zsuq f ;D oifoh nfrsm;ukd zsuq f ;D onf? ol. uGejf rLepf
0g'tay: oabm xm;ESihf ol@ ,k=H unfcsuu f dk wifjyaom pmwrf;rsm; a&;onf?
usrpdwu f dk v_u d cf gapatmif jzpfaponfrmS ygwx D H wifjyaom ol.
aowrf;pm? Tonfyif ol@pw d "f mwf jzpfonf/ a[m'DrmS ol. aowrf;pm?
pm.xdyq f ;Hk wGif ygwx D H vdyrf xl m;ygonf? onfah emufræ S
· · · · · ·
&JabmfreD m(tcga'o)
wnf;jzwfo-l ESi;f qDviG jf yifpmay
(82)